Luận văn thạc sĩ Vận dụng Bảng cân bằng điểm (Balanced Scorecard) tại Trường Đại học Quang Trung

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T THÀNH PH H CHÍ MINH



HUNH TH THANH TRANG



VN DNG BNG CÂN BNG IM
(BALANCED SCORECARD)
TI TRNG I HC QUANG TRUNG

Chuyên ngành: K toán
Mã s: 60.34.30


LUN VN THC S KINH T



NGI HNG DN KHOA HC: T.S LÊ ÌNH TRC






TP. H CHÍ MINH – NM 2012

LI CM N

Li đu tiên tôi xin gi li cm n sâu sc nht đn Tin s Lê ình Trc,
ngi đã tn tình hng dn tôi trong sut quá trình hoàn thành lun vn thc s.
Xin chân thành cm n quý thy, cô trng i hc kinh t TP. H Chí Minh đã tn
tình ging dy tôi trong sut thi gian qua.
Tôi cng xin gi li cm n đn tp th ging viên, cán b trng i hc
Quang Trung đã giúp đ tôi trong quá trình thu thp tài liu đ hoàn thành lun vn
này.
Dù đã c gng rt nhiu trong vic hoàn thành lun vn nhng không th
tránh khi nhng thiu sót. Kính mong s đóng góp ý kin ca quý thy, cô, ca
đng nghip và các bn đc v lun vn này.
Xin chân thành cm n!

LI CAM OAN

 tài lun vn thc s kinh t “Vn dng bng cân bng đim (Balanced
Scorecard) ti trng i hc Quang Trung” là công trình nghiên cu khoa hc đc
lp ca tôi.
Lun vn này cha đc công b di bt k hình thc nào.

Tác gi


Hunh Th Thanh Trang


















DANH MC CH VIT TT

Ch vit tt Ch đy đ
- BSC - BALANCED SCORECARD: Bng cân bng đim
- CB - GV - NV - Cán b - Ging viên - Nhân viên
- CP - Chi phí
- DN - Doanh nghip
- HSSV - Hc sinh sinh viên
- NCKH - Nghiên cu khoa hc
- SP - Sn phm
- SV - Sinh viên
- TT - Trung tâm

















DANH MC BNG BIU

- Bng 2.1. Ch tiêu tuyn sinh và thc t tuyn sinh h chính quy………
- Bng 2.2. S lng tuyn sinh liên thông, trung cp, liên kt ……………
- Bng 2.3. Bng xp loi hc tp và kt qu rèn luyn sinh viên …………
- Bng 2.4. Mc hc bng sinh viên ………………………………………
- Bng 2.5. Phân loi ging viên c hu theo trình đ, gii tính và đ tui
- Bng 2.6. S lng đ tài nghiên cu khoa hc đc nghim thu………
- Bng 3.1. Bng trin khai chin lc ca nhà trng nm 2012 trên

phng din tài chính …………………………………………………….
- Bng 3.2. Bng trin khai chin lc ca nhà trng nm 2012 trên
phng din khách hàng (sinh viên) ……………………………………
- Bng 3.3. Bng trin khai chin lc ca nhà trng nm 2012 trên
phng din quy trình hot đng ni b. …………………………………
- Bng 3.4. Bng trin khai chin lc ca nhà trng nm 2012 trên
phng din hc hi và phát trin ………………………………………
Trang


39
40
46
46
49
51

63

67

71

77










DANH MC S 

- S đ 1.1: Balanced Scorecard: Chuyn tm nhìn và chin lc thành
hành đng trên bn phng din ………………………………………
- S đ 1.2: S đ mi quan h gia các mc tiêu trong phng din
khách hàng …………………………………………………………….
- S đ 1.3. Chu trình quy trình hot đng kinh doanh ni b …………
- S đ 1.4. Mi quan h gia các mc tiêu và thc đo ca BSC ……
- S đ 2.1. S đ t chc trng đi hc Quang Trung ……………….
- S đ 3.1. S đ mi quan h gia các mc tiêu trong BSC ti trng
đi hc Quang Trung. …………………………………………………
- S đ 3.2. S đ mi quan h gia các thc đo trong BSC ti trng
đi hc Quang Trung. …………………………………………………
Trang


9

14
16
23
31

81

82




DANH MC HÌNH NH

- Hình 1.1: GS Robert Kaplan và cun sách Bng đim cân bng: Bin
chin lc thành hành đng ……………………………………………….

Trang

8






MC LC

Trang

Danh mc ch vit tt
Danh mc hình nh
Danh mc bng biu
Danh mc s đ
Phn m đu ………………………………………. ………………………………
Chng 1: C s lý lun v bng cân bng đim (Balanced Scorecard) …………
1.1. S cn thit ca Bng cân bng đim …………………………………………….
1.2. Khái nim, mc đích ca bng cân bng đim ……………………………………
1.2.1. Khái nim bng cân bng đim ……………………………………………….
1.2.2. Mc đích ca bng cân bng đim ……………………………………………
1.3. Ni dung Bng cân bng đim ……………………………………………………
1.3.1. Tm nhìn và chin lc ……………………………………………………….
1.3.2. Phng din tài chính …………………………………………………………
1.3.3. Phng din khách hàng ……………………………………………………
1.3.4. Phng din quy trình hot đng kinh doanh ni b………………………….
1.3.5. Phng din hc hi và phát trin…………………………………………….
1.3.6. Mi quan h trong bng cân bng đim………………………………………
1.4. S vn dng Bng cân bng đim ………………………………………………
1.4.1. S vn dng bng cân bng đim trên th gii……………………………….
1.4.2. Vn dng bng cân bng đim ti Vit Nam ………………………………
Kt lun chng 1 ……………………………………………………………………
Chng 2: Thc trng t chc qun lý và đánh giá thành qu hot đng ti
trng đi hc Quang Trung ………………………………………………………
2.1. Gii thiu v Trng i hc Quang Trung………………………………………
2.1.1. Lch s hình thành và phát trin Trng i hc Quang Trung …………….
2.1.2. T chc qun lý ti trng i hc Quang Trung …………………………
2.2. Thc trng v đánh giá thành qu hot đng ti Trng i hc Quang Trung …
2.2.1. V phng din tài chính ……………………………………………………
2.2.1.1. Tình hình tài chính ti trng …………………………………………

1
4
4
7
7
9
10
10
11
13
15
18
21
24
24
26
28

29
29
29
31
33
34
34

2.2.1.2. ánh giá tình hình tài chính ca trng ………………………………
2.2.1.2.1. u đim…………………………………………………………
2.2.1.2.2. Nhc đim ………………………………………………………
a, Mc tiêu phng din tài chính …………………………………
b, Thc đo phng din tài chính ………………………………
c, Hành đng thc hin ……………………………………………
2.2.2. V phng din sinh viên……………………………………………………
2.2.2.1. Tình hình sinh viên ti trng ………………………………………….
2.2.2.2. ánh giá tình hình sinh viên ca trng ……………………………….
2.2.2.2.1. u đim ………………………………………………………….
2.2.2.2.2. Nhc đim ……………………………………………………
a, Mc tiêu phng din sinh viên …………………………………
b, Thc đo phng din sinh viên ………………………………
c, Hành đng thc hin …………………………………………….
2.2.3. V phng din qui trình hot đng ni b ………………………………….
2.2.3.1. Tình hình qui trình hot đng ti trng ………………………………
2.2.3.2. ánh giá tình hình qui trình hot đng ca trng ……………………
2.2.3.2.1. u đim ………………………………………………………….
2.2.3.2.2. Nhc đim ……………………………………………………
a, Mc tiêu phng din qui trình hot đng ni b ………………
b, Thc đo phng din qui trình hot đng ni b ……………
c, Hành đng thc hin …………………………………………….
2.2.4. V phng din hc hi và phát trin ………………………………………
2.2.4.1. Tình hình ngun nhân lc, h thng thông tin, vn hóa t chc ……….
2.2.4.2. ánh giá ngun nhân lc, h thng thông tin, vn hóa t chc ………
2.2.4.2.1. u đim ………………………………………………………….
2.2.4.2.2. Nhc đim ………………………………………………………
a, Mc tiêu phng din hc hi và phát trin …………………….
b, Thc đo phng din hc hi và phát trin ……………………
c, Hành đng thc hin ……………………………………………

Kt lun chng 2 …………………………………………………………………….
36
36
37
37
37
38
39
39
42
42
42
42
43
43
44
44
46
46
47
47
47
48
48
48
52
52
52
52
53

53
54

Chng 3: Vn dng bng cân bng đim trong vic đánh giá thành qu hot
đng ti trng đi hc Quang Trung ……………………………………………
3.1. S cn thit phi vn dng Bng cân bng đim trong vic đánh giá thành qu
hot đng ti trng i hc Quang Trung…………………………………………….

3.2. Vn dng bng cân bng đim trong vic xây dng và đánh giá thành qu hot
đng ti trng i hc Quang Trung ………………………………………………
3.2.1. S mnh, tm nhìn và giá tr ct lõi ca trng đi hc Quang Trung ……
3.2.2. Vn dng Bng cân bng đim ti trng i hc Quang Trung …………
3.2.2.1. Phng din tài chính ………………………………………………….
3.2.2.1.1. Mc tiêu phng din tài chính …………………………………
3.2.2.1.2. Thc đo phng din tài chính ………………………………
3.3.1.3. Hành đng thc hin………………………………………………
3.2.2.2. Phng din sinh viên…………………………………………………
3.2.2.2.1. Mc tiêu phng din sinh viên…………………………………
3.2.2.2.2. Thc đo phng din sinh viên ………………………………
3.2.2.2.3. Hành đng thc hin ……………………………………………
3.2.2.3. Phng din quy trình hot đng ni b ………………………………
3.3.3.1. Mc tiêu phng din quy trình hot đng ni b ………………
3.3.3.2. Thc đo phng din quy trình hot đng ni b ………………
3.3.3.3. Hành đng thc hin ………………………………………………
3.2.2.4. Phng din hc hi và phát trin ……………………………………
3.2.2.4.1. Mc tiêu phng din hc hi và phát trin …………………….
3.2.2.4.2. Thc đo phng din hc hi và phát trin……………………
3.2.2.4.3. Hành đng thc hin ……………………………………………
3.2.2.5 Mi liên h gia các phng din trong BSC ………………………
3.2.2.6. Trin khai vn dng bng cân bng đim ti trng …………………

Kt lun chng 3 …………………………………………………………………….
Kt lun ……………………………………………………………………………….
Tài liu tham kho.

55

55

57
57
59
59
60
60
61
64
64
64
65
68
68
68
69
73
73
74
75
79
83
85

86


1
PHN M U
1. S cn thit ca đ tài
Hi nhp và phát trin là tt yu khách quan đi vi mi quc gia. Trong quá
trình hi nhp và phát trin đó đã mang đn cho các t chc rt nhiu c hi phát
trin nhng cng li có rt nhiu khó khn, thách thc phi đi mt. Trc tình hình
đó đ có th tn ti và phát trin thì t chc phi xây dng đc chin lc phát
trin tng ng vi nng lc ca mình. Nhng nu ch đa ra đc chin lc và
bt mi ngi phi làm đc thì cha chc gì chin lc đó đã thành công. Bi
chin lc là do nhà lãnh đo đa ra nhng ngi thc hin là các nhân viên. Nh
vy yêu cu đt ra lúc này là phi truyn đt, gii thích chin lc đó cho mi nhân
viên cùng bit, cùng hiu và cùng thc hin, và nht là phi đánh giá đc thành
qu hot đng ca t chc đ khng đnh chin lc ca t chc là đúng đn.
Vi s ra đi ca Bng cân bng đim (thut ng ting Anh là Balanced
Scorecard, vit tt là BSC) đã giúp cho nhiu t chc gii quyt nhng yêu cu đó.
Bng cân bng đim đã giúp các t chc chuyn tm nhìn, chin lc thành các
mc tiêu và thc đo c th thông qua vic thit lp mt h thng gm bn phng
din tài chính, khách hàng, kinh doanh ni b, hc hi và phát trin đ đo lng
thành qu hot đng ca t chc. Nh bng cân bng đim, t chc không ch đt
đc mc tiêu tài chính ca mình mà còn đm bo s cân đi hài hòa vi các mc
tiêu phi tài chính nh to s hài lòng cho khách hàng, s đoàn kt trong ni b và c
s đu t, phát trin trong tng lai.
Trng i hc Quang Trung mi đc thành lp nm 2006, là mt Trng
dân lp và tui đi còn non tr nên vic qun lý và điu hành bc đu còn nhiu
khó khn và thách thc làm nh hng cha tt đn kt qu cng nh uy tín và
thng hiu ca nhà trng. Là trng dân lp nên s cnh tranh vi các trng
khác càng khc lit hn và nht là các trng dân lp ngày càng tng thêm nên có

nhiu nh hng ln đn vic xây dng chin lc phát trin và đánh giá thành qu
hot đng ca trng đi hc QuangTrung. Trc tình hình đó, đòi hi nhà trng
phi xây dng đc chin lc phát trin tht tt, lp k hoch trin khai thc hin
2
mt cách khoa hc và đa ra đc h thng đo lng hp lý. Và bng cân bng
đim là gii pháp tt nht cho vn đ trên ca trng. Vn dng Bng cân bng
đim s giúp ích rt nhiu cho Trng trong vic chuyn tm nhìn, chin lc thành
các mc tiêu và thc đo c th đ đánh giá thành qu hot đng tt hn, phù hp
hn. T đó, chin lc, k hoch chung ca trng s đc thc hin mt cách tt
nht, ngày càng nâng cao uy tín, cht lng và khng đnh đc thng hiu
Trng i hc Quang Trung. T nhng lý do đó, tác gi chn đ tài “Vn dng
bng cân bng đim (Balanced Scorecard) ti trng i hc Quang Trung” đ làm
lun vn thc s kinh t.
2. Mc tiêu nghiên cu
Lun vn thc hin nhm mc tiêu:
- Gii thiu v Bng cân bng đim và s vn dng bng cân bng đim.
- Phân tích thc trng t chc qun lý và đánh giá thành qu hot đng ti
trng i hc Quang Trung.
- Vn dng Bng cân bng đim ti trng i hc Quang Trung nhm giúp
nhà trng t chc thc hin và qun lý tt hn v chin lc phát trin, đa ra h
thng đánh giá thành qu hiu qu qua bn phng din tài chính, sinh viên, kinh
doanh ni b, hc hi và phát trin đ góp phn nâng cao cht lng, uy tín và
thng hiu ca trng đi vi sinh viên cng nh đi vi xã hi.
3. Phng pháp nghiên cu
 hoàn thành lun vn này, tác gi s dng phng pháp nghiên cu đnh
tính. Trên c s lý thuyt Bng cân bng đim ca Giáo s Rober S.Kaplan, tác gi
tin hành phân tích và vn dng lý thuyt đó vào vic xây dng Bng cân bng
đim ti Trng i hc Quang Trung.
Các phng pháp c th nh:
- Phng vn trc tip: Tin hành phng vn trc tip sinh viên, cán b, ging

viên trng i hc Quang Trung.
- Phng pháp quan sát: Thc hin quan sát vic t chc qun lý, điu hành
ca Ban lãnh đo nhà trng, các phòng ban. Quan sát vic ging dy và hc tp
ca ging viên và sinh viên.
3
- Phng pháp thng kê, phân tích, so sánh và tng hp: Trên c s d liu
và thông tin thu thp đc, kt hp vi nhng kin thc đã đc hc tp, tác gi s
dng phng pháp thng kê, phân tích đ h thng hóa các vn đ; s dng phng
pháp so sánh và tng hp đ đa ra nhng nhn xét, đánh giá v t chc qun lý và
đánh giá thành qu hot đng ti trng i hc Quang Trung.
4. Phm vi nghiên cu
Trong đ tài lun vn này, phm vi nghiên cu ch dng li  vic vn dng
Balanced Scorecard vào vic xây dng h thng đo lng và đánh giá thành qu
hot đng ti trng i hc Quang Trung trong nm hc 2011 - 2012 da trên
chin lc phát trin ca trng đn nm 2020 và ch  cp đ nhà trng, không đi
sâu vào các phòng ban, các khoa trong nhà trng.
5. Kt cu ca lun vn
Lun vn gm phn m đu, kt lun và 3 chng:
- Chng 1: C s lý lun v bng cân bng đim (Balanced Scorecard)
- Chng 2: Thc trng v t chc qun lý và đánh giá thành qu hot
đng ti trng đi hc Quang Trung.
- Chng 3: Vn dng bng cân bng đim trong đánh giá thành qu hot
đng ti trng đi hc Quang Trung.

4
CHNG 1
C S LÝ LUN V BNG CÂN BNG IM
(BALANCED SCORECARD)
1.1. S cn thit ca Bng cân bng đim
Trc nhng nm 1900, các doanh nghip s dng thu nhp ròng đ đo
lng hiu sut hot đng, thu nhp đc đo trong mi liên h tng đi vi doanh
thu bán hàng hoc chi phí ca các hot đng mà không quan tâm đn tài sn sn
xut ca t chc đã đu t. in hình vào th k 19, các ch s hu, doanh nghip,
dù là mt nhà máy dt, đng st, mt công ty thép hoc mt t chc bán l ch tp
trung vào thc hin hiu qu hot đng kinh t mt cách riêng l. Trong ngn hn,
ch s hu ch c gng qun lý chi phí trong duy nht mt hot đng. H đã không
chn các hot đng thay th đ đu t. Theo mc đích này, t l ca chi phí trên
doanh thu, hoc li nhun trên doanh thu dng nh cung cp mt hng dn đy
đ cho li nhun đu t.
Công ty DuPont Powder đc thành lp nm 1903, khi mà các doanh nghip
trc đó hot đng riêng bit và đc lp kt hp li vi nhau có mt thách thc mi
mà t chc phi đi mt là phi hp và phân b ngun tài nguyên cho các hot đng
sn xut, mua và bán ca các đn v thc hin hot đng khác nhau.  hng dn
cho quyt đnh đu t, công ty DuPont đã thit lp ch tiêu li nhun trên tài sn đu
t (ROI). Donaldson Brown, giám đc tài chính ca công ty đã phát trin ch tiêu
này thành t l li nhun trên doanh thu nhân vi doanh thu trên tài sn đu t.
[8, 500]
Tuy nhiên vic s dng ROI đ đánh giá thành qu hot đng gp phi
nhng nhc đim nh: vic s dng ROI đ đánh giá thành qu ca các b phn
trong ngn hn có nhng hn ch; nhng biu hin tng ROI trong ngn hn  các
b phn cng có th có kh nng nh hng xu đn mc tiêu chung ca t chc,

làm gim giá tr kinh t v lâu dài ca t chc; ROI  các b phn có du hiu gim
xung trong ngn hn cha chc đã nh hng xu đn mc tiêu chung ca t chc,
5
ngc li có th to ra giá tr kinh t lâu dài cho toàn t chc; ROI có hn ch khi
s dng đ so sánh thành qu qun lý ca hai b phn trong ngn hn.
[8, 504]
Nhng hn ch ca ROI đã đc tho lun trong nhiu thp k và đn nhng
nm 1950 đã có bin pháp khc phc nhng hn ch đó bng cách s dng thc đo
li nhun còn li (RI).
[8, 506]
Vào cui nhng nm 1980, khi mt s công ty t vn tài chính công b
nghiên cu cho thy mi tng quan cao gia nhng thay đi trong thu thp còn li
và thay đi trong xác đnh giá th trng ca chng khoán. Khái nim giá tr kinh t
tng thêm (EVA) đc t chc t vn Stern Stewart xây dng và công b trên tp
chí ng dng tài chính doanh nghip và lên đn đnh đim là câu chuyn trong
trang bìa ca tp chí Fortune xut bn ngày 20 tháng 9 nm 1993 vi ta đ “EVA –
Chìa khóa to ra s giàu có”.
[8, 508]
Thc đo tài chính cung cp nhng ch s đy đ ca nhng gì thc hin
trong quá kh nhng không cung cp nhng tín hiu cho s ci tin hin ti hay
gim kh nng t chc. Làm th nào đ nhà qun lý la chn đc bin pháp đ
giúp h giao tip, đng viên và đánh giá quá trình điu khin hot đng tài chính
trong tng lai. Thc đo phi tài chính v khách hàng, quy trình hot đng ni b,
hc hi và phát trin s cung cp cho t chc nhng ch s dn đu to ra giá tr
kinh t dài hn. Cn có s cân bng gia các thc đo tài chính và phi tài chính, đây
s là ngun gc và liên kt vi các chin lc kinh doanh cho phép các t chc
qun lý vic to ra giá tr trong ngn hn và dài hn.
[8, 569]
Vi nhng hn ch ca các thc đo tài chính và s gia tng nhanh chóng
ca các tài sn vô hình đòi hi cn có mt s cân bng, liên h gia các thc đo tài

chính và phi tài chính.
V s gia tng ca tài sn vô hình
Vào nhng thp niên cui ca th k 20 vi s bùng n ca cuc cách mng
khoa hc công ngh đã mang đn cho con ngi nhiu phát minh, sáng kin mi.
iu này kéo theo vic khng đnh li th cnh tranh ca các t chc không th ch
bng vic s dng hiu qu tài sn hu hình mà phi khai thác các tài sn vô hình.
6
Các tài sn vô hình ca mt t chc đó là:
- Phát trin các mi quan h vi khách hàng đ duy trì lòng trung thành ca
khách hàng hin có, phân khúc khách hàng và các khu vc th trng đc phc v
mt cách hiu qu.
- Gii thiu nhng sn phm sáng to và các dch v mong mun ca phân
khúc khách hàng mc tiêu.
- Sn xut nhng sn phm và dch v cht lng cao, chi phí thp và thi
gian ngn.
- Huy đng k nng nhân viên và to đng lc đ ci to liên tc đ phát
trin kh nng, cht lng và thi gian phn hi.
- Trin khai h thng công ngh thông tin và c s d liu.
[8, 367]
Giá tr ca các tài sn vô hình không ch gii thích cho t chc thy đc kt
qu mà t chc đã đt đc trong quá kh mà còn là c s đ d đoán cho s phát
trin trong tng lai ca t chc. Chính vì th mà ngày nay các t chc đã ra sc
đu t vào các tài sn vô hình này đ nâng cao li th cnh tranh ca mình. iu
này càng thy rõ hn qua nghiên cu ca vin Brookings, giá tr tài sn vô hình
trong t chc không ngng đc đu t và tng thêm. C th nm 1982 giá tr này
chim 38%, đn nm 1992 là 62% và vào nhng nm đu th k 21 là 75%.
[1, 5]
V s hn ch ca nhng thc đo tài chính
Vic t chc ch s dng thc đo tài chính nh doanh thu, li nhun, … đ
đánh giá thành qu hot đng ca t chc đã không còn phù hp trong thi đi phát

trin ca khoa hc công ngh bi:
- Các thc đo tài chính không cung cp đy đ các thông tin đ đánh giá
thành qu hot đng. Các báo cáo tài chính ch phn ánh nhng gì đã xy ra trong
quá kh da trên các thc đo tài chính, không đ cp đn thc đo phi tài chính
nh giá tr tài sn vô hình mà nht là giá tr trí tu, nng lc ca con ngi. Vì th
nu cn c vào báo cáo tài chính, ngi ta ch có th bit đc trong quá kh t
chc đó đã đt đc nhng kt qu tài chính nào mà không th tiên liu, d báo
đc các yu t nào s quyt đnh đn s thành công trong tng lai ca t chc đó.
7
Mc khác, các thc đo tài chính ch đ đánh giá thành qu hot đng ca các nhà
qun lý cp cao, không đánh giá đc thành qu hot đng ca nhân viên cp di.
- Khi ch s dng thc đo tài chính đ đánh giá thành qu hot đng thì các
nhà qun lý b phn có th hy sinh li ích trong dài hn đ đt đc mc tiêu ngn
hn. Mt t chc có th tng li nhun trc mt thông qua vic gim chi phí dch
v khách hàng nhng doanh thu, li nhun ca t chc trong tng lai chc chn s
gim do s tho mãn ca khách hàng gim và khách hàng s tìm đn các t chc
khác.
- Mc khác, vic hch toán k toán có th b bóp méo đ phc v nhng mc
đích tài chính trong ngn hn. Chng hn nh nu t chc s dng ROI đ đánh giá
thành qu ca các b phn thì nhà qun lý b phn s sng sàn bán bt tài sn c
đnh đ tng ROI nhm phc v cho mc đích tài chính ca mình, đ đc khen
thng, nhng điu này s làm gim ngun lc sn xut ca doanh nghip trong
tng lai.
1.2. Khái nim và mc đích ca bng cân bng đim
1.2.1. Khái nim bng cân bng đim
Vi s đi ca bng cân bng đim do Giáo s Robert S.Kaplan và cng s
ca ông là David Norton phát trin vào nhng nm đu ca thp k 90 đã giúp cho
các t chc có đc mt h thng đo lng, đánh giá thành qu hot đng không
ch liên quan đn thc đo tài chính mà c thc đo phi tài chính.
Rober S.Kaplan – cha đ ca Bng đim cân bng (Balanced Scorecard -

BSC) hin là Giáo s chuyên ngành k toán và qun tr ti Trng kinh doanh
Harvard. Công trình nghiên cu xut sc nht và có tm nh hng sâu rng nht
trong s nghip ca ông cho ti nay là BSC. ây là công c chun hóa gia chin
lc và hot đng ca doanh nghip, do ông cùng đng nghip David Norton sáng
to ra. Cun sách “Bng đim cân bng: Bin chin lc thành hành đng” ca hai
ông đã đc dch ra 22 th ting và giành Huy chng vàng gii thng Wildman
nm 2001 do Hip hi K toán Hoa K (AAA) trao tng vì tính thit thc ca nó.
[9,
Rober S Kaplan và bng đim cân bng]

8

Hình 1.1: GS Robert Kaplan và cun sách Bng đim cân bng:
Bin chin lc thành hành đng

Bng cân bng đim đc phát trin đ truyn đt nhng mc tiêu, nhiu liên
kt mà công ty phi đt đc đ hoàn thành trên c s kh nng và đi mi ch
không ch da trên tài sn hu hình. Bng cân bng đim chuyn tm nhìn và chin
lc thành các mc tiêu, thc đo, đc t chc thành bn phng din: tài chính,
khách hàng, quy trình kinh doanh ni b, hc hi và phát trin. [8, 368]
Mi phng din trong Bng cân bng đim bao gm: các mc tiêu, các
thc đo ca nhng mc tiêu đó, giá tr ch tiêu ca các thc đo và các sáng kin.
Các mc tiêu: Các mc tiêu chính cn phi đc thc hin. Ví d nh tng
li nhun.
Các thc đo: Các thông s có th quan sát đc s đc s dng đ đo
lng s tin trin trong quá trình hng ti thc hin mc tiêu đ ra. Ví d mc
tiêu tng li nhun có th đo lng bng tc đ tng li nhun.
Các ch tiêu: Là các giá tr mc tiêu c th ca các thc đo. Ví d tng 20%
li nhun.
Các sáng kin: Là các chng trình hành đng nhm thc hin các tiêu chí

đ ra đ thc hin đc các mc tiêu. Ví d: M rng th trng tiêu th, tit kim
chi phí.
Bng cân bng đim th hin s cân bng, đó là:

- Cân bng gia mc tiêu ngn hn và mc tiêu dài hn
9
- Cân bng các bin pháp đi ngoi vi c đông và khách hàng và các bin
pháp ni b ca các quá trình kinh doanh quan trng, s đi mi, hc tp và phát
trin.
- Cân bng gia kt qu mong mun đt đc  tng lai và kt qu trong
thc t (quá kh).
- Cân bng gia nhng đánh giá khách quan và đánh giá ch quan. [8, 375]

TÀI CHÍNH
Mc
tiêu
Thc
đo
Ch
tiêu
Hành
đng


“ thành công v
mt tài chính, chúng
ta nên xut hin trc
c đông nh th
nào?”

HC HI VÀ PHÁT TRIN
Mc
tiêu
Thc
đo
Ch
tiêu
Hành
đng


“ đc tm
nhìn, chúng ta duy
trì kh nng thay
đi và ci tin nh
th nào?”


S đ 1.1. Balanced Scorecard: Chuyn tm nhìn và chin lc thành
hành đng trên bn phng din [ 8, 369]
1.2.2. Mc đích ca bng cân bng đim
Xây dng h thng đo lng, đánh giá thành qu cho nhà qun lý. Da
vào bng cân bng đim mà nhà qun lý đánh giá đc thành qu ca các b phn
trên c s có đt đc các thc đo đã đt ra không, to đc s công bng trong

đánh giá bi các thc đo này đã đc công b cho tt c mi ngi.
QUY TRÌNH KINH DOANH NI B
Mc
tiêu
Thc
đo
Ch
tiêu
Hành
đng


“ tha mãn c
đông và khách hàng,
chúng ta phi vt
tri  quy trình ni
b nào?”

KHÁCH HÀNG
Mc
tiêu
Thc
đo
Ch
tiêu
Hành
đng


“ đt đc tm

nhìn, chúng ta nên
xut hin trc
khách hàng nh
th nào”

TM
NHÌN VÀ
CHIN
LC
10

Là công c truyn đt thông tin ca nhà qun lý. Thông qua bng cân bng
đim, các mc tiêu, thc đo đc đa ra và nht là bng cân bng đim đc lp
trên c s ly ý kin, k hoch t tt c các b phn trong t chc. Ngoài ra thông
qua vic đánh giá, chia s kt qu t bng cân bng đim s giúp cho mi ngi có
c hi tho lun chin lc, các mc tiêu ca t chc, nhìn nhn li toàn b quá
trình thc hin, rút ra kinh nghim t nhng kt qu không tt đ t đó có nhng
thay đi cn thit trong tng lai đ đa t chc đt đc các mc tiêu và chin
lc chung ca mình.
To nên mt công c qun lý chin lc hu hiu. Bng cân bng đim
đc lp và gii thích cho tt c mi ngi cùng bit, cùng hiu và cùng thc hin.
Bng cân bng đim cng cho mi ngi thy đc vai trò ca mình đi vi t chc
và ý thc đc trách nhim ca mình đ hoàn thành tt nhim v.
1.3. Ni dung Bng cân bng đim
S khác bit ca BSC là có chin lc phát trin dài hn; kt ni hot đng
ca tng nhân viên đn chin lc và mc tiêu ca t chc; có tính đnh lng cao,
mi ch tiêu đc mô t qua con s, có các mô hình, ch s, thang đo c th; tip
cn toàn din theo bn nhóm ch tiêu tài chính, khách hàng, quy trình ni b, hc
hi và phát trin; cam kt thay đi toàn din đ phát trin bn vng.
1.3.1. Tm nhìn và chin lc

S mnh là chc nng chính ca doanh nghip, tr li câu hi ti sao doanh
nghip tn ti.
Tm nhìn là nhng mc đích chính doanh nghip mun đt đc trong thi
gian dài hn. Tm nhìn rt quan trng vì nó giúp doanh nghip đnh hng hot
đng ca mình, giúp nhng đi tác liên quan bit đc công ty làm gì, đem li điu
gì cho h và cách thc đem li cái đó nh th nào.
Chin lc là cách mt t chc vi nhng ngun lc ni ti ca mình nm
bt nhng c hi ca th trng đ đt nhng mc tiêu ca t chc.
Mc tiêu c th hóa tm nhìn ca doanh nghip thành nhng ch tiêu rõ ràng,
kh thi trong mt thi gian ngn.
11

[13, Doanh nghip Vit Nam và bc đu áp dng bng đim cân bng]
1.3.2. Phng din tài chính
Bng cân bng đim vn gi phng din tài chính vi nhng thc đo tài
chính có giá tr trong vic tóm tt mt cách d dàng các kt qu kinh t ca các hot
đng đã thc hin. Các bin pháp hiu qu tài chính ch ra vic thc hin chin lc
ca công ty, các hot đng góp phn ci thin. Mc tiêu tài chính thng liên quan
đn vic đo lng li nhun. Ví d nh li nhun trên vn s dng (ROCE) hoc
gn đây là giá tr kinh t tng thêm (EVA). Thay th các mc tiêu tài chính có th là
s tng trng ca doanh thu hoc s sinh ra ca dòng tin.
[8, 368]

Có hai lý do chính ca vic s dng ph bin thc đo tài chính. Mt là,
thc đo tài chính nh li nhun là s th hin rõ nht mc tiêu dài hn ca t chc.
Hai là, cách chn thc đo hiu qu tài chính cung cp cái nhìn tng quát nht v
hiu qu ca mt t chc.
[8, 442]

Kim soát tài chính là công c qun lý k toán lâu đi nht và đc vn dng

ph bin nht. Kim soát tài chính đc s dng ph bin bi nó tp trung vào
nhng gì quan trng nht trong hu ht các t chc là li nhun. Ý tng trong
kim soát tài chính là đ xác đnh mt bin pháp có th phc v nh là mt ch s
v hiu sut và cung cp mt tín hiu cnh báo khi có s thay đi t kt qu mong
đi. T đó to nên s cnh báo và điu tra chính xác nguyên nhân ca nhng sai
lch. Mc khác, các thc đo kim soát tài chính tp trung chú ý vào nhng gì quan
trng đ các thành viên ca t chc phi ngh v nhng gì thành công ca t chc.
[8, 467]
Mc tiêu phng din tài chính
Mc tiêu tài chính phi xut phát t chin lc ca t chc và các áp lc
cnh tranh mà t chc phi đi mt (đi th cnh tranh, kh nng xâm nhp ngành,
sn phm thay th, kh nng đàm phán ca khách hàng và kh nng đàm phán ca
nhà cung cp).
Mc tiêu phng din tài chính:
- Tng li nhun: đây là mc tiêu hàng đu mà các t chc luôn hng ti
12

- Gia tng giá tr cho các c đông.
- Tng doanh thu, tit kim chi phí.
- Phát trin và nâng cao giá tr công ty.
Tuy nhiên không phi lúc nào t chc cng phi đt ra mc tiêu tng li
nhun bi có lúc phi chp nhn hy sinh mc tiêu phng din tài chính đ đt
đc mc tiêu phng din khác (tng chi phí phc v khách hàng, chi phí cho
nhân viên nghiên cu, phát trin, ), nhm to điu kin cho s phát trin trong
tng lai, và nh th s giúp t chc đt đc mc tiêu tài chính trong tng lai.
Thc đo phng din tài chính
Trên c s các mc tiêu đã đa ra, t chc phi tin hành thit lp các thc
đo tng ng đ đánh giá t chc có đt đc các mc tiêu hay không, so sánh thc
t vi ch tiêu đã đa ra.
Các thc đo phng din tài chính:

- Li nhun
- Tc đ tng li nhun
- Tc đ tng doanh thu
- T l hoàn vn đu t (ROI)
Li nhun hot đng
ROI =
Tài sn đu t

Ch tiêu này cho bit kh nng to ra li nhun t tài sn đu t.
Ch tiêu này đc phân tích c th hn:
Li nhun hot đng

Doanh thu
ROI =
Doanh thu
x
Tài sn đu t

- Li nhun còn li (RI)
RI = Li nhun hot đng – (Tài sn đu t x T l hoàn vn ti thiu)
- Giá tr kinh t tng thêm (EVA)
EVA =

Li nhun hot
đng sau thu
-
Lãi sut
bình quân
x
Tng

tài sn
-
N ngn hn
không tính lãi
13

EVA =

Li nhun hot
đng sau thu
-
Lãi sut
bình quân
x
Tng
tài sn
- N ngn hn

Lãi sut đi
vay sau thu
x
Th giá ca
các khon n

+

Lãi sut s dng
vn ch s hu
x
Th giá vn

ch s hu
Lãi
sut
bình
quân
=

Th giá ca
các khon n
+

Th giá
vn ch s hu

Lãi sut đi
vay sau thu
x
Th giá ca
n dài hn
+

Lãi sut s dng
vn ch s hu
x
Th giá vn
ch s hu
Lãi
sut
bình
quân

=

Th giá ca
n dài hn
+

Th giá
vn ch s hu

1.3.3. Phng din khách hàng
Trong phng din khách hàng ca bng cân bng đim, nhà qun lý phi
xác đnh đc khách hàng và phân khúc th trng mà trong đó các t chc phi
cnh tranh và các bin pháp thc hin ca t chc trong các phân khúc mc tiêu.
Phng din khách hàng thng bao gm mt s mc tiêu c bn v s thành công
ca vic xây dng và thc hin chin lc. Nhng mc tiêu c bn nh: s hài lòng
ca khách hàng, s gi chân khách hàng, thu hút khách hàng mi, li nhun t
khách hàng, th phn trong phân khúc mc tiêu.
[8, 368]

Trong các mc tiêu c bn đó thì mc tiêu s hài lòng ca khách hàng là
mc tiêu mang tính quyt đnh nht. Khi khách hàng đc hài lòng s giúp t chc
đt đc các mc tiêu khác.
14



S đ 1.2. S đ mi quan h gia các mc tiêu trong phng din
khách hàng
[8, 370]
Mc tiêu phng din khách hàng

Mc tiêu phng din khách hàng phi đt trong mi quan h gn kt vi
mc tiêu phng din tài chính. Bi mun đt mc tiêu tài chính cn phi bán đc
sn phm, tc phi có khách hàng. Nhng nu ch tp trung vào tha mãn khách
hàng, đu t nhiu chi phí quá mc s làm chi phí tng, gim li nhun và mc tiêu
tài chính không đt đc.
Các mc tiêu phng din khách hàng:
- Gia tng th phn
- Gia tng s tha mãn ca khách hàng
Th
phn
S tr li ca
khách hàng
S gi chân
khách hàng
Li nhun t
khách hàng
S hài lòng ca
khách hàng
Tài
chính
Khách
hàng
Quy trình
ni b
15

- To s trung thành ca khách hàng
- Thu hút khách hàng mi
- Li nhun t khách hàng
Thc đo phng din khách hàng

- Th phn: là phn trm (% ) sn phm/dch v trong mt th trng nào đó
đc cung cp bi mt t chc.
Th phn có th đc đo lng bi s lng khách hàng, doanh thu hay s
lng sn phm tiêu th.
Thc đo này đi vi th phn khách hàng mc tiêu th hin kh nng thâm
nhp khách hàng mc tiêu.
- Mc đ tha mãn khách hàng: th hin mc đ đáp ng yêu cu khách
hàng đi vi sn phm / dch v ca t chc.
- Lòng trung thành ca khách hàng: đc đo bng s lng khách hàng c.
- Mc đ thu hút khách hàng mi: đo bng s lng, t l khách hàng mi
thu hút đc.
- Chi phí phc v khách hàng: đo bng chi phí phc v trên tng khách hàng.
- Các ý kin than phin ca khách hàng: đo bng s lng các than phin ca
khách hàng đi vi sn phm/dch v ca t chc.
- Li nhun t khách hàng: đc đo bng li nhun t mt khách hàng hoc
mt phân khúc th trng. ây là thc đo quan trng vì nu các thc đo khác đu
tt nhng li nhun t khách hàng không có hoc thp hn chi phí b ra thì chin
lc ca công ty cng không thành công vì không tng đc li nhun cho công ty.
1.3.4. Phng din quy trình hot đng kinh doanh ni b
Sau phng din tài chính và phng din khách hàng, bng cân bng đim
đ cp đn phng din quy trình hot đng kinh doanh ni b bi t chc cn xây
dng quy trình hot đng kinh doanh ni b hu hiu và hiu qu s là đng lc
góp phn quan trng đt mc tiêu phng din tài chính và phng din khách hàng.
Khi t chc nhn din đc nhng yu t cn thit đ thu hút, gi chân và tha mãn
khách hàng mc tiêu đ có th đnh ra tiêu chun đánh giá quy trình kinh doanh ni
16

b mà t chc phi vt tri hn so vi đi th cnh tranh thông qua các tiêu chun
nh thi gian, cht lng, chi phí, s ci tin liên tc ca quy trình hot đng kinh
doanh ni b c trc, trong và sau khi bán hàng.

Quy trình hot đng kinh doanh ni b gm ba chu trình: chu trình phát
trin sn phm, dch v; chu trình sn xut và giao hàng; chu trình các hot đng
sau bán hàng.
Chu trình ci tin sn phm, dch v: Thc hin nghiên cu th trng v
quy mô th trng, mc giá, nhu cu khách hàng v nhng tính nng ca sn phm
mi. T đó tin hành thc hin các cuc điu tra kho sát, nm bt các thông tin
phn hi t khách hàng v sn phm mi đ t chc sn xut và tip th ra th
trng.
Chu trình hot đng: Chu trình này bt đu t khi tip nhn đn đt hàng
đn khi hoàn thành vic giao hàng cho khách hàng.
Chu trình dch v sau bán hàng: T chc cn thc hin tt các quy trình
thanh toán, nhn tin, các chính sách tín dng, xây dng h thng đo lng, x lý
cht thi mt cách an toàn, thc hin tt hot đng sa cha, bo trì sn phm cho
khách hàng, …






S đ 1.3: Chu trình quy trình hot đng kinh doanh ni b
[8, 371]
Mc tiêu phng din quy trình kinh doanh ni b
- Mc tiêu chu trình ci tin:
+ Thông tin v quy mô th trng, nhu cu khách hàng
+ S thích khách hàng v sn phm/dch v
- Mc tiêu chu trình hot đng:
Xác đnh
nhu cu
ca

khách
hàng
Xác
đnh
th
trng
Dch
v
khách
hàng


Thit
k
SP/DV


Sn
xut
SP/DV


Chuyn
giao
SP/DV

Tha
mãn nhu
cu ca
khách

hàng
Chu trình

ci tin
Chu trình

hot đng
Chu trình

dch v