B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP. H CHÍ MINH
******************
NG HOÀNG OANH
GII PHÁP HOÀN THIN QUN TR RI RO
THANH TOÁN QUC T TI
NGÂN HÀNG TMCP CÔNG THNG VIT NAM
LUN VN THC S KINH
T
TP. H CHÍ MINH - NM 2013
B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP. H CHÍ MINH
******************
NG HOÀNG OANH
GII PHÁP HOÀN THIN QUN TR RI RO
THANH TOÁN QUC T TI
NGÂN HÀNG TMCP CÔNG THNG VIT NAM
Chuyên ngành: Qun tr kinh doanh
Mã s : 60340102
LUN VN THC S KINH
T
Ngi hng dn khoa hc: PGS.TS. Võ Th Quý
TP. H CHÍ MINH - NM 2013
LI CAM OAN
Tôi xin cam oan ây là công trình nghiên cu ca riêng tôi. Các s liu, kt qu nêu
trong lun vn là trung thc các ý kin và xut ca tác gi cha c ai công b bt
k công trình nào khác.
Tp.HCM, ngày 16 tháng 12 nm 2013
Hc viên
MC LC
Danh mc nhng t vit tt
Danh mc các bng biu
PHN M U
1. S cn thit ca tài
2. Mc tiêu nghiên cu
3. i tng và phm vi nghiên cu
4. Phng pháp nghiên cu
5. Kt cu lun vn
CHNG 1: TNG QUAN V RI RO, RI RO THANH TOÁN QUC T VÀ
QUN TR RI RO THANH TOÁN QUC T TI NGÂN HÀNG THNG
MI 1
1.1 Tng quan v ri ro và qun tr ri ro ti Ngân hàng thng mi 1
1.1.1 Khái nim v ngân hàng thng mi 1
1.1.2 Khái nim v ri ro 2
1.1.3 Qun tr ri ro trong ngân hàng thng mi 2
1.2 Tng quan v qun tr ri ro thanh toán quc t ti Ngân hàng thng mi 3
1.2.1 Khái nim thanh toán quc t 4
1.2.2 Các phng thc thanh toán quc t 5
1.2.3 Các loi ri ro trong hat ng thanh toán quc t 12
1.2.4 Qun tr ri ro thanh toán quc t ti ngân hàng thng mi 14
*** KT LUN CHNG 1 15
CHNG 2: THC TRNG QUN TR RI RO THANH TOÁN QUC T TI
NGÂN HÀNG TMCP CÔNG THNG VIT NAM 16
2.1 Gii thiu v Ngân hàng TMCP Công Thng Vit Nam 16
2.1.1 Lch s hình thành và phát trin 16
2.1.2 Hat ng thanh toán quc t ti Ngân hàng TMCP Công Thng Vit Nam18
2.2 Thc trng công tác qun tr ri ro thanh toán quc t ti Ngân hàng TMCP Công
Thng Vit Nam 30
2.2.1 C s pháp lý cho công tác qun tr ri ro thanh toán quc t trong h thng 30
2.2.2 Các trng hp in hình v ri ro thanh toán quc t ti Ngân hàng TMCP
Công Thng Vit Nam và ý kin phng vn các bên liên quan 42
2.2.3 ánh gía thc trng qun tr ri ro hat ng thanh toán quc t ti Ngân hàng
TMCP Công Thng Vit Nam 65
*** KT LUN CHNG 2 66
CHNG 3: XUT MT S GII PHÁP NHM NÂNG CAO HIU QU
CÔNG TÁC QUN TR RI RO THANH TOÁN QUC T TI NGÂN HÀNG
TMCP CÔNG THNG VIT NAM 67
3.1 Mc tiêu nh hng phát trin hot ng thanh toán quc t và qun tr ri ro
thanh toán quc t ca Ngân hàng TMCP Công Thng Vit Nam 67
3.2 xut các gii pháp nhm hoàn thin công tác qun tr ri ro thanh toán quc t
ti Ngân hàng TMCP Công Thng Vit Nam 69
3.2.1 Gii pháp nâng cao hiu qu công tác nhn dng ri ro 69
3.2.2 Các gii pháp phòng chng ri ro 70
3.2.2.1 Qun lý ri ro t giá: 70
3.2.2.2 Bo him tài tr xut khu 73
3.2.2.3 Tránh nhng ri ro thông tin và ri ro quan h i lý nh hng n các
phng thc thanh toán quc t 73
3.2.2.4 t ra các chng trình m rng th trng vi tiêu chí an toàn 74
3.2.2.5 ào to phát trin ngun nhân lc cho hot ng thanh toán quc t 76
3.2.2.6 m bo vic cán b tuân th úng quy trình ca thanh toán quc t 77
****KT LUN CHNG 3 79
****KT LUN 80
TÀI LIU THAM KHO
PH LC
BÀI PHNG VN
DANH MC CÁC T VIT TT
CN Chi nhánh
DN Doanh nghip
L/C Tín dng chng t
NH Ngân hàng
NHCK Ngân hàng chit khu
NHCT Ngân hàng TMCP Công Thng Vit Nam
NHNN Ngân hàng nhà nc Vit Nam
NHTM Ngân hàng thng mi
QTRR Qun tr ri ro
QTRRTTQT Qun tr ri ro thanh toán quc t
RR Ri ro
RRTTQT Ri ro thanh toán quc t
TMCP Thng mi c phn
TCTD T chc tín dng
TTQT Thanh toán quc t
TTTM Tài tr thng mi
SGDII S giao dch II Ngân hàng TMCP Công Thng Vit Nam
SXKD Sn xut kinh doanh
UCP Quy tc và thc hành thng nht v tín dng chng t
XNK Xut nhp khu
DANH SÁCH S Trang
S 1.1: Qui trình nghip v ngân hàng phát hành L/C trong phng thc tín dng
chng t 10
S 1.2: Qui trình nghip v ngân Hàng thông báo L/C 10
S 2.1: H thng t chc ca Ngân hàng Công thng 17
S 2.2: C cu t chc b máy và iu hành ca Tr s chính 17
S 2.3: C cu t chc b máy iu hành ca S giao dch, Chi nhánh cp 1, Chi
nhánh cp 2 18
DANH SÁCH BNG BIU Trang
Bng 2.1 - Tình hình doanh s thanh toán XNK t nm 2008-2012 ca Ngân hàng TMCP
Công Thng Vit Nam 20
Bng 2.2 : i tng khách hàng cn ly thông tin qua Phòng nh ch tài chính 28
Bng 2.3: Xác sut xy ra tn tht trên s hp ng TTQT trong hot ng TTQT ti
Ngân hàng TMCP Công Thng Vit Nam 37
Bng 2.4: T l tn tht trên s hp ng TTQT trong hot ng TTQT ti Ngân hàng
TMCP Công Thng Vit Nam 38
Bng 2.5: Kt cu v xác sut tn tht trong hot ng TTQT ti Ngân hàng TMCP Công
Thng Vit Nam 39
Bng 2.6 : Kt cu v Giá tr tn tht trong hot ng TTQT ti Ngân hàng TMCP Công
Thng Vit Nam 40
Bng 2.7: Bng Tng hp ri ro qua 5 trng hp ri ro in hình ti Ngân hàng TMCP
Công Thng Vit Nam 56
Bng 2.8: Bng tng hp các ri ro hat ng thanh toán quc t xy ra ti Ngân hàng
TMCP Công Thng Vit Nam 58
LI M U
1. S cn thit ca tài:
Trong bi cnh toàn cu hóa hin nay, vic giao thng gia các nc ht
sc cn thit và ph bin. Thanh toán quc t qua ngân hàng góp phn không nh
giúp vic giao thng gia các doanh nghip ti các quc gia khp ni trên th
gii tr nên n gin, thun tin, nhanh chóng, chính xác và an toàn.
Thanh toán quc t ã ra i t lâu, nhng nó mi ch phát trin mnh m
vào cui th k 20 khi mà khi lng mua bán, u t quc t và chuyn tin quc
t ngày càng gia tng, tù ó làm cho khi lng các giao dch thanh toán qua ngân
hàng cng tng theo. Thanh toán quc t ã tr thành mt b phn không th thiu
trong hot ng ca nn kinh t ca các quc gia hin nay. Thanh toán quc t là
mt xích không th thiu trong dây chuyn hot ng kinh t quc t.Thanh toán
quc t là khâu quan trng ca giao dch mua bán hàng hóa, dch v gia các cá
nhân, t chc thuc các quc gia khác nhau. Thanh toán quc t góp phn gii
quyt mi quan h hàng hoá tin t, to nên s liên tc ca quá trình sn xut và
y nhanh quá trình lu thông hàng hoá trên phm vi quc t. Nu hot ng
thanh toán quc t c tin hành nhanh chóng, an toàn s khin cho quan h lu
thông hàng hoá tin t gia ngi mua và ngi bán din ra trôi chy, hiu qu
hn.
Thanh toán quc t là mt loi hình dch v liên quan n tài sn ngoi bng
ca ngân hàng. Hot ng thanh toán quc t giúp ngân hàng áp ng tt hn nhu
cu a dng ca khách hàng v các dch v tài chính có liên quan ti thanh toán
quc t. Trên c s ó giúp ngân hàng tng doanh thu, nâng cao uy tín ca ngân
hàng và to dng nim tin cho khách hàng. iu ó không ch giúp ngân hàng m
rng qui mô hot ng mà còn là mt u th to nên sc cnh tranh cho ngân hàng
trong c ch th trng. Hot ng thanh toán quc t không ch là mt nghip v
n thun mà còn là mt hot ng nhm h tr và b sung cho các hot ng kinh
doanh khác ca ngân hàng. Hot ng thanh toán quc t c thc hin tt s m
rng hot ng tín dng xut nhp khu, phát trin hot ng kinh doanh ngoi t,
bo lãnh ngân hàng trong ngoi thng, tài tr thng mi và các nghip v ngân
hàng quc t khác
Hot ng thanh toán quc t giúp ngân hàng m rng quan h vi các ngân
hàng nc ngoài, nâng cao uy tín ca mình trên trng quc t, trên c s ó khai
thác c ngun tài tr ca các ngân hàng nc ngoài và ngun vn trên th trng
tài chính quc t áp ng nhu cu v vn ca ngân hàng.
Mng thanh toán quc t cng em li li nhun ln cho các ngân hàng t
ngun phí dch vu, cho vay thanh toán xut nhp khu, kinh doanh ngoi t, huy
ng vn t ngun tin kí qu thanh toán ca các doanh nghip, Tuy nhiên
các phng thc thanh toán quc t cng cha ng rt nhiu ri ro mà nu không
nm rõ và qun lý cht ch, ngân hàng là bên chu bi thng nhng khon tin
ln, ngoài ra còn nh hng uy tín ca ngân hàng trong nc ln trên h thng
ngân hàng quc t . Vì vy, vic qun lý ri ro các phng thc thanh toán quc t
ti các ngân hàng vô cùng quan trng.
Nhn thc c tm quan trng ca vn này nên tôi quyt nh chn
tài Qun lý ri ro trong các phng thc thanh toán quc t ti NHTMCP Công
Thng Vit Nam làm tài nghiên cu.
2. Mc tiêu nghiên cu:
- tài tp trung phân tích thc trng qun lý ri ro trong các phng thc
thanh toán quc t ti NH TMCP Công Thng Vit Nam
- T nhng thc trng hin ti, tài xut gii pháp nâng cao hiu qu
vic qun lý ri ro trong các phng thc thanh toán quc t ti Ngân hàng
TMCP Công Thng Vit Nam.
3. i tng nghiên cu:
- i tng nghiên cu: thc trng qun lý ri ro trong các phng thc thanh
toán quc t ti ngân hàng
- Phm vi nghiên cu: lun vn nghiên cu hot ng thanh toán quc t ca
Ngân hàng TMCP Công Thng Vit Nam trong vòng 5 nm qua
5. Phng pháp nghiên cu:
Lun vn s dng phng pháp phân tích, tng hp, din gii nhm nêu rõ thc
trng qun tr ri ro thanh toán hin này ca Ngân hàng TMCP Công Thng Vit Nam.
Trên c s tng hp thc trng qun tr ri ro này xut ra gii pháp.
6. Kt cu ca lun vn:
Ngoài phn m u, kt lun, và ph luc, lun vn bao gm 3 chng:
- Chng 1: TNG QUAN V RI RO, RI RO THANH TOÁN QUC
T VÀ QUN TR RI RO THANH TOÁN QUC T TI NHTM
- Chng 2: THC TRNG QUN LÝ RI RO THANH TOÁN QUC
T TI NHTMCP CÔNG THNG VIT NAM.
- Chng 3: XUT MT S GII PHÁP NHM NÂNG CAO HIU
QU QUN LÝ RI RO TRONG CÁC PHNG THC THANH
TOÁN QUC T TI NHTMCP CÔNG THNG VIT NAM.
1
NG QUAN V RI RO, RI RO THANH
TOÁN QUC T VÀ QUN TR RI RO THANH
TOÁN QUC T TI NGÂN HÀNG THNG MI
i cnh hi nhp hin nay, các ngân hàng thng mi cng nh hot ng
thanh toán quc t ca chúng ã và ang phát trin rt nhanh và a dng. Song song vi
s phát trin này chính là nhng ri ro mà các ngân hàng thng mi phái i din và có
gii pháp qun tr ri ro úng n, kp thi thì các ngân hàng thng mi mi có th phát
trin bn vng.
1.1 TNG QUAN V RI RO VÀ QUN TR RI RO TI NGÂN HÀNG
THNG MI
1.1.1 Khái nim v ngân hàng thng mi
Ngân hàng thng mi là mt t chc kinh t, hot ng kinh doanh trên lnh vc
tin t, tín dng, nó cung cp mt s dch v cho khách hàng và ngc li nó nhn tin
gi ca khách hàng vi các hình thc khác nhau (Phan Th Thu Hà, 2009). Nghip v
kinh doanh ca Ngân hàng thng mi rt phong phú và a dng cùng vi s phát trin
ca khách hàng, khoa hc k thut kinh t và xã hi, hot ng ca Ngân hàng thng
mi cng có nhiu phng pháp mi, nhng các nghip v kinh doanh v c bn không
thay i là nhn tin gi và hot ng cho vay, u t. Qua Ngân hàng thng mi các
chính sách tài chính tin t ca Quc gia s c thc hin mt cách nhanh chóng và
cng nh nó mà vic kim soát hot ng ca các doanh nghip theo úng lut pháp
c d dàng hn. S ra i, tn ti và phát trin ca Ngân hàng luôn gn lin vi s
phát trin ca nn kinh t và i sng xã hi. Trong c ch th trng, các Ngân hàng
thng mi và các t chc tín dng cng là các doanh nghip nhng chúng là nhng
doanh nghip c bit vì tài sn trong quá trình kinh doanh ca các Ngân hàng thng
mi u ph thuc vào các khách hàng.
2
Mt khác, hàng hóa mà các Ngân hàng kinh doanh là mt loi hàng hóa c bit, nó
rt nhy cm vi s bin i ca th trng và tình hình kinh t xã hi.
1.1.2 Khái nim v ri ro
Theo trng phái c in, ri ro c xem là s không may mn, nguy him. Trong
kinh doanh, ri ro c hiu là nhng bt trc ngoài ý mun xy ra trong quá trình kinh
doanh, sn xut ca doanh nghip, tác ng xu n s tn ti và phát trin ca mt
doanh nghip. Theo trng phái hin i, ri ro là s bt trc có th o lng c, va
mang tính tích cc, va mang tính tiêu cc. Ri ro có th mang n nhng tn tht mt
mát cho con ngi nhng cng có th mang li nhng li ích, nhng c hi. Nu tích cc
nghiên cu ri ro, ngi ta có th tìm ra nhng bin pháp phòng nga, hn ch nhng ri
ro tiêu cc, ón nhn nhng c hi mang li kt qu tt p cho tng lai (Nguyn Vn
Tin, 2010)
Ri ro có th xut hin trong mi ngành ngh, lnh vc kinh doanh. Nó là mt yu
t khách quan nên chúng ta không th loi tr c ht mà ch có th hn ch s xut
hin ca nó và làm gim i nhng thit hi do chúng gây ra. Trong kinh doanh xut nhp
khu, ri ro là s bt trc có th o lng c, nó có th to ra nhng tn tht, mt mát,
thit hi hoc làm mt i nhng c hi sinh li, nhng cng có th em n nhng li
ích, nhng c hi thun li trong lnh vc hot ng này. Ri ro i vi nhà xut khu
hay nhà nhp khu cng chính là ri ro ca ngân hàng vì h chính là nhng khách hàng
mà ngân hàng phc v.
1.1.3 Qun tr ri ro trong ngân hàng thng mi
Ri ro trong kinh doanh ngân hàng là nhng bin c không mong i mà khi nó xy
ra s dn n s tn tht v tài sn ca ngân hàng, gim sút li nhun thc t so vi d
kin. Vì vy Có th nói bn cht hot ng ca mt NHTM hin nay là chp nhn ri ro
và qun lý ri ro. i mt vi ri ro ca các ngân hàng là iu không th tránh khi.
Cùng vi s ra i hàng lot ca các ngân hàng hin nay mà song hành vi nó là không ít
3
nhng ri ro dn n vic không ch nh hng n hot ng ca bn thân ngân hàng ó
mà còn có tác ng n c nn kinh t.
Cha có khái nim thng nht v qun tr ri ro nhng trên quan im qun tr ri
ro toàn din ca Kloman (1990), Haimes (1991) có th a ra khái nim nh sau:
Qun tr ri ro: là quá trình tip cn ri ro mt cách khoa hc, toàn din và có h
thng nhm nhn dng, kim soát, phòng nga và gim thiu nhng tn tht, mt
mát nhng nh hng bt li ca ri ro;
Và theo cánh nhìn mi v qun tr ri ro có th a ra khái nim: Qun tr ri ro
là quá trình tip cn ri ro mt cách khoa hc, toàn din, liên tc và có h thng nhm
nhn dng, kim soát, phòng nga và gim thiu nhng tn tht, mt mát, nhng nh
hng bt li ca ri ro, ng thi tìm cách bin ri ro thành nhng c hi thành công.
Nh vy qun tr ri ro trong ngân hàng là vic theo dõi sát quá trình s dng
vn ca ngân hàng vi nhim v ch yu là kim soát và hn ch các loi ri ro phát
quan hp lý gia vn t có ca ngân hàng vi mc mo him trong s dng vn ca
ngân hàng.
1.2 TNG QUAN V QUN TR RI RO THANH TOÁN QUC T
TI NGÂN HÀNG THNG MI
1.2.1 Khái nim thanh toán quc t
Trong bi cnh hi nhp kinh t toàn cu nh hin nay, các mi quan h kinh t,
chính tr thng mi ngày càng phát trin mnh m và kt qu là hình thành nên các
khon thu và chi tin t quc t gia các i tác các nc khác nhau. Các mi quan h
tin t này ngày mt phong phú, a dng vi quy mô ngày càng ln. Chúng góp phn to
nên tình trng tài chính ca mi nc, có th trng thái bi thu hay bi chi. Trong các
mi quan h quc t, các i tác các nc khác nhau, do vy có s khác nhau v ngôn
ng cách xa nhau v a lý nên vic thanh toán không th tin hành trc tip vi nhau mà
phi thông qua các t chc trung gian, ó chính là các ngân hàng thng mi cùng vi
mng li hot ng khp ni trên th gii.
4
Thanh toán quc t ã ra i t lâu, nhng nó mi ch phát trin mnh m vào cui
th k 20 khi mà khi lng mua bán, u t quc t và chuyn tin quc t ngày càng
gia tng, t ó làm cho khi lng các giao dch thanh toán qua ngân hàng cng tng
theo. Thanh toán quc t ã tr thành mt b phn không th thiu trong hot ng ca
nn kinh t ca các quc gia hin nay.
Thanh toán quc t là vic thc hin các ngha v tin t, phát sinh trên c s các
hot ng kinh t và phi kinh t gia các t chc hay cá nhân nc này vi các t chc
hay cá nhân nc khác, hoc gia mt quc gia vi mt t chc quc t, thng c
thông qua quan h gia các Ngân hàng ca các nc có liên quan (inh Xuân Trình,
1996).
Thanh toán quc t khác vi thanh toán trong nc là ây nó liên quan n vic
trao i tin ca quc gia này ly tin ca quc gia khác. Vì vy khi ký kt các hp ng
mua bán ngoi thng các bên phi tha thun vi nhau ly ng tin ca nc nào là
tin t tính toán v à thanh toán trong hp ng, ng thi phi tính toán thn trng la
chn các bin pháp phòng chng ri ro khi t giá hi oái bin ng.
Tin t trong thanh toán quc t thng không phi là tin mt mà nó tn ti di
hình thc các phng tin thanh toán nh th chuyn tin, in chuyn tin, hi phiu, k
phiu và séc ghi bng ngoi t.
Thanh toán gia các nc u c tin hành thông qua ngân hàng và không dùng
tin mt, nu có thì ch trong nhng trng hp riêng bit. Do vy thanh toán quc t v
bn cht chính là các nghip v ngân hàng quc t. Chúng c hình thành và phát trin
trên c s các hp ng ngoi thng và các trao i tin t quc t.
Thanh toán quc t c thc hin da trên nn tng pháp lut và tp quán thng
mi quc t, ng thi nó cng b chi phi bi lut pháp ca các quc gia, bi các chính
sách kinh t, chính sách ngoi thng và chính sách ngoi hi ca các quc gia tham gia
trong thanh toán.
5
1.2.2 Các phng thc thanh toán quc t: thanh toán quc t qua ngân hàng
hin nay rt a dng và có nhng phng thc sau ây (Trn Hoàng Ngân, 2007)
1.2.2.1 Phng thc chuyn tin
Phng thc chuyn tin là phng thc thanh toán n gin nht, trong ó mt
khách hàng tr tin (ngi mua, nhà nhp khu.) yêu cu ngân hàng phc v mình
chuyn mt s tin nht nh cho ngi hng li (ngi bán, nhà xut khu, ngi nhn
tin) mt a im xác nh và trong mt thi gian nht nh .
1.2.2.2. Phng thc ghi s
ây là phng thc thanh toán, trong ó nhà xut khu sau khi giao hàng thì ghi N
tài khon cho bên nhp khu vào mt cun s theo dõi; vic thanh toán các khon n này
c thc hin thông thng theo nh k nh ã tha thun. Nh vy, v thc cht ây
là phng thc thanh toán n còn kht li, ngc vi phng thc chuyn tin ng trc
.
1.2.2.3 Phng thc nh thu
Phng thc nh thu là phng thc thanh toán mà bên có các khon tin t các
công c nhà xut khu thanh toán y thác cho ngân hàng thu h tin ghi trên công c
thanh toán ó t phía ngi n.
Các công c thanh toán quc t thng gm: hi phiu (bill of exchange); k phiu
thng mi (Promissory Note), séc quc t (International cheque), hóa n thu tin
(Financial Invoice).
Các loi nh thu:
- Nh thu trn (Clean Collection): là mt trong các phng thc thanh toán áp dng
trong hp mua bán hàng hóa quc t mà trong ó nhà xut khu y thác cho ngân hàng
thu h tin ghi trên công c thanh toán mà không kèm vi iu kin chuyn giao chng
t.
6
- Nh thu kèm chng t (Documentary Collection): là phng thc thanh toán mà
nhà xut khu nh ngân hàng thu h tin t nhà nhp khu không nhng ch da trên c
s hi phiu mà còn trên b chng t hàng hóa gi kèm vi hi phiu, nu nhà nhp khu
không ng ý thanh toán hoc chp nhn lên hi phiu thì ngân hàng s không giao b
chng t.
o Nh thu kèm chng t dng D/P (Documents against payment): Thanh toán
i chng t nh thu tr ngay, nhà nhp khu ch nhn c các chng t s
hu hàng hoá sau khi thc hin thanh toán.
o Nh thu kèm chng t dng D/A (Documents against Acceptance): Chp nhn
thanh toán i chng t nh thu tr chm, nhà nhp khu nhn chng t s
hu hàng hóa sau khi ký chp nhn hi phiu tr tin vào thi im c xác
nh sau.
1.2.2.4 Phng thc tín dng chng t
Tín dng chng t (TDCT) là phng thc thanh toán trong ó mt ngân hàng
(ngân hàng m th tín dng), theo yêu cu ca khách hàng (ngi yêu cu m th tín
dng) s m mt th tín dng cho ngi hng li do khách hàng ch nh trong ó cam
kt s tr mt s tin nht nh cho ngi ó (ngi hng li ca th tín dng) hoc
chp nhn hi phiu do ngi náy ký phát trong phm vi s tin ó, khi ngi này xut
trình cho ngân hàng mt b chng t thanh toán phù hp vi nhng quy nh ra trong
th tín dng.
Th tín dng là mt chng th, trong ó ngân hàng phát hành cam kt tr tin cho
ngi th hng nu h xut trình c mt b chng t thanh toán phù hp các iu
khon ca th tín dng.Vì vy, LC là mt s cam kt ch không phi mt li ha. Ngân
hàng b ràng buc trách nhim pháp lý khi thc hin m L/C.
Thc cht trong hot ng mua bán hàng hóa quc t, phng thc thanh toán th
tín dng ã chuyn trách nhim thanh toán t nhà nhp khu sang ngân hàng bo m
nhà xut khu giao hàng và nhn tin hàng an toàn, nhanh chóng, nhà nhp khu nhn
7
c hóa n vn chuyn hàng úng hn. Vì vy, mt mc nht nh, L/C là
phng thc thanh toán cân bng c li ích ca c hai bên xut khu và nhp khu và
gii quyt c mâu thun không tín nhim nhau ca c hai bên.
Vì vy, phng thc này c s dng ph bin trong hot ng mua bán hàng hóa
quc t.
Chc nng Th tín dng
i) Chc nng thanh toán: L/C là mt phng thc thanh toán rt thông dng
trong mua bán quc t. L/C thng c s dng nh là mt công c thanh toán
không dùng tin mt.
ii) Chc nng bo m: L/C là mt cam kt thanh toán có iu kin và c lp
ca ngân hàng phát hành, bo m là ngi th hng s không còn b ph thuc
vào thin chí thanh toán ca ngi mua.
(iii) Chc nng tín dng: Trong mt giao dch L/C, ngân hàng có th chit khu
chng t hàng xut ca ngi xut khu vi iu kin là nhng chng t ó hoàn
toàn hp l.
Phng thc tín dng chng t liên quan n các bên:
- Ngi xin m th tín dng (Applicant for the credit): là t chc nhp khu,
nhà nhp khu yêu cu ngân hàng phc v mình phát hành mt L/C và có trách nhim
pháp lý v vic tr tin ca ngân hàng cho nhà xut khu theo L/C này.
- Ngi th hng L/C (Beneficiary): là nhà xut khu hàng hóa, c
hng s tin thanh toán hay s hu hi phiu ã c chp nhn thanh toán.
- Ngân hàng m th tín dng (the issuing bank): là ngân hàng phc v nhà
nhp khu ti nc nhp khu, cung cp tín dng cho nhà nhp khu và theo yêu cu ca
nhà nhp khu phát hành mt L/C cho nhà xut khu hng.
- Ngân hàng thông báo th tín dng (The Advising Bank): là ngân hàng
phc v nhà xut khu, thông báo cho nhà xut khu bit th tín dng ã m.
8
-
Ngân hàng xác nhn (The confirming bank): là ngân hàng xác nhn trách
nhim ca mình s cùng NHPH, bo m vic tr tin cho nhà xut khu trong trng
hp ngân hàng m không kh nng thanh toán. Ngân hàng xác nhn có th là Ngân
hàng thông báo th tín dng hay là mt ngân hàng khác do nhà xut khu yêu cu.
- Ngân hàng thanh toán (The paying bank): có th là ngân hàng m th tín
dng hoc là mt ngân hàng khác c ngân hàng m th tín dng ch nh thay mình
thanh toán tr tin cho nhà xut khu hay chit khu hi phiu.
- Ngân hàng thng lng còn gi là Ngân hàng chit khu (The negotiating
bank): là ngân hàng ng ra thng lng b chng t và thng cng là Ngân hàng
thông báo L/C. Nu L/C quy nh thng lng t do thì ngân hàng nào cng có th là
Ngân hàng thng lng.
- Ngân hàng chuyn nhng (Transfering bank), ngân hàng ch nh
(nominated Bank), ngân hàng hoàn tr (Reimbursing bank), ngân hàng òi tin (Claiming
Bank), ngân hàng chp nhn (Accepting bank), ngân hàng chuyn chng t (Remitting
bank). Tt c c giao trách nhim c th trong th tín dng.
Các li ích i vi ngi xut khu:
- Ngân hàng s thc hin thanh toán úng nh qui nh trong th tín dng bt
k vic ngi mua có mun tr tin hay không.
- Ngi mua không c t chi thanh toán vì bt c lý do gì.
- Chm tr trong vic chuyn chng t c hn ch ti a
- Thanh toán bng th tín dng c thc hin nhanh hn so vi nh thu
- Khi chng t c chuyn n ngân hàng phát hành, vic thanh toán c
tin hành ngay hoc vào mt ngày xác nh (nu là L/C tr chm).
- Khách hàng có th ngh chit khu L/C có trc tin s dng cho vic
chun b thc hin hp ng.
Các li ích i vi ngi nhp khu:
9
-
Ch khi hàng hóa thc s c giao thì ngi nhp khu mi phi tr tin.
- Ngi nhp khu có th yên tâm là ngi xut khu s phi làm tt c
nhng gì theo qui nh trong L/C m bo vic ngi xut khu s c
thanh toán tin (nu không ngi xut khu s mt tin).
Quy trình phng thc tín dng chng t:
Bc 1: Ngi nhp khu và ngi xut khu ký kt hp ng.
Bc 2: Ngi nhp khu gi yêu cu phát hành th tín dng cho ngân hàng phát
hành.
Bc 3: Cn c vào yêu cu m th tín dng ca ngi nhp khu, ngân hàng phát
hành trích tài khon ký qu ca ngi nhp khu và phát hành th tín dng gi cho
ngân hàng thông báo.
Bc 4: Khi nhn c th tín dng ca ngân hàng phát hành, ngân hàng thông báo
kim tra tính xác thc ca th tín dng và thông báo cho ngi xut khu.
Bc 5: Ngi xut khu khi nhn c th tín dng s kim tra các iu khon
th tín dng ri mi tin hành giao hàng. Tuy nhiên, nu có nhng iu khon trên th
tín dng không thc hin c, ngi xut khu s yêu cu ngi nhp khu thc hin
vic sa i th tín dng ri mi giao hàng.
Bc 6: Ngi xut khu lp b chng t gi ngân hàng thông báo.
Bc 7: Ngân hàng thông báo nhn chng t ca ngi xut khu và kim tra
chng t. Nu b chng t hp l thì s gi cho ngân hàng phát hành thu tin.
Nu b chng t có bt hp l, ngân hàng thông báo s yêu cu ngi xut khu
iu chnh chng t cho phù hp vi các iu khon ca th tín dng.
Bc 8: Ngân hàng phát hành nhn chng t và kim tra chng t. Nu b chng t
hp l s thông báo ngi nhp khu np tin ly chng t i nhn hàng. Nu b
chng t có bt hp l thì s thông báo cho ngi nhp khu ngi nhp khu có
ý kin chp nhn hay t chi thanh toán.
10
Bc 9: Ngân hàng phát hành thanh toán tin hàng cho ngân hàng thông báo và
ngân hàng thông báo ghi có tài khon ngi xut khu.
S 1.1: Qui trình nghip v ngân Hàng m L/C trong
phng thc tín dung chng t
Ngun: Trn Hoàng Ngân, Thanh toán quc t, 2007
S 1.2: Qui trình nghip v ngân Hàng thông báo L/C
Ngun: Trn Hoàng Ngân, Thanh toán quc t, 2007
Các loi th tín dng:
10
Bc 9: Ngân hàng phát hành thanh toán tin hàng cho ngân hàng thông báo và
ngân hàng thông báo ghi có tài khon ngi xut khu.
S 1.1: Qui trình nghip v ngân Hàng m L/C trong
phng thc tín dung chng t
Ngun: Trn Hoàng Ngân, Thanh toán quc t, 2007
S 1.2: Qui trình nghip v ngân Hàng thông báo L/C
Ngun: Trn Hoàng Ngân, Thanh toán quc t, 2007
Các loi th tín dng:
10
Bc 9: Ngân hàng phát hành thanh toán tin hàng cho ngân hàng thông báo và
ngân hàng thông báo ghi có tài khon ngi xut khu.
S 1.1: Qui trình nghip v ngân Hàng m L/C trong
phng thc tín dung chng t
Ngun: Trn Hoàng Ngân, Thanh toán quc t, 2007
S 1.2: Qui trình nghip v ngân Hàng thông báo L/C
Ngun: Trn Hoàng Ngân, Thanh toán quc t, 2007
Các loi th tín dng:
11
- Th tín dng hy ngang Revocable letter of credit: Là loi L/C mà ngân
hàng m L/C có th sa i hoc hy b bt k lúc nào mà không cn báo trc cho
ngi hng li L/C. Loi L/C này ít c s dng trong thanh toán quc t.
- Th tín dng không hy ngang Irrevocable letter of credit: Là loi L/C
sau khi c NHPH thì không c sa i hoc hy b nu không có s ng ý ca các
bên liên quan. Loi L/C này c s dng ph bin trong thanh toán quc t.
- Th tín dng không hy ngang min truy òi Irrevocable without
resourse letter of Credit: Là loi L/C sau khi nhà xut khu ã c tr tin thì ngân hàng
phát hành L/C không có quyn òi tin nhà xut khu trong bt k trng hp nào. Khi
s dng loi L/C này, nhà xut khu khi ký phát hi phiu phi ghi without recourse to
drawer và trong L/C cng phi ghi nh vy.
- Th tín dng chuyn nhng Transferable letter of Credit: Th tín dng
chuyn nhng là th tín dng không hy ngang c ch rõ rng có th chuyn nhng.
Nó c áp dng trong trng hp mt công ty có th trng tiêu th hàng ln nhng
hin ti h không hàng hoc thm chí không có hàng cung ng cho ngi mua. Do
vy, h s tìm kim các nhà xut khu, ký hp ng mua hàng ca h bán li cho nhà
nhp khu nc ngoài trên c s tín dng th chuyn nhng. Nh vy, công ty thng
mi trên s tr thành mt ngi trung gian ca giao dch mua và bán mà có th không cn
vn. Th tín dng chuyn nhng c nhà nhp khu m cho ngi trung gian, ngi
hng li th nht. Sau ó, n lt ngi trung gian chuyn nhng toàn b hoc mt
phn tr giá th tín dng cho mt hoc nhiu nhà xut khu, ngi hng li th hai.
- Th tín dng giáp lng Back to back letter of Credit: L/C giáp lng là
mt tín dng mi m da trên c s mt L/C ã có tín dng không chuyn nhng (tín
dng gc) cho mt ngi th hng khác (do ó còn có tên là giáp lng). c s
dng trong trng hp mua bán qua trung gian thanh toán cho nhà cung cp hàng.
- Th tín dng có iu khon red clause letter of Credit: Th tín dng có
iu khon c s dng nhm ng trc cho nhà xut khu mt khon tin trc khi
12
giao hàng h tr cho sn xut hàng hóa. Tín dng này có th ng trc mt phn hay
toàn b, ngân hàng ca nhà nhp khu s ng trc khon tin này. Bn cht ca L/C này
là nhà nhp khu ng tin cho nhà xut khu và chu mi ri ro v tín dng ng trc.
- Th tín dng tun hoàn Revolving letter of Credit: Là loi tín dng không
hy ngang, c ngân hàng m L/C cam kt rng khi L/C s dng ht tng tr giá ban
u ca nó thì t ng có giá tr nh c. Cn quy nh s ln c tun hoàn và thi hn
hiu lc ca th tín dng. Có 2 loi th tín dng tun hoàn
o L/C tun hoàn tích ly (cumulative revolving L/C): Cho phép cng gp kim
ngch t giao hàng trc vào t giao hàng sau nu t giao hàng trc cha s dng
ht.
o L/C tun hoàn không tích ly (Non cumulative revolving L/C): không cho
phép cng gp kim ngch t giao hàng trc và t giao hàng sau nu t giao hàng
trc vn cha s dng ht.
- Th tín dng d phòng (Standby Letter of Credit): Tín dng d phòng
tng t nh là s bo m ca ngân hàng phát hành cam kt vi ngi th hng s
thanh toán cho ngi này nu xut trình các bng chng v i tác liên quan không thc
hin ngha v nh c tha thun. Vic thanh toán ch c thc hin khi xut trình các
chng t nh: certificate of non-preformance hoc Statement of default.
1.2.3 Các lai ri ro trong hat ng thanh toán quc t
Trong hot ng thanh toán quc t, nhìn chung có nhng ri ro sau ây:
-
Ri ro quc gia và ri ro th trng nc xut khu: Mc bt n nh v
chính tr, kinh t nh chin tranh, tính trng khng hong trm trng v kinh t/chính tr, cm
vn
. Ngoài ra ngân hàng còn gp ri ro do s can thip ca chính ph thay i bt thng
chính sách tin t, c cu kinh t, lnh vc u tiên iu này có th dn n thua l cho
ngân hàng.
S thay i bt thng v chính sách: áp t, gia tng thu phí i vi mt hàng
xut khu. Th trng các nc xut khu có tín nhim không cao v m bo cht lng
hàng hóa và t cách i tác.
13
- Ri ro hi oái: t giá hi oái luôn bin ng không ngng do nhiu yu
t tác ng. Do có s chênh lch v k hn, v loi ngoi t phát sinh khi ngân hàng cho
t chc xut khu vay ngoi t nhp nguyên liu ca t nc ngoài và vì th làm cho
ngân hàng có th gánh chu thua l khi t giá ngoi hi bin ng.
- Ri ro quan h i lý: ngân hàng gi tài khon Nostro ca mt ngân hàng b
phá sn, óng ca s là mt ri ro vô cùng nghiêm trng i vi hot ng ca ngân
hàng, thm chí có th dn ti phá sn theo. Hoc ngân hàng i lý không uy tín, không
thc hin úng nhng quy nh quc t trong hot ng thanh toán quc t cng làm
ngân hàng chu ri ro
- Ri ro nghip v, tác nghip: là ri ro xy ra trong quá trình thc hin
nghip v thanh toán do cán b ngân hàng s sut, yu nghip v chuyên môn
- Ri ro do hot ng: gm toàn b ri ro có th phát sinh t cách thc ngân
hàng iu hành các hot ng ca mình nh qun tr kém các quy trình thanh toán quc
t, thiu k hoch khôi phc kinh doanh trong trng hp có ri ro xy ra.
- Ri ro tín dng: Là ri ro do mt khách hàng hay mt nhóm khách hàng
vay vn không tr c n cho Ngân hàng. Trong hat ng thanh tóan quc t, ri ro
này xut hin trong trng hp ngân hàng cho doanh nghip vay thanh toán hàng nhp
khu.
- Ri ro uy tín: là ri ro d lun ánh giá xu v ngân hàng gây khó khn cho
vn tìm kim khách hàng hoc thm chí khách hàng ri b ngân hàng.
- Ri ro pháp lý: các ngân hàng tin hành tài tr xut nhp khu cho mt lô
hàng mà thi im ã quyt nh tài tr li có s thay i pháp lý hoc nhà xut khu và
nhà nhp khu không nm c các quy nh pháp lý v xut, nhp khu.
- Ri ro o c: cán b ngân hàng làm sai quy nh, tham ô, tip tay vi
khách hàng la o ngân hàng
- Ri ro trong hot ng xut nhp khu ca các doanh nghip: c phân
thành 3 loi ri ro cung ng, ri ro v cu, ri ro v vn hành.
14
- Ri ro thông tin: Các ri ro thông tin ph bin là: (1) thông tin sai v kh
nng thanh toán, thc hin hp ng, t cách pháp nhân ca i tác; (2) thiu thông tin v
s thay i ca công ngh
-
Ri ro hàng hóa: Hàng hóa mua bán có phi là mt hàng c chng, ít thông
dng, không d dàng mua bán/chuyn nhng trên th trng, thi hn s dng ca hàng hóa
có phù hp vi phng thc thanh toán và vn chuyn. Có s bt n v giá c ca hàng hóa
trên th trng, có th dn n khách hàng không nhn hàng. Chính sách ca Vit Nam i
vi mt hàng nhp khu (thu quan/ hn ngch; tiêu chun cht lng sn phm theo ó có
kh nng xy ra trng hp b chng t hoàn ho, ngân hàng phi thc hin thanh toán
nhng hàng hoá không tiêu chun c thông quan vào Vit Nam (hàng ph liu, hàng
tiêu dùng ã qua s dng, phng tin vn ti tay lái bên trái ). Hàng hóa mua theo L/C ca
khách hàng phc v SXKD truyn thng hay lnh vc mà khách hàng mi tham gia, cha có
nhiu kinh nghim.
1.2.4 Qun tr ri ro thanh toán quc t ti ngân hàng thng mi
Qun tr ri ro hot ng thanh toán quc t có tt thì hot ng thanh toán quc t
ca các NHTM mi phát trin bn vng c.
Qun tr ri ro ch yu bao gm 3 bc c bn sau: nhn dng ri ro, o lng ri
ro và kim soát ri ro (Nguyn Vn Tin, 2010). Hin nay, qun tr ri ro hot ng
thanh toán quc t ti các NHTM cng c thc hin qua 3 bc c bn trên:
- Nhn dng, ánh giá ri ro hot ng TTQT: Vic ánh giá, nhn dng ri ro
òi hi phi xác nh c nhng ri ro ln liên quan n sn phm, dch v hay hot
ng thanh toán quc t, phi có các cht kim tra nm trong quy trình nghip v
kim ch ri ro.
- o lng ri ro hot ng TTQT: Sau khi xác nh và ánh giá c mc
ri ro ca tng loi ri ro t ó theo dõi, o lng ri ro.
- Kim soát, phòng chng ri ro hot ng TTQT: Kim soát ri ro thanh toán
quc t trên góc toàn din các hot ng ngân hàng a ra bin pháp gim thiu
ri ro hp lý.
15
KT LUN CHNG 1
Chng 1 nhm h thng hóa c s lý lun v ri ro, qun tr ri ro hot ng thanh
toán quc t ti các Ngân hàng thng mi. Vy thc t qun tr ri ro thanh toán quc t
din ra th nào, ã phù hp hay cha, ã hiu qu hay cha. tr li cho câu hi này
Chng 2 s i vào phân tích thc trng qun tr ri ro ti Ngân hàng TMCP Công
Thng Vit Nam, 1 trong nhng ngân hàng ln nht Vit Nam.