Phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến hiệu quả kinh doanh của doanh nghiệp nhỏ và vừa trên địa bàn TP.Hồ Chí Minh

1

B GIÁO DCăVĨăĨOăTO
TRNGăI HC KINH T TP. H CHÍ MINH




NGUYN TH THU NGÂN






PHÂN TÍCH CÁC NHÂN T NHăHNG
N HIU QU KINH DOANH CA DNNVV
TRểNăA BÀN TP.HCM

Chuyên ngành : Tài chính Doanh nghip
Mã s : 60.31.12

LUNăVNăTHCăSăKINHăT



NGIăHNG DN KHOA HC
TS. PHAN HIN MINH




TP.H Chí Minh – Nm 2012




2

LI CAM ĐOAN

Tàààààààu này là ca bn thân, các s liu và ni
dung trong nghiên cu này là trung thc. Kt qu ca nghiên càààc
công b trong bt k công trình nào.

Tác gi

Nguyn Th Thu Ngân





















3

LI CM N


Tôi xin chân thành cà
TS. Phan Hin Minh à à c tià ng dn tôi vi tinh thn trách

nhim, tààààà tôi hoàn thành luààt chàng và thi gian
ành;
Cùng các Thy, Cô ging dy lp cao hàTààààààt kin
thc cho tôi trong sut khóa hc.
CàààTàCààĐààài hààà, h tr trong sut
thi gian hc tàng;
Và tt c các bn lp cao hàTààààà .



















4

MC LC CHI TIT

DANH MC T VIT TT
DANH MC CÁC BNG S DNG
DANH MC CÁC HÌNH
PHN M ĐU 1
CHNG  C S LÝ THUYT VÀ MÔ HÌNH NGHIÊN CU 5
1.1. Khái quát v doanh nghip nh và va 5
1.1.1 Khái nim 5
àĐàm 6
1.1.3 Vai trò ca DNNVV trong nn kinh t th ng  Vit Nam 7
à DNNVVà à à  quan trng trong vià à y kinh t à
ààààp quc dân 7
àDNNVVàààààng trong và gii quyt vic làm cho
ààng 8
àDNNVVààng mi ngun lc tiàààài cho mài
kinh doanh 9
àĐààààààc 9
1.1.3.5 Góp phàààu qu ààc cnh tranh ca nn kinh t 10
1.1.4 Các hn ch àn ca khu vc DNNVV 10
1.1.4.1 V vn 10
1.1.4.2 V à qun lý và uy tín ca DNNVV 12
àTà k thut, công ngh sn xut 12
1.1.4.4 Và v àààt bng sn xut 12
1.1.4.5 V à quàààng và làààng 13
1.1.4.6 Ngun thông tin 14
1.1.4.7 Mt s ààng mc khác 15




5

1.2 Thc trng khu vàDNNVVààa bàn Tp.HCM 16
1.2.1 Phát trin s àDNNVVààà 16
1.2.2 S àààDNNVVààà 16
1.2.3 Vààààn bình quân ca DNNVV 17
1.2.4 Phân b DNNVVààààp theo loi hình, ngành ngh 17
1.2.5 Tng sn phààààa bàn thành ph 18
àLàng trong khu vc DNNVV 18
1.3. Tng kt mt s nghiên càà 18
1.4 Các nhân t ààn hiu qu kinh doanh ca doanh nghip 21
1.4àNàc ni ti 21
1.4àCààà 22
1.4.3 Yu t vn 23
1.4àNàc cnh tranh 24
1.4àCààà 25
1.5 Hiu qu hoàng kinh doanh ca doanh nghip 25
1.5.1 Khái nim 25
1.5àÝà 26
1.5.3 Bn cht hiu qu hoàng sn xut kinh doanh 26
1.5.4 Tiêu chuàààu qu hoàng sn xut kinh doanh 26
1.5.5 S cn thit nâng cao hiu qu hoàng sn xut kinh doanh 26
1.6 Mô hình nghiên cu liên quan 27
1.6.1 Mô hình ca Atsede Woldie, Patricia Leighton và Adebimpe Adesua 27
1.6.2 Mô hình ca Chuthamas Chittithaworn (2010) 29
1.6.3 Mô hình ca M. Krishna Moorthy, Annie Tan, Caroline Choo, Wei Chang
Sue, Jonathan Tan Yong Ping, và Tan Kah Leong (2012) 30
1.6.4 Mô hình ca Phan Th Minh Lý (2011) 31
Kt lu   33

6

CHNGă2:ăPHNGăPHỄPăNGHIểNăCU VÀ KT QU NGHIÊN CU
34
2.1. Quy trình nghiên cu 34
2.2 Nghiên cààààu chàà 35
2.2.1 Nghiên cành tính 35
2.2.2 Nghiên cààng 35
àĐu chàà 36
2.3 Mô hình nghiên cu và các gi thuyt 38
2.4 Mu nghiên càààààp s liu 40
2.4.1 Tng th nghiên cu 40
2.4.2 Khung chn mu 40
àPààn mu 40
àKàc mu 40
2.4.5 Cách ly mu 41
2.5 K hoch phân tích d liu 41
2.6 Tng hp kt qu kho sát 43
2.6.1 Kt qu kho sát v gii tính 43
2.6.2 Kt qu kho sát v  tui 44
2.6.3 Kt qu kho sát v à 44
2.6.4 Kt qu kho sàààc kinh doanh 45
2.6.5 Kt qu kho sát theo quy mô vn kinh doanh 46
2.7 Thng kê mô t 47
2.7.1 Các nhân t ààn hiu qu kinh doanh 47
2.7.2 Hiu qu kinh doanh 48
2àĐààààng h s tin cy Cronbach Alpha 48
2.8.1 Tààààc lp 49

2.8.2 Tààu qu kinh doanh 51
2.9 Phân tích nhân t EFA 51




7

2.10 Kiành mô hình nghiên cu và các gi thuyt 55
2.10.1 Mô hình hiu chnh 55
2.10.2 Kim nh h s ààP 56
2.10.3 Phân tích hi quy 57
2.11 Kiành hiu qu kinh doanh gia các doanh nghip hoàng trong
ààc khác nhau 60
2.12 Kià nh hiu qu kinh doanh gia các doanh nghip có loi hình
doanh nghip khác nhau 62
2.13 Kiành hiu qu kinh doanh gia các doanh nghip có quy mô vn
kinh doanh khác nhau 63
Kt lu  2 64
CHNG 3: GII PHÁP VÀ KHUYN NGH 66
3.1 Kt qu 66
3.2 Ýààc tin, khuyn ngh gii pháp 67
àÝààc tin 67
3.2.2 Khuyn ngh mt s giàài vàà 67
3.2.2.1 Nhóm giààààà 67
3.2.2.2 Nhóm gii pháp ni lc ca doanh nghip 69
3.2.2.3 Nhóm gii pháp yu t vn 71
3.2.3 Khuyn ngh mt s giàài vàà 72
3.3 Các hn ch àng nghiên cu tip theo 73
3.3.1 Hn ch 73

3.3.2 Các nghiên cu tip theo 74
Kt lu  3 74
PHN KT LUN 75
DANH MC TÀI LIU THAM KHO 76





8

DANH MC T VIT TT

DNNVV : Doanh nghip nh và va
Tp.HCM : Thành ph H Chí Minh
UBND : U ban nhân dân
WTO : T chàài th gii
EFA : Exploratory Factor Analysis
ANOVA : Analysis Of Variance
KMO : Kaiser-Meyer-Olkin
VIF : Variance inflation factor

9

DANH MC BNG

Bng 1.1: Tiêu chí phân loi doanh nghip ti Vit Nam 6
Bng 1.2: S àDNNVVààà .
Bng 1.3: S àààDNNVVààà.16
Bng 1.4: VàààààààDNNVV..17
Bng 1.5: Phân b DNNVV theo loi hình, ngành ngh 17
Bng 1.6: Tng sn phàààc càTHCM 18
Bng 2.1: Bng tng hp phiu kho sát theo gii tính 44
Bng 2.2: Bng tng hp phiu kho sát theo đ tui 44
Bng 2.3: Bng tng hp phiu kho sát theo trình đ 45
Bng 2.4: Bng tng hp phiu kho sát theo lnh vc kinh doanh 45

Bng 2.5: Bng tng hp phiu kho sát theo loi hình doanh nghip 46
Bng 2.6: Bng tng hp phiu kho sát theo quy mô vn 46
Bng 2.7: Bng thng kê mô t các nhân t nh hng đn hiu qu kinh doanh 47
Bng 2.8: Thng kê mô t các nhân t thuc thành phn hiu qu kinh doanh 48
Bng 2.9: Cronbach Alpha ca thang đo các nhân t nh hng đn hiu qu kinh
doanh 50
Bng 2.10: Cronbach Alpha ca hiu qu kinh doanh 51
Bng 2.11: Kt qu phân tích EFA (ln 1) 52
Bng 2.12: Kt qu phân tích EFA (ln 2) 53
Bng 2.13: Kt qu phân tích EFA (ln 10) 54
Bng 2.14: Ma trn h s tng quan gia các bin 57
Bng 2.15: Bng thng kê mô t các bin đa vào phân tích hi quy 57
Bng 2.16: Bng đánh giá mc đ phù hp ca mô hình 58
Bng 2.17: Bng kim đnh đ phù hp ca mô hình 58
Bng 2.18: Bng kt qu hi quy s dng phng pháp enter 59
Bng 2.19: Bng xác đnh tm quan trng ca các bin đc lp 60
Bng 2.20: Bng kim đnh hiu qu kinh doanh theo lnh vc kinh doanh 61

Bng 2.21: Bng kiành hiu qu kinh doanh theo loi hình doanh nghi 63
Bng 2.22: Bng kiành hiu qu kinh doanh theo quy mô v 64




10


DANH MC HÌNH

Hình 1.1: Mô hình ca Atsede Woldie, Patricia Leighton và Adebimpe Adesua

(2008) 28
Hình 1.2: Hình 1.2 Mô hình ca Chuthamas Chittithaworn (201ààà
Hình 1.3: Mô hình ca M. Krishna Moorthy, Annie Tan, Caroline Choo, Wei
Chang Sue, Jonathan Tan Yong Ping, và Tan Kah Leong (2012)ààà
Hình 1.4: Mô hình ca Phan Th MàLààà
Hình 2.1: Lu đ nghiên cu 34
Hình 2.2: Mô hình nghiên cu đ xut 39
Hình 2.3: Mô hình điu chnh sau khi phân tích EFA 56




















11

Phn m đu
GII THIU

Lý do chnăđ tài
Nhng nm va qua, cùng vi quá trình phát trin và hi nhp ca nn kinh t
Vit Nam, doanh nghip nh và va (DNNVV) đư gi mt v trí ngày càng quan
trng, đóng góp đáng k vào tng trng kinh t ca c nc.
Vi s lng chim 97% tng s doanh nghip trên c nc, các DNNVV
đóng góp trên 40% GDP mi nm, to công n vic làm, huy đng các ngun vn
trong nc cho hot đng sn xut kinh doanh, gii quyt các vn đ xã hi. Ngoài
ra, trong quá trình vn hành, các DNNVV đư to ra mt đi ng doanh nhân và
công nhân, vi kin thc và tay ngh dn đc hoàn thin, đáp ng đc các yêu
cu mi trong cnh tranh.
ng và Nhà nc coi phát trin DNNVV là chin lc lâu dài, nht quán và
xuyên sut trong chng trình hành đng ca Chính ph, là nim v trng tâm
trong chính sách phát trin kinh t ca quc gia.
Thi gian va qua, DNNVV đư nhn đc nhng chính sách h tr c th t
phía Chính ph thông qua
vic ra đi hàng lot các Lut, Ngh đnh, Vn bn hng
dn… đc bit là Lut phá sn 2004, Lut doanh nghip 2005, Lut đu t 2005 và
Ngh đnh 56/2009/N-C đư có tác đng tích cc đn vic phát trin DNNVV, to
môi trng thông thoáng, bình đng cho các loi hình doanh nghip.
Song trên thc t phn ln các doanh nghip vn gp nhiu khó khn: khó tip
cn vi ngun vn ngân hàng, chi phí đu vào có xu hng gia tng, kt cu h tng
c s yu kém, trình đ công ngh lc hu, phân bit đi x, cnh tranh gay gt ca
các doanh nghip nc ngoài sau khi Vit Nam gia nhp T chc Thng mi th
gii (WTO)… c bit là tác đng tiêu cc ca cuc khng hong kinh t th gii
khin cho các DNNVV càng gp nhiu bt li trong hot đng sn xut kinh doanh.
Trc tình hình đó cn phi có mt c ch, chính sách phù hp, c th đ h tr các
DNNVV phát trin, vt qua khng hong kinh t, đáp ng yêu cu hi nhp.

12

Nhn thc đc vn đ này, tác gi chn đ tài “Phân tích các nhân t nh
hng đn hiu qu kinh doanh ca doanh nghip nh và va trên đa bàn Thành
ph H Chí Minh” nhm xác đnh các yu t nh hng ln đn doanh nghip.
Trên c s đó to điu kin thun li cho DNNVV phát trin, thích ng vi xu th
hi nhp gia các nc trong khu vc và trên th gii.
McăđíchăvƠăniădungănghiênăcu
 tài tp trung nghiên cu các vn đ sau:
- Th nht: xác đnh các nhân t nh hng đn hot đng sn xut kinh
doanh ca các DNNVV trên đa bàn thành ph H Chí Minh (Tp.HCM).
- Th hai: đo lng mc đ nh hng ca mt s nhân t đn hot đng ca
DNNVV.
- Th ba: trên c s kt qu lo lng, đi chiu li vi nhng chính sách h
tr ca chính ph cho DNNVV trong thi gian va qua đ đa ra các nhn xét và
khuyn ngh nhm phát trin DNNVV.
iătngăvƠăphmăviănghiênăcu
i tng nghiên cu là nhng DNNVV trên đa bàn Tp.HCM thuc các loi
hình: Công ty trách nhim hu hn (Công ty TNHH), Công ty c phn (Công
ty CP), Doanh nghip t nhân (DN t nhân), Doanh nghip nhà nc (DN nhà
nc) và các loi hình doanh nghip khác (Công ty liên doanh, và Doanh
nghip 100% vn nc ngoài )

Tác gi s nghiên cu trên c s điu tra các đi tng hin đang làm vic
trong các doanh nghip: giám đc, trng phòng, nhân viên, t trng, chuyên
viên…,

Phngăphápănghiênăcu
Quá trình nghiên cu đc thc hin qua 2 giai đon:

Giai đon 1: s dng phng pháp nghiên cu đnh tính nhm khng đnh
và b sung nhng tiêu chí đánh giá, điu chnh thang đo và xây dng bng câu
hi phc v cho quá trình nghiên cu đnh lng.

Giai đon 2: s dng phng pháp nghiên cu đnh lng. T các bin




13

đo lng  giai đon nghiên cu đnh tính, xác đnh các nhân t và các thuc
tính đo lng. Sau khi hiu chnh, thang đo cui cùng đc s dng cho phng
vn chính thc.

Mu và thông tin mu: kho sát đnh lng thc hin ti khu vc Tp.HCM.
i tng chn mu là nhng ngi hin đang làm vic trong các doanh nghip
 Tp.HCM, tin hành phng vn trc tip bng bng câu hi. Phng pháp ly
mu chn ngu nhiên mt s hc viên ti các lp hc ban đêm (ti chc, vn
bng 2, cao hc, …)  mt s trng i hc ti Tp.HCM (i hc Kinh T
Tp.HCM, i hc M Tp.HCM, i hc Khoa Hc T Nhiên, i hc Công
Nghip, …).
Mô hình đo lng gm 30 bin quan sát, s dng thang đo Likert 5 bc
khong (t 1: hoàn toàn không đng ý đn 5: hoàn toàn đng ý) đ lng hóa
và 5 gi thit, theo quy tc ti thiu là: 5 x 3 = 15 mu cho mt bin đo lng
(Bentle & Chou, 1987), do đó s mu tính toán ban đu là: 30 x 15 = 450.
Thu thp và phân tích d liu: S dng k thut x lý d liu bng phn

mm SPSS 16.0, tin hành kim đnh thông qua các bc: (1) đánh giá s b
thang đo và đ tin cy ca bin đo lng bng h s Cronbach Alpha và đ giá
tr (factor loading) bng phân tích nhân t khám phá EFA (Exploratory Factor
Analysis), (2) kim đnh các gi thuyt mô hình cu trúc và đ phù hp tng th
mô hình. Tip theo thc hin kim đnh T-Test, Bonferroni & phân tích
ANOVA (Analysis Of Variance) gia các nhóm đi tng khác nhau vi các
thành phn ca mô hình cu trúc đã đc kim đnh nhm tìm ra s khác bit có
ý ngha ca mt vài nhóm c th
ụănghaăthcătină
Kt qu nghiên cu xác đnh các yu t nh hng đn hiu qu kinh doanh ca
DNNVV trên đa bàn Tp.HCM. Trên c s đó, các doanh nghip s tp trung
ngun lc cn thit đ điu chnh hoc xây dng các chính sách cho phù hp vi
doanh nghip ca mình. ng thi tham chiu đn các chính sách ca chính ph đ
đa ra nhng nhn xét và khuyn ngh




14

Ktăcuălunăvn
Ni dung lun vn bao gm 3 chng:
Phnămăđu
Chngă1:ăCăs lý thuyt và mô hình nghiên cu
Gm nhng ni dung: mt s lý thuyt v DNNVV, các thành phn liên quan đn
hot đng kinh doanh ca DNNVV nh: nng lc ni ti ca doanh nghip, yu t
vn, chính sách v mô, chính sách đa phng. Mô hình nghiên cu liên quan.
Chng 2: Phng pháp nghiên cu và kt qu nghiên cu
Gm nhng ni dung: trình bày phng pháp nghiên cu chi tit, kt qu nghiên
cu đnh tính, hiu chnh thang đo, thông tin mu. Phân tích d liu và trình bày kt

qu phân tích d liu
Chng 3: Gii pháp và khuyn ngh
Gm nhng ni dung: tóm tt và tho lun kt qu nghiên cu, đóng góp ca đ
tài, ý ngha thc tin ca đ tài và đ xut mt s gii pháp áp dng kt qu
nghiên cu vào thc tin, hn ch ca đ tài và đ xut hng nghiên cu tip
theo.
Phn kt lun




















15

Chngă1

CăS LÝ THUYT VÀ MÔ HÌNH NGHIÊN CU

1.1 Khái quát v doanh nghip nh và va
1.1.1Khái nim
Doanh nghip nh và va là nhng doanh nghip có quy mô nh bé v mt
vn, lao đng hay doanh thu. DNNVV có th chia thành ba loi cng cn c vào
quy mô đó là doanh nghip siêu nh (micro), doanh nghip nh và doanh nghip
va. Theo tiêu chí ca Nhóm Ngân hàng Th gii, doanh nghip siêu nh là doanh
nghip có s lng lao đng di 10 ngi, doanh nghip nh có s lng lao đng
t 10 đn di 50 ngi, còn doanh nghip va có t 50 đn 300 ngi.
Mi nc thng có tiêu chí riêng đ xác đnh doanh nghip nh và va 
nc mình ví d nh  c, DNNVV đc đnh ngha là nhng doanh nghip có s
lao đng di 500 ngi, trong khi đó  B là 100 ngi. Nhng cho đn nay Liên
minh Châu Ểu (EU) đư có khái nim v DNNVV chun hóa hn. Nhng doanh
nghip có di 50 lao đng đc gi là doanh nghip nh còn nhng doanh nghip
có trên 250 lao đng đc gi là nhng doanh nghip va. Ngc li,  M nhng
doanh nghip có s lao đng di 100 ngi đc gi là doanh nghip nh, di
500 ngi là doanh nghip va.
 Vit Nam, theo Ngh đnh s 56/2009/N-CP ngày 30/6/2009 ca Chính
ph v tr giúp phát trin doanh nghip nh và va, khái nim DNNVV đc đnh
ngha nh sau “Doanh nghip nh và va là c s kinh doanh đư đng kỦ kinh
doanh theo quy đnh pháp lut, đc chia thành 3 cp: siêu nh, nh, va theo qui
mô tng ngun vn (tng ngun vn tng đng tng tài sn đc xác đnh trong
bng cân đi k toán ca doanh nghiêp) hoc s lao đng bình quân nm (tng
ngun vn là tiêu chí u tiên), c th nh sau:

16

Bng 1.1 Tiêu chí phân loi doanh nghip ti Vit Nam
Quy mô
Doanh
nghip
siêu nh
Doanh nghip nh
Doanh nghip va
Khu vc
S
lao đng
Tng ngun
vn
S lao đng
Tng ngun
vn
S lao
đng
I.Nông,
lâm nghip
và thy sn
10 ngi
tr xung
20 t đng
tr xung
T trên 10

ngi đn
200 ngi
T trên 20
t đng đn
100 t đng
T trên 200
ngi đn
300 ngi
II.Công
nghip và
xây dng
10 ngi
tr xung
20 t đng
tr xung
T trên 10
ngi đn
200 ngi
T trên 20
t đng đn
100 t đng
T trên
200 ngi
đn 300
ngi
III.Thng
mi và dch
v
10 ngi
tr xung

10 t đng
tr xung
T trên 10
ngi đn
50 ngi
T trên 10
t đng đn
50 t đng
T trên 50
ngi đn
100 ngi

Ngun: Ngh đnh 56/2009/N-CP ngày 30/6/2009 ca Chính ph
1.1.2ăcăđim
Loi hình doanh nghip này đc phát trin  hu ht tt c các vùng, min
ca đt nc, có th huy đng và s dng mi ngun lc.
Phn ln sn phm ca DNNVV nhm phc v ti ch, đáp ng đc phn
ln nhu cu ca các thành phn trong xã hi.
DNNVV có quy mô tng đi nh nên d dàng điu chnh hot đng, chuyn
hng kinh doanh, thích ng nhanh vi s thay đi ca th trng góp phn làm cho
nn kinh t linh hot hn. Quy mô lao đng, vn và doanh thu hn ch vì vy d
dàng lâm vào tình trng phá sn. Do dó thng xuyên đc chính ph h tr v
nhiu mt thông qua các chính sách, công c tài chính.




17

Thu hút mt lng lao đng ln, phn ln là lao đng có trình đ trung bình

và thp. Bên cnh đó đi ng qun lý ca DNNVV có trình đ hn ch thng điu
hành theo kinh nghim, tp quán và bn nng vì vy cha có tm nhìn chin lc,
kh nng xâm nhp th trng nc ngoài còn nhiu hn ch.
Sc cnh tranh ca doanh nghip và sn phm, dch v còn thp. Nguyên nhân
là do trình đ công ngh thp dn đn cht lng sn phm không cao, mu mư
không đa dng khin giá tr gia tng ca sn phm thp. Hn ch v thông tin, hn
ch v vn… s bo h ca Nhà nc vi các doanh nghip nhà nc làm hn ch
nng lc cnh tranh ca DNNVV.
Quy mô nhà xng nh hp, c s vt cht và trình đ k thut yu kém, lc
hu, không đng b dn đn khó khn trong vn đ ng dng khoa hc công ngh
tiên tin vào hot đng sn xut kinh doanh.
1.1.3 Vai trò caăDNNVVătrongănnăkinhătăthătrngăăVităNam
Trong 10 nm qua, nn kinh t nc ta có nhng bc phát trin không ngng
và đư gt hái đc nhiu thành công. Tc đ tng trng kinh t tng đi cao,
ngay c trong giai đon khng hong kinh t toàn cu, mc tng trng bình quân
đt 7,2%/nm trong thi k 2001-2010 (7,5% giai đon 2001-2005 và gn 7% giai
đon 2006-2010). GDP bình quân đu ngi theo giá thc t vào nm 2010 c
khong 1.200USD do đó nc ta đc xp trong danh sách các quc gia có thu
nhp trung bình thp, thu hp đáng k khong cách phát trin so vi các nn kinh t
khác trong khu vc.  đt đc thành qu đó, chúng ta phi tha nhn s đóng
góp đáng k ca các DNNVV.
1.1.3.1ă DNNVVă đóngă vaiă tròă quană trngă trongă vică thúcă đyă kinhă tă tngă
trngăvƠătngăthuănhpăqucădơn
DNNVV vi quy mô nh và va, mc đ đu t không ln, linh hot và rt
phù hp cho phát trin kinh t dân doanh. DNNVV là phng thc phù hp và hu
hiu đ huy đng ngun lc t nhân dân cho phát trin kinh t. T nm 2001 đn
tháng 6/2008 đư có 285.900 doanh nghip, ch yu là các DNNVV đư đng kỦ mi,
đa tng s doanh nghip trong c nc lên 349.300 doanh nghip vi tng s vn

18

đng kỦ trên 1.389.000 t đng. T nm 2005 đn nay, bình quân hàng nm khu
vc DNNVV thuc các thành phn kinh t đóng góp hn 45%GDP và riêng khu
vc kinh t t nhân trong nc đư đóng góp 40%GDP hàng nm.
Nu xét riêng ngành công nghip ch bin, v s lng các DNNVV tp trung
ch yu vào 9 ngành sau: sn xut thc phm và đ ung; sn xut hóa cht và các
sn phm hóa cht; sn xut các sn phm t cht khoáng phi kim loi khác; sn
xut các sn phm t kim loi (tr máy móc thit b), sn xut, sa cha phng
tin vn ti khác; ch bin g và sn phm t g; dt; sn xut trang phc; sn xut
các sn phm cao su và plastic. Gía tr sn lng ca 9 ngành này chim 70% tng
giá tr sn lng ca ngành công nghip ch bin.
DNNVV hin nay chim khong 97% tng s doanh nghip trên toàn quc.
Trong đó phn ln là doanh nghip dân doanh, đóng góp khong 26% tng sn
phm xư hi, 31% tng giá tr sn lng công nghip, 78% tng mc bán l, 64%
tng lng vn chuyn hàng hóa.
1.1.3.2ăDNNVVăđóngăvaiătròăquanătrngătrongăvnăđăgiiăquytăvicălƠmăchoă
ngiălaoăđng
Khi nhng DNNVV làm n phát đt, m rng quy mô và thuê nhiu nhân
công thì nn kinh t s phát trin và ngc li, khi h làm n thua l và sa thi nhân
công thì nn kinh t s ri vào tình trng suy thoái. Do đó phát trin DNNVV gi
vai trò quan trng trong nn kinh t.
Vit nam là nc đông dân, li ch yu sng bng ngh nông vi thu nhp
thp, lao đng d tha nhiu. Bên cnh đó chính sách ct gim biên ch trong b
máy nhà nc và khu vc doanh nghip, nhà nc đư làm cho lao đng d tha
ngày càng tng. Hàng nm, nc ta có khong 1.000.000 ngi gia nhp lc lng
lao đng. Chính khu vc DNNVV đư gi vai trò quan trng trong vic gii quyt
vic làm, gim t l tht nghip.

Theo s liu ca Tng cc Thng kê công b cho thy: DNNVV là ngun to
ra vic làm ch yu trong tt c các lnh vc, chim trên 50,1% lc lng lao đng
trong tt c các loi hình doanh nghip.




19

1.1.3.3ăDNNVVăhuyăđngămiăngunălcătimănng,ătoăcăhiăchoămiăngiă
kinh doanh
Hot đng ca DNNVV thng bt đu vi mt ngun vn hn hp mà ch
yu là vn nhàn ri trong dân c. Các DNNVV thuc các thành phn kinh t đư thu
hút phn ln lao đng tham gia vào sn xut, mà cha đòi hi lao đng phi có trình
đ cao, phi đào to nhiu thi gian. Ngi lao đng ch cn đc bi dng hoc
đào to ngn hn là có th tham gia sn xut kinh doanh. Hin nay, còn có nhiu
tim nng trong dân cha đc khai khác, c th nh: tim nng v trí tu, tay ngh
tinh xo, lao đng, vn, bí quyt ngh nghip, điu kin t nhiên… Vic phát trin
các DNNVV sn xut các ngành ngh truyn thng  nông thôn là mt trong nhng
hng quan trng đ s dng tay ngh tinh xo ca các ngh nhân, nhm thu hút lao
đng nông thôn và phát huy li th ca tng vùng đ phát trin kinh t.
T ch ngun vn ít, lao đng th công c gii là chính, nên các ngun
nguyên liu ch yu là khai thác và s dng ti ch, thuc phm vi đa phng. Nh
vy, khai thác và tn dng đc mt cách trit đ các ngun nguyên liu phong phú
và đa dng ca đt nc.
1.1.3.4ăóngăgópăvƠoăngơnăsáchănhƠănc
Ngun thu ngân sách t doanh nghip nhà nc hin nay chim t trng ln,
nhng tình hình hin nay đ có ngun thu ngân sách nhà nc thì nhà nc cng
phi tr cp cho doanh nghip nhà nc. Hn na, mt khi gia nhp WTO thì vic
tr cp này không th duy trì, và h qu là ngun thu t doanh nghip nhà nc khó

đc đm bo. Vì vy, ngân sách nhà nc ngày càng ph thuc vào các ngun thu
khác, trong đó đc bit quan trng là t thu do các doanh nghip dân doanh đóng
góp.
Nh vy, phát trin kinh t dân doanh mt cách bn vng s là bin pháp quan
trng nht đ đm bo ngân sách quc gia. Hn na, xét v tính nng đng và hiu
qu thì khu vc kinh t dân doanh ca chúng ta có l ch thua mi khu vc đu t
nc ngoài. Kinh t dân doanh li là khu vc phát trin nhanh nht ngay c trong
giai đon khng hong. T cui nm 2007 đn nay, nn kinh t nc ta chu nhiu




20

nh hng tiêu cc ca cuc khng hong tài chính và suy thoái kinh t toàn cu
nhng s lng doanh nghip đng kỦ thành lp mi vn tng. S gia tng này s
góp phn đáng k vào ngun thu ngân sách nhà nc (ch yu là ngun thu thu).
1.1.3.5ăGópăphnălƠmătngăhiuăquăvƠănngălcăcnhătranhăcaănnăkinhăt
S ra đi ca các DNNVV đư làm tng tính cnh tranh ca nn kinh t. Vi s
tn ti ca nhiu doanh nghip cùng hot đng trong mt ngành, lnh vc s làm
gim tính đc quyn và buc doanh nghip phi chp nhn cnh tranh. Doanh
nghip phi liên tc đi mi đ tn ti và phát trin. Vi tính linh hot ca mình,
các DNNVV s to đc sc ép cnh tranh, thm chí vi các công ty ln, các tp
đoàn đa quc gia. ng thi nhiu DNNVV còn đóng vai trò là v tinh cho các
doanh nghip ln, thúc đy quá trình chuyên môn hóa và phân công lao đng trong
sn xut, làm tng hiu qu ca chính DNNVV cng nh ca doanh nghip hp tác.
1.1.4 Các hn ch căbn ca khu vc DNNVV
1.1.4.1 V vn
Nhìn chung, các DNNVV có đc đim chung là thiu vn, t đó dn đn nhiu
vn đ khác có liên quan nh: khó khn v đi mi công ngh, chuyên môn hóa sn

xut- kinh doanh; khó khn v tài sn th chp đ vay vn; khó tip cn vi các
ngun vn vay… T l DNNVV tip cn đc vi vn vay ngân hàng tng đi
thp so vi nhu cu vn thc s.
Hin nay trong điu kin nn kinh t suy gim, t l n xu ca các doanh
nghip có xu hng tng nhanh do tình hình tài chính, hot đng kinh doanh, kh
nng tr n ca doanh nghêp sa sút; đc bit do chi phí vn tng và kh nng tiêu
th hàng hóa chm li, thm chí nhiu DNNVV phi tm dng sn xut.
Bên cnh đó, các doanh nghip t nhân thng khó tip cn vi các ngun tín
dng dài hn vì điu kin th chp. Thiu s tin cy t phía các t chc tín dng,
DNNVV ph thuc nhiu vào các ngun vn t có hoc huy đng vn t bn bè.
* Nguyên nhân:
- Nng lc tài chính ca doanh nghip t nhân yu: ây là tiêu chí quan trng
trong vic xét duyt cho vay ca t chc tín dng (TCTD) nhm đánh giá kh nng




21

tr n và các vn đ khác có liên quan đn hot đng ca doanh nghip. Tuy nhiên,
các DNNVV thng b hn ch v nng lc tài chính, vn t có thp (trung bình
khong 3-4 t/doanh nghip) nên không đáp ng yêu cu ca TCTD.
- Không đm bo tính minh bch trong báo cáo tài chính: Phn ln các báo
cáo tài chính và s sách k toán ca DNNVV cha đc thc hin đy đ, chính
xác, minh bch, công khai. Qun lý hot đng mang tính cht gia đình, báo cáo
chính thc thng thp hn tình trng thc t. Mt khác, DNNVV thng bán hàng
không có hp đng, không tuân th ch đ phát hành hóa đn bán hàng, không
thanh toán qua ngân hàng, Tt c nhng điu này đư làm cho vic phân tích, đánh
giá tình hình tài chính ca DNNVV không đ đ tin cy, nh hng đn quyt đnh
xem xét cp tín dng ca các TCTD đi vi doanh nghip.

- Không có tài sn đm bo cho khon vay: a s các DNNVV hin không có
tài sn có giá tr cao đ bo đm cho các khon vay ca mình nên khó tip cn đc
ngun vn t TCTD. Hin nay, Th tng Chính ph đư ban hành quyt đnh s
14/2009/Q/TTg ngày 21 tháng 1 nm 2009 ban hành Quy ch Bo lãnh cho doanh
nghip vay vn ca Ngân hàng thng mi, trong đó giao Ngân hàng phát trin thc
hin vic bo lãnh tín dng cho các doanh nghip. Tuy nhiên, quyt đnh này mi
trin khai nên kt qu đt đc cha cao.
- V chính sách ca TCTD: a s các TCTD hin nay cng có đnh hng đn
phát trin dch v bán l, mà DNNVV là khách hàng tim nng đi vi các TCTD.
Tuy nhiên, các TCTD cha có quy ch cho vay riêng đi vi DNNVV mà vn áp
dng quy ch cho vay áp dng chung cho tt c các khách hàng, trong khi trình đ
qun lý, ch đ tài chính k toán, ca các doanh nghip này còn bt cp và cha
minh bch, điu này làm cho hot đng cho vay ca TCTD đi vi các DNNVV
còn có khong cách nht đnh.
1.1.4.2 V trìnhăđ qun lý và uy tín ca DNNVV :
- Trình đ qun lỦ, nng lc qun tr điu hành ca các DNNVV còn nhiu
hn ch, đc bit là trong quá trình trin khai, xây dng phng án, d án sn xut




22

kinh doanh còn lúng túng, ít kh thi và thiu tính thuyt phc đ TCTD đu t cho
vay thc hin các phng án, d án.
- Uy tín và kh nng cnh tranh cha cao, kh nng hp tác và liên kt kinh
doanh còn thp, nhiu c s sn xut, kinh doanh thiu n đnh, cha tuân th đúng
quy đnh ca pháp lut,… đó chính là rào cn, hn ch kh nng tip cn ngun vn
cho vay ca các TCTD.
1.1.4.3 Trìnhăđ k thut, công ngh sn xut:

Các DNNVV thng có k thut, công ngh sn xut, máy móc c, lc hu;
thiu thông tin v công ngh, máy móc thit b, ngun cung cp; ít hiu bit v qun
lý sn xut và qun lý cht lng dn đn cht lng và nng sut thp.
* Nguyên nhân ch yu ca vn đ này là do:
- Chi phí đu t cho công ngh mi thng rt cao, trong khi đó, vn đu t
ca các DNNVV b hn ch, li khó tip cn đc vi các khon vn vay tín dng
t các ngân hàng (nht là đi vi các doanh nghip t nhân) nh đư nêu trên nên
khó tip cn công ngh sn xut mi, hin đi.
- V phía Nhà nc: thiu các Trung tâm h tr k thut cho các doanh nghip
và cung cp các thông tin v th trng công ngh. Ngoài ra các chính sách h tr
phát trin công ngh cho các doanh nghip còn cha đc trin khai mnh.
1.1.4.4 Vnă đ đtă đai và mt bng sn xută (đi vi các doanh nghip sn
xut)
Các DNNVV hin cng đang gp nhiu khó khn v mt bng phc v cho
hot đng sn xut kinh doanh, nht là trong thi đim hin nay do:
- Các DNNVV b hn ch v kh nng tài chính và thng thc hin hot
đng sn xut kinh doanh ngay ti ni  (nht là đi vi các doanh nghip nh, các
h kinh doanh cá th). Do đó, khi thc hin di di s khó tìm đc đa đim phù
hp vi quy hoch và không đ vn đ đu t mua đt và xây dng nhà xng mi
phc v cho sn xut kinh doanh. Còn nu thuê đt trong các khu công nghip thì
giá thuê đt thng quá cao so vi kh nng ca các doanh nghip này (giá cho thuê




23

đt trong các khu công nghip trên đa bàn Thành ph hin nay là trên 100
USD/m
2

/50 nm)
- a đim sn xut ca các DNNVV thng  gn ni tiêu th sn phm hoc
gn ni cung cp nguyên vt liu đu vào. Khi thc hin di di đn đa đim mi xa
hn, ngoài vic chi phí tng do phi đu t xây dng nhà xng mi thì chi phí
phc v sn xut cng tng lên dn đn giá thành gia tng làm nh hng đn hot
đng sn xut kinh doanh ca các doanh nghip.
1.1.4.5 V trìnhăđ qunălỦălaoăđng và lcălngălaoăđng
Hu ht các DNNVV cha thích nghi vi c ch th trng, các hot đng ca
DNNVV trong c ch mi còn gp nhiu lúng túng.
Nhiu DNNVV cha có chin lc v nhân s, cha quan tâm đn đào to,
bi dng lc lng lao đng. Cht lng qun lý doanh nghip còn thp, không ít
doanh nghip cha thc hin đy đ và nghiêm túc các quyn dân ch ca c đông,
ca ngi góp vn, cha tôn trng vai trò ca Hi đng qun tr. Nhng thông l
qun tr tt nht cha đc áp dng trong các công ty. Ngi lao đng cha nhn
thc đy đ v quyn và ngha v ca mình nên quyn làm ch cha đc phát huy.
Hin nay, trong thi k hi nhp kinh t quc t, ngun nhân lc phc v cho
các ngành công nghip va thiu v s lng li va không đáp ng đc yêu cu
v mt cht lng, nht là các k thut viên và các công nhân lành ngh. Trong khi
đó, công tác đào to ngh trên đa bàn Thành ph nói riêng và c nc nói chung
còn yu, cha đm bo c v lng ln v cht.
* Nguyên nhân sau :
- Cha có c quan d báo ngun lc theo các trình đ, ngành ngh khác nhau
hoc có nhng d báo mang tính chin lc dài hn cho tng ngành ngh c th; vic
trin khai quy hoch mng li trng lp v dy ngh cha đáp ng yêu cu thc
tin, dn đn tình trng phân b không đng đu, chng chéo, d tha ngành này
nhng li thiu ht ngành khác; hc viên hc ngh đư thiu nhng tình trng hc viên
hc xong ra làm vic trái ngh vn có t l cao.

24

- Chng trình giáo dc ngh cha đc thc hin theo hng hin đi, s
lng các c s đào to ngh, s lng hc sinh hc ngh và cht lng đào to
ngh thp, c s vt cht và máy móc thit b ca trng đào to ngh rt lc hu,
cha đáp ng đc nhu cu ca th trng lao đng; mc dù Thành ph đư trin khai
đào to theo đa ch, thí đim đu thu ch tiêu đt hàng dy ngh t ngân sách ca
Thành ph và đn nay đư đt kt qu bc đu trong vic phi hp gia các doanh
nghip và các c s đào to, dy ngh (t l lao đng đư qua đào to hin đt 46%)
nhng cha có s kt, rút kinh nghim đ nhân rng mô hình.
- u t ca Nhà nc cho giáo dc dy ngh còn ít nhng li dàn tri; các h
tr cho hot đng đào to ngh t Trung ng còn ít, cha có hiu qu cao; các c
ch, chính sách cho các giáo viên dy ngh cha phù hp.
- Ngoài ra, ngi lao đng sau khi đc đào to và làm vic có kinh nghim
thng có xu hng chuyn sang các doanh nghip ln hoc các công ty nc
ngoài vi mc lng cao hn và điu kin làm vic tt hn.
1.1.4.6 Ngun thông tin
Theo báo cáo ca các doanh nghip, trong thi đim hin nay, khi Vit Nam
đư chính thc gia nhp T chc Thng mi Th gii (WTO), nhu cu v ngun
thông tin h tr cho các hot đng ca các doanh nghip là rt ln. Tuy nhiên, trên
thc t, phn ln các doanh nghip trên đa bàn Thành ph cng nh c nc đu có
quy mô va và nh, không đ kh nng đ t tìm kim các thông tin hoc thuê dch
v bên ngoài. iu này dn đn các doanh nghip hin đang thiu các ngun thông
tin cn thit cho hot đng ca mình, c th:
- Thông tin v th trng: gm các thông tin v nhu cu ca th trng mi, th
trng tim nng; các thông tin v các quy đnh v hàng rào k thut ti các th
trng truyn thng và th trng tim nng…
- Thông tin v khoa hc k thut: Nhiu doanh nghip mun đu t đi mi
trang thit b nhng li thiu các thông tin v các trang thit b mi, tiên tin trên

th gii, dn đn vic thc hin đu t gp khó khn hoc phi tn chi phí cao đ
thuê các đn v t vn. Hin thành ph H Chí Minh đư thành lp Trung tâm thông




25

tin khoa hc công ngh và t chc ch thit b - công ngh trên mng. Tuy nhiên,
vn cha đáp ng đc ht các nhu cu ca các doanh nghip, cn phi có s h tr
thêm t các B ngành Trung ng.
- Thông tin v hi nhp kinh t quc t: Ngay sau khi Vit Nam gia nhp T
chc thng mi th gii (WTO) và cn c Ngh quyt s 16/2007/NQ-CP ngày 27
tháng 2 nm 2007 ca Chính ph, thành ph H Chí Minh đư trin khai công tác
tuyên truyn, tp hun v WTO cho các cán b, nhân viên và các doanh nghip. Tuy
nhiên, mi ch là các thông tin c bn v WTO trên c s tài liu t biên son, cha
có hng dn c th ca các B chuyên ngành v các ni dung cam kt c th, các
quy tc, lut l ca WTO cng nh đnh hng công vic phi làm; thiu các thông
tin v th trng nh đư nêu  trên.
1.1.4.7 Mt s khóăkhn,ăvng mc khác
- V vic kim tra cht lng sn phm:  có th xut khu hàng hóa, các
doanh nghip cn phi đm bo các tiêu chun k thut, cht lng ca hàng hóa
theo yêu cu ca th trng nhp khu. Tuy nhiên, mt khó khn vng mc hin
nay ca các DNNVV hin nay là không đ kh nng đ t đu t h thng kim tra
(test) cht lng sn phm có đ chính xác cao đ đm bo các yêu cu kht khe t
phía đi tác.
- Hin nay, Vit Nam đư gia nhp WTO nên vic trin khai thc hin h tr
phi tuân theo các quy đnh ca WTO, dn đn mt s chng trình h tr trc tip
cho các doanh nghip đư không còn phù hp.
- Khó khn trong công tác xúc tin đu t, nht là công tác thông tin, t chc

xúc tin đu t theo tng nhóm ngành tim nng.
- Theo phn nh ca nhiu doanh nghip, mc thu sut thu thu nhp doanh
nghip dù mi đc điu chnh gim còn 25%, nhng trong điu kin khó khn hin
nay thì mc thu sut này vn còn quá cao