CÁC NHÂN TỐ TÁC ĐỘNG ĐẾN SỰ HÀI LÒNG CỦA DOANH NGHIỆP FDI TẠI TP ĐÀ NẴNG.PDF

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP. HCM
o0o





Hunh Ngc Anh Th





CÁC NHÂN T TÁC NG N S HÀI LÒNG
CA DOANH NGHIP FDI TI TP. À NNG








LUN VN THC S KINH T

TP. H Chí Minh – Nm 2012

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP. HCM
o0o





Hunh Ngc Anh Th





CÁC NHÂN T TÁC NG N S HÀI LÒNG
CA DOANH NGHIP FDI TI TP. À NNG




CHUYÊN NGÀNH: KINH T - TÀI CHÍNH – NGÂN HÀNG
MÃ S: 60.31.12

LUN VN THC S KINH T




NGI HNG DN KHOA HC
PGS TS. NGUYN HNG THNG




TP. H Chí Minh – Nm 2012

LI CAM OAN

Tôi cam đoan rng lun vn tt nghip này do chính tôi thc hin thông qua
quá trình nghiên cu thc t và thu thp s liu ca các c quan ban đc công b
hp pháp và tin cy. ng thi kt qu nghiên cu ca đ tài này trung thc, không
trùng bt k đ tài nghiên cu khoa hc nào đã đc công b trc đây.

Tác gi thc hin



HUNH NGC ANH TH

MC LC

Trang ph bìa
Li cam đoan
Danh mc các ch vit tt
Danh mc các biu bng
Danh mc các s đ
Danh mc các bng ph lc
M đu 1
CHNG 1:
C S LÝ LUN 4
1.1 KHÁI NIM V U T VÀ U T TRC TIP NC NGOÀI . 4
1.1.1 Khái nim v đu t 4
1.1.2 Khái nim v đu t trc tip nc ngoài 4

1.1.3 Bn cht ca đu t trc tip nc ngoài 5
1.1.4 Các hình thc đu t trc tip nc ngoài 7
1.1.5 Mt s đc đim ca FDI ti Vit Nam 9
1.2 TÁC NG CA THU HÚT U T TRC TIP NC NGOÀI . 15
1.2.1 Tác đng tích cc 15
1.2.2 Tác đng tiêu cc 16
1.3 CÁC NHÂN T TÁC NG N S HÀI LÒNG CA DOANH
NGHIP U T TRC TIP NC NGOÀI 18
1.3.1 Môi trng pháp lý 23
1.3.2 Yu t th trng 24
1.3.3 Ngun lc lao đng 24
1.3.4 Chi phí đu vào 25
1.3.5 V trí đa lý và đm bo c s h tng 26
1.4 CÁC BÀI HC KINH NGHIM THU HÚT VN U T TRC TIP
NC NGOÀI MT S NC 26
1.4.1 Kinh nghim thu hút FDI ca mt s quc gia 26
1.4.2 Bài hc kinh nghim đi vi Vit Nam 28

Kt lun chng 1 29
CHNG 2:
PHÂN TÍCH CÁC NHÂN T TÁC NG N TÌNH HÌNH THU
HÚT FDI CA TP. À NNG T NM 1990 – 2010 31
2.1 THC TRNG THU HÚT FDI TI TP. À NNG T NM 1990-2010
31
2.1.1 Tng quan v v trí đa lý, điu kin t nhiên ca TP. à Nng 31
2.1.2 Phân tích thc trng FDI ti TP. à Nng t nm 1990-2010 37
2.2 ÁNH GIÁ CÁC NHÂN T TÁC NG N S HÀI LÒNG CA
DOANH NGHIP FDI VÀO TP. À NNG T 1990-2010 49
2.2.1 Mô hình nghiên cu thc nghim phân tích tác đng các nhân t đn s hài
lòng ca doanh nghip FDI vào TP. à Nng 50

2.2.2 Phân tích kt qu 52
Kt lun chng 2 64
CHNG 3:
CÁC GII PHÁP NÂNG CAO HIU QU HOT NG THU HÚT
FDI VÀO TP. À NNG N NM 2020 65
3.1 QUAN IM, MC TIÊU VÀ NH HNG THU HÚT VN FDI
CA TP. À NNG 65
3.1.1 Quan đim 65
3.1.2 Mc tiêu kêu gi đu t 66
3.1.3 nh hng thu hút đu t 67
3.2 CÁC GII PHÁP CI THIN CÁC NHÂN T THU HÚT VN FDI
CA TP. À NNG 68
3.2.1 Liên quan đn nhân t v môi trng pháp lý 68
3.2.2 Liên quan đn nhân t ngun lao đng 70
3.2.3 Liên quan đn nhân t v trí đa lý và c s h tng 71
3.2.4 Liên quan đn nhân t thun li 73
3.2.5 Liên quan đn nhân t chi phí đu vào 74
3.2.6 Liên quan đn nhân t tip cn th trng 74

3.2.7 M s gii pháp h tr khác 75
3.2.8 Mt s kin ngh 78
Kt lun chng 3 80
KT LUN 81
Tài liu tham kho
Ph lc

DANH MC CÁC CH VIT TT

T vit tt T đy đ

APEC Din đàn hp tác kinh t châu Á- Thái Bình Dng
ASEAN Hip hi các nc ông Nam Á
BCC Hp đng hp tác kinh doanh
BOT Hp đng xây dng kinh doanh chuyn giao
BTO Hp đng xây dng chuyn giao kinh doanh

BT Hp đng xây dng chuyn giao
CHXHCN Cng hòa xã hi ch ngha
CEPT Hip đnh v chng trình u đãi thu quan có hiu lc
chung
CNH-H
H Công nghip hoá - Hin đi hoá
DN Doanh nghip
TNN u t nc ngoài
TTTNN u t trc tip nc ngoài
EFA Phân tích nhân t
GDP Tng sn phm quc ni
GS Giáo s
KCN Khu công nghip
MNC Công ty đa quc gia
MNE
S
Doanh nghip va và nh
NNCNC Nông nghip công ngh cao
PGS Phó giáo s
FDI u t trc tip nc ngoài
SXKD Sn xut kinh doanh
TW Trung ng
TP Thành ph
Ts Tin s
TNHH Trách nhim hu hn
USD ô la M
WTO T chc thng mi th gii

DANH MC CÁC BIU BNG

Bng 1.1 Cp phép TTTNN ca Vit Nam t nm 1988- 2010
Bng 1.2 Hình thc TTTNN ca Vit Nam đn nm 2010
Bng 1.3: C cu TTTNN theo ngành – Lnh vc công nghip và xây dng t
nm 1988-2010
Bng 1.4: C cu TTTNN theo ngành – Lnh vc dch v t nm 1988-2010
Bng 1.5: D án FDI theo đa bàn đu t ca Vit Nam đn nm 2010
Bng 1.6: D án FDI phân theo đi tác đu t ca Vit Nam đn 2010
Bng 2.1: D án FDI phân b theo đa bàn đu t
Bng 2.2: D án FDI phân b trong KCN và ngoài KCN
Bng 2.3: D án FDI theo hình thc đu t
Bng 2.4: D án FDI theo quc gia và vùng lãnh th
Bng 2.5: Hin trng ca các d án
Bng 2.8: óng góp ca các doanh nghip có vn TTTNN 2001- 2010
Bng 2.9: Kt qu Cronbach’s alpha (trích t Ph lc 3)
Bng 2.10: Kt qu Cronbach’s alpha (trích t Ph lc 4)
Bng 2.11: Ma trn xoay trong kt qu EFA
Bng 2.12: KMO và kim đnh Bartlett
Bng 2.13: H s ti nhân t
Bng 2.14: Din gii các bin trong mô hình hi quy đa bin
Bng 2.15: H s hi quy
Bng 2.16: Tóm tt mô hình (Model Summary)
Bng 2.17: Phân tích phng sai

DANH MC CÁC S 

S đ 2.1: ng thái tng trng kinh t ca TP t 1997-2011
S đ 2.2: Tc đ tng trng GDP ca TP. à Nng và Vit Nam
S đ 2.3: C cu ngành kinh t ca TP. à Nng t 1997- 2011
S đ 2.4: S d án FDI ca TP.à Nng t 1990-2010
S đ 2.5: D án FDI theo c cu ngành
S đ 2.6: Tình hình trin khai d án so vi vn đng ký
S đ 2.7: Quy trình nghiên cu
S đ 2.8: Mô hình nghiên cu đc điu chnh
S đ 2.9: Biu đ Q-Q Plot

DANH MC CÁC BNG PH LC

Ph lc 1: Phiu kho sát doanh nghip th
Ph lc 2: Phiu thu thp thông tin nhng nhân t nh hng đn thu hút FDI ti
TP. à Nng
Ph lc 3: Kt qu Cronbach’s Alpha (Thang đo nhân t nh hng thu hút FDI
ti TP. à Nng)
Ph lc 4: Kt qu Cronbach’s Alpha (Thang đo mc đ hài lòng ca doanh
nghip FDI)
Ph lc 5: Ma trn nhân t xoay
Ph lc 6: Phng sai trích
Ph lc 7: Ma trn h s nhân t

1
M U
1. Tính cp thit ca đ tài:
Tng trng kinh t cao là điu kin cn thit đ mi TP thc hin mc tiêu
kinh t- xã hi đt ra nh gii quyt vn đ y t, giáo dc, vic làm,…cho ngi dân.
Xét tng trng di góc đ yu t đu vào thì vn có vai trò quan trng, là đng lc
trong vic phát trin kinh t. Thc trng hin nay mt bài toán mâu thun ca Vit
Nam là CNH-HH đt nc, nhng ngun vn vn còn thiu ht. c bit, ngun
vn FDI là mt trong nhng hot đng tiêu biu ca toàn cu hoá và ca nn kinh t
th gii trong sut nhiu thp k qua. Thu hút FDI là nhu cu ca quá trình phát trin
ca các nc kém phát trin, đang phát trin và c các nc phát trin. Ngày nay, hu
ht các quc gia đu tích cc tìm cách thu hút dòng vn FDI nhm to thu nhp và
vic làm, thu hút k thut cao k thut qun lý và bí quyt th trng đ phát trin
kinh t. Vit Nam cng không phi là ngoi l, k t khi lut đu t ra đi vào nm
1987 đn nay, Vit Nam đã đt đc nhng bc tin dài trong vic to dng mt
môi trng đu t thun li. TP. à Nng đã thành công đáng k là thành ph tr,
nng đng thì vn đ tng trng và phát trin s đc chú trng rt nhiu. Nm 1997
tng vn đu t xã hi trên đa bàn TP là 1.088,26 t và đn nm 2010 con s này
lên đn 18.936 t đng, gp 14 ln và tng bình quân 25,64% trong giai đon 1997-
2010 [14]. Vn đu t qua các nm đu tng là tín hiu đáng mng đ phát trin TP.
Tuy nhiên, mt vn đ còn bt cp là ngun vn đu t vn là ngun vn trong nc
và ngun vn ngân sách nhà nc chim t trng đu t rt cao. Trong khi ngun vn
TTTNN vn còn rt hn ch.
Hn na, nhiu nm liên tip à Nng luôn nm trong tp đu, đc bit ba
nm 2008, 2009 và 2010, à Nng dn đu c nc v ch s nng lc cnh tranh cp
tnh do Phòng Thng mi và Công nghip Vit Nam phi hp vi d án Nâng cao
Nng lc cnh tranh Vit Nam thc hin vi s tài tr ca C quan Phát trin Quc t
Hoa K [9] , đng thi đc đánh giá là đa phng đt cht lng v điu hành kinh
t xut sc nht. Tuy nhiên, dòng vn FDI thu hút qua các nm vn thp hn so vi
các tnh thành khác nh Bình Dng, ng Nai, Long An, Ti sao vy? nhân t nào

tác đng nh hng đn thu hút dòng vn FDI ca TP. à Nng và đây là vn đ còn
2
rt nhiu bàn ci. Vì vy, tác gi chn vn đ nghiên cu: “Các nhân t tác đng đn
s hài lòng ca doanh nghip FDI vào TP. à Nng”
2. Mc tiêu nghiên cu ca lun vn:
 tài tp trung vào lun gii, phân tích mt cách khoa hc có h thng lý lun
và thc tin các nhân t tác đng đn thu hút vn FDI vào TP.à Nng trong thi
gian qua; o lng các nhân t; T đó, tìm ra nguyên nhân đ khc phc thiu sót và
đ xut mt s gii pháp đ thu hút dòng vn FDI, phòng nga ri ro v kinh t, môi
trng, pháp lý ca TP.à Nng .
 tài tp trung vào các nhân t chính tác đng đn mc đ hài lòng ca doanh
nghip FDI: v môi trng pháp lý, th trng, tài nguyên và hiu qu li ca FDI.
Hn ch ca đ tài là không tìm hiu v ri ro trong kinh t v mô nh lm
phát, t giá hi đoái, chính sách qun lý hiu qu ca chính ph.
3. Phng pháp nghiên cu:
Nghiên cu này kt hp s dng nghiên cu đnh tính và nghiên cu đnh
lng
 tài đc thit k nghiên cu theo các bc và quy trình nh sau:










4. i tng và phm vi nghiên cu:
i tng nghiên cu ca lun vn là tt c các DN có vn FDI hot đng ti

TP. à Nng
Phm vi nghiên cu: đc thc hin trên đa bàn TP. à Nng trong giai đon
1990-2010
Lý thuyt v môi trng đu t
Xây dng mô hình phân tích các
tiêu chí
Thu thp và x lý s liu
Kt qu và kt lun
3
5. Ý ngha thc tin ca đ tài:
Góp phn đánh giá đúng tác đng ca các nhân t đn thu hút vn FDI trên đa
TP. à Nng.
 xut các gii pháp, khuyn ngh đ to môi trng đu t tt nhm thu hút
vn FDI.
Có th giúp cho lãnh lãnh đo TP. à Nng tham kho trong quá trình hoch
đnh chính sách thu hút dòng vn FDI và có ch đ, c ch kim soát hiu qu hn
dòng vn này.
6. Kt cu ca đ tài:
 tài đc kt cu thành 3 chng chính, bao gm:
Chng 1: C s lý lun
Chng 2: Phân tích các nhân t tác đng đn tình hình thu hút FDI ca TP.
à Nng t nm 1990-2010.
Chng 3: Các gii pháp nâng cao hiu qu hot đng thu hút FDI vào TP.
à Nng đn nm 2020.
4
CHNG 1:
C S LÝ LUN
1.1. KHÁI NIM V U T VÀ U T TRC TIP NC NGOÀI
1.1.1. Khái nim v đu t
Theo Lut u t nm 2005 ca nc CHXHCN Vit Nam thì “đu t là

vic nhà đu t b vn bng các loi tài sn hu hình hoc vô hình đ hình thành
tài sn tin hành các hot đng đu t”[6]
Cn c vào tài liu, có rt nhiu khái nim v đu t do các hc gi c
nc ngoài và trong nc đa ra.
Theo “The New Palgrave Dictionary of Money anh Finance” ca Peter
Newman Murray, John Eatwell biên son thì “đu t là mt s hình thành vn
th đc hay to ra mt ngun tài nguyên s đc dùng sn xut”
Trong cun “Tài chính doanh nghip hin đi”, GS.TS Trn Ngc Th đa
ra khái nim “đu t chính là s hy sinh giá tr chc chn  thi đim hin ti đ
đi ly (kh nng không chc chn) giá tr tng lai” [10]; Còn theo T đin Qun
lý Ngân hàng thì tu theo quan đim s có ba khái nim chính v đu t:
H Theo quan đim kinh t: u t là to ra mt s vn c đnh tham gia vào
hot đng ca xí nghip trong nhiu chu k kinh doanh ni tip. ây là vn
đ tích lu các yu t vt lý ch yu v sn xut hay thng mi.
H Theo quan đim tài chính: u t là làm bt đng mt s vn nhm rút ra
tin lãi trong nhiu thi k ni tip.
H Theo quan đim k toán: Khái nim đu t gn lin vi phân b mt khon
chi vào mt trong các khon mc ca bng cân đi k toán.
Tuy có rt nhiu khái nim v đu t nhng có th hiu mt cách đn gin:
“đu t là mt hot đng b vn  hin ti nhm mc đích sinh li trong tng
lai”
1.1.2. Khái nim v đu t trc tip nc ngoài
Theo Lut u T nm 2005 ca nc CHXHCN Vit Nam thì TTTNN
s do hai khái nim ghép li đó là khái nim “đu t trc tip” và khái nim “đu
t nc ngoài”. Theo đó “đu t trc tip là hình thc đu t do nhà đu t b
5
vn đu t và tham gia qun lý hot đng đu t”. “Nhà TNN là t chc, cá
nhân nc ngoài b vn đ thc hin đu t ti Vit Nam” [6] Do đó có th hiu
“TTTNN là hình thc đu t do nhà TNN b vn đu t và tham gia qun lý
hot đng đu t ti Vit Nam”.

Theo Edward M.Graham “TTTNN xy ra khi công dân ca mt nc
(nc đu t) th đc quyn kim soát các hot đng kinh t  mt nc khác
(nc tip nhn đu t)”.
Theo John D.Daniesl và Lee H. Radebaugh trong cun “kinh doanh quc
t” ca NXB thng kê, 2005 thì “vic bán  ngoi quc đang đc thc hin ngày
càng nhiu hn t các c s sn xut đc điu hành  nc ngoài. iu này gi
là TTTNN (FDI)” [8]
Theo PTS. Nguyn Khc Thân thì “TTTNN là dng đu t trc tip do
ngun vn t bên ngoài mà ch th ca nó là t nhân hay nhà nc hoc các t
chc quc t đc nc ch nhà cho phép đu t vào nhng ngành hoc nhng
lnh vc nào đó ca mt nc nhm thc hin mt mc tiêu nht đnh”[4]
Trong sách “Tài chính quc t” ca trng i hc Kinh t TPHCM xut
bn nm 2002 thì “TTTNN xy ra khi công dân ca mt nc (nc đu t)
nm gi quyn kim soát kinh t  mt nc khác (nc tip nhn đu t)”.
Tóm li, TTTNN có th đc đnh ngha là hình thc đu t quc t mà
ngi ch s hu vn s trc tip điu hành s dng vn b ra.
Ch th ca TTTNN ch yu là các MNC, chim hn 90% khi lng
TTTNN trên toàn th gii, phn còn li thuc v các chính ph và các t chc
quc t khác.
1.1.3. Bn cht ca đu t trc tip nc ngoài
TTTNN xét theo khía cnh là loi đu t mà nhà TNN b vn đu t và
trc tip tham gia qun lý điu hành thì TTTNN đã xut hin t thi k đu ca
ch ngha t bn. Bc sang th k XIX khi mà ch ngha đ quc ra đi và phát
trin thì TTTNN cng phát trin mnh vi vic xem các nc thuc đa là
nhng nc tip nhn đu t. Nh vy, ban đu TTTNN b k th xem đây nh
là mt cách thc bóc lt ca các nc t bn đi vi thuc đa. Tuy nhiên, nó
cng mang li li ích cho các nc thuc đa nh xây dng c s h tng (đng
6
st, cu đng, cng bin, sân bay, nhng đô th ln ) đó là nhng yu t quan
trng giúp cho s phát trin kinh t xã hi ca nc thuc đa. iu mà các nc

đ quc cho rng đó là “khai hóa vn minh”.
Tri qua lch s phát trin kinh t quc t, TTTNN đã tht s tr thành
hình thc hp tác kinh doanh quc t có hiu qu nên nó không nhng đc hoan
nghênh, mi chào mà còn có s cnh tranh quyt lit gia các quc gia đ lôi kéo
loi đu t này.
Hot đng sn xut kinh doanh luôn b ràng buc bi s có hn ca các yu
t đu vào ca sn xut (tài nguyên, lao đng) và s hn ch đu ra ca sn xut
(th trng). ây là nhng yu t c bn nht thúc đy các nhà đu t chuyn vn
ca mình ra đu t  nc ngoài. Hay nói cách khác, vic tìm kim theo đui li
nhun cao hn và bo toàn đc quyn hay li th cnh tranh là bn cht, đng c
và mc đích c bn xuyên sut ca các nhà đu t khi tìm kim yu t sn xut và
th trng  nc ngoài.
Khi mt hàng hóa  giai đon chín mui, sn lng đã tng lên nhanh
chóng thì hai hin tng ngc chiu din ra đó là cung ln hn cu to áp lc
phi gim giá nhng ngc li vi s sn xut quá nhiu hàng hóa đó thì các
ngun tài nguyên tr nên khan him hn, giá nhân công tr nên đt hn. Áp lc
này đòi hi nhà sn xut phi tìm kim th trng  nc ngoài đ tiêu th sn
phm và tìm kim ngun tài nguyên cng nh nhân công  các nc vi giá r
hn.
Trong kinh t hin đi, nn sn xut không th tn ti trong khuôn kh cht
hp ca mt quc gia. Theo cách truyn thng thì nhà sn xut tìm kim th
trng nc ngoài bng cách xut khu. Nhng trong điu kin mu dch quc t
còn nhiu tr ngi nh hàng rào thu quan, chính sách hn ch hoc cm nhp
mt s loi hàng hóa đ thc hin chính sách bo h sn xut trong nc ca mt
s quc gia đã làm cho hình thc xut khu đ thâm nhp th trng nc ngoài
ca nhà sn xut gp khó khn. Trong trng hp này đu t trc tip đ sn xut
ngay ti nc ngoài là mt la chn khôn ngoan. Nhà TNN ngoài không nhng
né tránh đc hàng rào thu quan, chính sách nhp khu ca nc tip nhn đu
7
t mà còn tn dng đc chính sách hng v xut khu và các u đãi v thu

cng nh u đãi v giá cho thuê c s h tng ca nc ch nhà.
Cui cùng là đng c chính tr. Khi các chính ph tham d vào TTTNN
có th nhm đt đn mt vài li th chính tr đó là m rng phm vi nh hng
hoc nhm đt đc vic cung cp các ngun lc chin lc. Ví d nu mt công
ty ca M kim soát vic sn xut nguyên vt liu quan trng ti mt quc gia
kém phát trin, h có th ngn chn các quc gia thù đch tip cn sn xut.
Chng hn trong đu thp niên 80 ca th k trc, chính ph M đã to rt nhiu
khuyn khích khác nhau nhm tng kh nng sinh li ca đu t nc h vào các
quc gia Caribé không thân thin vi Cuba. Lý do là nhng khích l này s thu
hút nhiu đu t hn vào vùng này làm cho kinh t các nc đó mnh lên vi mc
đích qung bá cho hình nh các quc gia thân thin vi M và nhm cô lp Cuba.
Tóm li: Bn cht TTTNN là
- M rng th trng.
- Tìm kim ngun lc.
- ng c chính tr ph thêm.
1.1.4. Các hình thc đu t trc tip nc ngoài
Theo Lut đu t Vit Nam s 59/2005/QH11 ngày 29/11/2005 có hiu lc thi
hành t ngày 01/07/2006 và thay th Lut TNN ti Vit Nam nm 1996, Lut
sa đi, b sung mt s điu ca Lut TNN nm 2000 và Lut khuyn khích đu
t trong nc nm 1998 và Lut Doanh nghip s 60/2005/QH11 ngày
29/11/2005. TTTNN đc thc hin di các hình thc sau:
Thành lp t chc kinh t 100% vn ca nhà đu t nc ngoài
Theo hình thc này nhà TNN đu t theo hình thc 100% vn đ
thành lp công ty TNHH, công ty c phn, công ty hp danh, doanh nghip t
nhân theo quy đnh ca Lut Doanh nghip và pháp lut có liên quan.
Doanh nghip 100% vn nc ngoài đã thành lp ti Vit Nam đc
hp tác vi nhau và vi nhà TNN đ đu t thành lp doanh nghip 100%
vn TNN mi.
8
Doanh nghip 100% vn TNN có t cách pháp nhân theo pháp lut

Vit Nam, đc thành lp và hot đng k t ngày đc cp gip chng nhn
đu t.
Thành lp t chc kinh t liên doanh gia các nhà đu t trong nc và
đu t nc ngoài
Nhà TNN liên doanh vi nhà đu t trong nc đ đu t thành lp
công ty TNHH hai thành viên tr lên, công ty c phn, công ty hp danh theo
quy đnh ca Lut Doanh nghip và pháp lut có liên quan.
Doanh nghip thc hin đu t theo hình thc liên doanh có t cách
pháp nhân theo pháp lut Vit Nam, đc thành lp và hot đng k t ngày
đc cp giy chng nhn đu t.
u t theo hình thc hp đng BCC, hp đng BOT, hp đng BTO,
hp đng BT
Hp đng hp tác kinh doanh (Bussiness Cooperation Contract: gi tt
là hp đng BCC) là hp đng do mt hoc nhiu nhà TNN ký kt vi mt
hoc nhiu nhà đu t trong nc đ tin hành đu t, kinh doanh, phân chia
li nhun, phân chia sn phm mà không thành lp pháp nhân.
Hp đng xây dng – kinh doanh – chuyn giao (Build – Operate –
Transfer : gi tt là hp đng BOT) là hình thc đu t đc ký gia c quan
Nhà nc có thm quyn và nhà TNN đ xây dng, kinh doanh công trình
kt cu h tng trong mt thi hn nht đnh; ht thi hn nhà đu t chuyn
giao không bi hoàn công trình đó cho Nhà nc Vit Nam.
Hp đng xây dng – chuyn giao – kinh doanh (Build – Transfer –
Operate : gi tt là hp đng BTO) là hình thc đu t đc ký gia c quan
Nhà nc có thm quyn và nhà TNN đ xây dng công trình kt cu h
tng; sau khi xây dng xong nhà đu t chuyn giao công trình đó cho Nhà
nc Vit Nam; Chính ph dành cho nhà đu t quyn kinh doanh công trình
đó trong mt thi hn nht đnh đ thu hi vn đu t và li nhun.
Hp đng xây dng – chuyn giao (Build – Transfer : gi tt là hp
đng BT) là hình thc đu t đc ký gia c quan Nhà nc có thm quyn
và nhà TNN đ xây dng công trình đu t kt cu h tng; sau khi xây dng

9
xong nhà đu t chuyn giao công trình đó cho Nhà nc Vit Nam; Chính
ph to điu kin cho nhà đu t thc hin d án khác đ thu hi vn đu t và
li nhun hoc thanh toán cho nhà đu t theo tha thun trong hp đng BT.
u t phát trin kinh doanh
Nhà TNN đã đu t trc tip ti Vit Nam đc đu t phát trin kinh
doanh thông qua các hình thc sau đây :
- M rng quy mô, nâng cao công sut, nng lc kinh doanh
- i mi công ngh, nâng cao cht lng sn phm, gim ô nhim môi
trng.
Mua c phn hoc góp vn đ tham gia qun lý hot đng đu t
Nhà TNN có quyn góp vn, mua c phn đ tham gia qun lý hot
đng đu t theo quy đnh ca Lut Doanh nghip và pháp lut có liên quan.
Nhà TNN khi góp vn, mua c phn phi thc hin đúng các quy đnh ca
các điu c quc t mà Vit Nam là thành viên v t l góp vn, hình thc
đu t và l trình m ca th trng.
u t thc hin vic sáp nhp và mua li doanh nghip
Nhà TNN có quyn sáp nhp, mua li doanh nghip đ tham gia qun
lý hot đng đu t theo quy đnh ca Lut Doanh nghip và pháp lut có liên
quan. Nhà TNN khi sáp nhp, mua li công ty, chi nhánh ti Vit Nam phi
tuân th các quy đnh ca Lut Doanh nghip v điu kin tp trung kinh t và
pháp lut v cnh tranh.
1.1.5. Mt s đc đim ca FDI ti Vit Nam
V quy mô vn trên d án
Các d án FDI vào Vit Nam có quy mô va và nh, giai đon 1998-
2005 trung bình ch  mc 9,1 triu USD/d án. Nm 2006 có du hiu tng
vn, đc bit nm 2008 đã kép li vi con s thu hút FDI ca c nm đy n
tng là 7,1 t USD, và trung bình 46 triu USD/d án, tng 69,9% so vi
cùng k nm trc. iu này đem li nhng tín hiu vui cho nn kinh t và có
ý ngha hn khi Vit Nam đang k nim 20 nm thc thi Lut TNN (1988-

2008). Tuy nhiên, tng vn thc hin ca nm 2008 cha cao ch đt đc 7,3
triu USD/d án. Bc sang nm 2009 s d án gim 28,8% so vi cùng k
10
nm trc nhng mc đ gii ngân đ thc hin d án li tng lên 8,2 triu
USD/d án. Theo thng kê s b đn nm 2010 s d án có lên nhng không
nhiu 2,3% so vi cùng k nm 2009. Nm 2010 s d án tng, s thc hin
thì tng 9%, nhng vn đng ký gim 16% so vi nm 2009.
Bng 1.1 Cp phép TTTNN ti Vit Nam t 1988 - 2010
Nm
S
d án
Tng s vn
đng ký (Triu USD )
Tng s vn
thc hin (Triu USD)
1988 37 342
1989 67 526
1990 107 735
1991 152 1,292 328.8
1992 196 2,209 574.9
1993 274 3,037 1,017.5
1994 372 4,188 2,040.6
1995 415 6,937 2,556.0
1996 372 10,164 2,714.0
1997 349 5,591 3,115.0
1998 285 5,100 2,367.4
1999 327 2,565 2,334.9
2000 391 2,839 2,413.5
2001 555 3,143 2,450.5
2002 808 2,999 2,591.0

2003 791 3,191 2,650.0
2004 811 4,548 2,852.5
2005 970 6,840 3,308.8
2006 987 12,004 4,100.1
2007 1544 21,348 8,030.0
2008 1557 71,726 11,500.0
2009 1208 23,107 10,000.0
S b 2010 1237 19,886 11,000.0
(Ngun: Tng cc thng kê)
11
V hình thc đu t
Có nhiu lý do trong đó vic hn ch thành lp DN FDI vi 100% vn
TNN, các d án FDI đng ký  Vit Nam cho đn gia thp k 90 ch yu
di hình thc liên doanh gia DN nhà nc và nhà TNN. Cui nm 1998,
s d án liên doanh chim ti 59% tng s d án và 69% tng s vn đng ký.
Chính thc t nm 1999, hn ch này đã đc xoá b và tác đng mnh đn
chuyn dch c cu s d án FDI theo hình thc s hu. Hin ti tính đn cui
nm 2010, hình thc 100% vn nc ngoài chim 78,4% v s d án và
61,6% v tng vn đng ký; Liên doanh chim 18,1% v s d án và 31,3% v
tng vn đng ký. S còn còn li đu t theo hình thc BCC, BOT, công ty c
phn và công ty qun lý vn.
Bng 1.2 Hình thc TTTNN ti Vit Nam đn nm 2010
Hình thc đu t S d án
Tng vn đng ký
(triu USD)
100% vn nc ngoài 9,599 119,252
Liên doanh 2,209 60,586
Hp đng hp tác kinh doanh 223 5,053
Công ty c phn 193 4,795
Hp đng BOT,BT,BTO 11 3,598

Công ty m con 1 98
Tng s 12,236 193,382
(Ngun: Tng cc thng kê)
C cu đu t theo ngành
Các d án FDI ch yu tp trung vào lnh vc công nghip và xây dng
chim t trng ln nht vi 8.047 d án, tng vn đng ký trên 108 t USD,
chim 65% v s d án, 56% tng vn đng ký góp phn không nh vào quá
trình chuyn dch c cu kinh t theo hng công nghip hoá.

12
Bng 1.3: C cu TTTNN theo ngành- Lnh vc công nghip
và xây dng t nm 1988-2010
TT Chuyên ngành
S
d án
Tng vn đng ký
(triu USD)
1 CN ch bin, ch to 7,305 93,976
2 Xây dng 674 11,509
3 Khai khoáng 68 2,940
Tng s 8,047 108,425
(Ngun: Tng cc thng kê)
Tip theo là lnh vc dch v chim 30% v s d án và 42% v s vn
đu t đng ký tp trung ch yu vào hot đng kinh doanh bt đng sn, dch
v lu trú và n ung chim 72% tng vn FDI trong khu vc dch v

Bng 1.4: C cu theo ngành- Lnh vc dch v t nm 1988-2010
TT Chuyên ngành
S
d án

Tng vn đng ký
(triu USD)
1 KD bt đng sn 348 47,995
2 Dch v lu trú và n ung 295 11,383
3 SX, pp đin, khí, nc, đ.hòa 63 4,870
4 Thông tin và truyn thông 636 4,758
5 Ngh thut và gii trí 123 3,461
6 Vn ti kho bui 300 3,180
7 Bán buôn, bán l; sa cha 466 1,584
8 Tài chính, ngân.hàng, bo him 73 1,321
9 Y t và tr giúp XH 72 892
10 H chuyên môn, KHCN 952 701
11 Dch v khác 105 646
12 Giáo dc và đào to 133 380
13 Hành chính và dch v h tr 98 183
14 Cp nc; x lý cht thi 23 64
Tng s 3,687 81,418
(Ngun: Tng cc thng kê)
13
S còn li thuc lnh vc nông- lâm- ng nghip. Chính ph có chính
sách u đãi các d án đu t vào lnh vc này ngay t khi có lut TNN 1987.
Tuy nhiên, đn nay do nhiu nguyên nhân, trong đó có nguyên nhân ri ro đu
t cao trong lnh vc này, nên kt qu thu hút FDI vào lnh vc này không
đc nh mong mun. Tính đn nm 2010, lnh vc nông – lâm – ng nghip
có 502 d án, tng vn đng ký hn 3,5 t USD, chim 4% v s d án; 1,8%
tng vn đng ký.
V đa bàn đu t:
Cho đn nay FDI đã tri rng khp c nc, không còn đa phng
“trng” FDI nhng tp trung ch yu ti các đa bàn trng đim nh khu vc
ông Nam B, ng Bng Sông Hng, Bc Trung B và Duyên hi min

Trung, ng bng song Ca Long; có li th và góp phn chuyn dch c cu
kinh t ca đa phng, làm cho các vùng này thc s là vùng kinh t đng
lc, lôi kéo phát trin kinh t-xã hi chung và các vùng ph cn.

Bng 1.5: D án FDI theo đa bàn đu t ca Vit Nam đn nm 2010
STT Khu vc
S
d án
Vn đng ký
(Triu USD)
1 ng bng sông Hng 3,148 36,763
2 Trung du và min núi phía Bc 313 2,030
3 Bc Trung B và Duyên hi min Trung 717 51,735
4 Tây Nguyên 133 1,490
5 ông Nam B 7,317 89,617
6 ng bng sông Cu Long 565 8,150
7 Du khí 43 3,597
TNG S 12,326 193,382
(Ngun: Tng cc thng kê)
Tuy Nhà nc đã có chính sách u đãi cho nhng vùng có điu kin đa
lý- kinh t khó khn nhng vic thu hút FDI phc v phát trin kinh t ti các
đa bàn này hin nay vn còn rt thp.
14
Theo đi tác đu t:
Thc hin phng châm ca ng và Chính ph v chính sách đi
ngoi ca Vit Nam là “đa phng hóa, đa dng hóa quan h hp tác… Vit
Nam mun làm bn vi các nc trong khu vc và th gii ” đc c th hóa
qua h thng pháp lut FDI, qua hn 20 nm đã có 92 quc gia và vùng lãnh
th đu t vào Vit Nam. Trong đó, các nc Châu Á chim 67%, trong đó
khi ASEAN chim 26% tng vn đng ký. Các nc châu Âu chim 22%,

trong đó EU chim 17%. Các nc Châu M chim 10%, riêng Hoa K chim
6,7% và đng v trí th 7 trong tng s 92 quc gia và vùng lãnh th có đu t
ti Vit Nam. Hai nc châu Úc (New Zealand và Australia) ch chim 1%
tng vn đng ký.
Bng 1.6: D án FDI phân theo đi tác đu t ca Vit Nam đn 2010
TT i tác S d án
Tng vn đng ký
(triu USD)
1 ài Loan 2,146 22,814
2 Hàn Quc 2,650 22,133
3 Singapore 873 21,723
4 Nht Bn 1,397 20,826
5 Malaysia 364 18,345
6 BritishVirginIslands 481 14,450
7 Hoa K 556 13,076
8 Hng Kông 606 7,792
9 Cayman Islands 52 7,432
10 Thái Lan 238 5,811
11 Hà Lan 143 5,380
12 Brunei 111 4,731
13 Canada 101 4,616
14 Trung Quc 749 3,185
15 Pháp 307 2,941
16 Samoa 84 2,690
15
17 Vng quc Anh 135 2,222
18 Síp 9 2,213
19 Thy S 76 1,725
20 Australia 235 1,161
21 Luxembourg 18 1,097

22 Các nc khác 905 7,009
Tng s 12,236 193,382
(Ngun: Tng cc thng kê)
1.2. TÁC NG CA THU HÚT U T TRC TIP NC NGOÀI
1.2.1. Tác đng tích cc
Cùng vi phát trin ni lc, thu hút vn FDI là ngun lc quan trng cho
đu t phát trin. Chính s phát trin nhanh ca các doanh nghip đã góp phn
đa tc đ tng trng kinh t đa phng tng cao nói riêng và ca Quc gia nói
chung. Thu hút FDI có nhiu đóng góp tích cc cho nn kinh t, c th nh sau:
- Là ngun vn h tr CNH-HH: trong lý lun v tng trng kinh t
có ba ngun lc truyn thng: tài nguyên thiên nhiên, vn và lao đng. Khi mt
nn kinh t tng trng, vn là yu t rt cn thit; ngun vn b sung chính là
vn t nc ngoài, trong đó có vn FDI.
- óng góp vào tng trng, chuyn dch c cu kinh t: khi thu hút
FDI t các MNC, mà ngay c các doanh nghip trong nc có quan h làm n vi
các công ty này cng tham gia quá trình phân công lao đng khu vc. Các MNC
thng tìm ra li th so sánh gia các nn kinh t đ tin hành đu t ra nc
ngoài, nhm m rng th phn và ti đa hoá li nhun. Chính quá trình này đã
thc s góp phn chuyn dch c cu ca nn kinh t Vit Nam t tp trung sang
nn kinh t th trng, đng thi nâng cao nng lc sn xut công nghip, phân
công lao đng quc t gia các quc gia và c cu li nn kinh t ca các nc
tip nhn đu t.
- FDI giúp nâng cao khoa hc k thut trong nc: vn có th huy
đng phn nào qua chính sách “tht lng buc bng”. Tuy nhiên, công ngh và bí
quyt qun lý thì không th có đc bng chính sách này. Thu hút vn FDI giúp
mt s nc có c hi tip cn công ngh, bí quyt qun lý kinh doanh mà nhng