Luận văn thạc sĩ Phát triển công cụ tài chính phái sinh tiền tệ trong phòng ngừa rủi ro tỷ giá cho doanh nghiệp

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP.HCM

T VNG KIM NGÂN
PHÁT TRIN CÔNG C TÀI CHÍNH
PHÁI SINH TIN T TRONG PHÒNG NGA
RI RO T GIÁ CHO DOANH NGHIP
(nghiên cu ti NHTMCP Công thng
Bình Dng)

Chuyên ngành: Tài chính Ngân hàng
Mã s: 60.31.12
LUN VN THC S KINH T
NGI HNG DN KHOA HC: PGS.TS Võ Thành Danh

TP. H Chí Minh - Nm 2012
LI CAM OAN

Tôi: T Vng Kim Ngân

Xin cam đoan rng:

- ây là công trình do bn thân tôi nghiên cu

- Các s liu thu thp và kt qu nghiên cu trình bày là s tht

- Tôi xin hoàn toàn chu trách nhim v ni dung mình nghiên cu


LI CM N

Sau quá trình hc tp và nghiên cu, di s hng dn và h tr ca
mi ngi, tôi đã hoàn thành lun vn tt nghip. Tôi xin chân thành gi
li cm n ti:
- Quý Thy Cô trng i hc Kinh t TP.HCM đã truyn đt nhng
kin thc quý báu cho tôi thi gian qua.
- PGS.TS Võ Thành Danh, trng i hc Cn Th, đã hng dn, giúp
đ cho tôi hoàn tt lun vn này.
- Các anh ch em đng nghip ti NHTMCP Công thng Bình Dng
đã giúp tôi các thông tin tài liu, thu thp s liu, kho sát thc t cho
lun vn này.
- Gia đình, bn bè đã đng viên, h tr tôi trong sut thi gian qua.
Trong quá trình hoàn tt lun vn, mc dù đã tham kho tài liu, và ý
kin đóng góp, nhng không th tránh khi nhng thiu sót và hn ch
trong đ tài. Rt mong s thông cm và đóng góp ca Quý Thy cô, và
các bn.
Xin chân thành cm n.
Tác gi: T Vng Kim Ngân




MC LC
Trang
Li cam đoan
Mc lc
Danh mc các ch vit tt
Danh mc các bng, biu, hình v và đ th
Li m đu
Chng 1 - C s lý lun v s dng công c tài chính phái sinh tin t trong

vic phòng nga ri ro t giá cho doanh nghip 1
1.1 Mt s vn đ c bn v công c tài chính phái sinh tin t 1
1.1.1 Khái nim chung v công c phái sinh 1
1.1.2 Các loi hình công c tài chính phái sinh tin t 1
1.1.2.1 Giao dch k hn (Forward) 1
1.1.2.2 Giao dch hoán đi (Swap) 2
1.1.2.3 Giao dch quyn chn (Opption) 3
1.1.2.4 Giao dch giao sau (Future) 4
1.2 Vai trò CCTC phái sinh tin t trong phòng nga ri ro t giá cho DN 5
1.2.1 Ri ro t giá 5
1.2.2 Mt s ch tiêu đánh giá ri ro t giá trong DN 6
1.2.3 S cn thit trong phòng nga RRTG giai đon hin nay 6
1.2.4 Các nhân t nh hng đn RRTG hin nay 7
1.2.4.1 Môi trng bên ngoài nh hng đn RRTG 7
. Mi quan h cung cu v ngoi t 7
.  lch v lãi sut gia các nc 8
.  lch v lm phát gia các nc 10
1.2.4.2 Môi trng bên trong hot đng DN nh hng RRTG 15
. RRTG t các giao dch mua bán ngoi t 15
. RRTG t các khon vay bng ngoi t 15
. RRTG t hot đng đu t 16
1.2.5 Mt s bin pháp chung trong phòng nga RRTG đi vi DN 16
1.2.5.1 Mt s bin pháp phi tài chính 16
1.2.5.2 Mt s bin pháp tài chính 17
1.3 Bài hc kinh nghim ca các nc trong s dng công c tài chính phái sinh
tin t 19
1.3.1 Th trng phái sinh tin t Singapore 19
1.3.2 Th trng phái sinh tin t Hongkong 20
1.3.3 Bài hc kinh nghim rút ra cho Vit Nam 21
Kt lun chng 1 24

Chng 2. Thc trng tình hình vn dng công c tài chính phái sinh tin
t hin nay 25
2.1 Tình hình bin đng t giá trên th trng Vit Nam giai đon va qua 25
2.1.1 Tình hình bin đng t giá USD giai đon nm 2006 tr v trc 25
2.1.2 Tình hình bin đng t giá USD giai đon nm 2007-2008 26
2.1.3 Tình hình bin đng t giá USD giai đon nm 2009 đn nay 28
2.1.4 Tình hình bin đng ca các loi ngoi t khác 31
2.2 Thc trng tình hình th trng tài chính phái sinh tin t hin nay 32
2.2.1 Tìm hiu th trng tài chính phái sinh nc ngoài 32
2.2.2 Tìm hiu th trng phái sinh tin t Vit Nam 35
2.2.2 .1 Công c hoán đi 36
2.2.2.2 Công c quyn chn ngoi t 36
2.2.2.3 Công c k hn và giao sau 37
2.2.3 Tìm hiu tình hình công c tài chính phái sinh tin t ti NHTMCP Công
thng Bình Dng 40
2.2.3.1 Tình hình kinh doanh ngai t phái sinh chung 40
2.2.3.2 Bt cp trong giao dch k hn (Forward) 47
2.2.3.3 Bt cp trong giao dch hoán đi (Swap) 48
2.2.3.4 Bt cp trong giao dch quyn chn (Option) 49
2.2.4 Mt s so sánh v công c tài chính phái sinh tin t vi NHTMCP Xut
nhp khu Bình Dng 52
2.3 Kho sát tình hình s dng công c tài chính phái sinh tin t ti NHTMCP
Công thng Bình Dng 54
2.3.1 Thit k nghiên cu 54
2.3.1.1 Thit k bng câu hi kho sát 54
2.3.1.2 Phng pháp thu thp thông tin và c mu 54
2.3.2 Kt qu nghiên cu 55
2.3.2.1 Thông tin chung trong mu kho sát 55
2.3.2.2 ánh giá các bin kho sát đi vi khách hàng doanh nghip 56
a/ ánh giá mc đ nhn thc v RRTG và vai trò vic s dng CCTC

phái sinh đ phòng nga RRTG 56
b/ ánh giá mc đ nhu cu s dng CCTC phái sinh tin t trong DN
hin nay 58
2.4 Mt s hn ch trong phát trin CCTC phái sinh tin t 61
2.4.1 Hn ch xut phát t phía DN 61
2.4.1.1 Cha đánh giá đúng tm quan trng ca nh hng RRTG đi vi hot
đng kinh doanh ca DN 61
2.4.1.2 Cha hiu bit v CCTC phái sinh ti t và nhng li ích mà công c
này mang li 61
2.4.1.3 Cha có thói quen giao dch tp trung trên sàn và tham gia giao dch tài
chính quc t 62
2.4.2 Hn ch xut phát t phía ngân hàng 62
2.4.3 Hn ch xut pháp t các tác đng bên ngoài 63
2.4.3.1 C s pháp lý v th trng phái sinh tin t cha hoàn chnh 63
2.4.3.2 Th trng còn non tr, thiu nhà đu t kinh nghim 64
Kt lun chng 2 65
Chng 3. Mt s gii pháp phát trin công c tài chính phái sinh tin t
hin nay 66
3.1 iu kin đ trin khai các CCTC phái sinh tin t 66
3.2 Mt s gii pháp phát trin CCTC phái sinh tin t 67
3.2.1 Mt s gii pháp t các doanh nghip 67
3.2.1.1 Nâng cao trình đ kin thc, hiu bit và vn dng các CCTC phái sinh
tin t đ phòng nga RRTG 67
3.2.1.2 Nghiên cu các nhân t nh hng, đánh giá RRTG 67
3.2.1.3 Xây dng chin lc kinh doanh phù hp 68
3.2.2 Gii pháp t phía các ngân hàng 68
3.2.2.1 Nâng cao nhn thc và nhu cu cho DN trong vic s dng CCTC phái
sinh tin t trong phòng nga RRTG 68
3.2.2.2 Nâng cao nhn thc cho cán b ngân hàng 69
3.2.2.3 Xây dng chin lc kinh doanh phù hp 70

3.2.2.4 Phát trin công ngh hin đi đ thc hin công c tài chính phái sinh
tin t 71
3.2.2.5. Không ngng ci tin cht lng, đa dng hóa các công c phái sinh
tin t ti khách hàng 72
3.2.2.6 Thay đi các bt cp trong cách hch toán k toán 72
3.2.2.7 Nâng cao trình đ chuyên môn và đo đc ngh nghip ca đi ng cán
b nhân viên 73
3.2.2.8 Tng cng hp tác quc t vi các t chc tài chính khu vc và th
gii 74
3.3 Kin ngh gii pháp bên ngoài 74
3.3.1 C s pháp lý liên quan chính sách qun lý ngoi hi 74
3.3.2 H tr, phi hp vi các t chc tài chính trong công tác nâng cao nhn
thc ca doanh nghip, nhà đu t 76
3.3.3 Thc hin minh bch hóa thông tin tài chính trên th trng 76
3.3.4 Thay đi mt s quy đnh v hch toán k toán 77
Kt lun 79
Tài liu tham kho
Ph lc
DANH MC CÁC KÝ HIU, CH VIT TT
NHNN : Ngân hàng nhà nc
NHTM : Ngân hàng thng mi
TMCP : Thng mi c phn
NHTMCP : Ngân hàng thng mi c phn
TGH : T giá hi đoái
DN : Doanh nghip
RRTG : Ri ro t giá
CCTC : Công c tài chính
TCTC : T chc tài chính
DN : Doanh nghip
VN : Vit Nam đng.

TNNg : u t nc ngoài





DANH MC BNG BIU
Bng 1.1: Bng niêm yt giá k hn v ngoi hi trên tp chí WallStreet.
Bng 1.2: Nhp siêu hàng hóa nm 2006-2011.
Bng 2.1: Thu nhp và li nhun t công c phái sinh ti Vietcombank và
Vietinbank.
Bng 2.2: Tình hình s dng ngoi t ca các doanh nghip ti Ngân hàng TMCP
Công Thng Bình Dng.
Bng 2.3: Mt s kt qu kinh doanh ngoi t ca NHTMCP Công Thng Bình
Dng đt đc nm 2009-2011.
Bng 2.4: Bng kê hp đng hoán đi ngoi t nm 2010 ti NHTMCP Công
Thng Bình Dng.
Bng 2.5: Giá tr mua bán giao dch Option 2010-2011 ti NHTMCP Công Thng
Bình Dng.
Bng 2.6: Mu bng kê xác đnh lãi/l kinh doanh quyn chn trong h thng
NHTMCP Công Thng Vit Nam.
Bng 2.7: Thng kê doanh nghip theo loi hình.
Bng 2.8: Thng kê doanh nghip theo nhu cu mua bán ngoi t.
Bng 2.9: Kho sát đánh giá vai trò ca vic áp dng các công c phòng nga
RRTG.
Bng 2.10: Mc hiu bit v CCTC phái sinh tin t ca DN.
Bng 2.11: Thng kê nhu cu s dng CCTC phái sinh tin t ca DN.
Bng 2.12: Mi quan h gia mc đ hiu bit và nhu cu s dng CCTC phái sinh
ca doanh nghip.
Bng 2.13: Khó khn ca DN khi s dng CCTC phái sinh tin t do ngân hàng

cung cp


DANH MC HÌNH V VÀ  TH
Hình 1.1: Khung nghiên cu
Biu đ 1.1: Din bin lãi sut VN liên ngân hàng nm 2008-2010

Biu đ 1.2: Lãi sut bình quân huy đng vn NHTMCP Công thng Bình Dng
nm 2011
Biu đ 1.3: Ch s lm phát ti Vit Nam qua các nm 2006 -2010
Biu đ 1.4: Din bin ch s giá tiêu dùng nm 2011
Biu đ 1.5: Tng quan Lãi sut, lm phát  M, Nht, các nc Châu Âu 2007-
2011
Biu đ 1.6: Lãi sut c bn và ch s CPI khu vc đng tin chung EURO 2008-
2011
Biu đ 2.1: Din bin t giá USD/VN nm 2006
Biu đ 2.2: Din bin t giá t do USD/VN t 12/2006 -02/2011
Biu đ 2.3: Din bin các loi t giá USD/VN trong nc nm 2010
Biu đ 2.4: Din bin các loi t giá USD/VN tháng 7/2010-7/2011
Biu đ 2.5: T trng ca giao dch phái sinh tin t so vi các giao dch phái sinh
khác trên OTC (đn tháng 6-2011)
Biu đ 2.6: Giá tr th trng phái sinh tin t trên OTC 12/2008-6/2011
Biu đ 2.7: T trng mua-bán ngoi t nm 2009- 2011 ti NHTMCP Công
Thng Bình Dng

LI M U
1. C s hình thành đ tài
Trong l trình m ca ca h thng ngân hàng Vit Nam đ gia nhp WTO
đn ngày 01/01/2011, Nhà nc Vit Nam chính thc cho phép các ngân hàng nc
ngoài có quyn tham gia hot đng kinh doanh hp pháp không hn ch trên mi
lnh vc mà các NHTM trong nc đang tham gia, ví d nh các ngân hàng nc
ngoài s không còn b hn ch quyn ca mt chi nhánh ngân hàng nc ngoài đc
nhn tin gi bng VND t các th nhân Vit Nam mà ngân hàng không có quan h
tín dng theo t l trên mc vn đc cp ca chi nhánh (quyn này đã b hn ch
theo 5 mc thi gian t nm 2007 đn đu nm 2011). Các ngân hàng trong nc
đang đng trc nhng cnh tranh gay gt và gp nhiu khó khn do còn khá nhiu
hn ch và yu kém so vi các ngân hàng nc ngoài. Bên cnh đó, nhng bin
đng bt thng trong nn kinh t trong và ngoài nc, nhng tng gim đt ngt
ca giá xng, du, vàng, hàng hóa…, nhng bp bênh ca t giá hi đoái, nhng
thay đi liên tc v lãi sut huy đng và cho vay… đang là vn đ đáng lo lng cho
các nhà đu t, doanh nghip và c hot đng kinh doanh ca h thng ngân hàng,
mt trong nhng vn đ đó chính là vn đ bin đng t giá hi đoái.
Do nhu cu vn vay ngoi t h tr lnh vc xut nhp khu ngày càng tng
cng nh các hot đng chuyn vn v nc ca các doanh nghip nc ngoài ti
Vit Nam, nhu cu chuyn tin du hc, du lch,…nên hot đng mua bán ngoi hi
cng nh cho vay ngoi t ngày càng đóng vai trò quan trng trong hot đng kinh
doanh chung ca các NHTM. ng thi trc nhng bin đng trên th trng
ngoi hi và các cuc khng hong tài chính din ra t nm 1997 tr li đây, hin
vn đ đòi hi cp thit đi vi các doanh nghip nói chung và các ngân hàng trong
nc nói riêng là phi có công c phòng nga RRTG cho hot đng kinh doanh
ngoi hi ca mình. Có rt nhiu công c phòng nga RRTG hin đi góp phn
quan trng ti thiu hóa tn tht và ti đa hóa li nhun, cng nh đáp ng đc
nhu cu ca các khách hàng trong giai đon hin nay, mt trong s đó là công c tài
chính phái sinh tin t đc cung cp bi các NHTM, có th bo him hu hiu cho
hot đng kinh doanh ca các doanh nghip. Tuy nhiên các CCTC phái sinh hin

đi vn cha đc đánh giá đúng tm quan trng, t đó nhu cu t phía các DN
cha cao cng nh kh nng vn dng còn yu kém ca các NHTM trong nc đó
là không giúp các công c này phát huy ht vai trò cn thit ca mình. Vì vy vic
nghiên cu phát trin công c phái sinh tin t hin rt cn thit cho các ngân hàng
thng mi hin nay.
2. Mc tiêu nghiên cu:
Mc tiêu chung ca đ tài là nghiên cu phát trin CCTC phái sinh tin t
cho DN đ phòng nga RRTG trong giai đon hin nay - trong đó các NHTM đóng
vai trò quan trng trong vic cung cp các công c này
Các mc tiêu c th bao gm:
- Nghiên cu thc trng th trng phái sinh tin t Vit Nam 2006-2011 và
thc t áp dng các CCTC phái sinh tin t trong hot đng kinh doanh ca h
thng NHTM Vit Nam hin nay .
- Phân tích thc trng áp dng các CCTC phái sinh tin t ti NHTMCP
Công thng Bình Dng cho các DN; t đó tìm ra nhng hn ch, khó khn trong
vic áp dng các CCTC phái sinh tin t trong ngân hàng.
-  xut mt s gii pháp cho vic phát trin CCTC phái sinh tin t cho
DN phòng nga RRTG hin nay.
3. i tng, phm vi nghiên cu:
 tài tp trung nghiên cu:
- Ri ro t giá trong giai đon 2006-2011  Vit Nam.
- Vai trò CCTC phái sinh tin t trong phòng nga RRTG đi vi DN.
- Vic hiu bit và áp dng các CCTC phái sinh tin t ca các DN.
4. Phng pháp nghiên cu
Nghiên cu đc tin hành bng các phng pháp:
- Phng pháp thng kê mô t: theo dõi và thu thp thông tin, phân tích và
đánh giá v bin đng t giá và thc trng hot đng ca th trng phái sinh ngoi
hi  Vit Nam.
- Phng pháp phân tích bng chéo Crosstab: tin hành kho sát đi vi 100
doanh nghip có giao dch mua bán ngoi t và 80 cán b nhân viên thc hin kinh

doanh ti ngân hàng NHTMCP Công thng Bình Dng. S dng phiu kho sát
trc tip đi vi doanh nghip và cán b nhân viên.
S dng phng pháp bng chéo mô t mi quan h gia mc đ hiu bit
CCTC phái sinh vi nhu cu s dng CCTC phái sinh (v phía khách hàng), gia
mc đ hiu bit CCTC phái sinh vi mc đ tip th đn khách hàng cng nh
gia mc đ hiu bit CCTC phái sinh vi trình đ hc vn (v phía cán b ngân
hàng).
- Ngoài ra s dng phng pháp nghiên cu tình hung áp dng cho tng
công c tài chính phái sinh trong bo him t giá.
5. im mi ca đ tài:
TGH bên cnh vic phn ánh quan h cung cu v ngoi t, đ lch v lãi
sut và lm phát…thì còn n cha các yu t đu c và chênh lch giá v ngoi t.
ây là nhng yu t quan trng trong vic làm cho TGH trên th trng ngoi hi
hin nay bin đng mt cách khó d đoán. Chính vì s không d đoán trc đc
nhng thay đi ca t giá trên th trng mà các DN cng nh các NHTM luôn có
mong mun bo him ri ro đ chng li nhng tn tht có th xy ra đi vi các
dòng tin ngoi t ca mình, vì vy nghip v phái sinh ra đi nhm bo him ri ro
t giá đó.
Nhng nm gn đây, bin đng ca t giá trên th trng trong nc ht sc
phc tp, t giá bin đng theo mt biên đ ln và ngu nhiên, đôi khi cùng chiu,
có lúc li ngc chiu vi xu hng t giá ca th gii. ng thi đã có giai đon
xut hin tình hình hai t giá riêng bit trong ngân hàng và ngoài th trng t do
khá chênh lch nhau, cng nh nhng lun lách ca các NHTM đ né tránh s kim
tra ca NHNN trong vic mua bán, kinh doanh ngoi t.  hn ch nhng nh
hng ca bin đng t giá trên, vic phát trin các công c phái sinh tin t là ht
sc cn thit, tuy nhiên th trng phái sinh mi chung và các nghip v phái sinh
tin t nói riêng cha tht s phát trin ti Vit Nam cng nh trên th gii.
Cho đn nay cng có nhiu đ tài nghiên cu v CCTC phái sinh, tuy nhiên
cha có đ tài nào nghiên cu th trng phái sinh tin t Vit Nam trong tình hình
bin đng t giá phc tp nh hin nay. Vi mong mun phát trin CCTC phái sinh

tin t tht s tr thành phng tin phòng nga RRTG hiu qu cho hot đng
kinh doanh trên th trng đy bin đng cho các DN, nht là các DN xut nhp
khu, đ tài s nghiên cu chi tit tình hình bin đng t giá giai đon 2006-2011 và
nhng bin pháp điu chnh ca NHNN, cng nh tình hình vn dng các CCTC
phái sinh tin t trong Ngân hàng TMCP Công thng Bình Dng, đng thi kho
sát trc tip các DN  NHTMCP Công thng Bình Dng đ tìm hiu s hiu bit
và nhu cu ca h v nghip v phái sinh, t đó đi sâu vào phân tích bn cht ca
nhng vn đ còn tn ti, hn ch trong ngân hàng. Da trên các phân tích đó cng
vi vic tham kho các nghiên cu, lý lun ca nhng nhà nghiên cu, chuyên gia
ngân hàng cng nh kinh nghim bn thân trong quá trình tham gia hot đng trong
lnh vc ngân hàng đ có th đa ra các ý kin, đ xut phù hp vi thc t cho vic
phát trin nghip v phái sinh ngoi hi. T đó góp phn đm bo cho các DN xut
nhp khu, DN nc ngoài ti Vit Nam có đc công c phòng nga RRTG hiu
qu cng nh góp phn phát trin CCTC phái sinh tin t trên th trng Vit Nam
hin nay.

6. Mô hình nghiên cu:






 tài tp trung nghiên cu môi trng tác đng đn RRTG, trong đó bao gm
môi trng bên trong- các nhân t RRTG t trong hot đng kinh doanh ngân hàng;
và môi trng bên ngoài- các nhân t nh hng đn RRTG. T đó xây dng các
bin pháp tài chính cng nh phi tài chính đ phòng nga RRTG, mà mc tiêu
chính là các bin pháp phát trin công c tài chính phái sinh tin t trong NHTM nói
chung và NHCT Bình Dng nói riêng.
7. Kt cu lun vn:

Ngoài phn m đu, lun vn đc chia làm ba chng nh sau:
Chng 1: C s lý lun v s dng CCTC phái sinh tin t trong phòng
nga ri ro t giá cho DN.
Chng 2: Thc trng tình hình vn dng CCTC phái sinh tin t hin nay.
Chng 3: Mt s gii pháp phát trin CCTC phái sinh tin t hin nay.
MÔI TRNG
BÊN TRONG
R

I RO T


GIÁ
CÁC BIN
PHÁP PHI TÀI
CHÍNH
CÁC
CÔNG
C PHÁI
SINH
MÔI TRNG
BÊN NGOÀI
Hi
nh 1.1: Khung nghiên cu
CHNG 1 - C S LÝ LUN V S DNG CÔNG C TÀI
CHÍNH PHÁI SINH TIN T TRONG PHÒNG NGA RI RO T GIÁ
CHO DOANH NGHIP.

1.1 Mt s vn đ c bn v công c tài chính phái sinh tin t
1.1.1 Khái nim chung v công c phái sinh

Có nhiu khái nim khác nhau v công c phái sinh nh sau:
Theo John Downes và Jordon Elliot Googman thì “Công c phái sinh là mt hp
đng có giá tr ph thuc vào kt qu hot đng ca mt tài sn, tài chính gc, mt
ch s hoc các công c đu t khác.
Qua quá trình nghiên cu mt s tài liu, tóm li công c phái sinh là nhng
công c đc phát hành trên c s nhng công c đã có nh: tin t, lãi sut, hàng
hóa, c phiu, trái phiu, ch s th trng,…và nhng công c khác, nhm mc tiêu
khác nhau nh phân tán ri ro, to li nhun,…
Nghiên cu v CCTC phái sinh tin t thì phm vi hp hn ch bao gm các
công c phái sinh trên th trng tài chính (không bao gm hàng hóa), và s dng
trên lnh vc tin t (không bao gm lãi sut, c phiu, trái phiu, ch s,…)
1.1.2 Các loi hình công c tài chính phái sinh tin t
1.1.2.1 Giao dch k hn (Forward):

Giao dch k hn đc thc hin gia hai bên mua – bán v mt loi tài sn,
hàng hoá  mt thi đim trong tng lai, ni dung ca giao dch nh giá tr, s
lng, thi gian… đc xác đnh c th ti thi đim tho thun, không đc chun
hóa thành hp đng trên th trng, mà ch là tha thun cá nhân (qua OTC) gia
hai t chc tài chính hoc gia mt t chc tài chính vi khách hàng là công ty. Các
th trng giao dch future  M nh: Chicago Board of Trade (CBOT), Chicago
Mercantile Exchange (CME), NewYork Mercantile Exchange (NYMEX),…[8]


Bng 1.1: Bng niêm yt giá k hn v ngoi t trên tp chí WallStreet
JAPAN YEN (CME) – 12.5….
Dec .9207 .9207 .9200 .9267 + .0058 1.0500 .9156 69,664
Mr97 .9345 .9392 .9342 .9393 + .0058 1.0045 .9285 1,899
June … … … .9519 + .0058 .9790 .9415 197
Est vol 18,393; vol Mn 5,381; coen lnt 71,778, -386
BRITISH POUND (CME)……….

Dec 1.5550 1.5680 1.5550 1.5656 + 0.001 1.5712 1.4850 37,566
Est vol 7,334; vol Mn 3,696; coen lnt 37,645, +115
SWISS FRANC (CME)………
Dec .8166 .8231 .8145 .8227 _ .0062 .8999 .7976 47,478
Mr97 .8232 .8315 .8228 .8207 + .0061 .8715 .8050 1,326
Est vol 11,965; vol Mn 9,995; coen lnt 38,860, -1,177
(Ngun: Nguyn Minh Kiu, Th trng ngoi hi và các gii pháp [11] )

Giao dch mua bán ngoi t k hn là giao dch hai bên cam kt s mua hoc
bán vi nhau mt lng ngoi t theo mc t giá đc xác đnh vào thi đim cam
kt và thanh toán s đc thc hin vào thi đim xác đnh trong tng lai (ti thiu
sau 3 ngày làm vic k t ngày giao dch). [19]
 Vit Nam do s lng khách hàng có nhu cu giao dch ngoi t k hn
cha nhiu, s lng giao dch ít nên các ngân hàng thng mi thng không niêm
yt t giá k hn nh  các nc khác mà ch xác đnh cho khách hàng khi nào
khách hàng có nhu cu giao dch theo phng pháp tính ca ngân hàng mình. Ngha
là, khi có nhu cu mua hoc bán ngoi t k hn, khách hàng phi liên h vi ngân
hàng; da vào nhu cu v loi ngoi t giao dch, k hn giao dch và lãi sut ca
hai đng tin giao dch,… ngân hàng s xác đnh và chào t giá k hn cho khách
hàng.
1.1.2.2 Giao dch hoán đi (Swap):

Bn cht ca giao dch phái sinh này phn ánh hành đng mua (hoc bán)
mt loi tài sn, hàng hóa đng thi bán (hoc mua) li nó vào hai thi đim khác
nhau. Giao dch hoán đi đc áp dng ph bin trên th trng ngoi hi và th
trng tín dng, nhm mc tiêu thc hin hoán đi lãi sut hoc hoán đi tin t.
Giao dch hoán đi lãi sut và hoán đi tin t là sn phm ca th trng
phi tp trung (OTC) đc kt hp trc tip gia hai ngân hàng, hoc gia ngân hàng
vi khách hàng. Theo đó không có mu chun ca hp đng giao dch hoán đi và
các hp đng kiu này s khác nhau v mt s ni dung. Trong đó, hoán đi lãi sut

(Interest Rate Swap – IRS) là CCTC phái sinh có đ thanh khon cao và ph bin
trên th trng tài chính quc t [7]. Hp đng hoán đi lãi sut bao gm các loi
hoán đi lãi sut c đnh-th ni, hoán đi k hn, hoán đi bên mua-bên bán, hoán
đi m rng và hoán đi lãi sut khác,…
Ti Vit Nam, theo quy đnh giao dch hoán đi tin t là giao dch đng thi
mua và bán cùng mt lng ngoi t (ch có hai đng tin đc s dng trong giao
dch), trong đó k hn thanh toán là khác nhau và t giá ca hai giao dch đc xác
đnh ngay ti thi đim giao dch. Giao dch hoán đi lãi sut là giao dch mà trong
đó các bên ký kt hp đng vi nhau, theo đó mi bên cam kt thanh toán cho bên
kia khon tin lãi tính theo mt loi lãi sut đã cam kt trên mt khon vn gc nht
đnh trong cùng mt khong thi gian nht đnh. Giao dch hoán đi lãi sut bao
gm giao dch hoán đi lãi sut c bn (hoán đi mt đng tin), hoán đi lãi sut
chéo (hoán đi lãi sut gia hai đng tin) [19].
1.1.2.3 Giao dch quyn chn (Option):

Giao dch quyn chn là giao dch mà ràng buc ngi bán, đng thi to
quyn cho ngi mua quyt đnh mua hay bán mt s lng tin, chng khoán,
công c tài chính, hp đng tng lai, hoc bt k mt loi tài sn hàng hoá nào mà
hai bên đã tho thun vi giá c th ti mt thi đim hoc trong sut thi gian đã
đc xác đnh. Các loi option ph bin trên th trng là option v chng khoán,
ch s chng khoán, ngoi t và hp đng future. Các hp đng quyn chn thng
đc giao dch trên th trng chng khoán hoc th trng phi chính thc. Hin
nay, ch yu các hp đng quyn chn đc mua bán rng rãi trên th trng chng
khoán (Chicago board Option Exchange- CBOE, Philadelphia Exchange - PHLX,
The American Stock Exchange- AMEX, The Pacific Stock Exchange - PSE, The
New York Stock Exchange- NYSE…). [8]
Giao dch quyn chn có hai loi quyn chn kiu M và kiu châu Âu:
Quyn chn kiu M là giao dch quyn chn mà theo đó bên mua có th
thc hin quyn vào bt k ngày nào k t khi ký hp đng quyn chn cho đn
ngày đn hn ca hp đng quyn chn.

Quyn chn kiu Châu Âu là giao dch quyn chn mà theo đó bên mua ch
có th thc hin quyn chn vào ngày đn hn ca hp đng quyn chn.
Giao dch quyn chn tin t là giao dch gia bên mua quyn và bên bán
quyn, trong đó bên mua quyn có quyn nhng không có ngha v mua hoc bán
mt lng ngoi t xác đnh ti mc giá xác đnh trong mt khong thi gian tha
thun trc. Nu bên mua quyn chn thc hin quyn ca mình, bên bán quyn có
ngha v bán hoc mua lng ngoi t trong hp đng theo t giá đã tha thun
trc.
 Vit Nam, giao dch quyn chn là giao dch phái sinh duy nht hin nay
NHNN cho phép các NHTM thu phí khách hàng khi áp dng, và hin nay theo quy
đnh ch đc phép áp dng giao dch option ngoi t -ngoi t, cha đc phép s
dng option VN.
1.1.2.4 Giao dch giao sau (Future):
V c bn hp đng giao sau và hp đng k hn đu là tha thun đ mua
hoc bán mt tài sn vào mt thi đim chc chn trong tng lai vi mt mc giá
xác đnh. Tuy nhiên có mt đim khác bit c bn gia hp đng k hn và hp
đng giao sau:
- Hp đng giao sau đc tha thun và mua bán thông qua ngi môi gii,
còn hp đng k hn đc tha thun trc tip gia hai bên ca hp đng.
- Hp đng giao sau đc mua bán tp trung  S giao dch, còn hp đng
k hn là trên th trng phi tp trung.
- Mc tiêu ca hp đng giao sau mang tính đu c hn là mc tiêu phòng
nga ri ro ca hp đng k hn.
- Giá tr ca hp đng giao sau đc tính hàng ngày theo giá th trng, còn
giá tr hp đng k hn xác đnh ti thi đim thanh toán.
Hin nay, trên th trng quc t có nhng th trng chng khoán mua bán
hp đng giao sau là Chicago Board of Trade (CBOT), Chicago Mercantile
Exchange (CME),

…[8]

 Vit Nam, giao dch bng hp đng tng lai đã thành công trong lnh vc
mua bán cà phê gia công ty u t xut nhp khu Daklak (Inexim Daklak) và
NHTMCP K thng Vit Nam. Hin đã có các sàn giao dch hp đng tng lai
nh sàn giao dch café Robusta ti Buôn Mê Thuc, Sàn giao dch hàng hóa STE,…
Hin th trng giao sau đang đc d tính m rng trong hàng hóa nông sn nh
đu tng, cao su, go…nhm đem li li ích cho DN xut khu ln ngi dân
trng trt. Ý đnh thành lp sàn lúa go đã có t khi Festival lúa go Vit Nam ln
th nht  Hu Giang nm 2009, tuy nhiên vn cha thành lp đc. Nu đc
thành lp sàn giao dch đt ti ng bng sông Cu Long thì có đc các li th
nh : sn lng lúa gao ln, thun tin trong vn chuyn, mua bán, d thu mua,
Nu đt  TPHCM thì có đc li th do công ngh thông tin phát trin hn, có
đc các nhà to lp th trng chuyên nghip và nhà đu t nng đng hn. Vì vy
nu có th thành lp ti mi mt đa phng mt sàn giao dch và thc hin kt ni
ln nhau thì s đem li thun li trong phát trin sàn giao dch phái sinh hàng hóa.

1.2 Vai trò CCTC phái sinh tin t trong phòng nga RRTG cho DN
1.2.1 Ri ro t giá:
RRTG là ri ro phát sinh do s bin đng ca t giá làm nh hng đn các
giá tr k vng trong tng lai. Mi hot đng kinh doanh cha đng dòng tin ra
và dòng tin vào là hai loi tin t khác nhau thì đu phát sinh RRTG. RRTG phát
sinh trong ba hot đng c bn ca DN là hot đng đu t, hot đng xut khu và
hot đng tín dng. Trong hot đng ca các ngân hàng, thì vn đ RRTG rt quan
trng vì nghip v kinh doanh ngoi t, cho vay ngoi t, đu t tin t ca các ngân
hàng chim t trng khá ln trong hot đng ca các NHTM.

1.2.2 Mt s ch tiêu đánh giá ri ro t giá trong DN:
T trng đu t liên quan ngoi t: các khon đu t liên quan đn ngoi t
càng ln thì RRTG cho DN càng cao. Tùy vào ngành ngh DN, c cu đu t mà
đánh giá t trng đu t liên quan ngoi t này đ nhn đnh RRTG trong DN.
T sut sinh li liên quan kinh doanh ngoi t: t sut sinh li thng ngc

chiu vi ri ro, DN cn cân nhc la chn gia hai yu t này khi quyt đnh tham
gia kinh doanh ngoi t.
Trng thái ngoi t hin ti ca DN: trng thái ngoi t m đem li nhiu
RRTG cho DN, cn thc hin đóng trng thái ngoi t bng các hp đng tài chính,
hoc thc hin giao dch vi trng thái ngoi t đi nghch.
1.2.3 S cn thit trong phòng nga RRTG giai đon hin nay:
Trc đây, t giá USD/VN thng xuyên n đnh ti mc giá trn trong
biên đ giá NHNN công b, vic điu chnh t giá ít din ra và nu điu chnh thì
cng vi biên đ điu chnh nh, nên các DN cha quan tâm ti vic phòng chng
RRTG. Tuy nhiên t nm 2007 tr v đây, th trng ngoi t có s bin đng
mnh và đo chiu liên tc, nh hng ln đn hot đng kinh doanh ca các DN
và c h thng ngân hàng.
ng thi trong thi gian tin hành hot đng sn xut kinh doanh, rõ ràng
s có s bin đng v t giá hi đoái mà còn c lãi sut cho vay. Nu s dng
CCTC phái sinh nói chung nh hoán đi lãi sut hoc công c k hn hay quyn
chn v ngoi t thì các DN s bo him đc ri ro lãi sut trong trng hp khi
lãi sut th trng đã tng lên nh hin nay, hoc bo him đc RRTG khi ngoi t
có xu hng gim xung vào thi đim doanh nghip bán ngoi t.
Vì vy thc hin CCTC phái sinh tin t có th đc phòng nga RRTG, ri
ro lãi sut,… cht đc trc chi phí đu vào cho mt k hoch tài chính lâu dài, t
đó đa ra thông tin trc đ xác đnh trc giá thành sn phm, li nhun đem li
trong mi trng hp và trong trng hp nhn đnh đúng tình hình th trng còn
có lãi, đem li li th hot đng cho DN.
1.2.4 Các nhân t nh hng đn RRTG hin nay:
TGH là mt trong nhng vn đ đc quan tâm trong mt nn kinh t, đc
bit là trong nn kinh t ca các nc đang phát trin nh Vit Nam. S hình thành
TGH là quá trình tác đng ca nhiu yu t ch quan và khách quan, vì vy
RRTG cng chu tác đng ca môi trng bên ngoài và môi trng bên trong ca
DN. Trong tình hình bin đng t giá hin nay, vic nm bt các nhân t tác đng
đn t giá là ht sc cn thit đ các DN có th phân tích tình hình RRTG và áp

dng các bin pháp phòng nga RRTG hiu qu.
1.2.4.1 Môi trng bên ngoài nh hng RRTG:
* Mi quan h cung cu v ngoi t
Cung cu v ngoi t trên th trng là nhân t nh hng trc tip đn s bin
đng ca TGH. Theo lý thuyt thng mi v s quyt đnh t giá, thì t giá đc
quyt đnh bi s cân bng gia giá tr xut khu và giá tr nhp khu. Nu giá tr
nhp khu ca mt quc gia vt quá giá tr xut khu ca nó, thì t giá s gia tng,
ngha là ni t gim giá so vi ngoi t. iu này cho thy hàng xut khu ca quc
gia đó r hn đi vi ngi ngoi quc, và hàng nhp khu tr nên đt đ so vi
ngi trong nc. Kt qu là xut khu gia tng và nhp khu st gim cho đn khi
cán cân thng mi cân bng. Nh vy lý thuyt này nhn mnh vai trò ca ngoi
thng đi vi s cân bng ca t giá.
Hin nay, v ngun cung ngoi t, ngun vn ngoi t đ vào nc ta t
ngun ODA, FDI luôn n đnh và có xu hng tng. Nm 2010 lng
kiu hi đt
gn 8 t USD, tng 25,6% so vi 2009. Nm 2011 lng kiu hi tng lên so vi
nm 2010 là hn 1.6 t , đt mc gia tng gp 8 ln so vi nm 1999. Tuy nhiên,
cùng đó nn kinh t nc ta có mc tng trng n đnh nhu cu v hàng hoá và
dch v nhp khu do đó nhu cu v ngoi t phc v thanh toán hàng nhp khu
tng lên khá ln. Theo tng cc thng kê Vit Nam thì nhp siêu hàng hóa nm
2011 c tính 9,5 t USD, bng 9,9% tng kim ngch hàng hóa xut khu. Mc
nhp siêu ca nm 2011 là mc thp nht trong vòng 5 nm qua và là nm có t l
nhp siêu so vi kim ngch xut khu thp nht k t nm 2002.
Bng 1.2: Nhp siêu hàng hóa nm 2006-2011
2006

2007 2008 2009 2010 2011
Nhp siêu (T USD) 47.8 14,2 18,0 12,9 12,6 9,5
Nhp siêu so vi tng kim ngch
xut khu (%)

23 29,2 28,8 22,5 17,5 9,9
(Ngun: Tng cc thng kê Vit Nam [26]).
Ngun ngoi t cn thit phc v thanh toán nhp khu hàng hóa, tr n vay
nc ngoài, DN nc ngoài chuyn vn v nc sau thi gian đu t… là khá ln,
trong khi đó d tr ngoi hi ca Vit Nam liên tc gim qua các nm dn đn gia
tng áp lc lên tính n đnh v t giá trên th trng th hin qua nhng bin đng
t giá bt ng gn đây.
*  lch v lãi sut gia các nc
Mc chênh lch v lãi sut gia các nc là yu t th hai nh hng đn
TGH. Nu lãi sut trong nc tng tng đi vi lãi sut ngoi t thì tài sn ni
đa tr nên hp dn nhà đu t hn tài sn nc ngoài. iu này khin dòng vn
chy ra khi th trng nc ngoài và chy vào th trng vn ni đa. S thay đi
ca dòng vn đu t này, sau đó cng đc chuyn dch sang th trng ngoi hi
làm gim cu và tng cung ngoi t. Kt qu là đng tin trong nc tng giá lên so
vi đng ngoi t, ngha là t giá gim.
Giai đon 2009-2010
vi lãi sut trn cao nht huy đng USD là 5% /nm, Vit
Nam ng là 17% /nm, Vit Nam nm trong top nhng nc có lãi sut c bn cao
nht th gii ch thp hn Pakistan,Venezuela [13] Trc đây do lãi sut USD luôn
đc điu chnh  mc tng cao dn, nên đã to thêm tâm lý gm gi ngoi t… Ngi
dân không ch dùng đôla cho nhu cu thanh toán quc t phi chính thc mà còn có nhu
cu ct gi tài sn, tình trng này đã đy mc đôla hóa  Vit Nam lên cao.
Mt s tình hình bin đng chính lãi sut Vit Nam t nm 2008 đn nay: