B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T THÀNH PH H CHÍ MINH
=
=
HOÀNG TH NGUYN
CÁC NHÂN T NH HNG N QUYT NH NGH
VIC CA NHÂN VIÊN TRONG CÁC NGÂN HÀNG
THNG MI C PHN VIT NAM TI TP. HCM
LUN VN THC S KINH T
THÀNH PH H CHÍ MINH – NM 2012
B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T THÀNH PH H CHÍ MINH
=
=
HOÀNG TH NGUYN
CÁC NHÂN T NH HNG N QUYT NH NGH
VIC CA NHÂN VIÊN TRONG CÁC NGÂN HÀNG
THNG MI C PHN VIT NAM TI TP. HCM
Chuyên ngành: Qun tr kinh doanh
Mã s:60.34.01.02
LUN VN THC S KINH T
NGI HNG DN KHOA HC:
TS. NGUYN HU LAM
THÀNH PH H CHÍ MINH – NM 2012
i
LI CÁM N
Lun vn Thc S vi đ tài nghiên cu “Các nhân t nh hng đn quyt đnh
ngh vic ca nhân viên trong các Ngân hàng TMCP Vit Nam ti TP H Chí
Minh” đc hoàn thành vào tháng 10/2012. Kt qu này đt đc là nh s h tr rt
ln t phía thy cô, đng nghip, bn bè và gia đình. Tôi rt bit n và xin gi li cm
n chân thành đn:
- Thy Nguyn Hu Lam, ngi thy đã tn tình hng dn và góp ý đ tài cho
tôi ngay t giai đon hình thành tên đ tài, cách thc tìm kim tài liu tham
kho, trong sut quá trình phát trin sâu ni dung, đn giai đon hoàn thành lun
vn này.
- Cám n anh Bùi c Quc, giám đc Ngân hàng bán l VIB Qun 6, đã nhit
tình hng dn tôi trong quá trình thu thp tài liu, x lý s liu nghiên cu và
cách thc trình bày bài làm hoàn chnh.
- Cám n tt c đng nghip, bn bè đã giúp đ tôi trong quá trình tho lun,
tham gia kho sát và góp ý cho bng câu hi kho sát cng nh các ni dung
khác trong bài lun.
- Cám n tt c thy cô trong khoa QTKD đã dy và mang li cho tôi nhiu kin
thc trong nhng nm đào to Thc S ti trng H Kinh T TP. HCM đã giúp
tôi có nn tng kin thc vng chc.
- Sau cùng tôi xin cám n đn ba m đã luôn ng h, đng viên và to điu kin
tt nht đ tôi hoàn thành bài lun này.
Tp. HCM ngày 20/10/2012
Hc viên: Hoàng Th Nguyn
Lp: Qun Tr Kinh Doanh, K19
ii
LI CAM OAN
Tác gi cam đoan tt c ni dung chi tit ca bài lun vn “Các nhân t nh hng
đn quyt đnh ngh vic ca nhân viên trong các Ngân hàng TMCP Vit Nam ti
TP H Chí Minh” đc trình bày theo kt cu và dàn ý ca chính tác gi. ây là kt
qu ca mt quá trình nghiên cu, thu thp thông tin và tài liu liên quan ti đ tài
nghiên cu, cùng vi s hng dn nhit tình ca TS. Nguyn Hu Lam đ hoàn thành
bài lun này.
Tác gi xin hoàn toàn chu trách nhim vi cam kt trên.
Tp. HCM ngày 20 tháng 10 nm 2012
Hc viên: Hoàng Thi Nguyn
Lp Qun Tr Kinh Doanh, K19
iii
MC LC
LI CÁM N i
LI CAM OAN ii
MC LC iii
DANH MC BNG BIU VÀ HÌNH V vi
PHN M U: GII THIU NI DUNG NGHIÊN CU 1
1. Lý do hình thành đ tài 1
2. Vn đ nghiên cu 2
3. Mc tiêu nghiên cu 2
4. i tng và phm vi nghiên cu 3
5. Phng pháp nghiên cu 3
6. Ý ngha thc tin ca đ tài : 3
7. Kt cu đ tài nghiên cu 4
CHNG 1: C S LÝ LUN V QUYT NH NGH VIC VÀ CÁC MÔ
HÌNH NGHIÊN CU 5
1.1 C s lý lun ca đ tài nghiên cu 5
1.1.1 Khái nim ngun nhân lc: 5
1.1.2 Các vn đ v quyt đnh ngh vic 5
1.1.3 Lý thuyt v s tha mãn nhu cu ca nhân viên 6
1.1.3.1 Thuyt nhu cu cp bc ca Maslow 6
1.1.3.2 Lý thuyt ERG –Calyton Algerfer 8
1.1.3.3 Lý thuyt thành tu David I. McCelland 8
1.1.3.4 Lý thuyt hai nhân t Herzberg 9
1.1.3.5 Lý thuyt công bng Adams 10
1.1.3.6 Lý thuyt k vng ca Vroom 10
1.2 Mô hình nghiên cu v quyt đnh ngh vic 11
1.2.1 Các mô hình nghiên cu trc đây v quyt đnh ngh vic 11
1.2.2 Mô hình nghiên cu đ xut 12
iv
1.2.3 Các nhân t trong mô hình nghiên cu 14
1.2.3.1 S phù hp 14
1.2.3.2 Thu nhp 15
1.2.3.3 S hun luyn và phát trin ngh nghip: 17
1.2.3.4 Thách thc trong công vic 19
1.2.3.5 Quan h vi lãnh đo 19
1.2.3.6 Quan h vi đng nghip 21
1.2.3.7 Áp lc công vic 22
CHNG 2: S LC S HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIN H THNG
NGÂN HÀNG TMCP VIT NAM 24
2.1 C cu h thng Ngân hàng Thng Mi C Phn Vit Nam qua các nm 24
2.2 V th cnh tranh ca h thng NHTMCP Vit Nam qua các nm 24
2.3 Hin trng nhân lc trong ngành Ngân hàng ti Vit Nam hin nay 26
2.3.1 Tng s và c cu nhân lc: 26
2.3.2 Trình đ chuyên môn 28
2.3.3 ánh giá khái quát v nhân lc ngành Ngân hàng 29
CHNG 3: KHO SÁT S TÁC NG CA CÁC YU T NH
HNG N QUYT NH NGH VIC CA NHÂN VIÊN TRONG CÁC
NGÂN HÀNG TMCP TI VIT NAM 32
3.1 Quy trình kho sát 32
3.2 Kt qu kho sát 35
3.2.1 Phân tích mô t 35
3.2.2 Kim đnh đ tin cy ca thang đo 38
3.2.3 Phân tích nhân t 40
3.2.3.1 Phân tích nhân t vi các bin đc lp 40
3.2.3.2 Mô hình nghiên cu điu chnh 44
3.2.4 Phân tích hi quy 48
3.2.4.1 Ma trn h s tng quan gia các bin 48
3.2.4.2 Phng trình hi quy tuyn tính 49
3.2.4.3 Kt qu kim đnh gi thuyt 51
v
3.2.5 Kim đnh s khác bit v vic ra quyt đnh ngh vic đi vi các bin đnh tính 52
3.2.5.1 Kim đnh s khác bit v vic ra quyt đnh ngh vic gia nam và n 52
3.2.5.2 Kim đnh s khác bit v vic ra quyt đnh ngh vic gia các nhân
viên có nhóm đ tui khác nhau 52
3.2.5.3 Kim đnh s khác bit v vic ra quyt đnh ngh vic gia các nhân
viên có tính cht công vic khác nhau 53
CHNG 4: KT LUN VÀ XUT GII PHÁP 56
4.1 Kt lun v quyt đnh ngh vic ca nhân viên Ngân hàng TMCP Vit Nam ti
TP.HCM 56
4.2 xut gii pháp nhm duy trì ngun nhân lc có cht lng trong các Ngân
hàng TMCP ti Vit Nam 58
4.2.1 Gii pháp v nhóm đc đim công vic và s phù hp 58
4.2.2 Gii pháp v nhóm quan h vi lãnh đo 59
4.2.3. Gii pháp v mi quan h vi đng nghip 60
4.2.4 Gii pháp v nhóm hun luyn và phát trin 61
4.2.5 Gii pháp v thu nhp 62
4.2.6 Gii pháp phát trin ngun nhân lc cht lng cao trong chin lc phát trin
ngun nhân lc ca ngành Ngân hàng 63
4.3 Hn ch ca đ tài và hng nghiên cu tip theo 64
vi
DANH MC HÌNH NH VÀ BNG BIU
HÌNH NH
Hình 1.1. Tháp nhu cu ca Maslow 7
Hình 1.2. Thuyt ERG –Calyton Algerfer 8
Hình 1.3 Mô hình hai nhân t Herzberg 10
Hình 1.4 Mô hình nghiên cu đ xut 14
Hình 1.5 Li lãnh đo ca Blake & Mouton 20
Hình 2.1 Biu đ t l nhóm tui nhân viên ngành Ngân Hàng 2010 28
Hình 2.2 Biu đ t l gii tính nhân viên Ngân Hàng 2010 29
Hình 2.3 Biu đ t l trình đ nhân lc ngành Ngân hàng 2010 30
Hình 3.1 Biu đ t l gii tính ca đi tng nghiên cu 38
Hình 3.2 Biu đ t l nhóm tui ca đi tng nghiên cu 38
Hình 3.3 Biu đ t l nhóm tính cht công vic ca đi tng nghiên cu 38
Hình 3.4 Mô hình nghiên cu điu chnh 44
Hình 3.5 Mô hình đc đim công vic ca Hackman & Oldman 47
Hình 4.1 Mô hình phát trin ngun nhân lc cht lng cao
theo nguyên tc Smart 63
vii
BNG BIU
Bng 2.1 C cu h thng NHTMCP Vit Nam qua các nm 25
Bng 2.2 Th phn tin gi ca các NHTMCP Vit Nam qua các nm (%) 26
Bng 2.3 Th phn tín dng ca các NHTMCP Vit Nam qua các nm (%) 26
Bng 3.1 Bng mã hóa d liu các thang đo 35
Bng 3.2 Kt qu các bin đc gi li sau phân tích Crobach’s Alpha 41
Bng 3.3 Tng hp kt qu phân tích nhân t EFA 42
Bng 3.4 Ma trn tng quan gia các bin 49
Bng 3.5 Bng đánh giá đ phù hp ca mô hình 50
Bng 3.6 Kt qu hi quy vi phng pháp Enter 50
1
PHN M U: GII THIU NI DUNG NGHIÊN CU
1. Lý do hình thành đ tài
S phát trin ca nn kinh t quc gia bao gi cng gn lin vi s phát trin ca
mt h thng tài chính lành mnh, bn vng. c s dng nh là mt công c
chính yu trong điu hành các chính sách tài chính – tin t v mô ca nhà nc, các
t chc tài chính nói chung và ngành Ngân hàng nói riêng đã cho thy tm quan
trng và s phát trin to ln ca mình bên cnh s phát trin nhanh chóng ca đt
nc.
Thc tin ca nhiu quc gia cho thy, nu s phát trin ca h thng Ngân hàng
đc h tr ch yu t s phát trin tng xng ca ngun nhân lc, đc bit là
ngun nhân lc cht lng cao thì s to nên s phát trin bn vng cho ngành.
Vit Nam s phát trin nhanh chóng ca các t chc tín dng giai đon 2007-2008
đã bc l ra nhiu hn ch, điu này bt ngun t nhiu nguyên nhân, mt trong
nhng nguyên nhân trng yu xut phát t ngun nhân lc, trong đó ngun nhân lc
cht lng cao phát trin cha phù hp vi mc tng trng hot đng ca các t
chc tín dng và thiu s gn bó vi công vic t chc hin ti.
Vi đc trng ca ngun nhân lc Ngân hàng ch yu là ngun nhân lc tr, có
trình đ cao (thng kê t Ngân hàng nhà nc nm 2011 thì ngun nhân lc Ngân
hàng có hn 60% nhân viên đ tui di 30 và gn 70% trình đ t đi hc tr
lên) thì vic phát huy và tn dng đc th mnh ca ngun lc tr này s mang li
thành công rt ln cho các t chc Ngân hàng. Tuy nhiên, thc trng thay đi công
vic sang t chc khác din ra rt nhiu đi vi ngun lc tr bi l s nng đng,
mun khám phá điu mi, s hp dn, cun hút t các t chc khác,…t đó dn ti
quyt đnh ngh vic t chc c và bt đu công vic mi mt t chc hoàn toàn
mi.
Nh vy, đâu là lý do chính khin nhân viên trong Ngân hàng quyt đnh ngh vic
sang mt t chc mi hin nay? Có gii pháp nào đ duy trì ngun nhân lc có cht
2
lng trong Ngân hàng? ây là vn đ tác gi quan tâm và cng chính là lý do chn
đ tài “Các nhân t nh hng đn quyt đnh ngh vic ca nhân viên trong
các Ngân hàng TMCP ti TP H Chí Minh hin nay”. Hiu và nhn bit đc
các yu t chính này nhm giúp cho các t chc tài chính và đc bit là Ngành
Ngân hàng có th duy trì đc ngun nhân lc có cht lng cho mình.
2. Vn đ nghiên cu
Vn đ nghiên cu là xác đnh các nguyên nhân thng xy ra, có tác đng mnh và
xem xét mc đ nh hng ca các nguyên nhân này đn quyt đnh ngh vic ca
nhân viên trong các Ngân hàng thng mi c phn (TMCP) ti TP. H Chí Minh.
Các câu hi nghiên cu đc đt ra là:
- Nhng nguyên nhân nào dn ti quyt đnh ngh vic ca nhân viên trong
các Ngân hàng TMCP ti TP. HCM?
- Trong các nguyên nhân dn ti quyt đnh ngh vic ca nhân viên Ngân
hàng TMCP ti TP. HCM thì nguyên nhân nào tác đng mnh m nht?
- i vi mt s yu t nh gii tính, đ tui, tính cht công vic thì quyt
đnh ngh vic ca nhân viên trong các Ngân hàng TMCP ti TP. HCM có s
khác bit hay không?
3. Mc tiêu nghiên cu
tài đt ra nghiên cu vi các mc tiêu sau:
- Xác đnh các nguyên nhân chính nh hng đn quyt đnh ngh vic ca
nhân viên ti các Ngân hàng TMCP trong TP. HCM hin nay.
- o lng mc đ nh hng ca các nguyên nhân tác đng đn quyt đnh
ngh vic ca nhân viên ti các Ngân hàng TMCP trong TP. HCM
- ra gii pháp nhm đóng góp cho các t chc tài chính nói chung và các
Ngân hàng TMCP nói riêng trong vic qun tr ngun nhân lc nhm duy trì
mt ngun nhân lc có cht lng cho mình trong bi cnh th trng hin
nay.
3
4. i tng và phm vi nghiên cu
i tng nghiên cu:
- Thc trng ngh vic ca nhân viên ti các Ngân hàng TMCP trong TP.
HCM hin nay
- Các yu t nh hng đn quyt đnh ngh vic ca nhân viên ti các Ngân
hàng TMCP trong TP. HCM
- Gii pháp đ duy trì ngun nhân lc có cht lng ti các Ngân hàng TMCP
trong TP. HCM
i tng kho sát: Là nhng ngi ít nht 1 ln ngh vic ti mt Ngân hàng
TMCP trong TP.HCM
Phm vi nghiên cu: Tin hành nghiên cu trong đa bàn thành ph H Chí Minh.
5. Phng pháp nghiên cu
Vic nghiên cu thc hin theo 2 giai đon:
- Giai đon 1: Da vào c s lý thuyt, các mô hình nghiên cu trc đây trên
th gii và Vit Nam liên quan đn đ tài nghiên cu, kt hp vi ý kin ca các
chuyên gia có kinh nghim thc tin. Rút ra các yu t phù hp đ vn dng vào
trong mô hình nghiên cu ca mình, thit lp bng kho sát s b.
- Giai đon 2: Tác gi tin hành tho lun nhóm và phng vn trc tip mt s
bn bè, đng nghip thuc đi tng kho sát bng bng câu hi kho sát s b da
vào các yu t đã xác đnh trong giai đon 1. Kt qu kho sát s đc ghi nhn,
tng hp và là c s đ tin hành chnh sa và đa ra bng câu hi kho sát chính
thc và bt đu phng vn các đi tng kho sát. Tp hp kt qu kho sát đc
và tin hành x lý d liu thu thp đc sau cuc kho sát.
6. Ý ngha thc tin ca đ tài :
Thông qua kt qu ca đ tài nghiên cu này nhm giúp cho các nhà lãnh đo trong
t chc tài chính nói riêng và các doanh nghip khác nói chung có th nhn din ra
đc đâu là lý do chính yu khin các nhân viên khá gii ca mình ri b công ty
4
đ sang mt môi trng làm vic mi. T đó s đ ra cho mình mt gii pháp hiu
qu và kh thi trong qun tr ngun nhân lc.
7. Kt cu đ tài nghiên cu
Li m đu: Gii thiu ni dung nghiên cu.
Chng 1: C s lý lun v quyt đnh ngh vic và các mô hình nghiên cu
trc đây.
Chng 2: S lc s hình thành và phát trin h thng Ngân hàng TMCP
Vit Nam.
Chng 3: Kho sát s tác đng ca các yu t nh hng đn quyt đnh ngh vic
ca nhân viên trong các Ngân hàng TMCP Vit Nam.
Chng 4: Kt lun và đ xut gii pháp.
5
CHNG 1: C S LÝ LUN V QUYT NH NGH
VIC VÀ CÁC MÔ HÌNH NGHIÊN CU
1.1 C s lý lun ca đ tài nghiên cu
1.1.1 Khái nim ngun nhân lc:
Ngun nhân lc là ngun lc con ngi ca nhng t chc (vi quy mô, loi hình
và chc nng khác nhau) có kh nng và tim nng tham gia vào quá trình phát trin
ca t chc cùng vi s phát trin kinh t - xã hi ca quc gia, khu vc và th gii
(Nicholas, 2001, trang 256). Vi cách hiu này v ngun nhân lc xut phát t quan
nim coi ngun nhân lc là ngun lc vi các yu t vt cht, tinh thun to nên
nng lc, sc mnh phc v cho s phát trin nói chung ca các t chc.
Ngun nhân lc còn đc hiu là toàn b trình đ chuyên môn mà con ngi tích
ly đc, có kh nng đem li thu nhp trong tng lai (Beng, Fischer và
Dornhusch, 1995). Khi nói đn ngun nhân lc, ngi ta bàn đn trình đ, c cu,
s đáp ng vi yêu cu ca th trng lao đng. Cht lng ngun nhân lc phn
nh trong trình đ kin thc, k nng và thái đ ca ngi lao đng.
Nh vy, theo tác gi, ngun nhân lc trong doanh nghip chính là tng th nhng
kh nng hin ti và c tim nng ca ngi lao đng, bao gm kinh nghim, k
nng, trình đ và s tm tâm, n lc hay bt c đc đim nào khác to giá tr gia
tng và nng lc cnh tranh cho t chc, thông qua đó đáp ng yêu cu, mc tiêu
phát trin ca t chc.
1.1.2 Các vn đ v quyt đnh ngh vic
Quyt đnh ngh vic là mt hành đng có ý thc, có cân nhc khi ri khi t chc
hin ti (Tett & Meyer, 1993, trang 262).
Quyt đnh ngh ca nhân viên liên quan rt nhiu lý do, mà mt trong s đó có
nhng trng hp mà t chc không th tác đng đc nh trng hp v hu, gia
đình nhân viên chuyn đi xa hay quyt đnh ri b công vic hin ti ch đ nhà
chm lo cho gia đình h. Mt s nguyên nhân khin nhân viên quyt đnh ngh vic
mà t chc hoàn toàn có th can thip vào nh: S lãnh đo yu kém ca ngi
6
đng đu; c hi phát trin, hc hi hoàn toàn b hn ch; lng, thng không
xng đáng vi nng lc, kt qu làm vic ca nhân viên; áp lc công vic quá
ln;… (Accenture, 2001; Jardine và Amig, 2001).
Mt nghiên cu v mi quan h gia quyt đnh ngh vic ca nhân viên và nhng
hành đng qun lý ngun nhân lc ca t chc (Wagar, 2003) cho rng nhng nhân
viên trong t chc hu nh ít ngh vic hn nu t chc ghi nhn giá tr đóng góp
ca h (ví d nh c hi thng tin, các khon chi tr thù lao, chng trình ghi nhn
nhân viên chính thc,…) cùng vi h thng chia s thông tin gia nhân viên vi
nhân viên và gia nhân viên vi lãnh đo, s đoàn kt nhóm trong gii quyt vn đ
và các c hi đào to. Hn na, kt qu nghiên cu này cng ch ra rng có s nhn
thc ln ca nhân viên v các chính sách gi nhân viên ca t chc và nghiên cu
cng đã cung cp bng chng cho rng nhng nhân viên ln tui và có thâm niên
cao trong t chc thì thng ít có d đnh chuyn đi công vic.
1.1.3 Lý thuyt v s tha mãn nhu cu ca nhân viên
Nghiên cu v quyt đnh ngh vic ca nhân viên ti mt t chc đc gn lin
vi các lý thuyt v s tha mãn công vic, lý thuyt đng viên khuyn khích, lý
thuyt gn bó vi t chc, Sau đây là tóm tt mt s lý thuyt quan trng.
1.1.3.1 Thuyt nhu cu cp bc ca Maslow
Theo đó, nhu cu con ngi đc lit kê theo mt trt t bc thang hình kim t
tháp. Nhng nhu cu c bn phía đáy tháp phi đc tha mãn trc khi ngh đn
nhu cu cao hn. Các nhu cu bc cao s ny sinh và mong mun đc tha mãn
ngày càng mãnh lit khi tt c nhu cu c bn đáy tháp đc đáp ng đy đ.
Theo Maslow bc 5 nhu cu này chính là: nhu cu sinh lý, nhu cu an toàn, nhu cu
xã hi, nhu cu t trng và nhu cu t th hin. Thông qua lý thuyt này thì các nhà
qun lý s nhn bit đc nhân viên ca mình đang cp bc nhu cu nào t đó
đng viên nhân viên mình bng cách đáp ng nhu cu cá nhân ca h.
7
Hình 1.1 Cp bc nhu cu ca Maslow
(Ngun:
www.valuebasedmanagement.net
)
Trong đó:
Nhu cu
S th hin
Tn ti
Thc n, nhà , ngh ngi
An toàn
Ni làm vic an toàn, vic làm đc đm bo, an toàn v thân th
Xã hi
Là thành viên ca t chc, đc giao lu, chia s, hp tác
c công nhn
c ghi nhn thành tích bng các phn thng, đa v, c hi thng tin
T hoàn thin
Phát trin tài nng, nhng trin vng ngh nghip
Lý thuyt ca Maslow đc các nhà qun tr vn dng rng rãi trong lnh vc
Marketing và qun tr ngun nhân lc. Tuy nhiên, vic vn dng cp bc nhu cu
ca Maslow có mt s hn ch nht đnh:
• Nhu cu ca con ngi rt da dng và khó phân bit mt cách rõ ràng theo
cp bc nhu cu.
• Nhu cu con ngi không gia tng t thp đn cao, nhà qun tr s mc sai
lm nu tìm cách tha mãn nhu cu con ngi t thp đn cao.
1
2
3
4
5
1- Nhu cu sinh lý
2- Nhu cu an toàn
3- Nhu cu xã hi
4- Nhu cu đc công nhn
5- Nhu cu t hoàn thin
8
• Sc thái vn hóa nh hng ti s xut hin nhu cu và trt t cp bc nhu
cu nhng lý thuyt cp bc nhu cu ca Maslow cha đ cp đn yu t này
1.1.3.2 Lý thuyt ERG –Calyton Algerfer
Lý thuyt ERG cho rng nhu cu ca mt con ngi gm: Nhu cu tn ti (c
vng khe mnh v thân xác và tinh thn), nhu cu giao tip (c vng tha mãn
trong quan h vi mi ngi) và nhu cu tng trng (c vng cho tng trng và
phát trin cá nhân). im khác bit chính ca lý thuyt ERG so vi Maslow ch
Calyton Algerfer cho rng có nhiu nhu cu xut hin cùng mt lúc và khi mt nhu
cu không th đc đáp ng thì có th đc bù đp bi nhu cu khác.
Hình 1.2 Thuyt ERG –Calyton Algerfer
(Ngun:
/>)
1.1.3.3 Lý thuyt thành tu David I. McCelland
Lý thuyt ca
David I. McClelland (1940) tp trung vào ba loi ba nhu cu ca con
ngi: Nhu cu v thành tu, nhu cu v quyn lc và nhu cu liên minh.
Nhu cu giao tip
Nhu cu tng trng
Nhu cu tn ti
Tha mãn/ tin trin
Tht vng/ quay ngc
Tha mãn/ tng cng
9
- Nhu cu v thành tu: Hng ti kt qu vt tri, đt đc nhng chun
mc và n lc đ thành công.
- Nhu cu v quyn lc: Là nhu cu mong mun có nh hng hoc kh
nng nh hng đn ngi khác.
- Nhu cu v liên minh: Là mong mun có đc các mi quan h thân
thin và gn gi vi ngi khác.
1.1.3.4 Lý thuyt hai nhân t Herzberg
Herzberg đ xut mô hình hai nhân t, bao gm:
- Nhân t không hài lòng (demotivate factor): Là tác nhân ca s không hài
lòng ca nhân viên trong công vic ti mt t chc, có th là do:
• Ch đ, chính sách ca t chc.
• S giám sát trong công vic không thích hp.
• Các điu kin làm vic không đáp ng mong đi ca nhân viên.
• Lng bng và các khon thù lao không phù hp hoc cha đng
nhiu nhân t không công bng.
• Quan h vi đng nghip không tt.
• Quan h vi các cp ( cp trên, cp di) không đt đc s hài
lòng.
- Nhân t hài lòng (motivator factor):
• t đc kt qu mong mun.
• S tha nhn ca t chc, lãnh đo và ca đng nghip.
• Trách nhim.
• S tin b, thng tin trong ngh nghip.
• S tng trng nh mong mun.
Nhân t hài lòng đc coi là nhân t đng viên, nhân t không hài lòng đc coi là
nhân t duy trì. Theo đó Herzberg cho rng ch có nhng nhân t đng viên mi có
th mang li s tha mãn cho nhân viên và nu không làm tt các nhân t duy trì s
dn đn s bt mãn ca nhân viên.
10
Nhân viên bt
mãn và không
có đng lc
Nhân viên
không bt
mãn nhng
không có
đng lc
Nhân viên
tha mãn và
có đng lc
Nhân t
duy trì
Nhân t
đng viên
Hình 1.3 Mô hình hai nhân t Herzberg
/>
1.1.3.5 Lý thuyt công bng Adams
Lý thuyt ca Adams (1963) cho rng mi ngi thng có mong mun nhn đc
nhng phn thng tng xng vi nhng đóng góp hay công sc mà h đã b ra.
Nu mt cá nhân nhn thy bn thân đc tr lng di mc đáng đc hng,
anh ta s gim n lc bn thân xung đ duy trì “s cân bng”. Nu anh ta ngh rng
đang đc tr lng cao, anh ta s c gng làm vic chm ch hn. Tính công bng
này còn đc xem xét gia t l đóng góp và kt qu nh đc ca mt nhân viên
vi nhng nhân viên khác có hp lý không. Trong trng hp không cm nhn
đc tính hp lý, h có th t đt ra yêu cu tng hay gim s n lc ca bn thân
đ đt đc “s cân bng”.
1.1.3.6 Lý thuyt k vng ca Vroom
Thuyt k vng ca V. Vroom (1964) cho rng hành vi và đng c làm vic ca con
ngi không nht thit đc quyt đnh bi hin thc mà nó đc quyt đnh bi
nhn thc ca con ngi v nhng k vng ca h trong tng lai. Lý thuyt này
đc xây dng theo công thc:
Phn thng x Mong đi x Phng tin = S đng viên
Phn thng = sc hp dn cho mt mc tiêu nào đó (Phn thng cho tôi là
gì?).
Mong đi (thc hin công vic) = nim tin ca nhân viên rng nu n lc làm
vic thì nhim v s đc hoàn thành (Tôi phi làm vic khó khn, vt v nh
th nào đ đt mc tiêu).
11
Phng tin (nim tin) = nim tin ca nhân viên rng h s nhn đc đn đáp
khi hoàn thành nhim v (liu ngi ta có bit đn và đánh giá nhng n lc
ca tôi?).
Thành qu ca ba yu t này là s đng viên. ây chính là ngun sc mnh mà nhà
lãnh đo có th s dng đ chèo lái tp th hoàn thành mc tiêu đã đ ra. Khi mt
nhân viên mun thng chc trong công vic thì vic thng chc đó s nh là mt
phn thng cao đi vi nhân viên đó. Nu mt nhân viên tin rng khi mình làm
vic tt, đúng tin đ, s đc mi ngi đánh giá cao, ngha là nhân viên này có
mc mong đi cao. Tuy nhiên, nu nhân viên đó bit đc rng công ty s đi tuyn
ngi t các ngun bên ngoài đ lp vào v trí trng hay đa vào các v trí qun lý
ch không đ bt ngi trong công ty t cp di lên, nhân viên đó s có mc
phng tin thp và s khó có th khuyn khích đng viên đ nhân viên này làm
vic tt hn.
1.2 Mô hình nghiên cu v quyt đnh ngh vic
1.2.1 Các mô hình nghiên cu trc đây v quyt đnh ngh vic
Theo nghiên cu ca Janet Cheng Lian Chew v “nh hng ca thc tin qun tr
ngun nhân lc đn vic gi li nhân viên ch cht ca các t chc ca Úc” (2004)
cho rng nhng nhân t chính nh hng đn d đnh ngh vic ca nhân viên bao
gm: S phù hp (S phù hp gia cá nhân vi t chc và s phù hp gia cá nhân
vi công vic); Lng, thng và s công nhn thành tích ca nhân viên; S hun
luyn và phát trin ngh nghip; S thách thc trong công vic, hành vi lãnh đo;
Quan h ni làm vic; Chính sách ca công ty; Môi trng làm vic.
Theo nghiên cu ca Trn Th Trúc Linh, lun vn Thc S “Các yu t nh hng
đn quyt đnh ngh vic công ty tin hc TMA”, Trng H Bách Khoa – HQG
HCM, (07-2007) cho rng quyt đnh ngh vic ca nhân viên ph thuc vào các
yu t là áp lc, môi trng làm vic, tin lng, thng tin/ đào to/phát trin,
thng hiu công ty, quan h ni làm vic, thng và phúc li.
12
Theo mô hình nghiên cu trong lnh vc Ngân hàng ti Pakistan ca Hunjra và cng
s (2010) cho rng nhng nhân t nh hng đn s tha mãn ca nhân viên ch
gm 3 nhân t chính: S t tr, hành vi lãnh đo và tinh thn đng đi.
Theo nghiên cu ca nhóm sinh viên trng đi hc Bryn Mawr ti M v s thay
đi công vic. Nhóm sinh viên này tin hành phng vn trên 97 nhân viên n thuc
nhiu lnh vc khác nhau trong xã hi nh: Nghành dt may, khách sn, vin thông,
Ngân hàng và các nghành dch v ni đa khác, đã đa ra rt nhiu lý do khin cho
nhân viên quyt đnh ngh vic. Mc đ tác đng ca các yu t này cng khác
nhau đi vi các nghành ngh khác nhau trên đi tng kho sát là n. Theo đó đa
ra 8 lý do đc coi là quan trng nht:
Lng và thi gian làm vic ti c quan;
S sa thi, gim biên ch;
Bt mãn vi cách thc qun lý ca công ty
Bt mãn vi quy trình vn hành và hot đng ca công ty
S đào to và hun luyn
S ci thin điu kin v sinh và ch đ chm sóc sc khe
S thng tin
Bnh tt
1.2.2 Mô hình nghiên cu đ xut
T nhng mô hình đã đ cp phn c s lý thuyt, mô hình nghiên cu đc đ
xut da vào mô hình nghiên cu ca Janet Cheng Lian Chew. Lý do la chn mô
hình này:
Mô hình ca Janet Cheng Lian Chew tp hp khá đy đ các nhân t tác
đng đn quyt đnh ngh vic mà các nghiên cu khác có đ cp.
Kt qu nghiên cu ca Janet Cheng Lian Chew cho ra kt qu tác đng ca
các nhân t khá ln đn bin ngh vic.
13
Nghiên cu đc thc hin ti th trng Úc, mt trung tâm tài chính nng
đng và phát trin cao, phù hp vi xu th phát trin trong tng lai ca th
trng tài chính Vit Nam.
Mô hình nghiên cu đ xut có b sung thêm yu t “Áp lc trong công
vic” theo ý kin ca các đi tng kho sát trong phng vn s b và ca
mt s chuyên gia trong các cuc tho lun nhóm. Lý do phn ln cho rng
vi tc đ phát trin khá nóng ca th trng tài chính nói chung và ca
ngành Ngân hàng nói riêng hin nay thì ch tiêu kinh doanh đt ra cho các
phòng ban kinh doanh là rt cao, đng thi nhân viên dù làm bt k phòng
ban nào ca các t chc tài chính hu ht là đi ng nhân viên s làm vic
trong mt đi hình đa k nng. iu này to ra mt nn vn hóa chia s các ý
tng và kin thc xuyên sut th trng quc t và các b phn doanh
nghip. Hot đng trong mt lnh vc cnh tranh khc lit, các t chc tài
chính thng xuyên phi cung cp các dch v tài chính phc tp. Nhân t
bo đm cho s thành công cho h chính là ngun nhân lc luôn sn sàng
gii quyt mi khó khn. Có th s phi đi mt vi các thách thc v
chuyên môn trong mt ngành kinh doanh quá rng ln hay vô s các vn đ
đòi hi k nng phân tích và vic bn đang làm s có nh hng rt rng ln
và lâu dài. Chính vì vy áp lc và yêu cu công vic thng đt ra rt cao.
Và cng chính là mt trong nhng lý do khin nhân viên phi quyt đnh
ngh vic và chuyn sang mt môi trng làm vic khác.
14
Hình 1.4 Mô hình nghiên cu đ xut
1.2.3 Các nhân t trong mô hình nghiên cu
1.2.3.1 S phù hp
Bao gm s phù hp gia cá nhân vi công vic và phù hp gia cá nhân vi t
chc.
- S phù hp gia cá nhân và công vic: Nhn mnh s phù hp gia con ngi
và công vic da trên quan đim v s nhn thc, k nng hay kh nng ca cá
nhân vi công vic mà cá nhân đó đm nhim (Edwards, 1991). S phù hp này
Thu nhp
Áp lc trong công vic
Quyt đnh
ngh vic
S phù hp
S hun luyn
và phát trin ngh nghip
Thách thc trong
công vic
Quan h vi lãnh đo
Quan h vi đng nghip
15
bao gm nhu cu cung cp hoàn ho và yêu cu kh nng hoàn ho. Trong đó nhu
cu cung cp hoàn ho chính là nhng mong mun, c nguyn cá nhân và nhng
đc đim, tính cht công vic làm tha mãn nhng mong mun đó. Theo đó, mong
mun cá nhân gm: Mc tiêu cá nhân (Locke, Shaw, Saari và Latham, 1981), nhu
cu tâm lý (Dawis và Lofquist, 1984), S thích thú (Campbell và Hansen, 1981) và
giá tr nhn đc (locke, 1976). Yêu cu kh nng hoàn ho tc là nhng yêu cu v
công vic đi vi tng cá nhân đ hoàn thành tt nhim v công vic và kh nng
cá nhân đáp ng đc các yêu cu ca công vic đm nhim, yêu cu công vic bao
gm kin thc, k nng, trình đ, kinh nghim và thái đ (Caldwell và O’Reilly,
1990).
- S phù hp gia cá nhân và t chc: c đnh ngha là s tng đng gia
con ngi vi t chc. ó là s tng đng gia nim tin ca cá nhân vi t chc
hoc mc tiêu ca cá nhân vi mc tiêu ca t chc đó (Kristof, 1996). Theo
Barnard (1938) đnh ngha s phù hp gia cá nhân và t chc nh là s sn sàng
gn bó ca cá nhân vi t chc vì mong mun, mc tiêu ca cá nhân phù hp vi
đng li, chính sách, vn hóa ca công ty.
Nh vy nhng ngi không phù hp nhiu vi công vic và t chc hin ti thì có
xu hng ngh vic nhiu hn nhng ngi có s phù hp gia cá nhân vi công
vic và s phù hp gia cá nhân vi t chc. Vì vy gi thuyt v mi quan h gia
bin phù hp vi bin quyt đnh ngh vic ca nhân viên trong ngành Ngân Hàng
ti TP. HCM nh sau:
H1: S cm nhn v phù hp ca cá nhân vi t chc, gia cá nhân vi công vic
càng thp thì quyt đnh ngh vic càng cao.
1.2.3.2 Thu nhp
Thu nhp là s tin mà cá nhân, t chc, khu vc, quc gia,…có đc t vic làm,
đu t hoc kinh doanh, Trong nghiên cu này thì thut ng thu nhp chính là s
tin mà cá nhân có đc t vic làm công cho mt doanh nghip, t chc nào đó,
thu nhp này không bao gm các khon thu nhp khi h làm công vic khác (không
16
liên quan đn doanh nghip, t chc h đang làm thuê). Theo đó, khon thu nhp
nào s bao gm các khon lng c bn, các khon tr cp (nu có), các loi
thng bao gm c thng đnh k và thng không đnh k, hoa hng (nu có) và
li ích bng tin khác phát sinh trc tip t công vic hin ti ca nhân viên. Phn
thu nhp này không tín khon phúc li t công ty (bo him xã hi, bo him y t,
các loi bo him khác,…).
• Tin lng: Theo t chc lao đng quc t ILO, tin lng là s tr công
hoc thu nhp mà biu hin bng tin và đc n đnh bng tha thun gia
ngi s dng lao đng và ngi lao đng. Trong nn kinh t th trng,
sc lao đng đc coi là hàng hóa do vy tin lng đc coi là giá c sc
lao đng, đc hình thành qua tha thun gia ngi s dng lao đng và
ngi lao đng, do hai bên tha thun trong hp đng lao đng và đc tr
theo nng sut, cht lng và hiu qu công vic. Còn đi vi ngi lao
đng thì tin lng là thu nhp t quá trình lao đng ca h, là phn thu
nhp ch yu nh hng trc tip đên mc sng ca đi đa s ngi lao
đng. Do đó, phn đu nâng cao tin lng là mc đích, là đng lc đ
ngi lao đng phát trin trình đ và kh nng lao đng ca mình.
• Tin thng: Thc cht là khon tin b sung cho tin lng nhm quán trit
hn nguyên tc phân phi theo lao đng và nâng cao hiu qu trong sn
xut kinh doanh ca các doanh nghip. Tin thng đc coi là mt trong
nhng bin pháp khuyn khích vt cht đi vi ngi lao đng trong sut
quá trình làm vic. Có tác dng rt tích cc đ h phn đu thc hin công
vic tt hn qua đó nâng cao nng sut lao đng cht lng sn phm, rút
ngn thi gian.
• Theo Willis (2000, trang 20), tin lng, thng là vn đ quan trng nht
khi nói đn vic thu hút và gi nhân tài. Mt mc lng công bng là nn
tng ca các tha thun gia ngi lao đng và ngi ch, vi gi đnh
rng tin có th nh hng đn hành vi ca h (Parker and Wright 2001).
Ch đ lng, thng ca công ty nh hng đn vic tuyn dng, gi li