CÁC YẾU TỐ TÀI CHÍNH TÁC ĐỘNG ĐẾN CHÍNH SÁCH CỔ TỨC TIỀN MẶT CỦA CÁC CÔNG TY NIÊM YẾT TRÊN THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN VIỆT NAM.PDF

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP H CHÍ MINH





PHM TH XUÂN THO


CÁC YU T TÀI CHÍNH TÁC NG N
CHÍNH SÁCH C TC TIN MT CA CÁC
CÔNG TY NIÊM YT TRÊN TH TRNG
CHNG KHOÁN VIT NAM

CHUYÊN NGÀNH : TÀI CHÍNH ậ NGÂN HÀNG
MÃ S : 60340201

LUN VN THC S KINH T


NGI HNG DN KHOA HC
PGS. TS LÊ TH LANH

Tp, H Chí Minh, nm 2012
MC LC


Trang bìa
Li cam đoan

Li cm n
Danh mc các t vit tt
Danh mc các bng biu

CHNG 1: GII THIU 1
1.1 Li m đu 1
1.2 Mc tiêu nghiên cu 2
1.3 i tng và phm vi nghiên cu 2

CHNG 2: TNG QUAN V CÁC YU T TÀI CHÍNH TÁC NG
N CHÍNH SÁCH C TC TIN MT 3

2.1 Tng quan v các yu t tƠi chính tác đng đn chính sách c tc tin
mt ca các công ty c phn 3
2.2 Nhng nghiên cu trc đơy v các yu t tƠi chính tác đng đn chính
sách c tc tin mt 4
2.2.1 Yu t li nhun (Profitability) 4
2.2.2 Yu t tính thanh khon (Liquidity) 7
2.2.3 Yu t c hi đu t (Investors’ perceptions) – T s MB 8
2.2.4 Yu t qui mô công ty (Companies size) 11

CHNG 3: PHNG PHÁP NGHIÊN CU 13
3.1 Phng pháp nghiên cu 13
3.2 Mô hình nghiên cu 14
3.3 Mô t d liu 15
3.3.1 Thu thp d liu và giai đon nghiên cu 16
3.3.2 Mô t đc đim ca các bin ng dng vào mô hình 16
3.3.2.1 T l chi tr c tc tin mt (Cash dividend payout ratio) 17
3.3.2.2 Yu t li nhun (Profitability) 17
3.3.2.3 Yu t tính thanh khon (Liquidity) 18

3.3.2.4 Yu t c hi đu t (Investors’ perceptions) – T s MB 18
3.3.2.5 Yu t qui mô công ty (Companies size) 19

CHNG 4: NI DUNG VÀ KT QU NGHIÊN CU CÁC YU T
TÀI CHÍNH TÁC NG N CHÍNH SÁCH C TC TIN MT CA
CÁC CÔNG TY NIÊM YT TRÊN SÀN GIAO DCH TP HCM 20
4.1 Ni dung nghiên cu các yu t tƠi chính tác đng đn chính sách c tc
tin mt ca các công ty niêm yt trên sàn giao dch Tp. HCM 20
4.1.1 Tình hình chi tr c tc tin mt ca các công ty niêm yt trên sàn giao
dch Tp HCM giai đon nm 2007 – 2011 20
4.1.2 Kim chng các yu t tài chính tác đng đn chính sách c tc tin mt
ca các công ty niêm yt trên sàn giao dch Tp HCM 29
4.2 Kt qu nghiên cu các yu t tƠi chính tác đng đn chính sách c tc
tin mt ca các công ty niêm yt trên sàn giao dch Tp. HCM 35

CHNG 5: THO LUN KT QU NGHIÊN CU VÀ KHUYN
NGH 39
5.1 Tho lun kt qu nghiên cu 39
5.2 Nhng khuyn ngh 46
5.3 óng góp ca lun vn 46
5.4 Nhng hn ch ca lun vn vƠ hng nghiên cu tip theo 47
5.4.1 Nhng hn ch ca lun vn 47
5.4.2 Hng nghiên cu tip theo 48
KT LUN 49

TÀI LIU THAM KHO

Ph lc 1: C tc, t l chi tr c tc, t sut c tc ca các công ty niêm trên
sàn HOSE nm 2007 – 2011
Phc lc 2: Các yu t tài chính ROA, OITA, CR, MB, VONTT, DOANH THU

DANH MC CÁC T VIT TT

ADX : S giao dch chng khoán Abu Dhabi
CR : Tài sn ngn hn trên n ngn hn
da
t
/a
t
: Tc đ tng trng tài sn
DN : Doanh nghip
DP : T l chi tr c tc tin mt
E
t
/A
t
: Tng thu nhp trc lãi so vi tng tài sn
GSE : S giao dch chng khoán Ghana
HKD : Hot đng kinh doanh
HOSE : S Giao dch Chng khoán Tp. HCM
ISE : Sàn giao dch chng khoán Istanbul
LMV : Logarit vn th trng
LS : Logarit doanh thu
MB : Giá th trng trên giá s sách
OITA : Li nhun t hot đng kinh doanh trên tng tài sn
ROA : Li nhun trên tng tài sn
ROE : Li nhun trên vn ch s hu
Tp HCM : Thành ph H Chí Minh
TTCK : Th trng chng khoán
V

t
/A
t
: Tng giá tr vn hóa trên tng tài sn
Y
t
/Be
t
: Tng thu nhp ròng trên vn ch s hu






DANH MC CÁC BNG BIU

Bng 4.1 – Xu hng phát trin các mc chi tr c tc tin mt 20
Bng 4.2 – Xu hng t l chi tr c tc tin mt ca các công ty qua các nm
24
Bng 4.3 – Xu hng t sut c tc tin mt ca các công ty qua các nm trên
sàn HOSE 26
Bng 4.4 – Tóm tt các ch tiêu thng kê mô t các bin tài chính 29
Bng 4.5 – H s tng quan gia các bin tài chính 31
Bng 4.6 – Kt qu kin đnh t tng quan ca mô hình 32
Bng 4.7 – Kt qu kim đnh phng sai sai s thay đi ca mô hình 33
Bng 4.8 – Tác đng ca 6 bin đc lp đn t l chi tr c tc tin mt 35
Bng 4.9 - Tác đng ca 5 bin đc lp đn t l chi tr c tc tin mt (sau khi
loi b bin MB không có ý ngha thng kê) 37

DANH MC CÁC HÌNH V,  TH

Hình 4.1 – Mc c tc tin mt ca các công ty ti HOSE t nm 2007 – 2011
21
Hình 4.2 – C cu mc c tc tin mt ca các công ty ti HOSE t nm 2007 –
2011 22
Hình 4.3 – T l chi tr c tc tin mt ca các công ty ti HOSE giai đon
2007 – 2011 24
Hình 4.4 – C cu t l chi tr c tc tin mt ca các công ty ti HOSE t nm
2007 – 2011 25
Hình 4.5 – T sut c tc tin mt ti HOSE giai đon 2007 – 2011 27
Hình 4.6 – C cu t sut c tc tin mt ca các công ty ti HOSE t nm
2007 – 2011 27

LI CAM OAN

Tôi xin cam đoan lun vn là kt qu nghiên cu ca riêng tôi, không sao chép
ca ai. Ni dung ca lun vn có tham kho và s dng tài liu, thông tin đc
đng ti trên các tác phm, tp chí và các trang web theo danh mc tài liu ca
lun vn.
Tác gi lun vn

Phm Th Xuân Tho

LI CM N

Trc tiên, tôi xin chân thành cm n Cô – PGS. TS Lê Th Lanh đã tn
tình ch bo, góp ý và đng viên tôi trong sut quá trình thc hin lun vn tt
nghip này.
Tôi xin gi li tri ân đn các quý Thy Cô Trng i hc Kinh t Tp.
HCM, nhng ngi đã tn tình truyn đt kin thc cho tôi trong sut ba nm
hc cao hc va qua.
Sau cùng, tôi xin gi li cm n đn ba m, ngi thân trong gia đình và
bn bè đã ht lòng quan tâm và to điu kin tt nht đ tôi hoàn thành đc
lun vn tt nghip này.


Phm Th Xuân Tho

-1-

CHNG 1
GII THIU
1.1 Li m đu
Th trng chng khoán Vit Nam là kênh to vn và huy đng vn rt
quan trng và cung cp nhiu c hi cho các nhà đu t. Tuy nhiên, cuc khng
hong kinh t th gii nm 2008 đã nh hng mnh m đn nn kinh t Vit
Nam nói chung và kt qu kinh doanh ca nhng công ty niêm yt trên HOSE
nói riêng. Do đó, chính sách c tc nói chung và chính sách c tc bng tin mt
nói riêng ca nhng công ty cng chu nh hng bi nhng bin đng trong kt
qu hot đng kinh doanh ca mình.
Trong điu kin Vit Nam hin nay, c tc là ch tiêu nhy cm và có th
nói là quan trng nht đi vi nhà đu t. Chính sách c tc ca các công ty
niêm yt trên th trng chng khoán nh hng ln đn giá c phiu trên th
trng. Nhng chính sách c tc tin mt li chu nh hng các yu t bên
trong: c hi đu t, li nhun, và thanh khon công ty và yu t bên ngoài, nó
nh hng đn li ích ca nhà đu t và ca chính công ty. Vì vy, tác gi h
thng hoá các lý thuyt liên quan đn chính sách c tc bng tin mt và tóm tt
các kt qu nghiên cu thc nghim v chính sách c tc bng tin mt. T l
chi tr c tc bng tin mt nhiu nht ca các công ty niêm yt trên sàn chng
khoán, t l này khó đm bo cho vic m rng đu t sn xut, cnh tranh vi
các công ty tm c trong khu vc và th gii.
Chính sách c tc tin mt là mt trong nhng ch đ hp dn và quan
trng trong nghiên cu tài chính vì nó va nh hng trc tip đn c đông, va
-2-

nh hng đn s phát trin ca công ty. Stephen Thomas và cng s (2004), tác

gi nghiên cu v quyt đnh chi tr c tc ca các công ty  Anh có kt qu
kinh doanh thua l sau mt thi gian duy trì li nhun. Kt qu cho thy nhng
công ty làm n thua l thng gim chi tr c tc hn là nhng công ty vn còn
li nhun.  ln khon l là nhân t quan trng quyt đnh đn chính sách c
tc tin mt. Fama và French (2001), cho rng li nhun, c hi đu t và qui
mô công ty là nhng yu t quyt đnh đn chính sách chi tr c tc bng tin
mt.
 bit chính sách c tc bng tin mt ca các công ty Vit Nam, c th
là các công ty niêm yt trên sàn giao dch chng khoán thi gian qua b tác đng
bi nhng nhân t nào? Tác đng ca các yu t này tác đng đn chính sách c
tc tin mt c th ra sao? Tác gi đã chn đ tài: “Các yu t tài chính tác
đng đn chính sách c tc tin mt ca các công ty niêm yt trên th trng
chng khoán Vit Nam”
1.2 Mc tiêu nghiên cu

Xác đnh các yu t tài chính tác đng đn chính sách c tc tin mt ca các
công ty niêm yt trên HOSE
1.3 i tng và phm vi nghiên cu
i tng và phm vi nghiên cu là các công ty niêm yt trên HOSE có
chi tr c tc tin mt, giai đon 2007 – 2011


-3-

CHNG 2
TNG QUAN V CÁC YU T TÀI CHÍNH TÁC
NG N CHÍNH SÁCH C TC TIN MT
Trong chng này s đim qua mt s vn đ lý thuyt liên quan đn
chính sách c tc tin mt, các yu t tài chính tác đng đn chính sách c tc
tin mt, các nghiên cu trc đây liên quan đn vn đ này và s khác bit gia

nghiên cu  các nc trên th gii và nghiên cu ti Vit Nam.
2.1. Quan nim v chính sách c tc tin mt
C tc tin mt là loi c tc ph bin nht. Bi vì khi các nhà đu t mua
c phiu ca mt công ty, h đu nhm đn đt đc khong bao nhiêu li nhun
trong tng lai, trong đó c tc cng là mt phn h k vng. ng thi, vic
chi tr c tc thng din ra vào cui nm, giai đon này các c đông rt cn tin
mt đ chi tiêu dùng cá nhân, nu công ty tr c tc bng tin mt thì s giúp tài
khon ca h có tính thanh khon cao. C tc tin mt là s đn v tin t mà
công ty thanh toán cho c đông tính trên phn trm mnh giá mt c phn. Mnh
giá là giá tr ghi trên giy chng nhn c phiu.
Ví d: ABT thông báo chi tr c tc đt 1 nm 2011 bng tin mt, t l 60%
mnh giá. Ngha là mi c phiu nhn đc c tc 10.000 x 60% = 6.000 đ. C
đông s hu 100 c phiu s nhn đc tin c tc 100 x 6.000 đ = 600.000đ.
Tr c tc tin mt làm gim tin mt dn đn gim tài sn và gim li nhun
cha phân phi trên bng cân đi k toán, tc gim ngun vn ch s hu.
-4-

2.2 Nhng nghiên cu trc đơy v các yu t tƠi chính tác đng đn chính
sách c tc tin mt
 có mt quyt đnh chính sách c tc tin mt thì phi nh hng đn
bi cnh và môi trng kinh doanh. Bao gm c yu t bên trong và bên ngoài,
yu t đnh lng và đnh tính. Nhng yu t tài chính này tác đng ngc chiu
hay cùng chiu, tác đng mnh hay yu đn chính sách c tc tin mt trên th
trng chng khoán Vit Nam. Trong bài lun này tác gi k tha nghiên cu
ca Ahmad H.Juma’h và Carlos J.Olivares Pacheco (2008). Hai ông này đã s
dng các bin tài chính: li nhun, tính thanh khon, m rng đu t, c hi đu
t, qui mô công ty đ nghiên cu s tác đng ca nhng nhân t này đn chính
sách c tc tin mt. Hai ông cng đã s dng mô hình hi quy đa bin đ
nghiên cu D
it

=

i
+  
j
X
ijt
+ 
it
. Trong đó i= 1, 2, … N; t = 1, 2, … T; T là s
lng ca các bin. Bin ph thuc D
it
đc chi tr bi công ty “i” trong nm
“t”.

i
là h s ct và X
ijt
là bin đc lp.
Trong nghiên cu ca hai tác gi này thì các yu t tài chính tác đng đn
c tc tin mt là: li nhun, tính thanh khon, m rng đu t, c hi đu t,
qui mô công ty thì ch có c hi đu t không tác đng đn chính sách c tc
tin mt.
Cng có nhiu kt qu nghiên cu v chính sách c tc tin mt  các
quc gia và đã có nhiu kt lun khác nhau, do ti mi quc gia có s khác nhau
trong giai đon tng trng, khác nhau trong chính sách thu, khác nhau trong
kim soát doanh nghip…
2.2.1 Yu t li nhun (Profitability)
-5-

Mt s kt qu nghiên cu cho rng doanh nghip có mc li nhun (thu
nhp) n đnh thng sn lòng chi tr c tc cao hn mt doanh nghip có thu
nhp không n đnh. Bi l, mt khi doanh nghip đã có đc dòng tin tng
đi n đnh qua nhiu nm thì thng s t tin hn vào tng lai và s t tin này
đc phn ánh thông qua vic chi tr c tc cao hn. Mt mc c tc cao d to
ra tâm lý “đu t có li”, doanh nghip tr c tc cao cng thng đc coi là n
nên làm ra và hi đng qun tr đc đánh giá là có nng lc.
Ahmad H.Juma’h vƠ Carlos J.Olivares Pacheco (2008) cho rng li
nhun là nhân t quan trng quyt đnh chính sách c tc tin mt. H đã s
dng hai bin s đ nghiên cu: T s gia thu nhp t hot đng kinh doanh
trên tng tài sn (OITA) và t s gia li nhun sau thu trên tng tài sn
(ROA). H đã đa ra kt qu: trong sut thi k t nm 1994 – 2003, thu nhp
t hot đng kinh doanh trên tng tài sn (OI/TA) trung bình 22.23% cho nhng
công ty chi tr c tc tin mt và ch s li nhun sau thu trên tng tài sn
(ROA) là 20% đu có mi quan h cùng chiu vi công ty chi tr c tc tin mt.

Fama và French (2001) Cng đng ý vi hai tác gi Ahmad H.Juma’h
và Carlos J. Olivares Pacheco (2008). Hai ông đã kho sát các yu t tài chính
ca nhng công ty chi tr c tc và kt lun rng hu ht các yu t tài chính tác
đng đn chính sách c tc tin mt là qui mô công ty, li nhun và c hi đu
t. H đã nghiên cu chi tr c tc  Hoa K và thy t l chi tr c tc gim
mnh t 66% nm 1978 xung 20.8% nm 1999. i vi li nhun, Fama và
French (2001) s dng E
t
/A
t
(t l tng thu nhp trc lãi so vi tng tài sn),
Y
t
/Be

t
(tng thu nhp ròng ca c phiu thng so vi vn ch s hu). Tác gi
phát hin ra li nhun ca công ty (đo lng bi E
t
/A
t
và Y
t
/Be
t
) thay đi theo
-6-

tng nhóm công ty. Nhng công ty tng trng nh Microsoft, Cisco và Sun
Microsytems thì không có chi tr c tc. H gii thích rng xác sut mt công ty
chi tr c tc có quan h cùng chiu vi li nhun, qui mô công ty và có quan h
ngc chiu c hi đu t. Nghiên cu ca h kt lun rng nhng công ty ln
có li nhun nhiu thì có nhiu kh nng tr c tc, nhng công ty mà cha bao
gi chi tr c tc thì có qui mô nh, li nhun thp và có nhiu c hi đu t.
 Adaoglu (2000) đã tin hành nghiên cu v s bt n đnh trong chính
sách c tc ca các công ty c phn niêm yt trên sàn giao dch chng khoán
Istanbul (ISE), mt nn kinh t đin hình cho th trng mi ni bng cách s
dng mô hình Lintner trên 916 mu quan sát thông báo c tc ca các công ty
thuc khu vc phi tài chính đc niêm yt trên ISE. Kt qu phân tích cho thy
rng yu t chính nh hng đn lng c tc đc chia chính là li nhun ca
công ty.
 Kumar (2003) cng đã nghiên cu các yu t tài chính tác đng đn
chính sách c tc ca các công ty  n . Kt qu cho rng li nhun có mi
quan h cùng chiu vi chi tr c tc.
 Anupam Metha (2012) đã tin hành nghiên cu các công ty UAE

niêm yt trên s giao dch chng khoán Abu Dhabi (ADX) thuc lnh vc bt
đng sn, nng lng, xây dng vin thông, y t và các ngành công nghip trong
thi gian 5 nm (2005 – 2009). Bin ph thuc là t l chi tr c tc, bin đc
lp: li nhun, qui mô công ty, tính thanh khon có tác đng cùng chiu vi t l
chi tr c tc, còn ri ro, đòn by tác đng ngc chiu đn t l chi tr c tc.
Sau khi nghiên cu thc nghim ông cho rng: u tiên qui mô công ty có tác
đng cùng chiu và đáng k đn t l chi tr c tc. Th hai ri ro ca công ty là
-7-

mt yu t quyt đnh quan trng đn t l chi tr c tc. Còn li nhun (ROE)
có quan h ngc chiu vi t l chi tr c tc trái vi các lý thuyt trc đây;
tính thanh khon và đòn cân n nh hng không đáng k đn t l chi tr c
tc. Vì vy, ông đã kt lun rng ch có qui mô công ty và ri ro nh hng
nhiu đn t l chi tr c tc, còn các yu t khác không nh hng.
2.2.2 Yu t tính thanh khon (Liquidity)
Yu t thanh khon là mt yu t quan trng trong chính sách chi tr c
tc ca tt c các công ty. Nó liên quan trc tip đn s thanh toán hoàn tr vn
đu t cho các c đông. S sn có tin mt và v th tài chính vng chc là mt
yu t quan trng trong các quyt đnh chi tr c tc. C tc là mt dòng tin chi
ra. Vì vy kh nng thanh khon ca các doanh nghip càng ln, doanh nghip
càng có nhiu kh nng chi tr c tc.
 Ahmad H.Juma’h vƠ Carlos J.Olivares Pacheco (2008) thì cho rng
tính thanh khon ca công ty là nhân t quan trng quyt đnh đn chính sách c
tc tin mt ca công ty. H cng đã s dng hai ch s đ nghiên cu : T s
gia tài sn ngn hn trên n ngn hn (CR) và t s gia tng n trên tng tài
sn (TLTA). Kt qu ca t s gia tài sn ngn hn trên n ngn hn (CR) ca
nhng công ty chi tr c tc tin mt là 58% và có xu hng tng trong nm
2001. Còn t s tng n trên tng tài sn (TLTA) trung bình 28% cho nhng
công ty chi tr c tc bng tin mt. Nhng công ty có t l thanh khon cao có
nhiu kh nng chi tr c tc tin mt hn so vi nhng công ty khng hong

tính thanh khon.
-8-

 Kania và Bacon (2005), hai tác gi này đã nghiên cu và phân tích d
liu trên 10,000 công ty giao dch công khai, s dng mô hình hi qui bình
phng bé nht - Ordinary Least Squares (OLS). Nghiên cu kt lun rng t l
chi tr c tc nh hng quan trng đn tính thanh khon (t s hin hành). T l
chi tr c tc có mi quan h cùng chiu vi tính thanh khon ca công ty.
 Anil và Kapoor (2008): đã tin hành nghiên cu v các yu t nh
hng đn chính sách c tc tin mt ca các doanh nghip thuc ngành công
ngh thông tin niêm yt trên s giao dch chng khoán n  giai đon 2002 –
2006. Bin ph thuc là t l chi tr c tc tin mt, bin gii thích gm: li
nhun, dòng tin, thu doanh nghip, tng trng doanh thu và giá th trng
trên giá s sách. Kt qu nghiên cu cho thy mi quan h cùng chiu và đáng
k gia t l chi tr c tc tin mt và tính thanh khon, còn li nhun, thu thu
nhp doanh nghip, tng trng doanh s bán hàng và giá th trng trên giá tr
s sách có mi quan h không đáng k vi t l chi tr c tc tin mt. iu này
ch ra rng, tính thanh khon là mt yu t quyt đnh quan trng đn vic chi tr
c tc tin mt ca các công ty trong ngành công ngh thông tin.
 Ho (2003) thanh khon ca mt công ty là mt yu t quan trng nh
hng đn vic chi tr c tc tin mt. Các công ty vi tính kh dng tin mt
cao hn, tr c tc tin mt cao hn so vi các công ty có dòng tin mt thp.
Mi quan h cùng chiu này đc h tr bi lý thuyt tín hiu ca chính sách c
tc là mt yu t cho thy trin vng ca công ty.
2.2.3 Yu t c hi đu t (Investors’ perceptions) - T s MB
-9-

Trong kinh doanh đ cho doanh nghip ca mình hot đng mnh, phát
trin tt thì các nhà qun lý phi có nhiu phng án và s chn phng án tt
nht, hp lý nht cho doanh nghip mình. Cng có th chi tr c tc nhiu đ các

nhà đu t tin tng s phát trin trong tng lai, nhng cng có nhng doanh
nghip dùng li nhun đ tái đu t, và li nhun gi li dành cho các hot đng
ca công ty, dành cho nhng c hi đu t khác ch không đem li nhun đ chi
tr c tc.
 Ahmad H.Juma’h vƠ Carlos J. Olivares Pacheco (2008) thì cho rng
giá tr th trng trên giá tr s sách ca các công ty chi tr c tc bng tin mt
là 19%. iu này cho thy các công ty không chi tr c tc bng tin mt s có
c hi đu t cao hn.
 D’Souza (1999): nghiên cu mi liên h vn đ chi phí đi din, ri ro
th trng, c hi đu t và t l chi tr c tc tin mt. Kt qu nghiên cu cho
thy gia chi phí đi din và ri ro th trng có mi quan h nghch chiu đi
vi vic chi tr c tc tin mt, trong khi đó mi quan h gia chính sách c tc
và c hi đu t đi vi các công ty trong mu kho sát là nh và không đáng k.
C hi đu t đc xem nh là yu t nh hng đn chính sách c tc
ca các công ty niêm yt  M. Fama và French (2001) cho rng c hi đu t 
các công ty niêm yt s đc đo lng bng V
t
/ A
t
(tng giá tr vn hóa th
trng so vi tng giá tr s sách tài sn), da
t
/a
t
(tc đ tng trng tài sn công
ty). Kt lun ca Fama và French (2001) là nhng công ty không tr c tc có c
hi đu t tt hn nhng công ty chi tr và đã tng chi tr c tc. Nhng công ty
mà cha bao gi chi tr c tc có c hi tng trng nhanh hn nhng công ty
-10-

không chi tr c tc, nhng công ty đã tng chi tr có ít c hi đu t bi vì
ngun tài tr ni b b suy yu bi vic thanh toán c tc.
 Jennifer J. Gaver và Kenneth M. Gaver (1993) thì cho rng t l chi
tr c tc tin mt ca công ty có quan h ngc chiu vi c hi đu t. Khi
dòng tin tng, h s c tc gim, các công ty nh có c hi đu t ln hn, vì
vy h có khuynh hng không chi tr c tc, trong khi các công ty ln thì có
chính sách chi tr c tc ch đng hn.
 Amidu và Abor (2006): tin hành nghiên cu v các yu t quyt đnh
chính sách c tc ti Ghana. Phân tích đc thc hin bng cách s dng d liu
thu thp đc t báo cáo tài chính ca các công ty niêm yt trên sàn chng
khoán Ghana (GSE) trong mt thi gian 6 nm. H ly t l chi tr c tc là bin
ph thuc, bin gii thích bao gm: li nhun, ri ro, dòng tin, thu doanh
nghip, c cu vn s hu, tng trng doanh thu và giá th trng trên giá tr s
sách. Kt qu nghiên cu cho thy chính sách c tc ca các doanh nghip niêm
yt trên GSE b tác đng bi li nhun, dòng tin, tng trng và c hi đu t
ca doanh nghip.
 Gill, Biger và Tibrewala (2010): tin hành nghiên cu v các yu t
nh hng đn chính sách c tc ca các công ty thuc ngành sn xut và dch
v ca M. Bin ph thuc là t l chi tr c tc, bin gii thích gm: li nhun,
dòng tin, thu doanh nghip, tng trng doanh thu, giá th trng trên giá tr s
sách và t l n trên vn ch s hu. Kt qu nghiên cu cho thy đi vi các
công ty trong ngành công nghip dch v t l thanh toán c tc b tác đng bi
li nhun, tng trng doanh s bán hàng, t l n trên vn ch s hu. Còn đi
-11-

vi các công ty sn xut t l thanh toán c tc b tác đng bi li nhun, thu,
và giá th trng trên s sách.
2.2.4 Yu t qui mô công ty ( Companies size)
Có nhiu nghiên cu v mi quan h gia qui mô công ty và chính sách c
tc. Thông thng thì các công ty có qui mô ln chi tr c tc cao hn vì h có

th tip cn th trng vn mt cách d dàng hn và ít ph thuc vào ngun vn
ni b, dn đn nhiu kh nng chi tr c tc hn nhng công ty có qui mô nh.
 Ahmad H.Juma’h vƠ Carlos J. Olivares Pacheco (2008) đã nghiên
cu t l chi tr c tc ca các công ty  M, hai ông đã khng đnh rng công ty
có qui mô ln s thanh toán c tc bng tin mt hn là nhng công ty có qui mô
nh.
 Olantundun (2000): đã tin hành nghiên cu các yu t quyt đnh
chính sách c tc  Nigeria s dng mô hình Lintner-Brittain và các bin chy
trên d liu chéo kt hp d liu thi gian, các mu quan sát t nm 1984-1994.
Mô hình đc c tính theo phng pháp Ordinary Least Square (OLS). Các kt
qu nghiên cu này cho rng không có tng tác đáng k gia mô hình Lintner-
Brittain và quyt đnh chia c tc ca các công ty  Nigerian. H kt lun rng
hành vi chia c tc ca nhng công ty  Nigerian ph thuc vào trin vng tng
trng, t s vn vay và qui mô công ty.
 Eriotis (2005): bài nghiên cu đã xem xét s tác đng ca chính sách
chi tr c tc đi vi đi vi nhng thay đi trong phân phi li nhun và qui mô
công ty ca các công ty  Hy Lp. Cuc điu tra thc nghim và bng phng
pháp hi quy bng ca các công ty đc lit kê trong th trng chng khoán 
-12-

Hy Lp trong giai đon 1996 – 2001 ca 149 công ty. Kt qu ca ông cho thy
rng các công ty Hy Lp thit lp chính sách c tc ca h không ch bi phân
phi li nhun ròng mà còn bi s thay đi c tc nm trc, s thay đi t các
khon thu nhp nm trc và qui mô công ty. Kt qu nghiên cu thc nghim
cho thy rng thu nhp đc phân phi và qui mô doanh nghip đc xem nh là
tín hiu cho c tc ca các doanh nghip. Các công ty Hy Lp cng duy trì vic
thanh toán c tc trong dài hn.
 Nedina Mehmedovic (2011): đã tin hành nghiên cu chính sách c
tc ca các công ty Malaysia niêm yt giai đon 2006 - 2009. H xem xét mi
quan h gia t l chi tr c tc, t sut c tc vi li nhun trên vn ch s hu

(ROE), tng doanh thu (qui mô ca công ty), giá th trng trên giá s sách và t
l n trên vn ch s hu, h s Beta doanh nghip, c cu vn s hu. Nghiên
cu này cung cp bng chng rng các công ty Malaysia niêm yt giai đon
2006 – 2009 theo chính sách c tc ít n đnh và thanh toán c tc liên quan cht
ch vi nhng thay đi v thu nhp, nhng h không ngay lp tc b qua c tc
khi thu nhp gim.





-13-

CHNG 3
PHNG PHÁP NGHIÊN CU
3.1. Phng pháp nghiên cu
Bài nghiên cu khám phá lch s chi tr c tc tin mt (d liu th cp)
ca các công ty niêm yt trên HOSE và áp dng phng pháp tng hp thng kê
và hi qui đa bin đ kim tra đ tin cy v các yu t tài chính tác đng đn
chính sách c tc tin mt trên HOSE.
Tác gi da vào phng pháp ca hai tác gi Ahmad H.Juma’h và Carlos
J.Olivares Pacheco (2008) đ xem các yu t tài chính tác đng đn chính sách
c tc tin mt ca các công ty chng khoán niêm yt trên sàn HOSE.
Phng pháp thc hin qua hai bc. Trc ht, bc mt s dng tng
hp thng kê các yu t tài chính tác đng đn chính sách c tc tin mt. K
thut này đc s dng  các nc phát trin và đc đ ngh bi các nghiên
cu Ahmad H.Juma’h và Carlos J.Olivares Pacheco (2008), Fama và French
(2001), DeAngelo et al (2004). Bc hai là hi quy đa bin đ xác đnh tác đng
ca các yu t tác đng đn chính sách c tc tin mt có ý ngha thng kê
không. Và k thut này cng đc k tha t Ahmad H.Juma’h và Carlos

J.Olivares Pacheco (2008), Fama và French (2001), DeAngelo et al (2004).
Trong bài lun này nghiên cu các yu t tài chính nh: li nhun, tính
thanh khon, c hi đu t, qui mô công ty tác đng cùng chiu hay ngc
chiu, tác đng nhiu hay tác đng ít đn chính sách c tc tin mt.
3.2 Mô hình nghiên cu
-14-

Da vào các yu t tác đng đn chính sách c tc tin mt và các gi
thuyt đã trình bày  trên, tác gi s dng mô hình hi quy đ kim tra các yu t
tài chính tác đng đn chính sách c tc tin mt ca các công ty niêm yt trên
HOSE có đ tin cy không và tác đng này có ging nh các nghiên cu trc
đây không?
DP=f(ROA, OITA, CR, MB, LMV, LS)
Trong đó:
Bin đc lp
Ký
hiu
Din gii
D báo du
Li nhun
ROA
Li nhun trên tng tài sn
Cùng chiu
OITA
Thu nhp t HKD (EBIT) trên
tng tài sn
Cùng chiu
Thanh khon
CR
Tài sn hin hành trên n hin

hành
Cùng chiu
C hi đu t
MB
Giá tr th trng trên giá s sách
Ngc
chiu
Qui mô công ty
LMV
Logarit vn th trng
Cùng chiu
LS
Logarit doanh thu
Cùng chiu
Bin ph thuc
DP
T l chi tr c tc


-15-

 xác đnh các yu t tài chính tác đng đn chính sách c tc trong mô
hình thc nghim, tác gi s dng phng pháp bình phng nh nht OLS đ
c lng các tham s ca hàm hi quy.
T mô hình tng quát:
DP
it
= 
i
+  

j
X
jit
+ 
it

Trong đó i= 1, 2, … N; t = 1, 2, … T; N = 106; T là s lng ca các bin.
Bin ph thuc D
it
đc chi tr bi công ty “i” trong nm “t”.

i
là h s ct và
X
ijt
là bin đc lp.
Ta vit li phng trình hi quy c th nh sau:
(+) (+) (+) (+) (+) (-)
DP = 
0
+ 
1
CR + 
2
LMV + 
3
LS + 
4
OITA + 
5

ROA + 
6
MB + 
t

3.3 Mô t d liu
Mu d liu kho sát bao gm 106 doanh nghip niêm yt trên HOSE
trong 5 nm 2007 – 2011. Và bt đu t nm 2007 vì các d liu chi tit t nm
2006 v trc ch có ri rác trong các bn cáo bch nên không thu thp đ. Trong
106 doanh nghip đc chn nghiên cu có 34 doanh nghip thuc nhóm ngành
công nghip, 5 doanh nghip thuc ngành công ngh, 4 doanh nghip thuc
nhóm ngành dch v công cng, 8 doanh nghip thuc nhóm ngành dch v tiêu
dùng, 1 doanh nghip thuc nhóm ngành du khí, 25 doanh nghip thuc nhóm
ngành hàng tiêu dùng, 12 doanh nghip thuc nhóm ngành tài chính, 13 doanh
nghip thuc nhóm ngành vt liu c bn, 4 doanh nghip thuc nhóm ngành y
t.
-16-

D liu s dng trong bài này là d liu th cp, đc ly t trang web
ca S giao dch chng khoán Tp HCM, báo cáo tài chính cui nm đc kim
toán ca các công ty niêm yt trên sàn Tp HCM t nm 2007 – 2011.
3.3.1 Thu thp d liu vƠ giai đon nghiên cu
D liu s dng trong bài này là d liu th cp, đc ly t trang web
ca S giao dch chng khoán Tp. HCM, báo cáo cui nm đc kim toán ca
các công ty niêm yt trên HOSE t nm 2007 – 2011.
Nhng công ty đc chn phi có đy đ thông tin trong báo cáo tài chính
và thông tin giao dch. Mu nghiên cu cha đng d liu tài chính (2007 –
2011) nh sau:
Tng tài sn, tng n, tài sn ngn hn, n ngn hn, doanh thu hot đng,
li nhun sau thu, giá th trng, giá s sách.

Trong bài lun này nghiên cu các yu t tài chính tác đng đn chính
sách c tc tin mt, xem các yu t tài chính: li nhun, tính thanh khon, c
hi đu t, qui mô công ty tác đng cùng chiu hay ngc chiu, tác đng nhiu
hay tác đng ít đn chính sách c tc tin mt.
3.3.2 Mô t đc đim ca các bin ng dng vào mô hình
Cn c vào các lý thuyt và các nghiên cu trc đây v chính sách c tc
tin mt, cho thy tn ti mi tng quan gia chính sách c tc tin mt và mt
s các yu t tài chính. Trong đ tài nghiên cu này, tác gi ng dng các bin s
cho mt s yu t tài chính có tác đng đn chính sách c tc tin mt ca công
ty, đng thi s dng mô hình nghiên cu đánh giá, phân tích và kim chng s