B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP.HCM
ÀM TH HNG TRANG
QUN LÝ THANH KHON TI NGÂN
HÀNG THNG MI C PHN XUT
NHP KHU VIT NAM
LUN VN THC S KINH T
TP. H Chí Minh – Nm 2013
B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP.HCM
ÀM TH HNG TRANG
QUN LÝ THANH KHON TI NGÂN
HÀNG THNG MI C PHN XUT
NHP KHU VIT NAM
Chuyên ngành: Tài chính – ngân hàng
Mã s: 60340201
LUN VN THC S KINH T
NGI HNG DN KHOA HC:
GS.TS. DNG TH BÌNH MINH
TP. H Chí Minh – Nm 2013
LI CAM OAN
Ni dung và s liu phân tích trong Lun vn này là kt qu nghiên cu đc
lp ca hc viên và cha đc công b trong bt k công trình khoa hc nào.
Tác gi lun vn ký và ghi rõ h tên
àm Th Hng Trang
MC LC
Li cam đoan
Mc lc
Danh mc các ký hiu, ch vit tt
Danh mc bng biu
Danh mc đ th
Li m đu
CHNG 1: C S LÝ LUN V QUN LÝ THANH KHON
CA NGÂN HÀNG THNG MI 01
1.1. C s lý lun v thanh khon 01
1.1.1. Khái nim chung v thanh khon 01
1.1.2. Thanh khon ca ngân hàng 01
1.1.3. Cung – Cu thanh khon 03
1.1.3.1. Cu thanh khon 03
1.1.3.2. Cung thanh khon 03
1.1.4. Trng thái thanh khon 04
1.2. Ri ro thanh khoán 05
1.2.1. Khái nim ri ro thanh khon 05
1.2.2. Phân loi ri ro thanh khon 05
1.2.3. Nguyên nhân dn đn ri ro thanh khon 06
Trang
1.2.4. Hu qu ca ri ro thanh khon 07
1.3. Qun lý thanh khon 07
1.3.1. Khái nim qun lý thanh khon 07
1.3.2. S cn thit phi qun lý thanh khon 07
1.3.3. Mc tiêu ca qun lý thanh khon 08
1.3.4. Khung chính sách ca qun lý thanh khon 08
1.3.4.1. Quyn hn và trách nhim 08
1.3.4.2. Quy trình qun lý thanh khon 10
1.3.5. Phng pháp và công c 11
1.3.5.1. Các phng pháp đo lng thanh khon 11
1.3.5.2. Phng pháp qun lý thanh khon 14
1.3.5.3. Các bin pháp x lý ri ro thanh khon 17
1.3.6. Các báo cáo và tn sut báo cáo 20
1.4. Kinh nghim qun lý thanh khon t mt s NHTM C phn
Vit Nam và Ngân hàng nc ngoài 21
Kt lun chng 1 23
CHNG 2: THC TRNG QUN LÝ THANH KHON TI
NHTM C PHN XUT NHP KHU VIT NAM
(EXIMBANK) 24
2.1.Tng quan v Ngân hàng TMCP Xut Nhp Khu Vit Nam 24
2.1.1. Lch s hình thành và phát trin 24
2.1.2. C cu t chc 24
2.1.3. Hot đng kinh doanh trong thi gian gn đây 25
2.2.C s pháp lý qun lý thanh khon ti NHTM C phn Xut
Nhp Khu Vit Nam 27
2.2.1. Quy đnh ca NHNN Vit Nam 27
2.2.2. Quy đnh ca NHTM c phn Xut Nhp Khu Vit Nam
(Eximbank) 28
2.3. Thc trng qun lý thanh khon ti NHTM C phn Xut
Nhp Khu Vit Nam 28
2.3.1. Thc trng thanh khon ti Eximbank 29
2.3.1.1. Các ch tiêu theo quy đnh ca NHNN 29
2.3.1.2. Mt s ch tiêu thanh khon đc xem xét 30
2.3.2. Thc trng qun lý thanh khon ti Eximbank 34
2.3.2.1. Giám sát ca Hi đng qun tr và Ban điu hành cp cao 34
2.3.2.2. C cu qun lý thanh khon ti Eximbank 34
2.3.2.3. Tính h thng ca qun lý thanh khon ti Eximbank trong
mi tng quan vi các ri ro hot đng khác 36
2.3.2.4. Công tác đo lng thanh khon ti Eximbank 37
2.3.2.5. Công tác phân tích, d báo thanh khon 46
2.3.2.6. H thng cnh báo thanh khon 48
2.3.2.7. K hoch đi phó vi nhng bt ng 48
2.3.2.8. Hoàn thin vic qun lý ngun vn tp trung nhm qun lý tt
thanh khon và tng hiu qu s dng vn, ti đa hóa li nhun ngân
hàng 49
2.4. Thc trng ri ro thanh khon và x lý ri ro thanh khon
ti Eximbank 50
2.4.1. Thc trng ri ro thanh khon ti Eximbank 50
2.4.2. Thc trng x lý ri ro thanh khon ti Eximbank 51
2.5. ánh giá thc trng qun lý thanh khon ti NHTM C phn
Xut Nhp Khu Vit Nam 54
2.5.1. Nhng u đim 54
2.5.2. Nhng hn ch 57
2.5.3. Nguyên nhân ca nhng hn ch 59
Kt lun chng 2 60
CHNG 3: CÁC GII PHÁP TNG CNG QUN LÝ
THANH KHON TI NHTM C PHN XUT NHP KHU
VIT NAM 61
3.1. nh hng qun lý thanh khon ca Eximbank đn nm
2020 61
3.1.1. Mc tiêu qun lý thanh khon 61
3.1.2. Ni dung qun lý thanh khon ti Eximbank đn nm 2020 61
3.2. Các gii pháp đi vi ngân hàng nhà nc nhm tng cng
qun lý thanh khon 62
3.2.1. Thc thi chính sách tin t linh hot 62
3.2.2. Minh bch, công khai trong các chính sách tin t, qun lý 63
3.2.3 Kim soát vic thành lp ngân hàng thng mi 63
3.2.4 Tng cng và nâng cao hiu qu công tác giám sát hot đng
ca các ngân hàng thng mi 64
3.2.5. H tr các NHTM cng c thanh khon đi kèm các gii pháp,
quy đnh cng rn 64
3.3. Các gii pháp đi vi Eximbank nhm tng cng qun lý
thanh khon 64
3.3.1. Xây dng quy trình v qun lý thanh khon 64
3.3.2. Tng cng công tác d báo thanh khon tng quan vi thay
đi ca các điu kin kinh t v mô 66
3.3.3. Xây dng kho d liu tp trung các ch s thng kê kinh t và
các d liu ni b ca ngân hàng 66
3.3.4. Xây dng đi ng nhân viên có trình đ, nng lc và đo
đc ngh nghip 67
3.3.5. Hoàn thin h thng công ngh thông tin 68
3.3.6. Tng bc hoàn thin c ch qun lý vn tp trung đ vn dng
hiu qu mc tiêu qun lý thanh khon 68
3.4. Các gii pháp đi vi Eximbank v vn đ x lý ri ro thanh
khon 69
Kt lun chng 3 72
KT LUN
DANH MC TÀI LIU THAM KHO
PH LC
Danh mc các ký hiu, ch vit tt:
- ACB: Ngân hàng thng mi c phn Á Châu
- ALCO: y ban qun lý tài sn Có, tài sn N
- Eximbank: Ngân hàng thng mi c phn Xut Nhp Khu Vit Nam
- NHNN: Ngân hàng nhà nc Vit Nam
- NHTM: Ngân hàng thng mi
- ROA: t l li nhun sau thu trên tng tài sn bình quân
- ROE: t l li nhun sau thu trên vn ch s hu bình quân
- TCTD: t chc tín dng
Danh mc các bng, biu:
- Bng 1.1: Ngun cung thanh khon ca ngân hàng
- Bng 2.1: Bng kt qu hot đng kinh doanh ti Eximbank
- Bng 2.2: Ch tiêu thanh khon theo quy đnh ca NHNN
- Bng 2.3: Các ch tiêu thanh khon đc xem xét ti Eximbank
- Bng 2.4: Báo cáo theo đnh k hàng tháng (đn ngày 30/06/2013)
- Bng 2.5: Báo cáo theo đnh k hàng ngày (đn ngày 30/06/2013)
- Bng 2.6: T l an toán vn ti thiu ti Eximbank
- Bng 2.7: Bng đo lng t l ngun vn ngn hn đc s dng cho vay dài hn
ti Eximbank ngày 30/06/2013.
- Bng 2.8: Bng theo dõi tn qu ti Eximbank ngày 30/06/2013
- Bng 2.9: T l d n/tin gi khách hàng ti Eximbank ngày 30/06/2013
- Bng 2.10: T l d n/tin gi khách hàng ti Eximbank ngày 30/06/2013
- Bng 2.11: Bng phân tích thanh khon GAP
- Bng 2.12: Báo dòng tin các khon mc tài sn, n phi tr ti Eximbank ngày
30/06/2013
- Bng 2.13: Các ch tiêu tài sn, n phi tr ti Eximbank tháng 8/2012.
Danh mc các hình,đ th:
- Hình 1.1. Minh ha sp xp s đ t chc qun lý thanh khon
- th 2.1. Din bin vn huy đng, cho vay ti Eximbank trong tháng 8/2012
LI M U
1. Tính cp thit ca đ tài:
Vn đ thanh khon đc xem là vn đ thng nht đi vi hot đng ngân
hàng. Qun lý thanh khon đt ra 2 vn đ cho nhà qun lý phi suy ngh:
- i vi ngân hàng “Thng d thanh khon”, tc d tha tin mt không có
lãi sut, ngân hàng cn xác đnh nên đu t hiu qu khon thng d thanh khon
này.
- i vi ngân hàng “Thâm ht thanh khon”, tc thiu ht tin mt đ chi
tr, ngân hàng cn xác đnh b sung thanh khon t ngun nào? đâu? chi phí th
nào?
Nh vy, thanh khon và qun lý thanh khon là yu t quyt đnh s an toàn
trong hot đng ca bt k ngân hàng thng mi nào. Qun lý thanh khon giúp
cho ngân hàng tránh đc các ri ro có th xy ra nh thiu ht tin mt dn đn
phi huy đng chi phí cao, mt uy tín dn đn mt khách hàng, hoc đình tr hot
đng dn đn gim thu nhp, thm chí đy ngân hàng đn b vt phá sn Ngoài ra,
qun lý thanh khon góp phn gia tng hiu qu hot đng ca ngân hàng thông qua
qun lý hiu qu tài sn.
Trong bi cnh kinh t Vit Nam hin nay, nhiu ngân hàng đang phi đi
mt vi tình trng cng thng thanh khon, khi mà s cnh tranh khc lit v thu hút
tin gi buc các ngân hàng phi tìm kim các ngun tài tr có chi phí cao. Kh
nng thanh khon không hp lý là du hiu đu tiên ca tình trng bt n v tài
chính. iu này cho thy vn đ thanh khon và qun lý thanh khon ca các ngân
hàng thng mi có ý ngha cp bách c v lý lun và thc tin. Trên c s vn
dng nhng lý thuyt đc hc trong chng trình đào to bc cao hc - Trng đi
hc Kinh t Thành ph H Chí Minh vào điu kin Vit Nam, lun vn này bàn v
“Qun lý thanh khon ti Ngân hàng TMCP Xut Nhp Khu Vit Nam”.
2. Mc tiêu nghiên cu:
- V lý thuyt: h thng hóa nhng lý lun c bn v qun lý thanh khon ti
các ngân hàng thng mi.
- V thc tin: Phân tích, đánh giá và đ xut các kin ngh v qun lý thanh
khon ti Ngân hàng TMCP Xut Nhp khu Vit Nam.
3. Phm vi nghiên cu:
- i tng nghiên cu: qun lý thanh khon ti Ngân hàng TMCP Xut
Nhp Khu Vit Nam.
- Không gian nghiên cu: Ngân hàng TMCP Xut Nhp Khu Vit Nam và
mt s Ngân hàng TMCP Vit Nam và nc ngoài.
- Thi gian nghiên cu: t nm 2006 đn tháng 6/2013, phân tích và đánh giá
thc trng qun lý thanh khon ti Eximbank và đn 2020 khi đ xut các kin ngh.
4. Phng pháp nghiên cu:
- Thng kê, so sánh, đi chiu, phân tích đnh tính và đnh lng, tng hp.
- D liu: s liu thng kê th cp đc thu thp t các báo cáo thng niên,
báo cáo tài chính đã đc kim toán ca Eximbank va các s liu ni b ca
Eximbank.
5. Nhng đóng góp mi ca lun vn:
- Làm rõ thc trng qun lý thanh khon ti NHTM c phn Xut Nhp Khu
Vit Nam (Eximbank) da trên cách tip cn hin đi, ch ra nhng u đim và hn
ch ca hot đng qun lý thanh khon ti Eximbank, t đó đ xut nhng gii pháp
thích hp.
- óng góp các gii pháp tng cng hot đng qun lý thanh khon ti
Eximbank nh: hoàn thin quy trình qun lý thanh khon ti Eximbank, công tác d
báo thanh khon, xây dng kho d liu tp trung, đi ng nhân viên, hoàn thin h
thng công ngh thng tin và c ch qun lý vn tp trung (FTP) làm c s cho mt
hot đng qun lý thanh khon ngày càng hiu qu hn.
- Ngoài ra, lun vn đ xut gii pháp x lý ri ro thanh khon ti Eximbank
trong trng hp xy ra khng hong thanh khon xy.
6. Ni dung kt cu ca Lun vn:
Ngoài phn m đu, kt lun, tài liu tham kho, ph lc, lun vn gm 4
chng:
Chng 1: C s lý lun v qun lý thanh khon ca ngân hàng thng mi
Chng 2: Thc trng qun lý thanh khon ti NHTM c phn Xut Nhp
Khu Vit Nam
Chng 3: Các gii pháp tng cng qun lý thanh khon ti Ngân hàng
TMCP Xut Nhp Khu Vit Nam.
Kt lun.
- Trang 1 -
CHNG 1: C S LÝ LUN V QUN LÝ THANH KHON CA NGÂN
HÀNG THNG MI
1.1. C S LÝ LUN V THANH KHON
1.1.1. Khái nim chung v thanh khon
Thanh khon ch mc đ mà mt tài sn có th đc mua hoc bán trên th
trng mà không làm nh hng đn giá th trng ca tài sn đó. Mt tài sn có
tính thanh khon cao thng đc đc trng bi s lng giao dch ln. Ví d nh
tin mt có tính thanh khon cao nht, luôn sn sàng đ thanh toán, lu thông, tích
tr.
Hay nói cách khác thanh khon đ cp đn tài sn đc chuyn đi thành tin
mt mt cách nhanh chóng vi chi phí thp. Tin mt là tài sn thanh khon cao
nht, các tài sn khác đc chuyn đi thành tin mt phi tri qua thi gian dài và
vi chi phí cao đc xem nh có tính thanh khon kém.
Thanh khon cng đ cp c kh nng ca mt doanh nghip đ đáp ng các
ngha v thanh toán ca mình.
1.1.2. Thanh khon ca ngân hàng
Thanh khon ca ngân hàng là kh nng tc thi đ đáp ng nhu cu rút tin
gi hoc gii ngân các khon tín dng đã cam kt.
Mt ngân hàng đc xem là có thanh khon tt nu có kh nng đáp ng đy
đ các nhu cu thanh toán, chi tr phát sinh vi chi phí hp lý đúng vào thi đim
khách hàng hoc đi tác có nhu cu. Ngc li, mt ngân hàng có thanh khon thp
có th gp ri ro thiu ht thanh khon khi ngân hàng đang trong tình trng khó
khn tài chính nghiêm trng, hay gp vn đ rút tin hàng lot. Khi đó ngân hàng
phi s dng ngân qu d tr có sn, hoc vay mn, hoc bán bt tài sn, dn đn
ngân hàng b phá sn vì không đáp ng đ nhu cu thanh khon.
- Trang 2 -
Vi mt ngân hàng thanh khon đc xét trên ba góc đ: thanh khon ca tài
sn, thanh khon ca ngun vn, yu t thi gian ca thanh khon.
Thanh khon ca tài sn
Thanh khon ca tài sn là kh nng chuyn hóa thành tin ca tài sn đó,
đc đo bng thi gian và chi phí chuyn hóa tài sn thành tin, hay nói cách khác là
tn tht (gim giá) ca tài sn đó khi chuyn hóa thành tin. Mt tài sn đc xem là
có thanh khon cao nu vic chuyn hóa tài sn thành tin mt thi gian ngn và chi
phí thp.
Ngân hàng nm gi tài sn vi thanh khon khác nhau. Kt cu ca tài sn
vi thanh khon khác nhau to nên thanh khon ca nhóm tài sn hoc ca c danh
mc tài sn. Trong danh mc tài sn ca ngân hàng thì tin mt có thanh khon cao
nht.
Thanh khon ca ngun
Thanh khon ca ngun là kh nng huy đng, m rng ngun vn ca ngân
hàng, đc đo bng thi gian và chi phí m rng ngun khi cn thit. Thi gian và
chi phí m rng ngun càng thp thì thanh khon ca ngun càng cao và ngc li.
Kt cu ngun vn ca ngân hàng có tính thanh khon khác nhau. Ngun vn nào có
kh nng huy đng vi khong thi gian và mc lãi sut hp lý thì có tính thanh
khon cao và ngc li.
Yu t thi gian ca thanh khon
Xét v thi gian, nhu cu thanh khon ca ngân hàng (hay nhu cu rút tin
gi hoc gii ngân) có 2 loi: nhu cu thanh khon ngn hn và nhu cu thanh khon
dài hn.
Nhu cu thanh khon ngn hn có tính tc thi, nh nhu cu rút tin gi t
các tài khon thanh toán, tài khon có k hn đn hn hoc nhu cu rút vn ca các
đi tác trên th trng liên ngân hàng. đáp ng nhu cu thanh khon ngn hn,
ngân hàng phi duy trì mc đ khá ln các loi tài sn có tính thanh khon cao nh
- Trang 3 -
tin mt ti qu, tin gi ti Ngân hàng nhà nc, hoc tin gi ti các đnh ch tài
chính khác, các chng khoán chính ph…
Nhu cu thanh khon dài hn có tính thi v, chu k và có xu hng. Chng
hn nhu cu rút tin hay vay mn thng đc bit tng cao vào dp cui nm, hoc
cn tt nguyên đán đ trang tri chi tiêu, mua sm. đáp ng nhu cu thanh khon
dài hn, ngân hàng phi d phòng trc kh nng cung cp vn t nhiu ngun khác
nhau và mc đ cao hn so nhu cu thanh khon ngn hn. Ví d nh đt k hoch
thu hút các khon tin gi mi, tha thun vay dài hn t công chúng hoc t các
ngân hàng khác…
Nh vy, cn c vào yu t thi gian ca thanh khon mà ngân hàng quyt
đnh làm th nào, khi nào, đâu có th tip cn các ngun cung cp thanh khon
mi khi cn đn.
1.1.3. Cung – Cu thanh khon
1.1.3.1. Cu thanh khon
Cu thanh khon là nhu cu thanh toán các ngha v tài chính đã cam kt ca
ngân hàng. Nu xp theo th t u tiên chi tr, các ngun cu v thanh khon đc
xp nh sau:
- m bo d tr bt buc
- Khách hàng rút tin t tài khon
- Thanh toán các giy t có giá và hoàn tr n vay khi đn hn
- Thanh toán các chi phí hot đng, thc hin ngha v np thu, tr c tc
cho c đông, thanh toán các ngha v tài chính khác.
- Nhu cu tín dng ca khách hàng.
1.1.3.2. Cung thanh khon
- Trang 4 -
Cung thanh khon là nhng ngun thu ca ngân hàng đ đáp ng cu thanh
khon. Cung thanh khon bao gm tài sn hin có và kh nng huy đng mi ca
ngân hàng.
Bng 1.1. Ngun cung thanh khon ca ngân hàng
TÀI SN HIN CÓ HUY NG MI
- Tin mt trong qu
- Tin gi t
i ngân hàng nhà
nc và các t chc tín dng.
- Các khon tín dng đc ho
àn
tr
- Chng khoán chính ph v
à
chng khoán có tính lng cao
- Các tài sn có tính lng khác
- Tin gi mi ca khách hàng
- Vay ngân hàng nhà nc
- Vay trên th trng Li
ên ngân
hàng
- Các dng tài sn n khác
1.1.4. Trng thái thanh khon
Ngân hàng da trên cung – cu thanh khon đ đánh giá trng thái thanh
khon, t đó có nhng quyt đnh đ đm bo tính thanh khon ca ngân hàng và s
dng vn có hiu qu. Trng thái thanh khon ca ngân hàng đc tính nh sau:
Có ba trng thái thanh khon có kh nng xy ra sau đây:
Thng d thanh khon: Khi cung thanh khon vt quá cu thanh khon
(NLPt > 0), ngân hàng đang trng thái thng d thanh khon. Nhà qun tr ngân
hàng phi cân nhc đu t s vn thng d này vào đâu đ mang li hiu qu cho ti
khi chúng cn đc s dng đ đáp ng các nhu cu thanh khon trong tng lai.
Thâm ht thanh khon: Khi cu thanh khon ln hn cung thanh khon
(NLPt < 0), ngân hàng phi đi mt vi tình trng thâm ht thanh khon. Nhà qun
Trng thái thanh
khon ca ngân hàng
(NLPt)
Tng cung v
thanh khon
Tng cu v
thanh khon
=
-
(1.1)
- Trang 5 -
tr phi xem xét, quyt đnh ngun tài tr thanh khon ly t đâu, bao gi thì có và
chi phí bao nhiêu.
Cân bng thanh khon: Khi cung thanh khon cân bng vi cu thanh
khon (NLPt = 0), tình trng này đc gi là cân bng thanh khon. Tuy nhiên, đây
là tình trng rt khó xy ra trên thc t.
1.2. RI RO THANH KHON
1.2.1. Khái nim ri ro thanh khon
Ri ro thanh khon là ri ro phát sinh khi ngân hàng không có kh nng cung
ng đy đ lng tin mt cho nhu cu thanh khon tc thi; hoc cung ng đ
nhng vi chi phí cao. Nói cách khác, ri ro thanh khon là ri ro phát sinh trong
trng hp ngân hàng thiu kh nng chi tr do không chuyn đi kp các loi tài
sn ra tin mt hoc không th vay mn đ đáp ng yêu cu ca các hp đng
thanh toán.
1.2.2. Phân loi ri ro thanh khon:
Có ba loi ri ro thanh khon có th xy ra đi vi ngân hàng thng mi:
- Ri ro thanh khon do thiu ht thanh khon tm thi, thi v: là ri ro
phát sinh do ngân hàng gp phi tình trng thiu ht thanh khon ngn hn hoc mang
tính cht thi v. Các ngân hàng thông thng d dàng ng phó vi loi ri ro thanh
khon này bng các d tr thanh khon sn có hot vay ngân hàng nhà nc, s dng
hn mc vay liên ngân hàng, tng huy đng vn mi…
- Ri ro thanh khon do thiu ht thanh khon khn cp: là ri ro phát
sinh do ngân hàng thiu ht thanh khon khn cp khi có hin tng rút tin t, lan
rng, lng vn huy đng gim mnh, hoc phát hin có thông tin xu v ngân hàng,
hoc đã xy ra hin tng rút tin t mt ngân hàng khác. Các ngân hàng cn phi
nghiêm túc, khn trng x lý nhanh ri ro thanh khon khn cp thông qua các chính
sách, bin pháp nhy bén, linh hot, nhanh chóng đ hn ch tn tht xy ra.
- Trang 6 -
- Ri ro thanh khon do khng hong thanh khon: là ri ro phát sinh trong
trng hp xy ra khng hong thanh khon trong h thng ngân hàng thng mi.
Ri ro này tuy him nhng ngân hàng thng mi cn phi chun b k hoch và
phng án d phòng qun lý thanh khon.
1.2.3. Nguyên nhân dn đn ri ro thanh khon
Ngân hàng có th gp ri ro thanh khon do các nguyên nhân c bn sau đây:
- Mt là, s mt cân đi v k hn gia tài sn n và tài sn có. Ngân
hàng vay mn quá nhiu các khon tin gi ngn hn t các cá nhân và đnh ch tài
chính khác, sau đó chuyn hoá chúng thành nhng tài sn đu t dài hn. T đó,
xut hin tình trng mt cân đi v k hn gia ngun vn và s dng vn. Khi nhu
cu thanh khon phát sinh do nhng khon tin gi ngn hn đn hn chi tr, ngân
hàng không huy đng đc ngun cung thanh khon do phi nm gi quá nhiu tài
sn đu t dài hn, khi đó ngân hàng gp phi ri ro thanh khon.
- Hai là, s thay đi ca lãi sut có th tác đng đn c ngi gi
tin và ngi vay vn. Khi lãi sut gim, mt s ngi gi tin rút vn khi ngân
hàng đ đu t vào ni có t sut sinh li cao hn; còn nhng ngi đi vay tích cc
tip cn các khon tín dng vì lãi sut đã thp hn trc. T đó gia tng nhu cu
thanh khon, nh hng đn giá tr th trng ca các tài sn mà ngân hàng có th
đem bán đ tng thêm ngun cung thanh khon và trc tip nh hng đn chi phí
vay mn trên th trng tin t. Nu ngân hàng không có ngun cung thanh khon
đ đ đáp ng cu thanh khon thì ngân hàng gp phi ri ro thanh khon.
- Ba là, chin lc qun tr thanh khon ca ngân hàng không phù hp
và kém hiu qu chng hn nh ngân hàng đang s hu các chng khoán có tính
thanh khon thp, ngun d tr ca ngân hàng không đ cho nhu cu chi tr…Nh
vy, ngân hàng khó có th đi phó vi tình trng thiu ht thanh khon do khách
hàng rút tin hàng lot, hoc các cam kt tín dng đc thc hin.
- Bn là, nim tin ca công chúng vào ngân hàng. iu c bn là các ngân
hàng phi đt mt s u tiên cao đi vi vic đáp ng nhu cu thanh khon. S mt
- Trang 7 -
cnh giác ca ngân hàng v vic x lý thanh khon có th làm tn hi nghiêm trng
nim tin ca công chúng vào ngân hàng. Mt trong nhng nhim v ca nhà qun tr
thanh khon là duy trì mi quan h gn bó vi nhng khách hàng gi tin ln và
nhng khách hàng vay đang nm gi hn mc ln đ xác đnh có hay không và khi
nào rút vn.
1.2.4. Hu qu ca ri ro thanh khon
Mt khi ri ro thanh khon xãy ra, mt ngân hàng chc chn gp tn tht, tuy
nhiên mc đ tn tht ph thuc vào hu qu ri ro thanh khon nng hay nh.
- Hu qu nh ca ri ro thanh khon là gim uy tín và thu nhp ca ngân
hàng. Ngân hàng phi huy đng vi lãi sut cao hn hay bán các tài sn vi giá thp
hn giá th trng đ huy đng ngun thanh khon. Tính thanh khon yu kém cng
dn ti s mt lòng tin ca công chúng cng nh các đi tác. iu đó đng ngha vi
uy tín ca ngân hàng b st gim mt cách đáng k. Nu ngân hàng vt qua đc
giai đon khó khn gây ra bi ri ro thanh khon, chc chn cng s mt thi gian,
công sc, chi phí đ xây dng li lòng tin ca ngi gi tin và đi tác.
- Tình trng ti t ca ri ro thanh khon là ngân hàng b phá sn, b bán hoc
b sát nhp. Nghiêm trng nht là ri ro thanh khon ca mt ngân hàng có th
chuyn thành khng hong thanh khon trên toàn h thng ngân hàng.
1.3. QUN LÝ THANH KHON
1.3.1. Khái nim qun lý thanh khon
Qun lý thanh khon đ cp đn các hot đng hàng ngày liên quan đn vic
kim soát dòng tin ca ngân hàng và tt c các vn đ thanh khon, lãi sut và tin
t, nhm mc tiêu kim soát ri ro thanh khon đm bo ngân hàng có kh nng
cung ng đy đ lng tin mt cho nhu cu thanh khon tc thi (Ngân hàng
thng mi ING, 2013).
1.3.2. S cn thit phi qun lý thanh khon
- Trang 8 -
Qun lý thanh khon là hot đng rt cn thit đi vi mt ngân hàng, xut
phát t 3 cn c sau:
- Trong thc t khó xy ra tình trng cân bng thanh khon (cung thanh khon
cân bng cu thanh khon). Ngân hàng phi thng xuyên đi mt vi tình trng
thâm ht hay thng d thanh khon.
- Thanh khon và kh nng sinh li là hai đi lng t l nghch. Tài sn có
tính thanh khon càng cao thì kh nng sinh li càng thp và ngc li. Ngoài ra,
mt ngun vn có tính thanh khon càng cao thì thng có chi phí huy đng ln và
do đó làm gim kh nng sinh li khi s dng vn đ cho vay.
- Ngân hàng phi d tr thanh khon đ chi tr nhng chi phí thng xuyên
nh chi tr lãi tin gi và c nhng cú sc thanh khon không mong đi nh mt v
rút tin hàng lot hay yêu cu gii ngân vn ln. Nu ngân hàng không đáp ng
đc nhng yêu cu này d dn đn nguy c sp đ.
1.3.3. Mc tiêu ca qun lý thanh khon
Mt ngân hàng cn phi qun lý thanh khon nhm đt đc hai mc tiêu sau
đây:
- Ngân hàng qun lý thanh khon nhm tránh tình trng thiu ht thanh khon
có th xy ra, nh hng đn uy tín ca ngân hàng và hot đng kinh doanh ca
ngân hàng, thm chí có th dn ngân hàng đn b vc phá sn.
- Ngân hàng qun lý thanh khon nhm tng li nhun thông qua vic s
dng vn hiu qu nu ngân hàng d tha thanh khon.
1.3.4. Khung chính sách, quy đnh v qun lý thanh khon ti TCTD
1.3.4.1. Quyn hn và trách nhim
Chính sách thanh khon là mt phn ca khuôn kh chính sách ri ro chung.
Mi quan h qua li và cu trúc đc các nhà qun lý vch ra phi tr nên rõ ràng
- Trang 9 -
hn. Nên bt đu vi mt s đ t chc c th bao gm tt c các chc nng có liên
quan đng thi ch ra đc lu đ quyn lc và các mi quan h.
Hình 1.1: Minh ha sp xp s đ t chc qun lý thanh khon
Ban giám đc:
- Chu trách nhim v chin lc ca ngân hàng, đm bo các chính sách
kinh t và chính sách ri ro phi phù hp. Chính sách ri ro bao gm ri ro thanh
khon và các loi ri ro khác.
- Quyt đnh v các nguyên tc có liên quan đn chính sách cp qun lý cao
nht. iu này cng áp dng cho nhng thay đi v chính sách, nhng điu chnh và
đa ra nhng trng hp ngoi l.
- nh ngha rõ ràng và tách bch công tác qun lý thanh khon ra khi vic
kim soát và kt qu là phân b li các nhim v tng ng cho các đn v liên
quan: mt mt là c quan ri ro và phòng kim soát và mt khác là trung tâm ALCO
và Nhóm ngun vn.
y ban ALCO:
Ban qu
n tr
Các quy tc v
chin lc,
quyn hn và
trách nhi
m
Các d liu ri
ro cao, thông tin
v các gii hn
ALCO
Các d liu ri
ro cao, thông tin
v các gii hn
Các báo cáo v tình hình ri
ro, chính sách, kim soát, các
ch s cnh báo sm, các
trng hp ngoi l
Vn thanh
khon
Hi đng
ri ro
- Trang 10 -
- y ban ALCO là mt y ban cp cao và thng thì ban qun tr s đc đi
din bi Tng giám đc, thành viên ph trách v ngun vn và Giám đc tài chính.
cp qun lý tip theo cn phi có đi din cho b phn kim soát ngun vn, kim
soát tài chính, kim soát ri ro và các chc nng kim soát mang tính chin lc.
- y ban ALCO chu trách nhim báo cáo cho ban giám đc và nhn t ban
giám đc các thông s v hot đng, quyn hn và ngha v ca mình. Cung cp các
báo cáo hin hành và báo cáo đc bit v mc đ tuân th các gii hn, các bin
pháp đc áp dng và các đ xut.
- Hình thành các quy đnh và hng dn nhóm ngun vn phát trin các đ
xut liên quan đn các gii hn, lut l và quy trình.
- Hình thành nên các quy đnh có liên quan đn các k hoch đ phòng bt
ng và k hoch tài tr đc đa ra bi b phn ngun vn. Nhng quy đnh này s
bao gm c tình hung thông thng ln tình hung cng thng.
1.3.4.2. Quy trình qun lý thanh khon
Mt quy trình qun lý thanh khon ti ngân hàng bao gm 4 bc:
Bc 1: Nhn din ri ro thanh khon, bao gm nhn din các ri ro thanh
khon có th phát sinh và ri ro tim n đ ch đng đi phó và có phng án x l ý
phù hp, hiu qu.
Bc 2: o lng ri ro thanh khon. Sau khi nhn din ri ro thanh
khon ngân hàng s gp phi, nhà qun tr ri ro thanh khon tin hành đo lng ri
ro thanh khon đ xem xét mc đ nghiêm trng mà ri ro thanh khon có th tác
đng đn hot đng kinh doanh ca ngân hàng. o lng ri ro thanh khon phi
đm bo c đo lng đnh tính và đo lng đnh lng tác đng ca nó đn hot
đng ca ngân hàng. Vic đo lng ri ro đc thc hin qua các công c đo lng
ri ro thanh khon.
- Trang 11 -
Bc 3: X lý ri ro thanh khon. Nhà qun tr ri ro thanh khon phi tìm
bin pháp x l ý ri ro thanh khon. Yêu cu ca bc này là phi nhanh chóng, kp
thi và hiu qu nhm hn ch ti đa tn tht phát sinh cho ngân hàng.
Bc 4: Giám sát ri ro. Vic giám sát ri ro thanh khon đc c th hóa
nh sau:
Các hn mc ri ro thanh khon đc thit lp và đm bo s tuân th
hn mc do y ban ALCO phê duyt;
Khi các hn mc b vi phm và/hoc có xu hng din bin xu đi cn
báo cáo cho Ban Tng Giám đc, y ban ALCO đ x l ý kp thi, đm bo an toàn
cho ngân hàng;
Khi các hn mc liên tc b vi phm và ngân hàng gp phi khng hong
kh nng thanh toán thì Hi đng qun tr trc tip ch đo các bin pháp x lý.
1.3.5. Các phng pháp và công c qun lý thanh khon
1.3.5.1. Các phng pháp đo lng thanh khon
Phng pháp tip cn ngun vn và s dng vn
Phng pháp tip cn ngun vn và s dng vn là phng pháp đo lng
thanh khon tip cn d báo thay đi tin vay, tin gi da trên các bin s kinh t
d báo ch ra cho nhà qun tr khuynh hng thay đi tng, gim ca tin vay, tin
gi, t đó d báo mc thanh khon ca ngân hàng.
Phng pháp này bt ngun t hai thc t đn gin sau:
- Thanh khon ca ngân hàng tng khi tin gi tng và cho vay gim.
- Thanh khon ca ngân hàng gim khi tin gi gim và cho vay tng.
Ngay t đu nm, ngân hàng c lng nhu cu thanh khon ca các tháng,
quý trong nm. Bt c khi nào cung thanh khon và cu thanh khon không cân
bng nhau, ngân hàng có mt đ lch thanh khon. Phng pháp đo lng thanh
khon da trên d báo thay đi tin vay, tin gi bao gm các bc c bn nh sau: