Luận văn thạc sĩ Ảnh hưởng của biến động giá dầu thế giới đến nền kinh tế Việt Nam

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP. H CHÍ MINH




S
S




S
S
U
U
Y
Y


M
M






NH HNG CA BIN NG GIÁ DU

TH GII N NN KINH T VIT NAM


LUN VN THC S KINH T


CHUYÊN NGÀNH: KINH T TÀI CHÍNH – NGÂN HÀNG
MÃ S: 60.31.12




NGI HNG DN: PGS.TS NGUYN TH NGC TRANG








TP.H CHÍ MINH – NM 2012




1

GIIăTHIU
1. Tính cp thit caăđ tài

Du là mt trong nhng nhiên liu đu vào quan trng nht trong quá trình sn
xut ca mt nn kinh t hin đi, 50% du m dùng đ sn xut nng lng đin và là
nhiên liu ca tt c các phng tin giao thông đ vn chuyn hàng hóa ra th trng;
50% còn li dùng cho hóa du đ sn xut các cht do, dung môi, phân bón, nha
đng, thuc tr sâu và nhiu sn phm khác.
Tùy theo ngun tính toán tr lng du m th gii nm trong khong t 1.148
t thùng (theo BP Statistical Review 2004) đn 1.β60 t thùng (theo Oeldorado 2004
ca ExxonMobil). Tr lng du m tìm thy và đc khai thác ngày càng tng lên
trong nhng nm gn đây và đt mc cao nht vào nm 2003. Theo s liu nm β00γ
tr lng du m nhiu nht là  các nc  Rp Saudi (β6β,7 t thùng), Iran (1γ0,7 t
thùng) và  Iraq (115,0 t thùng) k đn là  Các Tiu Vng quc  Rp Thng nht,
Kuwait và Venezuela. Nc khai thác du nhiu nht th gii trong nm β00γ là  Rp
Saudi (496,8 triu tn), Nga (4β0 triu tn), M (γ49,4 triu tn), Mexico (187,8 triu
tn) và Iran (181,7 triu tn). Vit Nam đc xp vào các nc xut khu du m t
nm 1991 khi sn lng xut khu đc vài ba triu tn, sn lng du thô khai thác và
xut khu cao nht cng vào nm β00γ đt khong β0 triu tn/nm và gim dn đn
nm β011 xut khu còn 8,β triu tn/nm. Trong khi đó nhp khu xng du ca Vit
Nam nm β011 là 10,65 triu tn.
Do tm quan trng ca du mà bin đng giá du có th nh hng đn hot
đng ca nn kinh t. Vic giá du tng khin cho tng sn lng tm thi gim, vì các
nhà đu t trì hoưn kinh doanh do gia tng s không chc chn v giá du (Guo và
Kliesen, 2005). Giá du tng cao dn đn giá c các hàng hóa khác tng theo gây ra
tình trng lm phát.  kim ch lm phát ngân hàng trung ng buc phi hi sinh tng
trng kinh t, đu t thay vào đó áp dng các chính sách tin t tht cht. Giá du
2

tng còn làm cho sn lng sn xut gim do đó xut khu gim nh hng đn cán
cân thng mi ca quc gia.
Hu ht các nghiên cu trc đây liên quan đn nhng cú sc hoc bt n ca
giá du lên hot đng kinh t đu đc thc hin ti các nc có nn kinh t phát trin

đc bit là M. Nhng nghiên cu liên quan đn nh hng ca bin đng giá du
trong bi cnh kinh t ca các nc đang phát trin rt ít. iu này mt phn là do
thiu các d liu đáng tin cy và mt phn do s ít ph thuc vào du m trong lch s
ca các nc đang phát trin. Tuy nhiên, t khi nhu cu v nng lng ca các quc
gia này ngày càng tng lên, nhng cuc nghiên cu các nh hng ca bin đng giá
du lên nn kinh t ti các nc nh Maylaysia, Thái Lan, Indonesia … cng đư đc
thc hin. Tip thu thành qu t các nghiên cu đó tôi tin hành nghiên cu “nh
hng ca bin đng giá du th gii đn nn kinh t Vit Nam”
S d tôi thc hin nghiên cu này vì vai trò ca du m đi vi nn kinh t Vit
Nam không ch th hin  các ng dng. Du m và các sn phm ch t du m đư
đa kinh t Vit Nam vt qua thi k nông nghip lc hu tr thành nc đang phát
trin vi tc đ tng trung bình trên 7.γ%/nm, du thô xut khu đóng góp β6%-30%
vào ngân sách nhà nc, 18%-ββ% vào GDP, xut khu du thô chim bình quân
khong 16% tng giá tr xut khu mi nm. Mc dù Vit Nam là nc xut khu du
thô nhng phn ln lng xng du phc v cho sn xut và tiêu dùng trong nc hin
nay đu phi nhp khu, trong tng lai vn phi nhp khu. Do đó giá c trong nc
chu nh hng rt ln ca bin đng giá trên th trng th gii. Và vai trò ca du
m càng tr nên quan trng hn na trc đnh hng tr thành nc công nghip vào
nm β0β0 ca Vit Nam. Vì vy mt s bin đng trong giá du th gii s nh đn
nn kinh t V mô Vit Nam.
2. Mc tiêu nghiên cu
Bài vit này nhm phân tích nh hng ca bin đng giá du th gii lên tng
bin s kinh t v mô ti Vit Nam bao gm t l lm phát, giá tr sn lng công
3

nghip, xut nhp khu hàng hóa, cung tin và giá xng du trong nc, da vào kt
qu nghiên cu tr li cho các câu hi đt ra:
Th nht, giá du thô th gii có phi là nguyên nhân tác đng đn các bin trên
trong ngn hn hay không? và liu các bin đó có phi là nguyên nhân ch báo ca giá
du thô th gii.

Th hai, kim tra xem giá du thô th gii và các bin s kinh t v mô trên có
bt k mi quan h nào trong dài hn, và đ đt đc trng thái cân bng trong dài hn
thì trong ngn hn chúng s đc điu chnh nh th nào?
Th ba, phn ng ca các bin trc cú sc giá du din ra nh th nào? Và
mc đ gii thích ca giá du thô th gii đi vi s bin đng ca các bin kinh t v
mô trên.
Và cui cùng da trên các kt qu nghiên cu đ đa ra nhng gi ý v mt
chính sách nhm hn ch nh hng ca bin đng giá du lên nn kinh t Vit Nam.
3. iătng và phm vi nghiên cu
Qua tham kho v mt lý thuyt cng nh các nghiên cu thc nghim đư đc
thc hin ti các nc trên th gii và vi mc đích nghiên cu riêng ca tác gi thì bài
nghiên cu này đc thc hin da trên d liu chui thi gian quan sát hàng tháng t
tháng 7 nm β000 đn tháng 6 nm β011 ca giá du th gii trong mi tng quan vi
các bin t l lm phát, giá tr sn lng công ngip, xut khu hàng hóa, nhp khu
hàng hóa, cung tin và giá xng trong nc.
4. Phngăphápănghiênăcu
Vi mc tiêu nghiên cu đư đ cp, bài nghiên cu này s đc thc hin nh
sau:
- u tiên bng phng pháp phân tích đnh tính là mô t da trên s liu
thng kê và đ th đ có cái nhìn tng quan v nh hng ca bin đng giá du th
gii lên các bin kinh t. Tuy nhiên phân tích này li không gii thích rõ ràng và chính
4

xác s nh hng ca giá du do đó phng pháp phân tích kinh t lng s đc áp
dng.
- Phng pháp kim đnh nhân qu Granger đc dng đ xem trong ngn
hn giá du thô th gii có phi là nguyên nhân nh hng lên các bin s kinh t V
mô Vit Nam, và liu các bin s kinh t có phi là nguyên nhân ch báo cho s bin
đng ca giá du th gii.
- Ngoài tác đng trong ngn hn gia các bin bài nghiên cu còn quan

tâm đn mi quan h trong dài hn vì vy kim đnh Engle – Granger đc thc hin
trên bin giá du vi tng bin còn li.
- Mô hình hiu chnh sai s véc t VECM đc áp dng đ kim tra mc
điu chnh s mt cân bng trong ngn hn đ đt đn trng thái cân bng trong dài
hn.
- Phân tích hàm phn ng đy đ xem phn ng ca các bin ph thuc
trc cú sc giá du din ra trong bao lâu.
- Và cui cùng là phân tích phân rư phng sai nhm xác đnh lng thông
tin ca bin giá du góp phn vào gii thích s bin đng ca mi bin ph thuc.
5. B cc caăđ tài
Sau phn gii thiu trên đây, các phn còn li ca nghiên cu này s đc trình
bày nh sau:
Chng 1: Lý thuyt kinh t v mi quan h gia bin đng giá du vi nn
kinh t v mô và các nghiên cu liên quan.
Chng 2: Phân tích thc trng v mi quan h gia bin đng giá du vi nn
kinh t ca Vit Nam.
Chng 3: Nghiên cu thc nghim v nh hng ca bin đng giá du đn
nn kinh t v mô caVit Nam.
Chng 4: Kt lun và nhng gi ý chính sách.

5

CHNGăI:
LụăTHUYTăKINHăTăVăMIăQUANăHăGIAăBINăNG
GIỄăDU VIăNNăKINHăTăVÀăCỄCăNGHIểNăCUăLIểNăQUAN
1.1. Lý thuyt kinh t v mi quan h gia bin đng giá du th gii và
nn kinh t
1.1.1) Binăđng giá du vi lm phát
Trc tiên, hưy xem xét giá du gia tng nh hng đn lm phát theo c ch
nào. S đ sau có th đc xem nh mt kiu mô hình tiêu chun cho vic xác đnh

lm phát, ni mà lm phát đc khng ch bi γ nhân t: K vng, chênh lch cung
cu và các loi cú sc khác nhau, trong trng hp này là sc v giá du.









Th nht, giá du nh hng trc tip và gián tip đn lm phát qua β cách: V
nh hng trc tip, khi giá du tng cng có ngha là các nhóm hàng hóa nht đnh
trong thành phn ca CPI mà ch yu là nhóm xng, du nhiên liu gia tng; v nh
hng gián tip, giá du gia tng làm tng chi phí sn xut ca các doanh nghip và do
đó làm tng giá bán thành phm “lm phát chi phí đy”.
Th hai, giá du nh hng ti lm phát qua kênh chênh lch cung cu ca nn
kinh t: V nguyên lý nu tng cu gia tng và tng cung cng gia tng mt lng







Chênh lch cung cu
Cn sc giá du
Tng cung
Tng cu
K vng lm phát

Lm phát
6

tng ng, có ngha là cung vn đáp ng đ cu thì s không gây nên lm phát (chênh
lch tng cu và tng cung lúc này s bng không). Nhng nu s gia tng ca tng
cu ln hn s gia tng ca tng cung có ngha là cung không đáp ng đ cu s to ra
áp lc lm phát (chênh lch tng cung tng cu lúc này s ln hn không) và trong
trng hp ngc li s là gim phát. Do đó, hiu mt cách đn gin nht là khi giá
du tng dn đn chi phí sn xut ca doanh nghip tng làm li nhun doanh nghip
b co li, dn đn sn xut suy gim, tng cung ca nn kinh t vì vy s suy gim. Mt
khác, khi giá du tng cng làm tng phn chi tiêu cho các sn phm v du và phn
chi tiêu cho các sn phm ngoài du đng nhiên s b gim xung khin tng cu nn
kinh t cng gim. Nh vy, mt s tng lên trong giá du s đng thi làm c tng
cung và tng cu đu suy gim. C hai nh hng này cùng làm sn xut suy gim dn
đn tng trng kinh t suy gim nhng li nh hng ngc chiu đn lm phát:
Trong khi nh hng ca tng cung suy gim đy giá lên thì nh hng ca tng cu
suy gim li đy giá xung. Tuy nhiên, thc nghim cho thy s tng lên trong giá du
có xu hng trùng vi s gia tng lm phát, đây là lý do hp lý đ gi đnh rng nh
hng ca bên cung s mnh hn nh hng bên cu.
Th ba, giá du tng nh hng gia tng lm phát qua “lm phát k vng”: Mt
s gia tng ca giá du s nhanh chóng lan ta ti các loi giá khác ca nn kinh t. S
lan ta càng cao thì lm phát k vng càng ln. Ngc li, khi lm phát k vng càng
ln thì nh hng lan ta sang các nhóm hàng hóa khác càng nhiu. Mc đ lan ta
ca s thay đi giá du đn các giá khác và nh hng lên lm phát k vng ph thuc
phn ln vào s điu hành chính sách tin t và lòng tin vào chính sách này. Vì vy
trong thc t rt khó khn đ có th đo lng mc đ nh hng ca s tng giá du
lên lm phát, bi vì giá c ca các loi hàng hóa dch v mà xng du đóng góp ít trong
thành phn to nên giá thành li tng nhanh hn các loi hàng hóa dch v mà xng du
đóng vai trò trung gian và góp phn ln to nên giá thành sn phm. Chính vì vy mà
7

có nhiu cuc tranh cưi xung quanh vic nên đo lng tách bch s nh hng trc tip
và gián tip ca giá du lên CPI
1.1.2) Binăđng giá du và giá tr snălng công nghip
Vic thay đi giá du có th nh hng đn nn kinh t thông qua nhiu kênh
khác nhau. Giá du là đu vào quan trng ca quá trình sn xut, vì vy vic tng giá
du s dn đn mt cú sc v phía cung hàng hóa đó là s st gim sn lng (Barro
1984; Brown and Yucel 1999). Giá du tng là du hiu gia tng tình trng khan him
ngun nhiên liu đu vào c bn ca quá trình sn xut, các nhà đu t s ct gim sn
xut do chi phí đu vào cao làm cho li nhun tm thi gim, ngoài ra giá du bin
đng đng ngha vi vic gia tng s không chc chn v ngun nguyên liu trong
tng lai, đe da các nhà đu t trong vic m rng sn xut kinh doanh kt qu là sn
lng sn xut s gim (Jimenez-Rodriguez và Sandchez, 2005).
Lee và Ni (β00β) phân tích các nh hng ca cú sc giá du lên các ch s
công nghip M. H đư thy rng cú sc giá du đóng vai trò là cú sc v phía cung
ch yu ca ngành công nghip du chng hn nh nhà máy lc du, và là cú sc v
phía cu ca nhiu ngành công nghip khác. Ngoài ra còn có mt s nghiên cu v nh
hng ca cú sc giá du lên ch s công nghip (Bohi, 1989; Kilian và Park, β007).
Bohi (1989) và Lee và Ni (β00β) phân tích nh hng ca cú sc giá du lên sn lng
đu ra ca các ngành công nghip sn xut. Trong khi Jimenes và Rodrigues li phân
tích nhng nh hng ca cú sc giá du trên sn lng công nghip các nc thuc
cng đng chung Châu Âu (Pháp, c, Ý và Tây Ban Nha), Anh và M. H đư khám
phá ra mô hình th hin phn ng ca sn lng đu ra vi mt cú sc giá du trong
các ngành công nghip khác nhau, bên cnh đó kim tra xem liu nhng phn ng đó
có cung cp bng chng v nh hng không đng nht ca cú sc giá du lên các
ngành công nghip cng nh các quc gia.
8

Reyes và Quiros (β005) đư phát hin ra rng tng giá du nh hng mt cách
tiêu cc và có ý ngha thng kê đn chng khoán và sn lng công nghip, nhng nh

hng đn chng khoán mnh hn là vi sn lng công nghip.
Rodriguez (β008) đư đánh giá nh hng đng ca cú sc giá du lên sn lng
đu ra ca ngành sn xut chính ti sáu quc gia OECD. Phn ng ca sn lng công
nghip trc mt cú sc giá du rt khác nhau ti các nc Liên minh tin t châu Âu
là Pháp, c, Ý và Tây Ban Nha, nhng li tng đi ging nhau Anh và M.
Herrera, Lagalo và Wada (β010) thy rng vic tái phân b chi phí ca yu t
đu vào có th đóng mt vai trò quan trng trong vic gii thích phn ng ca sn
lng công nghip vi nhng cú sc giá du, mc dù phn ng ca GDP thc đư đc
chng minh là không đáng k. Theo Mehrara và Sarem (β009), có mt quan h nhân
qu mnh m t nhng cú sc giá du đi vi tng trng sn lng ti Iran và Saudi
Arabia. Hn na, mi quan h giá du – sn lng  hai nc này dng nh đáng k
khi vn đ không đi xng (giá du gim có th dn đn tng trng GDP thp hn là
giá du tng làm chm tng trng GDP) đc đem vào đ mô hình hóa mi quan h
gia hai bin. Tuy nhiên, đi vi Indonesia, không có trng hp nào trong s các
phng pháp tính bin đng giá du có bt k nh hng đáng k nào đn sn lng
trong ngn hn cng nh dài hn. Kt qu này đư khng đnh kinh nghim tng đi
thành công ca các nc nh Indonesia trong vic đa dng hóa các lnh vc đ gim
thiu tác hi ca s bùng n giá du.
Qua phân tích c ch tác đng ca giá du lên cung cu ca nn kinh t đc đ
cp trong phn trên và các kt lun đc đa ra bi các nhà nghiên cu trc đó cng
c cho quan đim rng bin đng giá du có nh hng đn sn lng công nghip.
1.1.3) Binăđng giá du vi xut nhp khu hàng hóa.
Cú sc giá du có nh hng trc tip và gián tip vào nn kinh t trong nc.
nh hng gián tip là qua nn kinh t quc t. u tiên giá du th gii tng gây áp
9

lc lm phát và tng giá  các nc đi tác. iu này làm tng giá nhp khu trong
nc và cho c nn kinh t ca các quc gia nhp khu du và xut khu du.
i vi mt nc xut khu du, nh hng trc tip ca giá du th gii tng
đc k vng là tích cc, vì thu đc doanh thu cao hn t xut khu du. Tuy nhiên

các nh hng gián tip li có th tiêu cc vì tng giá du th gii làm tng giá nhp
khu. Ngoài ra tng giá du to nên mt cú sc tiêu cc v phía cung đi vi các nn
kinh t nhp khu du, dn đn mt s suy gim trong tng trng kinh t ca các
nc này và điu này có th làm gim xut khu du cng nh xut khu hàng hóa
khác ca các nc xut khu du. Do đó li ích ca vic tng giá du đi vi mt nn
kinh t xut khu du cha hn đư to ln nh ngi ta đư đa ra  cái nhìn đu tiên.
nh hng ca nhng cú sc giá du lên cán cân thng mi ca mt nn kinh t xut
khu du ph thuc vào doanh thu xut khu cng nh s tng giá ti nc nhp khu
du. Do vy bin đng ln v giá du th gii không ch mang li nh hng xu ti
các nn kinh t nhp khu du mà cng đt ra thách thc cho các nhà hoch đnh chính
sách trong nn kinh t xut khu du. Mc dù nh th Korhonen và Ledyaeva (2008)
vn cho rng nhng nc xut khu du vn có th hng li t vic tng giá du 
ch nó ci thin cán cân thng mi và các khon thu t xut khu cao hn có th đc
s dng cho c tiêu dùng và đu t.
i vi mt nn kinh t nhp khu du ròng, tng giá du thô nhp khu là mt
cú sc tiêu cc lên cán cân thng mi do nh hng ca nó lên quyt đnh sn xut
(Kim và Loungani, 1992; Backus và Crucini, 2000). Theo đó, du nhp khu đc coi
là mt đu vào trung gian trong sn xut, s tng giá du dn đn tng chi phí đu vào,
nhng nc nhp khu du s sn xut ít hn và do đó hàng hóa xut khu ít hn. Bên
cnh đó giá du tng làm tng chi phí nhp khu xng du, nu chi phí này chim t
trng ln trong tng tr giá nhp khu hàng hóa thì vic tng giá du th gii cng s
nh hng tiêu cc đn nhp khu hàng hóa chung. Nh vy, nh hng ca giá du
tng d kin s nh hng tiêu cc đn xut khu ca các nc nhp khu du.
10

1.1.4) Binăđng giá du và t giá hiăđoái
Phân tích trên cho thy vic giá du bin đng làm thay đi tình hình xut nhp
khu hàng hóa ca mt đt nc. Khi có s thay đi trong cán cân thng mi thì s
tác đng đn cung cu ngoi t và do đó nh hng đn t giá hi đoái. Mt nn kinh t
khi xut khu hàng hoá và dch v s thu đc ngoi t.  tip tc công vic kinh

doanh, các nhà xut khu phi bán ngoi t ly ni t, mua hàng hoá dch v trong
nc xut khu ra nc ngoài. Trên th trng cung ngoi t s tng, làm t giá hi
đoái gim. Ngc li, khi nhp khu hàng hoá dch v, các nhà nhp khu cn ngoi t
đ thanh toán cho đi tác và đi mua ngoi t trên th trng. Hành đng này làm cu
ngoi t tng, t giá hi đoái tng. Tác đng ca hai hin tng trên là ngc chiu
trong vic hình thành t giá hi đoái. T giá hi đoái cui cùng s tng hay gim ph
thuc vào mc đ tác đng mnh yu ca các nhân t, đó chính là cán cân thng mi.
Nu mt nc có thng d thng mi, cung ngoi t ln hn cu ngoi t, t giá hi
đoái s gim, đng ni t lên giá. Khi thâm ht thng mi, t giá hi đoái s tng,
đng ni t gim giá.
Bên cnh đó vi vai trò là ngun đu vào quan trng ca quá trình sn xut. Bt
c s bin đng ca giá du m cng tác đng dây chuyn lên toàn b nn kinh t th
gii. Vì th đ gi nn kinh t phát trin n đnh, các nc có nn kinh t ln nh Nga,
M có xu hng xây dng các kho d tr du m, du m di vai trò ln hn hàng
hóa tích tr, khi giá du m tng tt yu dn đn h qu tin USD gim giá tr. Tuy
nhiên, không phi lúc nào giá du cng đóng vai trò đnh hng mi quan h nhân qu
gia đô la M vi du. S sp đ ca đng đô la M mi là yu t then cht dn đn
quyt đnh tng giá du ca các nc xut khu du m trong sut nhng nm đu thp
niên 70 nhm mc đích kìm ch nh hng ca s st gim sc mua do đng đô la M
suy yu đư làm gim giá tr ca các đn hàng tính bng đô la M. Trong các trng
hp này, vic giá du tng vt do đng đô la mt giá đư dn đn mt đt lm phát toàn
cu làm giá c leo thang đn mc chóng mt, và h qu tt yu là suy thoái kinh t trên
11

din rng. Khi Cc D tr Liên bang đt ngt tng lưi sut đ đi phó vi vn nn lm
phát do giá nng lng tng cao, li tc ca đng đô la li tr nên hp dn, m đu cho
đt phc hi nhanh chóng nht trong lch s ca đng đô la.
S bin đng giá du th gii nh hng đn cán cân thanh toán do cung cu
ngoi t, đng thi mi quan h tiêu cc gia giá tr ca đng đô la M khi giá du
tng hoc gim cho thy đc mi tng quan gia giá du th gii vi t giá hi đoái

gia Vit Nam đng và đô la M.
1.1.5) Binăđng giá du vi cung tin
Trên thc t, giá du tng cùng lúc có xu hng đy lm phát gia tng và làm
tng trng kinh t suy gim nên thng gây khó khn cho chính sách tin t, các ngân
hàng trung ng trên th gii đu có nhng đng thái nht đnh đ điu hành chính
sách nhm đm bo đc nhng cân đi v mô c bn nh lm phát, tng trng hay
tht nghip và cán cân thanh toán. Vi các quc gia theo đui lm phát mc tiêu, tc
u tiên kim ch giá, thì mi khi giá xng du lên cao, h s phi cân nhc gia β đng
thái tht cht hoc ni lng tin t.
Nu có mt cú sc tác đng vào tng trng kinh t và lm phát theo hng
ngc nhau nh cú sc v giá du thì Ngân hàng Trung ng s gp khó khn trong
vic cùng lúc phi n đnh lm phát và tng trng kinh t. Nu chính sách tin t tht
cht nhm hng ti vic gim mnh lm phát thì điu này s khin tng trng kinh t
cng s suy gim hn na. Nu thay vào đó Ngân hàng Trung ng cân nhc khuyn
khích tng cu thì trong mt phm vi nào đó nhm trung hòa bt s suy gim ca tng
trng kinh t (do c tng cung và tng cu ca nn kinh t đu đư suy gim trc s
gia tng ca giá du) bng chính sách tin t ni lng thì kt qu s là lm phát tng
lên, và mt khi lm phát gia tng thì k vng cng tng lên theo do đó s khó khn hn
na trong vic kim soát lm phát.
Nh vy, khi giá du tng cao thì mt chính sách tin t linh hot cn thit phi
đc thc hin, đó là chính sách tin t “tht cht” va đ đ tránh s thúc đy lm
12

phát hn na t vic giá du tng cao nhm kim ch vic lan ta ti tin lng, giá
các nhóm hàng hóa khác và lm phát k vng; và chính sách tin t “ni lng” va đ
đ tránh nhng tác đng tiêu cc không cn thit ti tng trng kinh t. ây là quy
tc hoch đnh chính sách linh hot, nhng cng khó đ có th nói c th hn. Câu hi
v vic chính sách nào s là thích hp nht phi đc xác đnh trong tng trng hp,
ph thuc vào môi trng kinh t v mô hin ti, đc bit là nhng nhân t khác tác
đng vào lm phát hin ti và nhng d báo v giá du trong tng lai.

Tuy nhiên, đi vi các quc gia theo đui lm phát mc tiêu, thng thì khi giá
du tng dn đn sc ép lm phát trong dài hn s gia tng hn mc vn có. iu này
có ngha là chính sách tin t tht cht hn mt cách va phi là cn thit đ đa lm
phát tr v vi mc lm phát mc tiêu.
Bohi (1989) kt lun rng ngân hàng trung ng nên thc thi chính sách tht
cht tin t khi mà nn kinh t suy gim do hu qu ca giá xng du tng cao. Tng
t (Bernanke, 1991, Gertler và Watson 1997) cng c quan đim ca Bohi cho rng
sau cú sc tng giá xng du cc d tr Liên bang M không nên tng lưi sut. c bit
h ch ra rng nn kinh t M phn ng khác nhau đi vi các cú sc giá du khi mà
chính sách tin t ni lng đc áp dng hay trong trng hp lưi sut đc gi c
đnh. Trong trng hp chính sách tin t ni lng mt cú sc tích cc ca giá du dn
đn tng lưi sut và gim GDP thc. Trong trng hp lưi sut đc gi c đnh các tác
gi này li thy cú sc tích cc ca giá du dn đn tng GDP thc và lm phát.
Kt qu nghiên cu Hamilton và Herrera (β001) li ngc vi quan đim trên và
cho rng chính sách tin t có nh hng rt ít trong vic làm gim bt đi hu qu ca
cú sc giá du.
13

1.2. Nhng nghiên cuăliênăquanăđn mi quan h gia binăđng giá du
và nn kinh t
1.2.1) Nghiên cu cú sc v giá duăđi vi nn kinh t M
Trc hai cú sc du la liên tc trong nhng nm 1970, Hamilton (1983) đư
phân tích mi tng quan gia giá du và sn lng ca nn kinh t M trong giai
đon 1948-1981, và tìm thy rng nhng thay đi trong giá du là nguyên nhân
Granger đi vi GNP thc t ln GNP danh ngha, t tht nghip, giá c trong nc,
tin lng, than đá, kim loi và ch s hàng hóa, lưi sut thông thng, và lưi sut trái
phiu cao cp. Kt qu này b ngi ta nghi ng vì cho rng mi tng quan gia giá
du và kinh t v mô ch là mt s trùng hp ngu nhiên. c bit, s tng quan gia
giá du tng và GNP thc tiêu cc trong ba quý sau cú sc du m trong giai đon kt
thúc Chin tranh Th gii II và nm 197γ, điu này cho thy rng tt c các cuc suy

thoái trong thi gian đó đư đi trc s gia tng ln trong giá du thô vi đ tr khong
chín tháng. Tuy nhiên nhng nghiên cu sau đó ca Hamilton (1988, 1996, β008) tng
cng thêm nim tin ca ông ta rng mi tng quan gia giá du và các hot đng
kinh t v mô là có ý ngha thng kê.
Mt s nghiên cu khng đnh kt qu ca Hamilton và cng đư to ra nhng
khám phá đáng k cho riêng h nh: Gisser và Goodwin (1986) cho rng giá du có
nh hng đáng k đn sn lng ti Hoa K t nm 1961-1982, nhng nh hng này
thm chí còn vt quá nh hng ca chính sách tin t và tài khóa. Các tác gi cng
đư chng minh rng chính sách tin t và tài khóa đư không th d đoán nhng thay đi
giá du, t đó kt lun rng thay đi giá du phn ánh nh hng ca các s kin ngoi
sinh. Mt đóng góp đáng chú ý trong nghiên cu này là vic khám phá ra rng giá du
đc xác đnh bi các yu t khác nhau trc và sau nm 197γ. Trc nm 1973, lm
phát là mt ch báo có ý ngha thng kê ca giá du. Sau nm 197γ, ngi ta thy lm
phát không phi là mt ch báo ca giá du. Kt qu này phù hp vi s phát trin lch
s ca giá du. Các kt qu trc nm 197γ h tr quan đim cho rng vic đnh giá
14

du  M b chi phi bi c quan qun lý, h đư can thip vào lng cung đ đáp ng
vi nhu cu du đư b hn ch nhm gi cho lm phát có th kim soát. Các kt qu
nghiên cu sau nm 197γ li đa ca s thng tr ca OPEC và da trên các ch s
tng đi rng ch không đc tp trung mnh trên bt k mt bin nào.
1.2.2) Nghiên cu nhăhng btăđi xng ca binăđng giá du
Mc dù đng ý vi kt qu nghiên cu ca Hamilton, Mork (1989) quan sát thy
rng nhng nghiên cu ca các tác gi trc đó ch thc hin trong thi k giá du tng
mà không nghiên cu thi k giá du gim.  kim nghim đ bn ca kt qu nghiên
cu ca Hamilton, Mork (1989) đã cp nht d liu đn nm 1988 trong đó vic xem
xét giai đon giá du thc t tng và giá du thc t gim đc nh là các bin riêng
bit đ kim tra mc ý ngha thng kê ca tác đng giá du, phng pháp kinh t lng
đc áp dng ging nh trong nghiên cu ca Hamilton (198γ). Kt qu cho thy rng
các kt lun ca Hamilton là không phù hp vi d liu sau nm 1986, khi Hamilton

đư ngm gi đnh có nh hng bt đi xng ca nhng cú sc du: S tng (gim) giá
du dn đn gim (tng) tng trng GDP trong tng lai. Tuy nhiên, nh hng có
th là không đi xng, trong đó giá du gim có th dn đn tng trng GDP trong
tng lai thp hn là vic tng giá du làm chm li tng trng GDP (Guo và Kliesen,
2005).
1.2.3) Nghiên cu cú sc giá du tiăcácănc G10, Châu Âu, Châu Á
M rng kt qu ca Hamilton và kt hp vi nhng khám phá ca Mork và
Olsen (1994) v nh hng bt cân xng ti các nc G10, châu Âu và châu Á. Lardic
và Mignon (β006), Cunado và Gracia (β005) đư nghiên cu mi tng quan gia thay
đi giá du và tng trng GDP trên by nc thuc khi OECD bao gm M,
Canada, Nht Bn, c (West), Pháp, Vng quc Anh, và Na Uy. Mi tng quan
hai chiu gia thay đi giá du và tng trng GDP đư đc thc hin cho mi quc
gia tng t nh kim đnh nhân qu Granger ca Hamilton, trong đó đa ra phng
trình hi quy ca bin tng trng GDP vi đ tr ca tng trng GDP và bin thay
15

đi giá du. Tng t nh Mork đư thc hin, giá du tng và gim thc t s đc đa
vào nh là các bin riêng bit đ kim tra s bt cân xng cho mi quc gia. Kt qu
phân tích hai chiu cho thy mi tng quan tiêu cc gia tng trng GDP và tng giá
du. Na Uy là quc gia duy nht cho thy mt mi tng quan tích cc đáng k gia
tng trng GDP và tng giá du, không có gì là ngc nhiên bi Na Uy là nc có
ngành công nghip du mnh và là mt trong các quc gia dn đu v xut khu du
m trên th gii. Trong khi đó, mi tng quan vi giá du gim và tng trng GDP
là tiêu cc, nh vy giá du gim có liên quan vi s st gim tip theo trong s phát
trin chung ti các nc OECD này. S khác bit chung gia các h s c tính cho
giá du tng và gim là nhng gi ý cho hiu ng bt cân xng. Trong nghiên cu v
mi quan h lâu dài gia giá du và hot đng kinh t trong các nc G7, châu Âu và
khu vc châu Âu, Lardic và Mignon (2006) thy rng giá du tng làm chm li hot
đng ca nn kinh t hn so vi giá du gim làm kích thích nn kinh t. Các tác gi
này thy rng các d liu chui thi gian ca h đa ra đu không dng, dn đn vic

bác b mi quan h đng tích hp thông thng. Tuy nhiên da trên phát hin v nh
hng bt cân xng ca Mork, các tác gi này tìm thy bng chng ca đng tích hp
không đi xng gia giá du và GDP trong hu ht các nc châu Âu trong d liu ca
h. ng tích hp không đi xng liên quan đn vic phân chia d liu chui thi gian
thành hai phn tích cc và tiêu cc, điu này phù hp vi k thut ca Mork khi tách
bin giá du tng và giá du gim thành các bin riêng bit.
Cunado và Gracia (2005) đư kim tra mi quan h gia các cú sc v giá du
và hot đng kinh t v mô trong sáu quc gia châu Á là Singapore, Hàn Quc,
Malaysia, Nht Bn, Thái Lan và Phillipine. Tng t nh Mork và Olsen (1994),
kim đnh nhân qu Granger ca Hamilton đc đa vào s dng và nh hng không
đi xng ca thay đi giá du cng đc đ cp đn. óng góp chính ca nghiên cu
này là kim tra nh hng ca biu hin giá du lên các loi tin t khác nhau là ni t
hoc đng đô la M (USD). Mi quan h gia các cú sc giá du và tc đ tng trng
16

kinh t là đáng k hn khi các giá du đc xác đnh bng đng ni t. Trong th
nghim đ tìm bng chng v mi quan h nhân qu t nhng cú sc giá du lên t l
lm phát, tt c sáu nc đu có bng chng v mi quan h nhân qu khi giá du đc
xác đnh bng đng ni t nhng mi quan h nhân qu ch tn ti ti ba nc khi giá
du đc xác đnh bng USD.
Cologni và Manera (2008) điu tra nh hng ca giá du lên lm phát và lãi
sut bng mô hình t hi quy theo (VAR) cho các nc G-7. Bng vic s dng d liu
hàng quý cho giai đon 1980-β00γ, h thy rng ngoi tr Nht Bn và Vng quc
Anh, giá du nh hng đáng k đn lm phát theo đó nh hng đn nn kinh t thc
bi s tng lãi sut khi giá du tng. Phân tích hàm đi xung trong nghiên cu cho thy
khi giá du thay đi thì tn ti mt hiu ng tc thi và tm thi lên lm phát.
Shuddhasawtta Rafiq và các cng s (β008) thc hin nghiên cu tác đng ca
bin đng giá du lên các ch s kinh t v mô ca Thái Lan nh sn lng, t l lm
phát, t l tht nghip, lưi sut, thâm ht ngân sách, đu t, và cán cân thng mi. S
dng mô hình t hi quy (VAR) cho d liu t quý 1 nm 1993 đn quý 4 nm 2006.

Kt qu kim đnh quan h nhân qu Granger ch ra rng s bt n giá du là nguyên
nhân mt chiu tác đng lên đu t, t l tht nghip lm phát và cán cân thng mi.
Kt qu hàm phn ng đy và phân rư phng sai cho thy trong hu ht các trng
hp bin đng giá du có tác đng trong ngn hn mà đáng k nht là t l tht nghip
và đu t.
Chi-Jui Huang, Hui-Cheng Wang và các cng s (β009) xem xét tác đng ca
giá du thô (OP) lên ch s giá tiêu dùng (CPI) gia ba th trng trao đi du và bn
quc gia châu Á vi mc đ phát trin kinh t khác nhau trong giai đon t tháng
1/1999 đn 6/2008. Mô hình t hi qui (VAR) đc áp dng cho chui thi gian này.
Kt qu c lng cho thy giá du thay đi có tác đng đáng k lên s thay đi ca
CPI trong ngn hn cho tt c các nc xem xét. i vi các quc gia có nn kinh t
tng đi phát trin thì giá du thay đi có s tác đng dài hn lên CPI. Mi quan h
17

mt chiu gia thay đi giá du và CPI ít đáng k ti các nc phát trin. Hn na, mi
quan h ca thay đi giá du  Dubai và CPI ca Nht Bn, Singapore và n  cng
ging nh s thay đi giá du  Brent lên CPI ca Nht Bn là không có ý ngha trong
dài hn.
Weiqi Tang và các cng s (β009) nghiên cu xem cú sc giá du nh hng
nh th nào và mc đ nh hng ra sao đn nn kinh t Trung Quc, bng cách nhn
mnh vào c ch truyn ti giá. Các tác gi này s dng mô hình t hi quy VAR. Kt
qu cng cho thy rng giá du tng nh hng tiêu cc đn sn lng và đu t,
nhng li nh hng tích cc đn t l lm phát và lưi sut.
Tuy nhiên, vi chính sách
kim soát giá  Trung Quc nên s tác đng ca giá đn nn kinh t mà đi din là sn
lng và đu t thc kéo dài lâu hn so vi bin CPI và bin tin t. Kt qu phân rã
phng sai cho thy tác đng trong ngn hn, c th là sn lng gim do gim nng
sut hu dng biên trong 6 giai đon đu (c th là na nm) là khá ln, nhng v tác
đng lâu dài đc xác đnh thông qua đu t tng trng đu đn là vt quá tác đng
trong ngn hn vào giai đon th 7.

Marcel Golazi (β010) nghiên cu tác đng ca bin đng giá du và đ bt n
ca giá du lên các ch s lm phát, đu t, tc đ tng trng GDP, tiêu dùng ca t
nhân, chi tiêu ca chính ph, đu t, lưi sut và cán cân thng mi  Indonesia.Tác
gi đi so sánh s khác bit gia tác đng ca bin đng giá du và tác đng ca đ bt
n giá du bng phng pháp kim đnh nhân qu Granger và mô hình t hi quy
(VAR) vi d liu t 1990-2008. Kt qu nghiên cu ch ra rng khi áp dng phng
pháp đo đ bt n giá du thc hin (realized volatility) còn đc gi tt là RV thì RV
là ch báo ca tc đ tng trng GDP. Còn bin đng giá du li tác đng đn chi tiêu
ca chính ph và đu t.
1.2.4) Nghiên cu nhăhng ca bt n giá du lên nn kinh t
Trái ngc vi nhng nghiên cu trên đây tp trung vào nhng cú sc giá du,
nghiên cu t trc ti nay v đ bt n giá du và nh hng kinh t v mô ca nó là
18

rt hn ch.  bt n mnh m ca giá du gia tng đáng k t gia nhng nm 1980
và đư tip tc tn ti cho đn ngày hôm nay. c đim ch yu ca giá du là nó có xu
hng tng cho đn nm 1980 sau đt tng giá mnh là gim đt ngt do đó phn ánh
s gia tng đáng k trong đ bt n giá du.
S thay đi đt ngt ca giá du vào gia nm 1980 đư thúc đy Hooker (1996)
tìm ra tm quan trng ca đ bt n giá du và không tha nhn các gi đnh nn tng
v mi quan h gia giá du và kinh t v mô ca M. Nhng gi đnh trc nghiên
cu ca Hooker cho rng có các mi tng quan tiêu cc gia tng trng kinh t v
mô và vic tng giá du, và đ bt n giá du có nh hng không cân xng trên các
bin s kinh t v mô. Hooker đư phát hin ra rng mi quan h đư b thay đi đáng k
thông qua các khám phá ca ông rng giá du gây Granger lên mt lot các bin kinh
t v mô trong chui d liu đn nm 197γ nhng li không gây Granger lên bin kinh
t v mô trong chui d liu đn nm 1994. Phân tích ch ra rng mi quan h gia giá
du và sn lng đư thay đi mà mi quan h tuyn tính gin đn và ngay c mi quan
h bt cân xng đc đa ra bi Mork (1989) cng cha mô t đc. Tác gi nhn
mnh tm quan trng ca bt n giá du trong giai đon sau nm 197γ. Ông phát hin

ra rng gia nm 197γ và 1994, nhng thay đi trong mc giá du không nh hng
đn t l tht nghip cng không nh hng đn tng trng GDP. Ngc li, đ bt
n ca giá du có th d đoán đc GDP trong cùng giai đon. iu này cho thy rng
không phi là mc giá du mà chính đ bt n ca giá du mi nh hng tiêu cc
đáng k lên hot đng kinh t trong giai đon 1973-1994
B sung nghiên cu ca Hooker là nghiên cu ca Lee và Ni (1996) cho thy
rng thay đi v mc giá du mt mình không đ đ gây ra quan h nhân qu gia giá
du thc đn kinh t v mô trong nm 199β. Mà đ bt n giá du cng phi đc đa
vào đ giá du vn có th là mt yu t đ d báo cho tng trng GNP thc.  theo
dõi đ bt n giá du, các tác gi còn đa vào mt bin 'cú sc' nh là mt thc đo
ca mc đ 'bt ng' mà  đó xy ra cú sc giá du. Trong khong thi gian gia nm
19

1949 và 199β, bin 'cú sc' là rt có ý ngha thng kê trong vic gii thích tng trng
GNP. Kt qu này phù hp vi quan đim cho rng nh hng ca mt s thay đi
trong giá du thc ph thuc vào mc đ 'bt ng' ca cú sc du.  bt n thp trên
th trng du trc mt đt tng giá mnh dn đn nh hng ca cú sc giá du lên
nn kinh t v mô cao hn là đ bt n cao.
Ferderer (1996) cng tha nhn phát hin ca Hooker. Bng vic s dng d
liu ca M t nm 1970 đn nm 1990 đ phân tích mi quan h gia bt n giá du
và biu hin ca nn kinh t. Ông cho rng đ bt n trong giá du gây nh hng
mnh m ti tng trng sn lng hn s thay đi giá du, mc dù c giá du thay đi
và đ bt n giá du đu có nh hng tiêu cc đn tng trng sn lng. C hai bin
trên đu nh hng mnh m và có ý ngha thng kê hn so vi các bin chính sách
tin t, chng hn nh lưi sut ca cc d tr Liên Bang M. Thc t là c thay đi giá
du và đ bt n đu giúp d báo tng trng sn lng ngay c khi các bin pháp
chính sách tin t đư đc tht cht.
Nm 1996, Ferderer s dng hàm phn ng đy và phân rư phng sai đ m
rng kt qu ca kim đnh nhân qu Granger, trong đó ch ra thi gian nh hng ca
cú sc giá du và đ bt n giá du lên các bin s kinh t v mô. Mt đóng góp thú v

là ông phát hin ra rng đ bt n giá du có nh hng tiêu cc và đáng k tc thi
lên tng trng và sau đó trong 11 tháng, trong khi thay đi giá du thì cn mt nm
mi nh hng tiêu cc đáng k lên tng trng sn lng. Ngoài ra, Ferderer quan sát
thy rng đ bt n giá du tng quan mnh m vi vic tng giá du thc. iu này
ng ý rng các nh hng tiêu cc ca đ bt n giá du lên tng trng sn lng
cng ging nh giai đon giá du tng hoc giá du gim. Kt qu ca Ferderer ging
nh các nghiên cu trc đó nhn mnh tm quan trng ca đ bt n giá du hn
vic giá du thay đi đi vi nn kinh t v mô M.
Guo và Kliesen (2005) xem xét nh hng ca bin đng giá du lên nn kinh t
M. Bài nghiên cu s dng phng pháp đo lng bin đng thc hin xây dng trên
20

giá du thô tng lai đc giao dch hàng ngày trên sàn NYMEX, h thy rng trong
giai đon 1984-β004, bin đng giá du có nh hng đáng k lên các ch tiêu kinh t
v mô chính ca M, chng hn nh đu t c đnh, tiêu dùng, vic làm, và t l tht
nghip. Bài nghiên cu cng đa ra rng nhng thay đi trong giá du là không đáng
k bng s không chc chn v giá du trong tng lai. H cng tìm thy rng các bin
kinh t v mô c bn không d báo bin đng ca giá du thc hin mà ch ra rng
phng sai ca giá du trong tng lai phn ng mt cách ngu nhiên. H lý gii rng
điu này ch yu là do các s kin ngoi sinh, nh các cuc tn công khng b và xung
đt quân s  Trung ông.
KTăLUNăCHNGă1
Nh vy lý thuyt kinh t đư ch ra rng do du là đu vào quan trng ca nn
kinh t nên giá du bin đng làm nh hng đn sn xut hàng hóa do đó làm thay đi
giá tr xut khu và nhp khu hàng hóa theo đó nh hng đn cung cu ngoi t và là
nguyên nhân gây áp lc lên t giá hi đoái, đn giá tr sn lng công nghip, ngoài ra
giá du còn là nguyên nhân trc tip và gián tip gây ra tình trng lm phát, mt khi
nn kinh t có lm phát thì các chính sách tin t s đc thc thi nhm n đnh nn
kinh t hay tip tc duy trì chính sách tng trng.
Nhng nghiên cu trc đây trong lnh vc này ch yu là tìm hiu v hai khía

cnh khác nhau ca mi quan h gia giá du và các hot đng kinh t: nh hng ca
cú sc giá du và nh hng ca bt n giá du. Hai phng pháp tip cn này khác
nhau trong vic h kt hp giá du trong mô hình ca h. Cách tip cn đu tiên là h
s dng các mc giá du, phng pháp th hai s dng nhiu phng pháp đo lng
đ bt n khác nhau đ nm bt s không chc chn ca giá du. C hai phng pháp
tip cn đu ch ra rng s thay đi giá du nh hng nht đnh đn nn kinh t nhng
nhìn chung là nó nh hng đn các ch tiêu nh lm phát, sn lng công nghip,
GDP, đu t, tht nghip, lưi sut, cán cân thng mi… tùy thuc vào mi nc.

21

CHNGă2:
THCăTRNGăVăMIăQUANăHăGIA BINăNG GIÁ DU
VI NNăKINHăT VITăNAM
Trong chng 1 chúng ta đư bit đc c lý thuyt và nghiên cu thc nghim
đu ch ra rng giá du thay đi làm thay đi nn kinh t, tuy nhiên nh hng ca nó
nh th nào còn ph thuc vào tm nh hng ca du m ti mi quc gia. S nh
hng ca giá du th gii lên nn kinh t ca Vit Nam đc gii thích bi biu hin
ca nn kinh t trong thi gian qua là ni dung đc trình bày trong chng này.
2.1. nhăhng ca binăđng giá du lên lm phát
Hin nay nhà máy lc du Dung Qut mi ch đáp ng đc γ0% nhu cu xng
du trong nc còn li là nhp khu, trc sc ép tng giá du ca th gii giá xng
trong nc cng điu chnh theo song s điu chnh này li xy ra rt yu và chm tùy
thuc vào chính sách điu hành giá c xng du
1
ca nhà nc. Theo đó giá sn phm
xng du trong nc trc nm β006 do chính ph quyt đnh. K t nm β007 đ thc
hin cam kt chính sách “có tng, có gim” trc bin đng giá du th gii chính ph
Vit Nam cng linh hot hn trong điu chnh giá xng du. Xét trong mi quan h vi
giá du th gii tôi nhn thy lm phát ít b nh hng ca giá du th gii mà nó vn

đng theo xu hng ca riêng nó và có v nh nó chu nh hng t giá xng du
trong nc hn là giá du th gii, theo c tính ca Công ty chng khoán thành ph
H Chí Minh thì 1% giá xng tng thêm, s làm CPI tng thêm 0.γγ%, điu này tng
đng vi trung bình giá xng du chim γγ% giá tiêu dùng cui cùng. Trên thc t ti
thi đim tháng 07 nm β008, khi giá xng tng 4.500 đng/lít (tng γ0%) ch s giá
tiêu dùng (CPI) tháng 08 nm β008 đư tng 1,56% (cao hn mc tng 1,1γ% ca tháng
07 nm β008); trong đó nhóm phng tin đi li, bu đin chu nh hng trc tip
nên tng mnh  mc 9,07% (tháng 7 tng 0,55%), “góp phn” đa lm phát c nm


1
Xem ph lc β “Chính sách điu hành giá c xng du”
22

β008 lên gn βγ%. Hoc vic giá xng tng thêm β.900 đng/lít (vào ngày β4 tháng 0β
nm β011) đư nh hng đn CPI tháng γ vi mc tng β,17% so vi tháng trc. c
bit, vi vic giá xng du tng thêm t β.000 đn β.800 đng/lít vào ngày β9 tháng 0γ
nm β011, CPI tháng 04 nm β011 đư tng γ,γβ% so vi tháng trc, mc tng cao
nht k t tháng 0γ nm β008. Nhng s liu trên cho thy giá xng du luôn có nh
hng mnh lên lm phát mi khi đc điu chnh mnh.
Biuăđă2.1:ăBinăđngăgiáăduăthăgii,ăgiáăxngătrongăncăvƠălmăphát


Ngun: Tng cc thng kê, IFS và tính toán ca tác gi
Nhìn vào biu đ ta thy lm phát dng nh tng quan rt yu vi giá du th
gii, trong khi giá du th gii bin đng liên tc th hin qua đ th gưy khúc liên tc
thì đ th th hin mc đ lm phát li tng đi lin nét và ch theo mt xu hng
-1
-0.5
0

0.5
1
1.5
2
M7 2000
M12 2000
M5 2001
M10 2001
M3 2002
M8 2002
M1 2003
M6 2003
M11 2003
M4 2004
M9 2004
M2 2005
M7 2005
M12 2005
M5 2006
M10 2006
M3 2007
M8 2007
M1 2008
M6 2008
M11 2008
M4 2009
M9 2009
M2 2010
M7 2010
M12 2010

M5 2011
COP INF ROP
23

tng dn. Ngoi tr trong giai đon cui nm 2007 đu nm β008 khi giá du th gii
bt đu tng vt thì lm phát cng tng mnh, đây là giai đon mà mi tng quan gia
giá du th gii và lm phát th hin khá mnh, tuy nhiên lm phát tng trong giai đon
này cng xut phát t vic thay đi chính sách qun lý giá xng du ca chính ph Vit
Nam, theo đó các doanh nghip đc điu chnh mc giá xng du theo giá th trng
(ngh đnh 55/β007/N-CP ngày 06/04/2007) vì vy giá xng trong nc cng bt đu
tng liên tc theo đà tng ca giá du th gii. Nh vy qua phân tích đ th cho ta thy
lm phát chu nh hng t giá xng trong nc hn là giá du th gii, điu này th
hin rõ hn khi giá du th gii gim mnh vào cui nm β008 đu nm β009  mc
41 USD/thùng thp nht k t nm β005 nhng lm phát thì li không có du hiu
gim mà c tng đu đn  mc 0.5% do khi đó giá xng trong nc cha điu điu
chnh gim theo mc gim ca giá du th gii. Ngoài ra qua quan sát đ th cho thy
càng tr v đây thì giá xng trong nc càng biu hin mi quan h cht ch hn vi
giá du th gii.
2.2. nhăhng ca binăđng giá du lên giá tr snălng công nghip
Vit Nam là đt nc có ngành khai thác du thô chim t trng ln th hai
(nm β005 t trng này chim gn 9% đn nay t trng này có phn gim còn gn 6%
do s đa dng hóa và đy mnh xut khu trong các ngành khác) trong c cu sn
lng công nghip sau ngành sn xut và ch bin thc phm, mc dù t trng này
ngày càng có xu hng gim nhng trong nhng nm qua nó đư đóng vai trò quan
trng trong ngành sn xut công nghip, đc bit vi sn lng du thô xut khu ngày
càng gim t hn 19,5 nghìn tn nm β004 đn nm β011 ch còn gn 8,γ nghìn tn, vì
vy mt s thay đi trong giá du thô th gii có th thay đi giá tr sn xut ca bn
thân ngành công nghip du thô và theo đó nh hng đn tng giá tr sn lng ca
toàn ngành công nghip. Ngoài ra du cng là nhiên liu đu vào ca ngành khác do
vy giá du thay đi cng nh hng đn vic tng trng và duy trì sn xut hàng hóa

ca các ngành sn xut công nghip khác theo đ tr nht đnh.
24


Biuăđă2.2ă:ăBinăđngăgiáăduăthăgiiăvƠăgiáătrăsnălngăcôngănghip

Ngun: Tng cc thng kê, IFS và tính toán ca tác gi
Qua phân tích trc quan bng đ th ta thy mi tng quan gia giá du th
gii và sn lng công nghip là yu và cha rõ ràng, đôi khi chúng th hin mi quan
h tích cc chng hn nh t tháng 5/β010 đn tháng 5/β011 khi biu đ ca hai bin
này có cùng xu hng, song trong mt vài giai đon mi tng quan này li là tiêu cc,
c th trong khong thi gian nm 2007-2008 khi giá du th gii tng liên tc t 7%-
1β% mi tháng trong khi đó tc đ tng trng sn lng công nghip li lúc tng lúc
gim, do vy ch bng phân tích đ th này tht khó đ đa ra nhn xét v mi tng
quan gia hai bin này. Tuy nhiên kt qu nghiên cu ca Reyes và Quiros (2005),
Herrera, Lagalo và Wada (2010) và các nghiên cu trc cho thy rng vic tng giá
-1.50
-1.00
-0.50
-
0.50
1.00
1.50
M7 2000
M12 2000
M5 2001
M10 2001
M3 2002
M8 2002
M1 2003

M6 2003
M11 2003
M4 2004
M9 2004
M2 2005
M7 2005
M12 2005
M5 2006
M10 2006
M3 2007
M8 2007
M1 2008
M6 2008
M11 2008
M4 2009
M9 2009
M2 2010
M7 2010
M12 2010
M5 2011
COP IP