TÁC ĐỘNG CỦA DÒNG VỐN ĐẦU TƯ GIÁN TIẾP NƯỚC NGOÀI ĐẾN TĂNG TRƯỞNG KINH TẾ VIỆT NAM.PDF

BăGIÁOăDCăVÀăÀOăTO
TRNGăIăHCăKINHăT TP.HCM




PHAN VNăNAM





TÁCăNGăCAăDÕNGăVNăUăTă
GIÁNăTIPăNCăNGOÀIăNăTNGă
TRNGăKINHăTăVITăNAM






LUNăVNăTHCăSăKINHăT







Tp.ăHăChíăMinhă– Nmă2012

BăGIÁOăDCăVÀăÀOăTO
TRNGăIăHCăKINHăT TP.HCM



PHAN VNăNAM



TÁCăNGăCAăDÕNGăVNăUăTă
GIÁNăTIPăNCăNGOÀIăNăTNGă
TRNGăKINHăTăVITăNAM
ChuyênăngƠnh:ăTƠiăchínhă- NgơnăhƠng
Mƣăs:ă60340201




LUNăVNăTHCăSăKINHăT



NGIăHNGăDNăKHOAăHC:
TS.ăNGUYNăTHăUYÊNăUYÊN



Tp.ăHăChíăMinhă– Nmă2012

LIăCAMăOAN
Tôiăxinăcamăđoan:ăbƠiă nghiênă cuănƠyălƠăktăquănghiênă cuăcaăchínhăcáă
nhơnătôi,ăđcăthcăhinădiăsăhngădnăkhoaăhcăcaăTinăsăNguynăThă
UyênăUyênăậ GingăviênăTrngăiăhcăKinhătăThƠnhăphăHăChíăMinh.ăă
Hcăviên

PhanăVn Nam

MCăLC
Niădung:ăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăTrang
LIăCAMăOAN
MCăLC
DANHăMCăCÁCăKụăHIU,ăCHăVITăTT
DANHăMCăBNGăBIU
TÓMăTTă 1
CHNGă1:ăGIIăTHIUă 1
1.1ăLỦădoănghiênăcuăđătƠi 1
1.2ăMcătiêuănghiênăcuăcaăđătƠi 3
1.3ăCơuăhiănghiênăcu 3
1.4ăPhmăviănghiênăcuăcaăđătƠi 4
1.5ăPhngăphápănghiênăcu 4
1.6ăKtăcuăcaăđătƠi 4
CHNGă2:ăTNGăQUANăCÁCăNGHIÊNăCUăTRÊNăTH GII V
UăTăGIÁNăTIPăNC NGOÀIăVÀăTNGăTRNG KINH T. 5
2.1ăCácănghiênăcuăvăkháiănim,ăđcăđim,ăcácănhơnătănhăhngăđnădòngă
vnăđuătăgiánătipăncăngoƠi. 5
2.2 Cácănghiênăcuăvănhngătácăđng caăFPIăđnătngătrng kinh t 7
CHNGă3:ăPHNGăPHÁPăNGHIÊNăCUă 12
3.1ăGiiăthiuămôăhình 12
3.2ăLaăchnămôăhình 14
CHNGă4:ăTÁCăNGăCAăDÕNGăVNăUăTăGIÁNăTIPă
NCăNGOÀIăNăTNGăTRNGăKINHăTăVITăNAM 17

4.1 QuáătrìnhătìmăkimădòngăvnăFPIătiăVităNam 17
4.1.1ăTrcăkhiăVităNamăgiaănhpăWTO (2007) 17
4.1.2ăSauăkhiăVităNamăgiaănhpăWTOătănmă2008ăđnănay 23
4.2ăXuăthăvnăđngădòngăvnăFPIătiăVităNam 25
4.2.1ăCácăQuăđuătă 25
4.2.2ăMtăsăCôngătyăqunălỦăQuăchăyu 28
4.2.3 CôngătyăcăphnăvƠăthătrngăchngăkhoán 34
4.3ăánhăgiáăchungăvăthcătrngădòngăvnăFPI tiăVităNam 37
4.3.1ăThunăliăvƠăkhóăkhnătrongăthuăhútădòngăvnăFPIătiăVităNam 37
4.3.2ăNhngăthƠnhăcôngătrongăthuăhútădòngăvnăFPIăvƠămtăsătnăti 39
4.4ăQuáătrìnhătngătrngăkinhătăcaăVităNam 42
4.4.1ăTrcăkhiăVităNamăgiaănhpăWTO 42
4.4.2 SauăkhiăgiaănhpăWTO 42
4.5ăTácăđngăcaădòngăvnăđuătăgiánătipăncăngoƠiăđnătngătrngăkinhă
tăVităNam 46
4.5.1ăDăliuătrongămôăhình 46
4.5.2ăKtăquăkimăđnh 46
4.5.3ăKtăquăcălngăvƠăđánhăgiáă 47
4.6ăMiăquanăhănhơnăquăgiaădòngăvnăFPIăvƠătngătrngăkinhătăcaăVită
Nam 49
CHNGă5:ăKTăLUN 53
5.1ăTngăktăliăcácăktăquănghiênăcu 53
5.2ăGiăỦăgiiăphápăthuăhútăvƠăkimăsoátăvnăFPIătiăVităNam 54
5.2.1 Giiăphápăthôngăquaăthătrngăchngăkhoán 54

5.2.2ăHoƠnăthinămôiătrngăđuăt 56
5.2.2.1ăMôiătrngăphápălỦă 56
5.2.2.2ăCácăchínhăsáchămăcaăthuăhútăvnă 58
5.2.3ăGiiăphápăkimăsoátăvnă 58
5.3ăNhngăhnăchăcaănghiênăcu 60
DANHăMCăTÀIăLIUăTHAMăKHO 61
CÁCăPHăLC 63
Phălcă1:ăTínhăcácăchăsăápădngămôăhìnhăchoăVităNam
Phălcă2:ăCácăktăquănghiênăcuăcaămôăhình
Phălcă3:ăCácăktăquăkimăđnhăWhite
Phălcă4:ăKtăquăkimăđnhăGranger
Phălcă5: CácăktăquăkimăđnhăADF















DANHăMCăCÁCăKÝăHIU,ăCHăVITăTT

FPI:ăVnăđuătăgiánătipăncăngoƠi
FDI:ăVnăđuătătrcătipăncăngoƠi
OECD:ăTăchcăhpătácăvƠăphátătrinăkinhăt
TTCK:ăThătrngăchngăkhoán
TTTC:ăThătrngătƠiăchính
WTO:ăTăchcăthngămiăthăgii
















DANHăMCăBNGăBIU
Trang:
Bngă4.1:ăCácăQuăđuăt,ăcôngătyăqunălỦăQuăăVităNam 31
Bngă4.2:ăDăliuăcácăbinătrongămôăhìnhăhiăquy 46
Bngă4.3:ăKtăquăkimăđnhăADF 47
Bngă4.4:ăKtăquăhiăquyătácăđngăcaăFPIăđnătngătrngăkinhăt 47
Bngă4.5:ăMaătrnăhăsătngăquan 48

Bngă4.6:ăKimăđnhăquanăhănhơnăquăGranger 50


















DANHăMCăCÁCăHÌNH

Hìnhă4.1:ăQuyămôăgiaoădchătiăSăgiaoădchăchngăkhoánăTPăHCMă(2002-
2007) 19
Hìnhă4.2:ăQuyămôăgiaoădchătiăSăgiaoădchăchngăkhoánăHƠăNiă(2005-
2007) 19
Hìnhă4.3:ăSălngăCôngătyăcăphnăhóaă(1992-2006) 20
Hìnhă4.4:ăQuyămôăkhi lngăgiaoădchăcaănhƠăđuătăncăngoƠiăsoăviătoƠnă
thătrngă(2002-2007) 21
Hìnhă4.5:ăTătrngăgiaoădchăcaănhƠăđuătăncăngoƠiăsoăviătoƠnăthătrngă
(2002-2007) 22

Hìnhă4.6:ăCăcuăđuătăcaănhƠăđuătăncăngoƠiăvƠoăTTCKăVNă(tínhăđnă
cuiăT5/2007) 23
Hìnhă4.7:ăSoăsánhămcăđăvnăhóaătrătrngăchimătrongăGDPăcácăncă
trongăkhuăvcătínhăđnăcuiănmă2005ă 34
Hìnhă4.8:ăSălngăcôngătyăniêmăytătiăthángă2-2007ăcaăcácăncătrongăkhuă
vc 35
Hìnhă4.9:ăQuyămôădòngăvnăFPIăgiaiăđonă2001ăđnăThángă6/2011 40
Hìnhă4.10:ăTătrngăgiáătrăgiaoădchăcaănhƠăđuătăncăngoƠiăsoăviătoƠnăthă
trngănmă2009ă-2011 41
Hìnhă4.11:ăTătrngăFPIă/ăFDIăgiaiăđonă(2001-2010) 42
Hìnhă4.12:ăTcăđătngătrngăGDPăcaăVităNamă(2001-2011) 44
Hìnhă4.13:ăTătrngăFPI/GDPăgiaiăđonă(2001-2011) 45


1
TịMăTT
uătăgiánătipăncăngoƠiălƠălnhăvcăkhôngăcònăxaălăviănhiuăhcăgiăkinhă
t.ăTuyănhiên,ătácăđngăcaădòngăvnănƠyăđnătngătrngăkinhătăcaămtăqucă
giaănhăthănƠoăvnăcònănhiuătranhălunătráiăchiu.ăBênăcnhănhngănghiênăcuă
thc nghim v đu t trc tip nc ngoƠi, bƠi vit nƠy kim tra s tác
đng ca đu t gián tip nc ngoƠi (FPI)ăđnătngătrngăkinhătăcaăVită
NamădaăvƠoănghiênăcuănmă2003ăcaătácăgiăJ.ăBensonăDurhamă“u t gián
tip nc ngoài, cho vay ca ngân hàng nc ngoài và tng trng kinh t”.
Tuyănhiên,ătrongăđiu kin ca VităNam,ăkhôngăth phơnătíchătáchăbch giaăcácă
dòngăvnăFPIăđuătăvƠoăcácăloi chngăkhoánăkhácănhau,ăch cóăth đánhăgiáătácă
đngădòngăvnăFPIănóiăchungăđi viătngătrng kinh t di nh hng ca
hai bină“vnăhóaăTTCK”ăvƠă“tcăđ tngătrngătínădng”,ăhaiăbinănƠyăth hin
mcăđ phátătrin ca TTTC Vit Nam.
Doăđ tƠiăch đánhăgiáătácăđng caădòngăvnăFPIăđnătngătrng kinh t Vit
Nam, ch khôngăsoăsánhăviăcácăth trngăkhác,ănên trongănghiênăcuănƠyătácă

gi ch s dng d liu chui thi gian (2000-2011),ăkhôngănhătrongămôăhìnhă
ca Durham li s dng d liuăchéo,ămangătínhăsoăsánh.
CHNGă1:ăGIIăTHIUă
1.1ăLỦădoănghiênăcuăđătƠi
Munăphátătrinănnăkinhăt,ătrcăhtăphiăđm boănhuăcuăvăvnăđuăt.ă
NhngănuăchătrôngăchăvƠoăngunăvnătătităkimătrongăncăkhôngăthìăchaă
đ,ăcácăqucăgiaăcnăphiăthuăhútăngunăvnătăbênăngoƠiăbaoăgmăngunăvnă
đuătătrcătipăncăngoƠiă(FDI)ăvƠăngunăvnăđuătăgiánătipăncăngoƠiă
(FPI). Trong nhng nm gn đơy, môi trng đu t ca Vit Nam tr nên hp


2
dn vƠ thun li hn so vi các nc trong khu vc nh có s n đnh v
chính tr - xƣăhi, tng trng kinh t tng đi nhanh vƠ cnh tranh cha nhiu
nên đƣ thu hút đc s quan tơm vƠ chú Ủ ca các đnh ch tƠi chính, các nhƠ
đu t nc ngoƠi trên khp th gii, đc bit lƠ trong giai đon Vit Nam bt
đu gia nhp WTO.
Nmă2006,ăthătrngăchngăkhoánăphátătrinămnhămăđƣătoănênămtăkênhăthuă
hútăquanătrngăngunăvnăđuătăgiánătipăncăngoƠi.ăăcóăthătnădngăcăhiă
nƠy,ăchínhăphăvƠăcácăcpălƣnhăđoăđƣăcóărtănhiuăcăgngăđyămnhăthuăhútă
ngunăvnăFPIăchoăphátătrinăkinhătătrongănc.ăNgun vn FPI vƠo Vit Nam
ngƠy đc ci thin, s lng vƠ quy mô hot đng ca các công ty qun lỦ
qu cng nh qu đu t nc ngoƠi gia tng đáng k, nht lƠ trong thi k
hng thnh ca TTCK Vit Nam. ơy lƠ ngun vn quan trng có tác dng
tng lng vn cn thit cho Vit Nam phát trin, trc tip thúc đy TTCK
vƠ to ra sc hp dn cho c phiu công ty.ăTuyănhiên,ădòngăvnăFPIăcngăhƠmă
chaănhiuăriăroămƠăđcăbitănhtăchínhălƠătínhăbtănăcaădòngăvn.ăDòngăvnă
FPIăcóăthăvƠoăqucăgiaămtăcáchăătănhngăcngăcóăthănhanhăchóngărútăraă
khiăqucăgiaătrongămtăsmămtăchiu.ăNgoƠiănhngăliăíchăcngănhăsăcnă
thită caă dòngă vnă nƠy,ă ngună vnă FPIă cóă thă tácă đngă xuă dnă đnă khngă

hongănnăkinhătăcaămtăqucăgia,ăthm chí có th gơy đ v th trng tƠi
chính nu các nhƠ đu t đng lot rút vn. Vy tác đng tích cc ln tiêu cc
ca dòng vn nƠy đi vi s phát trin kinh t caă Vită Namă nhng nm
va qua nh th nƠo? Vit Nam cn đn nhng bin pháp gì đ kim soát
dòng vn nƠy vƠ ngn nga nhng bt li mt cách hiu qu nht?ă Trcă
thcătrngăđó,ătácăgiăđƣăchnăvƠăthc hin đătƠi “Tác đng ca dòng vn đu
t gián tip nc ngoài đn tng trng kinh t Vit Nam” daătheoămôăhìnhă


3
nghiênăcuănmă2003ăcaătácăgiăJ.ăBensonăDurhamă “u t gián tip nc
ngoài, cho vay ca ngân hàng nc ngoài và tng trng kinh t” choălunăvn
Caoăhcăcaămình.
1.2 Mc tiêu nghiên cu
Mc tiêu nghiên cuăchínhăca đ tƠi lƠ lƠm rõ mi tng quan gia dòng FPI
vƠ tng trng kinh t Vit Nam, có hay không tác đng ca dòng FPI đn s
tng trng kinh t, tăđóăcóănhngăkhuynănghănhmăthuăhútăvƠăqunălỦădòngă
vnănƠyămt cách hiu qu,ăđăphc v cho quá trình phát trin kinh t quc gia.
ătƠiăđcăcăthăhoáăăcácămcătiêuăcăthănhăsau:
LƠmă rõă cácă vnă đă liênă quană đnă đuă tă giánă tipă ncă ngoƠiă vƠă tngă
trngă kinhă t.ă Sauă đó,ă xácă đnhă miă tngă quană giaă đuă tă giánă tipă ncă
ngoƠiăvƠătngătrngăkinhătăcaăVităNam.
ánhăgiáă mcăđă nhă hngăcaăđuă tăgiánă tipă ncă ngoƠiăđnă tngă
trngăkinhătăcaăVităNamăậ trênăcăsăphơnătíchăsăliuăchuiăthiăgianătă
2000-2011.ăQuaăđó,ăđăraăcácăbinăphápăqunălỦăFPIămtăcáchăhiuăquănhmă
nơngăcaoătngătrngăkinhăt.
1.3ăCơuăhiănghiênăcu
uătăgiánătipăncăngoƠiăcóătácăđngăđnătngătrngăkinhătăcaăVită
Namăhayăkhôngă?ăTácăđngănhăthănƠo?
Thc trng dòng vn FPI vƠ tng trng kinh t thông qua ch tiêu tng

trng tng sn phm quc ni (GDP) nhng nm va qua ti Vit Nam nhă
thănƠo?
MôăhìnhănƠoălƠăphùăhpăcóăthăsădngăđăcóăthăkimăđnh,ăđánhăgiáătácă
đngăcaăđuătăgiánătipăncăngoƠiăđnătngătrngăkinhătăcaăVităNam?


4
VƠ cui cùng lƠ VităNamăcnăăcóănhngăgiiăphápănƠoăđăcóăthăthuăhút,ă
sădngădòngăvnănƠyămtăcáchăhiuăquănhtănhmănơngăcaoătngătrngăkinhă
t?
1.4ăPhmăviănghiênăcuăcaăđătƠi
ăphơnătíchătácăđngăcaăđuătăgiánătipăncăngoƠiăđnătngătrngăkinhăt
caăVităNam.ăTácăgiăsădngădăliuăchuiăthiăgianătă2000ăậ 2011ăcaăVită
Nam.
1.5ăPhngăphápănghiênăcu
ă tƠiă nƠyă thcă hină theoă phngă phápă nghiênă cuă nmă 2003ă caă tácă giă
J.Benson Durham “u t gián tip nc ngoài, cho vay ca ngân hàng nc
ngoài và tng trng kinh t”,ă theoă phngă trìnhă hi quy bngă phngă phápă
bìnhăphngăbéănht.ăTuyănhiên,ăđ ápădng ti VităNam,ătácăgi ch s dng s
liu ca Vit Nam ch khôngă s dng b d liuă chéoă nhă tácă gi J.Benson
Durham.
1.6ăKtăcuăcaăđătƠi
CHNGă1:ăGIIăTHIUă
CHNGă2:ăTNGăQUANăCÁCăNGHIÊNăCUăTRÊNăTH GII V U
TăGIÁNăTIPăNC NGOÀIăVÀăTNGăTRNG KINH T.
CHNGă3:ăPHNGăPHÁPăNGHIÊNăCUă
CHNGă4:ăTÁCăNGăCAăDÒNG VN U Tă GIÁN TIP NC
NGOÀI NăTNG TRNG KINH T VIT NAM
CHNGă5:ăKTăLUN

5
CHNGă 2:ă TNGă QUANă CÁCă NGHIÊNă CUă TRÊNă TH GII V
UăTăGIÁNăTIPăNC NGOÀIăVÀăTNGăTRNG KINH T.

Khoaăhcăkinhătăđƣăcóăkháănhiu nghiênăcuăđánhăgiáătácăđng caăFPIăđnătngă
trng kinh t vƠă thng s dngă phngă phápă đnhă lngă đ kimă đnhă vƠă
lngăhóaăcácătácăđng nƠy.
2.1ă Cácă nghiênă cuă vă kháiă nim,ă đcă đim,ă cácă nhơnă tă nhă hngă đnă
dòngăvnăđuătăgiánătipăncăngoƠi.
Theo IMF, uătăgiánătipănc ngoƠiă(ForeignăPortfolioăInvestmentăậ FPI)ălƠă
hotăđng mua chngăkhoánă(c phiu hocătráiăphiu)ăđcăphátăhƠnhăbi mt
côngătyăhocăcăquanăChínhăph ca mtăncăkhácătrênăth trng tƠiăchínhă
trong nc hocănc ngoƠi.
TS Nguyn Minh Phong (2007) trongăbƠiănghiênăcuăcaămìnhăđƣănêuălênăđnh
nghaăv đuătăgiánă tipănc ngoƠiăda vƠoăLutăuătăVit Nam vƠăkháiă
nim ca Qu Tin t Quc t (IMF)ălƠătheoăđiu 3 Lutăuătă2005ăca Vit
Nam,ă “uă tă giánă tip lƠă hìnhă thcă đuă tă thôngă quaă vic mua c phn, c
phiu,ătráiăphiu,ăcácăgiy t cóăgiáăkhác,ăqu đu tăchngăkhoánăvƠăthôngăquaă
cácăđnh ch tƠiăchínhătrungăgianăkhácămƠănhƠăđuătăkhôngătrc tip tham gia
qunălỦăhotăđngăđuăt”.ăTheoăcáchăhiuănƠy,ăđuătăgiánătipănc ngoƠiălƠă
cácăkhonăđuătăgiánătipădoăcácănhƠăđuătănc ngoƠiăthc hin ậ đ phơnăbit
viăđuătătrongăncădoăcácănhƠăđuătătrongănc thc hin.
Tác gi cng nêu lên mt s đc đim ca dòng vn FPI, đó là:
NhƠăđuătănc ngoƠiăkhôngănm quyn kimăsoát,ăqunălỦăhotăđng
ca t chcăphátăhƠnhăchngăkhoán;ăbênătip nhnăđuătăcóăquyn ch đng
hoƠnătoƠnătrongăkinhădoanhăsn xut.


6

Thu nhp caănhƠăđuătăph thucăvƠoăloi chngăkhoánămƠănhƠăđuătă
mua,ăcóăth c đnh hocăkhông.
NhƠăđuătăkhôngăkèmătheoăcamăkt chuyn giao tƠiăsn vt cht,ăcôngă
ngh,ăđƠoătoălaoăđng vƠăkinhănghim qunălỦă(điu nƠyăch cóătrongăFDI). FPI
lƠăđuătătƠiăchínhăthunătúyătrênăth trng tƠiăchính.
FPIămangătínhăđuăcănhiuăhnăđuăt.
NhƠăđuătăncăngoƠiăđc mua c phiu vi t l tiăđaălƠă49%ă(theoă
Quytăđnhă238/2005/Q-TTg), tr cácăngơnăhƠngăthngămi c phn, theo quy
đnh chuyênăngƠnh,ăhin ch choăphépăt l 30%.
Dòng vn FPI chu nh hng bi nhng yu t sau:
S phátătrinăvƠăđ m ca ca TTCK, chtălngăcácăc phiu,ătráiăphiu
do doanh nghipăvƠănhƠăncăphátăhƠnh,ăcngănhăcácăchng t cóăgiáăkhácăluă
thôngătrênăth trng tƠiăchính.
S đaădng vƠăvn hƠnhăcóăhiu qu caăcácăđnh ch tƠiăchínhătrungăgiană
(cácăqu đuătăchngăkhoán,ăcôngătyăđuătătƠiăchính,ăqu đuătămo him, qu
5ăthƠnhăviênầ)ăcngănhăchtălng, s phátătrin ca h thng tin t, h thng
thôngătinăvƠăcácădch v h tr kinhădoanh,ătrongăđóăphi k đnăcácăt chc
cung cp dch v tăvn vƠădch v đnh mc h s tínănhim.
Bi cnh quc t: hòaăbình,ănăđnhăvămô,ătìnhăhìnhătƠiăchínhăquc t vƠă
khu vc,ăcácăquanăh ngoiăgiao,ămôiătrngăphápălỦầ
Nhu cu vƠăkh nngăcaănhƠăđuătănc ngoƠi.
Mcăđ tădoăhóaăvƠăsc cnh tranh caămôiătrngăđuătătrongănc,
ch yuălƠăcácăchínhăsáchăuăđƣi,ăkhuynăkhíchăđuătăvƠăs thun tin ca qun
lỦănhƠănc.



7
2.2ăăCácănghiênăcuăvănhngătácăđng caăFPIăđnătngătrng kinh t.
 lngăhóaăcácătácăđngătíchăccăcngănhătiêuăcc ca dòngăvnăFPIăđnătngă

trng kinh t, kim tra xem dòngăvnăFPIătácăđngăđnătngătrngănhăth
nƠo, J.Benson Durham (2003) tin hƠnhănghiênăcu vƠă kimă đnh nhngă tácă
đng caăcácădòngăvnăđuătăgiánătipăncăngoƠiăđnătngătrng trênă88ănn
kinh t khácănhauă(tuyănhiênăkhôngăcóăVit Nam). Durham cho rngăFPIăcóănh
hng trc tip lnăgiánătipăđn s tngătrng. Kt qu kimăđnhătácăđng trc
tip caăFPIăđnătngătrng cho thy rng: cùngăvi s nhăhng caăcácăyu
t môiătrngăđuăt,ămƠătheoăôngăcácăyu t đóăbaoăgm kh nngăhp th dòngă
vnă(nhăs phátătrin ca th trng tƠiăchính,ătínădngăngơnăhƠng),ăh thng
phápălỦ,ătìnhătrng tham nhng vƠăxp hng h s tínănhim ca qucăgiaăđóầ,ă
thìănhăhng caăFPIăđnătngătrng kinh t ch ph thuc vƠoăkh nngăhp
th dòngăvnăcngănhănhngăđiu kin v phápălỦăcaănc tip nhn vnăđu
t.ăc bit, vi vic nghiênăcu táchăbch gia dòngăFPIăđuătăvƠoăc phiu
côngătyăvƠădòngăFPIăđuătăvƠoătráiăphiu, Durham kt lun rng, dòngăFPIăvƠoă
c phiu s hn ch (hocăthúcăđy)ătngătrng  cácăquc gia cóăTTCKătngă
đi nh (ln) vƠănn tham nhng ph bin (hn ch),ătrongăkhiăđóădòngăFPIăvƠoă
tráiăphiu liăkhôngăcóătácăđngăđángăk đnătngătrng. Thmăchí,ăkhiănghiênă
cuătácăđngăgiánătip caăđuătănc ngoƠiăđnătngătrng kinh t thôngăquaă
cácăbinăđng kinh t vămô,ăkt qu cònăchoăthy rngăcóămt s trng hp
dòngăFPIăđuătăvƠoătráiăphiu s gơyăcn tr tngătrng, mƠă đơyăcácăbin
đng kinh t vămôăchínhălƠăcácăcuc khng hong tƠiăchínhăhayăcácăchuăk kinh
t,ătuyănhiênătácăđng tiêuăccănƠyăđƣăđc gim nh mt phn nh vƠoăs phátă
trin tƠiăchính,ăcngănhăh thngăphápălỦ.



8
TS Nguyn Minh Phong (2007) cng cho rng,ăFPIăcóătácăđng hai mtăđn s
tngătrng kinh t, c th lƠătngătrng kinh t Vit Nam.
Nhng tác đng tích cc bao gm:
DòngăvnăFPIăkhiăđ vƠoăVit Nam s trc tipălƠmătngălng vnăđuătă

giánătip trênăth trng vnătrongănc.ăBênăcnhăđó,ăvnăFPIătngăs cóătácă
đngăgiaătngădơyăchuynăđn dòngăvnăđuătăgiánătipătrongănc, kt qu lƠă
tngăđuătăgiánătip xƣăhi s tngălên.ăHnăna, vnăFPIăgiaătngăs lƠămt s
bo đm vƠătoăđng lc mi hp dnăhnăchoăcácănhƠăđuătătrc tip, kt qu lƠă
giánătipăgópăphnălƠmătngăđuătătrc tip xƣăhi t phíaăcácănhƠăđuătăc
nc ngoƠi,ăcngănhătrongănc.
Phátătrin th trng vnăđuătăgiánătip mang li nhngăcăhi mi vƠăs
đaădngăhoáătrongăla chnăphngăthcăđuătăchoăcácănhƠăđuătătimănngă
trong vƠăngoƠiănc.ăCácănhƠăđuătăcóăthêmăs la chn, đuătădi hìnhăthc
trc tip hayăgiánătipăthôngăquaăcácăđnh ch tƠiăchínhătrungăgian.ăVicăđuătă
nƠyăs to ra li nhun t đóăci thin thu nhp, mc sng caăđôngăđoăcácănhƠă
đuătălƠăngi dơn,ătùyătheoălng vn vƠăk nngăđuătămƠăh có.ăHnăna,
quaăquáătrìnhăthamăgiaăđuătăgiánătip nƠy,ănhƠăđuătătrongăncăvƠăngiădơnă
cònă đc rènăluyn, biă dng kin thc, kinh nghim, k nngă vƠă nơngă caoă
trìnhăđ bnăthơnầ.
Gópăphnătíchăcc vƠoăphátătin TTTCănóiăriêng,ăhoƠnăthinăcácăth ch vƠă
căch th trngănóiăchung.ăVicăgiaătngăvƠăphátătrin b phn th trng vn
FPI s lƠmăchoăTTTCă(đc bit lƠăTTCK)ăVit Nam tr nênăđng b,ăcơnăđi vƠă
sôiăđngăhn,ăkhc phcăđc s thiu ht, trng vng vƠătrm lng, thmăchíă
đnăđiu, kémăhp dnăkéoădƠiăca th trng trong thiăgianăqua.ăHnăna, s
giaătngădòngăvn FPI khinăchoăcácăđnh ch vƠădch v tƠiăchính - chngăkhoánă


9
phátă trin; đng thiă kéoă theoă s giaă tngă yêuă cu vƠă hiu qu ápă dngă cácă
nguyênătc cnh tranh th trng,ătrc ht lƠătrênăTTCK.
Gópă phnă nơngă caoă nngă lc vƠă hiu qu qună lỦă nhƠă ncă theoă cácă
nguyênătc vƠăcácăyêuăcu kinh t th trng, hi nhp quc t. Vic qunălỦăvƠă
qun tr doanh nghipă phátă hƠnhăchngăkhoánă s đc thc hin nghiêmă túc,ă
hiu qu hnădoăyêuăcu v báoăcáoătƠiăchínhădoanhănghip vƠăminhăbchăhoá,ă

cp nhtăhoáăthôngătinăliênăquanăđnăcácăchngăkhoánămƠădoanhănghip đƣăvƠăs
phátăhƠnh.ăHnăna,ăcácănhƠăđuătăch munăđuătăvƠoăchngăkhoánăcaăcácă
doanh nghipăđángătinăcy,ăđangăvƠăs cóătrin vngăphátătrin ttătrongătngă
lai.
Nhng tác đng tiêu cc bao gm:
LƠmătngămcăđ nhy cm vƠăbt n v kinh t cóăyu t nc ngoƠi.ăDoă
vnă FPIă đc thc hină di dngă đuă tă tƠiă chínhă thună tuỦă viă cácă chng
khoánăcóăth chuynăđi vƠămangătínhăthanhăkhonăcaoătrênăTTTC,ănênăcácănhƠă
đuătăgiánătipănc ngoƠiăd dƠngăvƠănhanhăchóngăm rng hoc thu hp, thm
chíăđt ngt rútăvnăđuătăca mìnhăv nc, hay chuynăsangăđuătădi dng
khácătùyătheoăk hoch vƠămc tiêuăkinhădoanhăca mình.ăơyăchínhălƠănguyênă
nhơnăhƠngăđuăgơyă nênă vƠă khuchă điă đ nhy cm, chnăđng kinh t ngoi
nhp ca dòngăvnăFPIăđi vi nn kinh t caănc tip nhnăđuăt,ăđc bit
khi vic chuynăđi vƠărútăvnăđuătăgiánătipănóiătrênădin ra theo kiuătháo
chyăđng lot d gơyăđ v TTTC, vƠăt hnăna lƠăgơyăhu qu dơyăchuyn lênă
c nn kinh t bngăcácăcuc khng hong tƠiăchínhă- tin t.
LƠmăgiaătngănguyăcăb mua li,ăsápănhp, khng ch vƠălngăđon tƠiă
chínhăđi viăcácădoanhănghip vƠăt chcăphátăhƠnhăchngăkhoán.ăS giaătngă
t l nm gi chngăkhoán,ănht lƠăcácăc phiu, c phnăsángălpăđc nm gi


10
biăcácănhƠăđuătăgiánătipăncăngoƠiăđn mt mc nhtăđnhănƠoăđóăs cho
phépăh tham d trc tip vƠoăchiăphi vƠăquytăđnhăcácăhotăđng sn xut -
kinhădoanhăvƠăcácăch quynăkhácăca doanh nghip, t chcăphátăhƠnhăchng
khoán,ăthmăchíălngăđon doanh nghipătheoăphngăhng, k hoch, mc tiêuă
riêngăca mình,ăk c cácăhotăđng mua li,ăsápănhp doanh nghip.
LƠmătngăquyămô,ătínhăcht vƠăs cp thităđu tranh vi tìnhătrng ti
phm kinh t quc t.ăuătăgiánătip quc t khôngăch lƠmăgiaătngăcácănguyă
căvƠătácăhi caăcácăhotăđngăđuăc,ălngăđon kinh t, vi phmăcácăquyăđnh

phápălỦăcaănc tip nhnăđuăt,ămƠăcònălƠămnhăđt mu m sinhăsôiăvƠăphátă
trinăcácăloi ti phm kinh t cóăyu t nc ngoƠi,ăthmăchíăxuyênăquc gia,
nhăhotăđng laăđo, ra tin, hotăđng tip vnăchoăcácăv kinh doanh phi
phápăvƠăhotăđng khng b, cùngăcácăloi ti phmăvƠăcácăđeădo an ninh phi
truyn thngăkhác.
Bênăcnh nhngătácăđng tiêuăccăđó,ăNguyn Công Duy (2007) cònăchoărng
FPI lƠmăgimătínhăđc lp caăchínhăsáchătin t vƠăt giá.ăKhiăquáătrìnhăt do
hoáătƠiăkhon vn xy ra thìăngơnăhƠngătrungăngăcaăcácănc ch thc hin
đc mt trong hai mc tiêu:ăs đc lp caăchínhăsáchătin t hay s đc lp ca
chínhăsáchăt giáăhiăđoái.ăNuăngơnăhƠngătrungăngămun duy trìăchínhăsáchă
tin t đc lp thìăphi th ni t giáăhiăđoáiăvƠăngc li (b ba bt kh thi).
Jarita Duasa, Salina (2009) nghiênăcu v miătrngăquanăgiaăđuătăgiánă
tipăncăngoƠiăvƠătngătrng kinh t ti Malaysia trong sut thi k 1991-2006
bng kimăđnhănhơnăqu Granger.ăCácăbin trongăbƠiănghiênăcu nƠyăgm sn
lng GDP thc t,ădòngăvnăđuătăgiánătipănc ngoƠiăca Malaysia vƠămt
bin gi th hin cho cuc khng hong kinh t 1997ă(trongăđó:ăGDPăthc lƠă
bin ph thuc vƠăFPIălƠăbinăđc lp). Kt qu ca bƠiănghiênăcu nƠyăchoăthy


11
s tngătrng kinh t lƠăyu t tácăđng ch yuătrongăthuăhútădòngăvn FPI ti
nc nƠy,ăbênăcnhăđóădòngăvn FPI vƠoăkhôngăcóănhăhng mnhăđnătngă
trng kinh t nhădòngăvn FPIăra.ăTácăgi cngănêuălênăbng chng cho thy
dòngăvn FPI vƠoăthpăhnănhiu so vi dòngăvn ra vƠoăthi k khng hong.
Vìăvy, cnăđm bo s tngătrng lƠnhămnh vƠăbn vngăđ duy trìănim tin
caănhƠăđuătăncăngoƠiăđi vi nn kinh t.
Lu c Hi, Trn Thu Thy (2010) cóăbƠiăvit nghiênăcu tìnhăhìnhăthuăhútă
vnăFPIăquaăcácănmăbngăphngăphápăthng kê,ătng hpăcácăd liu v FPI,
tácăgi đƣăchoăthy s tngătrngănhanhăchóngăca dòngăvn FPI ti Vit Nam,
vƠăvaiătròăngƠyăcƠngăcaoăca dòngăvn nƠy,ăkhiăt l FPI/FDIăkhôngăngng gia

tng,ăFPIăđƣătr thƠnhăngun tƠiătr chínhăchoălng thiu ht ngoi t ca Vit
Nam. NgoƠiăra,ătácăgi cònăthng kêăhotăđng giao dch caănhƠăđuătănc
ngoƠiătrênăTTCK,ăchoăthyăđc thc trng vƠăs quanătơmăca khiănhƠăđuătă
nƠyăđi vi TTCK VităNam,ăđc bit lƠăsauăthi k Vit Nam gia nhp WTO.
Tuy nhiên,ădòngăvn FPI liămangătínhăđuăcăcaoăvƠăchy mnh vƠoăVit Nam
vi k vng mang li li nhunănhanhăchóngăvƠăvìăth,ăcóăth to nênărt nhiu
bongăbóngăkinhăt,ăgơyănhăhng tiêuăccăđn s tngătrng kinh t.










12

CHNGă3:ăPHNGăPHÁPăNGHIÊNăCU
3.1 Gii thiuămôăhình.
ánhăgiáătácăđng ca dòngăvnăFPIăcóăth đc thc hin bng c haiăphngă
phápăđnhătínhăvƠăđnhălng hoc kt hp c hai. Tuy nhiên,ăkt qu đánh giáă
đnhătínhăch yuămangătínhămôăt,ăxácăđnh kh nngăcóăhayăkhôngăcácăbiu
hin cóăth toătácăđngătíchăcc hay tiêuăcc,ănhngăkhôngăđánhăgiáăđcătácă
đngă đóă cóăxut hină hayă khôngă vƠă mcă đ caă tácă đngă đó.ăánhă giáă bng
phngăphápăđnhălng khc phcăđim yuănƠyătrênăcăs ápădngăcácămôă
hìnhăkinhăt lngăđc s dng ngƠyăcƠngănhiu. T đóăcóăth rútăraănhng kt
qu c th hnăvƠăvìăvyăcóăỦănghaăđi viăcácănhƠăhochăđnhăchínhăsách.
BƠiănghiênăcu ca J.Benson Durham (2003) hi quy bng phngăphápăbìnhă

phngăbéănhtăthôngăthng s dng d liu chéoăt 88 qucăgiaăkhácănhauăđ
călng miătngăquanăgiaătngătrng kinh t vƠăcácăhìnhăthcăđuătănc
ngoƠiă- mƠăkhôngăphiălƠăđuătătrc tip.ăPhngătrìnhăhiăquyănhăsau:

GROWTH(T) = 
0
+ 
1
FINV(t) + 
2
FINV(t) x FID(t) + 
3
FID(t) + 
4
X + 

Trongă đó: GROWTH lƠă tngă trng kinh t bìnhă quơnă đuă ngiă hƠngă nmă
trong sut thi k T, T lƠăthi k 1982-2000ăvƠăt lƠăthi k 1977-1981; FINV đi
din cho nhng hìnhăthcăđuătănc ngoƠiă(khôngăphi trc tip); FID đi din
kh nngăhp th vn - mcăđ phátătrin tƠiăchínhăvƠ/hayămôiătrng phápălỦ;ăXă
lƠămt tp hp caăcácăbinăđiu khin.
BƠiănghiênăcu xemăxétă5ăgiáătr ca FINV, gmăcó:
* FPI ậ s dng d liu OECD (T chc hpătácăvƠăphátătrin kinh t),


13
* FPI ậ s dng d liu IFS (Thng kêătƠiăchínhăquc t),
* Tngălng vn FPI đ vƠoăTTCKătheoăs liu bƠiănghiênăcu ca LaneăvƠă
Milesi Ferretti (2001),
* Lng FPI đuătăvƠoătráiăphiu ậ s dng d liu TIC (Treasury International

Capital ậ mtăcăquanăthuc B TƠiăchínhăHoaăK),
* Cácăloiăđuătăkhác, c th lƠăchoăvayătrongăh thng ngơnăhƠngăậ d liu IFS.
Nhng hìnhăthc ca dòngăFINVăly trung bìnhătrongăthi k t
1
riêngătngălng
FPIăđ vƠoăth trng chngăkhoánăch lyănmăcui cùngăca t. FID bao gm 2
binăđi din mcăđ phátătrin tƠiăchínhăậ t l vnăhóaăth trng chng khoánă
trênăGDPăvƠătínădngăngơnăhƠngătrênăGDP,ăvƠă4ăbinăđi dinăchoămôiătrng
phápălỦă- ch s điu l thngănghip (business regulation index), ch s quyn
s hu (property rights index), ch s thamă nhngă (corruptionă index),ă vƠă xp
hng tínă dng quc gia caă cácă nhƠă đuă tă t chcă (Institutională Investor’să
measure of country credit risk). Tt c đu lyăgiáătr nmăcui ca t.ăCácăbin
điu khin X, gm logarit thu nhp bìnhăquơnăđuăngi thc t ly giáătr nmă
đu tiênătrongăthi k T, t l tng vnăđuătătrênăGDPătrungăbìnhătrongăthi k
T,ăvƠăt l tngădơnăs trung bìnhătrongăthi k T.
Vi nghiênăcu nƠy,ăchui d liu v thi gian cƠngădƠiăcƠngătt,ăcácăd liu v
tt c cácăbinăđ călng môăhìnhălƠăcóăsn. D liu cho tt c 6 bin kh
nngăhp th cng cóăsnănhngăch mt s lng rt hn ch.ăVìăvy,ămôăhìnhă
ch hi quy nhngătrng hpăcóăđyăđ c FINV vƠăFID.
NgoƠiă ra,ă nuă 
1
lƠ ơmă vƠă 
2
lƠă dng,ă thìă tng 
1
FINV + 
2
FINVxFID phi
dng,ănóiăcáchăkhác,ăFID ≥ - ( 
1

/ 
2
). ngănhiên,ănuă
1
vƠă
2
đuădngă
(hocăđuăơm),ăthìărõărƠngăFINV cóătácăđngădngă(hocăơm).ăCùngăviăc


1
Cóămtăsătrngăhpăphiălyădăliuăchoătngănm.


14
lng v FID,ămôăhìnhăđánhăgiáănhăhng ca trình đ phátătrin tƠiăchínhăvƠă
điu kin phápălỦăđƣăto ra mt s s khácăbit rõărt viăcácănc rt nghèoă
nht. Trong tng hpă
1
<ă0ăvƠă
2
> 0, cácăncăcóăTTTCăcònănonătr vƠăcăcu
qun tr doanh nghip lng lo,ădòngăvnăkhôngăđc kimăsoátăs tr nênăbt
liăchoătngătrng kinh t.
Durham tin hƠnhă hi quy vi tng cp FINV vƠă FID.ă Cácă kt qu hi quy
khôngăthc s đng nht khi s dng d liu FPI t nhiu ngunăkhácănhau.ăFPIă
tácăđngătiêuăccăđnătngătrng ậ d liuăOECDăvƠătácăđngătíchăccăđnătngă
trng ậ d liu IFS, tngălng vnăFPIăđ vƠoăth trng chngăkhoánăkhôngă
cóănhăhngăgìăđnătngătrng,ălngăFPIăđuătăvƠoătráiăphiuăcóănhăhng
tíchăccăvƠăcuiăcùngălƠăcácăloiăđuătăkhácăcóănhăhngătiêuăccăđnătngă

trng.ăTuyănhiên, hu ht kt qu hi quy li cho thyăcácăcălngăkhôngăh
cóăỦănghaăthngăkê.
3.2 La chnămôăhình.
 tƠiăs ápădngămôăhìnhăhiăquyăđánhăgiáătácăđng caăđuătăncăngoƠiăti
tngă trng kinh t caă J.Bensonă Durhamă (2003)ă vƠoă Vită Nam.ă Tuyă nhiên,ă
trong bi cnh VităNam,ăkhôngăth phơnătíchătáchăbch giaăcácădòngăvn FPI
đuătăvƠoăcácăloi chngăkhoánăkhácănhau,ăch cóăth đánhăgiáătácăđngădòngă
vnăFPIănóiăchungăđi viătngătrng kinh t di nhăhng ca hai bin vn
hóaăTTCKăvƠătcăđ tngătrngătínădng, hai binănƠyăth hin mcăđ phátă
trin ca TTTC VităNam.ăNgoƠiăra,ăcóămtăđimăkhácăna giaămôăhìnhătrongă
đ tƠiănƠyăvƠămôăhìnhăcaăDurham:ăđ tƠiăs dng d liu chui thi gian trong
khiămôăhìnhăca Durham li s dng d liuăchéo,ădo đ tƠiăch đánhăgiáătácă
đng caădòngăvnăFPIăđnătngătrng kinh t Vit Nam, ch khôngăsoăsánhă


15
viăcácăth trngăkhác,ăvƠăvìăvy, nhng binăđ soăsánhămcăđ phátătrin gia
cácăth trngăcngăkhôngăđaăvƠoămôăhình.
VnăFPIăvƠoăVit Nam ch yuăthôngăquaăTTCK,ăvìăvy muăquanăsátătrongămôă
hìnhănƠyăch t nmă2000ăậ khi TTCK VităNamăraăđi, mtăkhácăvƠoăthiăđim
nƠy,ădòngăvn FPI miăđc coi trngăvƠăcóăs liu thngăkê.ă
Bênăcnhăđó,ămt TTTC vng mnhăcóăchcănngărt ln trong vicăthuăhútăvƠă
nơng cao hiu qu s dngăcácăngun vnăbênăngoƠiănn kinh t,ăcngănhăgiaă
tngă sc mnh caă cácă doanhănghip, t đóă giúpă ci tină côngă ngh vƠă quană
trngăhnălƠătngătrng kinh t. Vicăhuyăđng vn ca mt doanh nghip, mt
t chcầcóăth đc thc hin thôngăquaăh thngăngơnăhƠngăhoc TTCK. Mc
đ phátătrin caăTTTCăđcăđoălng bng nhiu yu t,ănhngătrongăđ tƠiănƠyă
ch s dng t l tín dng ngân hàng so vi GDP (th hin cho h thngăngơnă
hƠng)ăvƠăt l vn hóa TTCK trên GDP (th hin s phátătrin caăTTCK)ăđ
đánhăgiáăs phátătrin caăTTTC.ăNhăvy,ămôăhìnhăs cha 2 binănêuătrên.

NgoƠiăra,ăkh nng hp th vn ca nn kinh t cngălƠămt yu t quan trng
trong vicăkhaiăthácăvƠăs dng vnăđuăt,ădoăđóăcngănhăhngăđn s tngă
trng kinh t. Vi vicăđaămcăđ phátătrinăTTTCăvƠoămôăhìnhăđ đánhăgiáă
tácăđng caănóăđnătngătrng kinh t,ăđ tƠiăcngăs dngăTTTCăđ biu hin
cho kh nngăhp th vn.
Phng trình hi quy bng phng pháp bình phng bé nht nh sau:

G
t
=ă
0
+ă
1
FPI
t-1
+ă
2
(FPI x X)
t-1
+ă
3
X
t-1
+ă

Trong đó, s liu s dngăchoămôăhìnhălƠăb s liu chui thi gian t t 2001-
2011 (t-1 tcălƠăchui 2000-2010).


16

GălƠăthuănhpăbìnhăquơnăđuăngiă hƠngănmă (đnă v nghìnăUSD),ăđi
din cho tcăđ tngătrng kinh t, d liu ly t ngơnăhƠngăth gii (World
Bank).
D liu FPI  Vită Namă cònă rt hn ch,ă chaă cóă că quană chínhă thc
thngăkêăv ngun vnănƠyănênăđ tin cyăchaăcao,ăvìăvy ch cóăth thu thp,
tng hp d liu t nhiu ngunăkhácănhau,ănhngăphi t nhng ngunăchínhă
thcănhăB TƠiăchính,ăB CôngăThng,ăS Giao dch chngăkhoánầ,ă(đnăv:
t USD).
XălƠăđi din cho hai bin th hin mcăđ phátătrin caăTTTC,ăđóălƠ:ăt
l vnăhóaăth trng chngăkhoánătrênăGDPă(d liu ly t WorldăBank),ăkỦă
hiu: MC (MarketăCapitalization);ăvƠăt l tínădngăngơnăhƠngătrênăGDPă(d liu
ly t NgơnăhƠngănhƠănc),ăkỦăhiu: CREDIT.
Bin (FPI x X) rtă cóă Ủă nghaă trongă môă hìnhă nƠyănhm kimăđnh mi
tngăquanăgiaăFPIăvƠămcăđ phátătrin ca th trngăcngănhăvaiătròăca th
trngăđi viăđóngăgópăca FPI tiătngătrng.ăTrongămôăhìnhănƠy,ăbin (FPI x
X)ăđcăcoiălƠămtăđiălng biu th kh nngăhp th FPI ca nn kinh t.
Sauăkhiăcălngăcácăh s trongămôăhình,ăđ tƠiăs tinăhƠnhăkimăđnh mi
quan h nhơnăqu giaă tngătrng kinh t vƠă dòngăvn FPI bng kimă đnh
Grangerăđ kim tra xem miătngătácăgia hai binănƠyălƠănhăth nƠo,ătrongă
mi quan h vi mcăđ phátătrin TTTC.