NGHIÊN CỨU TÍNH HIỆU QUẢ THÔNG TIN TRÊN SÀN GIAO DỊCH CHỨNG KHOÁN TPHCM.PDF

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH









BÙI AN THANH



NGHIÊN CU TÍNH HIU QU CA THƠNG
TIN TRÊN SÀN GIAO DCH CHNG KHỐN
TP. HCM





LUN VN THC S KINH T

TP. H CHÍ MINH – NM 2011


B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH








BÙI AN THANH

NGHIÊN CU TÍNH HIU QU CA THƠNG
TIN TRÊN SÀN GIAO DCH CHNG KHỐN
TP. HCM

Chun Ngành: KINH T TÀI CHÍNH – NGÂN HÀNG
Mã S: 60.31.12



LUN VN THC S KINH T

NGI HNG DN KHOA HC


PGS.TS NGUYN TH LIÊN HOA







TP. H CHÍ MINH – NM 2011


LI CÁM N

Lun vn này đã hoàn thành, đánh du mt chng đng hc tp ca Tôi và bit
bao công sc đào to, dy d ca quý Thy, quý Cô. Nhng ngày tháng thc hin làm
lun vn, mc dù rt bn rn trong công vic nhng Cô vn dành rt nhiu thi gian
tâm huyt trong vic hng dn Tôi. Cô đã cung cp cho Tôi rt nhiu hiu bit v
mt lnh vc mi khi Tôi mi bt đu thc hin lun vn. Trong quá trình thc hin
lun vn Cô luôn đnh hng, góp ý và sa cha nhng ch sai giúp Tôi không b lc
li trong bin kin thc mênh mông.
Cho đn hôm nay, lun vn đã hoàn thành, đó cng chính là nh s nhc nh,
đôn đc, s giúp đ nhit tình ca Cô Tôi – PGS.TS Nguyn Th Liên Hoa - Ngi Cô
đã hng d
n khoa hc trc tip, đng viên giúp đ cho Tôi nhiu nhn xét quý báu
trong sut quá trình hc tp và làm lun vn “Em xin chân thành cm n Cô”. Qua
đây Tôi cng xin chân thành cm n quý Thy, Cô khoa Tài chính doanh nghip, khoa

Sau đi hc trng i hc kinh t TP. H Chí Minh đã giúp đ Tôi trong sut quá
trình hc tp và nghiên cu ti trng.
Sau cùng Tôi xin chân thành cm n Cha M, gia đình nh và các anh ch trong
lp hc cao hc K17_TCDN êm 1, đã luôn thm h
i, đng viên giúp đ và cho Tôi
nhiu ý kin đóng góp có giá tr.














LI CAM OAN

Tôi xin cam đoan rng đây là công trình nghiên cu ca Tôi, có s h tr t Cô hng
dn và nhng Thy, Cô trong khoa Sau đi hc trng i hc kinh t TP. H Chí
Minh. Các ni dung nghiên cu và kt qu trong lun vn này cha tng đc ai công
b trong bt k công trình nào.

TP. HCM, ngày 01 tháng 04 nm 2011
Tác gi

Bùi an Thanh


DANH MC NHNG T VIT TT

APEC : T chc Din đàn hp tác kinh t Châu Á-Thái Bình Dng
BCTC : Báo cáo tài chính
CBTT : Công b thông tin
CP : C phiu
CK : Chng khoán
CTNY: Công ty niêm yt
DN : Doanh nghip
DNNY: Doanh nghip niêm yt
GDP : Tng sn phm quc ni
FDI : Vn đu t trc tip nc ngoài
IPO : Phát hành ln đu ra công chúng
HOSE : S giao dch chng khoán TP. HCM
HNX : S giao dch chng khoán Hà Ni
NT : Nhà đu t
SSC : y ban chng khoán nhà nc
SGDCK TP. HCM: S giao dch chng khoán TP. H Chí Minh
UBCKNN: y ban chng khoán nhà nc
TTGDCK TP. HCM: Trung tâm giao dch chng khoán TP. H Chí Minh
TTCK: Th trng chng khoán
TTDN: Thông tin doanh nghip
VAFI : Hip hi các nhà đu t tài chính
VN-Index: Ch s trung bình giá chng khoán trên th trng Vit Nam
WTO : Thng mi th gii

DANH SÁCH HÌNH V

S gia tng s hu vn trong cu trúc vn ca doanh nghip 43
Cu trúc vn s hu hin ti có s hu chéo gia công ty khác 44
Có lp báo cáo thng niên 44
C đông ln ca doanh nghip có giao dch mua bán 45
Công ty có b phn kim toán ni b 46
Công ty thc hin kim toán hàng nm có s dng công ty kim toán đc lp và đáng tin
cy 47
Công ty ca bn có tng b pht, nhc nh 48
ánh giá có cung cp nhiu kênh tip cn thông tin không? 48
ánh giá cht lng ni dung trang web 49
Cht lng báo cáo thng niên 50
Thông tin ca công ty có công b công khai nhà đu t nm bt nh nhau 51
Báo cáo tài chính ca công ty đc công b đúng hn 51
ánh giá ni dung báo cáo tài chính 53
ánh giá tng quan mc đ hiu qu thông tin ca các doanh nghip 54
Nhà đu t có quan tâm thông tin liên quan đn công ty mà mình đu t 54




MC LC
Li m đu 1
Lý do chn đ tài 1
Ý ngha khoa hc & thc tin ca đ tài 2
Mc đích nghiên cu 2
Phm vi nghiên cu, đi tng nghiên cu 2
Phng pháp nghiên cu, đi tng nghiên cu 3
Kt cu ca lun vn 3

CHNG I
TNG QUAN V TH TRNG HIU QU THÔNG TIN VÀ MINH BCH
THÔNG TIN TRÊN TH TRNG CHNG KHOÁN 5
1.1 Khái nim th trng hiu qu 5
1.2 Các dng th trng hiu qu 6
1.2.1 Th trng hiu qu dng yu 6
1.2.2 Th trng hiu qu trung bình 6
1.2.3 Th trng hiu qu dng mnh 6
1.2.4 Phân tích trong quá trình đu t giúp cho th trng hiu qu 6
1.2.5 Nhng tranh lun v gi thuyt th trng hiu qu 7
1.3 Th trng hiu qu thông tin vi giá c chng khoán 7
1.3.1 Lý thuyt th trng hiu qu vi th trng chng khoán 7
1.3.2 Kinh nghim ng dng lý thuyt v th trng hiu qu 10
1.4 Các bài hc kinh nghim t th trng hiu qu 11
1.4.1 Th trng không có trí nh 11
1.4.2 Hãy tin vào giá tr th trng 11
1.4.3 Thông tin trên th trng 11
1.4.4 Không có các o tng tài chính 12
1.4.5 Phng án t làm ly 12
1.4.6 Xem tt c các c phiu trên th trng 13
1.5 Tiêu chí th trng hiu qu và vn đ minh bch thông minh 13
1.5.1 c đim ca minh bch thông minh 13
1.5.2 Li ích ca minh bch thông tin 15
1.5.2.1 Minh bch làm gia tng s bo v nhà đu t 15
1.5.2.2 Minh bch thông tin khuyn kích nhà đu t tham gia vào th trng, thúc
đy tính thanh khon th trng. 15
1.5.2.3 Minh bch thông tin góp phn phát trin hiu qu ca th trng chng
khoán 16
1.5.3 Hiu qu thông tin ca doanh nghip niêm yt 17
1.5.3.1 Hiu qu thông tin ca doanh nghip niêm yt 17

1.5.3.2 Nhng thông tin cn minh bch ca Doanh Nghip Niêm Yt 18
1.5.3.3 Các yêu cu đ gia tng tính hiu qu thông tin ca Doanh Nghip Niêm
Yt 19
1.6 Tác đng ca hiu qu thông tin 21
Kt lun chng I 22
CHNG II
PHÂN TÍCH THC TRNG HIU QU THÔNG TIN CA CÁC CÔNG TY
NIÊM YT TRÊN S GIAO DCH CHNG KHOÁN TP.HCM 23
2.1 S lc hình thành và phát trin th trng chng khoán TP.HCM 23
2.1.1 S giao dch chng khoán TP.HCM 23
2.1.2 Các giai đon hot đng ca công ty Niêm Yt trên sàn Hose 24
2.1.2.1 Giai đon 2000 – 2005 24
2.1.2.2 Giai đon 2006 – 2007 24
2.1.2.3 Tình hình hot đng 2008 – 2010 25
2.1.3 S lng công ty niêm yt trên sàn Hose qua các nm 29
2.1.4 Giao dch th trng và vn hóa 31
2.2 Quy đnh công b thông tin 32
2.2.1 Các quy đnh ca c quan qun lý v ch đ cung cp thông tin 32
2.2.1.1 Công b thông tin trên th trng s cp 33
2.2.1.2 Công b thông tin trên th trng th cp 34
2.2.1.3 Phng tin và hình thc công b thông tin 36
2.3 Phân tích, kho sát đánh giá ca nhà đu t và ca doanh nghip niêm yt trên
sàn Hose v tính hiu qu thông tin ca S giao dch chng khoán Tp.HCM 37
2.3.1 Phng pháp kho sát 37
2.3.2 Quá trình điu tra kho sát thm dò 38
2.3.2.1 Bng câu hi kho sát th nht 38
2.3.2.2 Bng câu hi kho sát th hai 38
2.3.3 Kt qu kho sát và phân tích kt qu 39
2.3.3.1 Kt qu s b 39
2.3.3.2 Phân tích thc trng kt qu kho sát v công b thông tin ca các công ty

niêm yt và các nhà đu t trên sàn Hose 41
2.3.4 Ý ngha ca vic kho sát v công b thông tin ca các công ty niêm yt và
các nhà đu t trên sàn Hose 54
2.3.4.1 Kt qu đt đc 54
2.3.4.2 Nhng mt tn đng 54
Kt lun chng II 56
CHNG III
KIM NH TÍNH HIU QU THÔNG TIN CA TH TRNG CHNG
KHOÁN TP.HCM 57
3.1 Quá trình thu thp s liu 57
3.2 Phng pháp s dng 57
3.2.1 La chn bin kim đnh 57
3.2.2 Phng pháp kim đnh 57
3.3 Phân tích 58
3.3.1 Phân tích kim đnh VN-index 58
3.3.2 CTCP i lý Liên hip Vn chuyn – GMD 61
3.3.3 Công ty C phn REE 63
3.4 Kt qu nghiên cu 64
3.5 Nguyên nhân thc trng th trng cha hiu qu 65
3.5.1 T nhn thc cha đy đ v s phát trin ca TTCK 65
3.5.2 T phía công ty niêm yt 65
3.5.3 T phng thc thu nhp, x lý và công b thông tin 66
3.5.4 Nng lc hn ch ca đn v tham gia kim soát th trng 66
3.5.5 Bin pháp ch tài cha đ rng đe 68
3.5.6 Nguyên nhân khác 68
Kt lun chng II 69
CHNG IV
CÁC GII PHÁP  GIA TNG TÍNH HIU QU TRÊN C S GIAO DCH
CHNG KHOÁN THÀNH PH 70
4.1 nh hng chin lc phát trin thông tin trên th trng chng khoán ca Vit

Nam 70
4.1.1 nh hng quan đim chin lc v thông tin trên th trng chng khoán 70
4.1.2 Nhng quan đim chin lc v thông tin trên th trng chng khoán 71
4.2 Mt s đ xut vi DN nhm gia tng tính minh bch thông tin 71
4.2.1. Xây dng thông tin cht lng, tin cy 72
4.2.1.1 Doanh nghip nên đa ra phân tích và đánh giá ri ro kinh doanh ca mình 72
4.2.1.2 Doanh nghip nên thit lp k hoch tài chính trong tng lai 72
4.2.1.3 Công b nhng giao dch liên quan đn c phiu ca DN 72
4.2.1.4 Xây dng hot đng ca Hi đng Kim soát ni b đc lp và đy đ quyn
hn 73
4.2.1.5 Thit lp BCTC ting Anh 74
4.2.2 Phng thc công b thông tin 74
4.2.2.1 Thit lp b phn chuyên trách công b thông tin 74
4.2.2.2 Hoàn thin và nâng cp các kênh công b thông tin 78
4.3 Mt s gii pháp đng b nhm gia tng tính minh mch thông tin trên TTCK 78
4.3.1. Hoàn thin khung pháp lý 78
4.3.2 Gii pháp v c s h tng thông tin 80
4.3.2.1. Hng ti vic xây dng và phát trin mt h thng công b thông tin s hóa
s dng XML (xem thêm  ph lc 4) 80
4.3.2.2 Nâng cp và phát trin h thng công ngh thông tin trong h thng
giao dch 81
4.3.2.3 Nâng cao cht lng các bn tin th trng chng khoán, các Website ca S
giao dch chng khoán, trung tâm giao dch chng khoán và y ban chng khoán nhà
nc 81
4.3.2.4 Nâng cao nng lc ca gii truyn thông 82
4.3.3 Tng cng ch đ kim toán, k toán trên TTCK 82
4.3.4 Nâng cao nhn thc ca các doanh nghip niêm yt v tm quan trng minh bch
thông tin 83
4.3.5 Tng cng nhn thc ca công chúng v TTCK 84
4.3.6 Gii pháp vi UBCKNN 84

4.3.6.1 Cng c và hoàn thin khâu cung cp thông tin 84
4.3.6.2 Cn có khung pháp lý v thm quyn thông tin, nguyên tc thông tin và lut
cm dùng thông tin cha công b 85
4.3.6.3 Tng cng công tác thanh tra, kim tra trc tip 85
4.3.6.4 Hoàn thin, phát trin h tng công ngh thông tin TTCK 85
4.3.7 Gii pháp vi SGDCK TP.HCM 86
4.3.7.1 Thc hin nghiêm các các bin pháp ch tài 86
4.3.7.2 Hoàn thin và nâng cp Website ti SGDCK TP.HCM 87
4.3.7.3 Tng cng thanh tra, giám sát các hot đng liên quan đn công b
thông tin 88
Kt lun chng IV 89
KT LUN 90
TÀI LIU THAM KHO 93
Các Trang Website: 93
Ph lc 1 94
Ph lc 2 96
Ph lc 3 99
Ph lc 4 104
Ph lc 5 110
1


LI M U

1. Lý do chn đ tài:
Th trng chng khoán Vit Nam t lúc ra đi cho đn nay, không nhng đã
đóng góp cho nn kinh t mt kênh huy đng vn hiu qu mà còn to ra nhiu chuyn
bin tích cc giúp quá trình phát trin kinh t Vit Nam đc thun li hn nh vn hành
theo quy lut th trng. Bên cnh nhng mt tích cc, th trng chng khoán cng gây
nên mt s bt l

i cho nn kinh t. Tuy nhiên, cn phân bit nhng tác đng bt li ngu
nhiên có bn cht th trng, có tính quy lut khách quan, phán ánh s liên thông hi
nhp ca nn kinh t Vit Nam và nhng tác “đng bt li “ có nguyên nhân t nhóm li
ích thiu s, thì nhng nhà qun lý bt buc phi kim soát đ th trng vn hành theo
đúng quy lut, đem li s công bng cho mi thành viên, t đó giúp th
trng n đnh và
phát trin.
Nh chúng ta đã bit, th trng là ni phn ánh nhng thông tin k vng ca nn
kinh t, do đó nhng bit đng ca th trng này có nh hng rt ln đn nn kinh t
thc. Qua thi gian, quy mô ca th trng chim t trng càng ln hn trong GDP, vì
vy th trng chng khoán đã và s tác đ
ng sâu sc hn vào nn kinh t nói chung và
th trng vn Vit Nam nói riêng. Thi gian gn đây th trng chng khoán th gii và
Vit Nam có nhiu bin đng ln, theo chiu hng xu đi, gây thit hi rt ln, nh
hng nghiêm trng đn s phát trin kinh t xã hi và các nhà đu t tham gia trên th
trng chng khoán. ng trc nhng thit hi to ln trên di
n rng, ngi ta mi đi
tìm hiu nguyên nhân và quá trình gây nên nhng đ v. Và mt s câu tr li đó là: th
trng tn ti thông tin không đy đ, thiu minh bch hoc quá hn lon, không kim
soát…
Nh chúng ta thy, thông tin lúc nào cng mang yu t nhy cm, nh hng đn
quyt đnh đu t; thông tin càng kp thi, chính xác và hiu qu thì nim tin ln s k

vng ca nhà đu t đi vi th trng chng khoán càng ln. Do vy, minh bch thông
tin đc coi nh trách nhim và ngha v gn nh quan trng nht đi vi các t chc khi
tham gia th trng và quy trình công b thông tin là nhng vn đ thit yu nhm đm
bo tính hiu qu, công bng ca hot đng tài chính và m rng quy mô ca mt t chc
cng nh góp phn vào s phát trin lành mnh ca th trng chng khoán.
Yêu cu ngày càng cao ca các nhà đu t đi vi tính hiu qu thông tin, các
phng thc và phng tin thông tin đang tng bc hoàn thin. Nhng thông tin đã

thc s hiu qu cha! Thì vn là vn đ nan gii và đa phn mang tính nhy cm cao,
không ch đi vi nhà đu t – ngi s dng thông tin – mà còn đi vi các t chc
tham gia th trng vi chc nng cung cp thông tin.
2


Vì vy, vic nghiên cu tính hiu qu thông tin ca doanh nghip nhm đa ra các
gii pháp nhm hoàn thin và tng cng tính minh bch đ xây dng mt th trng
lành mnh, phát trin tt là mt vn đ có ý ngha cp thit và thc tin hin nay.
2. Ý ngha khoa hc và thc tin ca đ tài:
 tài nghiên cu mang li mt s ý ngha v lý thuyt và thc tin cho chính ph,
c quan qun lý, nhà to lp th trng có cái nhìn tng quan v thc trng th trng
chng khoán, và công ty niêm yt t đó s đa ra các chính sách thích hp nhm hng
dn cng nh gim thiu nhng hành vi bin tng có hi cho th trng chng khoán.
Các công ty niêm yt nhn thc đc tm quan trng ca vic công b thông tin, dn
hoàn thin tt hn trong vic công b
 thông tin.
3. Mc đích nghiên cu:
Da trên c s lý lun ca th trng hiu qu, tác gi tìm hiu v các yu t nh
hng đn th trng hiu qu thông tin ca doanh nghip niêm yt, quy trình công b
thông tin, tính hiu qu thông tin ca các công ty niêm yt ti S giao dch chng khoán
TP. HCM. Bên cch đó, tác gi còn gi phiu thm dò cho các doanh nghip niêm yt
trên sàn Hose và gi phiu thm dò cho các N
T trên SGDCK TP.HCM v vic doanh
nghip do lng mc đ hiu qu thông tin t bên trong doanh nghip cung cp ra bên
ngoài th trng. Qua đó có th thy đc:
 Cht lng, ni dung, thi gian và tính nht quán trong vic công b thông tin
ca doanh nghip khi công b thông tin ra bên ngoài th trng.
 Nhà đu t cá nhân đang đánh giá tính hiu qu thông tin ca các công ty niêm
yt trên th trng  mc đ nào?

 Tm quan tr
ng ca các yt t nh hng nh th nào đn tính hiu qu thông
tin ca các công ty niêm yt theo cm nhn ca nhà đu t cá nhân.
 Các yu t nào nh hng mnh đn mc đ hài lòng ca nhà đu t v tính
hiu qu thông tin ca các công ty niêm yt.
 tài xây dng các c s lý lun cho các gii pháp vi mc đích nâng cao tính
hiu qu trong vic công b thông tin ca các doanh nghip niêm yt và nâng cao trình
đ hiu bit ca các nhà đu t trong quyt đnh đu t ca h, nhm góp phn quan
trng vào tính lành mnh và công bng ca mt th trng chng khoán.
4. Phm vi nghiên cu, đi tng nghiên cu:
+ i tng nghiên cu: Hiu qu thông tin ca các công ty niêm yt trên th
trng chng khoán Vit Nam.
+ Phm vi nghiên cu: Do hin nay trên th trng chng khoán (TTCK) Vit
Nam có 02 S giao dch chng khoán đang hot đng đó là S giao dch chng khoán
TP. H Chí Minh và S giao dch chng khoán Hà Ni, mt khác do tính đa dng và
3


phc tp ca th trng chng khoán hin nay, vì vy lun vn ch tp trung nghiên cu
tín hiu qu thông tin ca các công ty niêm yt ti S giao dch chng khoán TP. HCM.
C th là, thu thp s liu và thc hin kháo sát t đi tng đc nghiên cu là
250 công ty niêm yt trên sàn Hose, chi tit hn là ch s giá chng khoán (VN_index),
giá giao dch ca 8 công ty trên S giao dch chng khoán TP. HCM, cùng vi 230 nhà
đu t các nhân t
i TP. HCM. Vic nghiên cu còn da trên c s pháp lý, c s lý lun
và thc tin ca quy trình công b thông tin ti S giao dch chng khoán TP. HCM, các
công ty chng khoán.
5. Phng pháp nghiên cu
 tài đc s dng các phng pháp nghiên cu nh: thng kê, phân tích mô t,
tng hp, đng thi da trên phng pháp thu thp thông tin kt hp vi phân tích hi

quy, và tin hành phát bng câu hi kho sát.  tài đi sâu vào phân tích nhng vn đ
trng tâm:
- Quy đnh cung cp thông tin đi vi các công ty niêm yt do các c quan qun lý
Nhà nc yêu cu và vic thc hin quy đnh ca các công ty niêm yt.
- Tính chính xác, minh bch, cp nht và bo đm ca các thông tin đc công b;
- Nhng tác đng ca các thông tin do các công ty niêm yt công b đi vi th
trng và các nhà đu t;
- Nhng thông tin nào là cn thit và quan trng đi vi các nhà đu t trên
TTCK;
- Nhng gii pháp và kin ngh nào nâng cao tính hiu qu các thông tin các công
ty niêm yt ti S giao dch chng khoán TP.HCM.
6. Kt cu ca lun vn
Lun vn đc chia làm 4 chng, mi chng đc trình bày theo b cc cht
ch và xuyên sut nh sau:
+ Chng 1: Tng lun ca đ tài
Trình bày mt cách tng quan lý thuyt v th trng hiu qu.
Bên cch đó, chng này còn trình bày các yu t nh hng đn mc đ hiu qu
thông tin ca các công ty niêm yt ti s giao dch chng khoán TP.HCM.
+ Chng 2: Thc trng hiu qu thông tin ca các công ty niêm yt ti s giao
dch chng khoán TP. HCM
S lc v s hình thành và phát trin S giao dch Chng khoán TP.HCM qua
các giai đon.
Phân tích thc trng hot đng ca S giao dch chng khoán TP.HCM.
4


Qua đó, s phân tích thc trng hiu qu thông tin ca các công ty niêm yt.
Phn cui ca chng tác gi s nhn xét vic công b thông tin ti s giao dch
chng khoán TP.HCM có minh bch hay không.
+ Chng 3: Kim đnh thang do mc đ hiu qu thông tin ca doanh nghip và

ca th trng chng khoán TP.HCM.
+ Chng 4: Trình bày nhng đ xut cng nh gi ý chính sách nhm gia tng
tính hiu qu thông tin ca các doanh nghip niêm yt.

5


CHNG I:
TNG QUAN V TH TRNG HIU QU THÔNG TIN VÀ MINH BCH
THÔNG TIN TRÊN TH TRNG CHNG KHOÁN
1.1 Khái nim th trng hiu qu:
Gi thuyt th trng hiu qu là mt gi thuyt ca lý thuyt tài chính cho rng giá c
trên các th trng có tính cht đu c, đc bit là TTCK phn ánh đy đ mi thông tin
đã bit, hay nói cách khác, phn ánh đy đ s k
vng ca các nhà đu t. Do đó không
th kim đc li nhun bng cách cn c vào các thông tin đã bit hay nhng hình thái
bin đng ca giá c trong quá kh. Có th nói mt cách ngn gn là các nhà đu t
không th “khôn” hn th trng.
Khái nim hiu qu  đây đc dùng vi hàm ý hp th thông tin nhanh chóng
ch không phi các ngun lc to ra s
n lng ti đa nh trong các lnh vc kinh t hc
khác. Thông tin cng đc hiu là nhng tin tc có th nh hng đn giá c và không
d đoán trc đc.
Th trng đc xem là hiu qu khi hiu qu v c ba mt:
Phân phi: các ngun lc ca kinh t đc s dng mt cách tt nht. tc có ngha vn
ca nhà đu t đu t vào nhng công ty có tim nng phát trin nht. Ngi nào sn
lòng tr giá cao nht s đc s hu ngun lc đó.
Hot đng: chi phí giao dch đc quyt đnh theo quy lut cnh tranh. Khi các chi phí
giao dch trong th trng đc quyt đnh theo quy lut cnh tranh. Chi phí giao dch
hiu qu là chi phí mà nhà đu t tr cho các nhà môi gii có s cnh tranh ln nhau và
chi phí này
đc xem là chi phí bình thng mà nhà đu t phi b ra. Hot đng ca th
trng đc xem là hiu qu nht là khi tt c các chi phí giao dch bng không. Thc t

thì điu này không xy ra vì chi phí môi gii là ngun thu, giúp các nhà to lp th
trng, nhà môi gii tn ti.
Thông tin: th trng phi phn ánh đy đ và tc thi các thông tin có sn trên th
trng.
Th trng hiu qu
 (Effecient market) là ni mà ti bt k thi đim nào, tt c các
thông tin mi đu đc nhng ngi tham gia th trng nm bt và tc thì đc phn
ánh vào trong giá c th trng.
Ví d: tin mt công ty du la phát hin ra m du mi có tr lng ln đc công b
lúc 10 gi sáng ngày hôm nay thì ngay lp tc thông tin đó s đc phn ánh vào giá c
khin cho nó đc đy lên  mc thích hp.  M đã có nhng nghiên cu đo lng tc
đ ca s điu chnh giá c và kt qu là ch có th kim đc li nhun khi mua chng
khoán trong vòng 30 giây sau khi thông tin mi đc công b rng rãi.
6


Bc ngu nhiên ca th trng: gi thuyt th trng hiu qu đa ra mt phng
pháp đ phân tích din bin giá c ca nhng th trng đu c có t chc, theo đó giá c
ca th trng này lên xung tht thng và không th d kin trc đc nh nhng
bc ngu nhiên trong mt khong thi gian. Các nghiên cu v ch s giá chng khoán
ca toàn b th trng cng nh ca mt c phiu cho thy đ th din bin ca nó cng
ging nh đ th kt qu tung ngu nhiên mt đng xu. Gi thuyt th trng hiu qu
gii thích rng s d có tình trng này là do nhng thông tin mi ngay tc thì đc phn
ánh vào trong giá c đng th
i nhng thông tin này có tính không d đoán trc đc
nên din bin ca giá c cng vy.
1.2 Các dng th trng hiu qu:
1.2.1 Th trng hiu qu dng yu:
Tp hp thông tin ch bao gm giá c chng khoán vn trong quá kh. Th trng
mà giá c phn ánh hoàn toàn lng thông tin va xy ra gi là th trng hiu qu dng

yu. i vi loi th trng này, không th s dng phân tích k thut (CAPM, APT, Hi
quy…) đ kim li bt thng. Vì nhà phân tích k thut theo dõi s thay đi giá c
phiu qua hàng lot các thi đim khác nhau. Nu dng yu tn ti, không có bt k
thông tin nào trong quá kh đc s dng đ d đoán cho tng lai. Bi vì, bt k thông
tin nào cng đc phân tích bi hàng nghìn nhà đu t
trên th trng. Nu dng yu
không tn ti thì không cn kim đnh hai dng còn li.
1.2.2 Th trng hiu qu trung bình:
Giá c phn ánh không ch giá c trong quá kh mà còn tt c thông tin đc công
b khác v tình hình công ty (nng lc sn xut, qun lý, báo cáo tài chính, thông tin đi
th cnh tranh, d doán v tình hình hot đng). Khi th trng  dng va phi, giá c s
điu chnh ngay lp tc trc các thông tin công cng nh là vic công b t sut sinh li
quý va qua, mt phát hành c phn mi, mt đ ngh sáp nhp hai công ty…
1.2.3 Th trng hiu qu dng mnh:
Giá c phn ánh tt c thông tin có th có đc bng cách phân tích t m v công
ty và nn kinh t. n đây kh nng tìm kim li nhun siêu ngch là không th, không
tn ti giao dch ni gián, kh nng tìm kim li nhun ca các nhà phân tích k thut và
phân tích c bn là không th.
Trong mt th trng nh vy, chúng ta s quan sát thy các nhà đu t may mn và
không may mn, nhng chúng ta không th tìm thy bt k siêu giám đc nào có th liên
tc đánh bi th trng.
1.2.4 Phân tích trong quá trình đu t giúp cho th trng hiu qu:
- Nhà phân tích c b
n: Nhà phân tích nghiên cu vic kinh doanh ca công ty
và c gng phát hin thông tin v kh nng sinh li s ri ánh sáng mi vào giá tr c
phn. Các n lc cnh tranh ln nhau gia các nghiên cu c bn s có khuynh hng
7


đm bo rng giá c phn ánh tt c thông tin có liên quan và các thay đi giá c là không

th d đoán đc.
- Nhà phân tích k thut: Các nhà phân tích này thì nghiên cu h s giá c và
tìm kim khuynh hng th trng hay các chu k phân tích. Nhng n lc trong nghiên
cu k thut thng s không đm bo rng giá c hin ti phn ánh tt c các thông tin
trong chui giá c quá kh và thay đi giá c tng lai không th
d báo đc t giá c
quá kh.
1.2.5 Nhng tranh lun v gi thuyt th trng hiu qu:
Nu tt c nhng ngi tham gia th trng đu chp nhn gi thuyt th trng
hiu qu thì h có th s không quan tâm đn các thông tin mi na và khi đó giá c s
không phn ánh đy đ các thông tin này. Tuy vy nhng nhà lý thuyt th tr
ng hiu
qu lp lun rng không phi tt c mi ngi đu phn ng nh th, hn na nu có tình
trng đó thì s có nhng ngi thu đc li nhun thng d da trên các thông tin c
khin cho nhiu ngi s cùng hành đng tng t và kt qu là th trng li tr v
trng thái hiu qu. Tóm li, th
 trng hiu qu là mt c ch t giám sát và  trng thái
n đnh.
Trong s nhng ngi tham gia th trng s có mt s hoc nhanh nhy, thông
minh hn hoc có rt nhiu ngun lc đ thu thp thông tin nhm gim thiu kh nng có
nhng bt thng trong tng lai thì điu gì s xy ra? Câu tr li là có không ít nhng
ngi nh vy trên th trng và s cnh tranh gia h s to ra c ch kim soát, t cân
bng đ không có li nhun thng d cao. Tuy nhiên mt s rt ít ngi có s nhy bén
và kh nng đc bit có th thu đc li nhun cao hn nhng ngi còn li.
1.3 Th trng hiu qu thông tin vi giá c chng khoán:
1.3.1 Lý thuyt th trng hiu qu vi th trng chng khoán:
Trên th trng chng khoán, khi nim tin là yu t quan trng nht thì l t nhiên
thông tin là ca quý. Càng có nhiu thông tin v doanh nghip, nim tin ca nhà đu t
v mt quyt đnh đu t sáng sut vi c phiu ca doanh nghip càng cao. c bit, khi
nhà đu t tin tng rng mình nm gi nhng thông tin không my ai có. i

u tng
chng nh rt hp lý này li chính là cái by nguy him và là sai lm d mc phi ca
nhiu nhà đu t.
Theo lý thuyt Th trng hiu qu, giá chng khoán điu chnh nhanh chóng theo
các thông tin mi xut hin trên mt th trng tài chính vn hiu qu. Nói cách khác, giá
ca mt chng khoán là kt qu phn ánh mi thông tin đn nó. Tính quyt đnh ca
thông tin t
i giá chng khoán mt ln na đc khng đnh khi c mt lý thuyt đ s
vi vô vàn công thc, phng trình và ký hiu toán hc đc dng lên kéo theo c cng
đng nghiên cu đông đo lao vào tìm kim quan h gia thông tin và giá chng khoán.
8


Mt th trng hiu qu là ni mà giá chng khoán điu chnh nhanh chóng mi
khi xut hin thông tin mi. Do đó, mc giá hin ti ca mt chng khoán bt k là kt
qu phn ánh mi thông tin liên quan đn nó. Nói mt cách chính xác thì đây chính là th
trng hiu qu v mt thông tin. Cho dù ý ngha ca th trng vn hiu qu là khá d
hiu, nhng chúng ta thng không thành công khi xem vì sao th
trng vn phi hot
đng hiu qu. iu gì đt c s cho gi thuyt v th trng hiu qu vn? Nhng
nghiên cu nhm phân tích mc đ hiu qu ca th trng vn đã đc tin hành sut
gn 30 nm qua. Hiu qu th trng vn cng là mt trong nhng vn đ gây tranh cãi
nht trong các nghiên c
u đu t bi các ý kin đánh giá v hiu qu này rt khác nhau.
- Gi thuyt tin đ, là mt trong nhng gi thuyt quan trng ca mt th trng
hiu qu, rng nó đòi hi mt s lng ln các đi th cnh tranh tham gia th trng vi
mc tiêu ti đa hóa li nhun, h tin hành phân tích và đnh giá các loi chng khoán
mt cách hoàn toàn
đc lp vi nhau.
- Gi thuyt th hai là nhng thông tin mi nht v chng khoán đc công b

trên th trng mt cách ngu nhiên và t đng, và vic quyt đnh v thi đim công b
thông tin cng đc lp vi nhau.
- Gi thuyt th ba là gi thuyt đc bit quan trng, các nhà đu t luôn tìm mi
cách điu chnh giá chng khoán tht nhanh nhm phn ánh chính xác nh hng ca
thông tin. Mc dù s điu chnh giá chng khoán có th là không hoàn ho, tuy nhiên nó
không h u tiên cho mt mt nào. Có khi s điu chnh là quá mc, cng có khi là di
mc cn thit, nhng ta không th đ đoán đc điu gì s xy ra  mi thi đim xác
đnh. Giá chng khoán đc điu chnh mt cách nhanh chóng là bi s l
ng ln các
nhà đu t vi mc tiêu ti đa hóa li nhun cnh tranh vi nhau.
Hiu qu kt hp t thông tin th trng là ngu nhiên, đc lp và mt lng ln
nhà đu t cnh tranh vi nhau phân tích các thông tin mi và điu chnh giá c phiu
mt cách nhanh chóng nhm phn ánh các thông tin này, mang ý ngha mi ngi đu hi
vng giá s thay đi mt cách ngu nhiên đc l
p. Quá trình điu chnh này đòi hi mt
s lng ln các nhà đu t hng theo nhng chuyn dch ca chng khoán, phân tích
tác đng ca thông tin mi đi vi giá tr ca nó và tin hành mua vào hoc bán ra cho
ti khi giá chng khoán đc điu chnh sao cho nó phn ánh chính xác các thông tin.
iu này có ý ngha là th trng thông tin hiu qu yêu cu phi có mt s lng ti
thiu nhà đ
u t, các nhà đu t cnh tranh thc hin phân tích thông tin ri tin hành
giao dch và mt lng ln các nhà đu t cnh tranh đt lnh mua, lnh bán nhiu hn
đ có th to bin chuyn nhanh hn v giá, to tính thanh khon th trng, to nên mt
th trng hiu qu hn.
Cui cùng, bi tt c thông tin s điu chnh giá chng khoán. Do đó, nhng mc
giá này s phn ánh tt c các thông tin đc công b công khai ti bt k thi đim nào.
Vì vy, giá chng khoán nào mà bt bin ti mi thi đim có th là do kt qu phn ánh
9

sai thông tin và có th mang li ri ro vi ngi s hu chng khoán đó. Chính vì l này,
trong mt th trng hiu qu, thu nhp k vng n trong mc giá hin ti ca chng
khoán cng s phn ánh ri ro ca nó.  hiu rõ hn v th trng hiu qu, đu tiên
chúng ta phi bit th nào là th trng kém hiu qu. Th trng kém hiu qu là th
trng mà  đó các hin tng có th d báo đc.
Tuy nhiên, ging nh hin tng “nc chy ch trng” khi th trng tr nên
kém hiu qu, quy lut cung cu trên th trng do nhà đu t cnh tranh ln nhau khai
thác các hin tng đã đc nhn bit đ kim li nhun. Chính điu này đã đa th giá
ch v giá cân b
ng. i vi nhiu nhà đu t chuyên nghip thì th trng chng khoán
không bao gi là quá kh, ngha là nhng hin tng không bao gi lp li ging nhau,
vì th khó mà đoán trc đc.
Hoàn toàn có th nói rng th trng s không th sm đt đc mc đ hiu qu
hoàn ho.  có th làm cho mc đ hiu qu ln hn xut hin, nhng tiêu chu
n sau
cn phi đc đáp ng:
- Mt cách thc chung cho vic tip cn các h thng phân tích giá c tiên
tin và có công ngh cao.
- Mt h thng phân tích đnh giá c phiu đc chp nhn rng rãi.
- S vng mt tuyt đi ca yu t con ngi trong vic đa ra các quyt
đnh đu t.
- Tt c các nhà đu t đu sn lòng chp nhn thua l hay li nhun ca h
đu ging y chang các thành viên khác trên th trng.
Trên thc t, ngay đn tng tng thôi cng khó có th nhn thy c hi đ bt
k mt tiêu chun nào trong s trên có th đc đáp ng.
Mc dù có nhiu tranh lun phn bác Gi thuyt Th trng hiu qu hoàn ho là
không th xy ra trong thc t, song thc t cho thy có mt vài yu t trong gi thuyt
này đúng đn và ngày càng đc m rng. Vi s ra đi và phát trin ca h thng máy
tính hóa trong vic phân tích c phiu, công ty, giao dch, các khon đu t đang dn tr
nên t đng hóa trên c s phng pháp toán hc hay phân tích c bn. Vi tc đ và sc

mnh nh hin nay ca h
 thng công ngh thông tin, mt s loi máy tính có th ngay
lp tc x lý bt kì và tt c các thông tin có giá tr, và thm chí bin nhng phân tích đó
thành mt hành đng giao dch trên th trng ch trong tích tc.
Tuy nhiên, phi nói rng, mc dù trong khi máy tính đang ngày càng đc s dng
rng rãi hn thì hu ht các quyt đnh vn đc đa ra bi con ngi. Và do đó, nu có
gì sai sót, c nhiên đó là li c
a con ngi. Ngay c trong phm vi mt t chc, vic s
dng các máy phân tích cng cha phi là mt điu ph bin. Trong khi s thành công
trên th trng chng khoán vn ch yu da trên k nng ca các nhà đu t cá nhân hay
10


t chc thì mi ngi s còn tip tc công cuc kim tìm nhng công c chc chn hn
đ đt đc li nhun cao hn mc trung bình ca các th trng.
1.3.2 ng dng lý thuyt v th trng hiu qu:
Các nhà đu t trên th trng chng khoán Vit Nam dành nhiu quan tâm hn
ti thc hành và ng dng lý thuyt. Do vy, cng đng đu t tp trung vào hai ni
dung: kim thông tin t đâu? và x lý thông tin th nào?
Kim thông tin t đâu: Vi các công ngh truyn thông hin đi, rt khó phát biu rng
chúng ta thiu thông tin. Gia lúc kinh doanh chng khoán đang là tâm đim ca mi tiêu
đim thì tin tc, kin thc, ý kin trao đi, đánh giá, thông s tài chính mi th nh
hng hoc có th cho là có liên quan ti chng khoán xut hin h
u nh liên tc và trên
mi phng tin truyn thông nh báo giy, truyn hình, đài phát thanh và đc bit là
mng Internet. Nu tìm kim trên Google hay Yahoo vi các t khoá "chng khoán", "c
phiu", hay "th trng chng khoán" chúng ta s nhanh chóng b lc trong hàng ngàn
v kt qu thông tin.
 tìm hiu các thông tin chuyên sâu và tp trung hn, nht là kt qu giao dch,
thông tin v công ty niêm yt, có th truy cp trang đin t ca các công ty chng khoán

nh
SSI; VCBS; Trung tâm giao dch chng khoán thành ph H Chí Minh; Trung tâm
giao dch chng khoán Hà Ni Các báo đin t cng thng xuyên cung cp bài vit v
chng khoán có th k ti VnExpress, Tui tr, Lao đng hay mt s din dàn nh
Vietstock. Và ngay chính ti www.saga.vn cng có nhiu bài phân tích, đánh giá không
th b qua.
Khi nghiên cu và tìm hiu, chúng ta cng đã thy ngun thông tin rt phong phú
và di dào. Bên cnh đó, còn các ngun ít chính thc hn thng có đc thông qua
mng li các quan h cá nhân chng cht và phc tp. Thông tin t ngun này, tuy vô
cùng khó thng kê, nhng có th d đoán là có s lng và mc đ tác đng vt tri so
vi các loi thông tin sn có theo kiu "ai cng bit" nh  trên.
Vy là xem ra, nhà đu t nào cng có nhiu thông tin bng nhau. S khác bit
gia các nhà đu t nm  vic x lý thông tin?
X lý thông tin nh th nào: Khi tâm lý bày đàn áp đo trên th trng, nng lc
phân tích và x lý thông tin có l không my hu dng. Tuy vy, cng không ai b qua
vic x lý thông tin c. Không quan tâm gì ti thông tin nhn đc chính là mt cách x
lý thông tin ri.
X lý thông tin va là k thut, va là ngh thut. Vi cùng mt thông tin, so
sánh, kim tra chéo gia các ngun tin khác nhau nhiu khi không quá khó hay đòi hi
11


nhiu ngun lc (thi gian và tin bc) nhng mang li hiu qu rt rõ ràng. Xem xét các
s liu, ch tiêu kinh doanh, ch tiêu tài chính có th thc hin nhanh chóng bng các thao
tác đn gin trên excel: v đ th, tính t l phn trm, so sánh tc đ tng trng Cao
cp và chuyên môn hn có các công c phân tích k thut, Megastock, Mathematica
Nói ngn gn, thông tin không thiu, công c x lý thông tin cng rt nhiu. Tính ngh
thut trong x
lý thông tin th hin qua vic rút ra kt lun khác nhau t cùng mt thông
tin ban đu.

Các quyt đnh đu t thành công vn hay đc tng tng gn lin vi vic nm
gi các bí quyt và thông tin tuyt mt. iu này xét ra dng nh không hoàn toàn đúng
và li rt khó kim chng. Quan sát và phân tích cung cách t chc kinh doanh, vn hành
sn xut, ghi chép s sách, cung cp thông tin ca doanh nghip thì thc t và kh thi
hn.
1.4 Các bài hc kinh nghim t th trng hiu qu:
1.4.1 Th trng không có trí nh:
Theo hình thc yu ca gi thuyt th trng hiu qu, chui các thay đi giá c
trong quá kh không cha đng thông tin v thay đi giá c trong tng lai. Các nhà
kinh t đã din t cùng ý kin này mt cách chính xác hn khi nói rng th trng không
có trí nh. ôi khi có v nh các giám đc tài chính hành đng nh điu này không đúng.
Ví d, các nghiên cu ca Taggart và các nhà kinh t khác  M và ca Marsh 
Anh cho thy các giám đc thng thiên v tài tr vn c phn hn là tài tr n sau khi
có tng giá bt thng. Các nhà giám đc này có ý là hãy chp ly th trng giá đang
cao. Ngc li, h không mong mun phát hành c phn khi giá tt gim. H thng
mun ch cho đn khi giá tng tr li. Nhng chúng ta bi
t rng th trng không có trí
nh và chu k mà các giám đc thng trông mong thì không hu hiu.
1.4.2 Hãy tin vào giá th trng:
Trong mt th trng hiu qu, bn có th tin vào giá c, vì giá c cha đng tt c
thông tin có sn v giá tr ca mi chng khoán. Trong mt th trng hiu qu, không có
cách nào đ nhà đu t đt đc mt t sut sinh li cao hn liên tc, đ làm đc nh
vy, bn không ch cn bit nhiu hn bt c ngi nào khác, mà còn cn bit nhiu hn
tt c mi ngi khác.
Thông đip này là mt thông đip quan trng cho mt giám đc tài chính chu
trách nhim v chính sách t giá hi đoái hay mua và bán n ca doanh nghip. Nu bn
làm vic trên c s là bn thông minh hn nhng ngi khác trong vic d báo các thay
đi trong t giá hi đoái hay các chuyn bin lãi sut, bn s đánh đi mt chính sách tài
chính thích hp đ nhn ly các o tng không th nm bt đc.
1.4.3 Hãy đc sâu thông tin trên th trng:

12


Nu th trng hiu qu, giá c cha đng tt c thông tin có sn. Vì vy, ch cn
chúng ta bit cách đc sâu, giá c phn có th cho chúng ta bit nhiu v tng lai.
Ví d thông tin trong các báo cáo tài chính ca mt công ty có th giúp ban giám
đc tài chính tính xác sut phá sn nh th nào. Nhng đánh giá ca th trng v chng
khoán ca công ty cng có th cung cp thông tin quan trng v trin vng ca công ty.
Nh vy, nu trái phiu ca công ty đang cung ng mt t sut sinh li đáo hn
cao hn trung bình, bn có th suy din rng công ty có th đang gp vn đ.
1.4.4 Không có các o tng tài chính:
Mt th trng hiu qu, không có các o tng tài chính. Các nhà đu t ch quan
tâm mt cách thc t đn các dòng tin ca doanh nghip và phn ca các dòng tin này
mà h có quyn h
ng.
Ví d: C tc c phn và các chia nh c phn. Giá c phn ca Chaste Manhattan
đang đc bán vi giá 210$/c phn. Thay th mi c phn đang lu hành bng ba c
phn mi. Sau khi chia nh, giá bán mong đi mi c phn là 210/3 = 70$. C tc mi c
phn, thu nhp mi c phn và tt c các bin s tng c phn khác s bng 1/3 mc
trc đây. Hành vi này không hàm ý là các nhà đu t thích c tc gia tng cho li ích
riêng ca mình, vì các công ty chia nh c phn có v thành công mt cách khác, ví d
nh chia nh c phn thng đi sau các gia tng cao trong t sut sinh li. Các gia tng
t sut sinh li cao nh vy thng ch có tính tm thi, và các nhà đu t đã đúng khi
xem xét chúng vi mt s nghi ng. Tuy nhiên, chia nh c phn có v
nh đã cung cp
cho các nhà đu t mt đm bo rng trong trng hp này, gia tng trong t sut sinh li
là thng xuyên thc s.
1.4.5 Phng án t làm ly:
Trong mt th trng hiu qu, các nhà đu t s không tr tin cho ngi khác đ
nh làm vic mà t h cng làm đc tt nh vy. Nh chúng ta s thy, nhiu cuc

tranh lun trong tài tr doanh nghip tp trung vào vic các cá nhân có th sao chép hay
tái to các quyt đnh tài chính doanh nghip tt nh th nào.
Ví d: Các công ty thng bin minh các xáp nhp trên c s là chúng mang đn
mt doanh nghip đa dng hóa hn và do đó n đnh hn. Nhng nu các nhà đu t có
th nm gi c phn ca c hai công ty, thì ti sao h li phi cám n các công ty v vic
đa d
ng hóa này? Thng thì vic đa dng hóa d hn và r hn cho h hn là cho các
công ty.
Giám đc tài chính s có cùng mt câu hi khi xem xét liu phát hành c phn
thng tt hn hay phát hành n tt hn. Nu doanh nghip phát hành n, doanh nghip
s to ra đòn by tài chính. Kt qu là c phn s rui ro hn và s cung ng mt t sut
sinh li mong đi cao hn. Nhng các c đ
ông có th đt đc đòn by tài chính mà
không cn doanh nghip phát hành n: h có th vay tin cho riêng h. Vì vy, vn đ
13


ca giám đc tài chính là quyt đnh xem liu công ty có th phát hành n r hn là cá
nhân c đông không.
1.4.6 Xem tt c các c phiu trên th trng:
Các nhà đu t không mua mt c phn vì các tính cht đc đáo ca nó; mà vì nó
cung ng mt trin vng t sut sinh li phi chng so vi ri ro ca nó. iu này có
ngha là các c phn, hu nh là các ph phm tuyt đi. Vì vy, mc cu đi vi c phn
ca mt công ty s có tính co giãn cao. Nu t sut sinh li trin vng ca nó thp so vi
ri ro, s không ai mun nm gi c phn này. Nu ngc li, mi ngi s tranh nhau
mua.
Nu bn mun bán mt lng ln c phn. Vì cu có tính co giãn, thông thng
bn kt lun rng b
n ch cn ct gim nh giá đ bán c phn ca mình. Không may là
các nhà đu t khác có th nghi ng là bn mun vt b nó vì mt lý do nào đó mà h

không bit. Vì vy, h s điu chnh li đánh giá ca h v giá tr ca c phn ca bn
theo chiu hng đi xung ngha là giá c phn s gim nhiu hn. Cu thì vn co giãn,
nhng toàn b đng cong cu s đi xung. Cu co giãn không ng ý là bn có th bán
mt s lng ln c phn sát vi giá th trng cho đn khi nào bn có th thuyt phc
các nhà đu t khác rng bn không có thông tin riêng.
1.5 Tiêu chí th trng hiu qu và vn đ minh bch thông tin:
Thông tin minh bch “là s công b kp thi và đáng tin cy, nó cho phép nhng
ng
i s dng thông tin đó có th đánh giá chính xác v tình hình hot đng kinh doanh
và ri ro liên quan ti t chc này”
Hiu qu thông tin ca th trng phn ánh vic công khai hóa thông tin ca th
trng. ây là mt trong nhng tiêu chun quan trng nht đ đánh giá cht lng hot
đng và hiu qu ca thông tin trên th trng vn, trong đó có th trng chng khoán.
ây cng là mc tiêu u tiên hàng
đu ca c quan qun lý th trng chng khoán trên
th gii nói chung và Vit Nam nói riêng, nhm đ to lòng tin và bo v quyn li ca
các nhà đu t trên th trng chng khoán, cng to ra mt th trng trung thc, trt t,
và có hiu qu, đng thi cng to ra mt sân chi bình đng cho các nhà đu t, bo v
nhà đu t tránh khi các hành vi la đ
o, ni gián và thao túng th trng.
1.5.1 c đim ca minh bch thông tin:
- Tính tip cn:
Trên nguyên tc, lut l và các quy đnh bo đm rng thông tin phi có sn có th
cung cp đn tt c nhng ngi quan tâm, và thông tin cng có kh nng đc tip cn
d dàng. iu này đc thc hin mt phn nh vào các t chc và các phng tin to
điu kin thun li cho vic tip cn lung thông đó. Chúng bao gm nhng phng tin
truyn thông nh: báo chí, phát thanh, truyn hình, bng công b thông tin, Internet, phát
biu bng li nói.
14

Tình trng thiu hiu bit có nh hng xu đn tính minh bch – nó gii hn kh
nng tip cn, din gii và s dng thông tin mt cách cá nhân. Tính công bng s cao s
đm bo cho nhu cu tip cn thông tin. Thông tin cn đc tip cn mt cách công bng
đi vi tt c mi ngi. Tuy nhiên, vic trì hoãn hay gii hn vic tip cn thông tin hu
ích cho mt s ng
i, trong trng hp này tip cn thông tin tr thành “con tin” đ
ngi có thông tin bt ngi mun tip cn thông tin phi tr mt cái giá nào đó. Do vy
vic công b thông tin cn phi đúng thi gian và công bng vi nhng ngi mun tip
cn thông tin.
- Tính liên quan:
Thông tin phi bo đm tính liên quan, tc là đáp ng đúng nhu cu thông tin ca
ngi có nhu cu. Chc chn đây là vic khó kh
n, th nht bi vì thông tin mang tính
ch quan; ngi gi tin cn thông tin đ đm bo tin gi ca h là an toàn; nhà đu t
cn thông tin v khon n và ri ro; công chúng cn bit v tình hình kinh t hin ti,
chính sách tin t ca quc gia…. Th hai, s phát trin tràn ngp ca Internet dn đn s
tràn ngp thông tin, điu này s đa đn mt nghch lý là chính s
 quá ti thông tin s có
nguy c làm loãng đi tính liên quan ca thông tin.
Trong lnh va chng khoán, tính minh bch nh hng đn nhng đi tng sau:
+ Ngi công b thông tin: Doanh nghip niêm yt trên sàn giao dch.
+ Ngi x lý thông tin: các c quan qun lý nh y Ban chng khoán, S giao
dch chng khoán, trung tâm giao dch chng khoán…
+ Ngi s dng thông tin: các nhà đu t bao gm nhà đu t có t chc và nhà
đu t cá nhân trong nc, nhà đu t có t chc và nhà đu t cá nhân nc
ngoài, các c quan truyn thông, nhng ngi quan tâm và mun tham gia th
trng chng khoán.
- Cht lng và tính tin cy ca thông tin:
Thông tin phi có cht lng và đáng tin cy, kp thi, đy đ, không thiên v,

nht quán và đc trình bày trong nhng thut ng rõ ràng và đn gin. Nhng chun
mc đi vi cht lng thông tin phi đc đm bo, có th thm tra bi nhng t chc
trung gian hoc kim toán bên ngoài hoc t chc to lp chun mc.
Tính nht quán trong vic s dng nhng quy trình nhm có đc thông tin và
đnh dng ca thông tin đc công b bo đm tính có th so sánh và cho phép vic đánh
giá nhng thay đi theo thi gian. Tiêu chun và phng pháp đc s dng đ đánh giá
thông tin, cng nh nhng thay đi trong nhng phng pháp đó nên đ
c công b mt
cách đy đ. Nhng bin pháp nh vây là cách thc quan trng ca vic ngn chn c ý
t chi không cho tip cn thông tin hoc làm bin dng thông tin – nh nói di. Báo cáo
không trung thc đã b ngn cn bi s hin din khác nhau ca t chc “giám sát” t các