B GIÁO DCăVĨăĨOăTO
TRNGăI HC KINH T Tp. HCM
LÊ QUC HÙNG
NÂNG CAO HIU QU QUN TR RI RO TÍN DNG TI
NGÂN HÀNG TMCP VIT NAM THNHăVNG
(VPBANK)
LUN VNăTHCăSăKINHăT
TP. H Chí Minh ậ Nm 2013
B GIÁO DCăVĨăĨOăTO
TRNGăI HC KINH T Tp. HCM
LÊ QUC HÙNG
NÂNG CAO HIU QU QUN TR RI RO TÍN DNG TI
NGÂN HÀNG TMCP VIT NAM THNHăVNG
(VPBANK)
Chuyên ngành :
Tài chính - Ngân hàng
Mã s :
60340201
LUNăVNăTHCăSăKINHăT
NGI HNG DN KHOA HC
PGS.TS NGUYNăVNăS
TP. H Chí Minh ậ Nm 2013
LI CAM OAN
Tôi xin cam đoan lun vn tt nghip này là công trình nghiên cu ca riêng
tôi, cha công b ti bt c ni nƠo. Mi s liu s dng trong lun vn nƠy lƠ
thông tin xác thc.
Tôi xin chu mi trách nhim v li cam đoan ca mình.
Thành ph H Chí Minh, ngày 11 tháng 12 nm 2013
Hc viên
Lê Quc Hùng
MC LC
Trang
Trang ph bìa
LI CAM OAN
MC LC
DANH MC CÁC KÝ HIU, CH VIT TT
DANH MC CÁC BNG, BIU
M U 1
CHNG 1: C S LÝ LUN V HIU QU QUN TR RI RO TÍN DNG
TRONG HOT NG CA NGỂN HÀNG THNG MI 3
1.1. Ri ro tín dng ngân hàng 3
1.1.1. Khái nim ri ro tín dng 3
1.1.2. Phân loi ri ro tín dng ngân hàng 3
1.1.3. Các nhân t nh hng đn ri ro tín dng 5
1.1.3.1. Nhân t khách quan 5
1.1.3.2. Nhân t ch quan 6
1.2. Qun tr ri ro tín dng 7
1.2.1. Khái nim qun tr ri ro tín dng 7
1.2.2. S cn thit ca công tác qun tr ri ro tín dng 8
1.2.2.1. i vi NHTM 8
1.2.2.2. i vi khách hàng 8
1.2.2.3. i vi nn kinh t 8
1.2.3. Chc nng ca công tác qun tr ri ro tín dng 9
1.2.4. o lng ri ro tín dng 9
1.2.4.1. Mô hình đnh tính v ri ro tín dng 10
1.2.4.2. Các mô hình lng hóa ri ro tín dng 11
1.3. Hiu qu qun tr ri ro tín dng 16
1.3.1. Khái nim 16
1.3.2. Ý ngha nơng cao hiu qu qun tr ri ro tín dng 17
1.3.3. Các nhân t nh hng đn hiu qu qun tr ri ro tín dng 18
1.3.4. Mt s tiêu chí đánh giá hiu qu qun tr ri ro tín dng 20
1.4. Kinh nghim qun tr ri ro tín dng mt s nc trên th gii 22
1.4.1. Kinh nghim ca Trung Quc 22
1.4.2. Kinh nghim ca Nht Bn 23
1.4.3. Kinh nghim ca M 23
1.4.4. Bài hc kinh nghim cho Vit Nam 25
KT LUN CHNG 1 27
CHNG 2: THC TRNG V HIU QU QUN TR RI RO TÍN DNG
TI NGÂN HÀNG TMCP VIT NAM THNH VNG 28
2.1. Gii thiu chung v Ngân hàng TMCP Vit Nam Thnh Vng 28
2.1.1. Quá trình hình thành và phát trin 28
2.1.1.1. Vài nét tng quan 28
2.1.1.2. Nhng ct mc quan trng trong quá trình phát trin 29
2.1.2. Kt qu hot đng ca VPBank 30
2.2. Thc trng hiu qu qun tr ri ro tín dng ti VPBank 31
2.2.1. Hot đng tín dng ti VPBank 31
2.2.2. Công tác qun tr ri ro tín dng ti VPBank 36
2.2.2.1. H thng xp hng tín dng ni b ti VPBank 36
2.2.2.2. Chính sách tín dng hin hành ca VPBank 37
2.2.2.3. Quy trình tín dng 39
2.2.2.4. T chc thc hin Quy trình tín dng 43
2.3. Kt qu đt đc 44
2.3.1. Nhng thành tu 44
2.3.2. Nhng hn ch 44
2.4. Nguyên nhân dn đn ri ro tín dng ti VPBank thi gian qua 45
2.4.1. Nhóm nguyên nhân ch quan 45
2.4.1.1. T phía khách hàng vay 45
2.4.1.2. T phía VPBank 47
2.4.2. Nhóm nguyên nhân khách quan 49
2.4.2.1. Môi trng kinh t không n đnh 49
2.4.2.2. Môi trng pháp lý không thun li 49
KT LUN CHNG 2 51
CHNG 3: GII PHÁP NÂNG CAO HIU QU QUN TR RI RO TÍN
DNG TI NGÂN HÀNG TMCP VIT NAM THNH VNG 52
3.1. nh hng, chính sách ca VPBank đn nm 2015 52
3.2. Gii pháp nâng cao hiu qu qun tr ri ro tín dng ti VPBank 53
3.2.1. Xây dng và hoàn thin chính sách tín dng 53
3.2.2. Nhóm gii pháp nâng cao hiu qu thc thi quy trình tín dng, quy trình
qun tr ri ro tín dng ti VPBank 55
3.2.2.1. Quy trình cho vay 55
3.2.2.2. Công tác qun tr ri ro tín dng 58
3.2.2.3. Ơo to ngun nhân lc 61
3.3. Kin ngh đi vi Chính ph và Ngân hàng Nhà nc 63
3.3.1. Kin ngh đi vi Chính ph 63
3.3.2. Kin ngh đi vi Ngân hàng Nhà nc 63
3.3.2.1. Hoàn thin khung pháp lý 63
3.3.2.2. Nâng cao hot đng thanh tra, kim soát, giám sát ngân hàng 64
3.3.2.3. Hoàn thin h thng thông tin tín dng trong hot đng ngân hàng 65
3.3.2.4. Hoàn thin quy đnh v xp hng khách hàng ca ngơn hƠng thng
mi 66
KT LUN CHNG 3 67
KT LUN 68
DANH MC TÀI LIU THAM KHO 69
PH LC CÁCH THC XP HNG TÍN DNG DÀNH CHO KHÁCH HÀNG
CÁ NHÂN TI VPBANK 70
DANH MC CÁC KÝ HIU, CH VIT TT
AO
: Cán b phc v khách hàng ti Chi nhánh
CA
: Cán b h tr tín dng ti Chi nhánh
CBQL
: Cán b qun lý
CIC
: Trung tâm thông tin tín dng
CNTT
: Công ngh thông tin
CO
: Cán b x lý tín dng ti CPC
CPC
:Trung tâm xét duyt tín dng tp trung
CSO
: Cán b h tr tín dng ti CPC
FO
: Cán b thc đa
NHNN
: Ngơn hƠng NhƠ nc
NHTM
: Ngơn hƠng thng mi
RRTD
: Ri ro tín dng
T24
: H thng phn mm ngân hàng T24
TCTD
: T chc tín dng
VPBANK
: Ngơn hƠng Thng mi c phn Vit Nam Thnh Vng
DANH MC CÁC BNG, BIU
Trang
Bng 1.1: Mô hình xp hng ca công ty Moody’s vƠ Standard & Poor’s 11
Bng 1.2: Mô hình cho đim tín dng tiêu dùng 14
Bng 2.1: Các ch tiêu c bn ca VPBank giai đon 2010 ậ 2012 30
Bng 2.2: Cht lng n ca VPBank giai đon 2010 ậ 2012 32
Bng 2.3: K hn cho vay khách hàng ca VPBank giai đon 2010 ậ 2012 33
Bng 2.4: i tng cho vay ca VPBank giai đon 2010 ậ 2012 34
Bng 2.5: Ngành ngh cho vay ca VPBank giai đon 2010 ậ 2012 35
Biu đ 2.1: Các ch tiêu c bn ca VPBank giai đon 2010 ậ 2012 30
Biu đ 2.2: Cht lng n ca VPBank giai đon 2010 ậ 2012 33
Biu đ 2.3: K hn cho vay khách hàng ca VPBank
giai đon 2010 ậ 2012 33
- 1 -
M U
1. S cn thit caăđ tài
Nhìn vào kt qu hot đng kinh doanh ca các ngân hàng ti Vit Nam cho
thy li nhun t hot đng tín dng chim t trng ch yu trong thu nhp ca các
ngân hàng. Tuy nhiên, hot đng này luôn tim n ri ro cao, đc bit là các nc
có nn kinh t mi ni nh Vit Nam bi h thng thông tin thiu minh bch và
không đy đ, trình đ qun tr ri ro còn nhiu hn ch ầ
Hin nay, t l n quá hn ca các ngơn hƠng thng mi Vit Nam đang ri
vào mc báo đng. Theo Ngơn hƠng NhƠ nc thì n xu toàn h thng ngân hàng
Vit Nam đn cui nm 2012 lƠ hn 8,5%. Xut hin ngày càng nhiu v án tham ô,
li dng chc v, quyn hn đ trc li bt chính trong các khon vay. Cho vay
theo mi quan h, cho vay theo n chia, không thc hin theo đúng quy trình, quy
đnh ngƠy cƠng đc phát hin nhiu ti các ngân hàng.
Nguyên nhân gây ra n quá hn ch yu là t nguyên nhân ch quan nh ngơn
hàng cho vay vi cht lng tín dng quá thp, trong khi đó nguyên nhơn khách
quan thì ít. Mc dù đư có nhiu bin pháp hn ch ri ro tín dng, tuy nhiên vn đ
n xu ca các ngơn hƠng thng mi vn còn nhiu điu cn phi bàn thêm.
Xut phát t thc tin trên, tác gi đư nghiên cu đ tƠi ắNơng cao hiu qu
qun tr ri ro tín dng ti Ngân hàng TMCP Vit Nam Thnh Vng”. Vi đ tài
này, tác gi s đa ra vƠ phơn tích công tác qun tr ri ro tín dng đang áp dng
thc t ti Ngân hàng TMCP Vit Nam Thnh Vng (VPBank). T đó nhn din
đc các u đim cng nh nhng mt hn ch, cn b sung đ đ ra các gii pháp
nhm nâng cao hiu qu công tác qun tr ri ro tín dng ti VPBank.
2. Mc tiêu caăđ tài
- Làm sáng t mt s vn đ c bn v c s lý lun trong qun tr RRTD ti
NHTM.
- Nghiên cu, kho sát thc trng qun tr RRTD ti VPBank, t đó tìm ra các
nguyên nhân dn đn RRTD trong thi gian qua, nhng mt đt đc, cng nh
nhng mt cha đc ca công tác qun tr ri ro tín dng.
- 2 -
- Trên c s nhng nguyên nhơn đó, đ xut các gii pháp toàn din phù hp
vi tình hình hot đng ca VPBank trong qun tr RRTD.
3.ăiătng và phm vi nghiên cu
- i tng: H thng lý lun v qun tr RRTD, h thng pháp lut, h thng
các chun mc đánh giá, giám sát v qun tr tín dng.
- Phm vi: Trng tâm nghiên cu là các nguyên nhân dn đn RRTD ti NH
TMCP Vit Nam Thnh Vng trong giai đon 2010 ậ 2012, t đó đ xut các vn
đ v công tác qun tr RRTD ti Ngân hàng TMCP Vit Nam Thnh Vng.
4.ăPhngăphápănghiênăcu
S dng tng hp các phng pháp nghiên cu khoa hc kt hp vi các
phng pháp thng kê, so sánh, phân tích,ầ đi t c s lý thuyt đn thc tin
nhm gii quyt và làm sáng t mc tiêu nghiên cu ca lun vn.
5. Kt cu ca lunăvn
Ngoài phn m đu và phn kt lun, lun vn đc chia lƠm 03 chng, c
th nh sau:
Chng 1:
C s lý lun v hiu qu qun tr ri ro tín dng trong hot đng
ca ngơn hƠng thng mi
Chng 2:
Thc trng v hiu qu qun tr ri ro tín dng ti Ngân hàng TMCP
Vit Nam Thnh Vng
Chng 3:
Gii pháp nâng cao hiu qu qun tr ri ro tín dng ti Ngân hàng
TMCP Vit Nam Thnh Vng
6.ăim ni bt ca lunăvn
Lun vn đa ra các gii pháp qun tr RRTD hiu qu phù hp vi tình hình
thc t trong hot đng tín dng ti VPBank trong giai đon hin nay.
- 3 -
CHNGă1
CăS LÝ LUN V HIU QU QUN TR RI RO TÍN DNG
TRONG HOTăNG CAăNGỂNăHĨNGăTHNGăMI
1.1. Ri ro tín dng ngân hàng
1.1.1. Khái nim ri ro tín dng
Ri ro trong kinh doanh ngân hàng là nhng bin c không mong đi mà khi
xy ra s dn đn s tn tht v tài sn ca ngân hàng, gim sút li nhun thc t so
vi d kin hoc phi b ra thêm mt khon chi phí đ có th hoƠn thƠnh đc mt
nghip v tài chính nht đnh.
Ri ro tín dng: là loi ri ro phát sinh trong quá trình cp tín dng ca ngân
hàng, biu hin trên thc t qua vic khách hàng không tr đc n hoc tr n
không đúng hn cho ngân hàng.
Hiu theo ngha rng, ri ro tín dng có th xut hin trong các mi quan h
mà trong đó ngân hàng là ch n, mà khách n li không thc hin hoc không đ
kh nng thc hin ngha v tr n khi đn hn. Nó din ra trong quá trình cho vay,
chit khu công c chuyn nhng và giy t có giá, cho thuê tài chính, bo lãnh,
bao thanh toánầca ngân hàng và k c vic ngân hàng mua các loi trái phiu ca
doanh nghip.
Ri ro tín dng còn đc gi là ri ro mt kh nng chi tr hoc ri ro sai hn,
là loi ri ro liên quan đn cht lng hot đng tín dng ca ngân hàng.
Có th thy rng ri ro tín dng có 2 cp đ:
- Khách hàng tr n không đúng hn
- Khách hàng không tr đc n cho ngân hàng.
1.1.2. Phân loi ri ro tín dng ngân hàng
Nu cn c vào nguyên nhân phát sinh ri ro, ri ro tín dng đc phân chia
nh sau:
- 4 -
(Ngun: Trn Huy Hoàng (ch biên) (2011), Qun tr ngân hàng, NXB Lao
đng Xã hi, TP.HCM)
Theo s đ trên, ri ro tín dng đc chia thành hai loi là ri ro giao dch
(Transaction risk) và ri ro danh mc (Portfolio risk)
- Ri ro giao dch là mt hình thc ca ri ro tín dng mà nguyên nhân phát
sinh là do nhng hn ch trong quá trình giao dch và xét duyt cho vay, đánh giá
khách hàng. Ri ro giao dch bao gm ri ro la chn, ri ro bo đm, ri ro nghip
v.
+ Ri ro la chn là ri ro có liên quan đn quá trình đánh giá vƠ phơn
tích tín dng, khi ngân hàng la chn nhng phng án vay vn có hiu qu đ ra
quyt đnh cho vay.
+ Ri ro bo đm phát sinh t các tiêu chun bo đm nh các điu kin
trong hp đng cho vay, các loi tài sn đm bo, ch th đm bo, cách thc đm
bo và mc cho vay trên tr giá ca tài sn đm bo.
+ Ri ro nghip v là ri ro liên quan đn công tác qun lý khon vay và
hot đng cho vay, bao gm c vic s dng h thng xp hng ri ro và k thut
x lý các khon cho vay có vn đ.
Ri ro tín
dng
Ri ro giao
dch
Ri ro la
chn
Ri ro bo
đm
Ri ro
nghip v
Ri ro danh
mc
Ri ro ni
ti
Ri ro tp
trung
- 5 -
- Ri ro danh mc là mt hình thc ca ri ro tín dng mà nguyên nhân phát
sinh là do nhng hn ch trong qun lý danh mc cho vay ca ngơn hƠng, đc
phân chia thành 02 loi: ri ro ni ti và ri ro tp trung.
+ Ri ro ni ti xut phát t các yu t, các đc đim riêng có, mang tính
riêng bit bên trong ca mi ch th đi vay hoc ngƠnh, lnh vc kinh t. Nó xut
phát t đc đim hot đng hoc đc đim s dng vn ca khách hàng vay vn.
+ Ri ro tp trung lƠ trng hp ngân hàng tp trung vn cho vay quá
nhiu đi vi mt s khách hàng, cho vay quá nhiu doanh nghip hot đng trong
cùng mt ngƠnh, lnh vc kinh t; hoc trong cùng mt vùng đa lý nht đnh; hoc
cùng mt loi hình cho vay có ri ro cao.
1.1.3. Các nhân t nhăhngăđn ri ro tín dng
1.1.3.1. Nhân t khách quan
Môiătrng kinh t
- S bin đng quá nhanh và không d đoán đc ca th trng th gii là
nguyên nhân ch yu nh hng đn hat đng sn xut kinh doanh ca ngi đi
vay.
- Quá trình t do hóa tài chính, hi nhp quc t cng dn đn nhng h qu
tt yu làm cho n xu gia tng khi to ra mt môi trng cnh tranh gay gt, khin
hu ht các doanh nghip, nhng khách hƠng thng xuyên ca ngân hàng phi đi
mt vi nguy c thua l và quy lut chn lc khc nghit ca th trng.
- Bn thân s cnh tranh gia các ngơn hƠng thng mi trong nc và quc t
trong môi trng hi nhp kinh t cng khin cho các ngơn hƠng trong nc gp
phi nguy c ri ro n xu tng lên do khách hƠng có tim lc tài chính ln đư b
các ngơn hƠng nc ngoài thu hút bng các sn phm, dch v mi vi nhiu tin
ích hn.
Môiătrng pháp lý
- Môi trng pháp lý ca Vit Nam vn còn nhiu bt cp, các chính sách
qun lý kinh t thng thay đi đt ngt dn đn vic ra đi các vn bn pháp lý
- 6 -
cha phù hp làm nh hng đn môi trng kinh doanh ti Vit Nam, khin nhiu
t chc kinh t không điu chnh kp thi phng án kinh doanh.
Thiên tai, ha hon, chin tranh, dch bnh
- ơy lƠ nhng ri ro mà c khách hàng ln ngơn hƠng đu không lng trc
đi vi khon tín dng ca mình, khách hàng gp khó khn nh hng đn kh
nng tr n vay ngơn hƠng. i vi khách hàng có tim lc tài chính mnh thì cng
phi có thi gian đ n đnh li quá trình kinh doanh thì mi có kh nng tr n
ngân hàng, còn vi các khách hàng có tim lc yu thì khon tín dng có kh nng
rt cao lâm vào tình trng n xu. Mc dù lai ri ro này có th đc hn ch bng
cách mua bo him, tuy nhiên khi lai ri ro này xy ra, khách hàng và c ngân
hƠng cng phi mt nhiu thi gian đ ly đc khon tin bo him t các công ty
bo him đ thc hin ngha v tr n vay ngân hàng.
1.1.3.2. Nhân t ch quan
T phía khách hàng vay vn
- Nng lc qun tr, kinh nghim điu hành ca doanh nghip còn hn ch,
không đ kh nng ng phó trc nhng bin đng th trng dn đn hot đng
kinh doanh không đt hiu qu nh k hoch đư đ ra.
- S dng vn vay sai mc đích: ly vn vay s dng khác vi mc đích đư
trình bƠy trong phng án vay vn.
- Cng có trng hp khách hƠng đư không có kh nng tr n vay ti ngân
hàng khác, và c tình tìm mi cách vay vn ti ngơn hƠng nƠy vƠ mang đi đo n là
nguyên nhân dn đn khách hàng không có ngun tr n đ thanh toán n đúng hn
vƠ đy đ cho ngân hàng.
T phía ngân hàng
- Chính sách và quy trình cho vay lng lo: nh hng tín dng cha đt
đc tm chin lc, cha trit đ nguyên tc ca th trng là li nhun và mc ri
ro có th chp nhn đc.
- K thut cp tín dng còn nghèo nƠn, cha hin đi vƠ đa dng nh vic xác
đnh hn mc tín dng cho khách hƠng còn quá đn gin, thi hn cha phù hp.
- 7 -
Công tác qun lý ri ro tín dng và kim sóat sau cho vay cha đc chú trng, ch
mang tính hình thc.
- Thiu thông tin: Ngơn hƠng cha xơy dng đc h thng d liu v khách
hàng mt cách đy đ, cha có các kênh kim tra chéo thông tin. Vic phân tích tín
dng và quyt đnh cho vay hu nh ch da trên các thông tin t phía khách hàng
cung cp, các mi quan h cá nhân.
- Cht lng đi ng cán b liên quan đn công tác tín dng cha cao: i
ng cán b thiu trình đ chuyên môn, không đ kh nng thm đnh phng án
vay vn. Ngoài ra, ri ro đo đc dn đn vic nhân viên ngân hàng thông đng vi
khách hƠng đ chim đot tin ca ngân hàng.
1.2. Qun tr ri ro tín dng
1.2.1. Khái nim qun tr ri ro tín dng
Qun tr ri ro tín dng là quá trình tip cn ri ro tín dng mt cách khoa hc,
toàn din và có h thng nhm nhn dng, kim soát, phòng nga và gim thiu
nhng tn tht, mt mát, nhng nh hng bt li ca ri ro tín dng. Qun tr ri
ro tín dng bao gm các bc: nhn dng ri ro, phân tích ri ro, đo lng ri ro,
kim soát, phòng nga ri ro và tài tr ri ro.
Nhn dng ri ro: lƠ quá trình xác đnh liên tc và có h thng đi vi các
hot đng kinh doanh ca ngân hàng thông qua vic phân tích khách hàng, môi
trng kinh doanh, đc thù các sn phm, dch v và quy trình nghip v.
Phân tích ri ro: lƠ xác đnh các nguyên nhân gây ra ri ro
oălng ri ro: là vic thu thp s liu vƠ phơn tích, đánh giá
Kim soát, phòng nga ri ro: là vic s dng các bin pháp, k thut, công
c, chin lc, các chng trình hot đng đ ngn nga, né tránh, hoc gim thiu
nhng tn tht, nhng nh hng không mong đi có th xy ra vi ngân hàng.
Tài tr ri ro: khi ri ro xy ra, trc ht cn theo dõi, xác đnh chính xác
nhng tn tht v tài sn, v ngun nhân lc, v giá tr pháp lỦ. Sau đó cn có
nhng bin pháp tài tr ri ro thích hp. Các bin pháp nƠy đc chia làm 2 nhóm:
t khc phc ri ro và chuyn giao ri ro.
- 8 -
1.2.2. S cn thit ca công tác qun tr ri ro tín dng
1.2.2.1.ăi vi NHTM
- Gim thiu ri ro tín dng giúp cho các ngơn hƠng gia tng li th cnh tranh
vi các ngơn hƠng đi th trong và ngoƠi nc, công c to ra giá tr và xây dng
chin lc kinh doanh hiu qu.
- Ngn chn đc th đon la đo, nhn din, đo lng, đánh giá ri ro khách
hàng.
- Giúp ngơn hƠng đánh giá toƠn b danh mc tín dng, xác đnh mt cách hp
lý, chính xác mc tn tht tín dng cho tng dòng sn phm hoc lnh vc hay
ngành kinh t.
- Hn ch nhng tn tht v tài sn ngân hàng do ri ro tín dng gây ra.
- Gi đc uy tín ngân hàng, s tín nhim ca khách hƠng vƠ thng hiu ca
ngơn hƠng, đm bo kh nng thanh khon vƠ tránh đc kh nng phá sn ca
ngân hàng.
1.2.2.2.ăi vi khách hàng
- i vi khách hàng vay tin:
+ D dàng tip cn ngun vn vay, tha mãn nhu cu vn kinh doanh,
khách hàng s dng vn vay đúng mc đích giúp phát trin hot đng sn xut kinh
doanh, phát huy sc mnh ca vn vay, đm bo kh nng tr n đúng hn cho
ngân hàng.
+ Doanh nghip không còn tâm lý li và t lc hn trong sn xut kinh
doanh, đa ra các chin lc s dng vn hiu qu t bo v mình trc nhng ri
ro.
- i vi khách hàng gi tin:
+ m bo kh nng thanh toán cho ngi gi tin, lãi sut tin gi có
th cao hn khi ngơn hàng qun tr tt ri ro tín dng.
1.2.2.3.ăi vi nn kinh t
- Cung cp kp thi, hiu qu ngun vn kinh doanh giúp tng trng kinh t,
gim t l tht nghip.
- 9 -
- Gia tng nim tin ca nhƠ đu t nc ngoƠi khi đu t vƠo th trng Vit
Nam.
- Hn ch đn mc ti đa nhng tn tht do ri ro tín dng gơy ra đi vi nn
kinh t:
+ Ri ro tín dng khin ngân hàng b thua l và b phá sn, s nh hng
đn hƠng ngƠn ngi gi tin vào ngân hàng, hàng ngàn doanh nghip không đc
đáp ng nhu cu vn,ầ lƠm cho nn kinh t b suy thoái, giá c tng, sc mua
gim, tht nghip tng, gơy ri lon trt t xã hi vƠ hn na, s kéo theo s sp đ
ca hàng lot các ngơn hƠng trong nc, trong khu vc.
+ Hn na, s phá sn ca mt ngân hàng s dn đn s hong lon ca
hàng lot các ngân hàng khác và nh hng xu đn toàn b nn kinh t.
+ Ngoài ra, ri ro tín dng cng nh hng đn nn kinh t th gii vì
trong điu kin hi nhp và toàn cu hóa kinh t th gii hin nay, nn kinh t ca
mi quc gia đu ph thuc vào nn kinh t khu vc và th gii.
1.2.3. Chcănngăca công tác qun tr ri ro tín dng
- Hoch đnh phng hng, k hoch phòng chng ri ro. D đoán ri ro có
th xy ra đn đơu, trong điu kin nào, nguyên nhân và hu qu ra sao, ầ ng
thi, t chc phòng chng ri ro mt cách khoa hc nhm ch ra nhng mc tiêu c
th cn đt đc, ngng an toàn, mc đ sai sót có th đt đc
- Xây dng các chng trình nghip v, c cu kim soát phòng chng ri ro,
phân quyn hn và trách nhim cho tng thành viên, la chn nhng công c k
thut phòng chng ri ro, x lý ri ro và gii quyt hu qu do ri ro gây ra mt
cách nghiêm túc.
- Kim tra, kim soát đ đm bo vic thc hin theo đúng k hoch phòng
chng ri ro đư hoch đnh, phát hin các ri ro tim n, các sai sót khi thc hin
giao dch, trên c s đó kin ngh các bin pháp điu chnh và b sung nhm hoàn
thin h thng qun tr ri ro.
1.2.4. oălng ri ro tín dng
- 10 -
Trong công tác qun tr ri ro, cn thit phi có mt h thng đo lng RRTD
nhm phân loi các mc đ nh hng ca ri ro trong hot đng kinh doanh ngân
hàng, t đó có bin pháp c th đ qun tr tt nhng ri ro các mc đ khác
nhau. Có th s dng nhiu mô hình khác nhau đ đánh giá RRTD. Các mô hình
này rt đa dng bao gm c đnh lng vƠ đnh tính. Mt s mô hình ph bin sau:
1.2.4.1. Môăhìnhăđnh tính v ri ro tín dng
Mô hình 6C: Trng tâm ca mô hình này là xem xét liu ngi vay có thin
chí và kh nng thanh toán các khon vay khi đn hn hay không. C th bao gm 6
yu t sau:
- Tăcáchăngi vay (Character): Cán b tín dng phi làm rõ mc đích xin
vay ca khách hàng, mc đích vay ca khách hàng có phù hp vi chính sách tín
dng hin hành ca ngân hàng hay không, đng thi xem xét v lch s đi vay vƠ tr
n đi vi khách hàng c; còn khách hàng mi thì cn thu thp thông tin t nhiu
ngun khác nh ngân hàng khác, hoc các c quan thông tin đi chúng ầ
- Nngălc caăngi vay (Capacity): Tùy thuc vào quy đnh lut pháp ca
quc gia. Ngi vay phi có nng lc pháp lut dân s vƠ nng lc hành vi dân s.
- Thu nhp ca ngi vay (Cash): Trc ht phi xác đnh đc ngun tr
n ca ngi vay nh lung tin t doanh thu bán hàng hay t thu nhp, tin t bán
thanh lý tài sn, hoc tin t phát hành chng khoánầ Sau đó cn phân tích tình
hình tài chính ca doanh nghip vay vn thông qua các t s tài chính.
- Boăđm tin vay (Collateral): ơy lƠ điu kin đ ngân hàng cp tín dng
và là ngun tài sn th hai có th dùng đ tr n vay cho ngân hàng.
- Cácă điu kin (Conditions): ngân hàng quy đnh các điu kin tùy theo
chính sách tín dng theo tng thi k.
- Kim soát (Control): ánh giá nhng nh hng do s thay đi ca lut
pháp, quy ch hot đng đn kh nng khách hƠng đáp ng các tiêu chun ca ngân
hàng.
- 11 -
Mô hình 6C tng đi đn gin, tuy nhiên li ph thuc quá nhiu vào mc đ
chính xác ca ngun thông tin thu thp đc, kh nng d báo cng nh trình đ
phơn tích, đánh giá ch quan ca cán b tín dng.
1.2.4.2. Cácămôăhìnhălng hóa ri ro tín dng
Lng hóa ri ro là vic xây dng mô hình thích hp đ đnh lng mc đ
ri ro ca khách hàng, t đó xác đnh phn bù ri ro và gii hn tín dng an toàn ti
đa đi vi mt khách hƠng cng nh đ trích lp d phòng ri ro. Mt s mô hình
ph bin:
a. Mô hình xp hng caăMoody’săvƠăStandardă&ăPoor’s
Ri ro tín dng trong cho vay vƠ đu t thng đc th hin bng vic xp
hng trái phiu và khon cho vay. Vic xp hng nƠy đc thc hin bi mt s
dch v xp hng t nhơn trong đó có Moody’s vƠ Standard & Poor’s là nhng dch
v tt nht.
i vi Moody’s xp hng cao nht là Aaa nhng vi Standard & Poor’s cao
nht là AAA. Vic xp hng gim t Aa (Moody’s) vƠ AA (Standard & Poor’s) sau
đó thp dn đ phn ánh ri ro không hon vn cao. Trong đó chng khoán (khon
cho vay) trong 4 loi đu đc xem nh loi chng khoán (cho vay) mà ngân hàng
nên đu t, còn các loi chng khoán (khon cho vay) bên di đc xp hng thp
hn thì ngơn hƠng không đu t (không cho vay). Nhng thc t vì phi xem xét
mi quan h t l thun gia ri ro và li nhun nên nhng chng khoán (khon cho
vay) tuy đc xp hng thp (ri ro không hoàn vn cao) nhng li có li nhun cao
nên đôi lúc ngơn hƠng vn chp nhn đu t vƠo các loi chng khoán (cho vay)
này.
Bng 1.1: Mô hình xp hng caăcôngătyăMoody’săvƠăStandardă&ăPoor’s
Ngun
Xp hng
Tình trng
Moody’s
Aaa
Cht lng cao nht, ri ro thp nht
Aa
Cht lng cao
A
Cht lng trên trung bình
- 12 -
Ngun
Xp hng
Tình trng
Baa
Cht lng trung bình
Ba
Cht lng trung bình, mang yu t đu c
B
Cht lng di trung bình
Caa
Cht lng kém
Ca
Mang tính đu c, có th v n
C
Cht lng kém nht, trin vng xu
Standardă&ăPoor’s
AAA
Cht lng cao nht, ri ro thp nht
AA
Cht lng cao
A
Cht lng trên trung bình
BBB
Cht lng trung bình
BB
Cht lng trung bình, mang yu t đu c
B
Cht lng di trung bình
CCC
Cht lng kém
CC
Mang tính đu c, có th v n
C
Cht lng kém nht, trin vng xu
(Ngun: Trn Huy Hoàng (ch biên) (2011), Qun tr ngân hàng, NXB Lao đng
Xã hi, TP.HCM)
b.ăMôăhìnhăđim s Z (Z score ậ Credit scoring model)
Vic tìm ra mt công c đ phát hin du hiu báo trc s phá sn ca khách
hàng vay luôn là mt trong nhng mi quan tơm hƠng đu ca các nhà nghiên cu
v ri ro. Có nhiu công c đư đc phát trin đ làm vic nƠy, trong đó ch s Z là
công c đc c hai gii hc thut và thc hành công nhn và s dng rng rãi trên
th gii. Ch s nƠy đc phát minh bi Giáo s Edward I. Altman, Trng kinh
doanh Leonard N. Stern, thuc Trng i Hc New York, da vào vic nghiên
cu khá công phu trên s lng nhiu công ty khác nhau ti M vƠ đc phát trin
đc lp bi giáo s Richard Taffler vƠ nhng nhà nghiên cu khác. n nay, hu
ht các nc vn còn s dng vì nó có đ tin cy khá cao.
- 13 -
Ch s Z bao gm 5 ch s X1, X2, X3, X4, X5
X1 = Vn lu đng/ Tng tài sn (Working Capital/ Total Assets)
X2 = Li nhun gi li/ Tng tài sn (Retaining earnings/ Total Assets)
X3 = Li nhun trc lãi vay và thu/ Tng tài sn (EBIT/ Total Assets)
X4 = Giá tr th trng ca Vn ch s hu/ Giá tr s sách ca tng n
(Market Value of Total Equity/ Book values of total Liabilities)
X5 = Doanh s/Tng tài sn (Sales/ Total Assets)
i lng Z dùng lƠm thc đo tng hp đ phân loi ri ro tín dng đi vi
ngi đi vay vƠ ph thuc vào:
- Tr s ca các ch s tƠi chính ngi đi vay
- Tm quan trng ca các ch s này trong vic xác đnh xác sut v n ca
ngi vay trong quá kh.
- Tr s Z càng cao, thì xác sut v n ca ngi đi vay cƠng thp. Ngc
li, khi tr s Z thp hoc là mt s ơm thì đó lƠ cn c xp khách hàng
vƠo nhóm nguy c v n cao.
T đó Altman đư xơy dng mô hình đim trong các trng hp c th nh sau:
i vi doanh nghip đã c phn hóa, ngành sn xut:
Z = 1,2X1 + 1,4X2 + 3,3X3 + 0,64X4 + 0,999X5
Nu Z > 2,99: Doanh nghip nm trong vùng an toƠn, cha có nguy c
phá sn.
Nu 1,81 < Z < 2,99: Doanh nghip nm trong vùng cnh báo, có th có
nguy c b phá sn.
Nu Z < 1,81: Doanh nghip nm trong vùng nguy him, nguy c phá sn
cao.
i vi doanh nghip cha c phn hóa, ngành sn xut
Z’ = 0,717X1 + 0,847X2 + 3,107X3 + 0,42X4 + 0,998X5
Nu Z’ > 2,9: Doanh nghip nm trong vùng an toƠn, cha có nguy c phá
sn.
- 14 -
Nu 1,23 < Z’ < 2,9: Doanh nghip nm trong vùng cnh báo, có th có
nguy c b phá sn.
Nu Z’ < 1,23: Doanh nghip nm trong vùng nguy him, nguy c phá sn
cao.
i vi các doanh nghip ngành thng mi, dch v và khác: Do có s
khác bit khá ln gia các ngành nên X5 đc b qua
Z” = 6,56X1 + 3,62X2 + 6,72X3 + 1,05X4
Nu Z” > 2,6: Doanh nghip nm trong vùng an toƠn, cha có nguy c
phá sn.
Nu 1,2 < Z” < 2,6: Doanh nghip nm trong vùng cnh báo, có th có
nguy c b phá sn.
Nu Z” < 1,2: Doanh nghip nm trong vùng nguy him, nguy c phá sn
cao.
(Ngun: Trn Huy Hoàng (ch biên) (2011), Qun tr ngân hàng, NXB Lao
đng Xã hi, TP.HCM)
Nhng hn ch ca mô hình Altman
- c xây dng da trên mu tng đi nh
- Ch da trên các công ty ti M. Các mô hình ch s Z là phù hp vi M
hoc đi vi mt s ngành c th, nó không nht thit phù hp ti các
nc khác nhau và các ngành khác nhau
c.ăMôăhìnhăđim s tín dng tiêu dùng
Các yu t quan trng liên quan đn khách hàng s dng trong mô hình cho
đim tín dng tiêu dùng bao gm: H s tín dng, tui đi, trng thái tài sn, s
ngi ph thuc, s hu nhà, thu nhp, đin thoi c đnh, s tài khon cá nhân,
thi gian công tác. Bng di đơy lƠ nhng hng mc và mc đim đc s dng
các ngân hàng M.
Bngă1.2:ăMôăhìnhăchoăđim tín dng tiêu dùng
- 15 -
Stt
Các hng mc xácăđnh chtălng tín dng
im
1
Ngh nghip caăngi vay
- Chuyên gia hay ph trách kinh doanh
- Công nhân có kinh nghim
- Nhơn viên vn phòng
- Sinh viên
- Công nhân không có kinh nghim
- Công nhân bán tht nghip
10
8
7
5
4
2
2
Trng thái nhà
- Nhà riêng
- NhƠ thuê hay cn h
- Sng cùng bn hay ngi thân
6
4
2
3
Xp hng tín dng
- Tt
- Trung bình
- Không có h s
- Ti
10
5
2
0
4
Kinh nghim ngh nghip
- Nhiu hn 1 nm
- T 1 nm tr xung
5
2
5
Thi gian sng tiăđa ch hin hành
- Nhiu hn 1 nm
- T 1 nm tr xung
2
1
6
in thoi c đnh
- Có
- Không
2
0
7
S ngi sng cùng (ph thuc)
- Không
- Mt
3
3
- 16 -
Stt
Các hng mc xácăđnh chtălng tín dng
im
- Hai
- Ba
- Nhiu hn ba
4
4
2
8
Các tài khon ti ngân hàng
- C tài khon tit kim và phát hành séc
- Ch tài khon tit kim
- Ch tài khon phát hành séc
- Không có
4
3
2
0
(Ngun: Trn Huy Hoàng (ch biên) (2011), Qun tr ngân hàng, NXB Lao đng
Xã hi, TP.HCM)
Khách hƠng có đim s cao nht theo mô hình vi 8 mc tiêu trên lƠ 43 đim,
thp nht lƠ 9 đim. Gi s ngân hàng bit mc 28 đim là ranh gii gia khách
hàng có tín dng t và khách hàng có tín dng xu, t đó ngơn hƠng hình thƠnh
khung chính sách tín dng theo mô hình đim s nh sau:
Tng s đim ca khách hàng
Quytăđnh tín dng
T 28 đim tr xung
T chi tín dng
29 ậ 30 đim
Cho vay đn 500 USD
31 ậ 33 đim
Cho vay đn 1.000 USD
34 ậ 36 đim
Cho vay đn 2.500 USD
37 ậ 38 đim
Cho vay đn 3.500 USD
39 ậ 40 đim
Cho vay đn 5.000 USD
41 ậ 43 đim
Cho vay đn 8.000 USD
(Ngun: Trn Huy Hoàng (ch biên) (2011), Qun tr ngân hàng, NXB Lao đng
Xã hi, TP.HCM)
1.3. Hiu qu qun tr ri ro tín dng
1.3.1. Khái nim
Hiu qu qun tr là mc đ đt đc trong quá trình điu hành và thc hin
các chính sách, chin lc và mô hình qun tr đư đ ra. Các nhà qun tr đnh k
- 17 -
đánh giá toƠn din công tác qun tr đ bit đc hiu qu đt đc nh th nào;
xem xét quy trình qun tr có b vng mc, tr ngi khâu nào; các công c,
phng pháp qun tr có phù hp hay cn phi sa đi, b sungầ
Hiu qu qun tr RRTD là mc đ đt đc trong quá trình điu hành và thc
hin các chính sách, chin lc và mô hình qun tr RRTD đư đ ra. Qun tr RRTD
ch mang li hiu qu nu c ch qun tr ri ro đc xây dng trên nn tng khoa
hc đc kim chng bng thc nghim.
Hiu qu qun tr nói chung và hiu qu qun tr RRTD nói riêng nh hng
rt ln đn kt qu hot đng kinh doanh ca ngân hàng. Mt NHTM có công tác
qun tr RRTD không hiu qu hoc không đt hiu qu ti đa s tác đng trc tip
đn hot đng tín dng, vic kim soát RRTD không tt s dn đn n xu gia tng
đng ngha vi vic d phòng ri ro tng lên, hiu qu hot đng tín dng gim sút,
t đó hot đng kinh doanh ca ngơn hƠng không đt đc kt qu mong mun.
1.3.2.ăụănghaănơngăcaoăhiu qu qun tr ri ro tín dng
- i vi các NHTM: Vic nâng cao hiu qu qun tr RRTD góp phn đm
bo vƠ lƠm gia tng li nhun; có kh nng thu hi n đy đ vƠ đúng hn, tng
vòng quay vn tín dng, to thêm ngun vn, t đó m rng kh nng cung cp tín
dng cng nh các dch v ngơn hƠng khác; tng kh nng sinh li ca các sn
phm, dch v ngân hàng do gim đc s chm tr, gim chi phí nghip v, chi phí
qun lý và các chi phí thit hi khác do không thu hi đc vn đư cho vay; giúp
các NHTM thu hút nhiu khách hƠng hn bng các hình thc và cht lng ca sn
phm, dch v, qua đó to ra mt hình nh tt v biu tng và uy tín ngân hàng,
góp phn nâng cao kh nng cnh tranh ca các NHTM trên th trng.
- i vi nn kinh t: Vic nâng cao hiu qu qun tr RRTD giúp h thng
ngân hàng hot đng an toàn và hiu qu, góp phn ci thin kh nng phòng chng
ca h thng tài chính t nhng tác đng tiêu cc ca th trng tài chính th gii.
Giúp các doanh nghip tip cn ngun vn d dƠng hn, phát trin sn xut kinh
doanh, dch v, to ra nhiu ca ci cho xã hi. T đó to ra nhiu công n vic làm,