Giải pháp nâng cao khả năng ứng dụng Hiệp ước Basel II vào hệ thống quản trị rủi ro của các ngân hàng thương mại Việt Nam

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TPHCM



HUNH TH LIN

GII PHÁP NÂNG CAO KH NNG NG DNG
HIP C BASEL II VÀO H THNG QUN TR
RI RO CA CÁC NHTM VIT NAM



LUN VN THC S KINH T





TP. H Chí Minh - Nm 2013


B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TPHCM


HUNH TH LIN

GII PHÁP NÂNG CAO KH NNG NG DNG
HIP C BASEL II VÀO H THNG QUN TR

RI RO CA CÁC NHTM VIT NAM

Chuyên ngành : Tài chính ngân hàng
Mã s : 60340201


LUN VN THC S KINH T

Ngi hng dn khoa hc: GS.TS. NGUYN THANH TUYN


TP. H Chí Minh - Nm 2013
LI CAM OAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cu ca riêng tôi. Nhng thông tin và
ni dung nêu trong đ tài đu da trên nghiên cu thc t và hoàn toàn đúng vi ngun
trích dn

Tác gi lun vn:



Hunh Th Lin
MC LC
Trang ph bìa
Li cam đoan
Mc lc
Danh mc các ký hiu, ch vit tt
Danh mc các bng biu
Danh mc các biu đ

Danh mc các hình v
Danh mc các phng trình
PHN M U 1
CHNG 1: TNG QUAN V HIP C BASEL II VÀ H THNG QUN
TR RI RO CA CÁC NHTM VIT NAM 4
1.1. Nhng vn đ chung v ri ro và qun tr ri ro NHTM 4
1.1.1. Khái nim ri ro trong hot đng NHTM 4
1.1.2. Qun tr ri ro trong hot đng NHTM 4
1.2. Hip c quc t v qun tr ri ro ngân hàng 6
1.2.1. Hip c Basel 1 7
1.2.1.1. Ni dung c bn ca Basel 1 7
1.2.1.2. Nhng hn ch ca Basel 1 8
1.2.2. B 25 nguyên tc c bn v giám sát ngân hàng 9
1.2.3. Hip c Basel II 10
1.2.4. Hu ích ca Basel II trong qun tr ri ro ngân hàng 11
1.2.5. Ba tr ct ca Basel II 12
1.2.5.1. Tr ct 1 ca Basel II 12
1.2.5.2. Tr ct 2 ca Basel II 16
1.2.5.3. Tr ct 3 ca Basel II 18
1.2.6. Nhng u đim ca Hip c Basel II so Hip c Basel 1 18
1.3. Tình hình ng dng Basel II ti các nc trên th gii 19
1.4 Basel III 23
1.4.1 Nhng đim mi ca Basel III 23
1.4.2 L trình áp dng ca Basel III 24
KT LUN CHNG 1 27
CHNG 2: THC TRNG VIC NG DNG HIP C BASEL II TRONG
QUN TR RI RO CA CÁC NHTM VIT NAM 28
2.1. Thc trng hot đng ca các NHTM Vit Nam 28
2.1.1. Nhng kt qu đt đc trong hot đng ca các NHTM 28
2.1.1.1. S lng ngân hàng gia tng 28

2.1.1.2. Các ngân hàng tng vn điu l 29
2.1.1.3. Huy đng & cung ng vn ln cho nn kinh t 32
2.1.1.4. Tái c cu h thng ngân hàng 33
2.1.2. Nhng mt còn tn ti trong hot đng ca các NHTM 35
2.1.2.1. T l n xu 35
2.1.2.2. Kh nng thanh khon và tính bn vng cha cao 39
2.1.2.3. Công tác d báo và phân tích th trng còn yu 39
2.2. Thc trng ng dng Basel II trong h thng các NHTM Vit Nam 40
2.2.1. T l an toàn vn ti thiu đi vi các NHTM Vit Nam 40
2.2.1.1. Quy đnh v ch s an toàn vn ti Vit Nam 40
2.2.1.2 Thc trng t l an toàn vn ti thiu ca các NHTM Vit Nam 42
2.2.1.3 ánh giá kh nng các NHTM Vit Nam trong ng dng Basel II 46
2.2.2. Hot đng thanh tra, giám sát các NHTM 50
2.2.3. Minh bch thông tin  Vit Nam 54
2.3. Nhng nguyên nhân nh hng đn vic ng dung Basel II trong h thng các
NHTM Vit Nam 57
2.3.1. Nhng nguyên nhân thuc v ni dung ca Basel II 57
2.3.1.1. Ni dung Basel II quá phc tp 57
2.3.1.2. Chi phí thc hin ng dng Basel II quá ln 58
2.3.1.3. Yêu cu ca Basel II v vn khá cao 59
2.3.2. Nhng nguyên nhân trong ni ti h thng ngân hàng Vit Nam 59
2.3.2.1. Cha có vn bn hng dn v vic thc hin Basel II 59
2.3.2.2. NHTM Vit Nam cha đáp ng điu kin ca Basel II 60
2.3.2.3. Cha xây dng đc h thng c s d liu 60
2.3.2.4. Ngun nhân lc 61
2.3.2.5. Thiu các t chc xp hng tín dng chuyên nghip và Xp hng
ni b còn nhiu bt cp 61
2.3.2.6. Hn ch v nng lc giám sát 64
2.3.2.7. Các vn đ liên quan đn chun mc báo cáo 64
KT LUN CHNG 2 66

CHNG 3: GII PHÁP NÂNG CAO KH NNG NG DNG BASEL II
TRONG QUN TR RI RO TI CÁC NHTM VIT NAM 67
3.1. S cn thit ng dng Basel II trong qun tr ri ro ngân hàng 67
3.2. L trình và phng pháp 68
3.3. Các gii pháp nâng cao kh nng ng dng Basel II ti các NHTM Vit Nam 72
3.3.1. Hòan thin và phát trin h tng công ngh thông tin 72
3.3.2. Xây dng h thng xp hng tín dng ni b 73
3.3.3. Ci tin quy trình qun tr ri ro 75
3.3.4. Nâng cao cht lng ngun nhân lc 76
3.3.5. Tng tính ch đng và sc mnh tài chính cho các NHTM 77
3.3.6. u t tài chính đ ng dng Basel II 78
3.4. Gii pháp v phía Ngân hàng Nhà Nc 79
3.4.1. Nâng cao cht lng thông tin tín dng 79
3.4.2. Nâng cao hiu qu công tác thanh tra kim soát, giám sát ngân hàng 79
3.4.3. Hoàn thin h thng vn bn pháp lut 82
3.4.4. Minh bch thông tin ca các NHTM 84
KT LUN CHNG 3 86
PHN KT LUN 87
TÀI LIU THAM KHO
PH LC
DANH MC CÁC KÝ HIU, T VIT TT

BCTC Báo cáo tài chính
BS Bt ng Sn
BIS Ngân hàng thanh toán quc t (Bank for International Settlements)
CAR T l vn ti thiu (Capital Adequacy Ratio)
DPRR D phòng ri ro
EAD tng d n ca khách hàng ti thi đim khách hàng không tr đc n
(Exposure at Default)
GDP Tng sn phm quc ni (Gross Domestic Product)

IMF Qu tin t quc t (International Monetery Fund)
IPO Phát hành c phiu ra công chúng ln đu (Initial Public Ofering)
LGD Tn tht c tính (
Loss
Given Default)
NHNN Ngân hàng Nhà nc
NHTM Ngân hàng thng mi
PD Xác xut v n (
Probability of Default)

QTRR Qun tr ri ro
RWA Tài sn có ri ro
TCTD T chc tín dng
TTGDCK Trung tâm giao dch chng khoán
UBGSTCQG y ban giám sát tài chính quc gia
VAMC Công ty mua bán n xu quc gia (Vietnam Asset Management
Company)
WTO T chc thng mi th gii (Word Trade Organization)
XHTD Xp hng tín dng
XHTDNB Xp hng tín dng ni b

DANH MC CÁC BNG BIU

Bng 1.1 Các phng pháp đo lng ri ro tín dng theo Basel II 14
Bng 1.2 Các phng pháp đo lng ri ro hot đng theo Basel II 15
Bng 1.3 Các phng pháp đo lng ri ro th trng theo Basel II 16
Bng 1.4: Kt qu kho sát ln th 5 (QIS 5) ca y Ban Basel v vic ng dng
các phng pháp Basel II trong đánh giá ri ro tín dng 20
Bng 1.5: Tình hình thc hin Basel 2 ti các quc gia thành viên Basel 21
Bng 1.6: Tình hình thc thi Basel II ti Châu Á 22
Bng 1.7: L trình c th ca vic thc thi Hip c Basel III 25
Bng 2.1: S lng các Ngân hàng Vit Nam 28
Bng 2.2.Vn t có và h s CAR ca các NHTMNN thi đim 31/12/2005 42
Bng 2.3 Tng hp vn t có ca h thng NHTM đn 31/12/2005 (T VND) 43
Bng 2.4. T l an toàn vn ti thiu ca mt s NHTM 44
Bng 2.5. T l an toàn vn ca toàn ngành Ngân hàng nm 2010 – 2011 45
Bng 2.6. T l an toàn vn ti thiu ca mt s NHTM nm 2010 45
Bng 2.7. H s an toàn vn h thng các TCTD ti Vit Nam và mt s quc gia trên th
gii 49
Bng 3.1  xut l trình và phng pháp ng dng Basel II ti Vit Nam 70



DANH MC CÁC BIU 

Biu đ 2.1 Vn điu l ca các nhóm TCTD tính đn 31/7/2012 29
Biu đ 2.2 Tng tài sn, vn điu l ca các Ngân hàng thuc NHNN 30
Biu đ 2.3 Vn điu l ca các Ngân hàng Thng Mi C Phn 31
Biu đ 2.4 Tình hình huy đng vn và cho vay ca các NHTM t 2001–2012 32
Biu đ 2.5 T l n xu toàn ngành 36
Biu đ 2.6 C cu n xu ca các TCTC trong nc ti thi đim Tháng 6/2012 37
Biu đ 2.7 T l n xu ca mt s Ngân hàng ti thi đim cui nm 2012 37
Biu đ 2.8 Tc đ tng trng n xu và tc đ tng trng tín dng qua các nm 38
Biu đ 2.9 Các ch tiêu tài chính h thng NH Vit Nam giai đon 2008–2011 46
Biu đ 2.10 Các ch tiêu tài chính ca nhómNHTM Vit Nam giai đon 2008-2011 47
Biu đ 2.11 Các ch tiêu tài chính ca nhóm NHTMCP giai don 2008-2011 47








DANH MC CÁC HÌNH

Hình 1.1 C cu ca Hip c Basel II 11
Hình 1.2
Tóm lc tr ct 1 ca Basel II - Yêu cu v vn ti thiu
13


DANH MC CÁC PHNG TRÌNH

Phng trình 1.1: H s CAR 7
Phng trình 1.2 Tài sn có ri ro trong Basel I 8
Phng trình 1.3 Vn yêu cu ti thiu theo Basel II 12
1
PHN M U
1. LÝ DO CHN  TÀI
Sau khi Vit Nam gia nhp WTO, các ngân hàng  Vit Nam đã có nhiu n
lc trong vic hoàn thin h thng pháp lý v tin t và hot đng ngân hàng cng
nh nâng cao nng lc qun tr điu hành, đc bit là nng lc qun tr ri ro ca
các ngân hàng tin dn tng bc đn các thông l và chun mc quc t. Theo đó,
vic tng bc áp dng các chun mc ca Basel đc đc bit chú trng, nht là
sau cuc khng hong tài chính và suy thoái kinh t toàn cu thi gian qua.
 Vit Nam, vic ng dng hip c Basel này trong công tác giám sát và
qun tr ngân hàng vn còn nhiu vng mc, nên ch mi dng li  vic la chn
mt s tiêu chí đn gin trong Hip c Basel I đ vn dng và vn cha tip cn
nhiu vi Basel II. Tuy nhiên, trc xu th hi nhp và
m ca th trng dch v
tài chính - ngân hàng
vi nhiu loi hình dch v ngân hàng mi, vic áp dng Basel
II ti Vit Nam là yêu cu cp thit nhm tng cng nng lc hot đng và gim
thiu ri ro đi vi các ngân hàng thng mi. Vì vy, cn thit phi nghiên cu
tht sâu và nm hiu rõ các quy đnh trong Basel II, cng nh nghiên cu nhng
khó khn, vng mc, nguyên nhân vì sao Vit Nam cha ng dng đc Basel II,
cng nh trên c s nghiên cu kinh nghim ca các quc gia trên th gii đã tng
ng dng Basel II, đ xây dng l trình Basel II vào h thng các ngân hàng Vit
Nam. ó cng chính là lý do chn đ tài nghiên cu
“ Gii pháp nâng cao kh
nng ng dng hip c quc t Basel II vào h thng qun tr ri ro ca các
NHTM Vit Nam
”.

2. MC TIÊU NGHIÊN CU
 tài thc hin nghiên cu các chun mc và quy đnh trong hip c Basel
đc bit là nghiên cu k Basel II, kinh nghim ng dng Basel II ca các quc gia
trên th gii.
2
Sau khi tìm hiu và gii thiu ngn gn v hip c Basel II, đ tài tp trung
thc hin vic đánh giá quy mô, hiu qu hot đng ca h thng NHTM Vit Nam
trong thi gian qua, nhng vn đ cn lu ý trong công tác qun tr ri ro ca các
ngân hàng, đ t đó phân tích nhng khó khn, nguyên nhân mà h thng NHTM
Vit Nam đã, đang và có th s gp phi khi ng dng Basel II.
Trên c s đó, đ tài c gng xây dng l trình ng dng Basel II vào h
thng qun tr ri ro ca các NHTM ti Vit Nam và đng thi đ xut nhng gii
pháp nâng cao kh nng ng dng Basel II trong vic xây dng h thng qun tr ri
ro, tính toán nhu cu vn ti thiu cn thit đi vi nhng loi ri ro c bn ca h
thng ngân hàng thng mi Vit Nam
3. PHNG PHÁP NGHIÊN CU
Lun vn s dng các phng pháp tng hp, phân tích hot đng kinh t,
thng kê, so sánh, đi chiu.
Ngoài ra, h thng c s d liu th cp cng đc s dng có chn lc
nhm giúp đ tài có th phân tích và đánh giá vn đ mt cách khách quan nht.
Ngun d liu th cp này ch yu đc thu thp t các báo cáo ngành và báo cáo
thng niên ca ngân hàng Nhà nc, ca các NHTM đc tng hp và x lý theo
yêu cu ca tng chuyên mc. Ngoài ra, ngun s liu t các tp chí chuyên ngành
có uy tín nh Tp chí Tài chính, tp chí Ngân hàng, tp chí Th trng tin t, Thi
báo Kinh t Vit Nam và các website ca c quan nhà nc, chính quyn thành
ph cng đc s dng làm ngun d liu th cp cho đ tài.
4. I TNG VÀ PHM VI NGHIÊN CU
Trên thc t, hip c Basel II có rt nhiu quy tc và chun mc liên quan
đn quy trình giám sát hot đng ngân hàng, đc bit là các chun mc giám sát
hot đng ca các tp đoàn tài chính - ngân hàng.

Tuy nhiên, trong điu kin nghiên cu ca mình, đ tài ch gii hn thc hin
nghiên cu sâu các chun mc mang tính đnh lng liên quan đn an toàn vn
3
nhm giúp h thng ngân hàng đi phó vi ri ro tín dng, ri ro hot đng và ri ro
th trng. Chun mc v quy trình giám sát hot đng ca h thng ngân hàng và
chun mc v các quy tc th trng, đ tài ch dng li  nêu ni dung chính, xin
đ li cho phn nghiên cu chuyên sâu hn sau này.
5. NI DUNG  TÀI
Ngoài phn m đu và kt lun, lun vn đc kt cu gm 3 chng:
 Chng 1: Tng quan v Hip c Basel II và h thng qun tr ri ro ca các
NHTM Vit Nam
 Chng 2: Thc trng vic ng dng Hip c Basel II trong qun tr ri ro
trong h thng các NHTM Vit Nam
 Chng 3: Gii pháp nâng cao kh nng ng dng Basel II trong qun tr ri ro
ti các NHTM Vit Nam
6. Ý NGHA THC TIN CA  TÀI NGHIÊN CU
Sau quá trình nghiên cu và nhn đc s góp ý ca các thy cô, đ hoàn
thin đ tài hn, hy vng rng đ tài có th đc s dng làm tài liu nghiên cu và
ging dy trong các chng trình đào to chuyên sâu v lnh vc giám sát và qun
tr hot đng ngân hàng.
Ngoài ra, kt qu nghiên cu ca đ tài cng có th đc các c quan thanh
tra và giám sát ngân hàng nhà nc, các c quan qun lý hot đng ca các ngân
hàng thng mi xem xét s dng khi nghiên cu nhm hoàn thin hn quy trình
thanh tra, giám sát hot đng ngân hàng.





4

CHNG 1: TNG QUAN V HIP C BASEL II VÀ H THNG
QUN TR RI RO CA CÁC NHTM VIT NAM
1.1 NHNG VN  CHUNG V RI RO VÀ QUN TR RI RO
NHTM
1.1.1 Khái nim v ri ro trong hot đng NHTM
Ri ro là nhng điu không chc chn ca nhng kt qu trong tng lai, hay
là nhng kh nng ca kt qu bt n; là kh nng mà ti đó t sut sinh li thc t
khác bit so vi t sut sinh li mong đi.
Ri ro là nhng bin c không mong đi mà khi xy ra s dn đn s tn tht
v tài sn ca ngân hàng, gim sút li nhun thc t so vi d kin hoc phi b ra
thêm mt khon chi phí đ có th hoàn thành đc mt nghip v tài chính nht đnh
(Trn Huy Hoàng và cng s, Qun tr Ngân hàng Thng Mi, 2007, trang 123)
Trong hot đng ca các NHTM, thng phát sinh nhng ri ro sau: ri ro tín
dng, ri ro thanh khon, ri ro lãi sut, ri ro t giá,…
1.1.2

Qun tr ri ro trong hot đng NHTM
Mt ngân hàng kinh doanh b l liên tc hoc thng xuyên không đ kh
nng thanh khon có th dn đn mt cuc rút tin quy mô ln và con đng phá
sn là tt yu. Nh mt h qu, ri ro khin ngân hàng b l và b phá sn, s nh
hng đn hàng triu ngi gi tin, hàng ngàn doanh nghip không đc đáp
ng vn, làm cho nn kinh t b suy thoái, giá c tng cao, sc mua gim sút, tht
nghip tng, gây ri lon trt t xã hi, và hn na s kéo theo s sp đ ca hàng
lot các ngân hàng trong nc và khu vc
Có nhiu trng phái nghiên cu v ri ro và qun tr ri ro, đa ra nhng
khái nim v qun tr ri ro rt khác nhau. Tuy nhiên quan đim ca trng phái
mi đc nhiu ngi tán đng hn c. Quan đim này cho rng cn qun tr tt
c mi loi ri ro ca ngân hàng mt cách toàn din
Qun tr ri ro là quá trình tip cn ri ro mt cách khoa hc, toàn din và
5

có h thng nhm nhn dng, kim soát, phòng nga và gim thiu nhng tn tht,
mt mát, nhng nh hng bt li ca ri ro. Qun tr ri ro bao gm các bc:
Nhn dng ri ro, phân tích ri ro, đo lng ri ro, kim soát, phòng nga ri ro
và tài tr ri ro







 Nhn dng ri ro, đây là điu kin tiên quyt trong qun tr ri ro. Nhn dng
ri ro là quá trình xác đnh liên tc và có h thng các hot đng kinh doanh ca ngân
hàng bao gm: vic theo dõi, xem xét, nghiên cu môi trng hot đng và toàn b
hot đng ca ngân hàng nhm thng kê đc tt c các loi ri ro, k c d báo
nhng ri ro mi có th xut hin trong tng lai đ có bin pháp kim soát, tài tr
phù hp cho tng loi ri ro.
 Phân tích ri ro là vic tìm ra nguyên nhân gây ri ro. T vic tìm ra các
nguyên nhân, các nhân t tác đng đn các nguyên nhân, phân tích ri ro s cho ta
bin pháp phòng nga ri ro mt cách hiu qu hn.
 o lng ri ro, công vic này đòi hi phi thu thp s liu, lp ma trn đo
lng ri ro và phân tích.  đánh giá mc đ quan trng ca ri ro đi vi ngân
hàng, ngi ta s dng hai tiêu chí: tn sut xut hin ca ri ro và biên đ ca ri ro
(mc đ thit hi do ri ro gây ra), đây là tiêu chí có vai trò quyt đnh.
 Kim soát, phòng nga ri ro. Kim soát ri ro là trng tâm ca qun tr ri ro,
đó là vic s dng các bin pháp, k thut, công c, chin lc, các chng trình hot
đng đ ngn nga, phòng tránh hoc gim thiu nhng tn tht, nhng nh hng
Nhn din
r


i ro

Phân tích
r

i ro

Giám sát
Kim soát
r

i ro



xu

t

L

a ch

n

Th

c hi

n

Ph

n h

i

Thông tin m

i

i

u ch

nh

6
không mong đi có th xy ra đi vi ngân hàng. Các bin pháp phòng tránh có th là:
phòng tránh ri ro, ngn nga tn tht, chuyn giao ri ro, đa dng ri ro, qun tr
thông tin
 Tài tr ri ro. Khi ri ro đã xy ra, trc ht cn theo dõi, xác đnh chính xác
nhng tn tht v tài sn, v ngun nhân lc, v giá tr pháp lý. Sau đó, cn có nhng
bin pháp tài tr ri ro và chuyn giao ri ro.
Theo Ông Cn Vn Lc phát biu ti hi tho Qun tr ri ro nm 2013 do
Trung tâm Thông tin tín dng (CIC) đã phi hp vi Tp đoàn D liu quc t IDG t
chc ti Hà Ni thì có 8 nguyên tc trong QTRR giúp ngân hàng kim soát ri ro mt
cách tt nht
 Chp nhn và qun lý ri ro cho phép (khu v ri ro);
 Tính tng quan gia mc đ ri ro và thu nhp;

 Nguyên tc phân tán ri ro;
 Tính phù hp vi chin lc chung ca ngân hàng;
 Tính tng quan gia các loi ri ro;
 Tính đc lp, theo đó b phn QTRR báo cáo trc tip ban lãnh đo ngân
hàng;
 Tính liên tc đm bo theo kp thay đi th trng;
 Tính cn thit khi trin khai mt sn phm mi
1.2 HIP C QUC T V QUN TR RI RO NGÂN HÀNG
Sau hàng lot v sp đ ca các ngân hàng vào thp k 80, mt nhóm
các
Ngân hàng Trung ng và c quan giám sát ca 10 nc phát trin (G10) đã tp hp
ti thành ph Basel, Thy S vào nm 1987 tìm cách ngn chn xu hng này. Sau
mt thi gian hot đng, y ban đã nghiên cu và đa ra các Hip c yêu cu v an
toàn vn nh sau:
7
Nm 1998: ban hành Hip c Basel I
Nm 1999: đ ra 25 nguyên tc c bn v giám sát ngân hàng hu hiu
Nm 2004: ban hành Hip c Basel II

1.2.1 Hip c Basel I (nm 1998)
1.2.1.1 Ni dung c bn ca Basel I
Nm 1988, U ban Basel v giám sát ngân hàng đã phê duyt mt vn bn đu
tiên ly tên là Hip c v vn ca Basel (Basel I). Ban đu, Basel I ch áp dng trong
hot đng ca các ngân hàng quc t thuc nhóm 10 nc phát trin. Sau này, Basel I
đã tr thành chun mc toàn cu và đc áp dng  trên 120 quc gia. Theo quy đnh
ca Basel I, các ngân hàng cn xác đnh đc t l vn ti thiu (Capital Adequacy
Ratio - CAR) đt ti thiu 8% đ bù đp cho ri ro, đây là bin pháp d phòng bt
buc nhm đm bo rng các ngân
hàng có kh nng khc phc tn tht mà không
nh hng đn li ích ca ngi gi tin.

Phng trình 1.1: H s CAR đc tính nh sau:


Tng vn ca Ngân hàng đc chia thành 2 loi:
Vn cp 1_ Vn t có c bn: bao gm c phn thng, c phn u đãi dài
hn, thng d vn, li nhun không chia, d phòng chung các khon d tr vn khác,
các phng tin y thác có th chuyn đi và d phòng
l tín dng. ó chính là phn
vn điu l và các qu d tr đc công b.
Vn cp 2_Vn t có b sung: vn này đc xem là vn có cht lng
thp
hn, bao gm: d tr không đc công b; d tr tài sn đánh giá li; d phòng
chung/d phòng tn tht cho vay chung; các công c vn lai (n/vn ch s hu);
n th cp. Tuy nhiên, các khon n ngn hn không có bo đm không bao gm
trong đnh ngha v vn này.
Các gii hn: Tng vn cp 2 không đc quá 100% vn cp 1; n th cp
8
ti đa bng 50% vn cp 1; d phòng chung ti đa bng 1,25% tài
sn có ri ro; d
tr tài sn đánh giá li đc chit khu 55%; thi gian đáo hn còn li ca n th
cp ti thiu là 5 nm; vn ngân hàng không bao gm vn vô hình (goodwill).
Tài sn có ri ro (RWA): Basel I mi ch đ cp đn ri ro tín dng, và tùy
theo mi loi tài sn s đc gn cho mt h s ri ro.
Phng trình 1.2 Tài sn có ri ro trong Basel I:

Theo Basel I, h s ri ro ca tài sn có ri ro đc chia thành 4 mc là 0%,
20%, 50%, và 100% theo mc đ ri ro ca tng loi tài sn (Ph lc 1)
Theo bin đi ca th trng, nm 1996, Hip c Basel I đc sa đi có tính
đn ri ro th trng và ri ro th trng có th đc tính theo 2 phng thc: bng
mô hình Basel tiêu chun hoc bng các mô hình ni b ca các ngân hàng.

Nhìn chung, Basel I đã th hin mt bc đt phá c bn liên quan đn t l an
toàn vn trong hot đng ngân hàng. Basel I phân loi tài sn có ri ro và xác đnh h
s ri ro cho tng loi tài sn, quy đnh t l an toàn vn ti thiu là 8% tính trên tng
tài sn điu chnh theo ri ro.
1.2.1.2 Nhng hn ch ca Basel I
Mc dù Basel I đã giúp qun tr ngân hàng hiu qu hn, đm bo kh nng
chng đ ca ngân hàng vi ri ro tt hn. Tuy nhiên, qua quá trình dài áp dng vi
xu th phát trin nh v bão ca h thng ngân hàng trên th gii thì Basle I vi bn
sa đi nm 1996 vn có khá nhiu đim hn ch.
-
Th nht, phân loi ri ro cha chi tit cho các khon cho vay. H s
ri ro
cha chi tit cho ri ro theo đi tác (ví d kh nng tài chính ca khách hàng) hoc
theo đc đim ca khon tín dng (ví d nh theo thi hn). iu này ch ra rng có
th các ngân hàng có cùng t l an toàn vn nhng có th đang đi mt vi các loi
ri ro khác nhau,  mc đ khác nhau.
9
-
Th hai, Basel I cha tính đn li ích ca đa dng hoá hot đng. Các
lý
thuyt v đu t ch ra ri ro s gim thông qua đa dng hoá danh mc đu t. Tuy
nhiên, theo Basel 1, quy đnh v vn ti thiu không khác bit gia mt ngân hàng có
hot đng kinh doanh đa dng (ít ri ro hn) và
mt ngân hàng kinh doanh tp trung
(nhiu ri ro hn). Mt khon n
riêng l yêu cu mt lng vn ging nh mt
danh mc đu t đc đa dng hóa, vi cùng mt giá tr (ví d không có s khác bit
nào gia mt khon vay $100 và 100 khon vay $1).
- Th ba, Basel I cha tính đn các ri ro khác. Trong quy đnh vn ti thiu
ca mình, Basle I mi ch đ cp đn nhng ri ro v tín dng, cha đ cp đn

nhng ri ro khác nh ri ro hot đng, ri ro quc gia, ri ro ngoi hi; đ cp cha
đy đ v ri ro th trng.
-
Th t, mt s các quy tc do Basle I đa ra không th vn dng
trong
trng hp ngân hàng sáp nhp hay tp đoàn ngân hàng,….
. Xu th phát trin
hin nay là các ngân hàng dn dn sáp nhp vi nhau đ to thành nhng tp đoàn ln
có kh
nng cnh tranh cao và có tim lc mnh v tài chính, công ngh, các
ngân
hàng không còn ch hot đng trng phm vi lãnh th quc gia mà luôn vn ra tm
quc t, m rng mng li ngân hàng di hình thc
hot đng ca ngân hàng quc
t. Chính vì vy, mt s qui đnh trong
Basle I đã không còn phù hp khi áp dng ti
nhng ngân hàng này, đòi hi phi có mt s ci tin toàn din trong vic xây dng
các chun mc quc t v qun tr ri ro và giám sát hot đng ngân hàng.
1.2.2 B 25 nguyên tc c bn v giám sát ngân hàng (nm 1999)
Tip theo sau Hip c Basel I, đ bo đm an toàn trong hot đng ngân
hàng
ca các TCTD, đc bit là đi vi nhng tp đoàn ngân hàng ln có
phm vi hot
đng quc t, t nm 1999, U ban Basel đã đ ra 25 nguyên tc c bn v giám sát
ngân hàng hu hiu. B nguyên tc c bn bao hàm mt s nhóm ni dung ch yu
liên quan đn vic giám sát ngân hàng, bao gm:
- Nguyên tc v điu kin cho vic giám sát ngân hàng hiu qu: nguyên tc 1.
- Nguyên tc v cp phép và c cu: t nguyên tc 2 đn 5.
10
- Nguyên tc v quy đnh và yêu cu thn trng: t nguyên tc 6 đn 15.

- Nguyên tc v giám sát nghip v ngân hàng: t nguyên tc 16 đn 20.
- Nguyên tc v yêu cu thông tin: nguyên tc 21.
- Nguyên tc v quyn hn hp pháp ca chuyên gia giám sát: nguyên tc 22.
- Nguyên tc v ngân hàng xuyên biên gii: t nguyên tc 23 đn 25.
Chi tit các ni dung trong B 25 nguyên tc v giám sát ngân hàng hiu qu
(Ph Lc 2).
1.2.3 Hip c Basel II
Nhm khc phc các hn ch ca Basel I và khuyn khích các ngân hàng thc
hin các phng án qun lý ri ro tiên tin hn, cho đn 2004 bn Hip c quc t
v vn Basel II đã chính thc đc ban hành và có hiu lc t tháng 12/2006.
Basel II to mt bc hoàn thin hn trong xác đnh t l an toàn vn
nhm
khc phc các hn ch ca Basel I và khuyn khích các ngân hàng thc hin các
phng pháp qun lý ri ro tiên tin hn. Basel II đa ra mt lot các
phng án la
chn, cho phép quyn t quyt rt ln trong giám sát hot đng ngân hàng. Basel
II bao gm mt lot các chun mc giám sát nhm hoàn thin các k thut qun lý
ri ro và đc cu trúc theo 3 tr ct sau:
Tr ct th nht: Quy đnh yêu cu v vn ti thiu.
Tr ct th hai: a ra các hng dn liên quan đn công tác giám sát
ngân hàng.
Tr ct th ba: Yêu cu các ngân hàng cn minh bch thông tin liên quan đn
vn, ri ro đ đm bo khuyn khích các nguyên tc ca th trng.



11
Hình 1.1 C cu ca hip c Basel II

Lu ý:

Ngun : International Convergence of Capital Measurement & Capital Standards
1.2.4

Hu ích ca Basel II trong qun tr ri ro ngân hàng
Hip c Basel II là mt lot các quy tc nhm điu chnh hot đng ngân
hàng đa quc gia. Ngày nay, dng nh không mt ngân hàng nào có th tách ri mà
không có mi liên h vi các ngân hàng trên th gii. Do vy, hiu bit và áp dng
nhng quy đnh Basel II s là rt quan trng đi vi phát trin và hot đng n đnh
ca các ngân hàng.
Basel II đa ra nhiu quy đnh đ các ngân hàng tránh khi nhng ri ro v
Tài sn có
r

i ro

Các v

n đ

đ

c đ

c

p trong Basel I

Các v

n đ

m

i đ

c đ

c

p trong Basel II

12
mt d liu và thông tin ngân hàng có th phát sinh t khái nim, quy tc đn so
sánh, kt hp nhng yu t qun lý nh mt chìa khoá đ gim thiu ri ro. ng dng
Basel II giúp các ngân hàng qun tr ri ro ngân hàng tt hn.

1.2.5

Ba tr ct ca Basel II
1.2.5.1 Tr ct 1 ca Basel II - Yêu cu vn ti thiu
Tng t nh Basel 1, Basel 2 vn qui đnh mc vn an toàn (CAR) ≥ 8%,
đc xác đnh bng cách ly tng vn chia cho tài sn có ri ro.
Phng trình 1.3: Vn yêu cu ti thiu theo Basel II:
- Tng vn: xác đnh tng t nh trong Basel I.
- Tài sn có ri ro (RWA): Ngoài ri ro tín dng và ri ro th trng đã đc
qui đnh ti Basel 1, Basel 2 b sung thêm mt loi ri ro na là ri ro hot đng.
Ngoài ra, cách tính RWA trong Basel II cng phc
tp hn so vi Basel I, và có
kh nng đánh giá chính xác hn mc đ an toàn vn:
RWA
Basel I
= tài sn * h s ri ro (không đ cp đn xp hng
tín dng).
RWA
ri ro tín dng phng pháp chun Basel II
= tài sn * h s ri ro (đ cp đn xp
hng tín dng).
RWA
Basel II
= vn yêu cu ti thiu đi vi tng ri ro (K) *12,5.
13
Hình 1.2 Tóm lc tr ct 1 ca Basel II - Yêu cu v vn ti thiu

Ngun : International Convergence of Capital Measurement & Capital Standards
a. Ri ro tín dng
Theo Basel II, đ đo lng và tính toán h s ri ro đi vi các khon mc

tài sn có ri ro tín dng có 3 phng pháp có th la chn: Phng pháp chun
(Standardized), Phng pháp da trên xp hng ni b (c bn
(F - IRB), phng
pháp xp hng ni b nâng cao (A - IRB).