Hoàn thiện hệ thống kiểm soát nội bộ tại các doanh nghiệp sản xuất bao bì trên địa bàn TP Hồ Chí Minh

LI CAM OAN

Tôi xin cam đoan lun vn “Hoàn thin h thng kim soát ni b ti các doanh
nghip sn xut bao bì trên đa bàn Tp.HCM” là do chính tôi t nghiên cu và hoàn
thành di s hng dn ca ngi hng dn khoa hc. Các s liu thu thp và kt qu
phân tích trong đ tài này là trung thc, đ tài này không trùng vi bt k đ tài nghiên
cu khoa hc nào.


TP.H Chí Minh, ngày 09 tháng 10 nm 2013
Hc viên thc hin


Bùi Trn Ánh Vân



TRANG BÌA PH
LI CAM OAN
MC LC
DANH MC CÁC KÝ HIU, CÁC CH VIT TT
DANH MC S , BNG BIU
LI M U 1
U
CHNG 1 : TNG QUAN V H THNG KIM SOÁT NI B 6
1.1. Lch s hình thành và phát trin 6
1.2. Khái nim v kim soát ni b 10
1.2.1. Theo báo cáo COSO 1992 10
1.2. 2.Theo báo cáo COSO 2004 11

1.2.3. So sánh COSO 1992 và COSO 2004 12
1.3. Các nhân t cu thành h thng kim soát ni b theo COSO 2004 14
1.3.1.Môi trng kim soát 14
1.3.1.1 Tính chính trc và các giá tr đo đc 14
1.3.1.2 Nng lc ca đi ng nhân viên 15
1.3.1.3 Hi đng Qun tr và y ban Kim toán 15
1.3.1.4. Trit lý qun lý và phong cách điu hành 15
1.3.1.5. C cu t chc 16
1.3.1.6. Phân chia quyn hn và trách nhim 16
1.3.1.7. Chính sách nhân s 17
1.3.2. Thit lp mc tiêu 17
1.3.3. Nhn dng các s kin 18
1.3.4. ánh giá ri ro 19
1.3.5. i phó ri ro 21
1.3.5.1. Các phng pháp đi phó ri ro 21
1.3.5.2. Kim soát ri ro 23
1.3.6. Hot đng kim soát 23



1.3.6.1.Mi quan h gia hot đng kim soát và đánh giá ri ro 24
1.3.6.2.Phân loi hot đng kim soát 24
1.3.7. Thông tin và truyn thông 26
1.3.7.1. Thông tin 26
1.3.7.2. Truyn thông 27
1.3.8.Giám sát 28
1.3.8.1.Giám sát thng xuyên 28
1.3.8.2.Giám sát đnh k 29
1.4. Mi quan h gia các nhân t hp thành h thng kim soát ni b 30
1.5. ánh giá h thng kim soát ni b 31

1.5.1. Li ích ca h thng kim soát ni b 31
1.5.2. Hn ch vn có ca h thng kim soát ni b 31
1.6. Vai trò và trách nhim ca các đi tng liên quan đn h thng kim soát ni b.
32

1.6.1. Hi đng qun tr 32
1.6.2. Ban giám đc 33
1.6.3. Kim toán ni b 33
1.6.4. Nhân viên 33
KT LUN CHNG 1 34
CHNG 2 : THC TRNG H THNG KIM SOÁT NI B TI CÁC
DOANH NGHIP SN XUT BAO BÌ TRÊN A BÀN TP.HCM 35

2.1. Hot đng sn xut ca ngành sn xut bao bì trên đa bàn TP.HCM 35
2.1.1. Quy mô ngành 35
2.1.2. Xu hng phát trin 36
2.1.3. Mt s đc đim sn xut ngành bao bì giy, carton nh hng đn thit k, vn
hành h thng kim soát ni b. 37

2.2. Thc trng h thng kim soát ni b ti các doanh nghip sn xut bao bì trên đa
bàn TP.HCM 39

2.2.1. Mc đích và phng pháp kho sát 39



2.2.1.1. Mc đích kho sát 39
2.2.1.2. Phng pháp kho sát 40
2.2.2. Thc trng v h thng kim soát ni b ti các doanh nghip sn xut bao bì
trên đa bàn TP.HCM 40

2.2.2.1. Thc trng v môi trng kim soát 40
2.2.2.1.1. Tính chính trc và giá tr đo đc 40
2.2.2.1.2. m bo v nng lc nhân viên 42
2.2.2.1.3. Hi đng Qun tr và y ban Kim toán 43
2.2.2.1.4. Trit lý qun lý và phong cách điu hành 43
2.2.2.1.5. C cu t chc 45
2.2.2.1.6. Phân chia quyn hn và trách nhim 45
2.2.2.1.7. Chính sách nhân s 46
2.2.2.2. Thc trng v thit lp mc tiêu 47
2.2.2.3. Thc trng v nhn dng s các s kin 48
2.2.2.4. Thc trng v đánh giá ri ro 50
2.2.2.5. Thc trng v đi phó vi ri ro 52
2.2.2.6. Thc trng v hot đng kim soát 53
2.2.2.6.1. V h thng thông tin k toán 53
2.2.2.6.2.V h thng máy tính 55
2.2.2.7. Thc trng v thông tin và truyn thông 56
2.2.2.8. Thc trng v giám sát 57
2.3. Các nguyên nhân dn đn ri ro trong hot đng ti các doanh nghip sn xut bao
bì trên đa bàn TP.HCM 59

2.3.1. Các nguyên nhân bên ngoài doanh nghip 59
2.3.2. Các nguyên nhân bên trong doanh nghip 61
KT LUN CHNG 2 62
CHNG 3: MT S GII PHÁP  NÂNG CAO TÍNH HIU QU CA H
THNG KIM SOÁT NI B TI CÁC DOANH NGHIP SN XUT BAO BÌ
TRÊN A BÀN TP.HCM 63

3.1. C hi và thách thc ca ngành bao bì 63
3.2. Quan đim hoàn thin h thng kim soát ni b cho các doanh nghip sn xut
bao bì trên đa bàn TP.HCM 65

3.2.1. Phù hp vi quy mô, đc đim ngành sn xut bao bì 65
3.2.2. m bo s cân đi gia li ích và chi phí 65
3.2.3. Nâng cao tính đáng tin cy ca báo cáo tài chính 66
3.2.4. Phù hp vi các quy đnh, pháp lut hin hành 66
3.3. Các gii pháp hoàn thin h thng KSNB cho các DN sn xut bao bì trên đa bàn
Tp.HCM 66

3.3.1. Gii pháp nâng cao tính hiu qu ca môi trng kim soát 66
3.3.1.1. Tính chính trc và giá tr đo đc 66
3.3.1.2. m bo v nng lc nhân viên và chính sách nhân s 67
3.3.1.3. Hi đng Qun tr và y ban Kim toán 69
3.2.1.4. Trit lý qun lý và phong cách điu hành 70
3.3.1.5. C cu t chc và cách thc phân đnh quyn hn và trách nhim 71
3.3.2. Gii pháp nâng cao tính hiu qu ca thit lp mc tiêu 72
3.3.3. Gii pháp nâng cao tính hiu qu ca nhn din các s kin 75
3.3.4. Gii pháp nâng cao tính hiu qu ca đánh giá ri ro 77
3.3.5 Gii pháp nâng cao tính hiu qu ca đi phó vi ri ro 78
3.3.6. Gii pháp nâng cao tính hiu qu ca hot đng kim soát 80
3.3.6.1. H thng thông tin k toán 80
3.3.6.2. H thng máy tính 81
3.3.7. Gii pháp nâng cao tính hiu qu ca thông tin và truyn thông 82
3.3.8. Gii pháp nâng cao tính hiu qu ca giám sát. 83
3.4. Gii pháp phòng nga - qun tr ri ro ti doanh nghip 85
3.5. Mt s kin ngh 86
KT LUN CHNG 3 88

KT LUN 89
TÀI LIU THAM KHO



PH LC 01
PH LC 02




DANH MC CÁC KÝ HIU, CÁC CH VIT TT

1. AICPA : American Institute of Certified Public Accountants
- Hip hi k toán viên công chng Hoa K
2. CAP : Committee on Auditing Procedure - y ban th tc kim toán
3. COSO : Committee of Sponsoring Organizations
4. COBIT : Control Objectives for Information and related Technology
5. DN : Doanh nghip
6. ERM : Enterprise Risk Management-Intergrated Framework
7. ISA : International standard on Auditing
-Chun mc kim toán quc t
8. HTKSNB : H thng kim soát ni b
9. KSNB : Kim soát ni b
10. ISO : The International Organization for Standardization
11. QTRR : Qun tr ri ro
12. SAP : Statement on Auditing Procedure – Th tc kim toán
13. SAS : Statemen on Auditing Standard – Chun mc kim toán
14. SEC : Securities and Exchange Commission
- y ban chng khoán Hoa K

DANH MC S , BNG BIU


S đ 2.1: C cu ngành công nghip bao bì
S đ 2.2: Tc đ tng trng GDP Vit Nam

Bng 1.1: So sánh COSO 1992 và COSO 2004
Bng 2.1. Bng lit kê loi hình doanh nghip kho sát
1

LI M U
1. S cn thit ca đ tài
Ngày nay, bao bì là mt b phn mang tính sng còn trong chin lc phát trin
sn phm ca công ty. Thm chí mt chic bao bì có th xem là mt phn không th tách
ri ca bn thân sn phm. Theo nghiên cu th trng v tng lai phát trin ca ngành
công nghip bao bì, đóng gói ca Vit nam cho thy rng, vi dân s trên 80 triu dân,
cùng vi s phát trin nhanh chóng ca ngành công nghip bao bì đóng gói, xu th này s
mang đn nhiu c hi và li ích cho các doanh nghip trong nc cng nh nc ngoài
đu t trong lnh vc sn xut bao bì trong nhng nm ti. Nhiu nhà đu t nc ngoài
đã nhn ra tim nng và c hi trong lnh vc này đã và đang tính đn kh nng đu t
hoc hp tác vi các công ty ca Vit Nam.
Trong quá trình đi mi, Nhà nc Vit Nam đã và đang c gng to dng mt
môi trng pháp lý, mt hành lang pháp lut kinh t rõ ràng và bình đng cho mi thành
phn kinh t. Song vn đ đt ra là c ch th trng cnh tranh gay gt đòi hi doanh

nghip phi n lc vn lên t chính bn thân mình, phi t tìm hiu nhng thông tin v
qun lý và phi t chu trách nhim v kt qu sn xut kinh doanh ca đn v mình. Do
đó các nhà qun tr phi có nhng quyt đnh và phng pháp qun lý đúng đn đ đm
bo cho vic kinh doanh có hiu qu. Mt công c đ giúp cho các nhà qun tr có đc
nhng thông tin chính xác và kp thi đ ra các quyt đnh đúng đn nhm đm bo công
tác kim tra kim soát đc thng xuyên và hiu qu đó chính là h thng kim soát ni
b. Mt vn đ khác đt ra là xây dng h thng kim soát ni b hu hiu gn lin vi
qun tr ri ro trong tình hình kinh t xã hi bt n nh hin nay là vic làm vô cùng thit
thc cho các doanh nghip Vit Nam nói chung và các doanh nghip sn xut bao bì nói
riêng.
T thc t đó, đ tài “Hoàn thin h thng kim soát ni b ti các doanh
nghip sn xut bao bì trên đa bàn TP.HCM” đc la chn làm lun vn thc s
nhm tìm hiu sâu hn v h thng kim soát ni b kt hp qun tr ri ro và đóng góp
mt s ý kin nht đnh đ hn ch ri ro và nâng cao cht lng sn xut cho các doanh
nghip sn xut bao bì trên đa bàn Tp.HCM.

2

2. Mc đích nghiên cu
Thông qua đ tài, tác gi mun làm rõ h thng lý lun ca kim soát ni b. Tìm
hiu và đánh giá h thng kim soát ni b ti các doanh nghip sn xut bao bì trên đa
bàn thành ph H Chí Minh đ tìm ra nhng hn ch thiu sót và nguyên nhân gây ra
nhng hn ch đó. Trên c s đó, lun vn đa ra nhng gii pháp hoàn thin h thng
kim soát ni b ti ti các doanh nghip sn xut bao bì trên đa bàn thành ph H Chí
Minh.
3. i tng và phm vi nghiên cu
Lun vn tp trung nghiên cu các thành phn ca h thng kim soát ni b ti
các doanh nghip sn xut bao bì mà c th là các doanh nghip sn xut bao bì giy,
carton trên đa bàn thành ph H Chí Minh theo khuôn mu COSO 2004.
4. Phng pháp nghiên cu

- Lun vn đc thc hin da trên c s lý thuyt v kim soát ni b.
- Phng pháp nghiên cu đnh lng thông qua vic s dng bng câu hi kho sát
nhm đánh giá thc trng kim soát ni b ti các công ty bao bì trên đa bàn TP. HCM
- Bên cnh đó, lun vn còn s dng thêm mt s phng pháp nh din gii, quy
np, so sánh và đi chiu.
- Trên c s đó đánh giá thc tin và đ xut các gii pháp đ hoàn thin h thng
kim soát ni b vào thc tin các công ty sn xut bao bì trên đa bàn TP.HCM
5. Tng quan nghiên cu v h thng kim soát ni b
5.1. Phm Nguyn Qunh Thanh (2011), “ Hoàn thin h thng kim soát ni b
cho các doanh nghip nh và va ca Vit Nam”, lun vn thc s trng đi hc Kinh
T Tp.HCM
Tác gi tin hành kho sát 10 doanh nghip nh và va đ thy đc các mt tn ti
yu kém và nguyên nhân trong h thng kim soát ni b ti các doanh nghip. T đó đi
sâu vào phân tích các th tc kim soát đã đc thit lp ti các đn v này theo tng chu
trình hot đng và đa ra các gii pháp c th cho tng th tc kim soát.

3

5.2. Nguyn Th Kim Vân (2012), "Gii pháp hoàn thin h thng kim soát ni b
ti xí nghip may Kon Tum trên c s qun tr ri ro doanh nghip", lun vn thc s
trng đi hc Kinh T Tp.HCM
Ngành dt may Vit Nam hin nay đc xem là ngành sn xut mi nhn và có tim
lc phát trin khá mnh. Tuy nhiên hình thc sn xut ch yu ca các doanh nghip Vit
Nam vn theo hp đng gia công, ngun nguyên liu tuân theo ch đnh ca ch hàng và
ph thuc ln vào nhp khu. Bên cnh đó các DN dt may Vit Nam còn phi đi mt
vi s cnh tranh ngang bng vi các cng quc xut khu ln nh Trung Quc, n ,
Hàn Quc Ý thc đc nhng ri ro, tác gi xây dng các gii pháp hoàn thin h thng
KSNB thông qua vic tng hp, đánh giá thc trng kim soát ni b ti xí nghip may
Kon Tum theo tiêu chun ca Báo cáo COSO 1992. ng thi đánh giá thc trng ri ro
mà doanh nghip phi đi mt và cách thc qun tr ri ro ca doanh nghip, t đó so

sánh vi quan đim báo cáo COSO 2004.
5.3. V Phan Bo Uyên (2011), “Hoàn thin h thng kim soát ni b ti Tng
công ty Bo him du khí Vit Nam”, lun vn thc s trng đi hc Kinh T Tp.HCM.
Bo him là mt lnh vc đc thù, cha đng nhiu ri ro ca nn kinh t. Do đó
vic xây dng mt h thng kim soát ni b hu hiu nhm xây dng h thng qun tr
ri ro hiu qu là vn đ ht sc cn thit và quan trng. Lun vn đc thc hin da
trên lý thuyt ca h thng kim soát ni b phát trin trên c s qun tr ri ro. Bng
phng pháp duy vt bin chng và kho sát bng bng câu hi, tác gi tp trung nghiên
cu v h thng kim soát ni b trong hot đng bo him c th là hot đng kinh
doanh bo him gc và quy trình theo dõi doanh thu, công n, phí bo him gc và quy
trình bi thng ti Tng công ty c phn Bo Him Du Khí Vit Nam.
5.4. Vng Hu Khánh (2012), “ Hoàn thin h thng kim soát ni ti công ty
xng du khu vc II TNHH Mt Thành Viên”, lun vn thc s trng đi hc Kinh T
Tp.HCM
Trc đây xng du là mt lnh vc kinh doanh đc thù ca nhà nc. Tuy nhiên
do xu hng hi nhp ca nn kinh t, nên c ch đc quyn b xóa b và chuyn sang
hot đng theo c ch th trng dn đn s cnh tranh gay gt gia các đi th trong

4

cùng lnh vc. Do đó, các công ty không ngng hoàn thin h thng kim soát ni b ca
mình nhm đt đc các mc tiêu và qun tr ri ro có hiu qu. Lun vn không tp
trung đi sâu vào lý thuyt mà tp trung tìm hiu và phân tích các nguyên nhân dn đn ri
ro trong hot đng kinh doanh ti doanh nghip da vào các yu t ca COSO 1992. T
đó, tác gi đã đa ra nhng u đim, nhng tn ti cho tng yu t t đó kin ngh mt
s gii pháp hoàn thin hn cho doanh nghip.
5.5. Dng Th Ngc Bích (2012), “Hoàn thin h thng kim soát ni b ti
doanh nghip sn xut, ch bin g trên đa bàn tnh Bình Dng”, lun vn thc s
trng đi hc Kinh T Tp.HCM
G là mt trong nhng mt hàng mang li kim ngch xut khu khá ln ca Vit

Nam, do vy đây là ngành kinh doanh mà các DN cn phi phát trin mnh sn xut,
qun lý tt và qun tr ri ro DN nhm tng doanh thu. Lun vn đã cho thy s phát trin
ca h thng KSNB qua các giai đon và có s so sánh gia COSO 1992 và COSO 2004
t đó phát trin lun vn theo hng qun tr ri ro trong công tác kim soát ni b ti
doanh nghip. Tác gi ly mu và gi bng câu hi đn 25 doanh nghip vi quy mô đa
dng trên đa bàn Tnh Bình Dng vi tiêu chí đánh giá da trên 8 nhân t cu thành h
thng kim soát ni b ca báo cáo COSO 2004.
Các bài nghiên cu trên đã th hin các phng pháp hoàn thin h thng kim soát
ni b trong các doanh nghip  các lnh vc, ngành ngh khác nhau nh bo him, xng
du, g và dt may. T đó, tác gi quyt đnh phát trin lun vn trong mt lnh vc khác
là ngành sn xut bao bì, đóng gói theo hng kim soát ni b kt hp vi qun tr ri ro
ca doanh nghip. T đó, đóng góp mt s ý kin nht đnh đ hn ch ri ro và nâng cao
cht lng sn xut cho các doanh nghip sn xut bao bì trên đa bàn Tp.HCM.
6. óng góp ca lun vn
- Trình bày v lý thuyt kim soát ni b phát trin qua các giai đon.
- Thông qua bng câu hi kho sát, đánh giá đc tình hình thc hin KSNB đng
thi cho thy nhng tn ti và ri ro ti các doanh nghip sn xut bao bì trên đa bàn
TP.HCM.

5

-  xut mt s quy trình hoàn thin h thng kim soát ni b cho các DN sn
xut bao bì trên đa bàn Tp.HCM
7. Kt cu ca lun vn
Ngoài phn m đu, kt lun và ph lc, ni dung ca lun vn gm các chng
sau:
Chng 1: Tng quan v h thng kim soát ni b
Chng 2: Thc trng h thng kim soát ni ti các doanh nghip sn xut bao bì
trên đa bàn TP.HCM
Chng 3: Mt s gii pháp đ nâng cao tính hiu qu ca h thng kim soát ni

b ti các doanh nghip sn xut bao bì trên đa bàn TP.HCM
Kt lun.



6

CHNG 1 : TNG QUAN V H THNG KIM SOÁT NI B
1.1. Lch s hình thành và phát trin
Ngay t khi hot đng sn xut kinh doanh ra đi, con ngi đã có nhng bin
pháp kim soát nhm bo v tài sn cng nh thành qu do quá trình sn xut kinh doanh
to ra và khi hot đng kinh doanh ngày càng phát trin, các tài sn mà ngi ch doanh
nghip đu t càng nhiu, các nghip v kinh t phát sinh ngày càng phc tp thì các th
tc kim soát cng phát trin theo.
¬ Giai đon s khai
Cui th k 19, khi các kênh cung cp vn phát trin mnh m, trong đó ngân
hàng là kênh cung cp vn ch yu.  có th cung cp vn, ngân hàng cn s tin cy v
tình hình tài chính ca doanh nghip thông qua Bng cân đi k toán. iu này đòi hi
mt s ngi có nng lc, đc lp đm nhim chc nng xác đnh tính trung thc và hp
lý ca các thông tin trên báo cáo tài chính và t đó có s ra đi ca các công ty kim toán
đc lp.
Khi thc hin chc nng nhn xét báo cáo tài chính, kim toán viên nhn thc
đc tm quan trng ca h thng ni b ca DN đc kim tra. C th, trong quá trình
kim toán rt nhiu công ty, các kim toán viên nhn thy rng mc đ gian ln  các
công ty là khác nhau và sau khi đi sâu vào tìm hiu thì kt lun đc đa ra là ti các
công ty mà gian ln và sai sót ít xy ra, h có mt s nhng th tc kim soát rt cht ch
trong khi đó ti các công ty có gian ln và sai sót nhiu các th tc nay rt lng lo hoc
hu nh không có. Vì vy, các kim toán viên bt đu quan tâm đn KSNB. Tuy nhiên
trc nm 1900, kim soát ni b đc bit đn vi hình thc là kim soát tin. Nguyên
nhân là do trong giai đon này h thng ngân hàng cha phát trin các giao dch ch yu

là bng tin vì vy nó đc chú ý nhiu nht.
n nm 1905, tác gi Robert Montgomery đã bt đu đa ra khái nim và mt s
vn đ liên quan đn “kim soát ni b” trong tác phm “Lý thuyt và thc hành kim
toán” ca mình. Trong đó, ông đa ra ý kin rng các kim toán viên nên tìm hiu h
thng kim soát ni b ca các công ty trc khi đi vào các th nghim c bn. Sau khi

7

tác phm này ra đi, mt s các t chc, các c quan chc nng bt đu đ cp cm t
“kim soát ni b” trong các vn bn ca mình.
Nm 1929, thut ng kim soát ni b đc đ cp chính thc trong mt công b
ca Cc d tr liên bang Hoa K. Theo đó, KSNB đc đnh ngha là mt công c bo
v tin và các tài sn khác đng thi thúc đy nâng cao hiu qu hot đng.
Nm 1936, trong mt công b ca AICPA - Hip hi k toán viên công chng
Hoa K đã đnh ngha kim soát ni b”… là các bin pháp và cách thc chp nhn và
đc thc hin trong mt t chc đ bo v tin và các tài sn khác, cng nh kim tra s
chính xác trong ghi chép ca s sách”.
Nhng nm tip theo, kim soát ni b càng đc chú trng đc bit là sau s tht
bi trong cuc kim toán cho Công ty Mc Kesson&Robbins – mt công ty dc phm có
tng tài sn lên đn hn 100 triu USD vào nm 1937 - do công ty kim toán Price
Waterhouse thc hin. y ban chng khoán Hoa K (SEC) phát hin 20 triu USD hàng
tn kho và n phi thu đã b khai khng và hn 20% tài sn không hin hu trong thc t.
Trong khi đó công ty kim toán Price Waterhouse đã không phát hin ra điu này trong
quá trình kim toán ca mình, mt trong nhng nguyên nhân ch yu là do h thng kim
tra và kim soát ni b không đc quan tâm đúng mc.
Vì vy, SEC cho rng KSNB cn đc chú trng hn, không ch hn ch  lnh
vc k toán mà kim toán viên cn có kin thc đy đ hn v cách thc mà các nghip
v trên đc thc hin.
¬ Giai đon đon hình thành
Nm 1949, trong mt báo cáo ca AICPA đã đnh ngha KSNB là”… c cu t

chc các bin pháp, cách thc liên quan đc chp nhn và thc hin trong mt t chc
đ bo v tài sn, kim tra s chính xác và đáng tin cy ca s liu k toán, thúc đy hot
đng có hiu qu, khuyn khích s tuân th các chính sách ca ngi qun lý.”
n nm 1958, y ban th tc kim toán (CAP) ln đu tiên phân bit kim soát
ni b v qun lý và kim soát ni b v k toán. Và nhng nm tip theo, CAP tip tc
ban hành SAP 33 và SAP 54 đ làm rõ hn v s phân bit trên đng thi là c s đ xây
dng chun mc kim toán.

8

Tuy nhiên, trong giai đon này các kim toán viên quan tâm nhiu hn đn kim
soát ni b v phng din k toán, còn v phng din qun lý không nhn đc nhiu
s quan tâm ca các kim toán viên.
Nh vy trong sut thi k trên, khái nim kim soát ni b đã không ngng đc
m rng ra khi nhng th tc bo v tài sn và ghi chép s sách k toán. Tuy nhiên
trc khi báo cáo COSO (1992) ra đi, kim soát ni b vn mi dng li nh là mt
phng tin phc v cho kim toán viên trong kim toán báo cáo tài chính.
¬ Giai đon đon phát trin và s ra đi ca COSO 1992
Vào nhng thp niên 1970-1980, cùng vi s phát trin v kinh t, các v gian ln
cng ngày càng tng gây tn tht đáng k cho nn kinh t. Vào nm 1973, v tai ting
chính tr Watergate din ra liên quan đn vic vn đng tranh c trái phép và ra tin.
n nm 1977 thì Lut v chng hi l nc ngoài ra đi. T s kin này SEC đã tin
hành tìm hiu và phát hin ra rng mt trong nhng sai lm ln trong Qun tr công ty đó
là các công ty không quan tâm đn h thng kim soát ni b. n nm 1979, SEC bt
buc các công ty phi báo cáo v h thng kim soát ni b đi vi công tác k toán 
đn v mình. Quyt đnh này ca SEC đã vp phi s phn đi gay gt ca nhiu công ty
vì h cho rng các tiêu chun đ đánh giá s hu hiu h thng kim soát ni b rt m
h. Trc tình hình đó, vic thành lp y ban COSO(1985) là mt kt qu tt yu.
COSO là mt y ban thuc hi đng quc gia Hoa K v vic chng gian ln trên
báo cáo tài chính di s bo tr ca 5 t chc ngh nghip bao gm:

Hip hi K toán Hoa K (AAA- American Accounting Association)
Hip hi K toán viên công chng Hoa K (AICPA- American Institute of
Certified Public Accountants)
Hip hi Qun tr viên tài chính (FEI-Financial Executives Institue)
Hip hi K toán viên qun tr(IMA-Institue of Management Accountants)
Hip hi Kim toán viên ni b (IIA-Institue of Internal Auditors)

9

Nm 1992, COSO đã phát hành Báo cáo COSO 1992 là tài liu đu tiên trên th
gii đã đa ra khuôn mu lý thuyt v kim soát ni b mt cách đy đ và có h thng.
c đim ni bt ca báo cáo này là cung cp mt tm nhìn rng và mang tính qun tr
trong đó kim soát ni b không ch còn là mt vn đ liên quan đn báo cáo tài chính
mà đc m rng ra cho các phng tin hot đng và tuân th.
Báo cáo COSO 1992 gm 4 phn:
Phn 1- Bn tóm lc: Tng quan v KSNB cho nhà qun lý cp cao
Phn 2- H thng lý lun: nh ngha v KSNB, mô t các yu t ca KSNB và
ch ra nhng tiêu chí đ kim soát h thng liên quan đn tài chính.
Phn 3-Báo cáo cho các thành viên bên ngoài: hng dn cách thc báo cáo cho
các đi tng bên ngoài v KSNB
Phn 4-Các công c đánh giá: Bao gm các bng biu phc v cho vic đánh giá
s hu hiu ca h thng KSNB.
Sau COSO 1992, s ra đi ca COSO 2004 là bc ngot ln trong quá trình
chuyn đi cách tip cn kim soát ni b di góc nhìn ca kim toán sang góc nhìn ca
qun tr và đc bit là qun tr ri ro. Nguyên nhân ca bc tin này là do nhng cuc
khng hong và sp đ ca nn kinh t th gii. Trong giai đon sau này, hot đng ca
doanh nghip phi đi mt vi nhiu loi ri ro, nhng ri ro này có th phát sinh do bn
thân ca doanh nghip hay t môi trng kinh t, chính tr, xã hi bên ngoài. Nu không
có s chun b và nhng công c phòng nga thì các doanh nghip khó có th đng vng
trc nhng bin đng xu xung quanh. Lúc này h thng kim soát ni b tr thành mt

công c hu hiu ca các nhà qun tr trong quá trình thc hin các mc tiêu chin lc
ca doanh nghip.
Qua các giai đon phát trin trên ta thy, cách tip cn lý thuyt kim soát ni b
trên phng din kim toán dn dn đc thay th bng cách tip cn v qun tr làm cho
h thng kim soát ni b không đn thun ch phc v cho mc đích kim toán báo cáo
tài chính ca các kim toán viên mà nó còn là mt công c hu hiu giúp cho các nhà
qun tr công ty điu hành các hot đng thng ngày ca các doanh nghip đc suôn s
và sn sàng đng đu vi nhng ri ro trong mt nn kinh t đy bin đng.

10

1.2. Khái nim v kim soát ni b
1.2.1. Theo báo cáo COSO 1992
Kim soát ni b (KSNB) là mt quá trình b chi phi bi Ban Giám đc, nhà
qun lý và các nhân viên ca đn v, đc thit k đ cung cp mt s đm bo hp lý
nhm đt đc các mc tiêu sau:
- Mc tiêu v s hu hiu và hiu qu ca hot đng
- Mc tiêu v s tin cy ca báo cáo tài chính
- Mc tiêu v s tuân th các lut l và quy đnh hin hành
nh ngha trên ch yu liên quan đn các khái nim: quá trình, con ngi, đm
bo hp lý và mc tiêu.
¬ KSNB là mt quá trình:
Kim soát ni b không phi là mt s kin hay tình hung riêng bit mà là mt
chui các hot đng tn ti trong doanh nghip và đc kt hp vi nhau thành mt th
thng nht.
Các hot đng này đc thc hin bi các b phn trong doanh nghip, đc kim
soát thông qua quy trình lp k hoch, thc hin và giám sát. Do đó, kim soát ni b
không phi là mt quy trình b sung đ kim soát hot đng ca doanh nghip mà nó
phi đc xây dng nh mt phn c bn trong các quy trình hot đng ca t chc
nhm đt đc các mc tiêu mong mun.

¬ Nhân t con ngi:
KSNB đc thit k và vn hành bi con ngi vì th nó b chi phi bi mi thành
viên ca t chc, t hi đng qun tr, nhà qun lý và các nhân viên trong đn v. Trong
đó, nhà qun lý đóng vai trò là ngi thit lp, các nhân viên là ngi thc hin và Hi
đng qun tr là ngi giám sát h thng kim soát ni b. Chính nhng suy ngh, hành
đng ca h tác đng trc tip đn s hu hiu ca h thng này.
Tuy nhiên, đ kim soát ni b hu hiu thì tng thành viên trong t chc cn phi
hiu rõ v trách nhim và quyn hn ca mình và chúng cn đc gii hn  mt mc đ
nht đnh đng thi cn phi xác đnh đc mi liên h, nhim v và cách thc thc hin
ca tng thành viên nhm đt đc các mc tiêu ca t chc.

11

¬ m bo hp lý:
Kim soát ni b ch cung cp mt s đm bo hp lý cho các nhà qun tr trong
vic đt đc các mc tiêu ca t chc ch không th đm bo mt cách tuyt đi. iu
này xut phát t nhng hn ch tim tàng do trong h thng KSNB nh: sai lm ca con
ngi, s thông đng ca các cá nhân, s lm quyn ca nhà qun lý hoc do mi quan
h gia li ích và chi phí ca vic thit lp nên h thng KSNB.
¬ Các mc tiêu:
Mi đn v phi đt ra mc tiêu hoc chin lc cn đt đc đ t đó xác đnh
các chin lc cn thc hin. ó có th là mc tiêu chung ca toàn đn v hay mc tiêu
c th cho tng hot đng, tng b phn trong đn v. Có ba nhóm mc tiêu chính:
Mc tiêu v hot đng: Nhn mnh đn s hu hiu và hiu qu ca vic s
dng các ngun lc trong quá trình sn xut, kinh doanh nhm to ra li nhun đ duy trì
s tn ti và phát trin ca đn v.
Mc tiêu v báo cáo tài chính: Nhn mnh đn tính trung thc và tin cy ca báo
cáo tài chính mà t chc cung cp.
Mc tiêu v s tuân th: Nhn mnh đn vic tuân th pháp lut và các quy
đnh.

1.2. 2.Theo báo cáo COSO 2004
H thng KSNB hot đng hu hiu cng ch nhm kim soát nhng ri ro trong
doanh nghip nhm giúp cho doanh nghip đt đc nhng mc tiêu đã đ ra, đa doanh
nghip ngày càng đi lên. Vì vy, nhng nm gn đây cho thy rt nhiu mi quan tâm và
tp trung vào qun lý ri ro. Rõ ràng nó đòi hi mt khuôn kh hoàn chnh đ xác đnh,
đánh giá và qun tr ri ro mt cách hiu qu. Nm 2001, COSO bt đu d án cùng vi
Price waterhouse Coopers phát trin mt khuôn kh mà có th d dàng s dng đ đánh
giá và ci thin qun lý ri ro doanh nghip. Giai đon phát trin ca khuôn kh đc
đánh du bng hàng lot các v bê bi và tht bi ca các nhà đu t, các cá nhân doanh
nghip và các bên liên quan. iu đó càng chng minh cn thit phi có mt khuôn kh
qun lý, cung cp các nguyên tc, khái nim, mt ting nói chung, ch đo và hng dn
rõ ràng. COSO tin rng Qun tr ri ro doanh nghip (ERM) đã đáp ng đc nhu cu đó.

12

Qun tr ri ro doanh nghip đc đnh ngha nh sau:
Qun tr ri ro doanh nghip là mt quá trình, chu s chi phi ca Ban giám đc,
nhà qun lý và các nhân viên ca doanh nghip, đc áp dng trong vic thit lp các
chin lc liên quan đn toàn doanh nghip và áp dng cho các cp đ trong doanh
nghip, đc thit k đ nhn dng các s kin tim tàng có th nh hng đn doanh
nghip và qun tr ri ro trong phm vi chp nhn đc ca ri ro nhm cung cp mt s
đm bo hp lý hng đn vic đt đc các mc tiêu ca doanh nghip.
1.2.3. So sánh COSO 1992 và COSO 2004
T đnh ngha trên v qun tr r ro doanh nghip và nhng gì đã nghiên cu v
kim soát ni b trong COSO 1992 ta thy rng :
¬ Ging nhau:
KSNB và QTRR đu đc xem là 1 quá trình đc trin khai  tt c các b phn
liên quan đn nhiu ngi khác nhau trong đn v, và đu b chi phi bi ba nhóm ngi:
là hi đng qun tr, ban giám đc và các nhân viên còn li ca đn v. Cng ging nh
kim soát ni b, QTRR cng ch cung cp mt s đm bo hp lý giúp doanh nghip đt

đc các mc tiêu đã đt ra ch không th cung cp mt s đm bo tuyt đi do nhng
hn ch tim tàng khi xây dng các h thng.
¬ Khác nhau: Bng 1.1
: So sánh COSO 1992 và COSO 2004

COSO 1992 COSO 2004
Tên gi Internal Control – Intergrated
Framework (Kim soát ni
b)
Enterprise Risk Management
- Intergrated Framework
(Qun lý ri ro doanh nghip)
nh ngha - là mt quá trình, chu s chi
phi ca ban giám đc, nhà
qun lý và các nhân viên ca
doanh nghip
- là mt quá trình, chu s chi
phi ca ban giám đc, nhà
qun lý và các nhân viên ca
doanh nghip

13

- đc thit k đ cung cp
mt s đm bo hp lý
- Có th cung cp mt s đm
bo hp lý cho các nhà qun
lý doanh nghip và ban giám
đc.

- là phng tin nhm đt
đc các mc tiêu sau:
+ s hu hiu và hiu qu ca
hot đng
+ s tin cy ca báo cáo tài
chính
+ s tuân th các lut l và
quy đnh hin hành
- Tác đng trong vic thit lp
mc tiêu
- Tác đng xuyên sut doanh
nghip  mi mc đ và mi
b phn, và bao gm c vic
xem xét mc đ ri ro ca
mt danh mc đu t.
- Nhn dng các s kin tim
tàng mà nu nó xy ra s nh
hng đn doanh nghip và
qun lý ri ro trong kh nng
ri ro ca nó.

- Hng đn nhng mc tiêu
không nhng trong mt hoc
nhiu b phn mà còn trong
nhng b phn chng chéo
lên nhau.

14

Các nhân t
cu thành
1. Môi trng kim soát 1. Môi trng kim soát
2. Thit lp mc tiêu
3. Nhn dng các s kin
2. ánh giá ri ro 4. ánh giá ri ro
5. i phó vi ri ro
3. Hot đng kim soát 6. Hot đng kim soát
4. Thông tin và truyn thông 7. Thông tin và truyn thông
5. Giám sát 8. Giám sát

1.3. Các nhân t cu thành h thng kim soát ni b theo COSO 2004
1.3.1.Môi trng kim soát
Môi trng kim soát to ra sc thái chung trong đn v - ni mi ngi tin hành
các hot đng và thc hin ngha v kim soát ca mình. Chính môi trng kim soát
làm nn tng cho các thành phn khác ca KSNB. Nhng nhân t ca môi trng kim
soát theo báo cáo COSO 2004 bao gm:
1.3.1.1 Tính chính trc và các giá tr đo đc
S hu hiu ca h thng kim soát ni b trc tiên ph thuc trc tip vào tính
chính trc và các giá tr đo đc ca nhng thành viên liên quan đn quá trình kim soát.
Tính chính trc và các giá tr đo đc là yu t chính ca môi trng kim soát, nó tác
đng đn các thành phn khác trong h thng kim soát ni b.
Tính chính trc trc ht là mt hành vi đo đc trong tt c mi khía cnh ca
hot đng kinh doanh. Theo báo cáo ca hi đng Treadway “ Mt môi trng đo đc
tt  tt c mi cp đ ca mt công ty là điu kin sng còn đ công ty tin xa hn na.
Môi trng góp phn quan trng làm nên tính hiu qu ca công ty và h thng KSNB,
và giúp to ra các hành vi nh hng không ph thuc vào ngay c h thng kim soát
ni b tinh vi nht.”

15

1.3.1.2 Nng lc ca đi ng nhân viên
Nng lc đc phn ánh qua kin thc và k nng đ hoàn thành nhim v ca
tng nhân viên. Do đó, khi tuyn dng, nhà qun lý cn xem xét v trình đ chuyên môn,
kinh nghim phù hp vi nhim v đc giao, đng thi, phi luôn có s giám sát, hun
luyn thng xuyên.
1.3.1.3 Hi đng Qun tr và y ban Kim toán
Môi trng kim soát chu s nh hng đáng k ca Hi ng Qun tr và y
ban Kim toán ca doanh nghip.
Hi đng Qun tr và y ban Kim toán bao gm nhng nhà qun lý đc lp, có
kinh nghim và uy tín trong doanh nghip, nó s làm cho môi trng kim soát đc tt
hn do nó kim soát các hot đng ca nhà qun lý. y ban kim toán có th đa ra
nhng đóng góp quan trng trong vic thc hin các mc tiêu ca doanh nghip thông
qua vic kim tra các hot đng tuân th lut pháp, giám sát vic lp báo cáo tài chính.
Mc đ đc lp, kinh nghim, uy tín, mi quan h vi kim toán đc lp và kim
toán ni b là các nhân t dùng đ xem xét và đánh giá s hu hiu ca Hi ng Qun
tr và U ban Kim toán.
1.3.1.4. Trit lý qun lý và phong cách điu hành
Nhà qun lý chu trách nhim trc tip cho tt c mi hot đng ca mt doanh
nghip, bao gm c h thng KSNB. Thông thng, nhà qun lý  các cp đ khác nhau
chu trách nhim kim soát ni b khác nhau. S khác nhau này thng ph thuc vào
các đc đim ca doanh nghip. Vì vy, phng pháp qun lý và phong cách điu hành
có vai trò quan trng trong h thng kim soát ni b.
Trit lý qun lý và phong cách điu hành bao gm các yu t:
- Nhà qun lý có th chp nhn, mo him hay thn trng đi vi bao nhiêu mc đ
ri ro.
- S liên h gia nhà qun lý cp cao và ngi qun lý điu hành, đc bit là trong
trng hp cách tr không gian.

16

- Thái đ và hành đng đi vi vic lp báo cáo tài chính, bao gm các khuynh
hng khác nhau trong vic áp dng các nguyên tc k toán, mc đ khai báo các thông
tin tài chính quan trng, k c quan đim v ghi nhn hay gi mo chng t s sách.
1.3.1.5. C cu t chc
C cu t chc ca mt doanh nghip to nên c ch hot đng kinh doanh nhm
đt đc mc tiêu ca toàn doanh nghip nh: lp k hoch, thc hin, kim soát và qun
lý.
Các yu t quan trng đ to nên mt c cu t chc tt là phi phân đnh rõ khu
vc quyn hn và trách nhim cng nh thit lp vic y quyn có hiu qu. Các hot
đng này bao gm: mua hàng, sn xut, bán hàng, tip th và các hot đng đng khác
nh hành chính, nhân s, k thut.
Mi doanh nghip có mt c cu t chc phù hp vi nhu cu riêng ca mình tuy
nhiên điu đó s ph thuc vào quy mô và bn cht hot đng ca doanh nghip.
1.3.1.6. Phân chia quyn hn và trách nhim
Phân đnh quyn hn và trách nhim là vic xác đnh mc đ t ch, quyn hn
ca tng cá nhân hay tng nhóm trong vic đ xut và gii quyt vn đ, trách nhim báo
cáo đi vi các cp có liên quan. Vic phân đnh thng th hin qua chính sách trong đó
mô t kin thc và kinh nghim ca nhng nhân viên ch cht, ngun lc đ thc hin
các nhim v liên quan đn các hot đng kinh doanh.
 phân chia quyn hn và trách nhim phù hp cn da vào các mt s tiêu chí
nh:
- Phù hp vi mc tiêu ca t chc, chc nng hot đng, yêu cu trách nhim v
h thng thông tin và quyn hn thay đi.
- Phù hp vi các tiêu chun và th tc kim soát liên quan, bao gm bng mô t
công vic cho nhân viên.
- S tng xng gia s lng, nng lc ca các thành viên vi mc đ công vic
và quy mô ca doanh nghip.

17

1.3.1.7. Chính sách nhân s
Chính sách nhân s là thông đip ca doanh nghip v yêu cu đi vi tính chính
trc, hành vi đo đc và nng lc mà doanh nghip mong đi t nhân viên. Chính sách
này biu hin trong thc t thông qua vic tuyn dng, hng nghip, đào to, đánh giá,
t vn, đng viên, khen thng và k lut.
1.3.2. Thit lp mc tiêu
im khác bit ln nht so vi kim soát ni b ca ERM đó là coi vic thit lp
mc tiêu là mt trong nhng b phn ca nó. Khi xây dng khuôn mu v KSNB, COSO
1992 cho rng: mc tiêu là mt b phn ca quá trình qun lý ch không phi là mt b
phn ca kim soát ni b, không có mt h thng kim soát ni b nào đc thit lp
cho mt t chc mà t chc đó li hot đng không có mc tiêu, nh vy mc tiêu có
trc và h thng kim soát ni b ra đi sau đ giúp đn v đt đc các mc tiêu đã
đnh sn. Nhng đng trên quan đim ca COSO 2004 v Qun tr ri ro thì mi đn v
phi đi mt vi nhiu loi ri ro khác nhau xut phát t môi trng ni b cng nh môi
trng bên ngoài đn v, và tin đ đ nhn dng các s kin, đánh giá ri ro va đi phó
vi ri ro chính là vic thit lp các mc tiêu. Các mc tiêu đc thit lp phi đc gn
kt vi “khu v” ri ro hay nói cách khác là mc đ chp nhn ri ro ca đn v.
Bên cnh đó, khi đi vào xây dng các mc tiêu ca đn v, QTRR đa ra 4 loi
mc tiêu, bao gm:
•
Mc tiêu chin lc: là nhng mc tiêu cao nht ca đn v, gn kt và h tr
cho các s mng mà đn v đã đt ra.
•
Mc tiêu hot đng: S dng hu hiu và hiu c các ngun lc ca đn v.
•
Mc tiêu báo cáo: Cung cp các báo cáo đáng tin cy.
•
Mc tiêu tuân th: Tuân th pháp lut và các quy đnh.

Khi thit lp mc tiêu cho mình, trc ht cn xem xét tm nhìn chin lc mà
đn v đã đt ra t đó xác đnh các mc tiêu chin lc phù hp. Ngoài ra, các mc tiêu
trên có th tách bit nhng cng có th trùng vi nhau, vì mt mc tiêu riêng l có th
đc sp xp vào mt hay nhiu loi trong các nhóm mc tiêu nêu trên. S phân loi các
mc tiêu giúp đn v kim soát  các phng din khác nhau.