B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T THÀNH PH H CHÍ MINH
PHM TH TRÚC LY
QUN TR RI RO TÍN DNG TI NGÂN HÀNG
THNG MI C PHN Á CHÂU
LUN VN THC S KINH T
TP. H Chí Minh – Nm 2012
B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T THÀNH PH H CHÍ MINH
‡‡‡
PHM TH TRÚC LY
QUN TR RI RO TÍN DNG TI NGÂN HÀNG
THNG MI C PHN Á CHÂU
Chuyên ngành: Tài chính – Ngân hàng
Mã s : 60 340 201
LUN VN THC S KINH T
NGI HNG DN KHOA HC:
PGS.TS. TRN HOÀNG NGÂN
TP. H Chí Minh – Nm 2012
LI CAM OAN
Tôi xin cam đoan lun vn này do chính tôi nghiên cu và thc hin. Các thông s
và s liu s dng trong lun vn đc thu thp t ngun thc t, đc đng ti
trên các tp chí, báo chí, website hp pháp và đc trích dn đy đ ngun tài liu.
Nhng thông tin ni dung đc nêu ra trong lun vn đc da trên nghiên cu
thc t và hoàn toàn đúng vi ngun trích dn.
Tác gi lun vn: Phm Th Trúc Ly
MC LC
DANH MC KÝ HIU VIT TT
DANH MC CÁC BNG BIU
DANH MC CÁC BIU
DANH MC PHNG TRÌNH
LI M U 1
1. Ý và tính cp thit ca đ tài ngha 1
2. Mc tiêu nghiên cu 2
3. i tng và phm vi nghiên cu 2
4. Phng pháp nghiên cu 2
5. im mi ca lun vn 3
6. Cu trúc ni dung nghiên cu 3
CHNG 1: TNG QUAN TÍN DNG VÀ QUN TR RI RO TÍN
DNG 4
1.1. Tín dng 4
1.1.1. Khái nim 4
1.1.2. Phân loi 5
1.1.2.1. Cn c vào ch th tham gia trong quan h tín dng 5
1.1.2.2. Cn c vào thi hn tín dng 5
1.1.2.3. Cn c vào mc đ tín nhim ca khách hàng 6
1.1.2.4. Cn c vào phng thc cho vay 6
1.1.2.5. Cn c vào phng thc hoàn tr n vay 6
1.2. Qun tr ri ro tín dng 7
1.2.1. Khái nim v ri ro và ri ro tín dng 7
1.2.2. Khái nim v qun tr ri ro tín dng 8
1.2.3. Nguyên nhân gây ra ri ro tín dng 9
1.2.3.1. Nguyên nhân ch quan 9
1.2.3.2. Nguyên nhân khách quan 10
1.2.4. Hu qu ca ri ro tín dng 10
1.2.4.1. i vi Ngân hàng 10
1.2.4.2. i vi nn kinh t 11
1.2.5. Phng pháp phòng nga ri ro tín dng 11
1.2.5.1. Xây dng h thng các công c đo lng và đnh dng ri ro
tín dng 12
1.2.5.2. ánh giá ri ro tín dng 19
KT LUN CHNG 1 23
CHNG 2
: THC TRNG V HOT NG TÍN DNG VÀ QUN
TR RI RO TÍN DNG TI NGÂN HÀNG THNG MI C
PHN Á CHÂU 24
2.1. Gii thiu v ACB 24
2.1.1. Lch s hình thành và phát trin ca ACB 24
2.1.2. Khái quát tình hình hot đng kinh doanh ca ACB t nm
2009 – 2011 và 6 tháng đu nm 2012 28
2.1.2.1. Tình hình huy đng vn 31
2.1.2.2.Tình hình cho vay 35
2.2. Thc trng qun tr RRTD ti ACB 44
2.2.1. Phng pháp qun tr ri ro tín dng ti ACB 44
2.2.1.1. nh hng chính sách tín dng 45
2.2.1.2. Xây dng quy đnh xét cp tín dng 46
2.2.1.3. Xây dng h thng chm đim tín dng khách hàng phc v
xét duyt tín dng 47
2.2.1.4. Xây dng các chính sách kim soát ri ro tín dng 53
2.2.1.5. Lp d phòng ri ro tín dng 53
2.2.1.6. Xây dng hoàn chnh h thng vn bn trong hot đng tín
dng 54
2.2.2. Kt qu đt đc t chính sách qun tr ri ro tín dng ti
ACB 55
2.2.2.1. Tng trng tín dng đc duy trì n đnh qua tng nm
55
2.2.2.2. C cu tín dng đc phân b theo hng phân tán ri ro
trong cho vay 55
2.2.2.3. T l n xu đc duy trì mc hp lý 56
2.3. Nguyên nhân gây ra RRTD ti ACB 59
2.3.1. Nguyên nhân khách quan 59
2.3.1.1. Do môi trng pháp lý cha đc bo đm thc thi 59
2.3.1.2. Do h thng qun lý thông tin tín dng còn nhiu bt cp
60
2.3.1.3. Do nh hng ca thiên tai 60
2.3.1.4. Môi trng kinh t còn nhiu bt n 61
2.3.2. Nguyên nhân t phía khách hàng vay vn 61
2.3.2.1. Khách hàng vay vn có hot đng kinh doanh kém hiu
qu 61
2.3.2.2. Khách hàng s dng vn vay sai mc đích 62
2.3.2.3. Khách hàng cung cp thông tin không trung thc 62
2.3.3. Nguyên nhân t nng lc qun tr ca Ngân hàng 62
2.3.3.1. Chính sách tín dng còn nhiu đim cha phù hp vi tình
hình thc t 62
2.3.3.2. Cán b ngân hàng thiu đo đc ngh nghip 63
2.3.3.3. Nghip v cho vay cha đc thc hin đúng quy trình 63
2.3.3.4. Cho vay còn tp trung nhiu vào mt loi khách hàng 64
2.4. Kho sát thc t 64
2.4.1. Mc tiêu kho sát 64
2.4.2. Phng pháp kho sát 64
2.4.3. Thc hin kho sát 64
2.4.4. Kt qu kho sát 65
KT LUN CHNG 2 65
CHNG 3
: GII PHÁP NHM TNG CNG QUN TR RI RO
TÍN DNG TI NGÂN HÀNG THNG MI C PHN Á CHÂU 67
3.1. Chin lc phát trin kinh doanh trong giai đon t nm 2011 –
2015 ca ACB 67
3.1.1. i vi khách hàng cá nhân 68
3.1.2. i vi khách hàng doanh nghip 69
3.2. Các gii pháp nhm tng cng qun tr ri ro tín dng ti ACB 70
3.2.1. T chc thc hin nghiêm túc quy trình, quy đnh cho vay
theo đúng pháp lut 70
3.2.1.1. Nâng cao cht lng kim tra thông tin ca khách hàng . 70
3.2.1.2. m bo hiu qu ca thm đnh tín dng 71
3.2.1.3. Kim soát cht ch giai đon trong và sau khi cho vay 71
3.2.2. Nâng cao cht lng đi ng cán b tín dng 72
3.2.3. Kim soát cht ch d n ca nhóm khách hàng liên quan 73
3.2.4. M rng đi tng khách hàng 73
3.3. Mt s kin ngh đi vi c quan nhà nc 74
3.3.1. Kin ngh đi vi Ngân hàng nhà nc 74
3.3.1.1. Xây dng và dn hoàn thin các t chc xp hng đc lp
74
3.3.1.2.Ngân hàng nhà nc cn h tr các TCTD hin đi hóa công
ngh ngân hàng 74
3.3.1.3. y nhanh hn na quá trình tái c cu li h thng NHTM
75
3.3.2. Kin ngh đi vi chính ph, ban ngành có liên quan 76
3.3.2.1. Ci thin môi trng cnh tranh lành mnh 76
3.3.2.2. Có hng x lý n tn đng tht hiu qu 77
3.3.2.3. Sa đi, b sung các quy đnh ca pháp lut nhm to s
ch đng cho các TCTD trong quá trình x lý tài sn đ thu hi n 77
KT LUN CHNG 3 78
KT LUN CHUNG 79
DANH MC TÀI LIU THAM KHO 80
PH LC 81
DANH MC KÝ HIU VIT TT
ACB : Ngân hàng thng mi c phn Á Châu
CA : Nhân viên phân tích tín dng cá nhân
CLMS : Phn mm chng trình qun lý tín dng cá nhân
COG : Các chc danh trong th tc qun lý thu n, nhc n,
thúc n
GN : Gii ngân
HSTD : H s tín dng
KH : Khách hàng
KQPD : Kt qu phê duyt
NH : Ngân hàng
NHNN : Ngân hàng nhà nc
NVTD : Nhân viên tín dng
NVT : Nhân viên thm đnh (RA/PFC/CA)
NHTM : Ngân hàng thng mi
OS : Các chc danh vn hành
PFC : Nhân viên t vn tài chính cá nhân
QTRRTD : Qu
n tr ri ro tín dng
RA : Nhân viên quan h khách hàng doanh nghip
RRTD : Ri ro tín dng
TCBS : Phn mm thông tin qun tr ngân hàng (The Complete
Banking Solution)
TCTD : T chc tín dng
TSB : Tài sn đm bo
TTT : T trình thm đnh
XHTD : Xp hng tín dng
DANH MC CÁC BNG BIU
Bng 1.1- Xp hng ca Fitch, Moody's và Standard & Poor’s
Bng 1.2 - Các hng mc và đim s xác đnh cht lng tín dng
Bng 2.1 - Các ch tiêu s lc tình hình tài chính ca ACB giai đon 2009 -2011
Bng 2.2 - Các ch tiêu c bn tình hình tài chính ca ACB theo Quý 1/2012 và
Quý 2/2012
Bng 2.3- Tình hình huy đng vn ca ACB giai đon 2009 -2011
Bng 2.4- Tình hình huy đng vn ca ACB giai đon Quý 1/2012 và Quý 2/2012
Bng 2.5 – Bng d n cho vay theo k hn n giai đon 2009 -2011
Bng 2.6 – Bng d n cho vay theo k hn n theo Quý 1/2012 và Quý 2/2012
Bng 2.7 – Bng d n cho vay theo loi hình cho vay giai đon 2009 -2011
Bng 2.8 – Bng d n cho vay theo loi hình cho vay theo Quý 1/2012 và Quý
2/2012
Bng 2.9 – Bng d n cho vay theo thành phn kinh t
Bng 2.10 – Bng d n cho vay theo khu vc đa lý
Bng 2.11 – Bng d n cho vay theo loi tin t cho vay
Bng 2.12 – Bng d n cho vay theo ngành ngh
Bng 2.13 – Tình hình n xu ti ACB giai đon 2009 -2011
Bng 2.14 – Tình hình n xu ti ACB ACB theo Quý 1/2012 và Quý 2/2012
Bng 2.15 – Bng d n cho vay theo phân loi nhóm n giai đon 2009 -2011
Bng 2.16 – Bng d n cho vay theo phân loi nhóm n theo Quý 1/2012 và Quý
2/2012
DANH MC CÁC BIU
Biu đ 2.1- Tình hình tng trng s lng chi nhánh, phòng giao dch nm 2007
- 2011
Biu đ 2.2 - Tình hình phân b theo vùng min các chi nhánh, phòng giao dch
ca ACB ti Vit Nam nm 2011
Biu 2.3 – D n vay theo k hn n
Biu 2.4 – D n cho vay theo loi hình cho vay
Biu 2.5 – D n cho vay theo thành phn kinh t
Biu 2.6 – D n cho vay theo khu vc đa lý
Biu 2.7 – D n cho vay theo loi ti
n t
Biu 2.8 – Tình hình tng trng tín dng ACB t nm 2009 - 2011
DANH MC PHNG TRÌNH
Phng trình 1.1 – T l n quá hn
Phng trình 1.2 – T l n xu
Phng trình 1.3 – H s ri ro tín dng
Phng trình 1.4 – H s thu n
1
LI M U
1. Ý và tính cp thit ca đ tài ngha
Trong hot đng kinh doanh ca Ngân hàng, cp tín dng là lnh vc truyn
thng mang li ngun thu nhp ch yu. Tuy nhiên, trong tình hình lm phát trong
nc tng cao cùng vi din bin kinh t th gii khá phc tp tác đng làm cho
hot đng cp tín dng hin nay hàm cha nhiu ri ro không nhng đi vi Ngân
hàng mà còn đi v
i toàn b nn kinh t. Hot đng cho vay ca Ngân hàng đi
mt vi các loi ri ro nh: Ri ro giao dch và ri ro danh mc.
Hin nay, khung pháp lý ca c quan nhà nc cng nh các bin pháp qun
tr ri ro trong h thng Ngân hàng thng mi nói chung, ACB nói riêng vn còn
nhiu k h và cn đc chú trng nhiu hn. Trong bi cnh khng khong tài
chính tin t nh hin nay, h
thng Ngân hàng thng mi nói chung, ACB nói
riêng phi nâng cao và hoàn thin h thng qun tr ri ro đ có th hot đng an
toàn và hiu qu.
tài nghiên cu này đem li mt s ý ngha thc tin cho các Ngân hàng
thng mi nói chung, ACB nói riêng, c th nh sau:
Mt là, kt qu nghiên cu s cung cp thông tin và nhng lun c khoa hc
góp phn giúp cho các nhà qun tr Ngân hàng có s hiu bit sâu sc v
nhng ri
ro gp phi trong hot đng cp tín dng. T đó các nhà qun tr các Ngân hàng
thng mi có th hoch đnh các chng trình hành đng, đ ra các bin pháp c
th nhm nâng cao các phng pháp qun tr ri ro tín dng đc hiu qu hn.
Hai là, kt qu nghiên cu này giúp cho các nhà lãnh đo Ngân hàng nhn din
đc nhng nguyên nhân gây ra ri ro tín dng trong quá trình hot đng kinh
doanh ca ngân hàng. Qua đó các Ngân hàng s
có k hoch phòng nga ri ro, đi
trc mt bc v chin lc kinh doanh so vi các đi th cnh tranh trong lnh
vc tài chính. Trên c s này, các Ngân hàng s tng bc to đc s hài lòng ca
khách hàng, làm nn tng cho li th cnh tranh.
2
Tt c nhng vn đ trên dn đn lý do tôi chn đ tài “Qun tr ri ro tín
dng ti Ngân hàng thng mi c phn Á Châu” .
2. Mc tiêu nghiên cu
Mc đích nghiên cu ca đ tài là tp trung vào các ni dung:
Nghiên cu mt cách khoa hc nhng lý lun c bn v ri ro tín dng
trong Ngân hàng
Phân tích thc trng hot đng tín dng, nguyên nhân gây ra ri ro tín dng
t
i ACB.
Trên c s lý lun và phân tích thc trng qun lý ri ro tín dng, t đó đ
xut gii pháp nhm qun lý ri ro tín dng hiu qu hn, phù hp vi chin
lc phát trin kinh doanh trong giai đon t nm 2011 - 2015 ti ACB
3. i tng và phm vi nghiên cu
i tng nguyên cu ca đ tài: các nguyên nhân gây ra ri ro tín dng, các
phng pháp phòng nga ri ro tín dng
Ph
m vi nguyên cu: Da trên c s lý lun đ liên h thc t qun lý ri ro
tín dng ti ACB t đó đ xut gii pháp nhm qun lý ri ro tín dng hiu qu
hn.
4. Phng pháp nghiên cu
Tác gi s dng phng pháp đnh tính kt hp vi các phng pháp thng
kê, so sánh, phân tích, tng hp, nhm làm rõ vn đ nghiên cu. Trong đó, tác gi
s d
ng các s liu thng kê thông qua vic thu thp d liu sn có đ tin hành lp
bng biu, v các đ th, biu đ đ so sánh, đánh giá ni dung cn nghiên cu.
Ngoài ra trong nghiên cu này, tác gi còn thu thp d liu nghiên cu thông
qua bng câu hi phng vn các khách hàng vay vn ti ACB, kích thc mu là
N = 250 đc chn theo phng pháp ly mu thun tin nhm làm rõ các nguyên
nhân gây nên ri ro tín dng t
i ACB.
3
5. im mi ca lun vn
tài nghiên cu này góp phn phát trin lý thuyt trong lnh vc Qun tr
ri ro tín dng nhm m ra hng đi mi cho chin lc phát trin kinh doanh ti
ACB trong giai đon mi.
6. Cu trúc ni dung nghiên cu
Ch yu tp trung vào 3 chng:
Li m đu
Chng 1
: Tng quan v tín dng và qun tr ri ro tín dng
Chng 2
: Thc trng v hot đng tín dng và qun tr ri ro tín dng ti
Ngân hàng thng mi c phn Á Châu
Chng 3
: Gii pháp nhm tng cng qun tr ri ro tín dng ti Ngân hàng
thng mi c phn Á Châu
4
CHNG 1
TNG QUAN TÍN DNG VÀ QUN TR RI RO TÍN DNG
1.1. Tín dng
1.1.1. Khái nim
Tín dng là mt phm trù kinh t tn ti qua các hình thái kinh t xã hi khác
nhau.Hiu mt cách thông thng, tín dng là s vay mn.
Theo quan nim truyn thng, tín dng là mi quan h trong đó mt ngi chuyn
qua ngi khác quyn s dng mt lng giá tr hoc hin vt nào đó vi nh
ng
điu kin nht đnh mà hai bên tha thun.
V mt tài chính, tín dng là quan h chuyn nhng quyn s dng vn t ngi
s hu sang cho ngi s dng trong mt thi hn nht đnh vi mt khon chi phí
nht đnh.Mt quan h đc xem là quan h tín dng khi cha đng đy đ ba yu
t:
Có s chuy
n nhng quyn s dng vn t ngi s hu sang cho ngi s
dng
S chuyn nhng này có thi hn
S chuyn nhng này có kèm theo chi phí
Cp tín dng là vic tha thun đ t chc, cá nhân s dng mt khon tin
hoc cam kt cho phép s dng mt khon tin theo nguyên tc có hoàn tr bng
nghip v
cho vay, chit khu, cho thuê tài chính, bao thanh toán, bo lãnh ngân
hàng và các nghip v cp tín dng khác (theo iu 4 mc 14 - Lut các TCTD s
47/2010/QH12).
Nh vy, mt mi quan h đc xem là quan h tín dng khi hi t đ ba
yu t đã ch ra nh trên. Chng hn, nu ta b bt đi yu t th ba thì mi quan h
đó ch là quan h cho mn vì không có chi phí thanh toán lãi.Nu thiu thêm yu
t th
hai thì mi quan h đó thành quan h cho luôn. Còn khi thiu c yu t th
nht thì ta s không có mi quan h nào xy ra.
5
1.1.2. Phân loi
Vic phân loi tín dng đc cn c vào các tiêu thc c th và khi đ cp
đn các loi tín dng đc phân loi là có ngha rng tín dng theo tiêu thc phân
loi đó.
1.1.2.1. Cn c vào ch th tham gia trong quan h tín dng
Khi da vào tiêu thc này, tín dng đc chia thành các loi nh sau: tín
dng thng mi, tín dng ngân hàng, tín dng Nhà nc và tín dng quc t.
Tín dng th
ng mi: là quan h tín dng phát sinh trong quan h thng
mi gia hai bên, qua đó bên bán bán chu hàng hóa cho bên mua hoc bên
mua ng trc tin cho bên bán. Vic mua bán chu hay ng trc tin hàng
này cng đc gi là quan h tín dng vì nó cha đng đy đ ni dung ca
khái nim tín dng.
Tín dng ngân hàng: là quan h tín dng phát sinh gia ngân hàng và khách
hàng. Do đó đây là quan h cho vay ca ngân hàng đi vi khách hàng hoc
quan h gi tin c
a khách hàng vào ngân hàng.
Tín dng Nhà nc: là quan h tín dng phát sinh gia mt bên là Chính ph
và bên kia là cá nhân hoc doanh nghip hay t chc. Thông qua đó, Chính
ph vay tin ca cá nhân, doanh nghip hay t chc bng hình thc phát
hành tín phiu, trái phiu, công trái nhm huy đng ngun vn bù đp cho
vic thiu ht chi tiêu ngân sách.
Tín dng quc t: là quan h tín dng đc phát sinh gia mt bên là đi tác
nc ngoài bao gm Chính ph hoc các t ch
c tin t tín dng quc t và
mt bên là Chính ph hoc đi din Chính ph hay các doanh nghip Vit
Nam.
1.1.2.2. Cn c vào thi hn tín dng
Cho vay ngn hn: là loi cho vay có thi hn di mt nm. Mc đích ca
loi cho vay này ch yu tài tr đu t vào tài sn ngn hn ca doanh nghip hoc
ca cá nhân
6
Cho vay trung hn: là loi cho vay có thi hn t 1 đn 5 nm. Mc dích ch
yu ca loi cho vay này nhm tài tr đu t tài sn dài hn ca doanh nghip hoc
cá nhân.
Cho vay dài hn: là loi cho vay có thi hn trên 5 nm. Mc đích ca loi
cho vay này thng nhm vào tài tr đu t d án đu t.
1.1.2.3. Cn c vào mc đ tín nhim ca khách hàng
Cho vay không có b
o đm: là loi cho vay không có tài sn th chp, cm
c hoc bo lãnh ca ngi khác mà ch da vào uy tín ca bn thân khách
hàng vay vn đ đc quyt đnh cho vay
Cho vay có bo đm: là loi cho vay da trên các bo đm cho tin vay nh
th chp, cm c hoc bo lãnh ca mt bên th ba nào khác.
1.1.2.4. Cn c vào phng thc cho vay
Theo tiêu chí này, tín dng có th đc chia thành các loi sau:
Cho vay theo món vay: là loi tín dng ngân hàng mà theo đó Ngân hàng
xem xét, quyt đnh cho vay và khách hàng phi lp h s vay vn theo tng
món vay. Phng thc cho vay này áp dng đi vi nhng khách hàng
không có nhu cu vay vn thng xuyên và tc đ quay vòng ca dòng vn
tng đi chm.
Cho vay theo hn mc tín dng: là loi tín dng ngân hàng theo đó ngân
hàng xem xét, quyt đnh cp cho khách hàng mt hn mc tín dng nht
đnh. Trong trng hp này, khách hàng lp h
s vay vn vào đu k k
hoch còn trong k, mi khi phát sinh nhu cu vay trong phm vi hn mc
tín dng đc cp, khách hàng ch cn lp các chng t chng minh nhu cu
vn vay đ ngân hàng xem xét phát tin vay theo hn mc
1.1.2.5. Cn c vào phng thc hoàn tr n vay
Cho vay ch có mt k hn tr n hay còn đc gi là cho vay tr n mt ln
khi đáo h
n
Cho vay có nhiu k hn tr n hay còn đc gi là cho vay tr góp
7
Cho vay tr n nhiu ln nhng không có k hn n c th mà tùy kh nng
tài chính ca ngi đi vay có th tr n bt k lúc nào.
1.2. Qun tr ri ro tín dng
1.2.1. Khái nim v ri ro và ri ro tín dng
Trong môi trng sng ca chúng ta có th gp rt nhiu ri ro. Ri ro có th
xut hin bt k mà ta không th bit trc. Tùy thu
c vào cách tip cn khác nhau,
ri ro đc đnh ngha theo hai quan đim nh sau:
Theo quan đim truyn thng: Ri ro là nhng thit hi, mt mát, nguy him
hoc các yu t lien quan đn nguy him, khó khn, hoc điu không chc chn
có th xy ra cho con ngi.
Theo quan đim trung hòa: Ri ro là mt s không chc chn, mt tình trng bt
n hay s bi
n đng tim n kt qu. Ri ro đc xem là s khác bit gia giá
tr thc t và giá tr k vng. Giá tr k vng chính là giá tr trung bình có trng
s ca mt bin nào đó vi trng s chính là xác sut xy ra giá tr ca bin đó.
S khác bit gia giá tr thc t so vi giá tr k vng đc đo l
ng bng đ
lch chun. Vì vy, đ lch chun hay phng sai đc s dng làm thang đo
đi vi ri ro.
Ri ro có th mang đn cho con ngi nhng tn tht, mt mát, nguy him
nhng có th đem li cho con ngi c hi, thi c. Nu tích cc trong nguyên cu,
nhn dng và đo lng ri ro, chúng ta có th đa ra các phng án thích hp đ
phòng ng
a, hn ch ri ro đng thi phát huy đc nhng mt tích cc mang li t
ri ro.
Vy ri ro tín dng là ri ro tht thoát tài sn có th phát sinh khi mt bên đi
tác không thc hin mt ngha v tài chính hoc ngha v theo hp đng đi vi
mt Ngân hàng, bao gm c vic không thc hin thanh toán n cho dù đy là n
gc hay n lãi khi khon n đn h
n. Hiu mt cách khác thì ri ro tín dng là ri ro
khi không thu hi đc n khi đn hn do ngi vay đã không thc hin đúng cam
kt vay vn theo hp đng tín dng, không tuân th nguyên tc hoàn tr khi đáo
8
hn. Có th nói đây là ri ro luôn gn lin vi hot đng cp tín dng ca Ngân
hàng.
Ti iu 2 Chng 1 ca Quyt đnh s 493 /2005/Q-NHNN ngày 22/4/2005 do
Thng đc Ngân hàng Nhà nc ban hành quy đnh v phân loi n, trích lp và s
dng d phòng đ x lý ri ro tín dng trong hot đng ngân hàng ca t chc tín
dng thì ri ro tín dng đc đnh ngha nh sau: “R
i ro tín dng trong hot đng
ngân hàng ca t chc tín dng” (sau đây gi tt là “ri ro”) là kh nng xy ra tn
tht trong hot đng ngân hàng ca t chc tín dng do khách hàng không thc hin
hoc không có kh nng thc hin ngha v ca mình theo cam kt”.
Ri ro tín dng có th xut hin trong các mi quan h mà trong đó Ngân hàng là
ch n nhng khách hàng n li không thc hi
n hoc không đ kh nng thc hin
ngha v tr n khi đn hn.
Nói tóm li, ri ro tín dng là loi ri ro phát sinh trong quá trình cp tín
dng ca Ngân hàng, biu hin trên thc t qua vic khách hàng không tr đc n
hoc tr n không đúng hn cho Ngân hàng. Ri ro tín dng còn có th đc gi là
ri ro do mt kh nng chi tr và ri ro sai hn, là loi ri ro liên quan
đn cht
lng hot đng tín dng ca Ngân hàng
Ri ro tín dng din ra quá trình cho vay, chit khu công c chuyn nhng và
giy t có giá, cho thuê tài chính, bão lãnh, bao thanh toán, nghip v mua trái
phiu ca các doanh nghip,…ca Ngân hàng.
1.2.2. Khái nim v qun tr ri ro tín dng
Qun tr ri ro là quá trình tip cn ri ro mt cách khoa hc, toàn din và có
h thng nhm nhn dng, kim soát, phòng nga và gim thiu nh
ng tn tht,,
mt mát, nhng bt li ca ri ro. Qun tr ri ro bao gm các bc: nhn dng ri
ro, phân tích ri ro, đo lng ri ro, kim soát, phòng nga ri ro và tài tr ri ro.
Nh vy, qun tr ri ro tín dng là quá trình Ngân hàng tác đng đn hot
đng tín dng thông qua b máy và công c qun lý đ nhn dng ri ro tín dng,
phân tích ri ro, đo lng r
i ro, kim soát, phòng nga ri ro và tài tr ri ro tín
dng . Thông qua hot đng qun tr ri ro tín dng, các NHTM có th phòng nga
9
ri ro tín dng, cnh báo các trng hp có th gây nên ri ro tín dng đ t đó xây
dng các bin pháp nhm hn ch đn mc ti đa vic không thu đc đy đ c
gc và lãi ca khon vay hoc thu gc lãi vay không đúng hn.
1.2.3. Nguyên nhân gây ra ri ro tín dng
1.2.3.1. Nguyên nhân ch quan
Nguyên nhân t phía Ngân hàng:
Cán b ngân hàng không chp hành nghiêm túc ch đ tín dng và các điu
kin cho vay.
Chính sách và quy trình cho vay cha cht ch, cha có quy trình qun tr ri
ro tín dng hu hiu, cha chú trng đn khâu phân tích khách hàng, khâu
xp loi ri ro tín dng đ tính toán điu kin vay và kh nng tr n ca
khách hàng.Quyt đnh cho vay ca Ngân hàng đi vi doanh nghip nh và
cá nhân vn cha đc áp dng công c chm đim tín dng, ch yu còn
da vào kinh nghim th
c t.
Cán b ngân hàng còn yu v nng lc d báo, phân tích, thm đnh tín dng
cng nh còn thiu kh nng phát hin và x lý kp thi các khon vay có
vn đ đc bit là các khon cho vay đi vi ngành ngh đòi hi có trình đ
chuyên môn cao vì có th dn đn nhng sai lm trong quyt đnh cho vay
ca các cán b ngân hàng. Bên cnh đó, cho vay nhng vic kim tra giám
sát sau khi cho vay không cht ch
dn đn khách hàng s dng vn vay sai
mc đích nhng Ngân hàng ngn chn không kp thi.
Khi xem xét, phân tích trc khi cp tín dng, cán b ngân hàng còn thiu
thông tin v khách hàng, thiu thông tin tín dng đáng tin cy
Nng lc, phm cht đo đc ca mt s cán b tín dng cha đ tm và vn
đ v qun lý, s dng, đãi ng nhân viên cha th
a đáng ca chính Ngân
hàng cng có th là mt trong s nguyên nhân gây ra ri ro tín dng.
10
Nguyên nhân t phía khách hàng:
Khách hàng vay vn không đ nng lc pháp lut cng nh nhân cách.
Chính điu này đã gây ra tình trng khách hàng không có thin chí tr n
vay.
Kinh doanh thua l không đ ngun tr n
S dng vn vay kém hiu qu
Khách hàng c ý li dng s tín nhim ca Ngân hàng đ chim đot vn
vay.
1.2.3.2. Nguyên nhân khách quan
ây là nhng nguyên nhân ngoài ý chí ca Ngân hàng và khách hàng vay vn.
Nh
ng nguyên này bao gm: thiên tai, ha hon, s thay đi ca chính sách qun lý
kinh t, điu chnh quy hoch vùng, ngành, hành lang pháp lý cha phù hp, bin
đng ca th trng trong và ngoài nc nh hng, quan h cung cu hàng hóa
thay đi,…gây ra nhng khó khn tài chính cho doanh nghip. T đó, doanh nghip
dù có thin chí tr n nhng không có đ ngun thu nhp tr n cho Ngân hàng.
1.2.4. Hu qu ca ri ro tín dng
1.2.4.1. i vi Ngân hàng
Khi Ngân hàng gp ri ro tín dng, vn tín dng đã cp cho khách hàng có
nguy c không th thu đc cng nh ngun thu nhp ca Ngân hàng t lãi vay có
th mt đi. Trong khi đó, Ngân hàng phi có ngha v hoàn tr vn và lãi cho tin
gi ca khách hàng. Nh vy, khi không th thu hi đc n, dòng vn tín dng ca
Ngân hàng b chm li, kinh doanh tin t không hiu qu. Nu t l n quá h
n ti
Ngân hàng quá cao có th dn đn nguy c Ngân hàng mt kh nng thanh khon.
Chính điu này không nhng làm tht thoát ngun vn kinh doanh mà còn làm gim
lòng tin ca khách hàng gi tin, làm gim uy tín ca Ngân hàng, kt qu kinh
doanh ngày càng xu có th dn đn thua l và phá sn nu không có các bin pháp
x lý kp thi.
11
1.2.4.2. i vi nn kinh t
Hot đng kinh doanh ca Ngân hàng là loi hình kinh doanh đc bit vì nó
liên quan đn nhiu cá nhân, nhiu doanh nghip. Ri ro có th khin Ngân hàng b
l và phá sn, s nh hng đn hàng ngàn ngi gi tin, hàng ngàn doanh nghip
không th tip cn ngun vn vay t Ngân hàng,… làm nn kinh t suy thoái, giá c
tng cao, sc mua gim sút, tht nghip gia tng, ri lon trt t xã h
i và có th kéo
theo s sp đ ca hàng lot Ngân hàng trong nc và khu vc. S sp đ ca mt
Ngân hàng có th dn đn s hong lon đn hàng lot Ngân hàng khác và nh
hng xu đn toàn b nn kinh t.
Có th nói, ri ro tín dng không ch tác đng trc tip đn tình hình hot
đng kinh doanh ca Ngân hàng mà còn gây ra nhng hu qu khó lng đi vi
nn kinh t. S
tác đng ca ri ro tín dng ty theo mc đ nng nh làm cho li
nhun ca Ngân hàng gim sút do không th thu hi đ vn lãi. Khi tình trng này
kéo dài có th dn đn Ngân hàng b phá sn do b thua l, gây ra nhng hu qu
nghiêm trng cho nn kinh t nói chung và h thng Ngân hàng thng mi nói
riêng. Chính vì nhng tác đng ca ri ro tín dng nh vy đòi hi các nhà qun tr
trong ngành ngân hàng phi có nh
ng đnh hng mang tính chin lc lâu dài đ
phòng nga ri ro tín dng nhm làm hn ch tác đng ca ri ro tín dng mc
thp nht.
1.2.5. Phng pháp phòng nga ri ro tín dng
Các t chc tín dng mun qun tr ri ro tín dng thì phi nhn dng đc
ri ro tín dng. Vic nhn dng ri ro tín dng là quá trình xác đnh liên tc và có h
thng các hot
đng kinh doanh ca Ngân hàng, bao gm: theo dõi, xem xét, nghiên
cu môi trng hot đng ca t chc và toàn b hot đng ca Ngân hàng nhm
có th đa ra các kt qu thông qua thng kê các loi ri ro, d báo các ri ro xy ra
trong tng lai có th nh hng đn hiu qu kinh doanh. T đó, Ngân hàng s
thit lp các bin pháp hu hiu nhm kim soát ri ro. Phng pháp phòng nga
ri ro tín dng đc th
c hin thông qua xây dng h thng các công c đo lng
12
và đnh dng ri ro tín dng đ nhn bit khách hàng, xây dng chính sách qun lý
tín dng phù hp thc tin, chú trng đào to nhân lc,…
1.2.5.1. Xây dng h thng các công c đo lng và đnh dng ri ro tín
dng
Xp hng tín dng khách hàng cá nhân và doanh nghip
+ i vi khách hàng cá nhân:
Xp hng tín dng đi vi khách hàng cá nhân đc da vào các tiêu chí sau:
Ngh nghip và thi gian công tác
Nhà
và thi gian c trú
Thu nhp bng tin
Các tài khon ti Ngân hàng và các yu t khác (nh quan h tín dng tác t
chc tín dng khác, lch s tr n,…)
+ i vi khách hàng doanh nghip:
Vic xp hng tín dng doanh nghip đc thc hin da trên hai nhóm ch tiêu và
xp nhiu hng t AAA, AA,BBB,BB,…Th hng ca doanh nghip đc tng
hp t thông tin các ch
tiêu tài chính và các ch tiêu phi tài chính.
Ch tiêu tài chính: đc da vào thông tin t các báo cáo tài chính. Bao gm:
- Ch tiêu và kh nng thanh toán
- Ch tiêu và tình hình hot đng
- Ch tiêu c cu tài chính
- Ch tiêu v hiu qu kinh doanh
Các ch tiêu phi tài chính: theo nhn đnh ca chính cán b tín dng thm đnh
h s vay vn. Bao gm:
- Kh nng tr n t lu chuyn tin t
- Trình đ qun lý và môi trng n
i b
- Quan h vi Ngân hàng
- Tác đng ca các nhân t bên ngoài
- Thi gian hot đng, tc đ tng trng, li th, trin vng tng lai
13
Ngân hàng xây dng các mô hình thích hp đ đnh lng mc đ ri ro ca khách
hàng. T đó, Ngân hàng xác đnh phn bù ri ro và gii hn tín dng an toàn đi vi
khách hàng đ xác đnh mc trích lp d phòng ri ro. Các mô hình thng đc áp
dng ph bin ti các t chc tín dng nh mô hình cht lng 6C, mô hình xp
hng ca Fitch, Moody’s và Standard & Poor’s
Mô hình xp hng ca Fitch, Moody’s và Standard & Poor’s
Fitch, Moody’s và Standard & Poor’s là 3 c quan xp hng tín d
ng ln và uy tín
nht th gii. Vi hn 100 nm đa ra nhng công b xp hng tín dng nên các
thông tin ca Fitch, Moody’s và Standard & Poor’s đu đc xem là ch s d báo
quan trng, có đ tin cy cao và đc nhiu chính ph, t chc phát hành và gii
đu t s dng. Nhng xp hng này da trên nhng phân tích ca các chuyên gia
có kinh nghim, da trên thông tin thu thp t các t chc phát hành và t các
ngun khác nhau. Ngoài phng pháp phân tích c
a các chuyên gia, Fitch, Moody’s
và Standard & Poor’s còn kt hp s dng mô hình toán hc trong vic xây dng và
phân tích ch s xp hng ca mình. Ch s xp hng tín dng (credit ratings) th
hin quan đim ca các t chc này v kh nng và s sn sàng đáp ng các điu
kin tài chính mt cách đy đ và đúng lúc ca mt doanh nghip hay mt quc gia.
Các ch s xp hng tín d
ng đc quy thành các xp hng bng ch và hng thp
nht là D. i vi Fitch và Standard & Poor’s, xp hng cao nht là AAA nhng
đi vi Moody’s thì xp hng cao nht là Aaa. Thông thng, mt quy trình xp
hng chun đc Fitch, Moody’s và Standard & Poor’s áp dng cho xp hng tín
dng ca doanh nghip gm các bc nh sau:
Bc 1
: Nhn đ ngh xp hng t các t chc phát hành/khách hàng
Bc 2
: ánh giá ban đu
Bc 3
: Hp vi ban qun tr ca t chc phát hành/khách hàng
Bc 4
: Phân tích
Bc 5
: ánh giá và b phiu ca hi đng đánh giá (ca
Fitch/Moody’s/Standard & Poor’s)
14
Bc 6
: Thông báo ti t chc phát hành/khách hàng
Bc 7
: Công b kt qu xp hng ra công chúng
Vic xp hng gim dn t Aa (theo cách sp xp ca Moody's) và AA (theo cách
sp xp ca Fitch và Standard & Poor’s) ri sau đó thp dn nhm đ phn ánh v
ri ro không đc hoàn vn cao. Vi cách sp xp nh vy, các khon cho vay
thuc trng hp 4 loi đu thì Ngân hàng có th xem xét cho vay, bên di thì
càng lúc càng thp hn thì Ngân hàng không nên cho vay. Tuy nhiên, các Ngân
hàng có th chp nhn cho vay đi v
i các doanh nghip tuy đc xp vào hng
thp nhng kh nng sinh li cao t các khon cho vay đó.
15
Bng 1.1- Xp hng ca Fitch, Moody's và Standard & Poor’s
Gii thích ý ngha các mc xp hng ca Fitch, Moody's và S&P
Ý ngha Fitch và S&P Moody's
Cht lng cao nht AAA Aaa
Cht lng cao
AA+ Aa1
AA Aa2
AA- Aa3
Kh nng tr đc n cao
A+ A1
A A2
A- A3
Ð kh nng tr n
BBB+ Baa1
BBB Baa2
BBB- Baa3
Nhiu kh nng s tr
đc n, có nhng ri ro
đang tn ti
BB+ Ba1
BB Ba2
BB- Ba3
Nhng khon n có ri ro
cao
B+ B1
B B2
B- B3
Có nhiu ri ro v n
CCC+ Caa1
CCC Caa2
CCC- Caa3
Gn hoc trong tình trng
phá sn hoc không tr
đc n
CC Ca
C C
D D
(Ngun: Global Financial Stability Report, IMF)
Mc dù Fitch, Moody’s và Standard & Poor’s đã có nhiu kt qu uy tín v nhng
công b xp hng tín dng cho nhiu doanh nghip trên toàn th gii nhng cng có