GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN XUẤT KHẨU BỀN VỮNG CHO SẢN PHẨM HẠT ĐIỀU CỦA TỈNH BÌNH PHƯỚC.PDF

B GIÁO DC VÀ ẨO TO

TRNG I HC KINH T TP. H CHÍ MINH


oOo




T TH KIM CHÚC

GII PHÁP PHÁT TRIN XUT KHU
BN VNG CHO SN PHM HT IU
CA TNH BỊNH PHC







LUN VN THC S KINH T

TP. H CHÍ MINH - NM
2012

B GIÁO DC VẨ ẨO TO

TRNG I HC KINH T TP. H CHÍ MINH


oOo

T TH KIM CHÚC

GII PHÁP PHÁT TRIN XUT KHU
BN VNG CHO SN PHM HT IU
CA TNH BỊNH PHC

Chuyên ngành: Thng Mi


Mã s: 60.34.10


LUN VN THC S KINH T

NGI HNG DN KHOA HC:
TS. NGÔ TH NGC HUYN

TP. H CHÍ MINH - NM 2012
i

LI CAM OAN

Tôi xin cam đoan lun vn thc s kinh t này là công trình nghiên cu ca
bn thân, đc đúc kt t quá trình hc tp và nghiên cu thc tin trong thi gian
qua. Các thông tin và s liu đc s dng trong lun vn là hoàn toàn trung thc.

Thành ph H Chí Minh nm 2012

Ngi cam đoan




T TH KIM CHÚC
ii

MC LC:
PHN M U 1
Chng 1: C s khoa hc v phát trin xut khu bn vng đi vi ngành
điu
1.1 Lý lun v phát trin xut khu bn vng 5
1.1.1 Khái nim phát trin bn vng 5
1.1.2 Tìm hiu phát trin xut khu bn vng 7
1.1.2.1 Khái nim xut khu bn vng 7
1.1.2.2 Các tiêu chí đánh giá phát trin xut khu bn vng 8
1.2 Tng quan th trng ngành điu trên th gii và Vit Nam 13

1.2.1 Tng quan ngành điu th gii 13
1.2.1.1 Tình hình xut khu nhân điu trên th gii 14
1.2.1.2 Tình hình nhp khu nhân điu trên th gii 15
1.2.2 Tình hình sn xut điu ca Vit Nam 17
1.2.2.1 Tình hình xut khu sn phm ht điu ca Vit Nam giai đon 2007-
2011 17
1.2.2.2 Th trng xut khu sn phm ht điu Vit Nam 19
1.3 Kinh nghim phát trin xut khu bn vng điu ca mt s quc gia và đa
phng
1.3.1 Kinh nghim t ngành điu n  21
1.3.2 Kinh nghim t ngành điu Long An 22
Kt lun chng 1 24
Chng 2: Thc trng hoat đng kinh doanh ch bin và xut khu sn phm
ht điu ca tnh Bình Phc
2.1 Gii thiu v ngành điu tnh Bình Phc 25
2.1.1 Gii thiu tnh Bình Phc 25
2.1.2 Gii thiu din tích, nng sut và sn lng cây điu Bình Phc 26
2.1.3 Tim nng phát trin xut khu điu Bình Phc 29
2.1.3.1 Tim nng v th trng 29
iii

2.1.3.2 c đim đa hình phù hp cho vic phát trin cây điu 29
2.1.3.3 c đim các nhóm đt phù hp vi cây điu 30
2.1.3.4 Tài nguyên nc 31
2.1.2.5 Ngun lao đng 31
2.2 Phân tích thc trng xut khu điu tnh Bình Phc giai đon 2007-2011 33
2.2.1 Thc trng xut khu điu Bình Phc giai đon 2007-2011 33
2.2.1.1 T trng kim ngch xut khu điu Bình Phc so vi tng kim ngch
xut khu hàng hóa Bình Phc giai đon 2007-2011 33
2.2.1.2 T trng kim ngch xut khu ht điu Bình Phc so vi tng kim

ngch xut khu ht điu Vit Nam giai đon 2007-2011 35
2.2.2 Th trng xut khu sn phm ht điu ca tnh Bình Phc 36
2.3 Các nhân t nh hng đn hot đng xut khu bn vng điu Bình Phc 37
2.3.1 Các yu t v môi trng 37
2.3.1.1 Thit b và công ngh ch bin ht điu 37
2.3.1.2 Ngun nguyên liu 43
2.3.2 Các yu t v xã hi 47
2.3.2.1 Yu t con ngi 47
2.3.2.2 Các chính sách xã hi đi vi lao đng 51
2.3.3 Các yu t v kinh t 55
2.3.3.1 Thc trng xây dng thng hiu, hot đng marketing ca các doanh
nghip kinh doanh xut khu điu Bình Phc 53
2.3.3.2 Chng loi sn phm 56
2.3.3.3 Hot đng qun lý cht lng sn phm 58
2.3.3.4 Th trng đu ra 59
2.3.3.5 Vn đu t 62
Kt lun chng 2 66
iv

Chng 3: Các gii pháp phát trin xut khu bn vng cho sn phm ht
điu ca tnh Bình Phc
3.1 Quan đim phát trin xut khu bn vng cho sn phm ht điu ca tnh
Bình Phc. 67
3.2 Mc tiêu xut khu ht điu ca tnh Bình Phc đn nm 2020 67
3.3 Mt s gii pháp nhm phát trin xut khu bn vng cho sn phm ht điu
ca tnh Bình Phc 68
3.3.1 Nhóm gii pháp đm bo tng trng xut khu cao và bn vng 68
3.3.1.1 Gii pháp nâng cao giá tr gia tng cho sn phm ht điu 68
3.3.1.2 Gii pháp nâng cao hiu qu hot đng Marketing 70
3.3.1.3 Gii pháp m rng th trng 72

3.3.1.4 Gii pháp v hình thc và phng thc kinh doanh 74
3.3.1.5 Gii pháp nâng cao nng lc tài chính cho doanh nghip 75
3.3.2 Nhóm gii pháp gii quyt hài hòa gia tng trng xut khu và bo v
môi trng 77
3.3.2.1 Gii pháp đu t ci tin và áp dng công ngh hin đi và x lý ô
nhim môi trng trong khâu ch bin ht điu 77
3.3.2.2 Gii pháp đm bo nguyên liu cho hot đng sn xut 81
3.3.2.3 Gii pháp nâng cao hot đng thu mua nguyên liu ti các doanh nghip84
3.3.3 Nhóm gii pháp đm bo hài hòa gia tng trng xut khu và gii quyt
các vn đ xã hi 87
3.3.3.1 Gii pháp ngun nhân lc đi vi các nông h trng điu 87
3.3.3.2 Gii pháp ngun nhân lc đi vi lc lng lao đng trong các doanh
nghip ch bin, xut khu ht điu 87
3.4 Mt s kin ngh 89
3.4.1 i vi nhà nc 89
3.4.2 i vi hip hi ch bin và Xut khu điu Bình Phc 90
3.4.3 i vi hip hi cây điu Vit Nam (Vinacas) 91
Kt lun chng 3 93
v

KT LUN 94
TÀI LIU THAM KHO
PH LC
vi

DANH MC T VIT TT
KÝ HIU VIT
TT
TING ANH
TING VIT

GMP
Good Manufacturing
Practice
Tiêu chun thc hành sn xut
tt
ISO
International Organization
for Standardization
T chc quc t v tiêu chun
hóa
XKBV

Xut khu bên vng
EU
European Union
Liên minh Châu Âu

FAO
Food and Agriculture
Organization of the United
Nations
T chc Nông Lng Liên
Hip Quc
PTBV

Phát trin bn vng
WTO
World Trade Organization
T chc thng mi th gii
GDP

Tng sn phm quc ni
EXW
Ex Works
Giao ti xng
FOB
Free On Board
Giao lên tàu

HACCP
Hazard Analysis and
Critical Control Points
Phân tích mi nguy và đim
kim soát ti hn
CIF
Cost, Insurance and Freight
Tr cc, bo him ti bn
CFR
Cost and Freight
Tr cc, bo him ti bn
VN

Vit Nam
vii

DANH MC CÁC S 

S đ 1.1: S đ phát trin bn vng 6
S đ 1.2: S đ xut khu bn vng cho sn phm ht điu 12

DANH MC CÁC BIU 

Biu đ 1.1: T trng (%) các quc gia sn xut điu trên th gii nm 2010 13
Biu đ 1.2: Kim ngch XK ca 10 nc XK điu ln nht th gii nm 2010 14
Biu đ 1.3: Kim ngch NK ca 10 nc NK điu ln nht th gii nm 2010 15
Biu đ 2.1: Th trng xut khu sn phm ht điu tnh Bình Phc 36



DANH MC CÁC HÌNH V
Hình 2.1: Quy trình ch bin nhân điu thô  xng 37
Hình 2.2: Quy trình Hoàn thin nhân điu xut khu 37
Hình 3.1: H thng x lý nc thi ch bin ht điu bngphng pháp
sinh hc thông qua b Aerotank 79

viii


DANH MC CÁC BNG , BIU

Bng 1.1: Tình hình xut khu hàng hóa Vit Nam và xut khu sn phm điu Vit
Nam giai đon 2007-2011 17
Bng 1.2: Th trng xut khu ch yu điu Vit Nam giai đon 2007-2011 19
Bng 2.1: Bng thng kê din tích trng điu tnh Bình Phc so vi c nc
giai đon 2007-2011 26
Bng 2.2 Bng s liu tng hp sn lng điu trong toàn tnh giai đon
2007-2011 27
Bng 2.3 Bng s liu tng hp sn lng điu trong toàn tnh so vi c nc
giai đon 2007-2011 28

Bng 2.4: Bng s liu tng hp nng sut cây điu Bình Phc so vi c nc 28
Bng 2.5: T trng kim ngch xut khu ht điu Bình Phc so vi tng kim
ngch xut khu hàng hóa Bình Phc 33
Bng 2.6
: T trng kim ngch xut khu ht điu Bình Phc so vi tng kim
ngch xut khu ht điu Vit Nam giai đon 2007-2011 35

Bng 2.7: Công ngh ch bin nhân điu ca các doanh nghip ti tnh Bình
Phc 40

Bng 2.8: Thc trng x lý nc thi ca các doanh nghip tnh Bình Phc 41
Bng 2.9: Máy móc thit b ti doanh nghip 42
Bng 2.10: T l thu hi nhân nguyên ht 43
Bng 2.11 : Ngun nguyên liu đc mua t đâu 44
Bng 2.12: Hot đng thu mua điu nguyên liu ca các doanh nghip 46
Bng 2.13: Thu nhp ph thuc vào cây điu ca các nông h tnh Bình Phc 48
Bng 2.14: S gn bó ca nông h đi vi cây điu 49
Bng 2.15: Trình đ công nhân 50
Bng 2.16: Trình đ nhân viên 50
ix

Bng 2.17: Tng s công nhân viên 51
Bng 2.18: Ch đ phúc li ti doanh nghip 52
Bng 2.19: Ngun nhân lc ti doanh nghip 53
Bng 2.20 : Tình hình xây dng thng hiu cho sn phm 54
Bng 2.21 : Tình hình xây dng phòng marketing công ty 55
Bng 2.22: Hình thc tham gia qung bá cho sn phm 56
Bng 2.23: Sn phm ch bin ca công ty 57
Bng 2.24:Vic cp chng ch ISO, HACCP ti các doanh nghip 59
Bng 2.25: Loi hình kinh doanh 60

Bng 2.26: iu kin thng mi xut khu 60
Bng 2.22: Nhu cu vay vn ca các nông h trng điu 62
Bng 2.28: Tng vn đu t cho hot đng sn xut, kinh doanh 63
x








1

PHN M U
1. ụ ngha ca đ tài
Vi din tích 157.000 ha, chim 45% din tích điu ca c nc và cng
chim trên 40% sn lng điu thô ca toàn quc, Bình Phc đc coi là “th
ph” ca cây điu  VN. Có th nhn thy rng, ngành điu Bình Phc đã góp
phn quan trng trong vic đa Vit Nam tr thành quc gia xut khu hàng đu
th gii v ht điu. Hàng nm, Bình Phc có sn lng điu trung bình trên
100.000 tn vi cht lng đc đánh giá hàng đu VN. Ht điu Bình Phc đc
xut khu đi nm chc quc gia và vùng lãnh th trên th gii và đc đánh giá có
cht lng tt. Nhng th trng tiêu th s lng ht điu ln ca Vit Nam là:
Hoa K , Trung Quc, EU… Bình Phc xác đnh điu là cây trng ch lc ca
tnh, có li th cnh tranh, ht điu đang là ngun hàng xut khu có giá tr kinh t
ln, đóng góp ln trong vic tng trng GDP ca tnh nhà.
Tuy nhiên, trong quá trình phát trin ngành điu Bình Phc cng đang gp
phi nhng thách thc ln, trc ht là s cnh tranh khc lit trên thng trng
quc t t nhng nc có th mnh v mt hàng này nh n , Braxin, các nc

Châu Phi,…. Thêm vào đó, tình trng ngi nông dân trong tnh Bình Phc hàng
nm vn phá b hàng trm ha vn trng cây iu đ chuyn sang trng cây Cao su
dn đn hin tng “cht” - “trng” ri li “trng” - “cht” t cây này đn cây kia
đ chy theo th trng cho thy s lúng túng trong sn xut ht điu và thiu đnh
hng trong thi hi nhp. Mt thách thc khác là các doanh nghip xut khu ht
điu ngày càng gp nhiu khó khn bi phi đi mt vi nhng rào cn thng mi,
cht lng ht điu xut khu không phù hp quy đnh v điu kin an toàn v sinh
thc phm ca các th trng nhp khu. iu kin sn xut ca ngành ch bin
điu Bình Phc còn  quy mô va và nh, tình hình thu mua ca các doanh nghip
cng khá nóng bng bi s cnh tranh không lành mnh gia các thành viên trong
cùng ngành v cách thc thu gom, giá c…
2

T nhng du hiu trên d dàng nhn thy rng ngành điu Bình Phc cha
đc đnh hng đ phát trin bn vng.
Trong khi đó,quá trình hi nhp kinh t quc t đang din ra sâu rng trên
khp mi lnh vc, th trng xut khu đc xem là mc tiêu phát trin ca mi
ngành ngh kinh t trong đó có ngành điu. Song song đó, nhu cu ca con ngi
ngày càng tng và xu hng trong sn xut ca các ngành ngh trên th gii là phát
trin bn vng, đáp ng trên c ba phng din đó là : kinh t, xã hi, môi trng.
Do đó, các doanh nghip kinh doanh điu  Bình Phc nói riêng và  Vit Nam
nói chung cng không th đi ra ngoài xu hng đó.
Vi nhng ý ngha nêu trên, tác gi mong mun tìm hiu, đóng góp và gii
thiu v ngành điu, mt th mnh ca tnh Bình Phc và đ xut gii pháp đ
ngành này có th phát trin bn vng. Do đó, tác gi đã chn đ tài “Gii pháp phát
trin xut khu bn vng cho sn phm ht điu ca tnh Bình Phc” đ làm đ
tài nghiên cu cho lun vn thc s ca mình.
2. Mc tiêu nghiên cu
 tài khi thc hin nghiên cu đ đt đc nhng mc tiêu c bn sau:
- Làm rõ nhng điu kin đm bo phát trin bn vng cho ngành sn xut,

ch bin điu xut khu.
- ánh giá thc trng phát trin cha bn vng ca ngành sn xut, ch bin
điu xut khu ca tnh Bình Phc.
-  xut mt s gii pháp đng b và kh thi đ thúc đy ngành sn xut,
ch bin điu xut khu ca tnh Bình Phc phát trin bn vng trong thi gian ti.
3. i tng và phm vi nghiên cu
- i tng nghiên cu :
Hot đng sn xut, ch bin và xut khu sn phm ht điu trên đa bàn tnh Bình
Phc
- Phm vi nghiên cu
Thu thp thông tin th cp trong chui thi gian t nm 2007 đn 2011
3

Thu thp thông tin s cp thông qua bng điu tra kho sát 86 nông h trng điu
trên đa bàn tnh Bình Phc và 98 doanh nghip tham gia vào hot đng ch bin
và kinh doanh sn phm ht điu xut khu trên đa bàn tnh Bình Phc.
4. Phng pháp nghiên cu
 hoàn thành đ tài này tác gi s dng các phng pháp nghiên cu sau:
- Phng pháp thu thp, thng kê, so sánh s liu th cp các c s ban ngành
và phát phiu kho sát điu tra thc t 98 doanh nghip kinh doanh trong ngành
điu và 86 nông h trng điu đ đa ra bc tranh v thc trng hot đng và sn
xut xut khu sn phm ht điu Bình Phc, đng thi phân tích các thông tin có
đc đ làm nn tng cho các gii pháp và kin ngh. Và s dng phn mm excel
đ x lý s liu s cp mà tác gi điu tra thc t ti Bình Phc.
- Phng pháp chuyên gia: Bên cnh điu tra bng bng câu hi, tác gi cng
tham kho thêm ý kin ca mt s lãnh đo doanh nghip xut khu ht điu Bình
Phc đã gn bó vi ngành lâu nm, qua đó, vic đánh giá thc trng xut khu ht
điu Bình Phc s mang tính thc t và khách quan
5. Tính mi ca đ tài
Sut thi gian qua đã có mt s công trình nghiên cu v ngành điu , đin hình

nh:
- Lun vn Thc s ca Thc s Lê Thành An (2008): “ Gii pháp chin lc
phát trin ngành điu Vit Nam t nay đn nm 2020”. Lun vn đa ra tng quan
v cây điu và ngành sn xut – ch bin điu. Bên cnh đó lun vn nghiên cu
ngành điu Vit Nam và đa ra mt s gii pháp chin lc cho ngành điu Vit
Nam đn nm 2020.
- Lun vn Thc s ca Thc s Mai Th Thùy Trang (2010):” Mt s gii pháp
góp phn phát trin xí nghip ch bin xut nhp khu điu và nông sn thc phm
Bình Phc đn nm 2020.” Lun vn nghiên cu tng quan v sn xut kinh
doanh điu và thc trng ngành điu ti tnh Bình Phc. T đó rút ra mt s gii
pháp góp phn phát trin xí nghip ch bin xut nhp khu điu tnh Bình Phc
ti nm 2020.
4

- Lun vn Thc s ca Thc s Mai Thành Trung (2011) :” y mnh xut khu
ht điu tnh Bình Phc (giai đon 2011-2015)” trình bày thc trng ngành điu
Bình Phc và đa ra mt s gii pháp đy mnh xut khu điu.
Ngoài ra, còn nhiu đ tài nghiên cu và bài báo khác vit v xut khu điu Vit
Nam nói chung và Bình Phc nói riêng nhng cho đn nay cha có đ tài nào
nghiên cu v phát trin xut khu bn vng cho sn phm ht điu Bình Phc.
im mi ca đ tài này là đã đi sâu vào phân tích v lý thuyt xut khu bn vng
và đa ra các gii pháp xut khu bn vng cho sn phm ht điu tnh Bình Phc
đn nm 2020
6. Kt cu ca đ tài
Ngoài phn m đu, kt lun, ni dung đ tài gm 3 chng:
Chng 1: C s khoa hc v phát trin xut khu bn vng đi vi ngành
điu
Chng 2: Thc trng hot đng kinh doanh ch bin và xut khu sn phm
ht điu ca tnh Bình Phc
Chng 3: Các gii pháp phát trin xut khu bn vng cho sn phm ht

điu ca tnh Bình Phc
5


Chng 1
C S KHOA HC V PHÁT TRIN XUT KHU BN VNG I VI
NGẨNH IU
1.1 Lý lun v phát trin xut khu bn vng
1.1.1 Khái nim phát trin bn vng
Thut ng “ phát trin bn vng” ngày càng tr nên ph bin và đc quan
tâm khi th gii ngày càng phát trin. Thut ng này xut hin ln đu tiên vào nm
1980 trong n phm Chin lc bo tn Th gii (công b bi Hip hi Bo tn
Thiên nhiên và Tài nguyên Thiên nhiên Quc t - IUCN) vi ni dung rt đn gin:
"S phát trin ca nhân loi không th ch chú trng ti phát trin kinh t mà còn
phi tôn trng nhng nhu cu tt yu ca xã hi và s tác đng đn môi trng sinh
thái hc".(31)
n nm 1987, thông qua báo cáo Brundtland (còn gi là Báo cáo Our
Common Future) ca y ban Môi trng và Phát trin Th gii - WCED (nay là y
ban Brundtland), khái nim này đc ph bin rng rãi hn . Báo cáo ghi rõ: Phát
trin bn vng là "s phát trin có th đáp ng đc nhng nhu cu hin ti mà
không nh hng, tn hi đn nhng kh nng đáp ng nhu cu ca các th h
tng lai ". Nói cách khác, phát trin bn vng phi bo đm có s phát trin kinh
t hiu qu, xã hi công bng và môi trng đc bo v, gìn gi.  đt đc điu
này, tt c các thành phn kinh t - xã hi, nhà cm quyn, các t chc xã hi phi
bt tay nhau thc hin nhm mc đích dung hòa 3 lnh vc chính: kinh t, xã hi,
môi trng. (31)
- Khía cnh môi trng trong “phát trin bn vng” đòi hi chúng ta duy trì
s cân bng gia bo v môi trng t nhiên vi s khai thác ngun tài nguyên
thiên nhiên đ phc v li ích con ngi.
- Khía cnh xã hi ca “phát trin bn vng” chú trng vào s phát trin s

công bng và xã hi, luôn to điu kin thun li cho con ngi có c hi phát huy
ht tim nng ca bn thân cng nh mang li điu kin sng tt hn.
6

- Yu t kinh t đóng mt vai trò không th thiu trong “phát trin bn vng”.
Nó đòi hi s phát trin ca h thng kinh t trong đó c hi đ tip xúc vi nhng
ngun tài nguyên, đc to điu kin thun li, đc quyn s dng nhng ngun
tài nguyên thiên nhiên cho các hot đng kinh t và đc chia s mt cách bình
đng. Khng đnh s tn ti cng nh phát trin ca bt c ngành kinh doanh , sn
xut nào cng đc da trên nhng nguyên tc đo lý c bn. Yu t đc chú
trng  đây là to ra s thnh vng chung cho tt c mi ngi, không ch tp
trung mang li li nhun cho mt s ít, nhng trong mt gii hn cho phép ca h
sinh thái cng nh không xâm phm nhng quyn c bn ca con ngi. (18, trang
54)
S đ 1.1: S đ phát trin bn vng

Ngun:

=> Nh vy khái nim “phát trin bn vng” hin đang là mc tiêu hng ti
ca nhiu quc gia trên th gii, mi quc gia s da theo đc thù kinh t, xã hi,
chính tr, đa lý, vn hóa riêng đ hoch đnh chin lc phù hp nht vi quc
gia đó. i vi ngành điu, phát trin bn vnglà mt tiêu chí quan trng bi đây
là mt ngành hàng mang li li ích kinh t cao, tuy nhiên vic sn xut và ch bin
ht điu cng gây nh hng ln ti môi trng. Do đó, buc chúng ta phi xem
7

xỨt li thc đo ca s phát trin. Cn phi tính đn li ích ca nhng cng đng
không đc hng li hoc hng li quá ít t s tng trng, đn li ích ca th
h mai sau.
1.1.2 Tìm hiu phát trin xut khu bn vng

1.1.2.1 Khái nim xut khu bn vng
Xut khu bn vng là hot đng xut khu hàng hóa trong đó nhp đ tng
trng xut khu cao và n đnh, cht lng tng trng xut khu ngày càng nâng
cao, góp phn tng trng n đnh kinh t, n đnh xã hi và bo v môi trng. (7,
trang 32)
Theo đó, phát trin XKBV là s phát trin kt hp hài hòa hai ni dung:
+ Th nht duy trì nhp đ tng trng xut khu cao và n đnh, đm bo cht
lng tng trng đc nâng cao.
+ Th hai là đm bo yêu cu s hài hòa gia các mt ca PTBV: kinh t, xã
hi, môi trng.
Xut khu là mt b phn ca hot đng kinh t nói chung , do đó phát trin
XKBV cng ging nh phát trin kinh t bn vng , phi duy trì đc tc đ tng
trng cao và liên tc, đm bo cht lng tng trng trên c s tng giá tr gia
tng xut khu, chuyn dch c cu xut khu theo hng hin đi, sc cnh tranh
ca hàng hóa xut khu ngày càng đc nâng cao. Vic tng trng xut khu
không liên tc, cha đng nhiu ri ro tng trng khi có bin đng ln do c cu
không hp lý, sc cnh tranh hàng hóa xut khu yu kém, st gim tc đ xut
khu gây nên bt n kinh t v mô…thì không th coi là XKBV.(7, trang 22)
XKBV phi đáp ng yêu cu v s hài hòa ca PTBV: kinh t, xã hi, môi
trng. Xut khu tng trng cao và liên tc, cht lng đc nâng cao nhng
xut khu ch yu da vào tài nguyên thiên nhiên, làm cn kit tài nguyên thiên
nhiên, gây ô nhim môi trng, tc là đánh đi môi trng đ có đc thành tích
xut khu cao thì không th coi là XKBV. Hoc là, xut khu ch phc v cho li
ích mt nhóm ngi, nht là trong vic khai thác tài nguyên thiên nhiên, chia s li
ích xut khu không công bng thì cng không th coi đây là xut khu bn vng.
8

Mt vn đ khác cng cn chú ý khi nghiên cu XKBV là tính bn vng ca
hot đng xut khu phi đc xem xét trong dài hn. Tng trng xut khu cao
trong ngn hn trên c s khai thác các yu t li th so sánh sn có mc dù mang

li hiu qu kinh t cao (thu đc nhiu ngoi t) cha hn là xut khu bn vng
nu ch xut khu hàng thô, có giá tr gia tng thp, làm cn kit tài nguyên và gây ô
nhim môi trng, đem li li ích kinh t cho mt b phn tham gia xut khu.(7,
trang 25)
Xut khu, xét v bn cht, là hot đng trao đi hàng hóa, dch v gia các
quc gia. Do đó, hot đng xut khu bn vng ca mt nc cng cn tính đn s
bn vng chung ca th gii. Mt môi trng phát trin bn vng trên bình din
th gii là mt trong nhng điu kin đ phát trin xut khu bn vng ca mt
nc.
1.1.2.2 Các tiêu chí đánh giá phát trin xut khu bn vng
*Tiêu chí 1: Tiêu chí đánh giá tính n đnh và cht lng tng trng xut
khu
- Tiêu chí này th hin bng vic duy trì quy mô và tc đ tng trng xut
khu. ó là tng kim ngch xut khu hàng nm và tc đ tng trng bình quân
hàng nm. Quy mô kim ngch xut khu đc th hin  t trng kim ngch xut
khu mt nc trong tng kim ngch xut khu ca khu vc hoc th gii. Tc đ
tng trng xut khu bình quân cn đc so sánh vi tc đ tng trng ca GDP.
- T trng ca xut khu trong GDP cng là mt ch s đ đo lng tính bn
vng ca hot đng xut khu v kinh t. Theo đó, t trng xut khu trong GDP
tng nhanh. Ch s này còn th hin đ m ca nn kinh t trong điu kin hi nhp
kinh t quc t.
- Cht lng tng trng xut khu đc th hin  c cu xut khu theo
nhóm hàng cng nh c cu xut khu theo mc đ ch bin, c cu thành phn
kinh t tham gia xut khu và c cu th trng xut khu. Chng hn, t trng kim
ngch xut khu hàng công ngh cao trong tng kim ngch xut khu ca mt nc
9

th hin trình đ công nghip hóa ca nc đó cng nh mc đ tng giá tr ca
hàng hóa xut khu
- Mt ch s khác th hin cht lng tng trng xut khu là mc đ gia

tng giá tr ca hàng hóa xut khu. ây là ch s rt quan trng đ đánh giá tính
hiu qu ca hot đng xut khu cng nh kh nng cnh tranh ca hàng hóa xut
khu.
- Tính bn vng ca hot đng xut khu còn đc th hin qua mt s yu t
khác nh cht lng hot đng ca h thng tài chính, ngân hàng, dch v h tr
xut khu, kt cu h tng kinh t và xã hi, h thng phân phi (7, trang 42)
* Tiêu chí 2: Tiêu chí đánh giá mc đ phát trin bn vng v kinh t
- Tiêu chí đu tiên đánh giá tính bn vng ca s phát trin xut khu v kinh
t là mc đ đóng góp ca xut khu vào tng trng GDP, th hin  t l phn
trm ca xut khu trong tng trng GDP hoc đim phn trm ca xut khu
trong mc tng GDP.
- Mt ch s khác th hin mc đ bn vng ca xut khu đi vi nn kinh t
là ch s n trên xut khu. V thc cht, ch s này th hin mc đ an toàn v tài
chính ca mt nc, tc là mc đ đóng góp ca xut khu vào d tr ngoi t và
cân bng cán cân thanh toán. Nu ch s n trên xut khu tng lên vô hn, thì điu
này cho thy c n và thâm ht cán cân thanh toán s không có kh nng chu đng.
Trái li, nu ch s n có xu hng gim xung, thì n s có kh nng chu đng
đc và nc vay n có kh nng tr n ca mình .
- T l gia tc đ tng xut khu và tc đ tng nhp khu cng th hin mc
đ n đnh v mô ca nn kinh t. Nu ch s tng xut khu / ch s tng nhp khu
ln hn 1, cho thy s lành mnh ca cán cân thng mi nh tng trng xut
khu. ây cng là mt ch s th hin tính lành mnh ca cán cân tài khon vãng
lai.(7, trang 43)
* Tiêu chí 3: Tiêu chí đánh giá mc đ phát tin bn vng v môi trng
- Mc đ ô nhim môi trng đc đo bng nng đ các thành phn môi trng
không khí , nc, đt, x lý cht thi rn…Chng hn nh mi quan h gia tng
10

trng xut khu và mc đ ô nhim hay mc đ ci thin các thành phn môi
trng.

- Mc đ duy trì các ngun tài nguyên tái to và mc đ khai thác và s dng các
ngun tài nguyên không tái to. Chng hn, suy gim đa dng sinh hc hay ci thin
nó di tác đng ca vic m rng xut khu nh: xut khu thy sn và thu hp
din tích rng ngp mn, tng trng xut khu lâm sn và thu hp din tích rng
nguyên sinh, đng thc vt quý him…
- T l các doanh nghip đt đc các chng ch môi trng. Chng hn nh t
l các doanh nghip có chng nhn tiêu chun ISO 14000, HACCP,…
- Mc đ đóng góp ca xut khu vào kinh phí bo v môi trng cng là mt
trong nhng tiêu chí đánh giá tính bn vng v môi trng ca hot đng xut khu.
Trên thc t khó có th tách bch phn đóng góp ca xut khu dành cho các hot
đng bo v môi trng. Tuy nhiên, có th thy đc phn đóng góp này thông qua
đóng góp ca xut khu vào tng trng kinh t.
- Kh nng kim soát ca chính quyn đi vi các hot đng xut khu đ hn
ch các tác đng tiêu cc đi vi môi trng, ý thc bo v môi trng ca ngi
dân… Tiêu chí này đc phn ánh thông qua các chính sách thúc đy xut khu và
bo v môi trng.(7, trang 44)
Tiêu chí 4: Các tiêu chí đánh giá mc đ phát trin bn vng v xã hi
- Tiêu chí đu tiên đánh giá tính bn vng ca s phát trin xut khu v mt
xã hi là mc đ gia tng vic làm t vic m rng xut khu. iu này có th nhn
bit đc qua vic phân tích mi quan h gia m rng sn xut và thu hút lao
đng, tao ra nhng vic làm mi.
- Mt tiêu chí khác đánh giá s phát trin xut khu bn vng v mt xã hi là
mc đ ci thin thu nhp ca ngi dân t hot đng xut khu. Các ch s đo
lng mc thu nhp, t l nghèo đói có th đc áp dng đ đánh giá tính bn vng
v xã hi ca s phát trin xut khu.
11

- T trng các doanh nghip sn xut hàng xut khu áp dng các bin pháp đ
ci thin môi trng và điu kin lao đng, chng hn nh áp dng tiêu chun
SA8000 cng là mt tiêu chí khác đánh giá tính bn vng v xã hi ca xut khu.

- Phát trin xut khu bn vng v mt xã hi cng có th đánh giá thông qua
vic phân tích c ch chia s li ích t hot đng xut khu, các v biu tình, đình
công ca công nhân, kho sát v bt bình đng thu nhp,
- Tính bn vng ca s phát trin xut khu còn đc đánh giá thông qua các
chính sách khuyn khích xut khu nh tr cp xut khu, hoàn thu xut khu, bo
him xut khu (7, trang 45)
=> Nh vy, vic PTXKBV là nhim v kinh t quan trng đi vi mi quc gia và
mi ngành ngh trên th gii hin nay nhm đm bo mt nn kinh t phát trin n
đnh, lâu dài cho hôm nay và cho c th h mai sau. Ngành điu cng không nm
ngoài s phát trin này.  XK sn phm ht điu bn vng thì chúng ta phi quay
v tìm li gii cho 2 vn đ khó khn, mt là duy trì tc đ tng trng xut khu
cao và liên tc, cht lng tng trng xut khu đc nâng cao th hin qua vic
tng kim ngch xut khu hàng nm ca ngành điu đc tng cao và tc đ tng
trng xut khu ht điu bình quân hàng nm đc duy trì n đnh. Bên cnh đó,
vic phát trin xut khu bn vng cho ngành điu phi tp trung khai thác giá tr
gia tng ca ht điu xut khu. Hai là XKBV ht điu phi đáp ng yêu cu v s
hài hòa ca PTBV: kinh t, xã hi, môi trng. Phát trin xut khu ht điu bn
vng v mt kinh t th hin qua mc đ đóng góp kim ngch xut khu hàng nm
ca ngành điu vào tng trng GDP ca mt quc gia hoc khu vc đc duy trì
cao và n đnh qua các nm, hoc t l kim ngch xut khu ngành điu trên tng
kim ngch xut khu ca mt quc gia hoc khu vc duy trì cao và n đnh qua các
nm. Phát trin xut khu bn vng cho sn phm ht điu phi đáp góp phn đm
bo mc tiêu bn vng v xã hi, tng bc thc hin tin b xã hi và phát trin
con ngi c th là s phát trin ca ngành điu phi góp phn tng thu nhp, to
vic làm cho ngi dân, li ích t s phát trin xut khu bn vng sn phm ht
điu đc chia s hp lý, to nên bình đng xã hi và hn ch xung đt. Và cui
12

cùng, phát trin bn vng xut khu cho sn phm ht điu phi đc bit chú trng
đn mc tiêu bn vng v môi trng.

S đ 1.2: S đ xut khu bn vng cho sn phm ht điu

XUT KHU BN VNG SN PHM HT IU
Duy trì tc đ tng trng
xut khu cao và liên tc,
cht lng tng trng
xut khu đc nâng cao
m bo yêu cu v s hài hòa
gia ba mt ca s phát trin:
kinh t, xã hi, môi trng
KINH T
XÃ HI
MÔI TRNG
+Tng kim
ngch XK ngành
điu
+Tc đ tng
trng bình
quân ca ngành
điu
+Giá tr gia tng
ca hàng XK
óng góp
vào tng
trng kinh
t cao và liên
tc, góp phn
n đnh kinh
t v mô.
Tng thu

nhp, vic
làm, chia s
li ích hp lý,
bình đng xã
hi và hn
ch xung đt
Khai thác hp
lý tài nguyên,
hn ch ô
nhim, qun lý
môi trng bn
vng
+T l đóng góp
ca XK ngành
điu trong GDP
+T l đóng góp
ca KNXK
ngành điu trong
tng KN XK
+Tc đ tng XK
và NK ngành
điu
+S vic làm to
ra do m rng
XK ht điu
+Mc đ ci
thin thu nhp
ca NL trong
ngành
+Trình đ L

+Xung đt xã
hi
+Mc đ ô nhim
MT do ngành SX
và CB điu gây ra
+T trng các DN
SX, CB ht điu
có chng ch MT
+óng góp ca
xut khu ht điu
vào BVMT
13

1.2 Tng quan th trng ngành điu trên th gii và Vit Nam
1.2.1 Tng quan ngành điu Th gii
Theo t chc Nông lng Liên hp quc (FAO) ngành điu th gii đc bt
đu t nm 1990, lch s 110 nm (1900-2010) ghi nhn vic trng, ch bin và
buôn bán xut nhp khu ht và nhân điu  các quc gia phát trin nhanh và mnh.
Hin có 35 quc gia trng điu vi tng din tích 3,2 triu ha, sn lng 1,6 triu
tn
Biu đ 1.1 T trng (%) các quc gia sn xut điu trên th gii nm 2010

Ngun: FAOSTAT data, 2012
Theo biu đ 1.1, 3 quc gia sn xut nhân ht điu đng đu th gii là Vit
Nam, n , Nigeria. Trong đó, Vit Nam sn xut 32.33% điu ca th gii
nhng li có din tích trng ch chim 10% din tích trng điu trên th gii. Còn
ti n , din tích trng điu ln nht (24%) nhng ch đt 17.09% tng sn
lng th gii. Hng nm c n  và Vit Nam đu phi nhp ht điu nguyên
liu t Châu Phi và các nc khác đ đm bo cho vic ch bin ht điu xut khu.
Mùa v thu hot điu  n  và Vit Nam kéo dài t tháng 2- tháng 6 hàng nm.

Còn  Braxin, Indonesia và mt s nc khác mùa v kéo dài trung bình t tháng
11 đn tháng 2, tháng 3 nm sau.