B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP. H CHÍ MINH
K
K
H
H
N
N
G
G
S
S
K
K
I
I
Ê
Ê
N
N
NỂNG CAO HIU QU CHO VAY BT
NG SN TI NGỂN HÀNG TMCP QUC
T VIT NAM TPHCM
LUN VN THC S KINH T
CHUYÊN NGÀNH: KINH T TÀI CHÍNH ậ NGÂN HÀNG
MÃ S: 60.31.12
NGI HNG DN: PGS.TS TRN HUY HOÀNG
TP.H CHÍ MINH ậ NM 2012
LI CM N
Xin chân thành cm n QuỦ Thy Cô Vin ào to Sau đi hc, Khoa Ngân
hàng trng i hc Kinh t Thành ph H Chí Minh. c bit gi li cám n chân
thành đn PGS.TS Trn Huy Hoàng, ngi đã dành nhiu thi gian, công sc hng
dn và giúp đ tôi trong sut quá trình tip cn đ tài và hoàn thành lun vn này.
LI CAM OAN
Tôi xin cam đoan lun vn này là do chính tôi nghiên cu và thc hin. Các
thông tin và s liu đc s dng trong lun vn đc trích dn đy đ ngun tài liu
ti danh mc tài liu tham kho là hoàn toàn trung thc.
TP.H Chí Minh, tháng nm 2012
MC LC
TRANG PH BÌA
LI CM N
LI CAM OAN
MC LC
DANH MC CÁC CH VIT TT
DANH MC BNG BIU, HÌNH V
M U
CHNG 1: CÁC VN LÝ LUN CHUNG V BT NG SN VÀ CHO VAY BT
NG SN 1
1.1. Lý lun c bn v bt đng sn 1
1.1.1. Khái nim bt đng sn 1
1.1.2. c đim hàng hóa bt đng sn 2
1.1.3. Phân loi bt đng sn 4
1.1.4. Các yu t nh hng đn giá tr bt đng sn 5
1.2. Th trng bt đng sn và các yu t tác đng đn th trng bt đng sn 7
1.2.1. Khái nim th trng bt đng sn 7
1.2.2 C cu th trng bt đng sn 9
1.2.3 Các yu t tác đng ti s hình thành và phát trin ca th trng bt đng sn 11
1.2.3.1 S phát trin kinh t, gia tng dơn s và vn đ đô th hóa 11
1.2.3.2 Các yu t tác đng phía cung bt đng sn 12
1.2.3.3 Các yu t v pháp lut, qun lỦ, điu tit ca nhƠ nc v bt đng sn 13
1.2.3.4 Các yu t v chính sách 13
1.3 Cho vay bt đng sn 14
1.3.1 Khái nim v cho vay bt đng sn 14
1.3.2 Các loi hình cho vay bt đng sn 15
1.3.3 Hiu qu ca cho vay bt đng sn 15
1.3.3.1 Các ch tiêu đánh giá hiu qu cho vay BS trên góc đ ca ngân hàng 16
1.3.3.2 Các ch tiêu đánh giá hiu qu cho vay BS trên góc đ ca khách hàng 18
1.3.4 Ri ro ca cho vay BS 18
1.4 Cho vay bt đng sn mt s nc trên th gii và bài hc kinh nghim cho Vit Nam 20
1.4.1 Kinh nghim v chính sách tài chính tin t cho BS ca mt s nc trên th gii 20
1.4.1.1 Nhng kinh nghim chung 20
1.4.1.2 Chính sách tín dng ậ Kinh nghim ca Úc và Niu Di Lân 21
1.4.1.3 Áp dng mô hình ngân hàng th chp ậ kinh nghim ca an Mch 22
1.4.1.4 Kinh nghim ca Malaysia v kênh huy đng vn đu t bt đng sn da trên
chng khoán hóa tài chính bt đng sn 23
1.4.2 Mt s bài hc rút ra v chính sách tài chính tin t cho s phát trin th trng BS
23
KT LUN CHNG 1 26
CHNG 2: THC TRNG CHO VAY BT NG SN CA NGÂN HÀNG TMCP QUC
T VIT NAM - TP. HCM 27
2.1 Thc trng th trng bt đng sn TP.HCM 27
2.1.1 u th ca th trng bt đng sn TP.HCM 27
2.1.2 Tng quan v th trng bt đng sn TPHCM 28
2.1.3 Thc trng các yu t tác đng đn th trng bt đng sn 32
2.1.3.1 Kinh t TP.HCM phát trin, vn đ đô th hóa vƠ gia tng dơn s 32
2.1.3.2 Các yu t tác đng v phía ắcung” bt đng sn 34
2.1.3.3 Các yu t qun lỦ, điu tit ca nhƠ nc v bt đng sn 38
2.1.3.4 Các yu t v lãi sut, chính sách thu 39
2.2 Thc trng cho vay bt đng sn ca Ngân hƠng VIB trên đa bàn TPHCM 40
2.2.1 Khái quát v NH TMCP Quc T Vit Nam (VIB) 40
2.2.2 Thc trng ngun vn cho vay ca Ngơn hƠng VIB đi vi th trng BS 42
2.2.3 Thc trng các sn phm cho vay ca Ngơn hƠng VIB đi vi bt đng sn 48
2.2.4 Hiu qu tín dng bt đng sn ti Ngơn hƠng VIB trên đa bàn TPHCM 52
2.3 Thm đnh các d án, các hp đng vay vn tín dng đi vi bt đng sn ti ngân hàng
VIB 54
2.3.1 Nhng quy đnh chung ca Ngơn hƠng VIB đi hp đng tín dng BS 54
2.3.2 Quy đnh thm đnh hp đng vay vn BS ti Ngân hàng TMCP Quc t Vit Nam
TPHCM 56
2.3.3 Ni dung thm đnh hp đng vay vn tín dung BS ti Ngân hàng VIB trên đa bàn
TP.HCM 57
2.3.3.1 Thm đnh h s vay vn 57
2.3.3.2 Thm đnh v khách hàng vay vn 57
2.3.3.3 Thm đnh v d án đu t 58
2.4 ánh giá thc trng cho vay bt đng sn ti Ngơn hƠng VIB trên đa bàn TPHCM 62
2.4.1 Nhng thành tu 62
2.4.2 Nhng hn ch 62
2.4.3 Nguyên nhân hn ch 65
KT LUN CHNG 2 66
CHNG 3: CÁC GII PHÁP NÂNG CAO HIU QU HOT NG CHO VAY BT
NG SN CA NGÂN HÀNG TMCP QUC T VIT NAM TPHCM 67
3.1 nh hng phát trin th trng bt đng sn trên đa bàn TP.HCM 67
3.1.1 Mc tiêu phát trin th trng bt đng sn trên đa bƠn TP.HCM đn nm 2015 67
3.1.2 nh hng ni dung phát trin th trng bt đng sn trên đa bƠn TP.HCM đn
nm 2015 68
3.2 Các gii pháp tm v mô phát trin th trng BS 69
3.2.1 V h thng lut pháp 69
3.2.2 V chính sách vƠ c ch 72
3.3 Các gii pháp tm v mô phát trin tín dng BS 73
3.3.1 i vi chính ph 73
3.3.2 i vi NHNH 79
3.4 Các gii pháp phát trin cho vay BS ti Ngân hàng 80
3.4.1 V ngun vn và sn phm tín dng bt đng sn 80
3.4.2 Các gii pháp nâng cao hiu qu thm đnh các d án, các hp đng tín dng đi vi
BS ti Ngơn hƠng trên đa bàn TP.HCM 84
PHN KT LUN CHUNG
TÀI LIU THAM KHO
DANH MC CÁC T VIT TT
BS
Bt đng sn
CBRE
Công ty t vn – nghiên cu - qun lý bt đng sn CB Richard
Ellis
CIC
Trung tâm thông tin tín dng ngân hàng
FDI
Vn đu t trc tip nc ngoài
GHB
Ngân hàng nhà Chính ph Thái Lan
GHLC
Công ty cho vay v nhà ca Chính ph Nht Bn
HDB
y ban phát trin nhà Singapore
NHNN
Ngân hàng nhà nc
NHTM
Ngân hàng thng mi
REIT
Qu đu t tín thác BS
TCTD
TMCP
T chc tín dng
Thng mi c phn
TP.HCM
Thành ph H Chí Minh
UBND
y ban nhân dân
DANH MC BNG BIU, HÌNH V
Bng biu
Bng 2.1 Giá tr cn h cao cp so sánh vi các thành ph khác ti mt s nc Châu
Á
Bng 2.2 Giá bán s cp và th cp ca mt s d án tiêu biu
Bng 2.3 Bng thng kê mt đ dân s TPHCM qua các nm
Bng 2.4 Din tích sàn xây dng trên đa bàn TPHCM qua các nm
Bng 2.5 S d án đu t nc ngoài đc cp phép mi qua các nm trên đa bàn
TP.HCM
Bng 2.6 Ch s giá vt liu xây dng ch yu ti TP.HCM (Nm 2006=100)
Bng 2.7 T trng d n tín dng BS qua các nm
Hình v
Hình 1.1 Quy trình thm đnh tín dng các d án kinh doanh BS
Hình 2.1 Lng cung cn h ti TPHCM qua các nm
Hình 2.2 Giá cho thuê vn phòng ti các Thành ph ln trong khu vc
Hình 2.3 Mc đ gia tng nhu cu các loi hình bt đng sn trong nm 2011 – 2012
Hình 2.4 T trng vn đu t trc tip nc ngoài vào lnh vc bt đng sn trong tng
vn đu t trên đa bàn TPHCM qua các nm
Hình 2.5 D n tín dng bt đng sn ti Ngân hàng trên đa bàn TPHCM
t 2007 đn 2011
Hình 2.6 Tc đ tng trng d n cho vay bt đng sn ca ngân hàng
Hình 2.7 T trng d n tín dng bt đng sn trong tng d n ca ngân hàng trên đa
bàn TPHCM
Hình 2.8 Xu hng tín dng bt đng sn trong nm 2012
Hình 2.9 T l n xu BS trên tng d n tín dng BS
M U
1. Tính thc tin ca đ tài
Nhu cu v nhà luôn là mt trong nhng nhu cu c bn thit thc ca con ngi.
Tuy nhiên đó li là mt rào cn khá ln đi vi đi b phn ngi dân do giá tr ca
khon tài sn này khá ln.
Vic cho vay đi vi lnh vc bt đng sn có quan h mt thit vi s bin đng
ca th trng bt đng sn nên hot đng này có nhiu ri ro.
T đó vic nghiên cu hot đng cho vay bt đng sn tr thành mt yêu cu cn
thit cho s phát trin ca th trng bt đng sn nói chung và hiu qu ca hot đng
ngân hàng nói riêng, và góp phn to nên s gia tng li ích v mt kinh t, li ích v
mt xã hi cho nhiu đi tng liên quan.
2. Mc tiêu nghiên cu
- Làm rõ vai trò ca bt đng sn trong nn kinh t.
- ánh giá hot đng cho vay bt đng sn ti VIB TPHCM t nm 2007 đn nm
2011.
- a ra mt s đ xut và kin ngh nhm góp phn nâng cao hiu qu cho vay bt
đng sn.
3. i tng và phm vi nghiên cu
- i tng: Hot đng cho vay bt đng sn ca VIB TPHCM.
- Phm vi: đa bàn qun 2 t nm 2007 đn nm 2011.
4. Phng pháp nghiên cu
- Phân tích, tng hp, thng kê, so sánh.
- Nghiên cu đnh tính.
5. Nhng đim mi ca đ tài
- Khái quát hot đng cho vay bt đng sn giai đon 2007-2011 ti Ngân hàng
TMCP Quc t Vit Nam -TPHCM.
- Xác đnh các nhân t nh hng đn cho vay bt đng sn, đn vic đánh giá hiu
qu ca cho vay bt đng sn.
- Các gii pháp m rng và nâng cao hiu qu ca hot đng cho vay bt đng sn
ca Ngân hàng TMCP Quc t Vit Nam - TPHCM.
6. Kt cu ca đ
tài gm có 3 chng:
- Chng 1: Nhng vn đ c bn v bt đng sn và cho vay bt đng sn.
- Chng 2: Thc trng cho vay bt đng sn ti VIB TPHCM giai đon 2007-
2011.
- Chng 3: Các gii pháp và kin ngh.
Do thi gian nghiên cu và kin thc hn ch, lun vn không tránh khi nhng
thiu sót, rt mong nhn đc nhng ý kin đóng góp ca Quý Thy Cô và nhng
ngi quan tâm đn lnh vc bt đng sn, cho vay bt đng sn, nhm giúp hoàn thin
các gii pháp trong công tác nghiên cu và trin khai các gii pháp theo tình hình thc
t.
1
CHNG 1: CÁC VN Lụ LUN CHUNG V BT NG SN VÀ CHO
VAY BT NG SN
1.1. Lý lun c bn v bt đng sn
1.1.1. Khái nim bt đng sn
Ti mi nc đu có ngun tài sn quc gia bao gm các tài sn do thiên nhiên
ban tng và tài sn do con ngi to ra qua nhiu th h. Tài sn quc gia là ngun lc
tim nng đ phát trin kinh t - xã hi ca mi nc. Trong quá trình qun lý, s dng
tài sn quc gia, ngi ta có th phân tài sn quc gia theo nhiu tiêu thc khác nhau
do nhu cu qun lý s dng. Hin nay, tt c các nc đu phân chia tài sn quc gia
thành 2 loi: bt đng sn và đng sn. Hình thc phân chia này đã có cách đây hàng
nghìn nm. Tuy nhiên cng còn có s khác nhau trong quan nim c th v bt đng
sn, nhng có mt đim tng đi thng nht: bt đng sn là nhng tài sn gn lin
vi đt đai và không di di đc.
Theo Bloomberg_com Finsncial Glossary: “Bt đng sn là mt phn đt đai và
tt c tài sn vt cht gn lin vi đt”
Theo Mc Kenzie and Betts, 1996, p.3: “Bt đng sn bao gm đt đai, tài sn
gn lin vi đt đai, tài sn ph thuc vào đt đai và nhng tài sn không di di đc
đnh bi lut pháp”.
Vit Nam, theo điu 174 ca B Lut Dân S s 33/2005/QH11: bt đng sn
là nhng tài sn không đc di di, bao gm:
- t đai
- Nhà , công trình xây dng gn lin vi đt đai, k c các tài sn gn lin vi
nhà , công trình xây dng đó
- Các tài sn khác gn lin vi đó
- Các tài sn khác do pháp lut quy đnh
Nh vy, bt đng sn trc ht là tài sn, nhng không phi tài sn nào cng là
bt đng sn, ch nhng tài sn không th di di đc mi là bt đng sn. Vì vy đc
2
đim riêng ca bt đng sn là không di di. Chính vì vy bt đng sn trc ht là đt
đai và các công trình, kin trúc gn lin vi đt đai. t đai là yu t ban đu, yu t
không th thiu ca bt đng sn.
Theo các quan nim trên v bt đng sn, thì hàng hóa bt đng sn bao gm
hai chng loi ch yu là đt đai và vt cht kin trúc đã xây dng xong. t đai bao
gm các chng loi sau:
- t nông nghip
- t lâm nghip
- t khu dân c nông thôn
- t đô th
- t chuyên dùng
- t cha s dng
Vt kin trúc đã xây dng xong bao gm các loi sau:
- Công trình làm nhà
- Công trình thng nghip, khách sn, vn phòng…
- Công trình công nghip
- Công trình đc bit: quc phòng, an ninh…
1.1.2. c đim hàng hóa bt đng sn
- Bt đng sn là mt hàng hóa có v trí c đnh không th di di: c đim này
là do hàng hóa bt đng sn luôn gn lin vi đt đai nên c đnh v v trí, v đa đim
và không có kh nng chuyn dch, khó có kh nng tng thêm v s lng, din tích.
Mc khác, đt đai là ngun tài nguyên do thiên nhiên ban tng, nên có hn và b gii
hn v không gian. c đim này có nh hng rt ln đn th trng bt đng sn,
đn hot đng kinh doanh bt đng sn. V trí ca hàng hóa bt đng sn, bao gm các
yu t nh: đa đim c th, tình hình phát trin kinh t, vn hóa – xã hi và môi
trng cnh quan cng nh kt cu h tng khu vc có đc đim ca hàng hóa bt
đng sn.
3
- Bt đng sn là hàng hóa có tính lâu bn: đc đim này là do đt đai là tài sn
do thiên nhiên ban tng, mt loi tài nguyên đc xem nh không th b hy hoi (tr
trng hp đc bit). ng thi, các công trình kin trúc và vt cht kin trúc có th
tn ti hàng trm nm. Chính vì tính cht lâu bn ca hàng hóa bt đng sn và do đt
đai không b mt đi, không b thanh lý sau mt quá trình s dng, li có th s dng
vào nhiu mc đích khác nhau, nên hàng hóa bt đng sn rt phong phú và đa dng,
không bao gi cn kit.
- Hàng hóa bt đng sn mang tính cá bit và khan him: c đim này là do
tính cá bit và tính khan him ca đt đai. Tính khan him ca đt đai là do din tích b
mt trái đt có hn. Tính khan him c th ca đt đai là gii hn v din tích đt đai
ca tng ming đt, khu vc, vùng, đa phng… Chính vì tính khan him, tính c
đnh và không di di ca đt đai nên hàng hóa bt đng sn có tính cá bit. Chính vì
vy, trên th trng bt đng sn, v trí và giá tr ca mi bt đng sn không hoàn toàn
ging nhau.
- Hàng hóa bt đng sn chu s chi phi mnh m ca pháp lut và chính sách
ca Nhà Nc: Bt đng sn là tài sn quan trng ca mi quc gia, là hàng hóa đc
bit, các giao dch v bt đng sn tác đng mnh đn hu ht các hot đng kinh t -
xã hi, do đó, các vn đ v bt đng sn chu s chi phi và điu chnh cht ch ca
h thng các vn bn pháp lut, đc bit là h thng các vn bn pháp lut v đt đai,
v bt đng sn. Có th nói hàng hóa bt đng sn chu s chi phi cht ch nht ca
h thng pháp lut so vi các hàng hóa thông thng khác.
- Hàng hóa bt đng sn mang nng yu t tp quán, th hiu và tâm lý xã hi:
Hàng hóa bt đng sn chu s chi phi ca các yu t này mnh hn các hàng hóa
thông thng khác. Nhu cu v bt đng sn ca mi vùng, khu vc, quc gia, chu
nh hng rt ln ca th hiu, tp quán ca dân c sinh sng ti đó. Yu t tâm lý xã
hi, thm chí c vn đ tín ngng, tôn giáo, tâm linh… cng chi phi mnh nhu cu
v bt đng sn.
4
- Hàng hóa bt đng sn có tính ng dng: Bt đng sn là công trình, trong quá
trình s dng đu có th điu chnh công nng s dng mà vn gi đc đc trng ca
công trình đng thi vn đm bo nhu cu s dng ca ngi tiêu dùng trong vic tha
mãn nhu cu sinh hot, sn xut – kinh doanh và các hot đng khác.
- Hàng hóa bt đng sn chu s nh hng ln nhau: Bt đng sn chu s nh
hng ln nhau rt ln, giá tr ca mt bt đng sn có th b tác đng ca mt bt
đng sn khác. c bit, trong trng hp Nhà nc đu t xây dng các công trình
kt cu h tng k thut và h tng xã hi s làm tng tính thm m và nâng cao giá tr
ca đt đai và các công trình xây dng trong khu vc đó.
- Hàng hóa bt đng sn ph thuc vào nng lc qun lý: Hàng hóa bt đng sn
đòi hi kh nng và chi phí qun lỦ cao hn so vi các hàng hóa thông thng khác.
Vic đu t xây dng các công trình rt phc tp, đòi hi cn có kh nng qun lý thích
hp.
1.1.3. Phân loi bt đng sn
T kinh nghim ca nhiu nc và kt qu nghiên cu nc ta, theo Cc qun
lý nhà – B Xây Dng thì bt đng sn có th phân thành ba loi: bt đng sn có đu
t xây dng, bt đng sn không đu t xây dng và bt đng sn đc bit.
- Bt đng sn có đu t xây dng gm:
+ BS nhà
+ BS nhà xng và công trình thng mi – dch v
+ BS h tng (h tng k thut, h tng xã hi)
+ BS là tr s làm vic v.v…
Trong bt đng sn có đu t xây dng thì nhóm bt đng sn nhà đt (bao gm
đt đai và các tài sn gn lin vi đt đai) là nhóm bt đng sn c bn, chim t trng
rt ln, tính cht phc tp rt cao và chu nh hng ca nhiu yu t ch quan và
khách quan. Nhóm này có tác đng rt ln đn quá trình công nghip hóa, hin đi hóa
đt nc cng nh phát trin đô th bn vng. Nhng quan trng hn là nhóm bt đng
5
sn này chim tuyt đi đa s các giao dch trên th trng bt đng sn nc ta cng
nh các nc trên th gii.
- Bt đng sn không đu t xây dng: bt đng sn thuc loi này ch yu là
đt nông nghip (di dng t liu sn xut) bao gm các loi đt nông nghip, đt
rng, đt nuôi trng thy sn, đt làm mui, đt him, đt cha s dng v.v
- Bt đng sn đc bit là nhng bt đng sn nh các công trình bo tn quc
gia, di sn vn hóa vt th, nhà th h, đình chùa, miu, ngha trang v.v c đim ca
loi BS này là kh nng tham gia th trng rt thp.
Vic phân chia bt đng sn theo ba loi trên đây là rt cn thit bo đm cho
vic xây dng c ch chính sách v phát trin và qun lý th trng bt đng sn phù
hp vi điu kin kinh t - xã hi ca nc ta
1.1.4. Các yu t nh hng đn giá tr bt đng sn
Có 3 nhóm nhân t tác đng nh hng đn giá tr bt đng sn
Nhóm 1: Nhóm các yu t có mi liên h trc tip vi bt đng sn:
- Các yu t t nhiên
* V trí bt đng sn: do bt đng sn không di chuyn đc, nên v trí bt đng
sn đâu, môi trng xung quanh th nào, v trí trung tâm hay xa trung tâm, v trí có
th dùng làm ni kinh doanh hay ch dùng đ … là nhng yu t tác đng trc tip
đn giá tr bt đng sn.
* Din tích, hình th tha đt hoc lô đt: mt din tích đt ti u khi nó tha
mãn mt loi nhu cu c th ca đa s dân c trong vùng.
* a hình bt đng sn ta lc và hình thc bên ngoài ca bt đng sn.
- Các yu t kinh t:
* Kh nng mang li thu nhp t bt đng sn: mc thu nhp hàng nm t bt
đng sn mang li s có nh hng quan trng đn giá tr ca bt đng sn đó. Khi kh
nng to ra thu nhp t bt đng sn càng cao thì giá chuyn nhng ca nó càng cao
và ngc li.
6
* Nhng tin nghi gn lin vi bt đng sn: nh h thng đin, nc, v sinh,
điu hòa nhit đ, thông tin liên lc. H thng tin nghi càng đy đ và cht lng càng
tt thì càng làm cho giá tr bt đng sn càng gia tng.
- Các yu t liên quan đn th trng:
* Tính hu dng ca bt đng sn: th hin ch bt đng sn có th d dàng
cho thuê hoc dùng mt bng đ buôn bán…
* Cung – cu v bt đng sn: din bin cung cu v bt đng sn trong tng
giai đon nht đnh có th đy giá bt đng sn lên cao hoc ngc li. Yu t này
mang tính th trng và có khi làm cho giá tr bt đng sn b tng, gim mt cách bt
ng lên cao hoc thp hn so vi giá tr thc ca chính bt đng sn đó.
Nhóm 2:
Nhóm các yu t v pháp lỦ liên quan đn bt đng sn:
- Tình trng pháp lý ca bt đng sn: các giy t chng minh quyn s dng
đt, s hu nhà, giy phép xây dng… hin có.
- Các quy đnh xây dng và kin trúc gn vi bt đng sn, các hn ch v
quyn s dng đt, s hu nhà và công trình xây dng khác gn vi bt đng sn, tình
trng cho thuê, th chp bt đng sn, tình trng tranh chp quyn s dng đt, s hu
nhà, s hn ch s tng xây dng v.v
Nhóm 3:
Nhóm các yu t chung bên ngoài:
- Các yu t v chính sách: S thay đi v đng li chính sách ca Nhà nc
và chính quyn s ti có th có nhng tác đng đn hot đng ca th trng bt đng
sn nói chung và s đu t vào lnh vc bt đng sn nói riêng. C th là:
* Các chính sách có tác đng gián tip nh: s khuyn khích đu t bên ngoài
vào đa phng có th làm tng nhu cu v bt đng sn qua đó có th làm cho giá bt
đng sn gia tng.
* Các chính sách tác đng trc tip nh:
Chính sách cho phép Vit kiu mua bt đng sn ti Vit Nam.
7
Chính sách cho phép nhng ngi không có h khu thành ph đc mua nhà
ti thành ph.
Chính sách tín dng đi vi hot đng đu t vào lnh vc bt đng sn
Chính sách tài chính áp dng đi vi nhng ngi đc nhà nc giao đt, cho
thuê đt …
Các chính sách thu ca Nhà nc đi vi bt đng sn
- Các yu t thuc v kinh t v mô: đó là các yu t kinh t liên quan nh: Tình
hình cung cu bt đng sn, mc đ tng trng GDP hàng nm, thu nhp bình quân
hàng nm ca ngi dân trong vùng, kh nng đáp ng nhu cu tín dng ca h thng
tín dng trong vùng …
- Các yu t xã hi: Các yu t xã hi cng tác đng ln đn giá tr bt đng
sn. Mt khu vc mà mt đ dân s đt nhiên tng cao do tc đ tng ca dân s c
hc thì giá tr bt đng sn ni đó s tng lên do cân bng cung cu b phá v. Mt
khác các yu t khác trong vùng nh: cht lng dch v y t, giáo dc, trình đ dân
trí, vn đ an ninh, tp quán ngi dân trong vùng cng có nh hng đn giá tr ca
bt đng sn, nhng vn đ liên quan đn thuyt phong thy…
Tóm li, vic xác đnh các yu t nh hng đn giá tr bt đng sn là rt quan
trng, chính thông qua vic phân tích, x lỦ và đánh giá đúng các yu t này là c s
đ xác đnh giá tr thc ca bt đng sn, giúp cho vic th chp, mua và bán, liên
doanh, liên kt tr nên chính xác hn, minh bch hn và th trng bt đng sn bt
nhng cn nóng lnh tht thng nh hin nay.
1.2. Th trng bt đng sn và các yu t tác đng đn th trng bt đng sn
1.2.1. Khái nim th trng bt đng sn
Th trng bt đng sn ch hình thành khi bt đng sn tr thành hàng hóa.
Nh vy, đâu và lúc nào, bt đng sn cha tr thành hàng hóa, thì đó, lúc đó cha
th có th trng bt đng sn. Khác vi sn xut t cung, t cp, sn xut hàng hóa là
sn xut đ bán. Tuy nhiên, không hn là c có mua bán, trao đi là có kinh t th
8
trng. Nh vy, th trng bt đng sn là s mua, bán và trao đi bt đng sn
mc đ cao, đó chính là th trng mua bán, trao đi đt đai và các công trình, vt kin
trúc gn lin vi đt đai.
Do quan nim khác nhau v hàng hóa bt đng sn và phm vi th trng, nên
có mt s quan đim khác nhau v th trng khác nhau v bt đng sn:
- Có ý kin cho rng th trng bt đng sn và th trng đt đai là mt, bi vì, tài
sn là nhà, công trình xây dng phi gn vi đt đai mi tr thành bt đng sn đc.
Do đó đt đai bn cht nó là bt đng sn, đng thi nó là yu t đu tiên ca bt k
bt đng sn nào khác. Tuy nhiên trên thc t, th trng đt đai ch là mt b phn ca
th trng bt đng sn và hàng hóa đt đai ch là mt phn ca hàng hóa bt đng sn.
- Trên thc t có mt s ngi cho rng th trng bt đng sn là th trng nhà,
đt (th trng đa c). Quan nim này khá ph bin nc ta vì cho rng, ch có nhà
đt mi mang ra mua bán chuyn nhng trên th trng, bt đng sn nhà, đt gi vai
trò quan trng trong đi sng kinh t xã hi và an ninh quc phòng ca đt nc; nhà,
đt là bt đng sn ch yu c v khi lng và giá tr. Cng ging nh quan nim trên
bt đng sn nhà, đt ch là mt b phn quan trng ca hàng hóa bt đng sn trên th
trng. Vì vy quan nim này là không đy đ.
- Mt quan nim khá ph bin cho rng, th trng bt đng sn là hot đng mua
bán, trao đi, cho thuê, th chp, chuyn nhng quyn s hu hoc quyn s dng bt
đng sn theo quy lut ca th trng. Khái nim này phn ánh trc din các hot đng
ca th trng c th. Khái nim này làm cho ngi ta d nhn bit phm vi và ni
dung ca th trng bt đng sn hn là mt khái nim có tính khái quát. Cng có Ủ
kin b sung cho khái nim này, cho rng th trng bt đng sn là th trng ca hot
đng mua bán, trao đi, cho thuê, th chp, chuyn dch, s hu hoc quyn s hu bt
đng sn theo quy đnh ca th trng có s qun lí ca nhà nc.
T nhng phân tích nêu trên, có th thy cn phi đa ra mt khái nim tng
quát v th trng bt đng sn nh sau: th trng bt đng sn là tng hòa các giao
9
dch dân s v bt đng sn ti mt đa bàn nht đnh, trong mt thi gian nht đnh.
nh ngha này va đn gin, va d hiu, đng thi nó cha đng đy đ phm vi và
ni dung ca th trng bt đng sn. ó là th trng ca các hot đng giao dch bt
đng sn nh: chuyn nhng, mua, bán, cho thuê th chp… trong phm vi không
gian và thi gian nht đnh. Hot đng ca th trng này tt yu phi tuân theo quy
lut ca th trng, đng thi bao hàm yu t pháp lut, tp quán, phong tc ca mi
quc gia.
1.2.2 C cu th trng bt đng sn
nghiên cu các b phn cu trúc nên th trng bt đng sn và mi quan h
gia các b phn này, cn phân chia th trng bt đng sn da trên mt s tiêu
thc, mi tiêu thc là cách tip cn khác nhau đi vi th trng bt đng sn.
- Cn c vào loi hình giao dch: nu cn c vào các loi hình giao dch trên th
trng bt đng sn, có th phân chia th trng bt đng sn thành các th trng sau:
+ Th trng mua bán bt đng sn: Th trng mua bán bt đng sn là loi hình
th trng hình thành sm nht trong các loi hình bt đng sn. Xét v lch s, th
trng mua bán, trao đi đt đai xut hin đng thi vi s xut hin chim hu t
nhân v t liu sn xut, chim hu t nhân v đt đai. Ngày nay, vic mua bán, trao
đi bt đng sn đc din ra trc tip gia nhng ngi có nhu cu mua bán, trao đi
hoc thông qua các t chc dch v, môi gii, t vn v bt đng sn. Hot đng mua
bán bt đng sn còn do các doanh nghip kinh doanh bt đng sn, cung cp bt đng
sn cho các ch th trong nn kinh t.
+ Th trng giao dch bt đng sn cho thuê: Th trng cho thuê bt đng sn là
th trng mà ngi có nhu cu thuê bt đng sn ch s dng bt đng sn trong mt
thi gian nht đnh. Do đó, h ch có nhu cu thuê bt đng sn và vic thuê s mang
li hiu qu hn các hình thc khác. Các giao dch v thuê bt đng sn có th tin
hành trc tip gia ngi có bt đng sn cho thuê hoc thông qua các t chc không
10
gian môi gii v bt đng sn. Các giao dch thuê và cho thuê hình thành nên th
trng cho thuê bt đng sn.
+ Th trng giao dch bt đng sn dùng làm tài sn th chp: trong nn kinh t
th trng, vic dùng bt đng sn là tài sn th chp đ vay vn ngân hàng là khá ph
bin. Ngi có quyn s hu bt đng sn đc th chp quyn s hu bt đng sn đ
vay vn, nói cách khác là dùng bt đng sn làm tài sn đm bo tin vay. Trên
phng din hin vt, bt đng sn tham gia quá trình sn xut kinh doanh hoc phc
v đi sng. Trên phng din đc tính thành giá tr, bt đng sn đc th chp đ
đm bo tin vay. Vic dùng bt đng sn làm tài sn th chp vay vn làm ny sinh
các giao dch liên quan đn bt đng sn th chp nh là nhu cu đnh giá bt đng sn.
+ Th trng giao dch bt đng sn dùng đ góp vn kinh doanh: Ngi s hu
bt đng sn, ch yu là đt đai, s dng đ góp vn kinh doanh, vi giá tr góp vn là
giá tr ca bt đng sn. i vi các nc đang phát trin, vic s dng đt đai làm vn
góp liên doanh đ làm ngun vn đi ng thu hút các ngun vn đu t, thu hút công
ngh, tip thu kinh nghim qun lí t nc ngoài thông qua các d án liên doanh.
+ Th trng các giao dch khác v bt đng sn: Bên cnh các giao dch ch yu
nêu trên v bt đng sn, còn mt s loi hình giao dch khác v bt đng sn. Vic
thc hin c phn hóa, t nhân hóa các doanh nghip Nhà nc các nc dn đn
vic bán, chuyn dch quyn s hu các bt đng sn là tài sn nhà nc thuc s hu
toàn dân thành s hu t nhân và s hu hn hp v bt đng sn. Chính vì vy vic
tin hành c phn hóa, t nhân hóa làm ny sinh các giao dch v bt đng sn, thuc
phm vi ca th trng bt đng sn.
- Cn c vào trình t bt đng sn gia nhp th trng
Cn c vào trình t v thi gian ca hàng hóa bt đng sn gia nhp th trng có th
chia th trng bt đng sn thành 2 cp:
11
+ Th trng s cp: th trng s cp hình thành khi nhà nc giao hoc cho
thuê đt. Ch th tham gia th trng này là nhà nc - đi din ch s hu - vi nhà
đu t hoc ngi có nhu cu s dng đt.
+ Th trng th cp: giai đon t sau khi nhn quyn s sng đt, ngi s dng
đt tin hành đu t to lp bt đng sn (xác đnh v trí to lp, xác lp quyn s hu
hoc s dng, xây dng c s h tng, công trình kin trúc, ) sau đó tin hành các
giao dch v hàng hóa BS nhà đt nh mua bán, chuyn nhng, cho thuê, th chp,
bo him giai đon này đc gi là th trng th cp hay còn gi là th trng mua
đi bán li hàng hóa bt đng sn.
1.2.3 Các yu t tác đng ti s hình thành và phát trin ca th trng
bt đng sn
1.2.3.1 S phát trin kinh t, gia tng dơn s và vn đ đô th hóa
Mt mt, s phát trin kinh t ca mt đt nc cng đng thi là s tng nhu
cu s dng đt đai vào mc đích phi sn xut; s phát trin kinh t cng đng thi là
s tng nhu cu s dng bt đng sn cho các ngành kinh t công nghip, thng mi,
dch v S tng trng này đòi hi phi chuyn dch đt đang s dng vào mc đích
sn xut công nghip thng mi, dch v, du lch, làm gia tng các quan h giao
dch đt đai, giao dch bt đng sn và t đó th trng bt đng sn phát trin. Mt
khác, s phát trin kinh t cng đng thi là quá trình phát trin ca khoa hc, k thut
và công ngh tác đng trc tip vào vic to lp, xây dng nhng bt đng sn phù hp
vi yêu cu ca sn xut, thng mi dich v và đi sng, đó chính là quá trình ci to
các bt đng sn hin có, thay th và xây dng các bt đng sn mi cho phù hp.
S gia tng dân s là nhân t làm tng mi nhu cu ca xã hi v vic làm, v
n , mc, hc hành, gii trí và theo đó làm tng nhu cu v bt đng sn. Trc ht
s gia tng dân s làm tng nhu cu v đt đai cho sn xut kinh doanh; vì vi s lng
lao đng tng nhanh đòi hi phi m rng, phát trin sn xut kinh doanh làm tng nhu
cu v s dng đt. Tip đó, s gia tng dân s là mt áp lc ln làm tng nhu cu s
12
dng bt đng sn nhà , đt . Sau na, s gia tng dân s theo đó là s tng thêm các
nhu cu v các hot đng xã hi, dch v thng mi, nhu cu v khám cha bnh, nhu
cu giáo dc, hot đng vn hóa, th dc th thao, vui chi gii trí Nhng nhu cu
này đu là nhng nhân t làm gia tng nhu cu v bt đng sn, nht là nhu cu v bt
đng sn các trung tâm thng mi, chung c. Chính vì th mà bt đng sn các
khu vc trung tâm đc xây dng nhanh chóng hn các vùng khác vi giá c cao
hn và cng nhn nhp hn.
1.2.3.2 Các yu t tác đng phía cung bt đng sn
Cung bt đng sn: Là khi lng bt đng sn nh nhà, đt, vt kin trúc gn
lin vi đt và giá c và nhóm ngi cung cp mun và sn sàng bán ra trên th trng
bt đng sn ti mt thi đim. V c bn, các yu t tác đng đn cung bt đng sn
là :
- Tng cung hàng hóa bt đng sn: các d án đu t bt đng sn, xây dng cn h
cao cp, phát trin khu đô th mi trong thi gian qua ti Vit Nam đã tác đng mnh
làm tng ngun cung bt đng trên th trng.
- S phát trin th trng vn: th trng vn phát trin kéo theo s phát trin ca
các th trng khác, đc bit có tác đng mnh m ti th trng bt đng sn. Bt
đng sn gn nh mi quan tâm thng trc ca cá nhân mi khi tim lc tài chính
đc ci thin rõ hn khi nn kinh t Vit Nam có nhng bc tin tích cc, ca ci
tích ly ca ngi dân nhiu hn. Hàng hóa bt đng sn có đc đim và cng là li
th so vi các hàng hóa khác là có th dùng làm tài sn th chp. Nu ngun cung tín
dng di dào, phong phú s tác dng tích cc đn s lu thông ca hàng hóa bt đng
sn.
- u t vn ca các doanh nghip kinh doanh bt đng sn, ca ngân hàng, ca
các thành phn kinh t khác vào th trng bt đng sn đã làm cho ngun cung v bt
đng sn tng mnh vi nhiu d án đu t khu đô th, khu dân c, d án cn h cao
cp
13
- Các yu t đu vào to ra bt đng sn và giá c dch v liên quan đn bt đng
sn. Các yu t này nh giá xi mng, st, thép, giá nhân công, giá đu thu, giá thm
đnh d án, giá thi công, giá thit k, giá t vn Các yu t này nh hng đn tin
đ cng nh cht lng ngun cung bt đng sn vào th trng.
- Nhng tin b k thut ng dng trong xây dng và kin trúc. Nhng tin b k
thut ng dng trong xây dng và kin trúc góp phn làm cho thi gian thi công rút
ngn, cht lng công trình nâng cao, là c s đ đy nhanh ngun cung bt đng sn
nht là các sn phm nh nhà, cn h, vn phòng cho thuê trên th trng bt đng
sn.
1.2.3.3 Các yu t v pháp lut, qun lỦ, điu tit ca nhƠ nc v bt đng
sn
Nh đã trình bày, pháp lut quy đnh các quyn mua, bán, cho thuê, th chp,
góp vn bt đng sn… hng dn và quy đnh hp đng giao dch dân s bt đng
sn. Nh vy, rõ ràng pháp lut là mt yu t có tính cht quyt đnh đn s hình thành
và phát trin ca th trng bt đng sn. Yu t pháp lut có s nh hng mang tính
quyt đnh đm s hình thành và phát trin ca th trng bt đng sn.
1.2.3.4 Các yu t v chính sách
- Các chính sách ca Chính ph và chính quyn đa phng nh chính sách lãi
sut, chính sách thu, chính sách kinh t, quy hoch và k hoch s dng đt ca Chính
ph đu nh hng đn s phát trin ca th trng bt đng sn.
- Chính sách khuyn khích sn xut theo ngành, lãnh th, vùng kinh t, khu vc
kinh t, quy hoch và k hoch s dng đt ca Chính ph nh hng đn s phát trin
ca th trng bt đng sn.
- Các chính sách ca Chính ph v nhà , đt nói chung và các chính sách
nhà cho ngi nghèo, ngi có thu nhp thp, gia đình thuc đi tng chính sách xã
hi… làm tng nhu cu nhà , đt hoc cng có th làm gim nhu cu v nhà , đt
.
14
- Quy hoch và k hoch s dng đt thc cht là vic xác đnh mc đích s
dng ca tng vùng đt, tng khu vc c th; làm thay đi tính cht và mc đích s
dng cng là mt nhân t nh hng đn cung cu v đt đai, cung cu v bt đng
sn, tác đng vào th trng bt đng sn.
Nh vy, vic hình thành giá bt đng sn trên th trng chu s tác đng ca
nhiu yu t, trong đó cung cu bt đng sn và chính sách pháp lut tác đng mnh
nht đn giá giao dch ca bt đng sn trên th trng. ây chính là s vn hành theo
quy lut cung cu ca th trng bt đng sn có s qun lí ca Nhà nc.
Trên đây là nhng nét ln v các yu t tác đng đn th trng bt đng sn.
Tuy nhiên, trên thc t s có nhng yu t tác đng khác nh tâm lỦ ca ngi dân,
ca các nhà đu t đi vi tim nng và s phát trin ca th trng bt đng sn; s
tin tng hay lo lng ca h đi vi chính sách điu tit th trng bt đng sn ca
nhà nc; các yu t v tính khu vc ca bt đng sn, các yu t v tp quán, truyn
thng và th hiu ca ngi dân đi vi bt đng sn, các yu t nh giá vàng, th
trng chng khoán, li ích trong vic đu t vào kênh nào cho có hiu qu… cng
góp phn nh hng đn s phát trin hay đóng bng ca th trng bt đng sn ti
Vit Nam.
1.3 Cho vay bt đng sn
1.3.1 Khái nim v cho vay bt đng sn
Cho vay bt đng sn đc hiu là quan h cho vay gia ngân hàng vi khách
hàng liên quan đn lnh vc bt đng sn. Theo đó, cho vay bt đng sn là vic ngân
hàng cp vn cho khách hàng cn c vào mc đích vay vn ca khách hàng đ thc
hin các giao dch và các hot đng liên quan đn bt đng sn.
Trong trng hp này, ngân hàng cho khách hàng vay đ đu t kinh doanh bt
đng sn, xây dng nhà đ bán, sa cha mua bán nhà ca, xây dng hoàn thin c s
h tng các d án, mua nhà tr góp, xây dng vn phòng cho thuê…