B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP HCM
NGUYN LINH NHÂM
NHNG NHÂN T NH HNG N CU TRÚC
VN CA CÁC CÔNG TY C PHN NIÊM YT
VIT NAM
Chuyên ngành: Tài chính – Ngân hàng
Mã s: 60340201
LUN VN THC S KINH T
NGI HNG DN KHOA HC:
PGS.TS. NGUYN NGC NH
TP. H Chí Minh – Nm 2012
LI CAM OAN
Lun vn: “Nhng nhân t nh hng đn cu trúc vn ca các công
ty c phn niêm yt Vit Nam” là công trình nghiên cu ca tôi, do tôi thc
hin.
Các tài liu tham kho trích dn trong lun vn và các s liu s
dng đc ch rõ ngun trích dn trong danh mc tài liu tham kho.
Kt qu nghiên cu ca lun vn là trung thc và cha đc ai công
b trong bt k công trình nào khác.
Tôi xin cam đoan nhng li nêu trên là đúng s tht.
Ngi thc hin lun vn
Nguyn Linh Nhâm
LI CM N
có th hoàn thành lun vn: “Nhng nhân t nh hng đn cu
trúc vn ca các công ty c phn niêm yt Vit Nam”, tôi xin trân trng cm
n NGUT.PGS.TS. Nguyn Ngc nh, ngi thy đã tn tình hng dn,
truyn đt kin thc và kinh nghim nghiên cu cho tôi trong sut quá trình
thc hin.
Tôi xin gi li cm n sâu sc nht ti ban Giám hiu Trng i
hc Kinh t TP HCM, tp th Lãnh đo và các Thy Cô khoa Tài Chính
Doanh Nghip – Nhng ngi đã truyn th kin thc và to mi điu kin
thun li cho tôi đ hoàn thành lun vn.
Ngi thc hin lun vn
Nguyn Linh Nhâm
MC LC
DANH MC CÁC BNG S LIU
TÓM TT
CHNG 1 – GII THIU 1
1.1. Lý do chn đ tài 1
1.2. Mc tiêu nghiên cu 2
1.3. Phng pháp nghiên cu 3
1.4. Ý ngha ca lun vn 3
1.5. Cu trúc lun vn 3
CHNG 2 – CÁC NHÂN T TÁC NG N CU TRÚC VN CÁC
CÔNG TY C PHN NIÊM YT 5
2.1. Tng hp nghiên cu trên th gii v các nhân t nh hng đn cu trúc vn . 5
2.1.1. Kh nng sinh li 6
2.1.2. Tài sn c đnh hu hình 8
2.1.3. Quy mô công ty 8
2.1.4. C hi tng trng 9
2.1.5. Thu thu nhp 10
2.1.6. Tm chn thu phi n vay 10
2.1.7. Tính thanh khon 11
2.1.8. c đim ngành ngh kinh doanh 11
2.1.9. Bin đng thu nhp 11
2.1.10. Chu k tng trng 12
2.1.11. c đim ca nn kinh t 13
2.2. Các nhân t nh hng đn cu trúc vn ca các công ty niêm yt Vit Nam .18
Kt lun chng 2 19
CHNG 3 – XUT MÔ HÌNH NGHIÊN CU NHNG NHÂN T
NH HNG N CU TRÚC VN CA CÁC CÔNG TY C PHN
NIÊM YT VIT NAM 21
3.1. Quy trình thc hin lun vn 21
3.2. Nghiên cu thc nghim ca Nadeem Ahmed Sheik và Zongjun Wang (2011) –
C s xây dng mô hình đnh lng ca lun vn 23
3.3. D liu và phng pháp nghiên cu 25
3.3.1. D liu nghiên cu 25
3.3.2. Phng pháp nghiên cu 26
3.4. xut mô hình c lng 27
3.4.1. Mô hình hi quy 27
3.4.2. Gii thích và đo lng các bin ca mô hình hi quy 29
Kt lun chng 3 29
CHNG 4 – NI DUNG VÀ KT QU NGHIÊN CU 31
4.1. Phân tích tng quan gia các bin ca mô hình hi quy 31
4.2. Kt qu ca các mô hình c lng tham s bng hi quy 32
4.2.1. c lng tham s bng mô hình PLS 32
4.2.2. c lng tham s bng mô hình nh hng c đnh (FEM) và nh hng
ngu nhiêu (REM) 33
4.2.3. La chn mô hình c lng tham s 37
4.3. Tho lun kt qu 39
Kt lun chng 4 44
CHNG 5 – KT LUN 46
Nhng hn ch ca lun vn 47
Hng nghiên cu tip theo 47
DANH MC TÀI LIU THAM KHO
PH LC
DANH MC CÁC BNG S LIU
Bng 2.1. T l n ca mt s quc gia trên th gii 15
Bng 2.2. Tng hp nghiên cu tác đng ca các nhân t ti cu trúc vn 16
Bng 3.1. o lng các bin 29
Bng 4.1. Ma trn h s tng quan 31
Bng 4.2. nh hng ca các bin gii thích lên t l n (DR
it
) s dng mô hình
c lng PLS 32
Bng 4.3. nh hng ca các bin gii thích lên t l n (DR
it
) s dng mô hình
nh hng c đnh (FEM) 34
Bng 4.4. nh hng ca các bin gii thích lên t l n (DR
it
) s dng mô hình
nh hng ngu nhiên (REM) 36
Bng 4.5. Kt qu kim đnh Hausman 37
Bng 4.6. Tng hp tác đng ca các nhân t ti cu trúc vn ca các công ty
niêm yt Vit Nam giai đon 2006-2011 – s phù hp ca mô hình hi quy vi
nghiên cu tiên nghim ca th gii 42
TÓM TT
Lun vn: “Nhng nhân t nh hng đn cu trúc vn ca các công ty c
phn niêm yt Vit Nam” c lng nh hng ca các nhân t t sut sinh li, tài
sn c đnh hu hình, quy mô công ty, bin đng thu nhp, tm chn thu phi n
vay, tính thanh khon và c hi tng trng đn t l n dài hn trong cu trúc vn
ca các công ty niêm yt Vit Nam. Qua xem xét nghiên cu ca mt s nhà kinh t
th gii, lun vn s dng ba mô hình hi quy ca kinh t lng là Bình phng ti
thiu, nh hng c đnh và nh hng ngu nhiên đ tin hành kim đnh đnh
lng vi s liu ca 193 công ty niêm yt Vit Nam trên hai sàn giao dch chng
khoán HOSE và HNX giai đon t 2006 đn 2011. la chn mô hình c lng
tham s phù hp nht trong ba mô hình đã chn, lun vn thc hin thêm kim đnh
Hausman và xác đnh đc mô hình nh hng ngu nhiên có kh nng gii thích
tt nht cho s bin thiên t l n dài hn trong cu trúc vn. Nhng kt qu ca mô
hình hi quy đc phân tích, lý gii và đa ra kt lun t sut sinh li, tài sn c
đnh hu hình, quy mô công ty, tính thanh khon và c hi tng trng có nh
hng đn t l n dài hn trong cu trúc vn ca các công ty niêm yt Vit Nam
giai đon 2006-2011. So sánh kt qu thu đc t các mô hình hi quy c lng
tham s vi các nghiên cu liên quan ca th gii cho phép kt lun rng phn ln
kt qu phù hp vi các nghiên cu v mô hình cu trúc vn ca th gii. Do vy,
các công ty c phn niêm yt Vit Nam có th áp dng các nghiên cu v mô hình
cu trúc vn ca th gii đ la chn cu trúc vn thiên v n hay thiên v vn c
phn.
1
CHNG 1 – GII THIU
1.1. Lý do chn đ tài
Theo lý thuyt tài chính doanh nghip hin đi, cu trúc vn trong các
công ty c phn là s kt hp ca n trung, dài hn và vn c phn thng, đc s
dng đ tài tr cho các quyt đnh đu t ca công ty. Cu trúc vn ti u đt đc
đim làm ti thiu hóa chi phí s dng vn, ti đa hóa giá tr ca công ty và ri ro
mc có th chp nhn đc.
Quyt đnh cu trúc vn giúp la chn gia hai ngun tài tr là n và vn
c phn cho cu trúc vn ca các công ty, là quyt đnh rt quan trng bi nó nh
hng ti s sng còn ca công ty trên thng trng. Mi hình thc tài tr bn
thân nó đu có nhng u và nhc đim riêng. Tài tr bng n to ra tm chn thu,
đng thi gim mc đ phân tán các quyt đnh qun lý (đc bit vi công ty có s
lng hn ch c hi kinh doanh và đu t). Nhng mt khác, gánh nng n to ra
không ít áp lc vi các công ty. Chi phí vay n có tác đng đáng k ti vn hành
kinh doanh, thm chí dn ti phá sn. Tài tr t vn góp c phn không phi là quá
đt đ đi vi công ty. Tuy nhiên, các c đông li có th can thip vào hot đng
điu hành. K vng cao vào hiu qu sn xut kinh doanh ca các nhà đu t cng
to sc ép đáng k cho đi ng qun lý. Mt khi công ty xác đnh đc cu trúc vn
hp lý s góp phn gia tng giá tr cho các c đông – nhng ngi ch s hu ca
công ty. Vic la chn gia tài tr n và vn c phn trong cu trúc vn ca các
công ty là s đánh đi gia chi phí và li ích. Chính vì vy, các quyt đnh v cu
trúc vn luôn là vn đ nan gii ca các giám đc tài chính.
Mc dù tm quan trng ca quyt đnh cu trúc vn đã đc khng đnh
nhng đn nay th gii vn cha có mt mô hình cu trúc vn ti u nào thích hp
cho tt c các doanh nghip. Tht bi trong vic tìm kim mt cu trúc vn ti u là
du hiu cho thy các li trong lp lun. Cu trúc vn ca các công ty chu tác đng
2
ca nhiu nhân t. Nhng la chn gia n và vn c phn thì hàm ý v qun tr
doanh nghip trong dài hn là điu vt ra khi tm nhìn ngn hn hin ti. Tìm
hiu v cu trúc vn ti u đng ngha vi vic tìm hiu v quyt đnh cu trúc vn
và các nhân t nh hng đn quyt đnh cu trúc vn trong xu th cnh tranh, hi
nhp toàn cu.
Nghiên cu lý thuyt và thc nghim các nhân t tác đng đn cu trúc
vn công ty hu ht đc thc hin các nc phát trin, mt s ít đc thc hin
các nc đang phát trin nên vic áp dng rp khuôn mt mô hình nào đó vào
điu kin Vit Nam có th không đem li hiu qu nh mong đi do nhng khác
bit c tm v mô và vi mô. Vy, trong điu kin c th ca Vit Nam thì các nhà
qun tr công ty nên đa ra nhng quyt đnh cu trúc vn trên c s xem xét nhng
nhân t tác đng nào? S nh hng ca chúng ti cu trúc vn ca các công ty c
phn niêm yt Vit Nam có khác vi nc ngoài không? Nhng lý do đó đã thôi
thúc tác gi chn thc hin lun vn: “Nhng nhân t nh hng đn cu trúc
vn ca các công ty c phn niêm yt Vit Nam”.
1.2. Mc tiêu nghiên cu
Lun vn đc thc hin nhm hai mc tiêu chính.
Th nht: Phn ánh tác đng ca các nhân t đn cu trúc vn ca công ty
c phn niêm yt Vit Nam.
Th hai: So sánh mc đ phù hp ca kt qu nghiên cu thu đc vi
mt s nghiên cu tiên nghim có liên quan ca th gii đ đánh giá kh nng áp
dng chúng vào điu kin ca Vit Nam.
thc hin mc tiêu nghiên cu đã đt ra, lun vn cn tr li các câu
hi nghiên cu sau:
1. Nhng nhân t nào có nh hng đn cu trúc vn ca các công ty
niêm yt Vit Nam? Mi tng quan nh hng ca các nhân t đó
đn cu trúc vn ca các công ty niêm yt Vit Nam nh th nào?
3
2. Kt qu nghiên cu phù hp hay không phù hp vi các nghiên cu
đã đc thc hin trc đây trên th gii?
1.3. Phng pháp nghiên cu
Lun vn s dng phng pháp nghiên cu đnh lng: phân tích tng
quan và phân tích hi quy nhm xác đnh tác đng ca các nhân t đn cu trúc vn
ca các công ty c phn niêm yt Vit Nam. Thông tin th cp đc s dng là báo
cáo tài chính và cáo bch tài chính ca 193 công ty c phn niêm yt trên hai sàn
giao dch chng khoán HOSE và HNX ca Vit nam giai đon 2006-2011, đc thu
thp t các website ca các công ty và nhiu t chc, tng s 1.158 quan sát.
khc phc nhng vn đ ca d liu dng bng đc s dng nh
phng sai đng nht hay t tng quan, lun vn s dng ba k thut c lng
ca kinh t lng là bình phng ti thiu (Panel least square – PLS), nh hng
c đnh (Fixed effect model - FEM) và nh hng ngu nhiên (Random effects
model - REM). Vic la chn mô hình c lng phù hp nht đc thc hin
thông qua kim đnh Hausman.
1
1.4. Ý ngha ca lun vn
Lun vn có th dùng làm tài liu tham kho cho các công ty niêm yt và
các nhà qun tr, đc bit là các nhà qun tr tài chính quan tâm ti các nhân t nh
hng đn cu trúc vn ca các công ty c phn niêm yt Vit Nam.
1.5. Cu trúc lun vn
Lun vn đc b cc thành 5 chng, bao gm các ni dung nh sau:
Chng 1- Gii thiu
Chng 2 – Các nhân t tác đng đn cu trúc vn ca các công ty c
phn niêm yt
1
Chi tit hn v phng pháp nghiên cu đc trình bày trong phn 3.3.2 ca lun vn này.
4
Chng 3 – xut mô hình nghiên cu các nhân t nh hng đn cu
trúc vn ca các công ty c phn niêm yt Vit Nam.
Chng 4 – Ni dung và kt qu nghiên cu
Chng 5 – Kt lun
5
CHNG 2 – CÁC NHÂN T TÁC NG N CU TRÚC
VN CÁC CÔNG TY C PHN NIÊM YT
2.1. Tng hp nghiên cu trên th gii v các nhân t nh hng đn cu
trúc vn
Cu trúc vn là ch đ quan trng trong lý thuyt tài chính doanh nghip.
Lý thuyt cu trúc vn hin đi đc Miller và Modigliani (1958) phát trin vi mt
s gi đnh nghiêm ngt v th trng hoàn ho
2
và s dng lp lun mua bán song
hành. Theo đó, hai ông cho thy giá tr doanh nghip đc lp vi cu trúc vn và
không tn ti cu trúc vn ti u. C Lewellen và Mauer (1988), Kraus và
Litzenberger (1973), Stiglitz (1969) và Hirshleifer (1966) đã s dng cách tip cn
này cho nghiên cu ca mình và cho thy rng giá tr ca công ty s dng đòn by
và không s dng đòn by là nh nhau. Sau đó, nhng tác gi khác nh Stiglitz
(1974) và Merton (1990) đã loi b gi đnh các doanh nghip có cùng mc đ ri
ro. Myers (1984) cho rng nu ln lt tháo g nhng ràng buc này s làm cho cu
trúc vn có liên quan đn giá tr công ty. K t sau nghiên cu v cu trúc vn ca
Miller và Modigliani, mt s lý thuyt khác đã đc phát trin đ gii thích s khác
bit trong la chn cu trúc vn ca các công ty. Có hai mô hình lý thuyt ph bin
và ni ting nht gii thích mi quan h gia cu trúc vn và giá tr doanh nghip là
Lý thuyt đánh đi cu trúc vn (The Trade – off theory) và Lý thuyt trt t phân
hng (The Pecking order theory).
Xét v mt đnh tính, các lý thuyt này không có hng dn đ áp dng
vào thc t. Khác vi s chính xác ca mô hình đnh giá quyn chn và các ng
dng mô hình này ca Black và Scholes (1973), các lý thuyt v cu trúc vn có đ
2
V các gi đnh ca Miller và Modigliani, xin xem ph lc 1.
6
sai lch cao. iu này làm hn ch kh nng vn dng kt qu nghiên cu lý thuyt
cu trúc vn vào các quyt đnh tài chính ca doanh nghip.
ã có nhiu nghiên cu thc nghim v ch đ này các nc công
nghip phát trin trong nhiu thp niên qua. Tuy nhiên, nhng nghiên cu thc hin
các nc đang trong quá trình chuyn đi kinh t nh Vit Nam không nhiu. Vi
mc tiêu xem xét tác đng ca các nhân t đn cu trúc vn ca các công ty niêm
yt trên th trng chng khoán Vit Nam, phn tip theo và cng là trng tâm ca
chng này tp trung tìm hiu vn đ thông qua nghiên cu thc nghim ca các
tác gi trên th gii.
2.1.1. Kh nng sinh li
Hiu qu hot đng hay kh nng sinh li là nhân t đc hu ht các nhà
nghiên cu tài chính đánh giá là có tác đng đn cu trúc vn công ty. Qua nhiu
nghiên cu lý thuyt, gii khoa hc tài chính vn cha thng nht v mi quan h
gia kh nng sinh li và đòn by tài chính. Nguyên nhân có th xut phát t nhng
đim khác bit gia lý thuyt đánh đi cu trúc vn và lý thuyt trt t phân hng.
Lý thuyt đánh đi cu trúc vn cho rng các công ty có kh nng sinh li s vay
mn nhiu hn. Thng nht vi quan đim trên, lý thuyt dòng tin t do cng đa
ra nhng d đoán v mi tng quan thun gia kh nng sinh li và đòn by.
Jensen (1986) xem n là mt công c đ buc nhà qun lý chi tr bt li nhun và
hn ch vic mua sm tài sn lãng phí.
Trong khi đó, lý thuyt trt t phân hng li cho rng mi tng quan gia
kh nng sinh li và t l n trong cu trúc vn ca các công ty là nghch bin. Các
công ty s u tiên s dng ngun tài tr ni b hn các ngun tài tr t bên ngoài.
iu này có ngha là công ty s u tiên s dng li nhun gi li trc tiên và ch
chuyn sang ngun tài tr bên ngoài khi li nhun gi li không đ đ đáp ng nhu
cu vn đu t ca công ty. Khi phi đi mt vi s la chn gia vic dùng trái
phiu hay vn c phn, công ty s u tiên phát hành n nhm tránh vic pha loãng
7
quyn s hu. Trong trng hp này, công ty có kh nng sinh li cao s dùng ít n
hn các công ty khác. Theo hng nghiên cu này, Titman và Wessels (1988);
Rajan và Zingales (1995) thc hin nghiên cu các nc phát trin; Thian Cheng
Lim (2011) và Chen (2003) thc hiên nghiên cu Trung Quc và Nadeem và
Zongjun (2011) nghiên cu Pakistan đu cho thy mi quan h t l nghch gia
đòn by tài chính và t sut sinh li. Trái li, mô hình lý thuyt da trên thu li cho
rng các công ty đang hot đng có li nên vay mn nhiu hn khi các yu t khác
không đi, vì nh vy h s tn dng đc tm chn thu nhiu hn. Do vy, v
mt lý thuyt kh nng sinh li có tác đng đng bin (+) hoc nghch bin (-) đn
đòn by tài chính.
Kh nng sinh li xut hin khá nhiu trong các bài nghiên cu thc
nghim. Nghiên cu ca Maslis (1983) chng minh giá c phiu có tng quan
thun vi mc đ tài tr và tn ti mi liên h gia hiu qu hot đng công ty vi
cu trúc vn. T l n nm trong khong t 0,23 đn 0,45 đc xem là t l n hiu
qu, tác đng đn hiu qu hot đng công ty. Ti u hóa đc t l này s có li
cho công ty. Nghiên cu ca Wei Xu (2005) nhn xét rng có mi liên h vng chc
v hiu qu hot đng ca công ty vi cu trúc vn. ó là: (1) Hiu qu hot đng
ca công ty có mi liên h cùng chiu (+) vi t l n; (2) Khi t l n nm trong
khong 24,52% ti 51,13% thì hiu qu hot đng có mi quan h theo phng
trình bc hai và bc ba vi t l n. Nm 2007, Margaritis công b nghiên cu v
mi quan h nhân qu gia cu trúc vn và hiu qu hot đng ca công ty cng
cho thy hiu qu hot đng ca công ty nh hng đn cu trúc vn, và ngc li
cu trúc vn cng tác đng đn hiu qu hot đng ca công ty. Nadeem và
Zongjun (2011) thc hin nghiên cu Pakistan li đa ra kt lun rng kh nng
sinh li nghch bin (-) vi t l n trong cu trúc vn. Nh vy là ngay c các
nghiên cu thc nghim cng cho thy kt qu trái ngc nhau v mi quan h gia
kh nng sinh li và cu trúc vn.
8
2.1.2. Tài sn c đnh hu hình
Mt nhân t khác cng có tác đng đáng k ti quyt đnh cu trúc vn là
tài sn c đnh hu hình. Lý thuyt thng cho rng tài sn c đnh hu hình có
tng quan thun vi đòn by tài chính vì tài sn c đnh hu hình có th s dng
nh vt th chp khi vay mn t ngun tài tr bên ngoài. Công ty có t l ln tài
sn c đnh hu hình có th đc u đãi lãi sut vay ngân hàng thp hn và giúp
gim ri ro ca ngi cho vay t chi phí đi din ca vic s dng n (Stulz và
Johnson, 1985; Johnson, 1997). i vi công ty có nhiu tài sn c đnh vô hình,
chi phí s dng vn cao hn do kim soát vic s dng vn vay khó khn hn. Vì
vy, mt công ty có t l tài sn c đnh hu hình trên tng tài sn ln thng s
dng nhiu n hn.
Lý thuyt v chi phí đi din cng gii thích mi quan h này. Jensen và
Meckling (1976) cho rng chi phí đi din ca n tn ti khi mt công ty chuyn
khon đu t có ri ro do tng n sang cho ch n và chuyn li ích t ch n sang
ch s hu đ tn dng nhng li th ca vn ch s hu. Nu tài sn hu hình ca
công ty càng nhiu, nhng tài sn này có th dùng làm vt th chp, nh đó làm
gim ri ro phi gánh chu các chi phí đi din t n ca ngi cho vay. Bên cnh
đó, nghiên cu ca Titman và Wessels (1988); Rajan và Zingales (1995) cng cho
thy tài sn c đnh hu hình có mi quan h t l thun vi đòn by tài chính các
nc phát trin, Nadeem và Zongjun (2011) và Chen (2004) cho thy tài sn c
đnh hu hình có mi quan h t l thun vi đòn by tài chính ti Pakistan và
Trung Quc. Nh vy, các bng chng đu ng h mi tng quan thun gia đòn
by tài chính và tài sn c đnh hu hình.
2.1.3. Quy mô công ty
Warner (1977) và Altman (1984) kt lun quy mô công ty có tng quan
thun vi đòn by tài chính. Mt mt, quy mô công ty nghch bin vi xác sut phá
sn. Mt khác, nhng công ty càng ln thng có kh nng đa dng hóa tt và có
9
dòng tin n đnh hn nên xác sut phá sn nh hn các công ty có quy mô nh.
Mt s bài nghiên cu khác cng ch ra rng các công ty ln thích phát hành n dài
hn trong khi công ty nh li chn n ngn hn đ tài tr cho các d án ca h.
Nhng công ty ln nh có li th kinh t theo quy mô và kh nng thng lng
vi nhà cung cp tín dng tt hn nên thng có chi phí phát hành n và vn c
phn thp hn các công ty nh (theo Michaelas, 1999). Mi tng quan thun gia
quy mô và đòn by đc hu ht các nghiên cu khng đnh, ch tr mt vài ngoi
l. Chng hn nh trong bài nghiên cu ca Rajan và Zingales (1995), quy mô công
ty có tng quan thun vi đòn by trong khi G7, ngoi tr c. Tht khó gii
thích ngoi l này nu ch da trên s khác bit v th ch. Quy mô đc xem là đi
din cho s bt cân xng thông tin gia nhà đu t trong và ngoài công ty. Fama và
Jensen (1983) cho rng công ty ln cung cp nhiu thông tin cho nhà đu t bên
ngoài hn công ty nh. Chính vì thông tin dng nh minh bch hn nên công ty
ln có th d dàng tip cn th trng n và vay mn vi chi phí thp hn. Do đó,
công ty ln thng vay n nhiu hn công ty nh. Nghiên cu ca Nadeem và
Zongjun (2011) tán thành quan đim quy mô công ty tng quan thun vi cu trúc
vn thông qua bng chng thc nghim ca Pakistan.
2.1.4. C hi tng trng
Lý thuyt trt t phân hng cho rng c hi tng trng tng quan
nghch bin vi đòn by tài chính. Theo Myers và Majluf (1984), s bt cân xng
thông tin đòi hi các công ty có nhu cu gia tng ngun tài tr t bên ngoài phi chi
thêm mt khon, bt k cht lng d án đu t trong tng lai ca công ty. Nu
tng n, khon chi phí b sung phn ánh chi phí s dng n vay cao hn. Do đó,
các công ty có nhiu c hi tng trng phi chi tr nhiu hn khi s dng n đ tài
tr cho các c hi tng trng đó.
Trong trng hp đu t di mc ti u, s tn ti ca n c cha chi tr
ht buc các công ty có c hi tng trng cao b qua các d án có NPV dng
10
(Myers, 1977). Nguyên nhân là do li nhun t nhng d án nh vy thay vì c
đông hng li s phi chuyn ht cho ch n. i vi các công ty có nhiu c hi
đu t ln, nu mc tiêu ca nhà qun lý là s tng trng ca công ty thì li ích
ca h tng đng vi li ích ca các c đông. Trong trng hp đu t vt mc
ti u nhng công ty thiu c hi đu t thì n làm gim chi phí đi din ca vic
nhà qun lý t do hành đng theo ý mun ch quan ca h. Vì vy, công ty tng
trng cao s không xem phát hành n là u tiên hàng đu ca mình và do đó c
hi tng trng có tng quan âm vi đòn by tài chính. Tuy nhiên, nghiên cu ca
Nadeem và Zongjun (2011) li không thy có mi tác đng gia c hi tng trng
và t l n trong cu trúc vn.
2.1.5. Thu thu nhp
Tác đng ca thu thu nhp lên đòn by tài chính không rõ ràng. Mt mt,
vì lãi vay là mt khon đc khu tr thu, công ty có thu nhp chu thu cao nên
vay nhiu n hn đ đc hng li ích t tm chn thu (theo Hauge và Senbet,
1986). Kt qu là thu sut có hiu lc có tng quan thun vi mc đ s dng n.
Mt khác, thu sut có hiu lc cao làm gim ngun vn ni b ca công ty và làm
tng chi phí s dng vn. Vì vy, có mi tng quan nghch gia thu sut có hiu
lc và mc đ s dng n. Bài nghiên cu ca Titman và Wessels (1988) cho thy
không có mi tng quan đáng k gia thu sut có hiu lc và đòn by tài chính.
2.1.6. Tm chn thu phi n vay
De Angelo và Masulis (1980) chng minh rng các công ty ngoài tn dng
li ích thu t n vay, có nhiu cách khác đ che chn thu nhp chu thu nh khu
hao nhanh các tài sn c đnh, đu t ngay vào các tài sn vô hình, tnh tin phí tn
thu ti nm k tip Các công ty có tm chn thu phi lãi vay t dòng tin mong
đi ln hn s có ít n hn trong cu trúc vn vì li ích ca tm chn thu k vng
t n gim đi. Ngha là, nhng tm chn thu phi n vay đã thay th cho tm chn
11
thu t tài tr n và cng chính vì vy quan h gia tm chn thu phi n vay và
đòn by tài chính là nghch bin.
2.1.7. Tính thanh khon
Tính thanh khon cng thng đc nhc đn khi xem xét quyt đnh cu
trúc vn. Theo lý thuyt trt t phân hng trong nghiên cu ca Myers (1984), công
ty u tiên s dng ngun tài tr ni b trc các ngun tài tr bên ngoài. Vì vy,
công ty có th to ra tính thanh khon cho mình bng cách s dng ngun li nhun
gi li nu ngun đó đ đ tài tr cho các d án đu t ca công ty. Do đó, tính
thanh khon và đòn by tài chính có tng quan nghch. Nghiên cu thc nghim
ca Nadeem và Zongjun (2011) cng khng đnh mi tng quan nghch này trên
các doanh nghip sn xut ca Pakistan.
2.1.8. c đim ngành ngh kinh doanh
Mt trong nhng nhân t tác đng đáng k đn cu trúc vn ca mt công
ty là đc đim ngành ngh kinh doanh. Theo nghiên cu ca Myers (1984), Haris và
Raviv (1991), nhng công ty thuc ngành ngh khác nhau thng có cu trúc vn
khác nhau. Nhng ngành có nhiu tài sn c đnh hu hình nh máy móc, nhà
xng, đt đai có kh nng và nhu cu vay n ln hn nhng ngành có ít tài sn c
đnh hu hình vì đi vi các ngân hàng, nhng công ty có tài sn c đnh hu hình
ln hn s đc u tiên vay vn nh tính cht bo đm th chp, cm c ca tài sn
c đnh hu hình. Các công ty thuc lnh vc nông nghip, sn xut mang tính cht
mùa v thng có nhu cu v n ngn hn cao, các công ty sn xut công nghip thì
do đc đim ngành ngh đòi hi lng tài sn c đnh ln nên có nhu cu tài tr
bng n dài hn kt hp vi vn c phn.
2.1.9. Bin đng thu nhp
Bin đng thu nhp hay ri ro kinh doanh th hin xác sut kit qu tài
chính và thng có tng quan nghch vi đòn by tài chính. Theo lý thuyt v chi
12
phí kit qu tài chính, công ty có ri ro kinh doanh cao có kh nng khánh kit tài
chính cao hn vì tính kh bin trong thu nhp hot đng cao. Vì vy các công ty này
phi cân nhc gia li ích ca tm chn thu vi chi phí phá sn và do vy, ri ro
đc xem là có quan h nghch bin vi n. Nu công ty có s dng n là có ri ro
tài chính mà li có bin đng thu nhp cao thì buc phi đt ri ro thu nhp mc
ti thiu đ gim thiu ri ro tng th và đm bo có th thc hin ngha v tr n.
iu này buc công ty phi tn kém nhiu chi phí đ có tin tr n hoc tránh phá
sn. Tuy nhiên, nu công ty đc tài tr bng vn c phn, h có th không chi tr
c tc trong sut thi k kit qu tài chính. iu này có ngha là công ty bin đng
thu nhp cao s vay mn ít hn và u tiên s dng vn c phn hn n khi phi
đi mt vi s la chn các ngun tài tr t bên ngoài. Vì vy, mi tng quan gia
bin đng thu nhp và đòn by tài chính là tng quan nghch.
Nhng nhân t va phân tích trên là các nhân t đc nhiu nhà nghiên
cu quan tâm thông qua các bng chng thc nghim trong thi gian gn đây.
Nhng nhân t tip theo đây là nhng nhân t cha đc h tr bng các nghiên
cu thc nghim nhng cng đc xem là nhân t quan trng, nh hng đn quyt
đnh cu trúc vn ca các giám đc tài chính.
2.1.10. Chu k tng trng
Chu k tng trng ca công ty thng đc chia làm 4 giai đon: khi
s, tng trng, sung mãn và suy thoái. Ti mi thi k phát trin thì cu trúc vn
ca công ty li có s thay đi khác nhau cho phù hp.
Giai đon khi s: giai đon này, ri ro kinh doanh ca công ty rt cao,
mc tiêu ca các nhà đu t b vn vào công ty khi s là lãi vn. Vì vy, các công
ty mi khi s nên đc tài tr bng vn c phn, nu hoàn toàn không có tài tr n
thì càng tt.
13
Giai đon tng trng: Ri ro kinh doanh ca công ty đã st gim so vi
giai đon khi s nhng vn còn khá cao vì th ngun tài tr cho công ty trong giai
đon này tip tc là vn c phn.
Giai đon sung mãn (bão hòa): giai đon sung mãn, ri ro kinh doanh
ca công ty gim xung mc trung bình. Chin lc tài chính ca công ty có s
thay đi t hu nh tài tr hoàn toàn bng vn c phn sang kt hp vi t trng
ngày càng tng ca tài tr n trong cu trúc vn đ có th làm tng đáng k giá tr
cho các c đông.
Giai đon suy thoái: Trong giai đon suy thoái, ri ro kinh doanh tip tc
gim so vi giai đon trc nên t l tài tr n tng.
2.1.11. c đim ca nn kinh t
Công ty mun đnh hng con đng phát trin dài hn ca mình phi
hoch đnh mt cu trúc vn hp lý. Bt kì mt cu trúc vn nào cng nên xây dng
da trên c s nhng d báo v trin vng kinh t. Tuy vy, nhng d báo này ch
có ý ngha ti mt thi đim nht đnh trong khi tình hình kinh t thì luôn vn đng
không ngng. Do đó, nhng nhà qun tr cn ý thc đc các bin đng ca th
trng đ có bin pháp điu chnh cu trúc vn mt cách hp lý. Khi xem xét các
đc đim ca nn kinh t, công ty cn lu ý:
Trin vng ca nn kinh t: Khi công ty d kin trin vng kinh doanh gia
tng, ngha là d báo nhu cu tài sn và vn tài tr cng s gia tng. Trin vng m
rng quy mô sn xut, m rng th phn đòi hi công ty phi có kh nng tip cn
đc các kênh huy đng vn. Vì th, khi trin vng nn kinh t thay đi, mc đ
linh hot và hp lý trong chính sách cu trúc vn ca công ty s quyt đnh các kt
qu hot đng khác nhau.
Trin vng ca th trng vn: Nu nhng nhà hoch đnh cu trúc vn
ca công ty d báo rng trong tng lai chi phí s dng vn s gia tng thì nu có
nhu cu s dng n có th h s vay mn ngay. Trái li, nu d kin lãi sut st
14
gim thì có th công ty s tm hoãn quyt đnh vay n, nhng vn phi duy trì cu
trúc vn sao cho công ty có kh nng tip cn các ngun tài tr mt cách d dàng
hn trong tng lai.
Thu sut: Lãi vay là mt khon chi phí đc khu tr thu, mt đng thái
nhm gia tng thu sut thu thu nhp doanh nghip s làm tng mong mun s
dng n so vi các loi hình tài tr khác ca các công ty. Nói c th hn, khi thu
sut thu thu nhp doanh nghip tng, công ty s có khuynh hng gia tng ngun
tài tr n đ tn dng li ích t tm chn thu và ngc li. Thu sut thu thu nhp
cá nhân cng tác đng đn vic s dng li nhun sau thu ca công ty. Các c
đông không phi chu thu thu nhp cá nhân t li nhun ca công ty nhng phi
chu thu thu nhp trên phn li nhun khi nhn c tc (lãi vn). Vì vy, nu d báo
thu thu nhp cá nhân s tng trong tng lai, các công ty có th s dùng ngay li
nhun sau thu đ chi tr c tc, đ ri trong tng lai, h s gi li li nhun nhiu
hn cho tài tr tng trng. Tuy nhiên đ gia tng t l li nhun gi li các nhà
qun tr công ty cng cn phi có s cân đi thích hp trong hoch đnh cu trúc
vn.
Rõ ràng, có rt nhiu nhân t nh hng đn cu trúc vn ca mt công ty.
iu này dn ti kt qu là cu trúc vn ca các công ty trong cùng ngành hoc
cùng mt quc gia và trong cùng nhóm quc gia có th rt khác nhau. Nghiên cu
ca Rajan và Zingales (1995) thuc đi hc Chicago và nghiên cu ca Booth và
cng s (2001) cho bit t l n trung bình ca các công ty các quc gia công
nghip ln nht trên th gii, thuc nhóm G7 và các quc gia đang phát trin theo
bng thng kê 2.1 di đây.
15
Bng 2.1. T l n ca mt s quc gia trên th gii
Quc gia T l n (%)
Các nc đang phát trin
Brazil 30,3
n đ 67,1
Jordan 47,0
Malaysia 41,8
Mexico 34,7
Hàn Quc 73,4
Thái Lan 49,4
Th Nh K 59,1
Zimbabwe 41,5
Các nc G - 7
Canada
56,0
Pháp
71,0
c
73,0
Ý
70,0
Nht
69,0
Anh
54,0
M
58,0
Ngun:T l n ca các nc đang phát trin đc trích dn t nghiên cu ca Booth và
cng s (2001); T l n ca các nc G7 đc trích dn t nghiên cu ca Rajan và
Zingales (1995)
16
Nh vy, cu trúc vn ca công ty thuc các nhóm nc rt khác nhau.
Rajan và Zingales ch ra rng ngay trong 7 quc gia cùng thuc nhóm G -7, cu trúc
vn gia các công ty trong cùng mt quc gia cng có s khác nhau đáng k. Tuy
nhiên, h thy rng cu trúc vn ca các công ty mi quc gia thng đc quyt
đnh bi mt s yu t ging nhau nh là: quy mô doanh nghip, li nhun, t l giá
th trng và s sách, và t l tài sn c đnh trong tng tài sn. Xét v tng th,
nghiên cu ca Rajan và Jingales ch ra nhng nhân t có th áp dng cho các công
ty trên toàn th gii khi nghiên cu tác đng đn cu trúc vn.
T các nghiên cu trên, ta có th tng hp các nghiên cu nhng nhân t
tác đng ti cu trúc vn công ty ca các nhà kinh t th gii nh bng 2.2.
Bng 2.2. Tng hp nghiên cu tác đng ca các nhân t ti cu trúc vn
Tác gi (nm nghiên cu)
Nhân t nh hng ti
cu trúc vn
Tng quan vi
cu trúc vn
Jensen, M.S. và Meckling,
W.H. (1976); Jensen, M.S.
(1986)
Kh nng sinh li +
Tài sn c đnh +
Myers, S.C. và Majuf, N.S.
(1984); Myers S.C. (1984)
Kh nng sinh li -
Tính thanh khon -
c đim ngành ngh
kinh doanh
Có tng quan
C hi tng trng -
Stulz và Johnson (1985);
Johnson (1997)
Tài sn c đnh +
De Angelo và Masulis (1980) Tm chn thu phi n vay -
Hauge và Senbet (1986) Thu thu nhp công ty +/-
17
Warner (1977); Altman (1984);
Michaelas (1999)
Quy mô công ty +
Titman S. và Wessels R.
(1988)
Kh nng sinh li -
Thu thu nhp công ty Không tng quan
Tài sn c đnh +
Rajan và Zingales (1995)
Kh nng sinh li -
Tài sn c đnh +
Wei Xu (2005) Kh nng sinh li +
Thian Cheng Lim (2011)
Kh nng sinh li -
Quy mô công ty +
Tm chn thu phi n vay -
Cu trúc vn ch s hu -
Bin đng thu nhp -
Jean J. Chen (2003)
Kh nng sinh li -
C hi tng trng +
Tài sn c đnh +
Quy mô công ty -
Nadeem A.S. và Zongjun W.
(2011)
Kh nng sinh li -
Tính thanh khon -
Tài sn c đnh +
Bin đng thu nhp -
Quy mô công ty +
Ngun: Tng hp ca tác gi t các nghiên cu trên.