Luận văn thạc sĩ Thu hút vốn đầu tư mạo hiểm cho phát triển công nghệ cao tại Việt Nam

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP. H CHÍ MINH






NGUYN QUC DÂN



THU HÚT VN U T MO HIM
CHO PHÁT TRIN CÔNG NGH CAO
TI VIT NAM


LUN VN THC S KINH T

Thành ph H Chí Minh – Nm 2012





B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP. H CHÍ MINH





NGUYN QUC DÂN

THU HÚT VN U T MO HIM
CHO PHÁT TRIN CÔNG NGH CAO
TI VIT NAM



CHUYÊN NGÀNH: TÀI CHÍNH - NGÂN HÀNG
MÃ S: 60.34.02.01

LUN VN THC S KINH T

NGI HNG DN KHOA HC:
PGS.TS. PHAN TH BÍCH NGUYT

Thành ph H Chí Minh – Nm 2012

i

LI CAM OAN

Tôi xin cam đoan toàn b ni dung đc trình bày trong Lun vn là công
trình nghiên cu ca riêng tôi và cha đc công b trong bt k công trình nghiên
cu nào khác. Kt qu nghiên cu, các s liu đc trích dn rõ ràng, trung thc t
nhng ngun t liu đáng tin cy.
Tôi xin hoàn toàn chu trách nhim v ni dung đã trình bày trong Lun vn.

TP. H Chí Minh, tháng 10 nm 2012
TÁC GI




Nguyn Quc Dân

ii

MC LC
Trang ph bìa
Li cam đoan i
Mc lc ii
Danh mc các ký hiu, ch vit tt vi
Danh mc các bng viii
Danh mc các hình ix
PHN M U 1
1. Tính cp thit, ý ngha khoa hc và thc tin ca Lun vn 1
2. Mc tiêu nghiên cu 2
3. Câu hi nghiên cu 2
4. i tng và phm vi nghiên cu 2
5. Phng pháp nghiên cu 3
6. Nhng đim mi ca lun vn 3
7. Kt cu lun vn 3
CHNG 1: TNG QUAN V U T MO HIM 4
1.1. Khái nim TMH 4
1.2. c đim ca TMH 5
1.3. Vai trò ca TMH 6
1.3.1. Vai trò ca vn TMH trong các giai đon phát trin ca DN 6

1.3.2. TMH góp phn thúc đy s phát trin ca DN và lnh vc CNC 8
1.3.3. TMH góp phn vào s phát trin ca th trng tài chính và
kinh t ca mt quc gia 9
1.4. Quy trình hot đng ca qu TMH 10
1.4.1. Tin trình gây qu 10
1.4.2. Thm đnh và thc hin đu t 10
1.4.3. Thu hi vn đu t 12
1.5. Các nhân t nh hng đn s phát trin ca nn công nghip vn
mo him ca quc gia 13

iii

1.5.1. Cu trúc th trng tài chính 13
1.5.2. Kh nng v ngun nhân lc 14
1.5.3. C hi đu t 14
1.5.4. Các c quan h tr 15
1.5.5. Chính sách ca Chính ph 15
1.6. Các nghiên cu thc nghim v các nhân t nh hng đn vic phát trin
th trng vn TMH CNC ti VN 16
1.6.1. Constantin Christofidis & Olivier Debande (2001), Financing innovative
firms throught venture capital 16
1.6.2. Sonali Hazarika (2010), Success in Global venture capital investing: Do
Institutional and cultural matter differences matter? 19
1.7. Phân bit ngun tài tr t qu TMH và ngun tài tr khác 22
1.8. Bài hc kinh nghim cho VN qua vic tìm hiu thc trng hot đng ca
th trng vn mo him CNC ti mt s nc trên th gii 24
1.8.1. TMH CNC ti Thung lng Silicon – M 24
1.8.1.1. Khái quát quá trình hình thành và phát trin nn công nghip
TMH CNC ti Thung lng Silicon – M 24
1.8.1.2. Nghiên cu thc nghim v TMH  Thung Lng Silicon (M) . 29

1.8.2. TMH ti Trung Quc (Ph lc 3) 30
1.8.3. Bài hc kinh nghim cho VN 30
Kt lun chng 1 31
CHNG 2: THC TRNG HOT NG CA TH TRNG VN U
T MO HIM CÔNG NGH CAO  VIT NAM 32
2.1. Phân tích các nhân t nh hng đn vic phát trin th trng vn
TMH CNC ti VN 32
2.1.1. Phng pháp nghiên cu 32
2.1.2. Mô hình nghiên cu 32
2.1.3. Kt qu phân tích nhân t khám phá EFA (Ph lc 5) 34
2.1.4. Xây dng mô hình hi qui 34

iv

2.2. Nhu cu vn TMH CNC 36
2.2.1. Tng quan v DN khoa hc công ngh VN 36
2.2.2. Tng quan v DN lnh vc Công nghip CNTT VN 40
2.2.3. Quan đim ca Chính ph trong vic phát trin ngành CNC VN 42
2.2.4. Nhng hn ch ca DN CNC đn khó khn trong vic huy đng vn
và nhu cu vn mo him ca DN CNC 44
2.2.4.1. Khó khn trong vic huy đng t ngân hàng và các t chc tín dng 45
2.2.4.2. Khó khn trong vic huy đng vn thông qua TTCK 46
2.2.4.3. Khó khn trong vic huy đng vn t các Qu TMH CNC 47
2.3. Ngun cung vn TMH CNC 49
2.3.1. Tng quan v TMH CNC ti VN và ngun cung vn mo him cho
DN CNC 49
2.3.2. Quan đim ca Chính ph trong vic phát trin th trng
TMH CNC VN 57
2.3.3. Nhng khó khn đi vi s phát trin ca th trng vn TMH
CNC VN 58

Kt lun chng 2 63
CHNG 3: HÌNH THÀNH VÀ THU HÚT U T MO HIM CÔNG
NGH CAO TI VIT NAM 64
3.1. Qu TMH CNC ca VN 64
3.1.1. Mô hình hot đng ca qu TMH CNC VN 64
3.1.2. Mc tiêu và lnh vc đu t 66
3.1.3. Cu trúc, phng thc điu hành ca Qu TMH CNC VN 67
3.1.4. Quy trình hot đng ca qu 69
3.2. Gii pháp thu hút vn TMH CNC ti VN 71
3.2.1. Nhóm gii pháp đi vi Chính Ph 71
3.2.1.1. Xây dng h thng các c s pháp lý cho hot đng TMH
CNC mt cách đng b, nht quán 71
3.2.1.2. Liên kt ý tng và ngun cung ng vn, nhm nâng cao

v

kh nng tip cn vn TMH ca DN CNC 73
3.2.1.3. Nâng cao hiu qu kênh thoát vn ca hot đng TMH CNC 74
3.2.1.4. Các gii pháp khác t phía chính ph 74
3.2.2. Nhóm gii pháp đi vi các DN CNC 76
3.3. Trin vng th trng vn TMH CNC ti VN 78
Kt lun chng 3 82
KT LUN 83
TÀI LIU THAM KHO 85

PHN PH LC
Ph lc 1: Khái quát quá trình hình thành và phát trin nn công nghip TMH
CNC ti Thung lng Silicon – M 1
Ph lc 2: Mt s chng trình, chính sách thúc đy TMH  M 9
Ph lc 3: TMH ti Trung Quc 17

Ph lc 4: Các nhóm yu t và các bin quan sát trong mô hình các nhân t
nh hng đn s phát trin ca th trng vn TMH CNC VN 24
Ph lc 5: Kt qu phân tích nhân t 25
Ph lc 6: Kt qu dò tìm s vi phm các gi đnh cn thit trong mô hình hi qui
tuyn tính gia bin ph thuc (PT) và các bin đc lp (F
1
), (F
2
), (F
3
),
(F
4
) 36
Ph lc 7: Phiu kho sát v các nhân t nh hng đn s phát trin ca th
trng vn đu t mo him công ngh cao ti Vit Nam 40
Ph lc 8: Các hình thc tài tr vn theo giai đon phát trin ca doanh nghip 43







vi

DANH MC CÁC KÝ HIU, CH VIT TT

CNC Công ngh cao
CNSH Công ngh sinh hc

CP C phn
CNTT Công ngh thông tin
DFJV Qu DFJ VinaCapital
DN Doanh nghip
DT Doanh thu
TMH u t mo him
ERISA o lut bo đm thu nhp hu trí cho ngi lao đng
IDG
Qu IDG Vietnam Ventures Fund
IPO Phát hành chng khoán ln đu ra công chúng
IRR T sut hoàn vn ni b
KH&CN Khoa hc và Công ngh
KPCB Công ty Kleiner, Perkins, Caufield and Byers
M&A Sáp nhp và Mua li
MBCDF Qu Mekong Brahmaputra Clean Development Fund L.P
MEF Qu Mekong Enterprise Fund
MEF II Qu Mekong Enterprise Fund II
NASDAQ
National Association of Securities Dealers Automated Quotation
System
R&D Nghiên cu và Phát trin
SAFE Ban qun tr ngoi hi Trung Quc
SBA Ban qun tr các DN nh
SBIC Chng trình Công ty đu t vào các DN nh

vii

SME Sàn giao dch DN nh và va
SPV Các t chc tài chính chuyên bit nc ngoài
SXKD Sn xut kinh doanh

TSC Tài sn c đnh
TNHH Trách nhim hu hn
TT Truyn thông
TTCK Th trng chng khoán
UBCK NN y ban Chng khoán Nhà nc
VAF Qu Vietnam Azalea Fund
VDeF Qu Vietnam Debt Fund SPC
VEIL Qu Vietnam Enterprise Investment Limited
VFF Qu Vietnam Frontier Fund
VGF Qu Vietnam Growth Fund Limited
VIEL Qu Vietnam Enterprise Investment Fund
VOF Qu Vietnam Opportunity Fund
VPF Qu Vietnam Dragon Fund Limited
VRI Qu Vietnam Resource Investment
VN Vit Nam
VNFCF
Qu Vietnam Venture Capital Fund
VNI Qu Vietnam Infrastructure Limited
VNL Qu VinaLand Limited
WASBIC Hip hi các công ty đu t vào các công ty nh Western
WAVC Hip hi các nhà TMH Western





viii

DANH MC CÁC BNG

1. Bng 1.1: Li nhun mong đi da vào giai đon đu t 11
2. Bng 2.1: Model Summary 34
3. Bng 2.2: Kim đnh s phù hp ca mô hình hi qui tuyn tính - ANOVA 34
4. Bng 2.3: H s hi qui - Coefficients 34
5. Bng 2.4: S lng các d án đi vào hot đng ti Khu CNC TP.HCM và Khu
CNC Hòa Lc nm 2011 38
6. Bng 2.5: Mt s ch tiêu c bn v DN khoa hc công ngh đang hot đng
ti VN t 2000 – 2009 39
7. Bng 2.6: Doanh thu ngành công nghip CNTT VN 2008 – 2010 40
8. Bng 2.7: S lao đng ngành công nghip CNTT VN 2008 – 2010 40
9. Bng 2.8: Xp hng mt s ch tiêu v s phát trin ca th trng tài chính
quc gia 2009 -2011 48
10. Bng 2.9: Danh mc các Qu TMH hot đng ti VN ca IDG Ventures,
Mekong Capital, Dragon Capital, Vina Capital và CyberAgent Ventures 51
11. Bng 2.10: Tng quan gia quy mô vn TMH và quy mô TTCK VN
(qua s lng công ty niêm yt) giai đon 2000 – 2011 60
12. Bng 2.11: H s tng quan (Correlations) 60
13. Bng 2.12: Variables Entered/Removed (b) 61
14. Bng 2.13: Model Summary 61
15. Bng 2.14: Kim đnh s phù hp ca mô hình tuyn tính-ANOVA(b) 61
16. Bng 2.15: H s hi quy (Coefficients (a)) 61
17. Bng 3.1: Mt s thông tin v lnh vc Internet Vit Nam 79
18. Bng 3.2: S thuê bao đin thoi di đng  Vit Nam 79





ix

DANH MC CÁC HÌNH

1. Hình 1.1: Cu trúc ngun tài tr vn c phn 5
2. Hình 1.2: Vn mo him phân theo vùng ti M 2000 – 2011 24
3. Hình 1.3: Vn mo him phân theo ngành ti Silicon 25
4. Hình 1.4: Vn mo him ti M và Thung lng Silicon 1995 – 2011 26
5. Hình 1.5: Vn mo him lnh vc công ngh sch ti M 27
6. Hình 1.6: Vn mo him lnh vc công ngh sch ti Silicon 27
7. Hình 1.7: Vn mo him công ngh sch phân theo ngành ti Silicon 28
8. Hình 1.8: Vn mo him phân theo giai đon đu t ti M 2000 – 2011 28
9. Hình 2.1: Mô hình các nhân t nh hng đn s phát trin ca th trng
vn TMH CNC VN 33
10. Hình 2.2: S DN thuc lnh vc Khoa hc và Công ngh 2000 – 2009 38
11. Hình 2.3: Ngun vn doanh nghip thuc lnh vc Khoa hc và Công ngh
2000 – 2009 43
12. Hình 2.4: Tng trng tín dng, huy đng 2002 – 2011 45
13. Hình 2.5: S lng công ty niêm yt – Giá tr vn hóa th trng chng khoán
2000 – 2011 47
14. Hình 2.6: Quy mô vn TMH 1991 – 2011 53
15. Hình 2.7: Tng quan gia quy mô vn TMH và Quy mô TTCK Vit Nam
2000 – 2011 60
16. Hình 3.1: S đ thành phn tham gia và vòng luân chuyn vn TMH CNC 65




Trang:
1

PHN M U

1. Tính cp thit, ý ngha khoa hc và thc tin ca Lun vn
Mt trong nhng ch tiêu then cht đ đánh giá s phát trin ca mt quc gia
là tc đ tng trng kinh t. Và trong bi cnh hi nhp nn kinh t th gii hin
nay, đi vi mi quc gia thì vn đ đi mi công ngh nhm nâng cao nng lc
cnh tranh là mi quan tâm hàng đu trong chính sách phát trin kinh t ca quc
gia mình. Không ngoi l, đ có mt nn kinh t phát trin nhanh và bn vng, VN
trong nhng nm gn đây cng đã có nhng chính sách h tr phát trin lnh vc
khoa hc công ngh, cng nh cho nhng DN hot đng trong lnh vc CNC, nhm
phn đu đa VN tr thành mt nc công nghip vào nm 2020. Tuy nhiên mt
trong nhng tr ngi ln nht ca các DN CNC VN hin nay là vn đ thiu vn,
khó khn trong vic tip cn vi ngun vn vay t các t chc tín dng bên cnh
ngun vn h tr t ngân sách nhà nc cng nh t ngun vn t có li rt hn
ch, đã làm cho các ý tng, d án đu t mi ca các DN CNC không có điu kin
đc trin khai thc hin. Chính điu này đã nh hng đáng k đn s phát trin
ca các DN CNC, và đc bit nh hng đn tc đ phát trin kinh k ca VN.
Do đó vn đ phát trin khoa hc công ngh đi vi VN trong bi cnh hin
nay cn phi đc quan tâm đu t đúng mc và không th chm tr hn na. 
đáp ng nhu cu vn cho các DN mi khi s trong lnh vc CNC vn có mc đ
ri ro rt cao khi các d án đu t ch mi là các ý tng, phát minh, khám phá
công ngh thì vn TMH luôn là mt la chn tt nht, mt ngun vn đu t có
kh nng sinh li cao và chp nhn mt mc đ ri ro nht đnh. Tuy nhiên, hin
nay ti VN mc dù có khong 400 qu đu t đang hot đng nhng ch có duy nht
03 qu đu t mang tính cht TMH trong lnh vc công ngh là IDGVV- IDG
Venture VietNam, DFJ VinaCapital (DFJV) và CyberAgent Ventures Vietnam.
Chính s khan him v ngun cung vn TMH CNC đã đt ra mt yêu cu
cp thit cho VN là nhanh chóng hình thành mt th trng vn TMH CNC, bao
gm c vic hình thành mt qu TMH CNC riêng có ca VN, đng thi đy mnh
thu hút TMH CNC t nc ngoài nhm to mt th trng có tính cnh tranh cao,

Trang:

2

h tr tt nht cho s phát trin ca lnh vc CNC, t đó to đng lc cho tng
trng kinh t cao và bn vng ti VN. ó cng chính là lý do tôi chn và thc hin
đ tài:
“THU HÚT VN U T MO HIM CHO PHÁT TRIN CÔNG NGH
CAO TI VIT NAM”
2. Mc tiêu nghiên cu
Mc tiêu nghiên cu ca Lun vn nhm cung cp mt cái nhìn tng quát nht
v th trng Qu TMH CNC ti VN, hình thành Qu TMH CNC VN, thu hút
đu t ca các Qu TMH CNC trên th gii nhm tng bc phát trin th trng
Qu TMH CNC VN mt cách bn vng. Trên c s các mc tiêu c th sau:
- Phân tích quá trình hình thành và phát trin ca mt s th trng vn TMH
CNC hàng đu th gii đ rút ra các bài hc kinh nghim trong quá trình hình thành
và phát trin th trng vn TMH CNC VN.
- Xác đnh các nhân t chính nh hng đn s phát trin ca th trng vn
TMH CNC VN, kt hp phân tích thc t các nhóm nhân t này ti VN.
-  xut các gii pháp kh thi cho th trng vn TMH CNC VN, đc bit
cho thy s cn thit ca vic hình thành Qu TMH CNC riêng có ca VN, cng
nh trin vng phát trin ca lnh vc TMH CNC ti VN thông qua vic phân tích
trin vng mt s ngành CNC tim nng nht ca VN. Nhm cho các nhà đu t
thy đc c hi đu t trong lnh vc TMH CNC ti VN.
3. Câu hi nghiên cu
 đt đc các mc tiêu c th trên luân vn tp trung tr li các câu hi
nghiên cu sau:
- VN có th hc hi đc gì t s phát trin mnh m ca các ngành công
nghip TMH CNC hàng đu trên th gii?
- Các nhân t nào nh hng đn s phát trin ca th trng vn TMH CNC
VN, c th nh th nào?
- Các doanh nghip CNC VN và Chính ph VN cn phi làm gì đ hình thành

và thu hút đu t vào th trng vn TMH CNC VN?
4. i tng và phm vi nghiên cu

Trang:
3

Lun vn tp trung kho sát các DN CNC ti các khu CNC, các doanh nghip
ph tr CNC, doanh nghip CNTT trên phm vi toàn quc. ng thi kt hp vi
vic tìm hiu thc trng hot đng ca các Qu TMH CNC đang hot đng ti
VN, th trng vn mo him CNC ti mt s nc trên th gii đc bit là ti
thung lng SILICON ca M, th trng vn TMH CNC Trung Quc, ni mà th
trng vn TMH CNC phát trin vào bc nht th gii.
5. Phng pháp nghiên cu
Lun vn s dng ch yu phng pháp nghiên cu d liu th cp, thng kê
lch s và tng hp. Nghiên cu các nhân t nh hng đn s phát trin ca th
trng vn TMH CNC VN đc thc hin bng phng pháp đnh lng thông
qua kho sát bng bng câu hi các DN CNC, vi s h tr ca phn mm SPSS.
6. Nhng đim mi ca Lun vn
Trên c s nghiên cu các vn đ v mt lý thuyt TMH CNC, kt hp vi
vic tìm hiu thc trng hot đng ca mt s qu TMH CNC ni bt trên th
gii, kho sát các DN CNC VN Lun vn đã xác đnh đc:
- Các bài hc kinh nghim trong quá trình hình thành và phát trin th trng
vn TMH CNC có th áp dng vi VN,
- Các nhân t chính nh hng đn s phát trin ca th trng vn TMH
CNC VN,
- Cung cp mt cái nhìn tng quát nht v thc trng ngun cung và nhu cu
vn TMH CNC VN,
- ng thi đ xut mô hình Qu TMH CNC có th áp dng cho VN và cho
thy tim nng ca th trng vn TMH CNC VN
7. Kt cu Lun vn

M đu
Chng 1: Tng quan v TMH
Chng 2: Thc trng hot đng ca th trng vn TMH CNC VN.
Chng 3: Hình thành và thu hút vn TMH CNC ti VN.
Kt lun

Trang:
4

CHNG 1
TNG QUAN V U T MO HIM
1.1. Khái nim TMH
Trong nhng ngày đu hình thành hình thc TMH, nhn thc đc các giá
tr cao, các nhà đu t đã bt đu cung cp ngun vn cn thit đ phát trin mt ý
tng, mt khám phá hay mt phát minh khoa hc công ngh ca mt cá nhân mà
không có đ tim lc tài chính hay không đc các t chc tín dng xem xét vic
chp nhn ri ro đ h tr vn. Trong thc t, TMH vn thng đc gi là đu
t ri ro. Và khi hình thc TMH phát trin, đã dn đn vic hình thành các "qu
TMH". Trong nhng nm qua, thut ng thông dng hn là "đu t c phn t
nhân", là s vn đc s dng đ cung cp vn c phn cho các DN không niêm yt
trên TTCK. Và theo hip hi các nhà TMH Châu Âu (the European Venture
Capital Association-EVCA) TMH là mt trong nhng hình thc ca "đu t c
phn t nhân".
Trên thc t TMH có th đc xem là đu t khi nghip, vì mc đích ch
yu ca TMH là hình thành các DN CNC. Và theo Hip hi TMH M, TMH
là loi vn do nhà tài chính đu t vào DN mi khi nghip, có tim nng cnh
tranh ln và phát trin nhanh, thông thng là nhng DN hot đng trong lnh vc
khoa hc công ngh. Di góc đ đu t, TMH là quá trình đa vn vào lnh vc
nghiên cu phát trin CNC và sn phm tim n nhiu ri ro nhm thúc đy nhanh
chóng thng mi hóa đ có đc li nhun cao. Nu th hin mt cách đy đ c

quá trình, thì TMH là mt phng thc đu t trong đó vn đc cung cp vào
công ty mi khi nghip, cha niêm yt trên TTCK (ch yu là DN khoa hc và
công ngh, doanh nghip CNC), h tr v mt phi tài chính cho công ty nh: chin
lc kinh doanh, marketing, khách hàng, đi tác tim nng,…to điu kin cho DN
bc sang mt giai đon tng trng tip theo, sau vài nm thông qua niêm yt trên
TTCK, hp nht hoc chuyn nhng c phn đ thu đc s hoàn vn đu t vi
mc cao hn mc trung bình.



Trang:
5












Hình 1.1: Cu trúc ngun tài tr vn c phn
(Ngun:
1.2. c đim ca TMH
- ây là các khon đu t có mc đ ri ro rt cao nhng kh nng mang li
li nhun cng rt cao.
Các DN mi khi s trong lnh vc CNC luôn đi mt vi nhng ri ro cao và

đôi khi tài sn đm bo duy nht ca h ch là nhng ý tng công ngh mi. Do đó
phn ln các DN này thng gp rt nhiu khó khn khi tip cn vi các ngun tài
tr t các t chc tín dng, k c hình thc vay tín chp và kênh huy đng vn t
TTCK, hình thc tài tr bng vn s hu thì hn ch. Trong trng hp đó, ngun
vn tài tr t các Qu TMH CNC luôn là la chn ti u cho các DN này. Qu
TMH thng đu t vào giai đon mi khi nghip ca DN do đó luôn đi mt
vi các yu t ri ro cao nhng điu hp dn nht đi vi các Qu TMH CNC đó
là tim nng mang li mt sut sinh li cao t DN đc đu t. ây có th đc
xem nh là đc đim riêng có ca Qu TMH, to nên s khác bit vi các ngun
vn tài tr khác.
- Bên cnh vic h tr tài chính các Qu TMH còn h tr phi tài chính cho
các DN nhn đu t vi kinh nghim, k nng chuyên môn cao ca các nhà qun lý qu.
Hiu qu hot đng ca Qu TMH ph thuc rt nhiu vào k nng tìm kim
đc nhng d án đu t, nhng ý tng công ngh mi có tim nng tng trng
Ngu
n t
ài tr


vn c phn
Ngun vn c
phn công
Ngun vn c
phn t nhân
Ngu
n vn đu
t mo him
Cá nhân đ
u t


mo him
Ngu
n vn
chuyn nhng
Ngun vn
thay th

Trang:
6

cao và có kh nng thành công trong tng lai. Do đó đòi hi các nhà qun lý Qu
TMH có kinh nghim, k nng, chuyên môn cao v tài chính, kin thc chuyên
môn đy đ trong lnh vc CNC, đng thi có nng lc điu hành qun tr DN. Và
khi li ích ca nhà đu t và DN đc gn kt vi nhau thông qua vic h tr v tài
chính thì các nhà qun lý Qu TMH tip tc t vn  cp chin lc cho DN v
k nng v tài chính, chính sách nhân s, chin lc kinh doanh, marketing… Qua
đó các Qu TMH đã trc tip tham gia vào công tác điu hành, qun tr DN, góp
phn quan trng đn s phát trin ca DN mà h đu t.
- TMH luôn tim n nhng ri ro rt cao do đó phn ln các nhà đu t vào
Qu TMH là nhng đnh ch tài chính hoc các tp đoàn kinh t ln nh công ty
tài chính, công ty bo him,… Nhà đu t vi vai trò cung cp tài chính, trong khi
các nhà qun lý Qu s chu trách nhim v mi hot đng đu t ca Qu.
-  hn ch ri ro các Qu TMH thng đu t vào nhiu d án khác nhau
và thng không cung cp đ mt ln ngun vn mà DN cn, mà cung cp thành
nhiu ln khác nhau vi s vn theo tng giai đon tng trng ca DN. Vì phn
ln các các d án TMH là tht bi nên các Qu TMH ch theo đui nhng d án
mà nó tip tc cho thy tim nng cho mi giai đon đu t, chính vì th h thng
tp trung vn và thi gian cho nhng d án có tim nng thành công nht, không
phi chia đu vn cho tt c các công ty trong danh mc đu t ca h (Shikhar
Ghosh và Ramana Nanda, 2010, Venture Capital Investment in the Clean Energy

Sector, Harvard Business School).
- Qu TMH ch yu đu t vào giai đon đu ca DN, h cung cp ngun
lc tài chính, góp phn hin thc hóa nhng ý tng công ngh và khi DN đt đc
quy mô và mc đ tín nhim nht đnh đ đ bán cho các tp đoàn kinh t, các đnh
ch tài chính hay có th phát hành chng khoán ln đu ra công chúng (IPO), khi đó
các Qu TMH tin hành thu hi vn và chu k TMH kt thúc.
1.3. Vai trò ca TMH
1.3.1. Vai trò ca vn TMH trong các giai đon phát trin ca DN

Trang:
7

Vn TMH đóng vai trò quan trng hàng đu trong giai đon đu và giai đon
m rng trong tin trình phát trin ca mt công ty, tm quan trng ca nó s gim
đi trong các giai đon sau, khi mà vn c phn t nhân và các hình thc đu t khác
dn dn tr nên quan trng hn. Qu TMH là đi tng đu t ni tri trong vic
cung cp vn ban đu cho DN, tuy nhiên các cá nhân TMH vn gi mt vai trò
nht đnh thông qua vic t vn và cung cp ngun vn c bn, đc bit là  giai
đon đu trong vòng đi ca mt công ty. Mc dù các cá nhân TMH thc hin
nhiu chc nng tng t nh Qu TMH nhng ngun vn mà h tài tr nh hn
so vi hu ht ngun vn mà các Qu TMH có th đu t.
Mt ngi vi mt ý tng, khám phá hay phát minh – Mt DN mi khi s,
đu tiên s s dng ngun vn t có hay ngun h tr tài chính t gia đình và bn
bè đ th nghim ý tng ca mình. Tuy nhiên, nhu cu kinh phí có th s nhanh
chóng vt quá ngun lc ca cá nhân cùng gia đình đc bit là nu ý tng ca h
chng minh đc kh nng phát trin hn na. ây là giai đon mà vai trò vn
TMH là quan trng nht, giai đon tài tr ngun lc tài chính cho mt d án giai
đon ý tng ch yu t mt Qu TMH hoc t mt cá nhân TMH. Các DN s
s dng ngun vn này đ chng minh và phát trin ý tng ca mình, đ nghiên
cu tim nng th trng và đ chun b mt k hoch kinh doanh. Nu thành công,

h cng s phi bt đu xây dng mt đi ng qun lý, có th vi s h tr ca nhà
đu t v k nng marketing, tài chính và các k nng qun lý cn thit khác đ có
th đáp ng đc các yêu cu ca giai đon phát trin k tip.
Công ty non tr này s cn vn nhiu hn đ chun b và bt đu hot đng
thng mi. Bi  giai đon này công ty s hoàn thành các nghiên cu th trng,
chun b cho các công tác qun lý ch cht, phát trin k hoch kinh doanh và sn
sàng đ kinh doanh. Tuy nhiên, do không có doanh thu bán hàng, li nhun, công ty
s phi hot đng da vào ngun vn khi nghip và giai đon đu (start-up and
early-stage finance)
Trong trng hp không có ngun tài liu đ đánh giá công ty, Qu TMH s
quyt đnh có đu t hay không da vào nhn thc, kinh nghim và kh nng qun

Trang:
8

lý ca mình. Các Qu TMH s tìm cách đm bo vn đu t ca mình, thng
di hình thc giy chng nhn quyn nm gi c phn ca công ty, bng cách áp
đt nhng điu kin nht đnh, chng hn nh b nhim các v trí qun lý ch cht
và tham gia vào ban lãnh đo ca công ty.
Khi công ty m rng, nhu cu vn ca nó s tng lên tng ng, vn có th
đc đòi hi đ tng nng lc sn xut, phát trin sn phm và th trng hoc cung
cp b sung vn lu đng. Bi giai đon này, công ty s có doanh thu bán hàng và
có th s to ra li nhun, tuy nhiên điu này có th là không đ đ tài tr cho vic
m rng công ty. Do đó công ty có th tip cn vi nhà đu t cho ngun vn giai
đon 2-3 (second-/third-stage finance).
Lúc này, công ty s có các tài liu cn thit đ h tr các Qu TMH trong
vic quyt đnh có đu t hay không. Ngoài ra, các qu TMH có th hn ch ri ro
ca mình khi đu t cho mt công ty c th bng vic hp vn đu t vi các qu khác.
Cui cùng, mt công ty thành công s đt đn giai đon phát trin khi nó sn
sàng phát hành chng khoán ln đu ra công chúng (IPO) và tr thành mt công ty

đc niêm yt. Tùy thuc vào lnh vc, IPO đc thc hin trc khi công ty có li
nhun, ging nh trong lnh vc công ngh sinh hc.
Ngoài ra, mt công ty có th yêu cu c cu li các v trí c đông ln hoc các
nhà qun lý mi nu mun thay đi công tác qun lý hin có, ngi thân trc đây,
các đi tác, vv …  giai đon sau này, đ thc hin bt c giao dch nào k trên,
công ty có th s có nhu cu tài chính bt cu (bridge finance).
Tng t nh  giai đon 2-3, giai đon tài chính bt cu có th liên quan đáng
k đn tng s vn. Công ty có kh nng đc bit đn và có mt h s ri ro có th
nhn thy rõ đ cho các công ty đu t đ đánh giá vic góp vn ca mình. Và lúc
này vai trò ca vn TMH là kém quan trng nht, ngun vn tài tr ch yu cho
giai đon này là ngun vn c phn.
1.3.2. TMH góp phn thúc đy s phát trin ca DN và lnh vc CNC
Trong vic h tr đu t giai đon đu, mt Qu TMH s chp nhn các ri
ro và can thip bng cách tham gia nm gi vn ch s hu, do đó tr thành mt

Trang:
9

trong s nhng ch s hu ca ý tng hoc ca công ty. Khi làm nh vy, các Qu
TMH chp nhn không có bo đm cho s đu t ca mình và không yêu cu tr
lãi, thay vào đó h k vng s đt đc li tc đu t thông qua thành công cui
cùng ca công ty hay ca ý tng và s phát trin kéo theo ca vn đu t.
Nhìn t góc đ ca DN, h phi chp nhn s mt quyn kim soát t l thun
vi mc đ tham gia ca Qu TMH vào công ty. Thông thng điu này s không
vt quá 30% vn điu l ca công ty, tuy nhiên các Qu TMH thng s áp đt
các điu kin đ kim soát trong các trng hp nht đnh. V mt tích cc, các DN
s đc hng li t s h tr đu vào chuyên nghip liên quan đn hot đng
marketing, tài chính và qun lý, cng nh t các k lut tài chính nghiêm ngt mà
các Qu TMH s yêu cu đ theo dõi các hot đng đu t ca mình. Chính điu
này đã góp phn thúc đy s phát trin ca DN, góp phn hin thc hóa các ý tng

khoa hc công ngh mi t đó to đng lc thúc đy ngày càng có nhiu các ý
tng mi đc hình thành. Và ngc li, khi càng có nhiu các ý tng mi thì
các Qu TMH càng có nhiu c hi la chn đc nhng d án đu t có tim
nng t đó thúc đy s phát trin ca các Qu TMH. Và c theo quy lut này, vi
s phát trin ca các DN và các Qu TMH CNC đã thúc đy s phát trin lnh vc
CNC ca mt quc gia.
1.3.3. TMH góp phn vào s phát trin ca th trng tài chính và kinh
t ca mt quc gia
Vi s tham gia ca Qu TMH vào th trng nó đã góp phn đa dng hóa
các kênh huy đng vn cho DN, to ra mt kênh huy đng vn chính cho các DN
mi khi nghip đc bit là các DN CNC. Bên cnh vic h tr ngun lc tài chính,
thúc đy s phát trin ca DN CNC, lnh vc CNC, Qu TMH còn to ra nhiu c
hi đa dng hóa danh mc đu t cho các nhà đu t trên TTCK, tng tính thanh
khon cho th trng khi mt trong nhng kênh thoát vn chính và hiu qu ca các
Qu TMH là vic phát hành chng khoán ln đu ra công chúng. Chính vì th,
TMH đã góp phn thúc đy s phát trin ca TTCK, th trng tài chính ca mt

Trang:
10

quc gia. Góp phn chuyn dch c cu kinh t, gim t l tht nghip, thúc đy
tng trng và phát trin kinh t nhanh và bn vng.
1.4. Quy trình hot đng ca qu TMH
Quy trình hot đng ca mt Qu TMH bt đu vi tin trình gây qu và kt
thúc khi nhà qun lý qu hoàn tt thành công các d án đu t và hoàn tr vn cho
nhà đu t.
1.4.1. Tin trình gây qu có th mt đn vài tháng, trong đó đi ng qun lý
tìm kim các cam kt t các nhà đu t.  làm đc điu này đi ng qun lý lp
mt bn thông tin, trong đó, ngoài các điu khon và các điu kin chính nêu trên,
s cung cp thông tin v:

- Chin lc đu t ca qu;
- Th trng tim nng và chin lc tip th ca qu đ xác đnh và thu hút
các c hi đu t;
- Kinh nghim và nng lc ca đi ng qun lý;
- Quy trình ra quyt đnh;
- ánh giá ca đi ng qun lý đi vi các công ty nhn đu t và kh nng
thành công ca d án;
- Ch đ báo cáo cho nhà đu t (báo cáo hàng nm, hi hp ).
1.4.2. Thm đnh và thc hin đu t
Bên cnh ri ro kinh doanh các Qu TMH cng phi đi mt ri ro đi lý
(agency risk), ri ro phát sinh do s bt cân xng thông tin gia Qu TMH và
doanh nghip nhn đu t, các doanh nghip đôi khi không cung cp đy đ thông
tin v d án ca mình (Gavin C. Reid và Julia A. Smith, 2003, Venture Capital and
Risk in High – Technology Enterprises), điu này gây rt nhiu khó khn cho các
Qu TMH trong vic ra quyt đnh đu t, đ gim thiu ri ro và bo đm d án
đu t thành công, các Qu TMH luôn xem giai đon thm đnh là khâu then cht
cho quyt đnh đu t ca mình. Trong quá trình thm đnh, nhà qun lý qu s
kim tra cn thn tính kh thi ca d án, có th vi s giúp đ ca chuyên gia t

Trang:
11

vn bên ngoài. Ví d, chuyên gia đn t các trng đi hc, nhng chuyên gia t
vn nghiên cu th trng, các chuyên gia lnh vc CNC, CNTT,…
Do k nng qun lý là mt trong nhng yu t quan trng nht cho s thành
công ca mt d án nên quá trình thm đnh d án s tp trung xem xét các k nng
qun lý vn có ca bên kêu gi đu t. Trong trng hp bên kêu gi đu t không
có các k nng cn thit, nhà qun lý qu s yêu cu bên kêu gi đu t chp thun
cho qu đu t cung cp các h tr đu vào v k thut, marketing, tài chính,… mt
cách trc tip hoc bng cách tuyn dng. Thc t, khi chp nhn chia s quyn s

hu ca mình vi các Qu TMH, công ty nhn đu t hy vng rng Qu TMH
s cung cp h tr và giúp đ gii quyt s thiu ht kh nng qun lý cng nh
nhu cu v vn.
Thm đnh d án cng s tính toán chi phí R&D, chi phí hot đng và các chi
tiêu vn khác trong giai đon phát trin cho đn khi công ty nhn đu t có th
mong đi doanh thu mt cách hp lý và tr nên kh thi. Ngoài ra, nhà qun lý qu
cng s d tính v vic đu t ln đu, có th c ln th hai thm chí th ba mt
cách phù hp mà qu đu t cn phi thc hin đ đm bo nhu cu kinh phí ca
công ty nhn đu t. Nu yêu cu đu t vt quá các điu khon và các điu kin
ca Qu cho nhng giao dch cá nhân, nhà qun lý qu s tìm cách tha thun vi
các qu khác. Cui cùng, nhà qun lý qu c tính IRR d kin ca vic đu t và
các ri ro cng nh li nhun ca tha thun này. Nói chung, công ty nhn đu t 
giai đon phát trin càng sm thì li nhun mong đi càng cao.
Bng 1.1: Li nhun mong đi da vào giai đon đu t
Giai đon đu t Li nhun mong đi (%)
1. Giai đon ht ging, khi nghip IRR > 60
2. Giai đon đu tiên IRR > 50
3. Giai đon 2-3 40 > IRR > 35
4. Giai đon bt cu IRR > 30
(Ngun: Constantin Christofidis & Olivier Debande (2001), “Financing innovative
firms throught venture capital”, European Investment Bank)

Trang:
12

Sau khi hoàn tt quá trình thm đnh, công ty TMH s phát hành mt bn
điu khon đt ra các điu khon và điu kin ca mình dành cho công ty nhn đu
t nh hình thc và s lng vn; nhng thay đi v qun lý; s khuyn khích qun
lý; Ban đi din; quyn ph quyt, báo cáo và phê duyt ngân sách, kim soát quá
trình rút vn (thanh lý đu t); vv… Công ty nhn đu t s có mt khong thi

gian nht đnh đ đáp ng các đ ngh đó. Khi bn điu khon ca Qu TMH
đc chp nhn, tha thun đu t s đc thông qua.
1.4.3. Thu hi vn đu t
Trong chu k TMH, vic thu hi vn thành công rt quan trng đ đm bo
li nhun hp dn cho các nhà đu t, và tip theo là đ huy đng vn b sung cho
qu. Có các cách thu hi vn khác nhau sau đây:
- Phát hành chng khoán ln đu ra công chúng (IPO): Thông qua IPO các qu
TMH tin hành thu hi vn đu t ca mình, đng thi khi c phiu đc giao
dch công khai, điu này giúp tng cng tính thanh khon cho phép công ty thu hút
vn vi điu kin thun li hn. Hình thc thoái vn này thng đc rt đc yêu
vì nó mang li kt qu đnh giá cao nht cho công ty trong khi vn gi s đc lp
trong vic qun lý cho công ty.
- Bán thng mi (Trade sales): là vic bán mt công ty mi khi nghip cho
các công ty, tp đoàn ln. So vi IPO, bán thng mi đc đánh giá là hình thc
thoái vn nhanh hn và r hn. Các công ty ln đc bit quan tâm đn vic mua li
các công ty va khi nghip có dòng sn phm đã phát trin và dòng tin n đnh,
có kh nng thu li nhun hn là xây dng DN t không có gì. Tuy nhiên, hình thc
thoái vn này có th bt li cho công ty nhn đu t là s mt đi s đc lp ca
mình khi đc mua li hoc sáp nhp vi mt công ty ln hn.
- Sáp nhp và Mua li (M&A): ây có th đc xem là hình thc thoái vn d
phòng cho các Qu TMH trong trng hp các d án đu t không thành công.
 hn ch ri ro trong trng hp này các Qu TMH thng có điu khon mua
li trong bn điu khon đi vi công ty nhn đu t.

Trang:
13

Mi Qu TMH cn có chin lc thoái vn c th khi tin hành đu t vào
DN, đ có đc mt hình thc thoái vn thích hp cho qu các nhà qun lý qu cn
xem xét tt c các yu t có th nh hng đn quá trình thoái vn nh: s trng

thành ca TTCK, vic thiu các công ty ln có kh nng mua li DN hay vic minh
bch thông tin ca DN,…
Quy trình TMH kt thúc khi Qu TMH hoàn thành quá trình thu hi vn
ca mình hay khi công ty nhn đu t đc thng mi hóa, niêm yt trên TTCK,
đc mua li hay khi d án đu t không thành công.
1.5. Các nhân t nh hng đn s phát trin ca nn công nghip vn
mo him ca quc gia
1.5.1. Cu trúc th trng tài chính
Mt trong nhng tr ngi cho s phát trin cho nn công nghip vn mo him
đc đ cp thng xuyên nht đó là s thiu vng mt thì trng IPO có tính
thanh khon tt, mt trong nhng c ch thoát vn cho các khon đu t thành công
ca các nhà TMH.
Làm th nào đ các quc gia có th thúc đy s phát trin ca TTCK nhm h
tr cho các doanh nghip tr? H thng pháp lý cho s phát trin ca TTCK không
nên đc ni lng mt cách đng đu. Thay vào đó các điu kin niêm yt nên
đc thay đi cho phù hp vi nhu cu ca doanh nghip, các yêu cu v công khai
nên đc duy trì nghiêm ngt đ đm bo nim tin ca nhà đu t. Tuy nhiên, có
mt s nghi vn v tm quan trng liên quan ca TTCK là: Th nht, các nhà
TMH hu nh có th s dng kênh thoát vn khác nh bán thng mi đ thay
th cho IPO đ đt đc tính thanh khon. Th hai, các sàn giao dch chng khoán
quc t nh NASDAQ có th cung cp kênh thoát vn cho các doanh nghip 
nhiu quc gia khác nhau. iu này ch ra rng s phát trin ca TTCK ni đa
không phi luôn luôn là yu t u tiên hàng đu.
Bên cnh đó, mt nn công nghip vn mo him cn các nhà đu t sn sàng
đu t cho các d án ri ro cao, vi tài sn li nhun cao đó là các nhà đu t t
chc ln không bao gm các ngân hàng, bi ngân hàng không có kh nng và đng

Trang:
14

c đúng đn đ phát trin th trng vn mo him, h tránh các giao dch mo
him  giai đon đu.
1.5.2. Kh nng v ngun nhân lc
Th trng vn mo him ch có th thnh vng vi mt ngun cung các
doanh nghip đy đ. Có hay không ngi dân ca mt quc gia mun tr thành
doanh nhân ph thuc vào các nhân t nh truyn thng kinh doanh ca quc gia,
s tha nhn ca xã hi đi vi doanh nghip, s linh đng ca môi trng lao
đng, mc đ đm bo công n vic làm  nhng t chc ln.
Ngoài các doanh nghip, nn công nghip vn mo him cn các nhà TMH
có k nng. S khác bit gia mt t chc TMH đc lp và mt t chc TMH
ph thuc, đc thành lp bi mt công ty ln hay ngân hàng là nhà qun lý qu
ca t chc TMH đc lp đc hng mt t l nht đnh li nhun mang li t
quyt đnh đu t ca h (t l chun đc áp dng ti Thung lng Silicon là 20%)
trong khi các nhà qun lý qu ca t chc TMH ph thuc đc đc tr công đ
thc hin điu này. Chính vì th nhà qun lý qu ca t chc TMH ph thuc có
rt ít kh nng đ phát trin np suy ngh thích hp đ tr thành mt nhà TMH
gii, h nh là mt ông ch nhà bng truyn thng bo th hn là mt nhà TMH,
tránh thua l hn là thc hin các quyt đnh đu t có ri ro, đó là mi quan tâm
ngh nghip ca h.
Kh nng ngun nhân lc cng quyt đnh đn s phát trin ca các công ty
mi.  Thung lng Silicon, hu ht các công ty thành công đu đc điu hành
không ch bi các nhà sáng lp công ty mà còn bi nhng nhà qun lý chuyên
nghip giàu kinh nghim t các Qu TMH. Mt vn đ cho các quc gia là có hay
không ngi dân mun tr thành mt doanh nhân hay mt nhà TMH, nhng có
hay không nhng con ngi tài nng đ làm điu đó.
1.5.3. C hi đu t
Kh nng sn có ca các c hi đu t – nn tng cho vic hình thành các
hp đng làm n tt, liên quan đn mt s nhân t sau:
- Mc đ phát trin ca môi trng nghiên cu và công ngh.