TÁC ĐỘNG CỦA THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN TỚI TĂNG TRƯỞNG KINH TẾ TẠI VIỆT NAM.PDF

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP HCM






NGUYN VN QUÝ



TÁC NG CA TH TRNG CHNG KHOÁN
TI TNG TRNG KINH T TI VIT NAM


LUN VN THC S KINH T

THÀNH PH H CHÍ MINH, THÁNG 6 NM 2012





B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP. H CHÍ MINH


NGUYN VN QUÝ


TÁC NG CA TH TRNG CHNG KHOÁN
TI TNG TRNG KINH T TI VIT NAM

Chuyên ngành: Tài chính – Ngân hàng
Mã s: 60.31.12

NGI HNG DN KHOA HC

PGS. TS PHAN TH BÍCH NGUYT






TP. H Chí Minh, nm 2012



LI CAM OAN

Tôi tên là : Nguyn Vn Quý
Sinh ngày : 23/04/1983
Ni sinh : Qung Bình
Tôi xin cam đoan rng đây là công trình nghiên cu ca riêng tôi vi s
giúp đ tn tình ca ngi hng dn khoa hc là PGS. TS Phan Th Bích
Nguyt. Các ni dung và kt qu trong nghiên cu này là trung thc và cha
tng đc ai công b trong bt c công trình nào. S liu trong mô hình đc
chính tác gi thu thp, x lý và có ghi rõ ngun gc. Ngoài ra, trong lun vn
còn có s dng mt s trích dn t các nghiên cu khác có ghi rõ trong phn tài
liu tham kho và phn trích dn.
Nu có bt k s gian ln nào, tôi xin hoàn toàn chu trách nhim trc
Hi ng nhà trng.

TP. H Chí Minh, ngày 30 tháng 06 nm 2012

NGI CAM OAN

Nguyn Vn Quý








LI CÁM N
Trc tiên, tôi xin chân thành cám n Ban giám hiu và Phòng qun lý
đào to sau đi hc Trng i hc Kinh t Thành ph H Chí Minh trong sut
thi gian qua.
Tác gi cng xin gi li tri ân đn khoa Tài chính doanh nghip và tt c quý
thy cô trong trng đã tn tâm ging dy trong sut chng trình hc tp và
nghiên cu. Qua đây, tôi xin chân thành gi li cám n sâu sc đn PGS. TS
Phan Th Bích Nguyt, ngi đã tn tình hng dn, giúp đ tôi rt nhiu
trong sut quá trình thc hin và hoàn thành lun vn này. Ngoài ra tôi cng
chân thành gi li cám n sâu sc ti:
- TS. Trn Quc Tun, Giám đc chi nhánh Trung tâm nghiên cu khoa
hc và đào to chng khoán chi nhánh TP. H Chí minh đã giúp tôi trong
vic hoàn thin nhng gii pháp và thu thp s liu.
- Tp th lp TCDN K19 – Ngày 02 đã có nhng nhn xét, trao đi b ích
trong sut quá trình hoàn thành đ tài.
- Tp th các anh ch trong Trung tâm nghiên cu khoa hc và đào to
chng khoán chi nhánh TP. H Chí Minh đã giúp tôi hoàn thin kt qu
trong mô hình nghiên cu.
c bit tôi gi li cám n sâu sc và có ý ngha ti ngi bn đi ca

mình. Ngi đã đng hành cùng tôi trong sut quá trình hoàn thành khóa lun
này. Bên cnh nhng li đng viên, nhng góp ý chân thành, là nhng quan tâm
và là đng lc đ tôi hoàn thành khóa lun ca mình.







TÓM TT

Nghiên cu này kho sát thc nghim tác đng ca phát trin th trng
chng khoán ti tng trng kinh t Vit Nam trong giai đon t khi th trng
chng khoán Vit Nam thành lp đn ht nm 2011. D liu nghiên cu theo
quý, đc thu thp t S giao dch Chng khoán Tp. H Chí Minh và Tng cc
thng kê Vit Nam.  kho sát mi quan h này, phng pháp nghiên cu
đc s dng là kim đnh nghim đn v, kim đnh đng liên kt, kim đnh
nhân qu Granger, và phân tích phân rã phng sai. Kt qu cho thy, th trng
chng khoán Vit Nam trong giai đon nghiên cu đã có đóng góp tích cc ti
tng trng kinh t thông qua huy đng tit kim, phân b ngun lc hiu qu
và đa dng hoá ri ro. Tuy nhiên đóng góp ca th trng chng khoán cho tng
trng kinh t còn tng đi thp do th trng chng khoán Vit Nam còn tn
ti nhng hn ch nht đnh. Chính vì th, đ nâng cao hn na vai trò ca th
trng chng khoán trong tng trng kinh t, cn thit phi có nhng gii pháp
đ hoàn thin và phát trin th trng.

MC LC
LI M U 1
1. Tính cp thit, ý ngha khoa hc và thc tin ca đ tài 1
2. Mc đích nghiên cu 3
3. i tng và phm vi nghiên cu 4
4. Phng pháp nghiên cu 4
5. Kt cu đ tài 5

CHNG I: NGHIÊN CU THC NGHIM V VAI TRÒ CA TH
TRNG CHNG KHOÁN TRONG TNG TRNG KINH T 6
1.1 Mi quan h gia th trng chng khoán và tng trng kinh t. 6
1.2 Nghiên cu thc nghim v vai trò ca th trng chng khoán trong tng
trng kinh t. 8
KT LUN CHNG I 19


CHNG II: TÁC NG CA TH TRNG CHNG KHOÁN N
TNG TRNG KINH T VIT NAM 20
2.1 PHNG PHÁP NGHIÊN CU 20

2.1.1 Các bin nghiên cu 20
2.1.2 D liu nghiên cu 22
2.1.3 Phng pháp nghiên cu 22
2.1.3.1 Kim đnh tính dng ca chui d liu 22
2.1.3.2 Kim đnh đng liên kt 23
2.1.3.3 Kim đnh mi quan h nhân qu 24
2.1.3.4 Phân tích phân rã phng sai 25
2.1.4 Mô hình nghiên cu 25
2.1.4.1 Nghiên cu v mi quan h gia tng trng kinh t và ch s chng
khoán VN-Index. 25
2.1.4.2 Nghiên cu v tác đng ca phát trin th trng chng khoán ti
tng trng kinh t. 25


2.2 KT QU NGHIÊN CU 26
2.2.1 Nghiên cu mi quan h gia tng trng kinh t vi ch s chng
khoán VN-Index. 26
2.2.1.1 Kim đnh nghim đn v 26
2.2.1.2 Kim đnh đng liên kt (cointegration test) gia tng trng kinh t
và th trng chng khoán. 27
2.2.1.3 Kim đnh mi quan h nhân qu gia tng trng kinh t và phát
trin th trng chng khoán. 27
2.2.1.4 Phân tích phân rã phng sai 29
2.2.2 Nghiên cu v tác đng ca phát trin th trng chng khoán ti tng
trng kinh t. 32
2.2.2.1 Kim đnh nghim đn v 32
2.2.2.2 Kim đnh đng liên kt 33
2.2.2.3 Kim đnh quan h nhân qu Granger 35
2.2.2.4 Phân tích phân rã phng sai 39
KT LUN CHNG II 42

CHNG III: MT S GI Ý CHÍNH SÁCH 43
3.1 Hoàn thin pháp lut điu chnh hot đng th trng chng khoán 43
3.2 Nâng cao cht lng ngun nhân lc trên th trng 46
3.3 Hàng hoá cho th trng chng khoán 47
3.4 H tng k thut 49
3.5 Công ty chng khoán 49
3.6 Qu đu t chng khoán 50
3.7 Liên kt quc t 51











MT S ÓNG GÓP CA  TÀI 52
HN CH CA  TÀI 53
BÀI BÁO KHOA HC 54
TÀI LIU THAM KHO 55
Tài liu trong nc 55
Tài liu nc ngoài 56
PH LC 1: THC TRNG TH TRNG 62
CHNG KHOÁN VIT NAM 62
1. Công ty niêm yt 62

Quy mô c phiu trên S giao dch Chng khoán TP. H Chí Minh 63
Chng ch qu niêm yt trên S giao dch Chng khoán TP. HCM 64
2. Công ty chng khoán 64
3. Qu đu t và công ty qun lý qu 65
Giao dch ca khi ngoi trên sàn HSX 66
4. Quy mô huy đng vn qua th trng chng khoán 67
Ph lc 2: T l giá tr giao dch chng khoán mt s nc trên th gii 70
Ph lc 3: T l chu chuyn mt s nc trên th gii 71
Ph lc 4: La chn đ tr ti u cho VNI theo phng pháp VAR 71
Ph lc 5: La chn đ tr ti u cho TT theo phng pháp VAR 72
Ph lc 6: La chn đ tr ti u cho CMR theo phng pháp VAR 72
Ph lc 7: La chn đ tr ti u cho STR theo phng pháp VAR 73
Ph lc 8: La chn đ tr ti u cho TR theo phng pháp VAR 73
Ph lc 9: DANH MC QU VÀ CÔNG TY QUN LÝ 74
Ph lc 10: DANH MC CÔNG TY NIÊM YT S GIAO DCH CHNG
KHOÁN TP. H CHÍ MINH 76





DANH MC HÌNH

Hình 1.1: Quá trình tác đng ca th trng tài chính ti tng trng kinh t . 8

DANH MC BNG

Bng 2.1 Kim đnh tính tng các bin TT và VNI 26
Bng 2.2 Kim đnh đng liên kt gia các bin TT và VNI 27
Bng 2.3 Kim đnh nhân qu Granger gia hai bin TT và VNI 28

Bng 2.4 Phân tích phân rã phng sai bin TT 30
Bng 2.5 Kim đnh nghim đn v ADF 32
Bng 2.6 Kim đnh mi quan h đng liên kt gia hai bin TT và CMR 33
Bng 2.7 Kim đnh mi quan h đng liên kt gia hai bin TT và STR 34
Bng 2.8 Kim đnh mi quan h đng liên kt gia hai bin TT và TR 34
Bng 2.9 Kim đnh nhân qu Granger gia hai bin TT và CMR 36
Bng 2.10 Kim đnh nhân qu Granger gia hai bin TT và STR 37
Bng 2.11 Kim đnh nhân qu Granger gia hai bin TT và TR 38
Bng 2.12 Kt qu phân tích phân rã phng sai bin TT 39
Bng 2.13 T l vn hoá th trng mt s nc trên th gii 40



















DANH MC VIT TT

- ADF Test: Augmented Dickey – Fuller Test – Kim đnh DF
m rng
- DF Test: Dickey – Fuller Test – Kim đnh DF
- GDP: Tng sn phm quc ni
- PP Test: Philips and Perron Test – Kim đnh PP
- VAR: Vector Autoregressive model – Mô hình vector t hi quy
- VN-Index: Ch s giá trung bình chng khoán trên th trng
Vit Nam
- HSX: S giao dch Chng khoán Thành Ph H Chí Minh
- HNX: S giao dch Chng khoán Hà Ni




1



LI M U
1. Tính cp thit, ý ngha khoa hc và thc tin ca đ tài
Tng trng kinh t là yu t quan trng nht quyt đnh phúc li kinh t
ca ngi dân và s giàu có ca mi quc gia, chính vì th con đng tng
trng đã tr thành mt trong nhng câu hi trung tâm ca kinh t hc. Vic
tìm hiu các nhân t tác đng ti tng trng kinh t t lâu đã đc quan tâm
nhiu nht và dai dng nht. Theo dòng thi gian, nghiên cu v tng trng
kinh t và ngun gc ca nó đã tri qua nhng giai đon thng trm khác nhau
trong lch s kinh t hc. T th k XVII tr v trc, dng nh nn kinh t
th gii không h tng trng, mc thu nhp trong dài hn hu nh không tng.
Trong bài lun v dân s nm 1798, Thomas Robert Malthus đã gii thích rng

khi cung lng thc, thc phm tng lên thì dân s cng s tng lên, thm chí
còn tng vi tc đ nhanh hn. iu đó có ngha là thu nhp bình quân đu
ngi luôn luôn  mc đ sng. Tuy nhiên đn th k XVIII, khi c nn kinh t
Hà Lan và Anh đã thành công trong vic nâng cao thu nhp bình quân đu
ngi, thì lý thuyt dân s ca Malthus không còn đúng na, bi vì lúc này, ca
ci đc to ra nhanh hn tc đ tng dân s.
K t đó, nhiu nhà kinh t hc bt đu quan tâm nghiên cu các yu t
tác đng ti tng trng kinh t và làm th nào đ nâng cao tng trng kinh t.
T nhng ý nim, t tng ban đu ca các nhà kinh t c đin, đn các mô
hình tng trng ni sinh vô cùng đa dng, phong phú và ngày nay là các nhân
t phi kinh t có mi tng tác vi quá trình tng trng. Lý thuyt tng trng
kinh t đã tri qua nhng bc tin ln lao. Quan đim v ngun gc ca tng
trng kinh t đã thay đi theo thi gian, vi xu th ngày càng xem xét đy đ
và rõ ràng hn nhng lc lng chi phi s tng trng kinh t.
Trong nghiên cu ca mình, Douglass C. North (1994) đã lp lun rng:
Th ch là cu trúc mang tính thúc đy xã hi, do đó các lut l, quy tc… to
nên nn tng th ch ca xã hi s chi phi phân b các ngun lc xã hi và nn
2



kinh t
1
. Ngi ta nhn ra tng trng kinh t xuyên sut lch s nh vic to ra
mt cu trúc th ch có th thúc đy hot đng tng nng sut và nhng mâu
thun xy ra do kt qu ca chuyn bin xã hi s dn ti nhng thay đi c bn
v mt th ch nhm làm du bt mâu thun đó. Ngày nay, vic xem xét và mô
hình hóa tác đng ca các nhân t phi kinh t s tr thành mt hng đi mi
trong con đng tìm tòi và khám phá các ngun tng trng kinh t trong tng
lai.

Mt hng mi trong vic tìm hiu ngun gc tng trng kinh t, đó là
nghiên cu vai trò, tác đng ca th trng tài chính nói chung và th trng
chng khoán nói riêng ti tng trng kinh t. Vai trò ca h thng tài chính
trong tng trng kinh t đc xem xét vi các nghiên cu ca Walter Bagehot
(1873) và John Hicks (1969) khi các tác gi khng đnh rng phát trin ngành tài
chính giúp cho quá trình công nghip hóa  Anh xy ra nhanh hn. S tranh
lun xung quanh vai trò ca th trng tài chính trong nn kinh t bt đu gay
gt vi nghiên cu ca Schumpeter (1912), ngi cho rng trong mt h thng
tài chính hot đng tt, các ngân hàng giúp to điu kin thun li cho tng
trng kinh t bng cách nâng cao s đi mi công ngh thông qua vic nhn ra
và tài tr ca ch doanh nghip vi c hi thành công tt nht bng các sn
phm cng nh tin trình sn xut mi
2
. Tng t, Levine và Zervos (1998), và
Khan và Senhadji (2000) cng nhn mnh rng s thành lp th trng chng
khoán đã đóng mt vai trò quan trng trong phát trin th ch ngân hàng, đc
bit trong th trng các nn kinh t mi ni.
Trái ngc vi nhng quan đim ca Bagehot, Hicks, và Schumpeter,
nhiu hc gi cho rng h thng tài chính là không quan trng trong tng trng
kinh t. Ví nh, Nobel Laureates, Gerald Meier và Dudley Seers (1984), và
Stern (1989) đã không tán thành nhiu vai trò ca tài chính (hoc h thng tài


1
Northm D.C (1994), Institutions and Productivity in History, St Luois, MO: Washington University.
:8089/eps/eh/papers/9411/9411003.pdf

2
Xem thêm: Abu Nurudeen, (2009), “Does stock market development raise economic growth? Evidence form
Nigeria”, The review of Finance and Banking, 01(01), pp 15 – 26

3



chính) trong tho lun phát trin ca h. Hn na, Stiglitz (1993) cng đã cho
thy thanh khon th trng chng khoán không cung cp s thúc đy trong
vic thu thp thông tin liên quan ti công ty hoc ci thin qun tr không ty.
Ngoài ra, Shliefer và Summers (1988) khng đnh phát trin th trng chng
khoán có th cn tr tng trng kinh t thông qua kích thích thâu tóm sai lch
các công ty. Xa hn, Singh (1997) chng t rng th trng chng khoán có th
là không quan trng đ đt ti tng trng kinh t cao hn.
Có th thy, vai trò ca h thng tài chính nói chung và th trng chng
khoán nói riêng đn nay vn còn nhiu quan đim. Các bng chng thc nghim
t các quc gia trên th gii cng cho thy nhng phát hin khác nhau. Chính
điu này thôi thúc tác gi xem xét vai trò ca th trng chng khoán Vit Nam
sau hn 11 nm hình thành và phát trin đi vi tng trng kinh t Vit Nam.
Mc đích ca lun vn “Tác đng ca th trng chng khoán ti tng trng
kinh t Vit Nam” là nghiên cu thc nghim vai trò ca phát trin th trng
chng khoán thông qua các bin đi din cho th trng chng khoán ti tng
trng kinh t Vit Nam. Lun vn càng có ý ngha thc tin hn khi mà Vit
Nam đang bc vào giai đon phát trin mi. Trong các vn kin ca i hi
ng ln th XI thì tái c cu nn kinh t, chuyn đi mô hình tng trng, bo
đm phát trin nhanh và bn vng là t tng kinh t ct lõi
3
.
2. Mc đích nghiên cu
Mc đích ca đ tài này là xem xét vai trò cng nh tác đng ca phát
trin th trng chng khoán ti tng trng kinh t. Liu rng phát trin th
trng chng khoán tht s có đóng góp trong vic thúc đy tng trng kinh t
hay ch là nh là mt “sòng bc”?  tr li câu hi này, tác gi nghiên cu mt

s ni dung sau:
Th nht: Tng quan mt s nghiên cu thc nghim v mi quan h
gia phát trin th trng chng khoán và tng trng kinh t.


3
Trang 03, Th tng Nguyn Tn Dng. “Hoàn thin th ch kinh t th trng đnh hng Xã hi Ch ngha,
thúc đy c cu li nn kinh t, chuyn đi mô hình tng trng”, Thanh niên, S 03 (5855), th ba 03/01/2012.
4



Th hai: Xây dng các bin và mô hình nghiên cu đ xem xét tác đng
ca phát trin th trng chng khoán ti tng trng kinh t Vit Nam giai
đon t nm 2000 đn nm 2011.
Th ba: Trên c s kt qu nghiên cu, tác gi gi ý mt s chính sách
phù hp vi ni dung nghiên cu.
3. i tng và phm vi nghiên cu
i tng nghiên cu ca lun vn này là th trng chng khoán Vit
Nam và tng trng kinh t.
Phm vi nghiên cu:
- i din cho th trng chng khoán Vit Nam là S giao dch Chng
khoán Tp. H Chí Minh.
- Giai đon nghiên cu là t ngày 28 tháng 7 nm 2000 đn Q4 nm 2011.
4. Phng pháp nghiên cu
 hoàn thành khóa lun này và gii quyt các yêu cu đt ra trong bài
nghiên cu. Tác gi s dng phng pháp phân tích đnh tính đ đánh giá s b
vn đ nghiên cu và tp trung đi sâu phân tính đnh lng thông qua k thut
phân tích chui thi gian. Các phng pháp phân tích chui thi gian trong
nghiên cu này là phân tích nghim đn v đ xác đnh tính dng ca chui d

liu nghiên cu; Phân tích đng liên kt đ xác đnh có tn ti mi quan h gia
các bin trong dài hn hay không; Phân tích nhân qu Granger đ xác đnh mi
quan h nhân qu gia các bin nghiên cu và cui cùng là Phân tích phân rã
phng sai đ gii thích tác đng ca các bin thành qu th trng chng
khoán ti tng trng kinh t.
Tt c các k thut nghiên cu này đc thc hin thông qua phn mm
Eviews 6.0 và Excel.
5



5. Kt cu đ tài
 phù hp vi mc tiêu nghiên cu, ni dung ca đ tài này đc kt
cu nh sau:
Chng I: Nghiên cu thc nghim v th trng chng khoán và tng
trng kinh t.
Chng II: Tác đng ca th trng chng khoán ti tng trng kinh t
Vit Nam
Chng III: Mt s gi ý chính sách

6



CHNG I: NGHIÊN CU THC NGHIM V VAI TRÒ
CA TH TRNG CHNG KHOÁN TRONG TNG
TRNG KINH T
1.1 Mi quan h gia th trng chng khoán và tng trng kinh t.
Mi quan h gia phát trin th trng tài chính nói chung và phát trin
th trng chng khoán nói riêng vi tng trng kinh t t lâu đã có nhng
quan đim khác nhau. Nhng nhìn chung, mi quan h gia chúng là mt mi
quan cht ch và mang tính hai chiu.
Th nht: Tng trng kinh t nh hng đn th trng chng khoán.
Kinh t tng trng, quy mô sn lng quc gia tng, điu này cho thy
các doanh nghip trong nn kinh t đang hot đng hiu qu, làm gia tng giá tr
thu nhp ca c đông và có th gia tng c tc nhn đc. Do vy giá chng
khoán có xu hng tng kéo theo s gia tng ca ch s toàn th trng. S gia
tng th trng chng khoán kéo theo s quan tâm ngày càng nhiu hn ca nhà
đu t, t đó doanh nghip cng s d dàng huy đng đc vn vi chi phí tt
hn và thông qua đó giá tr vn hóa th trng và thanh khon th trng cng
s đc ci thin.
Th hai: Th trng chng khoán tác đng ti tng trng kinh t.
Khi th trng chng khoán phát trin, thu hút s tham gia đông đo ca
nhà đu t thì quá trình huy đng vn ca doanh nghip din ra d dàng và
thun li. Li th ca ngun vn c đông so vi ngun vn vay là ngun tài tr
vô hn, doanh nghip không chu áp lc chi tr n gc và lãi vay nên có th n

đnh sn xut, m rng đu t, phát trin t đó gia tng quy mô sn lng ca
tng doanh nghip và ca c quc gia hay nói cách khác là thúc đy tng trng
kinh t ca quc gia đó. Mt khác, thông qua chc nng công b thông tin, giúp
cho quá trình phân b vn và ngun lc kinh t tt hn, doanh nghip b chi
phi bi đa s c đông và chu áp lc th trng nên s hot đng hiu qu hn,
nâng cao nng sut và gia tng sn lng. Bên cnh đó, phát trin th trng
7



chng khoán cng giúp gia tng huy đng tit kim t dân chúng. Th trng
chng khoán là ni cho phép nhiu nhà đu t nh l có th tham gia th trng,
điu mà các th trng khác khó có th làm đc. iu này giúp cho quá trình
huy đng vn ca doanh nghip thun tin hn.
Chi tit mi quan h gia phát trin th trng chng khoán và tng
trng kinh t có th lý gii nh sau:
Giá c phiu và chi tiêu dùng: Mi quan h gia giá c phiu và chi tiêu
dùng da trên lý thuyt vòng đi, đc phát trin bi Ando và Modigliani
(1963), trong đó ch ra rng các cá nhân cn c vào lng tài sn có th kim
đc trong sut vòng đi ca h đ ra quyt đnh chi tiêu. Mt phn tài sn ca
h có th đc nm gi  dng c phiu. iu này làm cho nhng thay đi
trong giá c phiu dn ti nhng thay đi trong chi tiêu dùng. Vì vy nu giá c
phiu tng tng tài sn s tng và tác đng khin chi tiêu dùng tng, cho thy
mi quan h nhân qu giá c phiu quyt đnh chi tiêu. Mt khác, tng tiêu dùng
có th dn ti tng li nhun ca doanh nghip và giúp giá c phiu tng, cho
thy chi tiêu dùng có th quyt đnh giá c phiu.
Giá c phiu và chi đu t: Mi quan h gia giá c phiu và chi đu t
có th da trên lý thuyt ca Tobin (1969). James Tobin đã đ xut là các công
ty nên đa ra quyt đnh đu t da vào kt qu ca vic th trng chng
khoán đnh giá v ngun vn hin ti so vi chi phí thay th ngun vn này. Giá

th trng ca ngun vn hin ti do th trng chng khoán quyt đnh trong
khi chi phí thay th ngun vn hin ti là giá ca ngun vn nu nó đc bán đi
trong ngày hôm nay. Nu giá ca ngun vn hin ti ln hn chi phí thay th
ngun vn hin ti, th trng chng khoán đnh giá ngun vn cao hn chi phí
thay th ca nó do k vng vào kh nng sinh li ca doanh nghip trong tng
lai. Trong trng hp này, các nhà qun lý có th tng giá tr c phiu bng
cách tng cng đu t thông qua huy đng thêm vn, đào to nhân lc mi,
mua trang thit b, dây chuyn sn xut mi… Ngc li, nu giá ca ngun
vn hin ti nh hn chi phí thay th ngun vn hin ti, tc là th trng đánh
8



giá vn hin hu thp hn chi phí nhm thay th s vn đó. Trong trng hp
này, đu t s không đc khuyn khích bi nhà qun lý s không nhn thy
nhân t kích thích nào thay th ngun vn hin ti khi đã khu hao ht.
Mi liên kt khác, dù ít trc tip hn, gia giá c phiu và chi đu t là
da trên mô hình tân c đin. Mô hình này gi đnh rng trc ht công ty xác
đnh nhu cu vn da trên giá c lao đng, vn và doanh thu mong đi sau đó
xác đnh t l đu t tùy thuc vào thi gian mong mun thu hi vn. Nh vy
s k vng v doanh thu và sn lng đu ra là nhng nhân t chính nh hng
đn đu t. u t là đng c
quan trng nht ca tng trng
kinh t trong dài hn nên vic
tng gim đu t s có tác đng
trc tip đn tng trng kinh t
và nh hng gián tip đn th
trng chng khoán.
Vai trò ca trung gian tài
chính tác đng ti tng trng

kinh t có th hình dung qua s
đ sau:
Hình 1.1: Quá trình tác đng
ca th trng tài chính ti tng
trng kinh t
4
.

1.2 Nghiên cu thc nghim v vai trò ca th trng chng khoán trong
tng trng kinh t.
Ý tng th trng tài chính liên quan ti tng trng kinh t không phi
là mi, nhng quan đim ca mi quan h này đã thay đi theo thi gian. T


4
Tham kho: Rateb Abu – Sharia and P. N. Junankar, (2003), “Stock mart ket development reform and
economic growth: A case study of Arab stock markets”, University of Western Sydney.
Chi phí th trng
- Chi phí thông tin
- Chi phí giao dch
Th trng và trung gian tài chính
Các kênh đ tng trng
- Tích ly vn
- i mi công ngh
Chc nng tài chính
- Huy đng tit kim
- Phân b tài nguyên
- Kim soát công ty
- Thun tin qun tr ri ro
-

D


dàng giao d

ch hàng hóa, d

ch v

.

Tng trng
9



nhng nghiên cu v lý thuyt đn thun đn nhng nghiên cu đnh lng
chuyên sâu. Nghiên cu ca Gurley và Shaw (1955) kt lun rng th trng tài
chính đóng góp vào phát trin kinh t thông qua nâng cao tích ly vn vt cht
(physical capital accumulation). Phn ln các tài liu v mi liên h gia th
trng tài chính và tng trng kinh t là thiu bng chng mãi ti các nghiên
cu ca Goldsmith (1969), Shaw (1973) và Mckinnon (1973) đã cho thy bng
chng thc nghim phát trin th trng tài chính tng quan đáng k vi mc
thu nhp bình quân đu ngi
5
. Và gn đây là Ghani (1992), King và Levine
(1993a, b), Degegorio và Giudotti (1995), Rousseau và Wachtel (1998), Beck
(1999b), và Levine (2000) cng cho thy mi liên kt gia thc trng phát trin
ngành tài chính quc gia và tng trng kinh t. Lý lun c bn là chc nng

ngành tài chính cung cp cht xúc tác cn thit cho tng trng kinh t. Trong
khi hu ht các nghiên cu này đu s dng thc đo phát trin ngành ngân
hàng, thì mt s ít nghiên ca Atji và Jovanovic (1993), Harris (1997), và
Levine và Zervos (1996, 1998a), đã xem xét vai trò ca phát trin th trng
chng khoán trong tin trình phát trin kinh t.
Atji và Jovanovic (1993) nghiên cu mi tng quan gia th trng
chng khoán và tng trng kinh t cho 72 quc gia trong giai đon t nm
1980 đn nm 1988. Kt qu cho thy phát trin th trng chng khoán có nh
hng rõ ràng ti tng trng kinh t. Tuy nhiên giai đon nghiên cu t nm
1980 đn nm 1988 là khong thi gian quá ngn đ đi din cho mt xu hng
dài hn.
Harris (1997) kim tra li mi quan h thc nghim gia phát trin th
trng chng khoán và tng trng kinh t vi mu d liu thu thp t 49 quc
gia trong sut giai đon t nm 1980 ti nm 1991. Phát hin ca tác gi trên
nh hng ca phát trin th trng chng khoán và tng trng kinh t là yu
hn kt qu nghiên cu ca Atji và Jovanovic đã tìm thy. Tuy nhiên, khi tác
gi phân chia mu nghiên cu thành hai mu nh. Mt mu bao gm các quc


5
Gugliel Maria Caporale, Peter G. A Howells, và Alaa M. Soliman, (2004), “Stock market development and
economuc growth: The causal linkage”, Journal of economic development, 29(1), pp 33 – 50.
10



gia đã phát trin và mu còn li là các quc gia đang phát trin. i vi các
quc gia đã phát trin, nh hng ca th trng chng khoán ti tng trng
kinh t là tng t nh mu chung đã tìm thy. Còn đi vi mu gm các quc
gia đang phát trin thì phát trin th trng chng khoán có ít nh hng hn.

Hai nghiên cu quan trng bi Levine và Zervos (1996, 1998a) cho thy
hiu qu rõ ràng ca phát trin th trng chng khoán ti tng trng kinh t.
c bit, các tác gi ch ra s gia tng mc vn hóa th trng có th ci thin
kh nng huy đng vn và phân tán ri ro ca nn kinh t. Thanh khon là mt
ch báo quan trng khác ca phát trin th trng chng khoán, nó có tng
quan nghch vi chi phí giao dch. Sau cùng là t l chu chuyn có th là mt
ch báo mc đ ca chi phí giao dch.
S dng d liu 47 quc gia t nm 1976 đn nm 1993, Levine và
Zervos thy rng thanh khon th trng chng khoán tng quan rõ ràng và có
ý ngha đi vi tng trng kinh t c trong hin ti ln tng lai, vi tích ly
vn và tng trng sn xut. Sau các ch báo th trng chng khoán và ngân
hàng trong phân tích hi quy, c phát trin ngân hàng và thanh khon th trng
chng khoán là các d báo tt ca tng trng kinh t, tích ly vn và tng
trng sn xut. Các tác gi kt lun rng th trng chng khoán cung cp các
dch v khác vi các dch v đc cung cp bi ngân hàng. Tuy nhiên, loi dch
v c th nào thì không đc gii thích. Levine và Zervos cng cho thy tính
bin đng ca th trng chng khoán là tng quan vô ngha vi tng trng.
Tng t, kích thc th trng, mc đ hi nhp th trng cng không liên
kt mnh m vi tng trng kinh t, tích ly vn và tng trng sn xut.
Trc đó, trong nghiên cu ca mình Levine (1991) cng đã tìm thy mi
quan h rõ ràng gia th trng chng khoán và tng trng kinh t.
Filer (1999) đã kho sát mi quan h gia tng trng kinh t và th
trng chng khoán và cho thy mi tng quan xác thc gia phát trin th
trng chng khoán vi hot đng kinh t.
11



Spears (1991) đã nói rng, trong các giai đon ca phát trin, trung gian
tài chính đem li tng trng kinh t. Th trng chng khoán làm thun tin

cho hot đng đu t, phân b vn và gián tip tác đng ti tng trng kinh t.
Nhng nghiên cu gn đây chng minh thuyt phc vai trò ca phát trin
th trng chng khoán ti tng trng kinh t thông qua khuyn khích phân b
hiu qu đu t theo các c ch sau. Th nht, to ra các d án đu t ln hn
và có th r hn. Th hai, đa dng hóa ri ro làm gim ri ro hot đng và ri ro
thông tin. Th ba, thu thp thông tin và đnh giá thông tin d án đ la chn d
án có li nht. Th t, thông qua th trng chng khoán, các d án cng đc
thanh khon hn. Th nm, hot đng giám sát ca ngi vay đ chc chn
hoàn thành ngha v ca mình.
Nói chung, th trng chng khoán đc mong đi đ thúc đy tng
trng kinh t bng cung cp s gia tng tit kim trong nc và gia tng s
lng và cht lng đu t. Gia tng khuyn khích huy đng tit kim cá nhân
thông qua th trng chng khoán bng cung cp các công c, sn phm tài
chính giúp nhà đu t đa dng hóa ri ro và nhu cu thanh khon cn thit. Th
trng chng khoán cng cung cp mt l trình cho tng trng công ty thông
qua ngun vn r hn. Thêm vào đó, doanh nghip trong quc gia vi th
trng chng khoán đã phát trin ít ph thuc vào ngun vn t ngân hàng. Kh
nng tác đng thay đi trong qun lý các công ty niêm yt cng đc hy vng
đ đm bo phng cách qun lý đc s dng hiu qu (Kumar, 1984). Th
trng chng khoán hiu qu cng có th làm gim chi phí tìm kim thông tin.
Thông qua c ch công b thông tin, các thông tin liên quan đn các doanh
nghip phi đc đnh k công b và nh th giá chng khoán cng s thay đi
theo chiu hng ca thông tin. Th trng chng khoán hiu qu nu giá c
biu th tt c các thông tin hin hành. Gim chi phí thu thp thông tin đc
mong đi qua đó thun tin và ci tin cái thu đc t thông tin v c hi đu t
và bng cách đó đm bo ci thin phân b tài nguyên. Vi mt th trng
chng khoán thanh khon, nhà đu t không “chôn vn” trong các d án ca h
12

mà có th d dàng, nhanh hn và r hn đ có th chuyn giao d án đó cho các
nhà đu t thích hp (Bencivenga và Smith, 1991).
Trong mt nghiên cu đc thc hin bi Ngân hàng th gii (1995), kt
qu cho thy phát trin th trng chng khoán không ch đn thun theo sau
phát trin kinh t, mà còn cung cp các phng tin d báo tng trng vn
trong tng lai, sn xut và thu nhp bình quân đu ngi. Kt lun ca ngân
hàng th gii là gia tng trong ngành ngân hàng và phát trin th trng chng
khoán dn ti gia tng thu nhp bình quân đu ngi.
Hamid Mohtadi và Sumit Agarwa (2006), nghiên cu mi quan h gia
phát trin th trng chng khoán và tng trng kinh t cho 21 th trng mi
ni trong sut 21 nm t 1977 đn 1997. Kt qu th trng chng khoán và
tng trng kinh t có mi liên h tích cc trc tip và gián tip thông qua bùng
n hành vi đu t t nhân. Trong vai trò trc tip, thanh khon th trng chng
khoán có nh hng quan trng ti tng trng kinh t. Vi vai trò gián tip,
kích thc th trng chng khoán nh hng đn đu t và qua đó nh hng
ti tng trng kinh t. Các tác gi đ ngh t l giá tr giao dch chng khoán là
không phi thc đo hiu qu ca th trng chng khoán. iu này có th đc
bit trong các quc gia đang phát trin, ni mà th trng chng khoán d bay
hi cao, gây ra ch báo giá tr giao dch chng khoán sai lch.
 Belgium, Stijn Van Nieuwerburgh và Ludo Cuyvers (2005) s dng d
liu giai đon t nm 1830 đn nm 2000 đ kho sát mi quan h trong dài hn
gia phát trin th trng tài chính và phát trin kinh t thông qua các ch báo
phát trin th trng chng khoán. Bng chng mnh m cho thy th trng
chng khoán gây ra tng trng kinh t, đc bit là trong giai đon t nm 1873
đn nm 1935.
Ti Nepal, Surya Bahadur và Suman Neupane (2006), th trng chng
khoán Nepalese đóng vai trò quan trng trong tng trng kinh t.
13

Chee Koeng Choong (2003), phát trin th trng chng khoán có nh
hng rõ ràng ti tng trng kinh t  Malaysia. Tác gi cho rng phát trin th
trng chng khoán gây ra tng trng kinh t.
Muhammad Shahbaz, Nadeem Ahmed, và Liaquat Ali (2008) s dng d
liu chui thi gian t nm 1971 đn nm 2006 ti Pakistan cho thy có mi
quan h trong dài hn gia phát trin th trng chng khoán và tng trng
kinh t. Phát trin th trng chng khoán đc tìm thy nh là mt đng lc
quan trng thúc đy tng trng kinh t. Tuy nhiên, trong ngn hn mi quan h
này cng ch là t phát trin th trng chng khoán ti tng trng kinh t.
Cng ti Pakistan, mt nghiên cu t nm 1971 đn nm 2006 bi Mohammad
Mafizur Rahman và Mohammad Salahuddin (2008) cng phát hin tn ti mi
quan h quan trng và tích cc gia phát trin th trng chng khoán và tng
trng kinh t.
Theo Miinier (2003), th trng chng khoán phát trin có mt nh
hng tích cc ti tng trng kinh t, trong khi th trng chng khoán không
phát trin có nh hng tiêu cc ti phát trin kinh t.
Liu và Hsu (2006) cng đ ngh mt nh hng quan trng ca phát trin
th trng chng khoán ti tng trng kinh t  Taiwan, Korea và Japan.
 Nigeria, mt vài tác gi cng đã c gng đ kho sát mi quan h gia
phát trin th trng chng khoán và tng trng kinh t. Adam và Sanni (2005)
s dng kim đnh mi quan h nhân qu Granger và phân tích hi quy. Các tác
gi khám phá ra mi quan h mt chiu gia tng trng GDP vi vn hoá th
trng và mi quan h hai chiu gia tng trng GDP vi t l chu chuyn
(turnover ratio). Qua đó, các tác gi nhn nh Chính ph nên khuyn khích phát
trin th trng vn bi vì nó có mt mi quan h tích cc vi tng trng kinh
t. Obamiro (2005) kho sát vai trò ca th trng chng khoán vi tng trng
kinh t. Tác gi cng cho thy nh hng có ý ngha quan trng ca th trng
chng khoán ti tng trng kinh t. Trong nghiên cu ca Rima, Esso và Eyo

(2008), các tác gi t hi rng liu thc s có mi liên kt gia thành qu th
14



trng chng khoán và tng trng kinh t  Nigeria. Phát hin cho thy tn ti
mi tng quan trong dài hn gia th trng chng khoán và tng trng kinh
t. Gn đây, Abu Nurudeen (2009) kho sát li mi quan h gia phát trin th
trng chng khoán và tng trng t. Kt qu cho thy phát trin th trng
chng khoán đóng góp tích cc cho tng trng kinh t. Alajekwu Udoka
Bernard và Achubu Austin A (2012) s dng d liu trong 15 nm t nm 1994
đn nm 2008 đ nghiên cu vai trò ca phát trin th trng chng khoán ti
tng trng kinh t. Kt qu nghiên cu cho thy t l chu chuyn có mt tng
quan rt mnh vi tng trng kinh t. Cng th, vn hoá th trng chng
khoán cng có mi tng quan chn chn vi t l chu chuyn chng khoán.
Nghiên cu này bao hàm thanh khon có khuynh hng kích thích tng trng
kinh t  Nigeria và vn hoá th trng nh hng ti thanh khon th trng.
F.T.Kolapo và A O. Adaramola (2012), nghiên cu tác đng ca th trng vn
Nigerian ti tng trng kinh t trong giai đon t 1990 – 2010, tác gi cho thy
th trng vn Nigeria và tng trng kinh t có mi liên kt trong dài hn
thông qua kim đnh đng liên kt. Kim đnh nhân qu Granger cho thy mi
quan h hai chiu gia GDP và giá tr giao dch và quan h mt chiu t vn
hoá th trng ti GDP.
Cng kho sát mi quan h gia phát trin th trng chng khoán, phát
trin ngân hàng vi tng trng kinh t, mt nghiên cu bi Boopen Seetanah,
Rojid Sawkut, Vinesh Sannasee và Binesh Seetanah (2010) s dng d liu 27
quc gia đang phát trin t nm 1991 đn nm 2007. Kt qu cho thy phát trin
th trng chng khoán là mt thành phn quan trng ca tng trng, nhng
vi mt mc đ liên quan thp hn khi so sánh vi các thành phn khác ca
tng trng, đc bit vi phát trin ngân hàng. áng chú ý là phát trin th

trng chng khoán và phát trin ngân hàng dng nh b sung cho các thành
phn khác và hn na có mt tác đng gián tip quan trng thông qua kênh đu
t ti tng trng. Nó đáng quan tâm đ nhn mnh quá trình phát trin ca th
trng chng khoán ti tng trng kinh t.
15



Tachiwou (2010) nghiên cu nh hng ca phát trin th trng chng
khoán ti tng trng kinh t thông qua s dng d liu t S giao dch Chng
khoán khu vc Tây Phi và thy rng phát trin th trng chng khoán nh
hng rõ ràng ti tng trng kinh t trong c ngn hn và dài hn.
 Bangladesh, mt nghiên cu bi MD. Sharif và MD. Mostafa Kamal
(2010) s dng d liu cho khong 33 nm t nm 1976 đn nm 2008. Kt qu
cho thy vai trò ca phát trin th trng chng khoán ti tng trng kinh t là
đáng k. Nhng mi quan h t tng trng kinh t ti phát trin th trng
chng khoán là không rõ ràng. Kt lun cui cùng ca nghiên cu này là phát
trin th trng chng khoán nh hng đáng k ti tng trng kinh t  nn
kinh t Bangladesh.
Mt nghiên cu tin hành bi Suliman Zakaria, Suliman Abdalla và Hala
Ahmed Dafaalla (2011)  Sudan vi d liu t nm 1995 đn nm 2009 chng
t mi quan h gia phát trin th trng chng khoán và tng trng kinh t là
nhy cm. Ch báo vn hóa th trng chng khoán có tác đng ti tng trng
kinh t. Còn khi ch báo thanh khon th trng chng khoán đc đa vào
nghiên cu, thì mi quan h là t tng trng kinh t nh hng đn phát trin
th trng chng khoán. Cui cùng, nhóm tác gi kt lun phát trin th trng
chng khoán  Sudan dn dt tng trng kinh t ít nht là cho khong thi gian
nghiên cu.
Kho sát mi quan h gia phát trin th trng chng khoán và tng
trng kinh t  mt vài quc gia Châu Âu thc hin bi Ake Boubakari (2010)

t d liu đc thu thp t 05 quc gia (Belgium, France, Portugal, Netherlands
và United Kingdom) trong khong thi gian t nm 1995 đn nm 2008. Kt
qu nghiên cu cho thy phát trin th trng chng khoán và tng trng kinh
t có mi quan h trong dài hn. Nghiên cu cng khám phá thanh khon th
trng chng khoán giúp ci thin kinh t trong tng lai. Tuy nhiên, mi liên
kt tích cc gia phát trin th trng chng khoán và tng trng kinh t cho
mt vài quc gia mà  đó th trng chng khoán là thanh khon và hot đng