Thực trạng quy trình thực thi chính sách khuyến khích chuyển dịch cơ cấu nông nghiệp thông qua hình thức hỗ trợ lãi vay tại TPHCM và các hàm ý chính sách

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP. H CHÍ MINH
__________________



CHNG TRÌNH GING DY KINH T FULBRIGHT



NGUYN TH BO NGHI




THC TRNG QUY TRÌNH THC THI CHÍNH SÁCH
KHUYN KHÍCH CHUYN DCH C CU NÔNG NGHIP
THÔNG QUA HÌNH THC H TR LÃI VAY
TI THÀNH PH H CHÍ MINH VÀ CÁC HÀM Ý CHÍNH SÁCH



LUN VN THC S KINH T


Chuyên ngành: Chính Sách Công
Mã s: 603114


NGI HNG DN KHOA HC:
PGS.TS. PHM DUY NGHA

TP. H Chí Minh, nm 2012
i
LIăCAMăOAN

Tôi xin cam đoan lun vn nƠy hoƠn toƠn do tôi thc hin. Các đon trích dn và s liu s
dng trong lun vn đu đc dn ngun vƠ có đ chính xác cao nht trong phm vi hiu
bit ca tôi. Lun vn nƠy không nht thit phn ánh quan đim ca trng i hc Kinh
t Thành ph H Chí Minh hay ca Chng trình Ging dy Kinh t Fulbright.

TP. H Chí Minh, ngƠy 01 tháng 06 nm 2012
Tác gi lun vn


Nguyn Th Bo Nghi
ii
LI CMăN


Li đu tiên xin chân thành cm n các thy cô giáo, các anh ch nhơn viên Chng trình
Ging dy Kinh t Fulbright đƣ tn tình truyn đt kin thc vƠ giúp đ tôi trong thi gian
theo hc ti chng trình.

c bit xin trân trng cm n s quan tơm, đng viên và ch dn ca PGS.TS. Phm Duy
Ngha đi vi tôi trong quá trình thc hin lun vn nƠy.

Xin đc cm n các cô chú, các anh ch và các bn  Chi cc Phát trin Nông thôn thành
ph H Chí Minh đƣ tn tình t vn vƠ giúp đ tôi trong sut thi gian thc hin lun vn.

VƠ sau cùng, xin đc bày t lòng bit n vô hn đi vi gia đình, luôn yêu thng vƠ
khích l tôi.


Nguyn Th Bo Nghi

iii
TÓM TT

Nông nghip có vai trò quan trng  phng din cung cp hàng hóa, dch v môi
trng và là hành lang xanh ca khu vc đô th. Hn th na, ngành này còn cung cp
ngun thc phm, li tc, vic làm và ngun đu t cho đa s nông dân  khu vc ngoi
thành. Chính vì vy, chuyn dch CCKTNN nhm tng hiu qu trong sn xut là quá trình
xuyên sut mà nhng ngi nông dân và nhà làm chính sách luôn chú trng.
 thúc đy nhanh quá trình chuyn dch CCKTNN, Chính ph có th thc hin rt
nhiu chính sách nông nghip nh: (i) chính sách tín dng; (ii) chính sách đt đai; (iii)
chính sách khoa hc công ngh; (iv) chính sách khuyn nông; (v) chính sách đƠo to lao
đng nông nghip; (vi) chính sách đu t; (vii) chính sách tiêu th nông sn. Các chính
sách này có vai trò quan trng trong vic khai thông ngun lc, khc phc nhng hn ch
trong quá trình sn xut, chuyn đi c cu cây trng vt nuôi.
Thi gian qua TP.HCM đƣ thc hin chính sách h tr lãi sut đ khuyn khích
chuyn dch CCKTNN thông qua hai Quyt đnh s 105/2006/Q-UBND và Quyt đnh
s 36/2011/Q-UBND ca UBND TP.HCM v chính sách KKCDCCNN theo hng nông

nghip đô th nhm giúp ci thin công ngh vƠ gia tng giá tr trong sn xut nông nghip.
Tham gia vào quá trình thc thi chính sách này có Ngân hàng NN&PTNT thc hin gii
ngân cho vay và b máy t chc qun lỦ nhƠ nc t cp Thành ph đn cp xã. Vì th,
mc tiêu ca đ tài nhm tin hành nghiên cu quy trình thc thi chính sách KKCDCCNN
ti TP.HCM trong thi gian va qua.
Qua tìm hiu, phân tích v thc trng ca quy trình thc thi chính sách
KKCDCCNN ti TP.HCM, nghiên cu có mt s nhn đnh nh sau:
Th nht, quy trình phê duyt phng án sn xut chm và kéo dài. Thi gian phê
duyt có th mt t 30 ậ 40 ngày.
Th hai, s tin vay trong chính sách KKCDCCNN ch yu đc phân b cho mt
s ít doanh nghip  khu vc nông thôn (doanh nghip chim khong 97% lng vn vay
bình quân so vi h nông dân). Hn th na, chi phí giao dch đ thc hin vay vn ca h
nông dơn cao hn so vi doanh nghip.
Th ba, s phân quyn t chính quyn cp trên đn chính quyn cp di còn hn
ch, nên mc đ t ch trong quá trình ra quyt đnh ca chính quyn đa phng cha
cao. Bên cnh đó, s phi hp gia c quan qun lỦ nhƠ nc đa phng và Ngân hàng
iv
NN&PTNT cha cao, lƠm phát sinh mt s khó khn vƠ mơu thun trong quá trình thc thi
chính sách.
Th t, hiu qu điu tit v mt pháp lý và kh nng kim tra giám sát trong chính
sách KKCDCCNN ti TP.HCM còn kém. Vì vy, kh nng chính sách b lm dng có th
xy ra.
Kt qu phân tích thc trng quy trình thc thi chính sách KKCDCCNN có th gi
ý mt s chính sách nh sau: (i) các vn bn pháp lut ca chính sách phi có các quy đnh,
mnh lnh chi tit rõ ràng, đm bo ngi thc hin d dàng chp hƠnh đúng theo quy
đnh, đng thi làm gim thiu ti đa chi phí giao dch ca ngi tham gia chính sách
KKCDCCNN; (ii) tng phơn cp qun lý và trách nhim ca c quan ThƠnh ph cho c
quan đa phng s làm gn nh b máy t chc hot đng; (iii) cn phi hoàn thin h
thng kim tra giám sát quy trình thc thi chính sách nhm hn ch và kim soát đc ri
ro v nhng h qu đi ngc li vi mc tiêu ca Chính ph.

Theo các gi ý chính sách trên, các khuyn ngh chính sách mà lun vn đa ra bao
gm: (i) xem xét và hoàn thin các quy đnh v trình t th tc vay vn, v vic thc hin
kim tra giám sát trong chính sách KKCDCCNN; (ii) phát huy vai trò ca UBND xã,
phng trong vic tham mu Hi đng thm đnh qun, huyn phê duyt phng án vay
vn; (iii) c quan qun lý cp Thành ph dn trao quyn cho c quan cp di nhm gim
bt các khâu trung gian trong quy trình thc thi chính sách; (iv) thành lp ban kim soát
nm trong ban điu hƠnh chng trình chuyn dch CCKTNN đ thc hin các trách nhim
kim tra, giám sát và gii trình v các hot đng tài chính, tình hình s dng ngân sách
trong chính sách KKCDCCNN; (v) phi hp vi Ngân hàng nhm ci thin quy trình thc
thi chính sách; (vi) làm rõ v kh nng đóng góp ca các doanh nghip trong quá trình
chuyn đi CCKTNN ti TP.HCM.


v
MC LC
LI CAM OAN i
TÓM TT iii
MC LC v
DANH MC CH VIT TT vii
DANH MC CÁC HÌNH V,  TH viii
CHNG 1: GII THIU 1
1.1. Bi cnh nghiên cu 1
1.2. Mc tiêu nghiên cu 2
1.3. Câu hi nghiên cu 3
1.4. Phm vi và thit k nghiên cu 3
1.4.1. Phm vi nghiên cu 3
1.4.2. Thit k nghiên cu 3
1.4.3. B cc đ tài 4
CHNG 2: C S NGHIÊN CU VÀ NGUN THÔNG TIN 5
2.1. C s nghiên cu 5

2.2. Phng pháp thu thp thông tin 6
2.2.1. Thông tin s cp 6
2.2.2. Thông tin th cp 7
CHNG 3: PHỂN TệCH THC TRNG CHÍNH SÁCH KHUYN KHÍCH
CHUYN DCH C CU NÔNG NGHIP TI THÀNH PH H CHÍ MINH 8
3.1. C s pháp lý thc hin chính sách 8
3.1.1. Vn bn pháp lut ca trung ng 8
3.1.2. Vn bn pháp lut ca TP.HCM v các tin trình thc hin chính sách
khuyn khích chuyn dch c cu nông nghip 9
3.1.3. ánh giá chung 11
3.2. B máy t chc 12
3.2.1. C cu t chc trong quy trình phê duyt 12
3.2.2. C cu t chc trong quy trình cp h tr lãi vay 15
3.2.3. Nhn xét chung 17
3.3. Quy trình thc thi chính sách 19
3.3.1. Quy trình phê duyt 19
3.3.1.1. Các bc tin hành thc hin phê duyt 19
vi
3.3.1.2 Tình hình thc hin phê duyt 21
3.3.2. Quy trình cp h tr lãi vay 24
3.3.2.1. Các bc thc hin 24
3.3.2.2. Tình hình thc hin cp h tr lãi sut 26
3.3.3. Quy trình kim tra giám sát 27
3.4. Kt lun chng 3 32
CHNG 4: GI Ý VÀ KIN NGH CHÍNH SÁCH 33
4.1. Mt s gi ý chính sách 33
4.2. Kin ngh chính sách 34
4.2.1. V c cu b máy t chc điu hành 34
4.2.2. V quy trình thc thi chính sách 35
CHNG 5: KT LUN 37

DANH MC TÀI LIU KHAM THO 39
PH LC 42
Ph lc 1: Tng hp tình hình phê duyt vn vay theo tng nm phân theo đi tng 42
Ph lc 2: Tng hp tình hình phê duyt vn vay theo tng nm phơn theo qun
huyn 44
Ph lc 3: Thng kê tình hình kinh phí h tr lãi vay t 2006 ậ 2011 và d toán 2012 47
Ph lc 4: Trích dn các ý kin phng vn 48
Ph lc 5: Danh sách cán b đánh giá v t l ngi th hng s dng vn đúng
mc đích vƠ lƠm n có hiu qu 56
Ph lc 6: Tóm lc các ni dung c bn ca Quyt đnh s 36/2011/Q-UBND so
vi Quyt đnh 105/2006/Q-UBND và Quyt đnh 15/2009/Q-UBND 59
Ph lc 7: Phiu điu tra kho sát ắv tình hình trin khai thc hin chính sách ca
y ban nhân dân thành ph H Chí Minh” 60
Ph lc 8: Khái nim v tr cp nông nghip theo WTO 67

vii
DANH MC CH VIT TT

ADB : (Asian Development Bank)
Ngân hàng Phát trin Châu Á
CCPTNT : Chi cc Phát trin nông thôn
CCKTNN : C cu kinh t nông nghip
KHT : K hoch đu t
KKCDCCNN : Khuyn khích chuyn dch c cu nông nghip
NN&PTNT : Nông nghip và Phát trin nông thôn
PRA : (Participatory rural appraisal)
ánh giá nông thôn có s tham gia
TP.HCM : Thành ph H Chí Minh
UBND : y ban nhân dân
viii

DANH MC CÁC HÌNH V,  TH

Hình 3.1: Gin đ Venn 14
Hình 3.2: B máy t chc cp tr lãi vay 16
Hình 3.3: S đ quy trình phê duyt phng án trong chính sách KKCDCCNN 19
Hình 3.4: Phê duyt vn vay qua các nm 21
Hình 3.5: Vn vay bình quơn theo đi tng 22
Hình 3.6: Tình hình chi cp h tr lƣi vay qua các nm 26
Hình 3.7: Cây vn đ v tình hình s dng vn không đúng mc đích 29
Hình 3.8: S ln kim tra vn vay có h tr trong nm 30

1

CHNGă1: GII THIU
1.1. Bi cnh nghiên cu
Có th hiu đn gin chuyn dch c cu kinh t nông nghip (CCKTNN) ngha lƠ
di s tác đng ca nhiu nhân t thì t trng và vai trò ca tng ngành cu thành kinh t
nông nghip và trong ni b tng ngƠnh đó có s thay đi và s thay đi này to ra mt
CCKTNN mi hiu qu hn. Chuyn dch CCKTNN t ch nng v trng trt, ch yu là
cơy lng thc, sang sn xut các cây trng vt nuôi có giá tr hàng hóa cao; t ch ch yu
làm nông nghip sang phát trin các ngành công nghip, tiu th công nghip và dch v.
Trong đó phi gii quyt tt các mi quan h c bn, nh quan h trng trt vi chn nuôi;
gia nông nghip vi lâm nghip, gia nông lâm nghip vi công nghip và dch v; gia đy
mnh sn xut hàng hóa vi m rng th trng tiêu th sn phm; nhm to ra th ch đng
và hành lang an toàn lng thc, nâng cao thu nhp, xóa đói gim nghèo, xây dng xã hi
nông thôn nc ta vn minh vƠ hin đi
1
.
Hin nay, ti thành ph H Chí Minh (TP.HCM) đƣ xác đnh xu hng chuyn dch
CCKTNN là phát trin nông nghip Thành ph theo hng nông nghip đô th. Tng bc

hình thành và phát trin nhng vùng sn xut ging cht lng cao, khu nông nghip công
ngh cao; đy mnh ng dng tin b khoa hc k thut và công ngh mi, nht là công ngh
sinh hc đ lai to ging, nơng cao nng sut, cht lng, đm bo v sinh an toàn thc phm
và kh nng cnh tranh nông sn.  thc hin cho nhng mc tiêu v chuyn dch
CCKTNN, trong thi gian va qua y ban nhân dân (UBND) TP.HCM đƣ ban hƠnh các
chính sách v khuyn khích chuyn dch c cu nông nghip (KKCDCCNN) nhm thúc đy
nhanh quá trình chuyn dch CCKTNN theo đnh hng ca TP.HCM.
Xét v din bin thi gian ban hành, chính sách KKCDCCNN trên đa bàn TP.HCM
(ni dung chính là h tr lƣi vay) đc ban hành ln đu tiên t nm 2006 (theo Quyt đnh s
105/2006/Q-UBND) nhm phc v chng trình chuyn dch CCKTNN ca Thành ph
giai đon 2006 - 2010. Trong quá trình trin khai thc hin, do có mt s đim cha phù hp
vi tình hình thc tin nên đƣ đc điu chnh ln th nht vƠo nm 2009 (theo Quyt đnh s
15/2009/Q-UBND). Giai đon thc hin t 2006 ậ 2010, chính sách có mt s hn ch nh

1
B chính tr (1998), Ngh Quyt 10 v ch trng thc hin “vic chuyn đi c cu kinh t nông nghip,
nông thôn theo hng công nghip hóa – hin đi hóa”.
2

sau: (i) vic ban hƠnh hng dn trình t thc hin chính sách theo Quyt đnh 105/2006/Q-
UBND còn chm, do đó hu ht các qun huyn còn gp nhiu lúng túng trong vic gii
quyt h s vay vn; (ii) công tác xây dng k hoch v d toán ngân sách h tr lãi vay ti
các qun, huyn cha đc thc hin đng b. Vì vy, S KHT và S Tài chính rt khó
phân b vn h tr lãi sut cho các qun, huyn; (iii) cán b ca p, xã, huyn làm theo ch
đ kiêm nhim nên tin đ phê duyt các quyt đnh và trình t th tc ti mt s qun, huyn
vn còn chm và kéo dài thi gian; (iv) cha có s phi hp cht ch gia h thng các Ngân
hƠng trên đa bàn các qun, huyn và các Phòng Nông nghip, Phòng Tài chính ậ K hoch.
VƠo nm 2011, chính sách nƠy đƣ đc rà soát toàn b và ban hành mi (theo Quyt
đnh s 36/2011/Q-UBND), áp dng trong giai đon 2011- 2015. So vi chính sách c,
Quyt đnh s 36/2011/Q-UBND có quy đnh c th hn v quy trình vay vn, đng thi

mc h tr lãi sut cng cao hn. Tuy nhiên, vn đ chính sách đt ra là liu chính sách
KKCDCCNN hin hƠnh có đc thc thi tt hay không?
Theo nh quy đnh trong chính sách KKCDCCNN hin hành ch yu tp trung u
đƣi vƠo 4 lnh vc sau: (i) h tr lƣi vay đ ci to đng rung; (ii) h tr lãi vay sn xut
nông nghip k thut cao theo tiêu chun GAP; (iii) h tr lãi vay sn xut ging; (iv) h
tr xây dng vùng nguyên liu, c s bo qun, ch bin sn phm và có ký kt hp đng
tiêu th sn phm
Trong thi gian qua, t nm 2006 đn ngày 31/12/2011, UBND TP.HCM đƣ gii
ngân t ngơn sách đa phng h tr bù lãi vay theo chính sách KKCDCCNN là 101,5 t
đng (Ph lc 3, bng 1). Rõ ràng, s tin UBND TP.HCM đƣ chi đ KKCDCCNN không
nh. Vì vy, chính sách phi đc thc thi tt nhm đm bo cho các mc tiêu CDCCNN
ca TP.HCM thành công và có hiu qu.
1.2. Mc tiêu nghiên cu
 tƠi đánh giá các quy đnh và quá trình thc thi chính sách KKCDCCNN ti
TP.HCM qua các giai đon. ng thi, qua đó đ xut các gii pháp hoàn thin chính sách
phù hp vi nhng mc tiêu mà TP.HCM đt ra nh sau:
- ánh giá v th tc và quy trình xét duyt phng án, cp h tr lãi sut và kim
tra giám sát trong chính sách KKCDCCNN.
- ánh giá v hin trng qun lý và trin khai thc thi chính sách KKCDCCNN ca
các c quan qun lỦ nhƠ nc đa phng.
3

-  xut các gii pháp c th v các quy đnh và quy trình thc thi chính sách
KKCDCCNN.
1.3. Câu hi nghiên cu
Nhng thành công và hn ch trong quy trình thm đnh phê duyt phng án, cp
h tr lãi sut và kim tra giám sát ca chính sách KKCDCCNN ti TP.HCM là gì?
1.4. Phm vi và thit k nghiên cu
1.4.1. Phm vi nghiên cu
Phm vi đ tƠi:  tài ch nghiên cu trong phm vi chính sách KKCDCCNN ti

TP.HCM.
Phm vi ca chính sách KKCDCCNN ch yu tp trung vào 3 Quyt đnh ca
UBND TP.HCM bao gm: (i) Quyt đnh s 105/2006/Q-UBND ngày 17/07/2006 v
vic ban hƠnh quy đnh v khuyn khích chuyn dch c cu nông nghip giai đon 2006 ậ
2010; (ii) Quyt đnh 15/2009/Q-UBND v sa đi, b sung mt s ni dung ca Quyt
đnh 105/2006/Q-UBND ca UBND TP.HCM v chính sách KKCDCCNN trên đa bàn
TP.HCM giai đon 2006-2010; (iii) Quyt đnh s 36/2011/Q-UBND v vic ban hành
quy đnh v chính sách KKCDCCNN theo hng nông nghip đô th trên đa bàn Thành
ph giai đon 2011 ậ 2015.
1.4.2. Thit k nghiên cu
Nghiên cu tin hành thu thp d liu th cp v các vn bn pháp lut, lƠ c s đ
TP.HCM thc hin chính sách KKCDCCNN. T vic nm rõ thc trng chính sách
KKCDCCNN qua các s liu th cp, nghiên cu s phát hin ra mt s vn đ chính sách
cn tp trung phân tích. T đó tin hƠnh các phng pháp thu thp s liu s cp, kt hp
vi phng vn chuyên gia, phng vn sâu nhng ngi am hiu. Qua đó, chng minh và
tìm hiu các bt hp lý trong tin trình thc thi chính sách nƠy. ng thi đa ra các gii
pháp hp lý nht cho chính sách hin hành.
 tài s dng phng pháp phơn tích đnh tính, thng kê mô t kt hp vi
phng pháp đánh giá nhanh nông thôn có s tham gia ca ngi dân; phng vn chuyên
gia đ làm rõ các ni dung cn phân tích.
4

1.4.3. B cc đ tài
Ni dung ca lun vn đc trình bày theo 5 chng nh sau:
Chng 1: Gii thiu
Chng 2: C s lý lun vƠ s lc v tình hình tr cp nông nghip ca các nc
trên th gii
Chng 3: Phơn tích thc trng chính sách khuyn khích chuyn dch c cu nông
nghip ti TP.HCM.
Chng 4: Gi ý và kin ngh chính sách

Chng 5: Kt lun

5

CHNGă2: CăS NGHIÊN CU VÀ NGUN THÔNG TIN

2.1. Căs nghiên cu
Thành ph H Chí Minh cùng vi tc đ tng trng kinh t vƠ đô th hóa đƣ tác
đng làm cho din tích đt nông nghip gim khá nhanh. Nh vy, đ đm bo tính bn
vng cho s phát trin ca nông nghip TP. HCM, nhƠ nc cn phi can thip đ thc
hin chuyn dch CCKTNN theo mô hình nông nghip đô th vi din tích đt canh tác ít,
hƠm lng khoa hc k thut cao và vn đu t nhiu, mang li giá tr kinh t cao.
Nhn thc rõ v vn đ trên, TP. HCM ch trng thc hin chính sách h tr lãi
sut khuyn khích chuyn dch CCKTNN theo hng nông nghip đô th. Vì vy đ đm
bo v tính thành công ca chính sách khuyn khích chuyn dch CCKTNN, TP. HCM cn
phi thc hin tt th ch thc thi chính sách. ơy lƠ mt trong nhng điu kin tiên quyt
nht đ đm bo đc vai trò và các mc tiêu ca chính sách trong vn đ chuyn dch
CCKTNN. VƠ đây cng chính lƠ c s cho vic nghiên cu vƠ đánh giá quy trình thc thi
chính sách ca lun vn.
ng trên quan đim ca tác gi, vic đánh giá v th ch thc thi chính sách có
th đc khái quát nh sau:
Th nht, đánh giá v các c s pháp lý thc hin chính sách bi vì các vn bn
pháp lý là nn tng nhm điu tit hành vi ca các ch th tham gia vƠ cng lƠ c s đ
minh chng cho s ra đi ca chính sách. Vic đánh giá c s pháp lỦ đ hiu đc chính
sách đc quy đnh trong các vn bn pháp lut nƠo. ng thi các quy đnh và nn tng
pháp lý có to điu kin rng rƣi cho các đi tng tham gia thc hin không?
Th hai, đánh giá v b máy t chc thc thi chính sách bi vì b máy t chc là
mt trong nhng điu kin quan trng đ đm bo rng chính sách đc qun lý và thc
hin tt. Vic đánh giá b máy t chc nhm làm rõ v vai trò ca các c quan qun lý nhà
nc tham gia thc thi chính sách; đng thi ch ra các c quan có vai trò quan trng nht

trong quá trình thc thi chính sách.
Th ba, đánh giá v quy trình thc thi chính sách bi vì thc trng quy trình thc
thi chính sách s ch ra rõ v nhng thành công và hn ch ca chính sách trong thi gian
6

va qua. Vic đánh giá quy trình thc thi chính sách nhm nm bt đc tình hình thc
hin chính sách. ng thi, đánh giá nhng tác đng ca chính sách đi vi các đi tng
hng u đƣi ca chính sách nh th nào?
2.2.ăPhngăphápăthuăthp thông tin
2.2.1. Thông tin s cp
Thông tin s cp đc tin hƠnh qua phng pháp PRA, phng vn chuyên gia và
phng vn sâu nhng ngi am hiu. Thông qua đó nm bt sâu v các vn đ chính sách
và tin hành phân tích.
nh ngha mt cách đn gin, PRA là 3 ch vit tt ca Participatory rural
appraisal (ánh giá nông thôn có s tham gia), là mt phng pháp thu thp thông tin theo
hình thc có s tham gia đóng góp, ngha lƠ có s tham gia ca nhng ngi dân mà chúng
ta mun ly thông tin. Trong quá trình tin hƠnh phng pháp PRA, ngi ta có th s
dng nhiu công c và k thut khác nhau. Trong đó, mt s công c sau đơy đc xác
đnh đ tin hành phân tích nghiên cu trong đ tài:
- Cây vn đ: Cây vn đ đc s dng đ th hin nhng nguyên nhân ca hin
trng s dng vn sai mc đích. Cơy vn đ đc thc hin thông qua hình thc tho lun
nhóm (gm khong 15 ậ 20 nông dân) ti hai huyn C Chi và Hóc Môn. Nhng nguyên
nhơn nƠy đc đi din bi mt nhánh cây và mc đ ca mi vn đ ngƠy cƠng gia tng.
- Gin đ Venn: Gin đ Venn đc thc hin bng vic tho lun v mc đ quan
trng vƠ tác đng ca các c quan ch yu trong quy trình ra Quyt đnh phê duyt phng
án cho vay.  thc hin gin đ Venn, ngi tham gia lit kê các đn v t chc trong quy
trình ra quyt đnh phê duyt phng án cho vay, vƠ tho lun cùng vi nhóm (khong 15
ậ 20 nông dân) v mc đ gn gi vƠ tm quan trng ca các c quan nƠy.
S d phng pháp PRA đc tin hành thc hin  hai huyn C Chi và Hóc Môn
bi vì: (i) C Chi là huyn không nhng chim t l vn vay cao trong chính sách

KKCDCCNN, mà còn chim t l ln v s lng doanh nghip tham gia vay vn trong
chính sách. Tuy nhiên,  C Chi vn đ gii quyt phê duyt phng án vay vn là khó
khn vƠ phc tp nht; (ii) Hóc Môn là huyn có t l vay vn thp trong chính sách
KKCDCCNN nhng li có kh nng gii quyt v các th tc vn vay nhanh nht.
Ngoài ra, đ tài s tn dng s liu s cp thông qua bng hi điu tra kho sát ca
Chi cc Phát trin nông thôn (CCPTNT) TP.HCM ắv tình hình trin khai thc hin chính
7

sách ca UBND TP.HCM” đc thc hin vào tháng 10/2011. S mu thu v t điu tra là
57 mu, đi tng đc điu tra là cán b qun lỦ đa phng nh: Cán b Hi ph n,
Hi nông dân, cán b ph trách kinh t, phó ch tch xƣ, phó bí th. Mu điu tra đc
thc hin ngu nhiên ti các xã  6 qun, huyn: C Chi, Hóc Môn, Bình Chánh, Nhà Bè,
Cn Gi, Qun 12.
2.2.2. Thông tin th cp
 tài s s dng các thông tin th cp v tình hình vay vn và gii ngân trong
chính sách KKCDCCNN ti TP.HCM.

8

CHNGă3: PHÂN TÍCH THC TRNG CHÍNH SÁCH KHUYN KHÍCH
CHUYN DCHăCăCU NÔNG NGHIP TI THÀNH PH H CHÍ MINH

3.1. Căs pháp lý thc hin chính sách
3.1.1. Vn bn pháp lut ca trung ng
Chính sách KKCDCCNN đc quy đnh trong nhiu vn bn pháp lut ca các c
quan trung ng. Ví d nh sau:
Quyt đnh s 150/2005/Q-TTg ngƠy 20 tháng 6 nm 2005 ca Th tng Chính
ph phê duyt Quy hoch chuyn đi c cu sn xut nông, lâm nghip, thy sn c nc
đn nm 2010 vƠ tm nhìn nm 2020 quy đnh v các ni dung nh: (i) quan đim quy
hoch; (ii) mc tiêu phát trin, trong đó xác đnh mc tiêu chung và mt s ch tiêu c th

cn phi thc hin; (iii) đnh hng quy hoch chuyn đi c cu sn xut nông nghip,
lâm nghip, thy sn theo ngƠnh hƠng đn nm 2010 vƠ tm nhìn nm 2020; (iv) mt s
gii pháp ch yu nh gii pháp v th trng tiêu th nông lâm, thy sn, gii pháp v
nghiên cu và chuyn giao khoa hc công ngh, gii pháp v phát trin c s h tng đáp
ng yêu cu chuyn đi c cu nông lâm nghip và thy sn, gii pháp v tip tc đi mi
và t chc li sn xut nông, lâm nghip và thy sn, gii pháp v chính sách đt đai.
Ngh đnh 41/2010/N-CP, ngày 12 tháng 4 nm 2010 ca Chính ph v vic
Chính sách tín dng phc v phát trin nông nghip, nông thôn quy đnh v vic thc hin
vn vay theo tín chp trên c s có đm bo ca các t chc chính tr  nông thôn. Trong
đó xác đnh các lnh vc cho vay phc v phát trin nông nghip nông thôn nh: (i) cho
vay các chi phí sn xut trong lnh vc nông, lơm, ng, diêm nghip; (ii) cho vay phát trin
ngành ngh ti nông thôn; (iii) cho vay đu t xơy dng c s h tng  nông thôn; (iv) cho
vay ch bin, tiêu th các sn phm nông, lâm, thy sn và mui; (v) cho vay đ kinh
doanh các sn phm, dch v phc v nông, lâm, diêm nghip và thy sn; (vi) cho vay
phc v sn xut công nghip, thng mi và cung ng các dch v phi nông nghip trên
đa bàn nông thôn; (vii) cho vay tiêu dùng nhm nơng cao đi sng nhân dân  nông thôn;
(viii) cho vay theo các chng trình kinh t ca Chính ph.
Quyt đnh s 63/2010/Q-TTg ngƠy 15 tháng 10 nm 2010 ca Th tng Chính
ph v chính sách h tr nhm gim tn tht sau thu hoch đi vi nông sn, thy sn quy
đnh v h tr lãi sut vn vay đ mua máy móc thit b sn xut trong nc nhm gim
9

tn tht sau thu hoch. Theo đó, mc h tr là 100% lãi sut vay 2 nm đu và t nm th
3 là 50% lãi sut đi vi các loi máy móc trong sn xut nông nghip do các t chc, cá
nhân sn xut có giá tr sn xut trong nc trên 60%.
Ngh đnh 61/2010/N-CP, ngƠy 04 tháng 6 nm 2010 ca Chính ph v vic quy
đnh Chính sách khuyn khích doanh nghip đu t vƠo nông nghip nông thôn vi mc
đích u đƣi cho các doanh nghip v min, gim tin thuê đt, mt nc, min gim tin s
dng đt khi chuyn mc đích s dng đt, đng thi h tr doanh nghip đƠo to ngun
nhân lc, phát trin th trng, dch v t vn, khoa hc công ngh và phí vn ti.

3.1.2. Vn bn pháp lut ca TP.HCM v các tin trình thc hin chính sách khuyn
khích chuyn dch c cu nông nghip
Tình hình mt s chính sách v chuyn dch CCKTNN ti TP.HCM đc tóm lc
qua các Quyt đnh sau:
Quyt đnh s 97/2006/Q-UBND v phê duyt chng trình chuyn dch c cu
nông nghip trên đa bàn Thành ph giai đon 2006 ậ 2010 quy đnh các nhim v, mc
tiêu và k hoch c th v chuyn dch CCKTNN giai đon 2006 ậ 2010. ng thi, gii
thiu các gii pháp và bin pháp thc hin nhm hoàn thành k hoch đt ra. Quyt đnh s
97/2006/Q-UBND đƣ ht hiu lc vào ngày 31/12/2010.
Quyt đnh s 105/2006/Q-UBND ngày 17/07/2006 v vic ban hƠnh quy đnh v
KKCDCCNN giai đon 2006 ậ 2010 vi ni dung chính là quy đnh v các mc h tr lãi
sut đi vi các lnh vc nông nghip TP.HCM khuyn khích chuyn dch c cu kinh t
trong giai đon 2006 - 2010. Quyt đnh s 105/2006/Q-UBND đƣ ht hiu lc vào ngày
31/12/2010.
Quyt đnh 15/2009/Q-UBND v sa đi, b sung mt s ni dung ca Quyt
đnh 105/2006/Q-UBND ca UBND TP.HCM v chính sách KKCDCCNN trên đa bàn
TP.HCM giai đon 2006-2010 ch yu điu chnh v mc lãi sut h tr lãi vay, danh mc
các lnh vc cn h tr, và b sung thêm mt s điu khon trong Quyt đnh s
105/2006/Q-UBND nhm hoàn thin chính sách KKCDCCNN giai đon 2006 ậ 2010.
Quyt đnh 15/2009/Q-UBND đƣ ht hiu lc cùng vi Quyt đnh s 105/2006/Q-
UBND vào ngày 31/12/2010.
Quyt đnh s 13/2011/Q-UBND ngƠy 9 tháng 3 nm 2011 v phê duyt chng
trình chuyn dch CCKTNN theo hng nông nghip đô th trên đa bàn Thành ph giai
10

đon 2011 ậ 2015. Quyt đnh nhm ban hành v chng trình chuyn dch c cu nông
nghip theo hng nông nghip đô th giai đon 2011 ậ 2015. Trong đó bao gm 4 phn.
Phn I nêu v s cn thit vƠ c s pháp lý ca chng trình chuyn dch c cu
nông nghip theo hng nông nghip đô th giai đon 2011 ậ 2015.
Phn II nêu v mt s d báo v nông nghip TP.HCM.

Phn III nói v đnh hng nhim v, mc tiêu giai đon 2011 ậ 2015.
Phn IV nêu ra các gii pháp ch yu đ thc hin chuyn dch c cu nông nghip.
Quyt đnh s 36/2011/Q-UBND v vic ban hành quy đnh v chính sách
KKCDCCNN theo hng nông nghip đô th trên đa bàn Thành ph giai đon 2011 ậ
2015 ch yu quy đnh v các mc h tr lãi sut vƠ các điu khon thi hành nhm khuyn
khích chuyn dch c cu kinh t nông nghip theo hng nông nghip đô th giai đon
2011 ậ 2015 ti TP.HCM. Quyt đnh s 36/2011/Q-UBND ra đi nhm thay th cho
Quyt đnh s 105/2006/Q-UBND đƣ ht hiu lc (xem ph lc 6 v tóm lc các ni
dung c bn ca Quyt đnh s 36/2011/Q-UBND so vi Quyt đnh 105/2006/Q-
UBND và Quyt đnh 15/2009/Q-UBND)
Nhìn chung, các điu chnh ca Quyt đnh s 36/2011/Q-UBND tp trung u đƣi
trong các lnh vc đu t sn xut nông nghip k thut cao, sn xut ging và các dch v
s ch bin, bao tiêu sn phm nông nghip, tng bc hình thành nn nông nghip đô th
theo đnh hng ca UBND TP.HCM. Rút kinh nghim t vic trin khai Chng trình
105, Quyt đnh s 36/2011/Q-UBND có quy đnh rõ hn v quy trình thc hin vay vn.
ng thi, các mc h tr lãi sut ca Quyt đnh s 36/2011/Q-UBND cng cao hn so
vi chính sách c.
11

Bngă3.1:ăMcălƣiăsutăđcăhătrătheoăQuytăđnhăsă36/2011/Q-UBND
Ngun: Tóm tt các mc h tr lãi sut theo Quyt đnh s 36/2011/Q-UBND.
3.1.3. ánh giá chung
C s pháp lý nhm đnh hng hành vi ca các ch th, trong đó có các c quan
qun lỦ nhƠ nc tin hành trin khai thc hin chính sách KKCDCCNN. Vì vy c s
pháp lỦ lƠ bc tin đ quan trng và có nh hng đn kt qu ca quy trình thc thi
chính sách sau này.
Nhìn nhn mt cách khái quát, tt c các Quyt đnh ca Chính ph và đa phng
v lnh vc nông nghip trong thi gian gn đơy ch yu tp trung vƠo các chính sách u
đƣi tín dng nhm thu hút ngun lc vƠ các nhƠ đu t vƠo hot đng sn xut kinh doanh
 khu vc nông thôn, chuyn đi c s h tng và CCKTNN theo hng sn xut công

ngh cao. ng thi gia tng các dch v hàng hóa nông nghip nhm nâng cao giá tr sn
phm nông sn trong giai đon tip theo.
 đm bo cho s phát trin bn vng ca nn nông nghip  TP.HCM trong điu
kin đt nông nghip đang b thu hp, thi gian qua các vn bn pháp lut ca TP.HCM có
nhiu u đƣi đ phát trin các dch v nông nghip và sn xut nông nghip có k thut cao
theo hng nông nghip đô th. iu này đc th hin rõ trong các lnh vc đc u đƣi
Niădung
Mcă
h
trălƣiă
vay
Mcătiăđa
đcăhătr
Thiăgiană
hătr
(theo chu
kăsnă
xut)
u t c s h tng, ci to đng rung,
c s bo qun, s ch bin, c gii hoá
sn xut, ngƠnh ngh nông thôn.
100%
Không vt quá lƣi
sut huy đng tit
kim bng tin
đng
12 tháng bình quân
4 ngơn hƠng cng
phí qun lỦ 2%.
≤ 5 nm

u t phát trin sn xut, ký kt hp đng
sn xut và tiêu th, phát trin ngƠnh ngh
nông thôn,ầ
60%
≤ 1 hay 3
nm
Sn xut nông nghip k thut cao;
nông nghip theo tiêu chun GAP
100%
≤ 1 hay 3
nm
Sn xut ging
100%
≤ 5 nm

12

h tr lãi sut ca Quyt đnh s 36/2011/Q-UBND v chính sách KKCDCCNN (Bng
3.1). Theo đó, nhm thu hút vn đu t ca các nhƠ đu t khác vƠo hot đng kinh doanh
sn xut nông nghip, Quyt đnh s 36/2011/Q-UBND không ch áp dng cho các đi
tng sn xut nông nghip đang c trú ti các huyn ngoi thành  TP.HCM mà còn áp
dng đi vi các đi tng  tnh khác mun tham gia đu t sn xut nông nghip ti
TP.HCM.
Nhìn chung, chính sách KKCDCCNN ti TP.HCM đƣ có nhng bc thành công
nhm tip thêm ngun lc cho ngành nông nghip đ thc hin chuyn đi CCKTNN theo
hng nông nghip đô th. Tuy nhiên, đ thc hin chuyn đi CCKTNN theo các lnh vc
u đƣi trong chính sách, nhƠ đu t cn phi đt nhng yêu cu sau: (i) ngun vn ln đ
thc hin sn xut kinh doanh dch v nông nghip, thc hin s ch bin nông sn và bo
đm tiêu th phát trin th trng nông nghip ti TP.HCM; (ii) kin thc chuyên môn v
công ngh đ thc hin sn xut nông nghip k thut cao và sn xut ging.

Bên cnh đó, đi tng th hng chính sách bao gm: Nông dân, Hp tác xã và
doanh nghip. Cho đn nay, Hp tác xƣ cha tham gia vay vn trong chính sách
KKCDCCNN. Trong khi đó đa phn ngi nông dân  ngoi thành TP.HCM yu kém v
ngun vn và công ngh k thut đ thc hin đu t sn xut nông nghip, cho nên cng
khó có th tham gia vay vn sn xut ln. Ch còn li doanh nghip lƠ đi tng có kh
nng nht đ thc hin nhng phng án vay vn ln trong chính sách KKCDCCNN. Nh
vy, chính sách không th to điu kin rng rƣi cho các đi tng tham gia thc hin.
3.2. B máy t chc
3.2.1. C cu t chc trong quy trình phê duyt
Tùy thuc vƠo phng án vay vn, vic phê duyt h tr lãi sut trong chính sách
KKCDCCNN đc chia làm 2 cp. Nu phng án vay di 5 t đng s do UBND qun
huyn phê duyt, còn phng án vay t 5 t đng tr lên do UBND TP.HCM phê duyt.
B máy t chc phê duyt chng trình CDCCNN đc thc hin c th nh sau:
UBNDă xƣă phng: Là t chc  cp gn nht vi ngi vay vn. UBND xã
phng có th d dàng nm bt đc tình hình hot đng sn xut ca ngi vay vn. Vì
vy, UBND xƣ phng lƠ c quan chu trách nhim xác nhn đa đim đu t ca các t
chc (hp tác xã và doanh nghip), cá nhân (nông h) có nhu cu vay vn ti đa phng
nhm xác thc đm bo ngi vay vn có thc hin sn xut đu t ti TP.HCM.
13

Hiă đng thmă đnh qun, huyn: Là t chc trc thuc UBND qun huyn,
đc lp ra nhm thc hin thm đnh các phng án vay vn trong chính sách
KKCDCCNN. Vic thm đnh các phng án vay vn ti Hi đng thm đnh qun huyn
đ xem xét phng án đó có phù hp vi mc tiêu chuyn dch CCKTNN ca Thành ph,
hiu qu ca phng án vƠ quy hoch phát trin nông nghip trên đa bàn qun, huyn.
Bên cnh đó, mc đích thƠnh lp Hi đng thm đnh qun huyn nhm da trên ý kin tp
th đ hn ch tình trng dung túng, bao che cho t chc cá nhân vay vn đu t không
đúng mc đích.
UBND qun, huyn: LƠ c quan qun lỦ nhƠ nc có thm quyn phê duyt Quyt
đnh h tr lƣi vay trong chính sách KKCDCCNN. Sau khi đc Hi đng thm đnh tham

mu, UBND qun huyn chu trách nhim phê duyt và ký xác nhn thc hin h tr lãi
vay.
Hiăđng thmăđnh cp Thành ph: Thm đnh các phng án vay vn trên 5 t
đng. S d vic thm đnh phng án vay vn đc chia thành 2 cp bi vì chính quyn
cp Thành ph cn thm đnh các phng án ln. ng thi, đ hn ch tình trng lm
dng chính sách ca cp đa phng nên s tham gia ca Hi đng thm đnh cp Thành
ph là cn thit.
UBND cp Thành ph: Cng ging nh UBND cp huyn, UBND cp Thành ph
lƠ c quan qun lỦ nhƠ nc có thm quyn phê duyt Quyt đnh h tr lãi vay trong
chính sách KKCDCCNN. Sau khi đc Hi đng thm đnh tham mu, UBND TP.HCM
chu trách nhim phê duyt và ký xác nhn thc hin h tr lƣi vay đi vi các phng án
do Hi đng thm đnh Thành ph thc hin thm đnh.
Các t chc tín dng (ch yu là Ngân hàng NN&PTNT):
- Các t chc tín dng là t chc kinh doanh ch lc cung cp ngun vn vay trong
chính sách KKCDCCNN.
- Các t chc tín dng t chu trách nhim v vic xét duyt và quyt đnh cho vay.
Vì th, các t chc tín dng có quyn đc lp trong quyt đnh cho vay vn đi vi cá nhân
trong chính sách KKCDCCNN.
- Các t chc tín dng có vai trò quyt đnh nht trong quy trình thm đnh phê
duyt phng án vay vn bi vì theo nh quy trình phê duyt, các t chc tín dng chính là
c quan ra quyt đnh cui cùng và gii ngân cho vay. Vì th, vic ngi vay vn có đc
14

tham gia hng u đƣi trong chính sách KKCDCCNN hay không ph thuc vào quyt
đnh ca các t chc tín dng.
Ngoài ra, CCPTNT TP.HCM lƠ c quan trc tip thc hin các hot đng tuyên
truyn và ph bin v chính sách KKCDCCNN. ng thi, đóng vai trò trung gian tip
xúc, trao đi ý kin vi ngi dơn vƠ tng tác vi các c quan cp huyn, cp Thành ph
đ hoàn thin v ni quy và quy trình thc hin chính sách KKCDCCNN.
Vi chc nng ca các t chc trong chính sách KKCDCCNN đƣ tác đng đn l

trình mƠ ngi dân có th tip cn đc vi ngun vn vay. Gin đ Venn sau đơy đc
thc hin thông qua phng pháp PRA, giúp nhn bit các c quan ch yu trong c cu t
chc ca chính sách KKCDCCNN. Trong đó, ngi đi vay (nông dân) nhn xét v tm
quan trng và mc đ d tip cn ca các c quan thc hin quy trình thm đnh đi vi
quyt đnh phng án vay vn c th nh sau:
Hình 3.1:ăGinăđăVenn

















Ngun: V theo kt qu tho lun nhóm v vai trò ca các t chc trong quy trình phê
duyt, PRA ti C Chi và Hóc Môn (tháng 02/2012),
Hi đng
thm đnh
Qun/huyn
UBND
Qun/huyn

UBND
TP HCM
S NN &
PTNT
Chi Cc
PTNT
UBND xã

Các t chc tín
dng
Ngi
vay vn
Hi đng
thm đnh
TP.HCM
15

Theo gin đ trên, các vòng tròn tiêu biu cho các c quan khác nhau, vòng tròn
chng lp nhau có ngha lƠ có mi quan h trc thuc, kích thc ca vòng tròn ch rõ mc
đ quan trng ca mi c quan trong quy trình phê duyt vay vn ca chính sách
KKCDCCNN. ng thi, mi tên trong gin đ Venn th hin s tng tác qua li gia
các c quan vƠ ngi đi vay, mi tên cƠng ngn cho thy mc đ gn gi gia các c quan
vƠ ngi đi vay cƠng cao. Nh vy, rõ ràng các t chc tín dng và Hi đng thm đnh
quan trng nht nhng ngi vay vn li khó tip cn nht. Trong khi đó, UBND xã li là
c quan gn gi vƠ d dàng tip cn vi ngi nông dân nht nhng li có vai trò kém nht
trong quy trình ra quyt đnh phê duyt. iu nƠy đƣ nh hng, làm kéo dài thi gian phê
duyt ca chính sách KKCDCCNN. ơy cng lƠ hn ch khó khc phc nht trong b máy
t chc phê duyt bi vì: (i) kh nng chính quyn cp Thành ph y quyn cho cp xã
cha cao; (ii) các t chc tín dng là t chc kinh doanh vì li nhun và không có lý do
nào h t đng d dàng to mc đ gn gi vi ngi nông dơn đ thc hin mc tiêu xã

hi, chuyn dch CCKTNN.
3.2.2. C cu t chc trong quy trình cp h tr lãi vay
Tin cp h tr lƣi vay đc trích t ngân sách ca TP.HCM. Vì vy, b máy hot
đng thc thi cp tin h tr lãi vay thc hin  hai cp: cp Thành ph và cp qun huyn.
UBND qun, huyn: LƠ c quan đi din cho chính quyn đa phng, yêu cu
cung cp ngân sách thc hin chng trình chi tiêu cho chính sách KKCDCCNN. Vì th,
mi nm hai ln UBND qun, huyn lp d toán ngân sách, báo cáo cho S KHT,
CCPTNT v nhng khon kinh phí cp bù lƣi vay trong nm.
Chi cc phát trin Nông thôn và S NN&PTNT: LƠ c quan cp Thành ph chu
trách nhim v các chính sách thuc lnh vc nông nghip. Vì vy các c quan nƠy có trách
nhim tng tác vi UBND qun huyn v mc tiêu đt ra ca chng trình chuyn dch
CCKTNN trong nm vƠ các khon kinh phí h tr lãi vay phù hp.
S K hochăđuăt: Là t chc thc hin đm bo cơn đi ngân sách Thành ph
da trên nhng ch tiêu và k hoch ca UBND TP.HCM đ ra trong nm. S KHT lƠ c
quan ch trì, có thm quyn ra quyt đnh v mc d toán h tr lãi vay trong chính sách
KKCDCCNN.
16

S Tài chính: Là t chc có vai trò điu phi vƠ hng dn các Phòng, ban qun,
huyn v th tc chuyn tr tin lƣi vay. ng thi, yêu cu kho bc nhƠ nc chi tr cho
qun, huyn và nm bt tình hình chi tiêu ca qun huyn trong chính sách KKCDCCNN.
Nói chung, b máy t chc khâu lp ngơn sách đ cp kinh phí h tr lãi vay trong
chính sách KKCDCCNN bt đu vi phng pháp tip cn t trên xung nhm xác đnh
mc chi tiêu ban đu đi vi c chi phí chi tiêu tng th vƠ chi tiêu đi vi tng ngành
thông qua các ch tiêu và k hoch cơn đi ngân sách cho tng nm. Tip theo lƠ giai đon
tin hành t di lên thông qua các d toán ngân sách ca UBND qun huyn xây dng
cho chng trình chi tiêu chính sách ca mình. Sau đó, d toán ngơn sách trong nm s
đc thng nht thông qua quá trình tng tác gia c quan cơn đi ngân sách Thành ph
là S KHT vƠ UBND các qun, huyn nhm s dng ngân sách mt cách phù hp nht.
C quan cui cùng quyt đnh v chi tiêu ngân sách h tr cho chính sách KKCDCCNN

chính là S KHT. B máy t chc hot đng đc khái quát qua s đ sau:
Hình 3.2:ăBămáyătăchcăcpătrălƣiăvay
















Ngun: Tác gi v da trên ý kin tng hp, phng vn chuyên gia

UBND
TP. HCM
Kho bc nhà
nc qun, huyn
UBND
qun,
huyn
Phòng Tài
chính và
KHT

Phòng
Kinh t
Kho bc nhƠ nc
TP.HCM
S KHT
(ch trì
thc hin)
S NN &
PTNT
S Tài
chính