ĐÁNH GIÁ HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG CỦA CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN VIỆT NAM TRƯỚC VÀ SAU KHI MUA LẠI.PDF

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP. H CHÍ MINH






NGUYN TH THÚY AN



ÁNH GIÁ HIU QU HOT NG CA
CÁC NGỂN HÀNG THNG MI C PHN
VIT NAM TRC VÀ SAU KHI MUA LI








LUN VN THC S KINH T

TP. HCM, tháng 12/2013
B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP. H CHÍ MINH





NGUYN TH THÚY AN


ÁNH GIÁ HIU QU HOT NG CA
CÁC NGỂN HÀNG THNG MI C PHN
VIT NAM TRC VÀ SAU KHI MUA LI
Chuyên ngành : Tài chính – Ngân hàng
Mã s : 60340201



LUN VN THC S KINH T




NGI HNG DN KHOA HC :
PGS. TS. PHAN TH BÍCH NGUYT

TP. HCM, tháng 12/2013

LI CAM OAN

Tôi xin cam đoan, đây là công trình nghiên cu đc lp ca riêng tôi. Các s liu
và ni dung lun vn là trung thc. Kt qu nghiên cu trong lun vn này cha
tng đc ai công b trong bt k công trình nào khác.

Tác gi




Nguyn Th Thúy An

MC LC
TRANG PH BÌA
LI CAM OAN
MC LC
DANH MC CÁC T VIT TT
DANH MC CÁC BNG BIU
DANH MC CÁC HÌNH V
PHN M U……………………………………………………………………1
CHNG 1. C S LÝ THUYT VÀ TNG QUAN CÁC NGHIÊN CU
TRC ÂY 5
1.1. Các khái nim 5
1.1.1. Sáp nhp (Mergers) 5
1.1.2. Hp nht (consolidation) 5
1.1.3. Mua li (hay còn gi là thâu tóm – Acquisitions) 5
1.1.4. Hiu qu hot đng 7
1.2. Các ch s đánh giá hiu qu hot đng ngân hàng 7
1.2.1. Kh nng sinh li 7
1.2.2. Hiu qu qun lý 8
1.2.3. Tính thanh khon 8
1.2.4. Tính đòn by 9
1.3. Các nghiên cu hiu qu hot đng ngân hàng mua li trên th gii 9
1.4. Các nghiên cu hiu qu hot đng ngân hàng mua li  Vit Nam 16
CHNG 2. THC TRNG HOT NG MUA LI CÁC NHTM VIT
NAM…………… 21
2.1. Nng lc tài chính ca các ngân hàng thng mi  Vit Nam 22

2.1.1. Quy mô v vn 22
2.1.2. Hot đng huy đng vn 25
2.1.3. Hot đng tín dng 27
2.1.4. Các ch s v an toàn vn và hiu qu hot đng ngân hàng 28
2.2. Thc trng hot đng mua li các NHTM ti Vit Nam t nm 2005. 30

CHNG 3. NGHIÊN CU THC NGHIM CÁC NHTMCP MUA LI
TI VIT NAM 34
3.1. D liu và mu 34
3.2. Phng pháp nghiên cu 35
3.2.1. Phân tích các ch s tài chính 36
3.2.2. Phng pháp kim đnh Paired Samples T-test và kim đnh Wilcoxon .
37
3.3. Kt qu nghiên cu và tho lun 39
3.3.1. So sánh và phân tích các ch s tài chính 40
3.3.2. So sánh theo phng pháp Paired samples T-Test 49
3.3.3. Phân tích theo phng pháp Wilcoxon 51
CHNG 4. KT LUN VÀ GII PHÁP 54
4.1. Kt lun 54
4.2. Nguyên nhân các ngân hàng thng mi c phn sau hot đng mua
li  Vit Nam hot đng không hiu qu 55
4.2.1. Kh nng qun tr yu kém, cha có s giám sát cht ch 55
4.2.2. Yu t gia đình tr vn tn ti trong các ngân hàng 57
4.2.3. Các ngân hàng sau khi mua li vn cha đa dng hóa ngun thu nhp .
58
4.2.4. Kh nng cnh tranh cao, chi phí hot đng tng 58
4.2.5. Vic ng dng công ngh thông tin vào h thng ngân hàng còn nhiu
hn ch 59
4.3. Mt s gii pháp nhm nâng cao hiu qu hot đng ca các ngân
hàng thng mi c phn sau hot đng mua li ti Vit Nam 60

4.3.1. Nâng cao nng lc qun tr và nng lc giám sát NH 60
4.3.2. Gii quyt tình trng gia đình tr, s hu chéo 61
4.3.3. Thu hi, gii quyt n xu 62
4.3.4. a dng hóa các hình thc s dng vn, nâng cao s dng vn 63
4.3.5. Hn ch m rng mng li, nâng cao công ngh 64
4.4. Hn ch ca đ tài 65
DANH MC CÁC T VIT TT
ABB
Ngân hàng TMCP An Bình
ACB
Ngân hàng TMCP Á Châu
AFAS
Hip đnh khung v thng mi dch v
BCTC
Báo cáo tài chính
CAR
H s an toàn vn
DEA
Phng pháp nghiên cu Bao d liu
EIB
Ngân hàng TMCP Xut Nhp Khu Vit Nam
NHNN
Ngân hàng nhà nc
NHNNg
Ngân hàng nc ngoài
NHTM
Ngân hàng thng mi
NHTM NN
Ngân hàng thng mi Nhà nc
NHTMCP

Ngân hàng Thng mi c phn
PNB
Ngân hàng TMCP Phng Nam
SEAB
Ngân hàng TMCP ông Nam Á
TCB
Ngân hàng TMCP K Thng Vit Nam
VPB
Ngân hàng TMCP Vit Nam Thnh Vng

DANH MC CÁC BNG BIU
Bng 2.1. C cu h thng các ngân hàng thng mi qua các nm 21
Bng 2.2. Vn điu l các ngân hàng đn 31/12/2012 23
Bng 2.3. Mt s hot đng mua li ca các NHTMCP 2005-2012 31
Bng 3.1. Các ngân hàng thc hin nghiên cu 35
Bng 3.2. Các ch tiêu thc hin nghiên cu 37
Bng 3.3. Tc đ tng trng kh nng sinh li 40

Bng 3.4. Tc đ tng trng hiu qu qun lý 43
Bng 3.5. Tc đ tng trng tính thanh khon 45
Bng 3.6. Ch s bo đm an toàn vn (ch s đòn by) 47
Bng 3.7. Phng pháp Paired samples T-Test 49
Bng 3.8. Kim đnh du và hng Wilcoxon 51

DANH MC CÁC HÌNH V
Hình 2.1 Tng tài sn mt s ngân hàng cui nm 2012 25
Hình 2.2. Tình hình huy đng vn ca 10 ngân hàng tp đu 26
Hình 2.3. D n cho vay khách hàng mt s ngân hàng 27
Hình 2.4. Ch s an toàn vn ti thiu CAR các TCTD nm 2012 28
Hình 2.5. T l n xu ngân hàng qua các nm 29

Hình 3.1. Tng tài sn và vn điu l 8 ngân hàng mua li 2012 39



1

PHN M U
1. t vn đ
Ngân hàng là mch máu ca nn kinh t, là trung tâm điu phi ngun vn cho
nn kinh t, nâng cao hiu qu hot đng ngân hàng cng đng ngha vi vic nâng
cao cht lng và s n đnh ca nn kinh t. Sau khi gia nhp WTO, ngành ngân
hàng Vit Nam đã có nhng bin chuyn rõ rt tng trng c v quy mô và loi
hình hot đng. Bên cnh nhng tác đng tích cc, nhiu thách thc cng đt ra cho
h thng ngân hàng Vit Nam. Các ngân hàng thng mi Vit Nam, đc bit là các
ngân hàng quy mô nh do nng lc hn ch nên đã gp nhiu khó khn trong cnh
tranh nh kh nng cho vay, công ngh, sn phm dch v ngân hàng hin
đi…Trong cuc khng hong tài chính va qua, mc dù Vit Nam không b nh
hng nhiu do mc đ hi nhp cha cao nhng các ngân hàng Vit Nam đã bc
l nhiu yu kém, gp nhiu ri ro, gây mt nim tin công chúng. Kh nng qun
tr, điu hành còn hn ch làm ri ro thanh khon tng cao dn đn vic tranh giành
ngun vn huy đng, phát sinh nhiu n xu trong lnh vc bt đng sn và chng
khoán….Không nh nhng ngành khác, tính h thng ca ngành ngân hàng rt cao,
mt ngân hàng có vn đ s nh hng đn toàn h thng và t đó s nh hng lên
nn kinh t. c bit t nm 2008 nhng ngân hàng 100% vn nc ngoài đu tiên
đã chính thc hot đng ti Vit Nam vi nhiu rào cn đc d b theo cam kt
khi gia nhp WTO. ây tht s là mt thách thc cho các ngân hàng trong nc vì
các ngân hàng nc ngoài vi quy mô ln, qun tr chuyên nghip, kinh nghim
hot đng, công ngh hin đi, sn phm dch v đa dng đang tìm cách thâm nhp
th trng Vit Nam.
Thc t thi gian qua, s lng các NHTM  Vit Nam đã có s tng lên

nhanh chóng. Vi mt nn kinh t đang phát trin, GDP khong hn 100 t USD
mt nm thì con s gn 100 NHTM (tính đn ht nm 2012) bao gm NHTM trong
nc, 100% vn nc ngoài và liên doanh phi chng là quá nhiu. Vì vy, hot
đng sáp nhp, mua li, hp nht ngân hàng đc xem là mt gii pháp kh thi nht
2

trong tin trình tái c cu ngành ngân hàng nói riêng và toàn nn kinh t nói chung
vì mang li nhiu li ích nh giúp các ngân hàng cng c đa v trên th trng, bo
v, m rng th phn, tit kim chi phí, ti đa hóa tài sn ca c đông hay tránh
nguy c phá sn. Mua li ngân hàng là mt trong nhng bin pháp mà các nc trên
th gii s dng đ to mt h thng tài chính n đnh, tránh đ v, nâng cao kh
nng cnh tranh.
Thi gian va qua, mt s ngân hàng thng mi trong nc nh có s tham
gia, hp tác tích cc ca các Ngân hàng nc ngoài làm t l an toàn vn ti thiu
đc ci thin đáng k, các sn phm dch v cng đc đa dng hóa, phù hp vi
nhu cu và xu hng phát trin chung ca đt nc và trên th gii. Tuy nhiên, các
ngân hàng thng mi c phn sau mua li ti Vit Nam có hot đng hiu qu hay
không? Vì vy, đ tài ánh giá hiu qu hot đng ca các ngơn hƠng thng
mi c phn Vit Nam trc và sau khi mua li đc thc hin nhm lý gii cho
vn đ này. Lun vn s giúp chúng ta có mt cái nhìn trc quan v hiu qu hot
đng ca các ngân hàng thng mi c phn sau khi mua li hin nay, so sánh kt
qu đt đc so vi trc mua li, t đó đnh hng cho các nhà lãnh đo cp cao
và các nhà qun tr ngân hàng có nhng gii pháp thích hp đ nâng cao hiu qu
hot đng ca ngân hàng.
2. Câu hi nghiên cu
Các ngân hàng thng mi c phn Vit Nam có hot đng hiu qu hn sau
khi mua li hay không?
3. Mc tiêu nghiên cu
Mc tiêu tng quát ca luân vn là đánh giá hiu qu hot đng ca các ngân
hàng thng mi c phn sau khi mua li  Vit Nam. Các mc tiêu c th là:

 ánh giá hiu qu hot đng ca các ngân hàng thng mi Vit Nam trc
và sau mua li.
 ánh giá mc đ nh hng ca hot đng mua li đn hiu qu hot đng
ca các ngân hàng thng mi c phn mua li ti Vit Nam.
3

  xut mt s gii pháp đi vi các ngân hàng thành viên nhm ci thin,
nâng cao hiu qu hot đng và kh nng cnh tranh ca các ngân hàng.
4. i tng và phm vi nghiên cu
i tng nghiên cu ca lun vn là các ngân hàng thng mi c phn
có hot đng mua li trong giai đon t 2005-2008 ti Vit Nam. Hu ht hot
đng mua li hình thành  các ngân hàng thng mi trong nc trong giai
đon này đu đc s mua li mt phn ca các doanh nghip, các ngân hàng
nc ngoài (hin ti theo quy đnh ca NHNN là t l mua li ch chim ti đa
30% vn c phn ca ngân hàng trong nc). Vì vy, tác gi la chn 8 ngân
hàng có hot đng mua li mt phn vi ngân hàng nc ngoài là ch yu.
Thi gian nghiên cu: Giai đon đ thc hin đánh giá hiu qu hot
đng ca các ngân hàng ít nht 3 nm trc mua li và 3 nm sau mua li. Do
tng ngân hàng có thi gian mua li khác nhau nên giai đon nghiên cu các
ngân hàng cng riêng bit, cht s liu đn cui nm 2011. Ly s liu th cp
t báo cáo tài chính và báo cáo thng niên ca 8 ngân hàng thng mi t
nm 2003 đn 2011.
Phm vi nghiên cu: là hiu qu hot đng ca các ngân hàng thng
mi c phn mua li ti Vit Nam.
5. Phng pháp nghiên cu
5.1. Phng pháp thu thp s liu
Thu thp s liu th cp t các báo cáo chính chính và báo cáo thng niên
ca các ngân hàng thng mi c phn mua li  Vit Nam t 2003-2011.
Thu thp s liu, thông tin liên quan t các tp chí, các nghiên cu khoa hc,
sách, báo, Internet.

5.2. Phng pháp phân tích s liu
Lun vn này s dng 3 phng pháp đ so sánh hiu qu hot đng ca các
ngân hàng thng mi c phn  Vit Nam trc và sau khi mua li.
4

+ S dng phng pháp t s đ phân tích các ch tiêu tài chính nhm đánh giá
và phân tích hiu qu hot đng ca các ngân hàng trong sut giai đon trc mua
li và giai đon sau mua li.
+ Th hai, s dng phng pháp kim đnh paired sample t-test (là phng
pháp so sánh 2 tr trung bình ca 2 nhóm tng th riêng bit có đc đim là mi
phn t quan sát trong tng th có s tng đng theo cp) đ xác đnh s khác bit
quan trng trong hot đng tài chính trc và sau khi mua li ca các ngân hàng.
+ Và th ba, tip cn theo phng pháp phi tham s kim đnh th hng
Wilcoxon đ đo lng mc đ ci thin trong hiu qu hot đng ca ngân hàng sau
khi mua li.
6. Ni dung
Bài lun vn này đc chia thành 4 chng, vi các ni dung ch yu sau:
Chng 1: C s lý thuyt và tng quan các nghiên cu trc đây
Chng 2: Thc trng hot đng mua li các NHTM Vit Nam
Chng 3: Nghiên cu thc nghim ti các NHTMCP mua li  Vit Nam
Chng 4: Kt lun và gii pháp





5

CHNG 1. C S Lụ THUYT VÀ TNG QUAN CÁC NGHIÊN
CU TRC ỂY

1.1. Các khái nim
Mua bán, sáp nhp doanh nghip là mt thut ng đc s dng nhiu  Vit
Nam trong thi gian gn đây. Thut ng này đc dch t thut ng ting Anh
“Mergers & Acquisitions”, vit tt là M&A, th hin hot đng hai hay nhiu doanh
nghip kt hp li vi nhau nhm đt đc nhng mc tiêu đã đc xác đnh trc
trong chin lc kinh doanh ca mình. Ngân hàng là mt loi hình doanh nghip
đc bit nên sáp nhp và mua li ngân hàng cng có bn cht tng t nh sáp nhp
và mua li doanh nghip nói chung rt đa dng, đc din ra di nhiu hình thc
và ni dung khác nhau:
1.1.1. Sáp nhp (Mergers)
Sáp nhp là hình thc kt hp mà mt hoc nhiu ngân hàng cùng loi (gi là
ngân hàng b sáp nhp) chuyn toàn b tài sn, quyn, ngha v và li ích hp pháp
ca mình sang mt ngân hàng khác (gi là ngân hàng nhn sáp nhp). Bên b sáp
nhp gi là ngân hàng mc tiêu (target bank). Ngân hàng mc tiêu s chm dt s
tn ti sau khi sáp nhp. Khi đó, thông thng thng hiu ca ngân hàng mc tiêu
s mt đi, chuyn tên cùng ngân hàng tip nhn.
1.1.2. Hp nht (consolidation)
Hp nht là hình thc hai hay mt s ngân hàng (gi là ngân hàng b hp nht)
có th hp nht thành mt ngân hàng mi (gi là ngân hàng hp nht) bng cách
chuyn toàn b tài sn, quyn, ngha v và li ích hp pháp sang ngân hàng hp
nht, đng thi chm dt s tn ti ca các ngân hàng b hp nht.
1.1.3. Mua li (hay còn gi là thâu tóm – Acquisitions)
Mua li là hình thc kt hp mà mt ngân hàng mua li mt phn hoc toàn b
c phn ca ngân hàng kia. Mc đích ca hot đng này nhm hng đn vic thâu
tóm th trng, mng li phân phi hoc tn dng mng li phân phi đ đa ra
6

th trng nhng sn phm, dch v mi. Các đi tng thng đc chú ý đn
trong trng hp này là nhng ngân hàng đang hot đng kinh doanh có hiu qu,
có th phn n đnh. Tuy vy, đôi khi hot đng mua li cng gn lin vi vic mua

bán n và các đi tng đc nhm ti là các ngân hàng đang trong tình trng
chun b gii th, phá sn, không có kh nng duy trì hot đng kinh doanh ca
mình. Hot đng này cng có th đc gi bng cái tên khác là tái cu trúc ngân
hàng.
Hình thc mua li va đ cp thng do mt ngân hàng ln mua li mt ngân
hàng nh hn. Nhng thnh thong vn có trng hp mt ngân hàng giành quyn
qun lý và điu khin mt ngân hàng ln hn hoc mt ngân hàng có ting lâu đi
và gi li danh ting đó cho ngân hàng ln. ây đc gi là nm quyn kim soát
ngc (reverse takeover).
Trong giai đon t 2005-2008, hot đng mua li ti th trng Vit Nam din
ra ph bin trong lnh vc tài chính- ngân hàng. a s các thng v mua li trong
lnh vc ngân hàng có giá tr chim t trng ln đu có s tham gia ca ít nht mt
bên là ngân hàng nc ngoài nh: ANZ đu t vào NH TMCP Sài Gòn Thng
Tín, HSBC mua c phn ca Techcombank, BNP Paribas (NP) mua li 15% c
phn ca OCB, Maybank có t l s hu c phn ti NH An Bình lên 20%….Các
hot đng mua bán c phn ca ngân hàng  Vit Nam, đa s din ra trong tinh thn
hp tác, hai bên cùng đt đc nhng tha thun nht đnh, các ngân hàng không
tr thành đn v trc thuc và cng không thành lp pháp nhân mi, mà thng cam
kt h tr đ cùng phát trin. Do đó, thc cht các thng v mua li ti các ngân
hàng Vit Nam trong giai đon này ch nghiêng v đu t tài chính, liên kt kinh
doanh. Bên cnh đó, trong lnh vc ngân hàng, doanh nghip nc ngoài b hn ch
mua c phn không quá 30% trong các thng v mua bán c phn vi ngân hàng
Vit Nam nên vic mua li hoàn toàn là không th. Vì vy, lun vn này đánh giá
hiu qu hot đng ca các ngân hàng thng mi c phn sau khi mua li ti Vit
Nam thc cht là đánh giá hiu qu ca các ngân hàng đc mua li mt phn t
các doanh nghip, các ngân hàng nc ngoài trong giai đon t nm 2005-2008.
7


1.1.4. Hiu qu hot đng

Hiu qu hot đng đc hiu là kh nng bin đi các đu vào có tính cht
khan him thành kh nng sinh li hoc gim thiu chi phí so vi các đi th cnh
tranh (Draft, 2008). Có nhiu cách đo lng hiu qu hot đng nh s dng ch s
ROA, ROE (Topak, 2011). Các ch s này đc s dng hu nh thng xuyên
trong các nghiên cu hc thut đ đo lng hiu qu hot đng tài chính.
Hiu qu hot đng ca các NHTM có th đc đánh giá qua hai nhóm ch
tiêu hiu qu tuyt đi vi hiu qu tng đi:
 Các ch tiêu hiu qu tuyt đi cho phép đánh giá hiu qu hot đng theo
c chiu sâu và chiu rng. Tuy nhiên, loi ch tiêu này trong mt s
trng hp li gp khó khn khi so sánh vi các ngân hàng có quy mô
khác nhau.
 Các ch tiêu hiu qu tng đi có th đc th hin di dng tnh (hiu
qu hot đng = kt qu kinh t/chi phí b ra đ đt đc kt qu đó hoc
dng nghch là hiu qu hot đng = chi phí/kt qu kinh t) hoc di
dng đng hay dng cn biên (hiu qu hot đng = mc tng kt qu kinh
t/mc tng chi phí).
Nhng chi tiêu này rt thun tin so sánh theo thi gian và không gian, cng
nh cho phép so sánh hiu qu các ngân hàng có quy mô khác nhau, các thi k
khác nhau (Nguyn Quc Trung, 2013).
1.2. Các ch s đánh giá hiu qu hot đng ngơn hƠng
1.2.1. Kh nng sinh li
 T l li nhun trên vn ch s hu - ROE
Là ch tiêu so sánh gia li nhun thun vi vn t có bình quân ca ngân hàng. Ch
tiêu này đc phn ánh qua h s ROE (Return on Equity)
ROE =
Li nhun ròng/vn ch s hu
Ý ngha: Mt đng vn ch s hu to ra bao nhiêu đng li nhun. Ch tiêu này
8

cho thy hiu qu hot đng kinh doanh ca ngân hàng, kh nng sinh li trên mt

đng vn ca ngân hàng. H s càng ln, kh nng sinh li tài chính càng ln.
 T l li nhun trên tng tài sn- ROA
Ch tiêu so sánh gia li nhun ròng (lãi ròng) vi tng tài sn có trung bình – gi là
h s ROA (Return on Asset)
ROA = Li nhun ròng/tng tài sn
Ý ngha: mt đng Tài sn Có to ra bao nhiêu đng li nhun. Ch tiêu này cho
thy cht lng ca công tác qun lý tài sn Có (tích sn). Tài sn Có sinh li càng
ln thì h s nói trên càng ln.
1.2.2. Hiu qu qun lý
 T l thu nhp lãi thun trên tng thu nhp thun
Ch tiêu đánh giá thu nhp lãi thun trong tng thu nhp thun - NIIR
NIRR= Thu nhp lãi thun/tng thu nhp thun
Ý ngha: Ch s này phn ánh mc đóng góp t hot đng tín dng vào hot đng
kinh doanh ca ngân hàng
 T l chi phí hot đng trên tng thu nhp thun - EFF
EFF= Chi phí hot đng/ Tng thu nhp thun
T l này phn ánh hiu qu qun tr chi phí so vi tng thu nhp thun
1.2.3. Tính thanh khon
 Tng d n cho vay trên Tng vn huy đng - LTD
LTD = D n cho vay/ Tng vn huy đng
Ch tiêu này đánh giá kh nng s dng vn huy đng vào vic cho vay vn ca
ngân hàng. Thông thng theo cách nhìn ca nhiu ngi, ch tiêu này càng ln
chng t ngân hàng đã s dng mt cách có hiu qu ngun vn huy đng đc đ
cho vay. Tuy nhiên, nu t l quá cao s gây nên ri ro thanh khon đi vi ngân
hàng.
 T l d n cho vay trên tng tài sn – LTA
LTA= Tng d n cho vay/ tng tài sn
9

T l này phn ánh ri ro thanh khon trong hot đng ngân hàng, nó cho bit phn

tài sn có đc phn b vào nhng loi tài sn có tính thanh khon kém nht. Bi
vy, ch s này phn nào cho bit nng lc qun tr ngân hàng ca các nhà qun lý.
1.2.4. Tính đòn by
 T l tng n phi tr trên vn ch s hu- DER
T s này (thng tính bng %) đc tính bng cách ly tng n (tc là gm c n
ngn hn ln n dài hn) trong mt thi k nào đó chia cho giá tr vn ch s hu
trong cùng k.
DER = Tng n phi tr/vn ch s hu
Ý ngha: T s này cho bit quan h gia n và vn ch s hu. T s này nh có
th hàm ý ngân hàng chu ri ro thp.
 T l vn ch s hu trên tng tài sn - ETA
ETA= Vn ch s hu/ tng tài sn
Theo b ch s lành mnh tài chính theo chun IMF, t l vn trên tng tài sn đc
đánh giá là mt trong các ch s khuyn khích đ đánh giá đ lành mnh tài chính
ca NHTM (IMF, 2006).
Ch s này phn ánh kh nng tài tr tng tài sn t vn t
có ca ngân hàng. T s này cao chng t kh nng t ch tài chính ca ngân hàng.

1.3. Các nghiên cu hiu qu hot đng ngân hàng mua li trên th gii
V.R Nedunchezhian và K.Premalatha (Tháng 3/2013) đã có nghiên cu v
hiu qu hot đng ca các ngân hàng  n  trong sut giai đon sau mua li.
Bng cách s dng phân tích t l tài chính, nhóm tác gi so sánh và phân tích các
t l an toàn vn: t l n/vn c phn (DER), tng tm ng/tng tài sn (TATAR),
t l vn c phn/tng tài sn (ECTAR); t l hiu qu qun lý: tng tm ng/tng
tin gi (TATDR), tng trng tng tài sn (AGR), tng trng tng tin gi
(TDR), t l doanh thu và li nhun: t l chi tr c tc (DPR), li nhun trên tng
tài sn (ROA); t l đòn by trong giai đon trc mua li 2003-2006 và giai đon
sau mua li 2008-2011. Sau đó, t các ch s tài chính, nhóm tác gi dùng phng
pháp kim đnh tr trung bình ca 2 mu ph thuc (Paired-samples T-test) đ xác
10

đnh s khác bit có ý ngha trong hot đng tài chính trc và sau mua li  n
. Vi 4 ngân hàng đc la chn, bài nghiên cu ch ra rng v tng th, hot
đng ca các ngân hàng có nhiu ci thin giai đon sau mua li.
S.Venkatesan và K. Govindarajan (Tháng 1/2012) có bài nghiên cu tính hiu
qu ca các ngân hàng nhà nc và t nhân trc và sau khi hot đng mua li vi
các t chc tài chính khác  n . Hot đng sáp nhp và mua li các ngân hàng 
khu vc công và khu vc t nhân  n  din ra t nm 1995 đn nm 2006 đc
xem xét nghiên cu. Nhóm tác gi s dng phng pháp phân tích t l, vi các ch
s liên quan đn thanh khon hot đng, kh nng thanh toán và li nhun nh t l
tng thu nhp/tng tài sn, tng thu nhp/tài sn c đnh ròng, t l chi phí t lãi/thu
nhp t lãi, vn ch s hu/tng tài sn, li nhun ròng sau thu/tng thu nhp
(NPM) đ so sánh s khác nhau gia hai giai đon. Kt qu phân tích thc nghim
cho thy có s khác bit đáng k trong hot đng, kh nng thanh toán và li nhun
ca các ngân hàng khu vc công trc và sau thi gian mua li. Trong khi đó các
ngân hàng t nhân có s khác bit ln trong vn đ thanh khon gia 2 giai đon.
Nhóm tác gi cho rng hiu qu ca các ngân hàng khu vc công và t nhân b nh
hng bi hot đng mua li.
Tze San Ong, Cia Ling Teo, Boon Heng Teh (tháng 11/2011) đã phân tích hiu
qu tài chính và hiu qu hot đng ca các ngân hàng thng mi ca Malaysia
sau sáp nhp, mua li bng cách s dng so sánh và phân tích các t l, phng
pháp thng kê t-test và phng pháp phân tích bao d liu DEA. Kt qu cho thy
rng, thng v mua li không mang li thay đi đáng k nào v hiu qu tài chính
ca các ngân hàng  Malaysia mua li. Vic mua li ngân hàng  nc này ch có
ci thin đáng k trong ROE, chi phí trên thu nhp, EPS và DPS.
Fadzlan Sufian, Muhd-Zulkhibri Abdul Majid, Razali Haron phân tích hot
đng trc và sau mua li ca ngân hàng Singapore bng phng pháp phi tham s,
tham s và phân tích t l tài chính và chn giai đon 3 nm trc sáp nhp và 3
nm sau sáp nhp. Nghiên cu cho thy đi vi phân tích t l tài chính thì vic
11

mua li, sáp nhp ngân hàng  Singapore không to li nhun cao hn so vi trc
sáp nhp do chi phí cao. Tuy nhiên, sáp nhp, mua li đã to hiu qu tng th  các
ngân hàng nc này.
Neena Sinha, K.P.Kaushik và Timcy Chaudhary (tháng 11/2010) có bài báo
xem xét tác đng ca sáp nhp, mua li đn hiu qu tài chính ca các t chc tài
chính  n . Phân tích bao gm hai phn: đu tiên, bng cách s dng phng
pháp phân tích t l, nhóm tác gi thy rng có s thay đi trong v trí ca công ty
trong giai đon 2000-2008. Th hai, nhóm tác gi xem xét nhng thay đi v hiu
qu ca công ty trong giai đon trc và sau mua li bng cách s dng phng
pháp phi tham s kim đnh du và hng Wilcoxon. Bài nghiên cu tìm thy có s
thay đi đáng k trong thu nhp ca các c đông, nhng không có thay đi đáng k
trong kh nng thanh toán ca công ty. Kt qu nghiên cu cho thy v dài hn
nhng trng hp sáp nhp, mua li  n  có mi tng quan đáng k gia hiu
qu tài chính và thng v sáp nhp, mua li, và các công ty sáp nhp có th to ra
giá tr chung.
Altunbas và Marques (2008) đã nghiên cu 207 thng v sáp nhp, mua li
din ra  ngành ngân hàng trong Liên minh châu Âu (EU) t 1992 đn 2001. H
cho rng các ngân hàng sau khi mua li có s ci thin trong hiu qu hot đng.
Houston et al (2001) thì dn ra mt đin hình là: 64 ngân hàng đã sáp nhp, mua li
trong sut giai đon 1985 đn 1996 ti M theo quan sát cho thy hiu qu hot
đng đã đc ci thin sau khi mua li, thông qua ch s Li nhun sau thu trên tài
sn bình quân (ROAA) tng lên.
Elena Beccalli và Pascal Frantz s dng 714 giao dch liên quan đn nhng
ngân hàng mua li  Châu Âu và các mc tiêu trên khp th gii trong giai đon
1991-2005 đ phân tích xem liu mt hot đng mua li có nh hng đn hiu qu
hot đng ca các ngân hàng hay không bng cách s dng c các ch s t l k
toán, chi phí và li nhun thay th. Nhóm tác gi thy rng hot đng mua li ngân
hàng có liên quan đn s suy gim nh v li nhun trên vn c phn, dòng tin thu
12

hi và hiu qu li nhun đng thi cng có ci thin đáng k trong hiu qu chi
phí.
Rhoades (1998) và Avkiran (1999) đã chn 5 ch tiêu tài chính đ phân tích chi
phí, li nhun và ri ro. Chi phí ngoài lãi đc xem là yu t phn ánh trc tip t
thng v mua li, sáp nhp. Hai t l chi phí đc s dng c th là, các chi phí
ngoài lãi/tng tài sn (NIE/TA) và chi phí nhân viên/tng tài sn (PE/TA).  theo
dõi cht lng danh mc cho vay, t l n xu/tng d n (NPL/TL) cng đc s
dng đ phân tích vi hai kh nng sinh li khác, c th là, li nhun trên tài sn
(ROA) và li nhun trên vn c phn (ROE).
Lum Chuen Aun có bài vit đánh giá hiu qu hot đng ca các ngân hàng 
Malaysia giai đon sau mua li thông qua ch s li nhun, tit kim chi phí và li
ích c đông. Tác gi dùng so sánh và phân tích t l trong giai đon trc mua li
(1999-2000) và giai đon sau mua li (2006-2007). Kt qu cho thy vic mua li
không mang li ci thin v li nhun ca các ngân hàng trong khu vc thông qua
ch s ROA. Tit kim chi phí th hin qua ch s chi phí trên li nhun có kt qu
không thng nht trong khi tt c các ngân hàng có s ci thin chi phí trên tài sn.
Li ích c đông đc ci thin.
Pardeep Kaur, Gian Kaur (2010) đã s dng phng pháp phi tham s - bao d
liu đ đánh giá hiu qu chi phí ca các ngân hàng thng mi  n . Tác gi
xem xét vic sáp nhp, mua li có nh hng đn hiu qu chi phí ca các ngân
hàng trc giai đon t do hóa hay không bng cách s dng d liu bng không
cân bng trong giai đon 1990-1991 đn 2007-2008. Bài nghiên cu cng kim tra
hiu qu khác bit gia khu vc công và t nhân vi c hai phng pháp tham s và
phi tham s. Nhng phát hin trong nghiên cu cho thy rng hiu qu chi phí trung
bình đi vi khu vc công là 73.4 và đi vi các ngân hàng t là 76.3 trong toàn b
giai đon nghiên cu, và vic sáp nhp, mua li đã mang li thành công cho ngành
ngân hàng n .
13

Okpanachi Joshua (tháng 8/2010) đã thc hin nghiên cu so sánh nh hng
ca hot đng mua li đn hiu qu tài chính ca các ngân hàng  Nigeria. Tác gi
s dng các ch tiêu lãi gp, li nhun trc thu và giá tr tài sn ròng ca mt s
ngân hàng đc la chn đ xác đnh hiu qu tài chính, bng cách so sánh các ch
tiêu này trc và sau khi mua li trong mt giai đon xem xét. i vi bài vit này,
3 ngân hàng Nigeria đc la chn bng cách s dng các phng pháp chn mu
theo phán đoán và thun tin. D liu thu thp t các báo cáo thng niên và các tài
khon ca các ngân hàng đc chn, và sau đó đc phân tích theo phng pháp
thng kê t-test. Kt qu cho thy hiu qu tài chính giai đon sau mua li thì tt hn
trc khi mua li.
Sufian, Fadzlan (2006) đã s dng mô hình phân tích bao d liu DEA đ
phân tích k thut và quy mô hiu qu ca các ngân hàng thng mi ca Malaysia
trong sut giai đon sáp nhp, mua li. H đã phát hin ra rng các ngân hàng 
Malaysia đt hiu qu vt bc ti mc 95.9% sut nm 1998-2003, và k hoch
sáp nhp, mua li đã mang li thành công, đc bit vi các ngân hàng quy mô nh
và va, vi li ích nhiu nht t vic sáp nhp, mua li và m rng thông qua quy
mô kinh t.
Các nghiên cu ca Cabral et al (2002), Carletti et al (2002) và Szapary (2001)
đã cung cp nn tng cho mt nghiên cu v mi liên kt gia hot đng sáp nhp,
mua li ca các ngân hàng và hiu qu li nhun. Bng chng đc cung cp bi
Calomiris và Karenski (1996), De Nicolo (2003), và Caprion (1999) cho rng hot
đng mua li trong h thng tài chính có th tác đng tích cc đn tính hiu qu ca
hu ht các ngân hàng. áng ngc nhiên là cng có bng chng thc nghim cho
thy rng hot đng mua li  ngành ngân hàng Hoa K đã không đt đc nh
hng tích cc nào trong mt thi gian dài (DeLong và DeYoung, 2007; Amel et al,
2004; Berger et al, 1999). Tng th ca nhng nghiên cu này cung cp nhiu bng
chng trái ngc, và nhng v phá sn càng cho thy mt mi quan h rõ ràng gia
hot đng mua li và hiu qu hot đng. Mt s tài liu trc đây đã nghiên cu
14

tác đng ca vic mua li đn hiu qu chi phí, đc th hin qua các t l chi phí
(Rhoades, 1990, 1993; Pilloff 1996; DeLong và DeYoung, 2007), và cng tác đng
lên các hiu qu chi phí khác (Berger và Humphrey 1992; DeYoung, 1997;
Peristiani, 1997; Berger, 1998; Rhoades, 1998).
Tuy nhiên, bng chng h tr cho quan đim rng “sáp nhp, mua li nhm
tit kim chi phí và tng hiu qu hot đng” là khá him hoi (Kwan Elsenbeis,
1999). Akhavein et al (1997) đã phân tích nhng thay đi v li nhun trong hàng
lot thng v mua li, mà đã đc kim tra bi Berger và Humphrey (1992). H
phát hin ra rng các t chc ngân hàng ci thin đáng k th hng v hiu qu li
nhun sau mua li. Trong khi đó, De Young (1993) nhn thy rng khi c hai t
chc thâu tóm và b thâu tóm đu hot đng yu kém, thì vic mua li giúp ci thin
hiu qu chi phí. Healy et al (1992) đã nghiên cu tt c các thng v mua li ngân
hàng thng mi din ra t 1982 đn 1986. H nhn thy rng hot đng mà không
làm gim các chi phí ngoài lãi thì có th dn đn hiu qu đc ci thin. Còn theo
Pilloff và Santomero (1997), có rt ít bng chng thc nghim cho thy hot đng
mua li giúp đt đc s tng trng hoc hiu qu hot đng. Phát hin ca h đã
làm suy yu nim tin v hot đng mua li và gieo lên nghi ng v li ích kinh
doanh và kt qu tích cc có th đt đc t hot đng này.
Allen và Boobal-Batchelor (2005) có nghiên cu các v mua li ngân hàng sau
khng hong  Malaysia. Nghiên cu cho thy rng các ngân hàng mc tiêu có xu
hng ít hiu qu hn so vi các ngân hàng mua li. Hn na, hu ht các hiu qu
đt đc là do s ci thin hiu qu qun lý. Nhng phát hin t nghiên cu trc
đây v các v sáp nhp, mua li ngân hàng  Indonesia cng cho thy kt qu khác
nhau. Ví d, Samosir (2003) nhn thy rng không có s khác bit hiu sut gia
trc và sau khi mua li. Ngc li, Soemonagoro (2006) phát hin ra rng ngân
hàng mua li có nhiu ci thin trong sut thi gian 1999-2005. Tuy nhiên, t l cho
vay trên tin gi là tng đi thp, điu này cho thy các ngân hàng không thc
hin đc chc nng ca nó nh là mt t chc trung gian. Nghiên cu khác ca
15

Hadad et al (2003) cho thy ch có các ngân hàng t nhân là hot đng hiu
qu nht. Ngoài ra, Putra (2003) cho thy  mc trung bình, 45 ngân hàng
ngoi hi  Indonesia có hiu qu k thut là 71,26% nm 2001 và 74,37%
nm 2002.
Tuy nhiên, Uchendu (2005) và Kama (2007) phát biu rng, vic hp
nht ngân hàng đã din ra ti Malaysia to điu kin cho các ngân hàng đc
m rng dn ti tng trng. Trong mt liên quan đn nghiên cu ca ngành
công nghip ngân hàng Chile, Kwan (2002) nhn thy hot đng kinh t ngày
càng din ra sôi ni  Chile ch yu do nng sut đc ci thin t các ngân
hàng ln đc hình thành sau sáp nhp, mua li. Các nghiên cu ca Berger
và Mester (1997) và Stiroh (2002) s dng d liu các ngân hàng Hoa K cho
thy hiu qu đáng k nh quy mô ln hn sau v sáp nhp, mua li. Yener và
David (2004) cho rng vic mua li ngân hàng đóng vai trò quan trng trong
ci thin hiu qu hot đng ca các ngân hàng.
Tóm li, hu ht các nghiên cu các nc trên th gii đã s dng nhiu
phng pháp khác nhau nh phng pháp tham s và phng pháp phi tham
s đ đánh giá hiu qu hot đng ca các ngân hàng sáp nhp, mua li  mt
s quc gia: n , Malaysia, Singapore, M, Châu Âu….Phân tích t l tài
chính ch yu đc s dng, thông qua các ch s ch yu nh ROA, ROE,
chi phí ngoài lãi/tng thu nhp, bên cnh đó có phng pháp T-test, phng
pháp phi tham s nh Wilcoxon, bao d liu DEA cng đc nhiu tác gi la
chn đ phân tích các yu t đu vào và đu ra các ngân hàng.
Hu ht các nghiên cu ch ra rng có s liên kt rõ ràng gia hot đng
mua li và kt qu hot đng kinh doanh ca các ngân hàng sau đó, tuy nhiên
kt qu cng cho thy vn có nhiu quan đim trái chiu v tính hiu qu ca
các ngân hàng sau khi mua li  các ngân hàng trên th gii. Phn ln quy mô
kinh doanh và th phn ca các ngân hàng có tng lên, hiu qu chi phí cng
đc ci thin, li ích ca c đông tng lên, tuy nhiên các nghiên cu cng
cho thy hiu qu hot đng và kh nng sinh li có nhng kt qu mâu thun.
16

C th, đa s các thng v mua li ti các nn kinh t đang phát trin ti châu Á
ch ra rng hiu qu hot đng không có nhiu ci thin, tuy nhiên vi nhng
thng v ti các nn kinh t phát trin nh  châu Âu và M li đa đn hiu qu
tng lên. iu này là do các ngân hàng ti các nn kinh t phát trin phng Tây
phn ln t nguyn sáp nhp, hoc ch đng đi thâu tóm vi mc đích và k hoch
đã đc xác đnh rõ ràng ngay t đu, nên d dàng nhanh chóng thay đi và c gng
ci thin hot đng, trong khi môi trng pháp lý và môi trng kinh doanh ti
nhng nc này cng thông thoáng và các chính sách điu hành có hiu qu hn.
Trong khi đó, ti các nn kinh t đang phát trin, hot đng sáp nhp, mua li ch
yu din ra di s ép buc hoc gây áp lc t ngân hàng trung ng, hoc b sáp
nhp, mua li do hot đng yu kém, trì tr, do đó giai đon sau mua li hiu qu
không đc ci thin my, nht là môi trng pháp lý và kinh doanh ti nhng quc
gia này cng không đc thun li và vn còn nhiu vn đ mang tính h thng.
Các nghiên cu cng ch ra nhng ngân hàng t nhân sau mua li thng hot
đng hiu qu hn, đc bit là các ngân hàng quy mô nh và va, do các ngân hàng
này linh hot và d dàng thích nghi vi s thay đi hn. Ngoài ra, vic sáp nhp
mt ngân hàng yu vi mt ngân hàng khe trong nhiu trng hp có th dn đn
tht bi nhiu hn so vi ngân hàng nguyên thy; trong khi vic sáp nhp gia các
ngân hàng tng đng s ít xy ra tht bi hn, đc bit khi c hai t chc thâu
tóm và b thâu tóm đu hot đng yu kém, thì vic sáp nhp li giúp ci thin hiu
qu chi phí. Bên cnh đó, các ngân hàng mc tiêu (b thâu tóm) có xu hng ít hiu
qu hn so vi các ngân hàng mua li (đi thâu tóm).
1.4. Các nghiên cu hiu qu hot đng ngơn hƠng mua li  Vit Nam
Liên quan đn h thng ngân hàng Vit Nam, không may, các nghiên cu v
hiu qu hot đng ca khu vc này b hn ch. Do thc t rng d liu trc nm
2000 ca các ngân hàng không có sn, không có nghiên cu đc tìm thy liên quan
đn thi gian này. iu này to ra mt khong cách ln v lý thuyt mà cn phi
đc hoàn thành. Cho đn giai đon sau nm 2000, cùng vi s phát trin ca công
17

ngh thông tin cng nh s phát trin ca h thng k toán Vit Nam, nhiu d liu
có sn cho các nhà nghiên cu. Tuy nhiên, rt ít nghiên cu v lnh vc ngân hàng
và hiu qu ca nó do nhng d liu này không đc minh bch, thi gian trc
nm 2009. Sau đó, mt s nghiên cu đã đc thc hin nhng tt c chúng liên
quan đn d liu  mc đ ngân hàng. Trong s đó, Hermes và V (2007), V. H.
Nguyen (2007), XQ Nguyn & DeBorger (2008), và V & Turnel (2010) đã đng ý
rng nng sut ca (mt s) ngân hàng thng mi Vit Nam có xu hng gim,
mc dù các tác gi có phân tích các ngân hàng trong giai đon khác nhau, tng ng
2001-2003, 2003-2006 và 2000-2006. Nhng s kin này thúc đy các tác gi đ
m rng phm vi nghiên cu khong thi gian dài (1990-2010) và cho toàn b h
thng ngân hàng Vit Nam.
Tháng 4/2013, Nguyn Th Loan và Trn Th Ngc Hnh có nghiên cu v
hiu qu hot đng các ngân hàng thng mi Vit Nam. Bài vit đánh giá hot
đng kinh doanh ca 21 NHTM VN trong khong thi gian t nm 2007 – 2011.
Mu nghiên cu gm 5 NHTMNN và 16 NHTMCP, mang tính đi din cho các
NHTM VN. Bng cách s dng 2 phng pháp c bn là phng pháp đnh tính
thông qua các ch s nh quy mô vn điu l, kh nng sinh li qua t s ROE,
ROA, phân tích cht lng tín dng, v h s an toàn vn CAR, t l tính thanh
khon: tng tín dng/tng vn huy đng và phng pháp đnh lng bng mô hình
phân tích bao d liu DEA đ c tính hiu qu cho tng NHTM cn nghiên cu;
sau đó phân tích đnh lng bng phng pháp kim đnh hi quy Tobit. Kt qu
cho thy hiu qu k thut bình quân ca c mu thi kì 2007-2011 đt 0,866 cho
thy các NHTM  Vit Nam đ to cùng mc sn lng đu ra nh nhau thì hiu
qu mi s dng đc 86,6% các đu vào, hay nói mt cách khác là các NH s
dng lãng phí các đu vào khong 15,5%.
Nguyn Th Minh Hu và nhóm nghiên cu thc hin nghiên cu vi 34 trên
tng s 42 ngân hàng thng mi  Vit Nam đ đánh giá h thng ngân hàng Vit
Nam. Nhóm tác gi la chn các ch s đánh giá vn t có, các ch s v cht lng
tài sn có, nhóm ch s kt qu hot đng ROE, ROA, thu nhp ròng t lãi/tng thu