B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP. H CHÍ MINH
PHM HU D
XÂY DNG CHIN LC PHÁT TRIN KINH T
BIN CA TNH BN TRE T NAY N NM 2020
CHUYÊN NGÀNH : QUN TR KINH DOANH
MÃ S : 60.34.05
LUN VN THC S KINH T
NGI HNG DN KHOA HC: PGS.TS LÊ THANH HÀ
TP. H Chí Minh, nm 2012
1
LI CM N
thc hin thành công lun vn này, tôi đã nhn đc nhiu s giúp đ quý
báu ca quý thy cô, các đng chí lãnh đo, bn bè và đng nghip.
Trc tiên, tôi xin bày t lòng kính trng và bit n sâu sc đi vi tt c quý
thy cô đã tham gia ging dy lp Cao hc Qun tr kinh doanh ngày 1, khóa 18,
đc bit là thy: Phó Giáo s, Tin s Lê Thanh Hà đã tn tình hng dn tôi thc
hin hoàn thành lun vn này.
Xin chân thành cm n s giúp đ ca các đng chí lãnh đo Vn phòng Tnh
y và lãnh đo ca mt s s, ngành tnh, lãnh đo mt s huyn, đã to điu kin
thun li, có ý kin đóng góp và cung cp đy đ s liu đ thc hin lun vn.
PHM HU D
2
LI CAM KT
Tôi xin cam kt lun vn này là đ tài nghiên cu đc lp ca riêng tôi. Các
ngun tài liu trích dn, các s liu s dng và ni dung trong lun vn là trung
thc. Tôi cng cam đoan rng, kt qu nghiên cu này cha tng đc tuyên b
trong bt k công trình nghiên cu nào.
Tôi xin chu trách nhim cá nhân v lun vn ca mình.
Ngi cam kt
Phm Hu D
3
M U
1. S cn thit phi xây dng chin lc phát trin kinh t bin.
Lch s phát trin ca th gii cho thy: Nhng bc đt phá phát trin t
trc đn nay đu bt ngun t nhng quc gia có bin (đi dng) nh: Italia,
Anh, Nht Bn, Hin nay, trong điu kin các ngun tài nguyên trên đt lin ngày
càng cn kit thì vic đy mnh nghiên cu khoa hc công ngh đ khai thác ti đa
tim nng, li th tài nguyên v bin đang là xu th tt yu và khách quan, nhm
đm bo các nhu cu v nguyên, nhiên vt liu, nng lng, thc phm và không
gian sinh tn cho loài ngi. Vn ra bin và khai thác đi dng đã tr thành khu
hiu hành đng mang tính chin lc ca toàn th gii, đc bit th k th XXI
đc các nc trên th gii xem là “Th k ca đi dng”. Vì vy, các quc gia
có bin đu rt quan tâm đn bin và coi trng vic xây dng chin lc bin.
i vi Vit Nam, nc ta là mt quc gia có 3 mt giáp bin, có tng chiu
dài b bin là 3.260 km, hn 1 triu km
2
vùng bin đc quyn và hn 4.000 hòn
đo, bãi đá ngm ln, nh; vùng bin ca nc ta li nm khu vc Bin ông,
đây là mt trong 6 bin ln nht th gii có các tuyn hàng hi và hàng không huyt
mch thông thng gia n Dng và Thái Bình Dng, gia Châu Âu, Trung
Cn ông vi Trung Quc, Nht Bn vi các nc trong khu vc. Vi ngun tài
nguyên phong phú và đa dng, ngày nay bin đang ngày càng có vai trò to ln hn
đi vi s nghip phát trin ca đt nc ta.
Tnh Bn Tre là 01 trong 28 tnh, thành ph ca Vit Nam có bin, vi chiu
dài b bin hn 65 km và gn 20.000 km
2
vùng bin đc quyn. Vùng bin Bn Tre
là ni có 04 ca sông Cu Long đ ra bin, đt phù sa bi đp trù phú… to môi
trng thun li cho h sinh thái rng ngp mn và các loài thy, hi sn phát trin.
Hn na, Bn Tre là vùng đt cách mng vi nhiu di tích lch s và cnh quan ven
bin đp nên thun li cho phát trin du lch bin, kt hp vi du lch sinh thái và
vn hóa lch s. Tuy nhiên, thi gian qua, vic phát trin kinh t bin ca tnh còn
mang tính t phát và hiu qu cha cao, các ngun lc và tim nng cha đc khai
thác đúng mc, t đó cha mang li giá tr kinh t cao trong GDP và cha khng
4
đnh đc kinh t bin là mt trong nhng ngành kinh t mi nhn ca tnh theo
Ngh quyt ca i hi ng b tnh các nhim k va qua đã đ ra.
Chính vì tm quan trng ca vic phát trin kinh t bin, đng thi đ khai
thác, s dng có hiu qu các ngun lc và tim nng liên quan đn bin nên tôi
chn đ tài “Xây dng chin lc phát trin kinh t bin ca tnh Bn Tre t nay
đn nm 2020” làm đ tài nghiên cu ca lun vn này.
2. Mc tiêu nghiên cu.
Mc tiêu nghiên cu ca lun vn là: Nhm phân tích đánh giá các tim nng,
li th hin có và thc trng phát trin kinh t bin ca tnh Bn Tre trong thi gian
qua (t nm 2001 đn nm 2011). T đó, xây dng chin lc và đ xut các gii
pháp hu hiu, nhm thc hin chin lc phát trin kinh t bin ca tnh Bn Tre
t nm 2012 đn nm 2020.
3. i tng và phm vi nghiên cu.
3.1. i tng nghiên cu.
Nghiên cu các tim nng v kinh t bin và vic khai thác có hiu qu tim
nng đ phát trin kinh t bin ca Vit Nam nói chung, ca tnh Bn Tre nói riêng.
3.2. Phm vi nghiên cu.
Phm vi nghiên cu đc xác đnh trong ngành kinh t thun bin (nh: đánh
bt, nuôi trng và ch bin thy sn, du lch bin, diêm nghip,…) và kinh t vùng
lãnh th ven bin ca tnh Bn Tre (gm 3 huyn: Bình i, Ba Tri và Thnh Phú).
4. Phng pháp nghiên cu.
thc hin đ tài, tác gi s dng phng pháp nghiên cu đnh tính là ch
yu, da vào các s liu th cp ca ngành Thng kê và ca c quan qun lý nhà
nc t nm 2001 đn nm 2011; các tài liu, báo cáo chuyên ngành ca Vit Nam,
ca tnh Bn Tre và ca 03 huyn ven bin trên đa bàn tnh liên quan đn kinh t
bin; các d báo phát trin kinh t bin trên th gii, d báo phát trin kinh t bin
ca Vit Nam và quy hoch phát trin tng th kinh t - xã hi ca tnh; các thông
tin trên sách, báo chí, tp chí và trên internet.
5. óng góp mi ca lun vn.
5
Mt là, h thng hóa nhng vn đ lý lun c bn v chin lc phát trin
kinh t bin ca Vit Nam nói chung, ca tnh Bn Tre nói riêng.
Hai là, bng các s liu và ma trn, lun vn đã phân tích, chng minh và làm
sáng t thc trng phát trin kinh t bin ca tnh Bn Tre thi gian qua; t đó, la
chn chin lc kh thi cho vic phát trin kinh t bin ca tnh trong thi gian ti.
Ba là, đ ra gii pháp ch yu đ thc hin mc tiêu phát trin kinh t bin ca
tnh đn nm 2020.
Bn là, cung cp s liu thc t và đnh hng đ trin khai thc hin các
nhim v phát trin kinh t bin ca tnh, nht là các ngành, đa phng: ngành
Nông nghip-Phát trin nông thôn, K hoch- u t và 03 huyn ven bin: Bình
i, Ba Tri, Thnh Phú.
6. Kt cu ca lun vn.
Ngoài phn m đu và kt lun, lun vn đc chia làm 3 chng:
- Chng 1: Mt s vn đ lý lun liên quan đn chin lc và xây dng chin
lc phát trin kinh t ngành, vùng.
- Chng 2: Phân tích các yu t môi trng nh hng đn chin lc phát
trin kinh t bin ca tnh.
- Chng 3: Xây dng chin lc và các gii pháp thc hin chin lc phát
trin kinh t bin ca tnh Bn Tre t nay đn nm 2020.
Vì trình đ ca bn thân có hn nên lun vn không tránh đc nhng thiu
sót và hn ch nht đnh, tác gi mong đc s góp ý ca quý thy, cô.
Ngi thc hin đ tài
Phm Hu D
6
MC LC
Chng 1: MT S VN LÝ LUN LIÊN QUAN N CHIN
LC VÀ XÂY DNG CHIN LC PHÁT TRIN NGÀNH, VÙNG……12
1.1. Khái nim v chin lc…………………………………… …………12
1.1.1. Khái nim v chin lc………………………………….………… 12
1.1.2. Li ích ca chin lc…………… …………………….………… 12
1.2. Các cp và các loi chin lc…………………………………………13
1.2.1. Các cp và các loi chin lc trong công ty…… ………… … …13
1.2.2. Các cp và các loi chin lc ca c quan qun lý Nhà nc…… 14
1.3. ánh giá các yu t nh hng đn chin lc phát trin ngành,
vùng……… …………………………………………………………………… 15
1.3.1. ánh giá các yu t môi trng bên ngoài ca tnh ……………… 15
1.3.1.1. Môi trng v mô……………………………………………… 16
1.3.1.2. Môi trng vi mô……………………………………………… 18
1.3.2. ánh giá môi trng bên trong ca tnh (ni lc ca tnh)………… 19
1.4. Công c xây dng chin lc………………………………………….19
1.4.1. Ma trn đánh giá các yu t bên ngoài (EFE).………………… … 20
1.4.2. Ma trn đánh giá các yu t bên trong (IFE) ……………………… 21
1.4.3. Ma trn hình nh cnh tranh………………………………….……… 22
1.4.4. Ma trn SWOT (đim mnh - đim yu - c hi - nguy c)…………22
1.4.5 Ma trn hoch đnh chin lc có kh nng la chn QSPM……… 23
Chng 2: PHÂN TÍCH CÁC YU T MÔI TRNG NH HNG
N CHIN LC PHÁT TRIN KINH T BIN CA TNH… ……… 25
2.1. Gii thiu khái quát v tnh Bn Tre………………………….………25
2.1.1. V trí đa lý, đa gii hành chính…………………… ……….………25
2.1.2. Tình hình phát trin kinh t - xã hi ca tnh trong thi gian qua……26
7
2.1.3. nh hng phát trin kinh t- xã hi ca tnh đn nm 2020……….26
2.2. Gii thiu tình hình phát trin kinh t bin thi gian qua………… 29
2.2.1. Tình hình phát trin kinh t bin trên th gii……………………… 29
2.2.2. Tình hình phát trin kinh t bin ca Vit Nam…………………… 29
2.2.3. Tình hình phát trin kinh t bin ca tnh Bn Tre………………… 30
2.2.3.1. Thy sn…………………………………………………………30
2.2.3.2. Lâm nghip, diêm nghip……………………………………… 30
2.2.3.3. Công nghip - tiu th công nghip…………………………… 31
2.2.3.4. Thng mi - dch v và du lch…………………………………31
2.3. D báo tình hình quc t, trong nc và trong vùng tác đng đn
chin lc phát trin kinh t bin ca tnh…………………………………… 31
2.3.1. D báo tác đng ca bi cnh quc t và khu vc………………… 32
2.3.2. D báo tác đng ca tình hình phát trin kinh t-xã hi trong nc và
trong vùng đng bng sông Cu Long…………………………………………… 34
2.3.3. D báo tác đng ca bin đi khí hu và nc bin dâng……………36
2.4. Phân tích các yu t môi trng nh hng đn chin lc phát trin
kinh t bin ca tnh………………………………………………………………37
2.4.1. Môi trng bên ngoài……………………………………………… 37
2.4.1.1. Môi trng v mô……………………………………………… 37
2.4.1.2. Môi trng vi mô……………………………………………… 40
2.4.2. Môi trng bên trong……………………………………………… 43
2.4.2.1. Các yu t v tình hình nn kinh t ca tnh…………………….44
2.4.2.2. Các yu t v phát trin c s h tng kinh t- xã hi………… 45
2.4.2.3. Các yu t v công ngh và bo v môi trng………………….46
2.4.2.4. Các yu t v tài nguyên thiên nhiên……………………………47
2.4.2.5. Các yu t v vai trò qun lý ca nhà nc, ch s nng lc cnh
tranh (PCI) và tình hình quc phòng - an ninh…………………………………….48
2.4.3. Các c hi và nguy c ca tnh………………………………………49
2.4.3.1. Các c hi……………………………………………………… 50
8
2.4.3.2. Các nguy c…………………………………………………… 51
Chng 3: XÂY DNG CHIN LC VÀ CÁC GII PHÁP THC
HIN CHIN LC PHÁT TRIN KINH T BIN CA TNH BN TRE
T NAY N NM 2020…………………………………………………….… 53
3.1. Xây dng chin lc……………………………………………………53
3.1.1. Ma trn đánh giá các yu t bên ngoài (EFE)… ………….…… 53
3.1.2. Ma trn đánh giá các yu t bên trong (IFE)……………………… 55
3.1.3. Ma trn hình nh cnh tranh ca tnh…….………………….…… 57
3.1.4. Ma trn SWOT……………………………….………….………….59
3.1.5. Ma trn QSPM……………………………….…………… ……….62
3.1.6. ánh giá u đim ca chin lc đc chn …… …………… …69
3.2. Các gii pháp thc hin chin lc………………………….……… 73
3.2.1. S mng, tm nhìn và mc tiêu ca chin lc………….………….73
3.2.2. Các gii pháp ch yu………… …………………… ……………74
3.2.2.1. Các gii pháp nhm thc hin chin lc phát trin lnh vc khai
thác và nuôi trng thy sn……… 74
3.2.2.2. Các gii pháp nhm thc hin chin lc phát trin ngành công
nghip ch bin thy sn……………………………………………… …… … 78
3.2.2.3. Các gii pháp nhm thc hin chin lc nâng cao cht lng
ngun nhân lc…….……………………………………………….………………80
3.2.3. Kin ngh…………………………………………………………….82
3.2.3.1. i vi Trung ng…………………………………… ……….82
3.2.3.2. i vi đa phng……………………………………….…… 83
KT LUN………………………………………………………………….85
TÀI LIU THAM KHO
9
DANH MC CÁC KÝ HIU, CÁC CH VIT TT
- AFTA: ASEAN Free Trade Area (Khu vc mu dch t do ông Nam Á).
- ASEAN: Association of South-East Asian Nations (Hip hi các nc ông
Nam Á).
- EFE: External Factor Evaluation Matrix (Ma trn đánh giá các yu t bên
ngoài).
- EU: European Union (Liên minh Châu Âu).
- GDP: Gross Domestic Product (Tng sn phm ni đa).
- GE: General Electric (Ma trn đánh giá s phát trin và th trng tiêu th).
- FDI: Foreign Direct Investment (u t trc tip nc ngoài).
- IFE: Internal Factor Evaluation Matrix (Ma trn đánh giá các yu t bên
trong).
- ODA: Official Development Assistant (Vin tr phát trin chính thc).
- PCI: Provincial Compete Index (Ch s nng lc cnh tranh ca tnh).
- QSPM: Quantitative Strategic Planning Matric (Ma trn hoch đnh chin
lc có kh nng đnh lng).
- SPACE: Strategic Position Action Evaluation Matrix (Ma trn v trí chin
lc và đánh giá hot đng).
- SWOT: Strengths-Weaknesses-Opportunities- Threats (Ma trn đánh giá
đim mnh- đim yu- c hi- nguy c).
- VCCI: VietNam Champer of Commerce and Industry (Phòng Công nghip
và Thng mi Vit Nam).
- WTO: World Trade Organization (T chc mu dch quc t).
10
DANH SÁCH CÁC BNG BIU
- Bng 2.1. So sánh ch s PCI ca Bn Tre vi mt s tnh trong vùng.
- Bng 3.1. Ma trn đánh giá các yu t bên ngoài (EFE) ca tnh.
- Bng 3.2. Ma trn đánh giá các yu t bên trong (IFE) ca tnh.
- Bng 3.3. Ma trn v hình nh cnh tranh ca tnh.
- Bng 3.4. Ma trn SWOT
- Bng 3.5. Ma trn QSPM (Nhóm S + O)
- Bng 3.6. Ma trn QSPM (Nhóm S + T)
- Bng 3.7. Ma trn QSPM (Nhóm W + O)
- Bng 3.8. Ma trn QSPM (Nhóm W + T)
- Bng 3.9. Tình hình khai thác và nuôi trng thy sn t nm 2001-2011.
DANH SÁCH CÁC HÌNH NH
- Hình 1.1. S đ các yu t môi trng bên ngoài ca tnh
BN
- Bn đ hin trng nông nghip - lâm nghip - thy sn ca tnh Bn Tre
- Bn đ phân vùng kh nng thích nghi đt đai ca tnh Bn Tre.
11
TÀI LIU THAM KHO
1. oàn Th Hng Vân, Kim Ngc t (2010), Qun tr chin lc, Nhà xut
bn thng kê.
2. David R. Fred, Strategic Management Concepts and Case, Bn dch khái
lun v qun tr chin lc, Nhà xut bn thng kê (2006).
3. Nguyn Vn (2008), Kinh t bin Vit Nam, tim nng, c hi và thách
thc, Nhà xut bn lao đng-xã hi.
4. Bùi Lê Hà, Nguyn ông Phong, Ngô Th Ngc Huyn, Quách Th Bu
Châu, Nguyn Th Dc, Nguyn Th Hng Thu (nm 2007), Qun tr kinh doanh
quc t, Nhà xut bn thng kê.
5. Nguyn Th Cành (nm 2003), Tài chính công, Nhà xut bn i hc Quc
gia TP. H Chí Minh.
6. Thch Phng và oàn T (2001), a chí Bn Tre, Nhà xut bn khoa
hc xã hi.
7. y ban nhân dân tnh Bn Tre (nm 2011), Quy hoch tng th phát trin
kinh t - xã hi tnh Bn Tre đn nm 2020, Bn Tre.
8. Cc Thng kê tnh Bn Tre (nm 2001, 2002… 2011), Niên Giám thng kê
t nm 2001 đn nm 2011, Bn Tre.
9. y ban nhân dân tnh Bn Tre (nm 2011), Báo cáo s kt 02 nm thc
hin Ngh quyt s 09-NQ/TW ca Trung ng ng v Chin lc bin Vit
Nam đn nm 2020, Bn Tre.
10. Tnh y Bn Tre (nm 2011), Báo cáo tng kt vic thc hin Ngh quyt
Tnh y nm 2011, Bn Tre.
11. Wedsite: www.kinhtebien.vn
12. Wedsite: www.vcci.com.vn
13. Wedsite: www.agroviet.gov.vn
12
Chng 1
MT S VN LÝ LUN LIÊN QUAN N CHIN LC VÀ
XÂY DNG CHIN LC PHÁT TRIN NGÀNH, VÙNG
1.1. Khái nim v chin lc.
1.1.1. Khái nim v chin lc.
Xét v ngun gc t ng, t chin lc (strategy) xut phát t ch strategos
trong ting Hy Lp có ngha là “V tng”. T này ban đu đc s dng trong
quân đi vi ngha gin đn là đ ch vai trò ch huy, lãnh đo ca các tng lnh;
sau dn đc phát trin, m rng vi ngha là đ ch khoa hc và ngh thut ch huy
quân đi, ch nhng cách hành đng đ chin thng quân thù. Ngày nay, thut ng
chin lc đc s dng rng rãi trong kinh doanh và trong cuc sng. Sau đây là
mt s khái nim c bn:
- Theo Alfred Chandler: “Chin lc bao gm nhng mc tiêu c bn dài hn
ca mt t chc, đng thi la chn cách thc hoc tin trình hành đng, phân b
ngun lc thit yu đ thc hin các mc tiêu đó”.
- Theo William J
’
.Glueck: “Chin lc là mt k hoch mang tính thng nht,
tính toàn din và tính phi hp, đc thit k đm bo rng các mc tiêu c bn
ca t chc s đc thc hin”.
- Theo John I. Thompson: “Chin lc là s kt hp các ngun lc, môi
trng và các giá tr cn đt đc”.
T các khái nim trên, chúng ta có th đnh ngha: Chin lc là tp hp các
mc tiêu c bn dài hn, đc xác đnh phù hp vi tm nhìn, s mng ca quc
gia, đa phng, đn v và các cách thc, phng tin đ đt đc nhng mc tiêu
đó mt cách tt nht, sao cho phát huy nhng đim mnh, khc phc đc nhng
đim yu ca chính mình và đón nhn đc các c hi, né tránh hoc gim thiu
thit hi do nhng nguy c t môi trng bên ngoài.
1.1.2. Li ích ca chin lc.
13
Hin nay, th gii đang trong thi k hi nhp quc t và toàn cu hóa din ra
nhanh chóng, cách mng khoa hc k thut tin nhanh nh v bão, môi trng
chính tr và môi trng kinh doanh thng xuyên bin đng và phc tp. Trong
điu kin đó, tt nhiên s có nhiu vn đ mi ny sinh và thay đi khó lng.
có th tn ti và phát trin bn vng, mi quc gia, mi vùng, mi t chc nht thit
phi xây dng cho mình mt chin lc phù hp, da trên vic xác đnh đc tm
nhìn, s mng, hng đi, đích đn, cùng h thng mc tiêu chin lc, các chính
sách và gii pháp đ thc hin đt mc tiêu, nhm chin thng đi th cnh tranh và
khng đnh đc v trí xng đáng ca mình trong xã hi, khu vc và trên th gii.
Chính vì vy, chin lc s giúp mt quc gia, mt vùng lãnh th, mt t chc
thy đc mc đích, hng đi đ la chn phng hng nhm đt đc mc tiêu
ca mình và gi vng s n đnh, phát trin. Giúp phân tích môi trng bên ngoài
đ nhn din đc c hi và nguy c, phân tích môi trng bên trong đ xác đnh
đc đim mnh và đim yu, trên c s đó tin hành kt hp đ tìm ra các chin
lc, vi nhng gii pháp phù hp giúp phát huy đim mnh, khc phc đim yu,
nm bt c hi và vt qua nguy c.
1.2. Các cp và các loi chin lc.
1.2.1. Các cp và các loi chin lc trong công ty.
Chin lc ca công ty là vic xác đnh nhng mc tiêu c bn dài hn ca
công ty và thc hin chng trình hành đng, cùng vi vic phân b các ngun lc
cn thit đ đt đc mc tiêu xác đnh và duy trì s phát trin. Trong công ty có
các cp và các loi chin lc sau đây:
- Các cp chin lc: chin lc trong công ty có 4 cp gm:
+ Chin lc cp công ty: là chin lc hng ti mc tiêu c bn dài hn
trong phm vi ca c công ty.
+ Chin lc cp đn v kinh doanh (gi tt là chin lc kinh doanh): là
chin lc liên quan đn cách thc cnh tranh thành công trên các th trng c th.
14
+ Chin lc cp chc nng (còn gi là chin lc hot đng): là chin lc
ca các b phn chc nng (marketing, dch v khách hàng, phát trin sn xut,
logistics, tài chính…).
+ Chin lc toàn cu: đ thâm nhp và cnh tranh trong môi trng toàn cu,
các công ty s dng các chin lc nh: chin lc đa quc gia, chin lc quc t,
chin lc xuyên quc gia…
- Các loi chin lc: Theo quan đim ca Fred R. David, có 14 loi chin
lc, đc chia thành 4 nhóm:
+ Nhóm chin lc kt hp (3 chin lc): kt hp v phía trc, kt hp v
phía sau và kt hp theo chiu ngang.
+ Nhóm chin lc chuyên sâu (3 chin lc): thâm nhp th trng, phát
trin th trng và phát trin sn phm.
+ Nhóm chin lc m rng hot đng (3 chin lc): đa dng hóa hot đng
đng tâm, đa dng hóa hot đng theo chiu ngang và đa dng hóa hot đng kiu
kt khi.
+ Nhóm chin lc khác (5 chin lc): liên doanh, thu hp bt hot đng, ct
b bt hot đng, thanh lý và chin lc hn hp.
Do đ tài tp trung vào xây dng phát trin kinh t ngành, vùng ca c quan
qun lý Nhà nc nên tác gi xin phép không đi sâu vào ni dung này.
1.2.2. Các cp và các loi chin lc ca c quan qun lý Nhà nc.
Chin lc ca c quan qun lý Nhà nc là vic xác đnh nhng mc tiêu dài
hn ca mt quc gia, mt vùng lãnh th hoc mt ngành thuc thm quyn qun lý
và đnh hng nhng nhim v, gii pháp, cng nh phân b các ngun lc hp lý
đ thc hin đt đc các mc tiêu đó. Vic xây dng chin lc nhm khai thác có
hiu qu các tim nng, qun lý tt các mi quan h xã hi và to đng lc phát
trin kinh t - xã hi, n đnh quc phòng - an ninh trên đa bàn.
Chin lc ca c quan qun lý Nhà nc gm các cp và các loi sau:
15
- Các cp chin lc: chin lc ca c quan qun lý Nhà nc đc phân
cp theo cp ca c quan qun lý Nhà nc, ngha là gm 4 cp: cp quc gia, cp
tnh (thành ph), cp huyn (qun, th xã) và cp c s (xã, phng, th trn).
- Các loi chin lc: chin lc ca c quan qun lý Nhà nc gm các loi:
+ Chin lc phát trin tng th: chin lc phát trin tng th đc hiu là
chin lc chung, toàn din và lâu dài nhm phát trin trên tt c các lnh vc (kinh
t, vn hóa - xã hi, quc phòng - an ninh, ). Chin lc tng th có ý ngha rt
quan trng, là đnh hng đ xây dng các chin lc chi tit phát trin tng ngành
kinh t, tng vùng lãnh th.
+ Chin lc phát trin tng ngành, vùng: chin lc phát trin tng ngành,
tng vùng lãnh th là chin lc chi tit, nhm c th hóa thc hin chin lc phát
trin tng th trong mt ngành, lnh vc hoc trên mt quy mô lãnh th nht đnh
(vùng, tnh, huyn,…). Chin lc phát trin ngành, vùng, nh: chin lc phát
trin lúa vùng đng bng sông Cu Long, chin lc phát trin kinh t bin (các
ngành liên quan đn bin và vùng ven bin), chin lc phát trin công nghip - tiu
th công nghip, chin lc phát trin du lch, chin lc phát trin thy sn, chin
lc n đnh và phát trin trên lnh vc quc phòng - an ninh…
Khái nim kinh t bin trong lun vn đc hiu là kinh t thun bin và kinh
t vùng ven bin ca tnh Bn Tre. Kinh t thun bin gm có các ngành nh: khai
thác, nuôi trng và ch bin thy sn, khai thác du khí, hàng hi, đóng tàu bin,
diêm nghip,…; kinh t vùng ven bin ca tnh Bn Tre, gm 03 huyn: Bình i,
Ba Tri và Thnh Phú. Do đó, chin lc phát trin kinh t bin ca tnh trong lun
vn này là chin lc đc xác đnh trong phm vi: kinh t thun bin và kinh t
ca 03 huyn bin trên đa bàn tnh Bn Tre.
1.3. ánh giá các yu t nh hng đn chin lc phát trin ngành,
vùng.
1.3.1. ánh giá các yu t môi trng bên ngoài ca tnh.
Môi trng bên ngoài ca tnh là h thng các yu t khá phc tp mà c quan
qun lý nhà nc cp tnh không kim soát đc hoc kh nng kim soát rt hn
16
ch, nhng chúng nh hng đn tình hình phát trin kinh t - xã hi và quc phòng
- an ninh ca tnh. Vic đánh giá các yu t môi trng bên ngoài ca tnh nhm
phát hin nhng nhân t quan trng, nh hng tích cc hoc tiêu cc đi vi tnh,
t đó giúp c quan qun lý nhà nc ng phó linh hot và kp thi vi các tình
hung phát sinh.
Hình 1.1. S đ các yu t môi trng bên ngoài ca tnh
Có th phân chia các yu t môi trng bên ngoài tác đng đn tnh Bn Tre
làm hai nhóm đó là: môi trng v mô và môi trng vi mô.
1.3.1.1. Môi trng v mô.
Môi trng v mô gm: các yu t v kinh t, chính tr - lut pháp, t nhiên -
xã hi - nhân khu, công ngh. Các yu t này môi trng bên ngoài tnh, nhng
có nh hng gián tip đn tình hình phát trin kinh t - xã hi nói chung ca tnh.
Kh nng ng phó ca tnh đi vi nhóm nhân t này thp, vì vy tnh cn linh hot
thay đi chính sách và gii pháp khi các yu t v mô này thay đi. C th tng yu
t nh sau:
- Các yu t v kinh t: Các yu t này cho chúng ta có cái nhìn tng quan v
sc khe ca nn kinh t. Có 4 yu t quan trng cn xem xét gm:
+ S tng trng hay suy gim ca nn kinh t: giúp xác đnh đc các vn đ
v chi tiêu, quy mô sn xut, cnh tranh.
Môi trng v mô
1. nh hng kinh t.
2. nh hng chính
tr và lut pháp.
3. nh hng t
nhiên, xã hi và
nhân khu.
4. nh hng công
ngh.
Môi trng vi mô
1. Th trng cung
ng (đu vào).
2. Th trng tiêu th.
3. Các đi th cnh
tranh.
4. Các đi th mi
tim n.
5. Sn phm thay th.
CÁC C HI
VÀ MI
NGUY C
I VI
TNH.
17
+ Mc lãi sut: có th tác đng đn nhu cu chi tiêu ca ngi dân.
+ T giá hi đoái: xác đnh giá tr đng tin ca các quc gia vi nhau. S
thay đi t giá s nh hng đn tình hình đu t và xut khu hàng hóa.
+ Lm phát: s làm gim tính n đnh ca nn kinh t. Nu lm phát cao vt
quá hai con s tr lên thì vic đu t s tr nên mo him, các t chc, cá nhân s
không dám đu t, dn đn nn kinh t b đình tr.
- Các yu t v chính tr - lut pháp: S n đnh ca tình hình chính tr, các
ch trng ca ng và chính sách, pháp lut ca Nhà nc có nh hng quan
trng đi vi s phát trin kinh t - xã hi ca tnh. Trc khi đa ra các chin lc,
tnh cn xem xét các yu t sau:
+ S n đnh ca h thng chính tr; các ch trng, ngh quyt ng.
+ Chính sách đi ngoi, chính sách khuyn khích đu t nc ngoài và khuyn
khích xut khu.
+ Mi quan h vi các b, ngành trung ng.
+ S hoàn thin ca h thng pháp lut nh: Lut bo v môi trng, chính
sách thu, bo h mu dch,…
- Các yu t v t nhiên, xã hi và nhân khu: Cn quan tâm các yu t sau:
+ Nhng bin đi v vn hóa, xã hi nh: Cht lng cuc sng ca cng
đng, các chun mc v đo đc, truyn thng vn hóa, tp tc xã hi, trình đ vn
hóa, tính đa dng ca lc lng lao đng và ngh nghip ca ngi lao đng.
+ Các yu t t nhiên nh hng nhiu đn qun tr chin lc; các hot đng
khai thác tài nguyên ca con ngi đã làm thay đi hoàn cnh t nhiên, làm cho
môi trng sinh thái tr nên xu đi. Vì vy, tnh cn quan tâm đn các vn đ v
đm bo môi trng sinh thái và không lãng phí tài nguyên thiên nhiên.
+ Các yu t v nhân khu nh: Quy mô dân s và t l tng dân s, c cu
lao đng, thu nhp bình quân đu ngi, vn đ di chuyn lao đng, trình đ dân trí.
Các yu t này nh hng trc tip đn ngun nhân lc và kênh tiêu th hàng hóa,
dch v liên quan đn chin lc v kinh t bin ca tnh.
18
- Các yu t v công ngh: Hin nay, ngày càng có nhiu công ngh mi, tiên
tin ra đi, t đó to ra nhiu c hi và nguy c đi vi tnh. Công ngh mi ra đi
nu tnh kp thi nm bt, vn dng thì đó là c hi đ tnh phát trin kinh t - xã
hi; còn nu không nm bt đc thì đó là nguy c tt hu so vi các tnh khác.
1.3.1.2. Môi trng vi mô.
Môi trng vi mô bao gm các yu t bên ngoài nh hng riêng đn lnh
vc phát trin kinh t bin ca tnh và quyt đnh nng lc cnh tranh ca tnh so
vi các tnh khác. Có 5 yu t c bn là: đi th cnh tranh (các tnh khác ca Vit
Nam), th trng tiêu th hay th trng đu ra (tiêu th các sn phm t kinh t
bin), th trng cung ng hay th trng đu vào (cung cp nguyên, nhiên liu,
phc v cho kinh t bin), các đi th tim n mi và sn phm thay th. xây
dng chin lc thì chúng ta cn phân tích c th tng yu t mt trong 05 yu t
trên, t đó giúp tnh nhn ra c hi và nguy c mà lnh vc kinh t bin nói chung
đang gp phi. C th là:
+ Th trng cung ng (đu vào): Cung cp các ngun lc đ phát trin kinh
t bin nh: Vn đu t, ngun lao đng, nguyên, nhiên vt liu,… ây là yu t rt
quan trng, vì vy tnh cn nghiên cu đ hiu bit rõ v th trng cung ng nhm
thu hút các ngun lc cho phát trin, nht là thu hút ngun vn đu t.
+ Th trng tiêu th (đu ra): Là yu t quan trng quyt đnh kt qu vic
thc hin chin lc, bi vì nu các sn phm làm ra t kinh t bin không có th
trng tiêu th hoc th trng tiêu th hn ch thì chin lc phát trin kinh t bin
không mang li hiu qu. Th trng tiêu th có th là th trng ni đa (trong
nc) và th trng xut khu.
+ i th cnh tranh: i th cnh tranh là các tnh khác (ngoài Bn Tre)
trong 28 tnh, thành ph nm ven bin ca Vit Nam và đang phát trin kinh t bin.
Các tnh này s chia x th trng tiêu th ni đa, xut khu vi tnh Bn Tre và th
trng đu vào, nht là cnh tranh trong thu hút đu t.
+ i th tim n mi: Là nhng đi th cnh tranh mi có th s nh hng
đn chin lc phát trin kinh t bin ca tnh.
19
+ Sn phm thay th: Sn phm thay th cho kinh t bin chính là các ngành
kinh t khác, chng hn nh: tht gia súc, gia cm thay th cho sn phm thy sn
(tôm, cua, cá…), đây là các ngành có th h tr cho kinh t bin phát trin, cng có
th cnh tranh cùng kinh t bin.
1.3.2. ánh giá môi trng bên trong ca tnh (ni lc ca tnh).
Bt k mt đa phng, mt vùng lãnh th hay mt ngành kinh t nào đu có
nhng tim nng, mt mnh và mt yu nht đnh. Nhng đim mnh và đim yu
bên trong, cùng vi nhng c hi và nguy c bên ngoài là nhng đim c bn cn
đc bit quan tâm khi xây dng chin lc.
Vic phân tích môi trng bên trong da trên các ngun lc và kh nng ca
tnh, bao gm: Ngun vn, nng lc cnh tranh, tài nguyên thiên nhiên, c s h
tng, trình đ và k nng lao đng, công ngh,… Phân tích, đánh giá môi trng
bên trong ca tnh chính là kim tra li ni lc ca chính mình, t đó đ ra gii pháp
phát huy nhng đim mnh và hn ch nhng đim yu, s dng các ngun lc mt
cách có hiu qu và to ra li th cnh tranh ca tnh so vi các tnh khác.
1.4. Công c xây dng chin lc.
Theo Fred R. David, đ hình thành mt chin lc thì phi tri qua ba giai
đon, vi các công c đc s dng cho quy trình này có th áp dng đc cho tt
c các quy mô và các loi t chc, nhm giúp c quan qun lý Nhà nc có th xác
đnh, đánh giá và la chn các chin lc, nó đc th hin qua các giai đon sau:
- Giai đon 1: Giai đon nhp vào, bao gm: Ma trn đánh giá các yu t bên
ngoài (EFE), ma trn đánh giá các yu t bên trong (IFE), ma trn hình nh cnh
tranh. Giai đon này, chúng ta tóm tt các thông tin c bn đã đc nhp vào cn
thit cho vic xây dng chin lc.
- Giai đon 2: Gi là giai đon kt hp đa ra các chin lc kh thi có th la
chn, bng cách sp xp, kt hp các yu t bên trong, bên ngoài quan trng. Trong
giai đon này, chúng ta chn mt trong nhng ma trn nh: SWOT (đim mnh -
đim yu - c hi - nguy c), SPACE (v trí chin lc và đánh giá hot đng), GE
20
(đánh giá s phát trin và th trng tiêu th) Trong lun vn này, tác gi ch s
dng ma trn SWOT, t đó kt hp các yu t đ đa ra chin lc thích hp.
- Giai đon 3: Giai đon quyt đnh, là giai đon chúng ta s dng ma trn
hoch đnh chin lc có kh nng đnh lng QSPM. Ma trn này s dng thông
tin nhp vào giai đon 1, đ đánh giá khách quan các chin lc kh thi có th
đc la chn giai đon 2, t đó chúng ta chn ra mt chin lc phù hp nht.
Tóm li, đ xây dng chin lc, chúng ta s dng trình t các ma trn sau:
1.4.1. Ma trn đánh giá các yu t bên ngoài EFE.
Ma trn đánh giá các yu t bên ngoài cho phép c quan xây dng chin lc
tóm tt và đánh giá các thông tin v: kinh t, chính tr, vn hóa - xã hi, nhân khu,
đa lý, lut pháp, công ngh và cnh tranh. Có nm bc đ xây dng mt ma trn
đánh giá các yu t bên ngoài:
- Bc 1: Lp danh mc t 10 đn 20 yu t c hi và nguy c ch yu, có
nh hng ln đi vi s phát trin kinh t bin ca tnh.
- Bc 2: Phân loi tm quan trng t 0,0 (không quan trng) đn 1,0 (rt
quan trng) cho tng yu t. S phân loi này cho thy tm quan trng tng ng
ca yu t đó đi vi s phát trin kinh t bin ca tnh. Mc phân loi đc xác
đnh trên c s so sánh vi các tnh khác hoc kt qu đt đc t s nht trí ca
tho lun nhóm theo phng pháp chuyên gia. Tng s tm quan trng ca tt c
các yu t phi bng 1,0.
- Bc 3: Xác đnh h s phân loi t 1 đn 4 cho tng yu t, h s ca mi
yu t tùy thuc vào mc đ phn ng ca tnh đi vi yu t này, trong đó: 4 là
phn ng tt, 3 là phn ng trên trung bình (khá), 2 là phn ng trung bình và 1 là
phn ng ít. Nh vy, s phân loi bc 2 da theo tm quan trng ca yu t đi
vi kinh t bin, còn h s phân loi bc 3 da trên thc trng mc đ phn ng
ca tnh.
- Bc 4: Nhân tm quan trng ca tng yu t đi vi h s ca nó đ xác
đnh s đim v tm quan trng ca tng yu t.
21
- Bc 5: Cng tt c các s đim v tm quan trng các yu t đ xác đnh
tng s đim quan trng ca ma trn cho tnh.
Tng s đim ca ma trn không ph thuc vào s lng các yu t có trong
ma trn, cao nht là 4 đim, thp nht là 1 đim. Nu tng s đim là 4 thì tnh phn
ng tt vi c hi và nguy c, nu tng s đim là 2,5 thì tnh phn ng trung bình
vi nhng c hi và nguy c, nu tng s đim là 1 thì tnh phn ng yu vi nhng
c hi và nguy c.
1.4.2. Ma trn đánh giá các yu t bên trong IFE.
Bc cui cùng trong vic phân tích tình hình ni lc bên trong ca tnh là xây
dng ma trn đánh giá các yu t bên trong IFE. Ma trn IFE tng hp, tóm tt và
đánh giá nhng đim mnh và đim yu quan trng ca tnh và có th đc xây
dng theo 5 bc sau đây:
- Bc 1: Lp danh mc t 10 đn 20 yu t bao gm nhng đim mnh và
đim yu nh hng ln đn s phát trin kinh t bin ca tnh.
- Bc 2: Phân loi tm quan trng t 0,0 (không quan trng) đn 1,0 (quan
trng nht) cho tng yu t. Tm quan trng ca tng yu t tùy thuc vào mc đ
nh hng ca yu t đó đi vi s phát trin kinh t bin ca tnh. Tng cng ca
tt c các mc đ quan trng này phi bng 1,0.
- Bc 3: Xác đnh h s phân loi t 1 đn 4 cho tng yu t, h s ca mi
yu t tùy thuc vào mc đ mnh yu ca tnh, trong đó: im yu ln nht (phân
loi bng 1), đim yu nh nht (phân loi bng 2), đim mnh nh nht (phân loi
bng 3), đim mnh ln nht (phân loi bng 4).
- Bc 4: Nhân tm quan trng ca tng yu t vi h s phân loi ca nó đ
xác đnh s đim quan trng ca tng yu t.
- Bc 5: Cng tt c s đim quan trng ca tt c các yu t đ xác đnh
tng s đim quan trng ca ma trn.
Tng s đim ca ma trn nm trong khong t 1 đim đn 4 đim, s không
ph thuc vào s lng các yu t trong ma trn. Nu tng s đim di 2,5 đim
thì tnh yu v ni lc, nu tng s đim trên 2,5 đim thì tnh mnh v ni lc.
22
1.4.3. Ma trn hình nh cnh tranh.
Ma trn hình nh cnh tranh so sánh kinh t bin gia tnh vi đi th cnh
tranh (các tnh có bin khác ca Vit Nam), ch yu da trên các yu t nh hng
đn các kh nng cnh tranh ca tnh, qua đó giúp c quan xây dng chin lc
nhn din nhng đim mnh, đim yu ca tnh, cùng nhng đim mnh, đim yu
ca các đi th cnh tranh, xác đnh rõ nng lc cnh tranh ca tnh và các đim yu
mà tnh cn khc phc. xây dng ma trn hình nh cnh tranh cn thc hin 5
bc sau:
- Bc 1: Lp danh mc khong 10 yu t có nh hng quan trng đn kh
nng cnh tranh ca tnh v kinh t bin.
- Bc 2: Phân loi tm quan trng t 0,0 (không quan trng) đn 1,0 (rt
quan trng) cho mi yu t. S phân loi này cho thy tm quan trng tng ng
ca mi yu t tùy thuc vào mc đ nh hng ca yu t, đn kh nng cnh
tranh ca tnh v kinh t bin, tng s tm quan trng ca tt c các yu t phi
bng 1,0.
- Bc 3: Xác đnh trng s t 1 đn 4 cho tng yu t, trng s ca mi yu
t tùy thuc vào ni lc ca tnh đi vi yu t, trong đó: 4 là tt, 3 là trên trung
bình, 2 là trung bình và 1 là yu.
- Bc 4: Nhân tm quan trng ca tng yu t vi trng s ca nó đ xác
đnh s đim ca các yu t.
- Bc 5: Cng s đim ca tt c các yu t đ xác đnh tng s đim ca ma
trn.
So sánh tng s đim ca tnh vi các đi th cnh tranh ch yu đ đánh giá
nng lc cnh tranh ca tnh.
1.4.4. Ma trn SWOT (đim mnh - đim yu - c hi - nguy c).
Ma trn SWOT đc s dng đ lit kê tt c c hi, nguy c, đim mnh và
đim yu ca tnh, theo th t và v trí thích hp. Cn c vào mi quan h gia các
yu t, các c quan hoch đnh chin lc s tin hành la chn nhng gii pháp
23
chin lc phù hp thông qua nhng kt hp: đim mnh - c hi (S - O), đim
mnh - nguy c (S - T), đim yu - c hi (W - O), đim yu - nguy c (W - T).
Mô hình SWOT thng đa ra 4 nhóm chin lc c bn:
S - O (đim mnh - c hi): Các chin lc này da trên đim mnh ca tnh
đ khai thác các c hi t bên ngoài.
S - T (đim mnh - nguy c): Các chin lc này da trên đim mnh ca tnh
đ ngn chn hoc hn ch các nguy c t bên ngoài.
W - O (đim yu - c hi): Các chin lc này gim đim yu bên trong ca
tnh đ tn dng các c hi t bên ngoài.
W - T (đim yu - nguy c): Các chin lc này gim đim yu bên trong ca
tnh đ ngn chn hoc hn ch các nguy c t bên ngoài.
Các c quan hoch đnh chin lc không bao gi xem xét tt c các chin
lc kh thi có li cho tnh, vì có vô s bin pháp kh thi và vô s cách đ thc hin
các bin pháp này. Do đó ch mt nhóm chin lc hp dn nht đc c quan
hoch đnh la chn phát trin.
lp đc mt ma trn SWOT, chúng ta phi tri qua tám bc sau đây:
1. Lit kê các c hi bên ngoài ca tnh.
2. Lit kê các mi đe da quan trng bên ngoài tnh.
3. Lit kê các đim mnh ch yu t ni lc bên trong ca tnh.
4. Lit kê nhng đim yu t ni lc bên trong ca tnh.
5. Kt hp đim mnh bên trong vi c hi bên ngoài, ghi kt qu chin lc
S - O vào ô thích hp.
6. Kt hp nhng đim yu bên trong vi nhng c hi bên ngoài, ghi kt qu
chin lc W - O vào ô thích hp.
7. Kt hp nhng đim mnh bên trong vi mi đe da bên ngoài, ghi kt qu
chin lc S - T vào ô thích hp.
8. Kt hp nhng đim yu bên trong vi mi đe da bên ngoài, ghi kt qu
chin lc W - T vào ô thích hp.
1.4.5 Ma trn hoch đnh chin lc có kh nng đnh lng QSPM.
24
Ma trn QSPM là loi công c dùng đ đnh lng li các thông tin đã đc
phân tích các giai đon đu, t đó cho phép c quan hoch đnh chin lc la
chn đc chin lc ti u, ma trn QSPM gm có 6 bc cn bn sau:
- Bc 1: Lit kê các c hi/mi đe da ln t bên ngoài và các đim
mnh/đim yu quan trng t ni lc bên trong ca tnh.
- Bc 2: Phân loi cho mi yu t thành công quan trng bên trong và bên
ngoài, s phân loi này ging nh trong ma trn EFE, ma trn IFE.
- Bc 3: Xác đnh các chin lc có th thay th mà tnh nên xem xét đ áp
dng thc hin.
- Bc 4: Xác đnh s đim hp dn ca tng chin lc. S đim hp dn
biu th tính hp dn tng đi ca mi chin lc so các chin lc khác, thang
đim đánh giá t 1 đn 4: 1 là không hp dn, 2 là hi hp dn, 3 là khá hp dn, 4
là rt hp dn.
- Bc 5: Tính tng s đim hp dn, đây là kt qu ca vic nhân s đim
phân loi (bc 2) vi s đim hp dn (bc 4) trong mi hàng. Tng s đim hp
dn càng cao thì chin lc càng hp dn.
- Bc 6: Cng các s đim hp dn. ó là phép cng ca tng s đim hp
dn trong ct chin lc ca ma trn QSPM. S chênh lch gia cng tng s đim
hp dn trong mt nhóm chin lc thì s đim càng cao biu th chin lc càng
hp dn.
Tóm li, trong chng 1 này, tác gi đã nêu lên mt s vn đ lý lun liên
quan đn chin lc và xây dng chin lc phát trin kinh t ngành, vùng ca c
quan qun lý nhà nc. Các vn đ lý lun bao gm: khái nim, phân loi chin
lc, các yu t nh hng và công c đ xây dng chin lc. ây là c s đ
trong chng 2 s đánh giá thc trng phát trin kinh t bin ca tnh thi gian qua
và phân tích các yu t môi trng nh hng đn chin lc phát trin kinh t bin
ca tnh đn nm 2020.