Luận văn thạc sĩ Ảnh hưởng biến động tỷ giá hối đoái đến hoạt động XNK ở Việt Nam

B GIÁO DCăVẨăẨOăTO
TRNGăI HC KINH T TP.HCM




DNGăTHỐYăVỂN



NHăHNG BINăNG T GIÁ HIăOÁIăN
HOTăNG XNK  VIT NAM


Chuyên ngành: Kinh t tài chính – ngân hàng
Mã s: 60340201



LUNăVNăTHCăSăKINHăT




NGIăHNG DN KHOA HC:

PGS. TS. TRNGăQUANGăTHỌNG





TP.H Chí Minh – Nm 2012





LI CMăN

 hoàn thành đc lun vn này, tôi đư nhn đc rt nhiu s giúp đ t thy cô
và bn bè. u tiên, tôi xin chân thành cm n thy: PGS. TS. Trng Quang
Thông, ngi đư rt tn tình góp ý, cung cp nhiu tài liu tham kho, đng viên tôi
trong sut quá trình hng dn tôi làm lun vn.
Tôi cng xin chân thành cm n QuỦ Thy Cô trng i hc Kinh T Thành ph
H Chí Minh đư tn tình ging dy, giúp đ cho tôi trong sut ba nm hc tp ti
trng va qua.
Cui cùng, cho tôi cng gi li cám n đn nhng ngi thân trong gia đình đư
dành nhng điu kin tt nht giúp tôi có th hoàn thành lun vn này.
Do kin thc và thi gian có hn nên lun vn không tránh khi nhng thiu sót.
Rt mong đc s thông cm và ý kin đóng góp t Quý Thy, Cô và các bn quan
tâm đn lnh vc này.
Tác gi
Dng Thùy Vân

LIăCAMăOAN


Tôi xin cam đoan lun vn thc s kinh t: ắnhăhng binăđng t giá hiăđoáiă
đn hotă đng XNK  Vită Nam” là kt qu ca quá trình tìm hiu, thu thp,
nghiên cu, phân tích đc lp và nghiêm túc.
Toàn b các s liu, thông tin trong lun vn là trung thc, có ngun gc rõ ràng, có
cp nht và k tha t các tài liu, báo cáo, các trang web, các công trình nghiên
cu đư đc công b.

Ngày 14 tháng 9 nm 2012
Tác gi

Dng Thùy Vân

MC LC
Trang
DANH MC CH VIT TT
DANHăMCăCÁCăBNGăBIUă
DANHăMCăCÁCăSă,ăBIUăă
LI M U
CHNGă1: TNG QUAN V T GIÁ HIăOÁI VÀ XUT NHP
KHU 1
1.1 CăS LÝ LUN V T GIÁ HIăOÁI 1
1.1.1 Các khái nim v t giá hi đoái. 1
1.1.1.1 Khái nim t giá hi đoái 1
1.1.1.2 T giá hi đoái danh ngha. 1
1.1.1.3 T giá hi đoái thc. 3
1.1.2 Các ch đ điu hành t giá hi đoái 6
1.1.2.1 Ch đ t giá hi đoái c đnh 6
1.1.2.2 Ch đ t giá hi đoái th ni t do 8
1.1.2.3 Ch đ t giá hn hp gia c đnh và th ni (Ch đ t giá th ni có
điu tit)
9

1.2 XUT NHP KHU VÀ YU T NHă HNGă N XUT NHP
KHU 12
1.2.1 Lý thuyt v xut khu 12
1.2.1.1 Tm quan trng và nhim v ca xut khu 12
1.2.1.2 Các yu t nh hng đn kt qu xut khu
13
1.2.3 Lý thuyt v nhp khu. 16
1.2.3.1 Tm quan trng và nhim v ca nhp khu 16
1.2.3.2 Các yu t nh hng đn kt qu nhp khu 17
1.3 NHăHNG CA T GIÁ HIăOÁIăN HOTăNG XUÂT
NHP KHU 18





1.3.1 Nhp khu, xut khu và t giá hi đoái. 18
1.3.1.1 S hình thành đng cung tin t 18
1.3.1.2 S hình thành đng cu tin t 19
1.3.2 Hiu ng ca phá giá lên hot đng xut nhp khu 20
1.3.3 .H s co giãn xut nhp khu và điu kin MARSHALL-LERNER 22
1.3.4 Mt s mô hình hi quy liên quan đn t giá, xut nhp khu và lm phát
24
1.3.4.1 Mô hình hi quy t giá theo chênh lch lm phát 24
1.3.4.2 Mô hình mi liên h gia % thay đi trong xut khu và % thay đi
trong giá tr đng tin 24
1.3.4.3 Mô hình t s xut khu trên nhp khu chu s tác đng ca t giá thc
24
1.3.4.4 Mô hình xut nhp khu chu s tác đng ca t giá 25
1.4 KINH NGHIMăIU HÀNH T GIÁ HIăOÁIă  MT S NC

TRÊN TH GII 25
1.4.1 Kinh nghim điu hành t giá hi đoái  Trung Quc 25
1.4.2 Kinh nghim điu hành t giá hi đoái  Nht Bn 29
1.4.3 Kinh nghim điu hành t giá hi đoái  Argentina 32
1.4.4 Nhng bài hc kinh nghim  Vit Nam 34
Kt lunăchngă1ă 37
CHNGă2:ăăTHC TRNG NHăHNG BINăNG T GIÁ HI
OÁI N HOTăNG XUT NHP KHU CA VIT NAM THI
TRONG THI GIAN QUA 38
2.1 THCăTRNGăBINăNGăTăGIÁăHIăOÁIăVẨăHOTăNGă
XUTăNHPăKHUăTIăVITăNAM 38
2.1.1 Tng trng kinh t Vit Nam 38
2.1.2 Thc trng xut nhp khu ca Vit Nam 39
2.1.3 nh hng ca xut nhp khu đn tng trng kinh t 40
2.1.4 nh hng bin đng t giá hi đoái đn hot đng xut nhp khu 41





2.2 T GIÁ HIăOÁIăVẨăCHệNHăSÁCHăT GIÁ HIăOÁIăTI VIT
NAM 42
2.2.1 T 1999- 2006 (Giai đon sau khng khong tài chính châu Á, chun b gia
nhp WTO) 42
2.2.1.1 Thc trng điu hành 42
2.2.1.2 Nhng thành qu đt đc 43
2.2.1.3 Nhng tn ti ca chính sách t giá hi đoái 44
2.2.1.4 Nguyên nhân ca nhng tn ti 44
2.2.2 T 2006 đn 2011 45
2.2.2.1 Thc trng điu hành 45

2.2.2.2 Nhng thành qu đt đc 46
2.2.2.3 Nhng tn ti ca chính sách t giá hi đoái 47
2.2.2.4 Nguyên nhân ca nhng tn ti 49
2.3 OăLNG NHăHNG BINăNG T GIÁ HIăOÁIăăN
HOTăNG XUT NHP KHU  VIT NAM 50
2.3.1 Tính t giá thc song phng ca mt s đng tin so vi USD 51
2.3.2 Tính t giá thc đa phng (REER) 55
2.3.3 Phân tích và đánh giá kt qu tính REER 58
2.3.3.1 Khi chn k gc là nm 1999 58
2.3.3.2 Khi chn k gc là nm 2000 61
2.3.3.3 Phân tích và đánh giá kt qu tính REER 62
2.2.4 Mô hình hi quy xut nhp khu theo t giá 63
Kt lun chngă2ă 70
CHNGă3:ăăHOÀN THIN CHÍNH SÁCH T GIÁ HIăOÁIă NÂNG
CAO HOT NG XUT NHP KHU TI VIT NAM 71
3.1. NHăHNG XUT NHP KHU CA VIT NAM TRONG THI
GIAN TI 71
3.2 GI Ý MT S CHÍNH SÁCH T GIÁ HIă OÁIă TI VIT NAM
NHM KHUYN KHÍCH VÀ NÂNG CAO HOTăNG XUT KHU . 74





3.2.1 Chính sách t giá đáp ng ngang giá sc mua so vi r tin t 74
3.2.1.1 Neo tin Viêt Nam đng vào mt r ngoi t 74
3.2.1.2 S dng REER nh là dng c đ đo lng mc đ đnh giá ca t giá
hin ti 75
3.2.1.3 B rng ca di bng t giá 76
3.2.2 Chính sách điu hành t giá hi đoái tng trong thi gian sp ti nhm mc

tiêu nâng cao nng lc cnh tranh ca hàng hoá đng thi cung cp môi trng n
đnh cho phát trin kinh t 77
3.3 GI Ý MT S CHÍNH SÁCH T GIÁ HIă OÁIă TI VIT NAM
NHM KHUYN KHÍCH VÀ NÂNG CAO HOTăNG NHP KHU 78
3.3.1 Chính sách t giá hi đoái theo hng không tin hành phá giá mnh đng
ni t . 78
3.3.2 Gim bt vai trò ca t giá hi đoái trong vic duy trì kh nng cnh tranh
ca hàng hóa 80
3.4 TIP TC LA CHN CăCH T GIÁ HỌIăOÁIăTH NI CÓ
KIMăSOÁTăNHNGăTNGăDN TÍNH TH NI  HOÀN THIN
CHÍNH SÁCH T GIÁ HIăOÁIăTI VIT NAM 81
3.4.1 Nhng lý do cho vic kim soát t giá 81
3.4.2 S cn thit ca vic kt hp gia th ni và qun lý t giá  Vit Nam
giai đon hin nay 82
3.4.3 Th ni t giá hn na 83
3.4.4 Hoàn thin c ch qun lỦ và thúc đy th trng ngoi hi phát trin ngay
t bây gi, Vit Nam phi vch ra k hoch cho s hình thành mt trung tâm tài
chính vng mnh và quy mô hàng đu  ông Nam Á 88
Kt lunăchngă3 92
KT LUN
TÀI LIU THAM KHO
PH LC







DANH MC CH VIT TT

 ADB: (Asian Development Bank): Ngân hàng phát trin Châu Á
 APEC: (Asia-Pacific Economic Cooperation): Din đàn Hp tác Kinh t
châu Á – Thái Bình Dng
 ASEAN: (
Association of Southeast Asia Nations): Hip hi các quc gia
ông Nam Á
 AUD: (Australian dollar): ng đô la Úc
 THB: (Thailand Baht): ng bt Thái
 BOJ: (Bank of Japan): Ngân hàng trung ng Nht Bn
 BQLNH: Bình quân liên ngân hàng
 CCTM: Cán cân thng mi
 CCTT: Cán cân thanh toán
 CNY: (Chinese Yuan): ng nhân dân t
 CPI: (Consumer Price Index): Ch s giá tiêu dùng
 EU: (European Union): Liên minh châu Âu
 EUR: Euro: ng tin chung ca Liên minh châu Âu
 FDI: (
Foreign Direct Investment): u t trc tip nc ngoài
 FII: (
Foreign Institutional Investor): u t nc ngoài trên th trng tài
chính Vit Nam

 GDP: (Gross domestic product) : Tng sn phm quc ni
 HSBC: (Hongkong and Shanghai Banking Corporation): Ngân hàng trách
nhim hu hn mt thành viên HSBC.
 IMF: (International Monetary Fund
): Qu tin t quc t
 JPY: (Japanese Yen): ng Yên Nht

 NEER: (Nominal Effective Exchange rate): T giá hi đoái danh ngha đa
phng
 NER: (Nominal Exchange Rate): T giá hi đoái danh ngha song phng
 NHNN: Ngân hàng Nhà Nc
 NHTM: Ngân hàng thng mi
 NHTW: Ngân hàng Trung ng
 ODA: (Official development assistance): H tr phát trin chính thc
 OMO: (Open Market Operations): Nghip v th trng m
 REER: (Real Effective Exchange rate): T giá hi đoái thc đa phng
 RER: (Real Exchange rate): T giá hi đoái thc song phng
 SPSS: (
Statistical Package for the Social Sciences): Mt chng trình máy
tính phc v công tác thng kê

 SWAP: Giao dch hoán đi
 TMCP: Thng mi c phn
 USD: (United States Dollar): ng đô la M
 VCB: (Vietcombank): Ngân hàng thng mi c phn Ngoi thng Vit
Nam
 VIB: Ngân hàng Quc t
 VND: (Vietnamese Dollar): ng Vit Nam
 WB: (World Bank): Ngân hàng th gii
 WON: ng tin ca Hàn Quc
 WTO: (World Trade Organization): T chc thng mi th gii
 X/N: T s xut khu trên nhp khu
 XNK: Xut nhp khu

DANH MC CÁC BNG BIU

Trang
Bng 1.1: T giá Yên –USD (Yên/1USD) 31
Bng 2.1: T giá VND/USD giai đon 1999 – 2006 44
Bng 2.2: T giá BQLNH giai đon 1999-2006 45
Bng 2.3: Tóm lc chính sách t giá ca Vit Nam giai đon 2006 – 2011 46
Bng 2.4: Bng xp hng mc đ đnh giá cao ca các đng tin trong “r tin”
53
Bng 2.5: Kt qu hi quy xut khu theo t giá VND/USD 64
Bng 2.6: Kt qu hi quy nhp khu theo t giá VND/USD 65






DANH MC CÁC HÌNH V,  TH

Trang
Hình 1.1: Ch đ t giá c đnh – Cu tng 7
Hình 1.2: Ch đ t giá c đnh - Cung tng 8
Hình 1.3: Ch đ t giá th ni – Cu tng 9
Hình 1.4: Ch đ t giá th ni – Cung tng 9
Hình 1.5: Ch đ t giá th ni có điu tit – Cu tng quá mc 11
Hình 1.6: Ch đ t giá th ni có điu tit – Cung tng quá mc 12
Hình 2.1: T giá VND/USD giai đon 1999 – 2006 44
Hình 2.2: T giá VND/USD giai đon 1999 – 2006 45
Hình 2.3: T giá thc song phng ca 10 đng tin ca các đi tác thng mi so
vi USD 52
Hình 2.4:T giá thc đa phng giai đon 1999-2011(nm gc nm 1999) 58
Hình 2.5: T giá thc đa phng (REER) và t s xut nhp khu (X/N) giai đon
1999 – 2011 60
Hình 2.6: T giá thc đa phng (k gc nm 2000) 62
Hình 2.7:  th biu din tác đng ca t giá đi vi xut khu 68
Hình 2.8:  th biu din tác đng ca t giá đi vi nhp khu 68






LI M U

1. Lí do chnăđ tài
Sau khi gia nhp vào T chc Thng Mi Th Gii (WTO) nm 2007, nn
kinh t Vit Nam nói chung và hot đng xut nhp khu nói riêng đón nhn nhiu
c hi nhng cng lm thách thc. Quan h thng mi gia các nc ngày càng
thông thoáng, m rng hn. Tuy nhiên, tình trng thâm ht cán cân thng mi

ngày càng gia tng. Làm th nào đ ci thin cán cân thng mi mt cách hiu qu
đ góp phn vào vic phát trin nn kinh t Vit Nam.
V chính sách t giá, trong nhng nm qua, NHNN đư chuyn đi điu hành
t giá theo c ch c đnh sang th ni có kim soát vào tháng 2/1999. Mc dù đư
đc điu chnh linh hot hn nhng di tác đng ca các yu t bên trong và bên
ngoài hin nay t giá VND/USD cha phn nh đúng cung –cu ngoi t trên th
trng, t giá chính thc và t giá trên th trng ch đen vn có đ lch ln, hin
tng gm gi ngoi t vn gia tng v.v T giá vn còn là ni lo ngi ca các
doanh nghip xut nhp khu, ca các nhà đu t nc ngoài, ca chính NHTM và
ca các nhà hoch đnh chính sách tin t.
Vi mong mun góp phn đa t giá tr thành công c h tr hat đng kinh
t xut nhp khu, n đnh giá tr VND góp phn tng trng kinh t trong giai
đon hi nhp kinh t quc t ngày càng sâu rng nh hin nay. ó là lí do tác gi
chn đ tài “nh hng bin đng t giá hi đoái đn hot đng XNK  Vit Nam”
làm lun vn thc s ca mình

2. Mc tiêu caăđ tài:
Nhm đóng góp thêm mt góc nhìn, mt quan đim đi vi nh hng bin
đng t giá hi đoái đn hot đng xut nhp khu  Vit Nam. Làm rõ nhng lý
lun c bn v t giá và ch đ t giá, kho sát kinh nghim điu hành t giá ca
mt s nc trên th gii nhm tìm ra bài hc cho Vit nam. Phân tích thc trng
bin đng t giá hi đoái dn hot đng xut nhp khu ca Vit Nam trong nhng





nm qua, đ tìm ra các bin pháp hu hiu góp phn hoàn thin chính sách t giá
hi đoái nhm khuyn khích và nâng cao hot đng xut nhp khu ti Vit Nam
trong tng lai.

3.ăiătng nghiên cu
Tng quan v t giá hi đoái và bin đng t giá hi đoái đn hot đng xut
nhp khu  Vit Nam nh : t giá hi đoái, các loi t giá, ch đ t giá, hot đng
xut nhp khu  Vit Nam, tác đng ca t giá VND/USD đi vi hot đng xut
nhp khu,ầ

4. Phm vi nghiên cu
Phm vi nghiên cu ca đ tài là t giá ca đng tin mt s nc và vùng
lãnh th vi Vit Nam đng (tin đng) và vi đô la M. ng tin ca các nc và
vùng lãnh th này đc chn tham gia r tin t đ tính t giá thc vi tin đng và
vi USD theo nm. Trong r tin này có 10 đng tin đc chn, đó là đng SGD
(Singapore), THB (Thái Lan), AUD (Úc), TWD (ài Loan), KRW (Hàn Quc),
JPY (Nht), CNY (Trung Quc), EUR ca c và Pháp, USD (M)
S liu xut nhp khu ca Vit Nam vi các đi tác thng mi, ch s CPI
ca Vit Nam và các đi tác, t giá ca Vit Nam đng vi các đi tác này đc thu
thp trong khong thi gian t quỦ 1 nm 1999 đn quý 2 nm 2012.

5.ăPhngăphápănghiênăcu
Phng pháp đc s dng nhiu nh: phân tích, mô t thng kê, phân tích
đnh lng, đnh tính và hi quy. T các ngun d liu t Tng cc thng kê
(GSO), Ngân hàng Ngoi Thng Vit Nam (VCB), B tài chính, Qu Tin t quc
t (IMF), ngân hàng th gii (WB), Ngân hàng phát trin châu Á (ADB), các trang
thông tin đin t ca các t chc Hp tác và phát trin kinh t (OECD), Din đàn
Hp tác Kinh t châu Á – Thái Bình Dng (APEC), Hip hi các quc gia ông
Nam Á (ASEAN), B lao đng M, Cc d tr liên bang M (FED)ầ công b

trong khong thi gian 14 nm t 1999 đn 2012, tác gi tin hành tng hp s liu,
tính toán t giá thc đa phng ca Vit Nam, t giá thc song phng ca đng
tin ca các quc gia đi tác (các đng tin đc s dng trong r tin t tính t giá
thc đa phng) so vi đng đô la M.
u tiên, tác gi tính toán và so sánh t giá thc ca Vit Nam đng và mi
đng tin trong r tin (bao gm c đô la M) vi đô la M, xem xét mc đ đnh
giá ca các đng tin này so vi đng đô la M trong khong thi gian t 2000 đn
2012. Tip theo tính t giá thc đa phng và cn c trên t giá này đa ra các nhn
xét v chính sách t giá hin hành và đánh giá mc đ đnh giá ca đng Vit Nam
so vi r tin t đư chn.
Ngoài ra, cng tin hành kim đnh mi quan h gia t giá và xut nhp
khu ca Vit Nam, qua đó đánh giá mc đ tác đng ca t giá đi vi hot đng
xut nhp khu.

6. Kt cuăđ tài
Hng theo mc tiêu đ tài, đ tài đc b cc thành 3 chng
Chng 1: Tng quan v t giá hi đoái và xut nhp khu.
Chng 2: Thc trng nh hng bin đng t giá hi đoái đn hot đng xut nhp
khu ca Vit Nam trong thi gian qua.
Chng 3: Hoàn thin chính sách t giá hi đoái đ nâng cao hot đng xut nhp
khu ca Vit Nam.
1




CHNGă1
TNG QUAN V T GIÁ HIăOÁIă

VÀ XUT NHP KHU


1.1 CăS LÝ LUN V T GIÁ HIăOÁI
1.1.1 Các khái nim v t giá hiăđoái
1.1.1.1 Khái nim t giá hi đoái
Trong điu kin ca mt nn kinh t m,
th
ng mi quc t tr
th
ành ph

bin, vic thanh toán gia các quc gia nht thit phi s dng tin t ca
nc này hay nc khác. 
thc

hin
vic chuyn đi tin t gia các nc,
các quc gia phi da vào t giá hi đoái. Do đó, t giá hi đoái gia hai nc là
mc giá ti đó đng tin ca mt nc có th biu hin thông qua đng tin ca
nc khác.
Vì vy, t giá hi đoái là tng quan sc mua gia đng ni t và đng
ngoi t. T giá hi đoái mt mt nó phn ánh sc mua ca đng ni t, mt khác
nó th hin quan h cung cu ngoi hi.
Trong thc t, ta gp rt nhiu loi t giá, ví d, xét t góc đ qun lý ta có
t giá th ni, t giá th ni có qun lý, t giá c đnh, trong kinh doanh ngoi hi
ta có t giá mua vào, t giá bán ra, t giá giao ngay, t giá k hn,ầcòn trong
phân tích nh hng ca t giá lên hot đng xut nhp khu ta có t giá danh
ngha song phng, t giá danh ngha đa phng, t giá thc song phng, t giá
thc đa phng.

Sau đây, chúng ta s tìm hiu v các loi t giá đc s dng trong vic
phân tích nh hng ca t giá lên hot đng xut nhp khu.
1.1.1.2 T giá hi đoái danh ngha
T giá hi đoái danh ngha song phng (NER- Nominal Exchange Rate)
T giá hi đoái danh ngha song phng là t l trao đi s tuyt đi gia hai
dng tin, là loi t giá ph bin đc s dng hàng ngày trong giao dch trên th
trng ngoi hi. Nh vy, “t giá danh ngha là giá c ca mt đng tin đc
2




biu th thông qua đng tin khác mà cha đ cp đn tng quan sc mua hàng
hóa và dch v gia chúng” (Nguyn Vn Tin, 2005, trang 228).
Do đó, khi t giá danh ngha thay đi không nht thit phi tác đng đn hot
đng xut nhp khu hàng hóa.
T giá danh ngha đa phng (NEER–Nominal Effective Exchange rate)
T giá gia hai đng tin bt k gi là t giá song phng. i vi mi s
thay đi ca t giá song phng, ta đu bit chính xác đng tin nào lên giá và đng
tin nào gim giá. Do đó, ti mt thi đim nht đnh mt đng tin có th lên giá
vi đng tin này nhng li gim giá vi đng tin kia. Vì vy, đ bit đc mt
đng tin là lên giá hay gim giá đi vi tt c các đng tin còn li, ngi ta s
dng khái nim t giá danh ngha đa phng.
NEER phn ánh s thay đi giá tr ca mt đng tin đi vi tt c các đng
tin còn li (hay mt r các đng tin đc trng) và đc biu hin di dng ch
s. Do đó, phng pháp tính NEER cng tng t nh phng pháp xác đnh ch s
giá tiêu dùng CPI. Vì vy, trong thc t khi tính NEER ngi ta tin hành theo các
bc sau:
Bc 1: Chn mt s các đng tin đc trng đa vào trong r. ng tin
đc trng là đng tin ca các nc có quan h thng mi ch yu. Ví d, đi vi

Vit Nam có th là USD, EUR, CNY, JPY,ầ. Tùy theo mc đích và mc đ chính
xác có th m rng hay thu hp các đng tin trong r.
Bc 2: Cn c vào t trng thng mi vi tng nc đ phân b t trng
cho tng t giá song phng ca các đng tin trong r theo nguyên tc t trng
thng mi càng ln thì t trng t giá song phng cng càng ln.
Bc 3: Tính NEER tng t nh tính CPI
Cách tính NEER c th nh sau:
Gi t = 0 là k gc, (t = 0,1,2, ầi) là các thi k nghiên cu.
E
0
1,
E
0
2,ầ ,
E
0
n
, là t giá danh ngha ca đng ni t vi đng ngoi t th n
trong r tin t ti thi đim t = 0 (k gc).
3




E
i
1
, E
i
2,ầầ,

E
i
n,
,là t giá danh ngha ca đng ni t vi đng ngoi t th n
trong r tin t ti thi đim t = i.
w
1
, w
2
, ầ.,w
n
là t trng thng mi ca đng tin các nc.
Nu so sánh t giá danh ngha so vi k gc, ta có:
- Ti thi k t=0: Ch s t giá danh ngha ca đng ni t vi ngoi t th n
là: e
0
n
= E
0
/E
0
n

- Ti thi k t=i: Ch s t giá danh ngha ca đng ni t vi ngoi t th n
là: e
i
n
= E
i
/E

i
n


NEER
i
= ∑
n
j=1
e
i
j.
w
j
1.1.1.3 T giá hi đoái thc
“ T giá hi đoái thc là t giá đc xác đnh trên c s t giá danh ngha
đã đc điu chnh bi t l lm phát gia trong nc và  nc ngoài, do đó, nó
là ch s phn ánh tng quan sc mua gia ni t và ngoi t ” (Nguyn Vn Tin,
2005, trang 228).
Nh vy, t giá hi đoái thc là mt phm trù kinh t đc thù và vic phân
tích t giá hi đoái thc là vn đn cn đc quan tâm.
 T giá hi đoái thc song phng (RER-Real Exchange rate)
T giá thc song phng là t giá danh ngha đư đc điu chnh theo mc
chênh lch lm phát gia hai nc, nó là ch s th hin sc mua ca đng ni t so
vi đng ngoi t. Vì th có th xem t giá thc là thc đo sc cnh tranh trong
mu dch quc t ca mt quc gia so vi mt quc gia khác.
Trong thc t, đ theo dõi và phân tích s bin đng ca t giá thc ngi ta
s dng công thc t giá thc dng ch s nh sau:
e
Ri

= e
i

. CPI
i
*
/CPI
i
Trong đó:
- e là ch s t giá danh ngha
- e
R
là ch s t giá thc
- CPI
i
*
là ch s giá tiêu dùng  nc ngoài
- CPI
i
là ch s giá tiêu dùng  trong nc
4




- i là s th t k tính toán

T giá thc rt có ý ngha, bi vì vi các nhân t khác không đi:
+ Xét  trng thái tnh
- Nu e

R
>1, thì ni t đc coi là đnh giá thc quá thp và ngoi t đc
coi là đnh giá thc quá cao. iu này có ngha là: nu chuyn đi mi đng ni t
ra ngoi t ta ch mua đc ít hàng hóa hn  nc ngoài so vi  trong nc, và
nu chuyn đi mi đng ngoi t ra ni t ta s mua đc nhiu hàng hóa hn 
trong nc so vi  nc ngoài. Do đó, khi t giá thc ln hn 1 đn v s giúp ci
thin đc cán cân thng mi.
- Nu e
R
<1, thì ni t đc coi là đnh giá thc quá cao và ngoi t đc coi
là đnh giá thc quá thp. Do đó, ngc li vi trng hp trên, khi t giá thc nh
hn 1 đn v s tác đng làm cho cán cân thng mi tr nên xu đi.
- Nu e
R
= 1, ta nói rng đng tin trong nc và đng ngoi t có ngang giá
sc mua. Do đó, làm cho cán cân thng mi cân bng.
+ Xét  trng thái đng
- Nu t giá thc tng, có tác dng kích thích tng xut khu và hn ch nhp
khu, giúp ci thin cán cân vãng lai.
- Nu t giá thc gim, có tác dng kích thích tng nhp khu và hn ch
xut khu, làm cho cán cân vãng lai tr nên xu hn.
- Nu t giá thc không đi, không tác đng làm thay đi trng thái cán cân
vãng lai.
 T giá thc đa phng (REER-Real Effective Exchange rate)
Vì NEER là s trung bình ca các ch s t giá danh ngha song phng, cho
nên NEER cng thuc loi t giá danh ngha, tc cha đ cp đn tng quan sc
mua hàng hóa gia ni t vi các đng tin còn li, do đó khi NEER thay đi không
nht thit tác đng đn cán cân thng mi. Chính vì vy, đ bit đc tng quan
sc mua gia ni t vi tt c các đng tin còn li ta phi dùng khái nim t giá
thc đa phng (REER

i
).
5




T giá thc đa phng đc tính toán đ đnh ra giá tr thc ca đng ni t
so vi các ngoi t (r ngoi t). Bng cách điu chnh t giá theo chênh lch lm
phát quc ni so vi lm phát các đi tác thng mi, ta s có t giá thc song
phng vi tng đng ngoi t. Sau đó xác đnh quyn s (mc đ nh hng đi
vi t giá thc thông qua t trng thng mi ca tng đi tác vi quc gia có đng
tin tính REER).
Cách tính REER c th nh sau:
Gi t = 0 là k gc, (t =0,1,2, ầi) là các thi k nghiên cu.
Gi E
0
1
, E
0
2
, ầ E
0
n
, là t giá danh ngha ca đng ni t vi đng ngoi t
th n trong r tin t ti thi đim t = 0 (k gc).
E
i
1
, E

i
2
, ầ E
i
n
, t giá danh ngha ca đng ni t vi đng ngoi t th n
trong r tin t ti thi đim t = i.
- Ti thi k t=i, so vi k gc: Ch s t giá danh ngha ca đng ni t vi
ngoi t th n là e
i
n
= E
i
n
/ E
0
n
.
CPI
n
t
là ch s giá tiêu dùng ca đi tác n thi đim t so vi thi đim 0.
CPI
t
là ch s giá tiêu dùng  trong nc thi đim t so vi thi đim 0.
- Tính t trng thng mi:
Gi I
t
n
là kim ngch nhp khu ca nc có đng tin đc tính t giá thc

đa phng vi đi tác thng mi th n.
E
t
n
là kim ngch xut khu ca nc có đng tin đc tính t giá thc
đa phng vi đi tác thng mi th n.
Tng kim ngch xut nhp khu ca các nc trong “r tin” (w
t
)
w
t
=
)
w
1
, w
2
, ầ. w
n
là t trng thng mi ca các đi tác.
T trng thng mi ca đi tác th n:
W
n
t
=
- Ch s giá tiêu dùng bình quân:
P
w
=

6




- T giá thc đa phng:
REER =

Theo nh phng pháp tính REER đc trình bày bên trên, REER là thc
đo tng hp v th cnh tranh thng mi quc t ca mi quc gia.
+ Nu REER > 100 thì đng ni t b đnh thp trong r tin t
+ Ngc li REER < 100 thì đng ni t b đnh giá cao trong r tin t
+ REER = 100 đng ni t có ngang giá sc mua so vi “r tin t”
1.1.2 Các ch đ điu hành t giá hiăđoái
ắCh đ t giá (exchange rate regime) còn có các tên gi khác nh: c ch
t giá (exchange rate mechanism) hay cu trúc t giá (exchange rate arangement).
T giá va là mt phm trù kinh t va là mt công c ca chính sách kinh t ca
chính ph. Vì là công c ca chính sách kinh t nên t giá cha đng nhng yu t
ch quan, chính vì vy các quc gia luôn xây dng nhng quy tc, c ch xác đnh
và điu tit t giá ca riêng mình. Tp hp các quy tc, c ch xác đnh và điu tit
t giá ca mt quc gia to nên ch đ t giá ca quc gia này
Vì cha đng yu t ch quan, nên ch đ t giá ca mi quc gia có th
thay đi t thi gian này sang thi gian khác và ch đ t giá gia các quc gia
cng thng là khác nhau.” (Nguyn Vn Tin, 2005, trang 248,250).
Tùy theo mc đ can thip ca Chính ph có th nêu ra 3 ch đ đc trng:
1.1.2.1 Ch đ t giá hi đoái c đnh
Là ch đ t giá mà NHTW công b và cam kt can thip đ duy trì mt t
giá c đnh, gi là t giá trung tâm. Nh vy, trong ch đ t giá c đnh, NHTW
buc phi mua vào hoc bán ra ni t trên th trng ngoi hi nhm duy trì ch đ
t giá trung tâm và duy trì s bin đng ca nó trong mt biên đ hp đư đnh trc.

 can thip trên th trng ngoi hi đòi hi NHTW phi có sn d tr ngoi hi
nht đnh. Do mi đng tin quc gia đu có t giá vi đng tin khác, do đó t giá
ca mt đng tin có th đc th ni vi đng tin này nhng li đc c đnh vi
mt đng tin khác.

7




Vai trò ca NHTW trong ch đ t giá c đnh:
NHTW n đnh t giá c đnh (gi là t giá trung tâm), gi s ti thi đim
xut phát,  mc cân bng ca th trng là E
CR
.  đn gin, chúng ta gi đnh
NHTW không quy đnh t giá trung tâm.










Hình 1.1: Ch đ t giá c đnh ậ Cuătng
 Cu USD tng làm dch chuyn đng cu sang phi t D
0
đn D

1,

cu USD tng to áp lc nâng giá USD t E
CR
lên

E
*
(tc to áp lc
phá giá VND).
  duy trì t giá c đnh, NHTW phi can thip lên th trng ngoi
hi bng cách bán ra mt lng USD bng khong cách Q
0
Q
1
đ mua
VND. Hành đng can thip ca NHTW làm dch chuyn đng cung
USD t S
0
lên S
IN
.
Nh vy, thông qua can thip, NHTW đư tha mãn toàn b lng cu USD
ph tri so vi cung, do đó t giá vn đc duy trì không đi  mc E
CR
. Hành
đng can thip ca NHTW làm gim d tr ngoi hi quc t bng VND, đng thi
làm cho lng tin VND trong lu thông co li. Do vy, đ tránh hu qu lm phát,
NHTW phi tin hành mt giao dch trên th trng m bng cách mua chng
khoán vào đ bm thêm tin vào lu thông tng đng vi lng VND thu đc

t bán USD.

E
*
E
CR
E(VND/USD)
D
0
D
1
S
0
S
IN
0
Q
0
Q
1
8

Hình 1.2: Ch đ t giá c đnh - Cungătng.
 Cung USD tng to áp lc phá giá t E
CR
đn E
*
(tc to áp lc nâng
giá VND).  duy trì t giá c đnh, NHTW mua vào lng USD
bng khong cách Q
0
Q
1
đ bán VND ra. Hành đng can thip ca
NHTW đư làm dch chuyn đng cu USD t D
0
đn D
IN
. Qua can
thip, NHTW đư hp th toàn b lng cung USD ph tri, do đó t
giá vn đc duy trì không đi  mc E
CR
. Hành đng can thip ca
NHTW làm tng d tr ngoi hi quc t bng USD ca Vit Nam,
đng thi làm cho lng VND trong lu thông tng.
 Lng tin trong lu thông tng.  tránh hu qu lm phát, NHTW
phi tin hành mt giao dch trên th trng m bng cách bán chng
khoán đ hút bt tin vào lu thông tng đng vi lng VND

bm vào th trng t bán USD.
Nh vy, trong ch đ t giá c đnh, khi các lc lng th trng làm cho
đng cung và đng cu dch chuyn, làm cho d tr ngoi hi ca NHTW thay
đi. iu này là khác vi ch đ t giá th ni hoàn toàn khi đng cung và đng
cu dch chuyn làm cho t giá thay đi ch không phi d tr ngoi hi ca
NHTW.
1.1.2.2 Ch đ t giá hi đoái th ni t do
Là ch đ, trong đó t giá đc xác đnh hoàn toàn t do theo quy lut cung
cu trên th trng ngoi hi mà không có bt k s can thip nào ca ngân hàng
E
CR

E
*

S
0
S
1
D
0
D
IN
0
Q
0
Q
1
Q(USD)
E(VND/USD)

9




trung ng. Mc dù vy trên thc t, nói là áp dng ch đ t giá th ni đc lp,
nhng chính ph không th  đn s bin đng nht thi ca t giá, nên đư ít nhiu
có can thip đ gim s bin đng ca t giá. Tuy nhiên, can thip ca chính ph là
tùy Ủ và không đt bt c mc tiêu bt buc c th nào phi đt đc.
Vai trò ca NHTW trong ch đ t giá hi đoái th ni t do:
NHTW không can thip nhm nh hng lên t giá thông qua hot đng
mua vào hay bán ra đng ni t trên th trng ngoi hi. NHTW đ cho t giá đc
xác đnh hoàn toàn t do bi quy lut cung cu trên th trng ngoi hi.








Hình 1.3: Ch đ t giá th ni ậ Cuătng.
Nh vy, trong ch đ t giá th ni, cu tng làm cho:
 T giá tng, tc ngoi t lên giá còn ni t gim giá.
 Khi lng ngoi t giao dch trên th trng tng.

Hình 1.4: Ch đ t giá th ni ậ Cungătng
E
1

E
0
D
1
D
0
Q
O

Q
1

Q
*
S
0
Q(USD)
E(VND/USD)
0


E

0
E
1
S
1
D
0
Q
O

Q
1

Q
*
S
0
Q(USD)
0
E(VND/USD)
10




Nh vy, trong ch đ t giá th ni, cung tng làm cho:
 T giá gim, tc ngoi t gim giá còn ni t lên giá.
 Khi lng ngoi t giao dch trên th trng tng.
Tóm li, bn cht ca ch đ t giá th ni là vic t giá t điu chnh đ
phn ánh quan h cung cu trên th trng ngoi hi. Do đó, vai trò ca NHTW trên

th trng ngoi hi là hoàn toàn trung lp.
1.1.2.3 Ch đ t giá hi đoái hn hp gia c đnh và th ni (Ch đ t giá
hi đoái th ni có điu tit)
Là ch đ t giá tn ti khi NHTW tin hành can thip tích cc trên th
trng ngoi hi nhm duy trì t giá bin đng trong mt vùng nht đnh, nhng
NHTW không cam kt duy trì mt t giá c đnh hay mt biên đ dao đng hp
xung quanh t giá trung tâm. Chng hn, NHTW không công b và không cam kt
duy trì mt t giá c đnh nào, nhng cam kt can thip đ t giá ngày hôm nay ch
bin đng trong mt gii hn t l phn trm nht đnh so vi ngày hôm trc. Ch
đ t giá th ni có điu tit đc xem nh ch đ t giá hn hp gia ch đ t giá
th ni hoàn toàn và t giá c đnh.
Vai trò ca NHTW trong ch đ t giá th ni có điu tit
Trong ch đ t giá th ni có điu tit, t giá không c đnh mà cng không
t do bin đng hoàn toàn. Mt mt, t giá đc hình thành và bin đng theo các
lc lng th trng. Mt khác, NHTW tích cc can thip đ gim s bin đng quá
mc ca t giá, hoc đ t giá bin đng trong mt biên đ nht đnh.
11





Hình 1.5: Ch đ t giá th niăcóăđiu tit ậ Cuătngăquáămc
Trong ch đ t giá th ni có điu tit, khi cu tng:
 T giá tng, nhng do có can thip nên t giá ch tng  mc va phi t E
0

đn E
IN
, trong đó nu là ch đ t giá th ni hoàn toàn thì t giá tng đn

mc E
M
đ điu tit cung cu.
 Do có can thip ch mt phn nên t giá không gim t E
M
xung E
0
, mà ch
gim xung E
IN
, d tr ngoi hi gim.
 Nh vy vai trò ca th trng đc th hin bi t giá tng t E
0
đn E
IN
,
còn vai trò can thip ca ngân hàng trung ng đc th hin bi t giá gim
t E
M
xung E
IN

E
E
M
E
IN

E
0

0
Q
S
S‟
D
D‟