Phát triển kinh tế tư nhân trong quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa ở thành phố Hồ Chí Minh giai đoạn 2011-2020

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP.HCM




NGUYN HU TRINH



PHÁT TRIN KINH T T NHÂN TRONG QUÁ
TRÌNH CÔNG NGHIP HÓA, HIN I HÓA 
THÀNH PH H CHÍ MINH GIAI ON 2011- 2020




LUN VN THC S KINH T






THÀNH PH H CHÍ MINH – NM 2011

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP.HCM

NGUYN HU TRINH



PHÁT TRIN KINH T T NHÂN TRONG QUÁ
TRÌNH CÔNG NGHIP HÓA, HIN I HÓA 
THÀNH PH H CHÍ MINH GIAI ON 2011- 2020

Chuyên ngành : Kinh t chính tr
Mã s : 60.31.01

LUN VN THC S KINH T


NGI HNG DN KHOA HC:
TIN S NGUYN MINH TUN



THÀNH PH H CHÍ MINH - NM 2011




LI CAM OAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cu ca tôi, các s liu s dng trong
lun vn là trung thc và chính xác.

MC LC
PHN M U 1
CHNG 1 : C S LÝ LUN V KINH T T NHÂN 6
1.1 Khái nim và đc đim ca Kinh t t nhân 6
1.1.1. Khái nim kinh t t nhân 6
1.1.2. c đim ca kinh t t nhân 8
1.2. Khái quát lch s hình thành và phát trin kinh t t nhân  Vit Nam 9
1.3. u, nhc đim ca kinh t t nhân 12
1.3.1. u đim ca kinh t t nhân 12
1.3.2. Khuyt đim ca kinh t t nhân 17
1.4. Vai trò ca kinh t t nhân trong quá trình CNH, HH 19
1.5. Mt s kinh nghim phát trin KTTN trong quá trình CNH, HH 
mt s nc trong khu vc ông Nam Á 23
1.5.1. Kinh nghim phát trin kinh t t nhân ca Singpore 23
1.5.2. Kinh nghim phát trin kinh t t nhân ca Malaysia 25
1.6. Nhng bài hc kinh nghim cho qun lý và phát trin kinh t t
nhân  Tp.HCM 27
1.7. Mt s vn đ lý lun c bn v công nghip hóa, hin đi hóa 28
1.7.1. Khái nim CNH, HH nn kinh t quc dân 28
1.7.2. Quan đim công nghip hóa, hin đi hóa  Vit Nam 29
KT LUN CHNG 1 31
CHNG 2 : THC TRNG CA KTTN TRONG QUÁ TRÌNH
CNH, HH  TP.HCM THI GIAN QUA 32
2.1. Tng quan v kinh t t nhân  Tp.HCM 32
2.2. Thc trng ngun vn đu t và môi trng kinh doanh ca kinh t t
nhân  Tp.HCM 33
2.3. Tc đ tng trng, phát trin ca kinh t t nhân 41

2.4. Thc trng lnh vc kinh doanh, xu hng đu t, c cu ngành ngh
ca kinh t t nhân  Tp.HCM 45



2.4.1. Lnh vc kinh doanh 45
2.4.2. Xu hng đu t ca kinh t t nhân 49
2.4.3. C cu ngành ngh 52
2.5. óng góp vào ngun thu ngân sách và gii quyt vic làm trên đa bàn
Tp.HCM 54
2.6. Nhng kt qu đt đc và nhng tn ti, yu kém ca kinh t t nhân
 Tp.HCM 57
2.6.1. Nhng kt qu đt đc 57
2.6.2. Nhng hn ch, yu kém cn gii quyt 59
KT LUN CHNG 2 65
CHNG 3 : NH HNG VÀ GII PHÁP  PHÁT TRIN
KTTN NHM THÚC Y QUÁ TRÌNH CNH, HH  TP.HCM 66
3.1. Quan đim, mc tiêu và đnh hng phát trin kinh t t nhân trong
giai đon 2011 - 2020  Tp.HCM 66
3.1.1. Quan đim, mc tiêu phát trin kinh t  thành ph H Chí Minh giai
đon 2011 – 2015 và tm nhìn đn nm 2020 66
3.1.2. nh hng phát trin kinh t t nhân  Tp.HCM 67
3.2. Gii pháp phát trin kinh t t nhân nhm thúc đy quá trình
CNH,HH  Tp.HCM 72
3.2.1. Hoàn thin môi trng pháp lý và qun lý Nhà nc đi vi khu vc
KTTN 72
3.2.2. Gii pháp tháo g các khó khn v đt đai và mt bng sn xut kinh
doanh 75
3.2.3. Gii pháp v chính sách tài chính, tín dng 76
3.2.4. y mnh, đi mi, ng dng công ngh mi, hin đi vào quá trình

sn xut và qun lý 77
3.2.5. Nâng cao cht lng ngun nhân lc và phát huy tài nng trí tu,
kinh nghim ca các ch doanh nghip t nhân 80
3.2.6. M rng th trng và nâng cao kh nng tip cn c hi kinh doanh
cho doanh nghip 82



3.2.7. Gii pháp v liên kt và h tr doanh nghip hi nhp vi kinh t
th gii 84
3.3. Kin ngh 85
3.3.1. Kin ngh đi vi Chính ph và các B, Ngành liên quan 85
3.3.2. Kin ngh đi vi chính quyn Tp.HCM 87
KT LUN CHNG 3 90
KT LUN CHUNG 91
TÀI LIU THAM KHO 93
PH LC 96



ANH MC BNG & BIU 
Trang
Biu đ 2.1: Vn đu t ca KTTN  Tp.HCM giai đon 2001 - 2010 34
Bng 2.1 : S doanh nghip hot đng sn xut kinh doanh trên đa bàn
Tp.HCM giai đon 2001- 2009 phân theo khu vc kinh t 37
Bng 2.2: Tng giá tr GDP ca các khu vc kinh t trên đa bàn
Tp.HCM giai đon 2005 - 2010 43
Bng 2.3: C cu t l GDP ca các khu vc kinh t trên đa bàn
Tp.HCM giai đon 2005 - 2010 44
Bng 2.4: Tc đ tng trng GDP trên đa bàn Tp.HCM giai đon

2005 - 2010 phân theo thành phn kinh t 44
Bng 2.5: Thu ngân sách Nhà nc ca các khu vc kinh t trên đa bàn
Tp.HCM giai đon 2005 - 2010 55
Bng 2.6: S lao đng trong các khu vc kinh t trên đa bàn Tp.HCM
giai đon 2005 - 2009 56














CHÚ THÍCH CÁC CH VIT TT
ASEAN: Hip hi các nc ông Nam Á
CNH, HH : Công nghip hóa, hin đi hóa
DNTN : Doanh nghip t nhân
DNNN: Doanh nghip Nhà nc
TNN : u t nc ngoài
GDP : Tng sn phm trong nc
KTTN : Kinh t t nhân
KTTT : Kinh t tp th
ODA : Vin tr phát trin chính thc
TP.HCM :Thành ph H Chí Minh

TNHH : Trách nhim hu hn
XHCN: Xã hi ch ngha
WTO : T chc thng mi th gii



1


PHN M U
1. Tính cp thit ca đ tài
Hin nay nc ta đang trong thi k công nghip hóa, hin đi hóa. Vi
mc tiêu c bn tr thành nc công nghip vào nm 2020. Thc hin phát
trin kinh t nhiu thành phn, kinh t Nhà nc làm ch đo có s điu tit
ca Nhà nc theo đnh hng xã hi ch ngha. To điu kin cho các thành
phn kinh t ngoài quc doanh có c hi phát trin, đóng góp vào s phát
trin chung ca đt nc.
ng li đi mi ca ng ta bt đu t i hi VI và đc hoàn thin
dn qua các k i hi tip theo. V kinh t, ti i hi IX, ng Cng sn
Vit Nam khng đnh “ch trng thc hin nht quán và lâu dài chính
sách phát trin nn kinh t hàng hoá nhiu thành phn vn đng theo c
ch th trng, có s qun lý ca Nhà nc theo đnh hng xã hi ch
ngha, đó chính là nn kinh t th trng đnh hng xã hi ch ngha”
(ng Cng sn Vit Nam. Vn kin i hi đi biu toàn quc ln th IX.
Nxb Chính tr Quc gia, Hà Ni, 2001, tr.86).
Qua mt thi gian thc hin, vi ch trng đúng đn ca ng, Nhà
nc, nn kinh t nc ta có bc phát trin vt bc. Nhiu mc tiêu ch
yu ca Chin lc 2001- 2010 đã thc hin đc, kinh t tng trng nhanh,
đt tc đ bình quân 7,26%/nm, nm 2010 GDP bình quân đu ngi đt
xp x 1.168 USD. Thu hút rt nhiu nhà đu t nc ngoài vào làm n, m ra

c hi cho nhiu doanh nghip trong nc.
Trong quá trình đi mi đó, nhn thc ca ng v v trí, vai trò ca các
thành phn kinh t, đc bit là kinh t t nhân đã có s thay đi cn bn so vi
trc đây. Thc t cho thy, kinh t t nhân ngày càng chng t vai trò ca
nó, tr thành mt đi chng hin thc nng đng đ các khu vc kinh t khác
phn đu vn lên, t đi mi, t hoàn thin và nâng cao hiu qu trong nn
2


kinh t th trng. Kinh t t nhân đc coi là mt trong nhng b phn cu
thành quan trng ca nn kinh t quc dân, đc đi x và hot đng bình
đng nh các khu vc kinh t khác. Ti i hi X, ng ta khng đnh rng,
“Kinh t t nhân có vai trò quan trng, là mt trong nhng đng lc ca
nn kinh t”
.
(ng Cng sn Vit Nam. Vn kin i hi đi biu toàn quc
ln th X. Nxb Chính tr Quc gia, Hà Ni, 2006, tr.83).
Ti i hi XI, ng tip tc khng đnh “ Hoàn thin c ch, chính
sách đ phát trin mnh kinh t t nhân tr thành mt trong nhng đng
lc ca nn kinh t’’.
Vi ch trng phát trin đa dng hoá nn kinh t và các thành phn kinh
t, đt nc thay da đi tht đi lên tng ngày và đc bit là thành ph H Chí
Minh. C s h tng - k thut liên tc đc đi mi làm thay đi b mt
thành ph H Chí Minh. T thành th ti nông thôn, các nhà máy, xí nghip,
các khu công nghip liên tip mc lên. Các khu đô th mi, các công trình
phúc li đc hình thành chim lnh các v trí trng yu, làm đu tàu cho s
phát trin kinh t ca các vùng, các đa phng lân cn.
Kinh t phát trin, các ngành ngh phi nông nghip cng phát trin theo.
c bit các nhà máy, doanh nghip thuc khu vc kinh t t nhân là ni thu
hút mt lc lng ln lao đng ca đt nc.

Vi s phát trin mnh m ca các ngành kinh t, thành phn kinh t.
ng và Nhà nc đã không ngng nghiên cu đa ra các ch trng, hoàn
thin các chính sách h tr phát trin. Trong đó có chính sách đi vi s phát
trin ca khu vc kinh t t nhân. iu này m ra c hi ln cho thành phn
kinh t t nhân không ngng phát trin đóng góp vào s phát trin chung ca
nn kinh t đt nc.
Hin nay, khi nc ta đã gia nhp WTO, hi nhp sâu vào nn kinh t th
gii, đng trc nhiu c hi và thách thc cho s phát trin kinh t đt nc
3


nói chung và thành ph H Chí Minh nói riêng, trong đó có s tác đng ti
khu vc kinh t t nhân.
Vic nghiên cu, tìm hiu thc trng phát trin, cng nh tác đng ca
kinh t t nhân ti s phát trin kinh t là rt cn thit, t đó kp thi có các
gii pháp phát huy nhng mt mnh, hn ch nhng tác đng tiêu cc, có các
c ch thúc đy khu vc kinh t t nhân tip tc phát trin, đóng góp nhiu
hn na cho kinh t đa phng và c nc.
Xut phát t các lý do trên tác gi chn đ tài: "Phát trin kinh t t
nhân trong quá trình công nghip hóa, hin đi hóa  thành ph H Chí
Minh giai đon 2011-2020".
2. Mc tiêu nghiên cu
2.1.Mc tiêu chung
Nghiên cu phát trin kinh t t nhân: h cá th, các doanh nghip thuc
khu vc kinh t t nhân trên đa bàn thành ph H Chí Minh t nm 2001-
2010, t đó đ ra các gii pháp nhm thúc đy s phát trin ca loi hình kinh
t t nhân  thành ph H Chí Minh giai đon tip theo 2011-2020.
2.2. Mc tiêu c th
- H thng hóa nhng vn đ lý lun và thc tin v phát trin kinh t t
nhân nói chung, h cá th, doanh nghip thuc thành phn kinh t t nhân ch

yu  thành ph H Chí Minh.
- ánh giá tình hình và kt qu phát trin kinh t t nhân, đc bit là h cá
th, doanh nghip thuc khu vc kinh t t nhân  thành ph H Chí Minh,
nguyên nhân nh hng đn s phát trin thành phn kinh t này ti thành
ph H Chí Minh trong thi gian qua.
-  xut các gii pháp phát trin kinh t t nhân trên đa bàn thành ph H
Chí Minh trong nhng nm ti.
3. i tng, phng pháp và phm vi nghiên cu
4


3.1. i tng nghiên cu
Nghiên cu các loi hình doanh nghip thuc khu vc kinh t t nhân mà
trng tâm là các doanh nghip t nhân, công ty trách nhim hu hn, công ty
c phn không có vn nhà nc, không có vn đu t nc ngoài trên đa bàn
thành ph H Chí Minh vì đây là b phn tng đi ln, phát trin mnh và
n đnh so vi b phn kinh t cá th, tiu ch.
3.2. Phng pháp nghiên cu
Lun vn này tác gi s dng các phng pháp nghiên cu ch yu nh
sau: phng pháp phân tích tng hp, phân tích s liu điu tra th cp, s
liu thng kê, d báo, so sánh
3.3. Phm vi nghiên cu
- Trên đa bàn thành ph H Chí Minh, trong giai đon 2001- 2010 và đnh
hng phát trin khu vc kinh t này giai đon 2011 - 2020.
- Nghiên cu trên nhng chn la mu đn v c s (tính đi din) thuc
các Qun, huyn đc c quan Nhà nc cp giy chng nhn đng ký kinh
doanh.
4. Ý ngha và kt cu ca lun vn
- Lun vn có th dùng làm tài liu tham kho cho nhng ai quan tâm
nghiên cu v kinh t hc, kinh t chính tr Vit Nam nói chung và thành ph

H Chí Minh nói riêng.
- Lun vn có th dùng làm tài liu tham kho cho sinh viên, nhng ngi
làm công tác nghiên cu hoc quan tâm đn các lnh vc: kinh t hc, kinh t
- chínhh tr, kinh t t nhân…
- Kt cu ca lun vn: Ngoài phn m đu, kt lun và danh mc tài liu
tham kho, lun vn gm 3 chng, trong đó:
Chng 1: C s lý lun v kinh t t nhân
5


Chng 2: Thc trng ca kinh t t nhân trong quá trình công nghip
hóa, hin đi hóa  thành ph H Chí Minh thi gian qua
Chng 3 : nh hng và gii pháp đ phát trinkinh t t nhân nhm
thúc đy quá trình công nghip hóa, hin đi hóa  thành ph H Chí
Minh

6


CHNG 1
C S LÝ LUN V KINH T T NHÂN
1.1. Khái nim và đc đim ca kinh t t nhân
1.1.1. Khái nim kinh t t nhân
Kinh t t nhân (KTTN) là mt loi hình kinh t phát trin da trên s hu
t nhân v toàn b các yu t sn xut (c hu hình và vô hình) đc đa vào
sn xut kinh doanh. Nó hoàn toàn t ch, t chu trách nhim v toàn b hot
đng sn xut kinh doanh, dch v, c th là: t ch v vn, t ch v qun lý,
t ch v phân phi sn phm, t ch la chn hình thc t chc, quy mô,
phng hng sn xut kinh doanh, t chu trách nhim v kt qu hot đng
sn xut kinh doanh trc pháp lut ca Nhà nc.
Theo tinh thn ngh quyt TW5 Khóa IX ca ng Cng Sn Vit Nam:
“Kinh t t nhân gm kinh t cá th, tiu ch và kinh t t bn t nhân
hot đng di hình thc h kinh doanh cá th và các loi hình doanh
nghip t nhân”
Khu vc kinh t t nhân: là khu vc kinh t bao gm nhng đn v đc t
chc da trên s hu t nhân.
Hin nay  các quc gia có rt nhiu cách hiu khác nhau v kinh t t
nhân.  các quc gia phát trin thì mi hot đng kinh t không thuc khu
vc kinh t Nhà nc đu đc coi là khu vc kinh t t nhân. Các công ty t

nhân hay các hp tác xã, các công ty hp danh ca mt nhóm ngi hay các
công ty c phn xuyên quc gia cng đu có đc đim chung là nhng đn v
sn xut kinh doanh không phi ca Nhà nc, các quyt đnh cho hot đng
ca doanh nghip luôn do cá nhân, hay đi din ca mt nhóm cá nhân đ ra.
Vic nhìn nhn này không ch thy ht tim lc kinh t t nhân ca mt quc
gia, mà còn là c s cho phng thc qun lý thng nht, bình đng đi vi
các loi hình sn xut kinh doanh trong xã hi.
7


 Vit Nam cng có nhng cách hiu khác nhau v khu vc kinh t t nhân:
* Cách hiu th nht: Khu vc kinh t t nhân gm các doanh nghip t
nhân trong nc và các doanh nghip có vn đu t nc ngoài di dng
liên doanh hay 100% vn nc ngoài. Các DNTN trong nc bao hàm c
các hp tác xã nông nghip và các doanh nghip phi nông nghip. Vic
hiu khu vc KTTN theo ngha rng nh vy to c s đánh giá ht tim
nng ca KTTN đi vi phát trin kinh t Vit Nam, song li gp khó khn
trong thng kê, khi mun tách bch phn góp vn ca Nhà nc trong các
công ty c phn, cng nh trong các doanh nghip có vn đu t nc
ngoài. Hn na, theo cách phân bit này, vic phân tích đôi khi s gp khó
khn, bi không phi tt c các b phn trong khu vc KTTN đu đc
Nhà nc đi x nh nhau. Các doanh nghip có vn đu t nc ngoài
nhìn chung luôn nhn đc nhng điu kin thun li hn các DNTN trong
nc, cng nh công ty trách nhim hu hn, h kinh doanh cá th.
* Cách hiu th hai: Khu vc KTTN cng có th đc hiu là khu vc
kinh t ngoài quc doanh. Cách nhìn này da trên vic chia nn kinh t thành
ba khu vc kinh t: Khu vc kinh t quc doanh, khu vc kinh t ngoài quc
doanh và khu vc kinh t có vn đu t nc ngoài. Mt s chuyên gia cho
rng vic đa khu vc kinh t có vn đu t nc ngoài ra khi khu vc
KTTN trong nc s không đánh giá đúng tim nng, cng nh vai trò ca

khu vc này cho s phát trin kinh t Vit Nam đc bit trong điu kin kinh
t m, tng bc hi nhp sâu vào nn kinh t hin nay.
* Cách hiu th ba: Khu vc KTTN bao gm các loi hình DNTN trong
nc, nhng không bao hàm h kinh doanh cá th. Cách hiu này bc l
nhiu hn ch. Tuy nhiên, các s liu thng kê ca Vit Nam thng theo
cách phân loi này.
8


* Theo quan đim ca ng ta th hin trong i hi ng toàn quc
ln th IX: Vic hiu KTTN gn lin vi khái nim thành phn kinh t và
trong nn kinh t ca nc ta theo quan nim lúc đó có 6 thành phn kinh t:
kinh t Nhà nc; kinh t tp th; kinh t cá th, tiu ch; kinh t t bn t
nhân; kinh t t bn nhà nc và kinh t có vn đu t nc ngoài.
H kinh doanh cá th là hình thc tn ti ca thành phn kinh t cá th,
tiu ch, da trên s hu t nhân nh v t liu sn xut. Hình thc này ch
yu s dng lao đng trong gia đình, vic s dng lao đng làm thuê không
thng xuyên. H kinh doanh cá th là đn v kinh t đc lp t ch trong sn
xut kinh doanh, là ch th trong mi quan h sn xut và t chu trách nhim
v kt qu tài chính ca mình.
Các loi hình doanh nghip thuc khu vc kinh t t nhân là doanh nghip
t nhân, công ty trách nhim hu hn, công ty c phn, công ty hp danh. Các
loi doanh nghip này là hình thc tn ti ca thành phn kinh t t bn t
nhân, da trên s hu t nhân ln v t liu sn xut.
* Theo quan đim ca ng ti i hi ng toàn quc ln th X: vic
hiu kinh t t nhân tip tc gn lin vi khái nim thành phn kinh t.
ng ta xác đnh có 5 thành phn kinh t: kinh t Nhà nc, kinh t tp th,
kinh t t nhân (cá th, tiu ch, t bn t nhân), kinh t t bn Nhà nc,
kinh t có vn đu t nc ngoài.
Kinh t t nhân gm: kinh t cá th, tiu ch, t bn t nhân, đc xác

đnh có vai trò quan trng, là đng lc ca nn kinh t.
Theo cách hiu ca tác gi, kinh t t nhân có th đc khái quát nh sau:
Kinh t t nhân là thành phn kinh t gm kinh t cá th, tiu ch và kinh
t t bn t nhân hot đng di hình thc h kinh doanh cá th và các
loi hình doanh nghip kinh doanh da trên vn s hu t nhân.
1.1.2. c đim ca kinh t t nhân
9


Th nht, kinh t t nhân là thành phn kinh t da trên hình thc s hu
t nhân v vn, t liu sn xut. Quy mô và hình thc s hu rt đa dng: s
hu t nhân mt ch (doanh nghip t nhân), s hu hn hp (công ty c
phn, công ty TNHH, công ty hp danh).
Th hai, b máy và đi ng qun lý gn nh và rt nng đng, b máy t
chc điu hành doanh nghip do ch doanh nghip quyt đnh; có th t điu
hành hoc thuê mn ngi điu hành doanh nghip.
Th ba, vic la chn lnh vc đu t và sn xut, phân phi sn phm do
ch doanh nghip t quyt đnh. Quy mô, s lng sn phm sn xut ph
thuc vào nng lc tài chính, kh nng vn ca doanh nghip và hu ht các
sn phm sn xut ra trc ht là nhm phc v cho th trng trong nc.
Hin nay, tuy kinh t t nhân  Vit Nam đã đc tha nhn và khuyn
khích phát trin nhng các loi hình doanh nghip thuc khu vc kinh t này
hu ht là các doanh nghip va và nh; h kinh t cá th, tiu ch chim đi
đa s nên thc s còn gp nhiu khó khn và hn ch. ó s mt khó khn và
thách thc không nh trong quá trình phát trin kinh t ca Vit Nam trong
quá trình công nghip hóa, hin đi hóa đt nc.
1.2. Khái quát lch s hình thành và phát trin ca kinh t t nhân  Vit
Nam
Nhng nm trc khi đt nc ta cha đc gii phóng, min Nam nói
chung và thành ph H Chí Minh nói riêng nm di ách thng tr ca thc

dân Pháp và sau đó là đ quc M cùng chính quyn Vit Nam cng hòa thì
nn kinh t lúc by gi ch yu da vào s chi vin ca nc ngoài và kinh t
t nhân.
Sau nm 1975, khi min Nam đc gii phóng, thng nht đt nc thì
quá trình phát trin kinh t ti min Nam giai đon này hu nh áp dng
nguyên vn các chính sách, đng li kinh t đã thc hin  min Bc giai
10


đon trc đó, đc bit là trong giai đon 1975-1979: các chính sác kinh t
đc thc hin ti min Nam đó là vic thc hin mô hình hp tác xã nông
nghip, đó là thc hin k hoch kinh t 5 nm, là ci to công thng nghip
t bn ch ngha nhm mc tiêu đa Vit Nam bc qua thi k quá đ tin
lên ch ngha xã hi.  quán trit đng li phát cho trin kinh t giai đon
mi, i hi đi biu toàn quc ln th IV đã xác đnh: “ nhim v hoàn
thành v c bn ci to XHCN  min Nam, có ngha là xóa b trit đ quyn
chim hu phong kin v rung đt, quc hu hóa nhng c s công thng
nghip, ci to XHCN đi vi t bn t doanh, đa nông dân, h th công,
thng nghip nh vào hp tác xã ’’.
Mc dù trên lý lun, ng ta tha nhn nn kinh t trong thi k quá đ
lên CNXH có nhiu thành phn kinh t, nhng trong thc t mt s thành
phn kinh t luôn b ngn cm phát trin và phm vi hot đng càng ngày
càng b thu hp dn, đc bit là thành phn kinh t t nhân. Dù b ngn cm
và b chèn ép nhng thành phn kinh t này vn hot đng, dù không công
khai, hu ht các “ hot đng ngm”này Nhà nc dù bit nhng không th
kim soát ht đc. Trong khi đó, vic tn ti và hot đng ca kinh t quc
doanh, kinh t tp th thì kém phát trin, trì tr; các công ty hp doanh, hp
tác xã, t hp sn xut ch là hình thc, cha cho thy bóng dáng ca mt
mô hình kinh t thc s cho nên nn kinh t Vit Nam giai đon này kém phát
trin và gp rt nhiu khó khn.

Kinh t đt nc nh vy, nên kinh t thành ph H Chí Minh cng không
thoát khi bc tranh m đm đó, và trc nhng yêu cu bc bách ca thi
đi, trc nhng đòi hi ca lch s, trc yêu cu phát trin kinh t đ công
nghip hóa, hin đi hóa đt nc, hi nhp vi kinh t Quc t, ng ta đã
ch trng khi xng và lãnh đo công cuc đi mi đng li kinh t
nhm đa đt nc thoát khi trì tr đói nghèo vi cách t duy mi: đi mi
11


trên mi phng din, đi mi c trong t duy nhn thc và đi mi c trong
hành đng.
Sau i hi ng toàn quc ln VI (1986) nn kinh t nhiu thành phn ti
Vit Nam đã đc tha nhn c trên thc tin và trong lý lun. T đây kinh t
t nhân có điu kin tri dy mnh m. Trong các vn kin i hi ng tip
theo (VII, VIII, IX, X và XI) ng và Nhà nc tip tc khng đnh phi phát
trin nn kinh t nhiu thành phn theo đnh hng XHCN, và trong quá trình
phát trin đó phi phát trin nn kinh t nhiu thành phn trong đó có kinh t
t bn t nhân và kinh t t bn Nhà nc.
Thc hin mc tiêu đa Vit Nam tin lên con đng công nghip hóa,
hin đi hóa và tr thành nc công nghip vào nm 2020, ng ta tip tc
la chn con đng phát trin kinh t  Vit Nam là: phát trin kinh t th
trng đnh hng XHCN, kt hp nhun nhuyn gia tính quy lut vn đng
ca xã hi, quan đim lch s, tính thi đi cùng nhng bài hc kinh nghim
phát trin lc lng sn xut di ch ngha t bn.
Kinh t Vit Nam sau giai đon đi mi mang nhiu màu sc khác nhau,
các hình thc s hu cng đa dng, phong phú và có tác đng qua li vi
nhau. Trong quá trình tin lên ch ngha xã hi dù vn còn đó s khác nhau
v thu nhp, đa v gia con ngi vi nhau trong xã hi và s khác nhau
nhiu mt gia các thành phn kinh t nhng s có s thu hp s khác bit
trong tng lai khi có s phát trin bình đng ca các quan h s hu, bi s

bo v ca h thng pháp lut, và vic thc hin chc nng kinh t ca Nhà
nc trong vic điu chnh, đnh hng đ tin dn đn vic xóa b áp bc
bóc lt và ngun gc sinh ra nó. Bt ngun t yêu cu ca quy lut: quan h
sn xut phi phù hp vi trình đ phát trin ca lc lng sn xut, ta có th
nhìn nhn đc rng trong nn kinh t, khi mà lc lng sn xut vi các tính
12


cht, trình đ khác nhau mà trc ht là tn ti nhiu hình thc v s hu thì
vic tn ti nn kinh t nhiu thành phn là mt tt yu khách quan.
Nhìn chung nhng nm gn đây, khu vc kinh t t nhân Vit Nam đã th
hin đc sc sng mnh m và có nhiu đóng góp vào mc đ tng trng
chung ca c nc, nhng do nhng nhn đnh cha đúng dn đn s lch lc
trong hành đng, mt khác do có phn ch quan ca con ngi nên có mt c
mt thi gian dài kinh t t nhân, đc bit là kinh t t bn t nhân là đi
tng b cm đoán, cn phi ci to, cng nh không đc khuyn khích phát
trin. i đa s nhng ngi công tác và hot đng trong khu vc kinh t này
không đc xem trng, sn xut kinh doanh luôn b chèn ép, cm đoán. Tuy
vy, kinh t t nhân vn phát trin dù phi tri qua nhiu thng trm ca lch
s và nay đang trên đà ly li v th vn có ca nó.
Nh vy, sau hn 20 nm đi mi, kinh t t nhân Vit Nam đã có nhng
bc phát trin đáng ghi nhn, và thc s đã có ch đng vng vàng trong
tng th các b phn cu thành nn kinh t hin nay, điu đó đã đc minh
chng bng s phát trin n đnh ca thành phn kinh t này, bng nhng con
s c th trong vic đóng góp vào tng trng và phát trin kinh t xã hi ca
nc nhà.
1.3. u, nhc đim ca kinh t t nhân
1.3.1. u đim ca KTTN
Th nht, KTTN nng đng và linh hot vi s bin đi ca môi trng
kinh doanh.

Khu vc KTTN bao gm các h kinh doanh cá th, tiu ch và các loi
hình doanh nghip t nhân, đây là khu vc kinh t rt đa dng v quy mô và
hình thc hot đng sn xut. Các h kinh doanh cá th, các h sn xut gia
đình thng có qui mô hot đng sn xut nh, vn ít, s hu riêng l trong
khi các loi hình ca doanh nghip t nhân nh: DNTN, công ty TNHH 1
13


thành viên, công ty TNHH 2 thành viên tr lên, công ty c phn thì qui mô
hn v vn, v hình thc hot đng sn xut kinh doanh.
Do li nhun là mc tiêu hàng đu ca kinh t t nhân, li ích gn lin vi
đng lc kinh doanh nên vic đu t ca khu vc kinh t này luôn bám sát th
trng cung - cu sn phm, phát huy ti đa li th riêng ca doanh nghip
cng nh nm bt li th ca đa bàn đu t. Cng vì đa dng và phong phú
v quy mô, hình thc sn xut nên kinh t t nhân rt linh hot trong vic
chuyn đi lnh vc đu t và phng thc sn xut mt khi gp khó khn
trên th trng kinh doanh, hoc cng có th thay đi ch đu t ca doanh
nghip bng cách sang nhng phn vn góp mi khi mun rút khi thng
trng.
Mt thun li khác là lãnh đo ca doanh nghip thuc khu vc kinh t
này có th t quyt đnh các hot đng ca doanh nghip, các quyt đnh
thng đc đa ra nhanh chóng, và h là nhng ngi chu trách nhim cui
cùng cho các quyt đnh đó và chu trách nhim bng chính tài sn ca mình.
Trong khi đó, các lãnh đo  doanh nghip Nhà nc thng rt thn trng
trong các quyt đnh kinh doanh vì các quyt đnh có th sai lm và gây tn
hi đn tài sn Nhà nc, s thn trng đó có khi li đánh mt nhng c hi
kinh doanh ca doanh nghip.
Ngoài ra các doanh nghip khu vc KTTN s không ngn ngi thay đi
lnh vc kinh doanh, ngành hàng đang theo đui mt khi trên th trng kinh
doanh có s bin đng theo chiu hng xu. Chính s t ch và d dàng

trong chuyn đi ch s hu doanh nghip, chuyn đi mô hình kinh doanh
đã làm cho khu vc KTTN tht s sôi đng th hin đc bn cht ca loi
hình doanh nghip này.
Th hai, b máy qun lý ca loi hình doanh nghip khu vc KTTN gn
nh, hiu qu.
14


Hot đng ca b máy và đi ng qun lý ca KTTN gn lin vi các bin
đng trên th trng, đc bit là quan h cung - cu trong th trng mà h
đang hng đn, nên đ chu đc áp lc trc s cnh tranh, đi ng này
cn phi bit cách sp xp, tính toán các yu t đu vào, đu ra ca doanh
nghip nhm đt hiu qu cao trong kinh doanh.
Vic tuyn chn, s dng ngi qun lý kinh doanh ca doanh nghip khu
vc kinh t t nhân luôn là mt s sàng lc gt gao nhm kim tìm ng viên
làm vic nng đng, có hiu qu. Trong KTTN, li ích luôn gn cht vi các
ch doanh nghip, li nhun là mc tiêu hàng đu, tài sn đc to ra không
bao gi mt đi mà có th đc gìn gi và chuyn giao t th h này sang th
h khác trong quan h huyt thng nên đây cng là đng lc rt ln thôi thúc
các ch doanh nghip cng hin và làm vic.
 Vit Nam, hu ht các doanh nghip khu vc kinh t t nhân là các
doanh nghip va và nh nên vic s dng lao đng  khu vc kinh t này rt
linh hot và hiu qu, mt thc t cho thy các doanh nghip có cùng quy mô,
sn lng, doanh s nhng  các doanh nghip t nhân có xu hng s dng
ít lao đng hn  các doanh nghip Nhà nc vì trong khu vc KTTN vic tr
lng cho lao đng là mt loi chi phí rt ln, chim t trng ln trong c cu
ca giá thành sn phm nên rt đc các ch doanh nghip quan tâm. Vì chi
phí lao đng luôn là gánh nng nên trong vic chn lc và c cu nhân s,
KTTN luôn cân nhc làm sao có đc b máy nhân s qun lý và lao đng
luôn gn nh mà vn có th đt hiu qu nht; vic tuyn dng và b trí lao

đng  khu vc kinh t này luôn hp lý, b trí lao đng đúng vi chuyên môn
tay ngh nên lao đng làm vic luôn đt hiu qu cao.
Có mt thc t đã và đang din ra  Vit Nam chúng ta là tình trng d tha
lao đng trong các doanh nghip thuc khu vc kinh t Nhà nc mà lý do
chính là vì s tn ti quá lâu ca c ch bao cp. iu đó có ngha tính hiu
15


qu trong s dng lao đng ca kinh t Nhà nc kém xa KTTN và đây chính
là mt trong nhng u đim ln ca khu vc kinh t này.
Th ba, mc tiêu, đng lc kinh doanh ca KTTN rt rõ ràng c th.
Khi kinh t t nhân  Vit Nam cha có môi trng đ phát trin, ngun
lc lao đng hu ht tp trung  khu vc kinh t Nhà nc. Lc lng lao
đng này đc Nhà nc bo bc t khâu lao đng cho đn khâu phân phi
sn phm, vic ý thc lao đng và xác đnh mc tiêu kinh doanh ca đi ng
này rt kém vì đây là loi hình doanh nghip không đt nng mc tiêu kinh
doanh - nu làm n thua l s có s tip vn t ngân sách Nhà nc.
K t khi KTTN đc tha nhn và bt đu phát trin, cùng vi vic c
phn hóa mt s doanh nghip Nhà nc thì vic tinh gin lao đng đã làm
cho nhiu ngi trong khu vc kinh t này mt vic. Mt trong s h không
đc trng dng trong đn v mi đã chính thc ngh vic, mt s khác có
nng lc, có vn đã ngh đn vic làm kinh t cho riêng mình và đó là lý do
đa h đn vi KTTN.
Tht ra thành phn tham gia làm kinh t t nhân rt đa dng, h đn vi
KTTN t nhiu thành phn, giai cp khác nhau, trc khi đn vi doanh
nghip t nhân, h có th là ngi dân buôn bán nh, cng có th là giám đc
ca mt s doanh nghip Nhà nc hoc thuc khu vc kinh t khác đã v
hu, cng có th là phó giám đc hoc trng phòng ban ca mt công ty nào
đó có xu hng mun kinh doanh riêng nhng li có mc tiêu chung đó là
kinh doanh t nhân bng hình thc doanh nghip đ tìm kim li nhun. H

thng là nhng ngi đã tng tri qua nhiu công vic khác nhau, có rt
nhiu mi quan h trong xã hi nên vic tìm kim đi tác kinh doanh, tìm
kim th trng và tiêu th sn phm tr nên khá d dàng vi h.
Bên cnh đó, trc khi bc vào lnh vc kinh doanh trong khu vc
KTTN, các nhà sáng lp, các nhà đng sáng lp, các nhà qun lý doanh
16


nghip có rt nhiu kinh nghim v mt hàng, ngành hàng và c th trng
sn phm nên chc chn s có nhng hoch đnh rt c th cho công vic kinh
doanh ca h. ó là nhng li th rt ln trên bc đng kinh doanh ca đi
ng lc lng này.
Vì mc tiêu đã đc xác đnh rõ ràng, li nhun là đng lc làm vic và
cng là mc tiêu ca h đang hng đn, đ làm giàu cho bn thân và đ tr
thành nhng doanh nhân thành đt. Vì nhng lý do đó, chúng ta có th k
vng trong tng lai KTTN s to ra ngày càng nhiu ca ci vt cht cho xã
hi, góp phn nâng cao v th ca thành phn kinh t này.
Th t, mnh dn trong vic đu t công ngh mi nhm nâng cao hiu
qu sn xut.
Vài nm tr li đây, nh đi mi công ngh, mt s doanh nghip Vit
Nam đã có đc nhng sn phm cht lng cao, giá thành h, nng sut lao
đng tng lên to đc li th cnh tranh vi các doanh nghip các nc
trong khu vc và trên th gii. Tuy vy trình đ công ngh ca phn ln các
doanh nghip va và nh còn  mc thp so vi các nc trong khu vc. Có
hn 70% s doanh nghip vn s dng công ngh lc hu, máy móc c k dn
đn vic gây ô nhim môi trng, sn phm làm ra có t l hao phí ln, cht
lng thp, giá thành cao.
Hin nay, đi đa s các doanh nghip khu vc KTTN Vit Nam là các
doanh nghip va và nh, kh nng vn, trình đ công ngh yu và lc hu
nên thng tin hành các hot đng sn xut kinh doanh phù hp vi kh

nng công ngh ca doanh nghip mình. Vì là doanh nghip va và nh, quy
mô dây chuyn công ngh ca doanh nghip chc chn s không phc tp và
vn đu t vào công ngh giai đon đu là không ln, mc khác luôn t ch
v vn và phng án kinh doanh nên khi đng trc yêu cu cnh tranh phi
ci tin quy trình sn xut, nhng yêu cu ngày càng cao v tính nng, mu
17


mã sn phm doanh nghip s sn sàng đu t mua sm đ thay đi công
ngh nhm đáp ng yêu cu ca th trng mà không chu nhiu áp lc v các
khon phi chi cho quá trình đu t này.  Vit Nam chúng ta, hin nay vn
còn mt s ln các doanh nghip Nhà nc hin vn còn đang s dng nhng
công ngh sn xut lc hu t nhng nm 1980 trong khi nhng công ngh
này không còn phù hp cho quá trình sn xut, nhng vic b ra mt khon
chi phí rt ln đ đi mi công ngh gn nh là chuyn không h đn gin đi
vi các doanh nghip này vì không th t ch v tài chính và da dm qua
nhiu vào ngân sách Nhà nc.
Cng cn nói thêm rng, vi khu vc kinh t có vn đu t nc ngoài thì
vn đ công ngh phc v sn xut luôn đc chú trng, đây cng là th
mnh rt ln ca h góp phn đánh bi các doanh nghip khác trong vic cnh
tranh th phn trong cùng lnh vc kinh doanh.
Thi gian gn đây, ngoài vic do áp lc cnh tranh giá c sn phm và m
rng th trng sn xut cùng vi các chính sách ca Nhà nc trong khuyn
khích đu t đi mi công ngh tiên tin, các đn v KTTN đã rt mnh dn
đu t cho lnh vc này và đây là lnh vc đc d báo trong thi gian sp ti
s đc din ra rng khp vi tc đ cao  mi loi hình doanh nghip.
1.3.2. Khuyt đim ca KTTN
Th nht, do kinh t t nhân là hình thc kinh doanh mà li ích luôn đc
đt lên hàng đu, hay nói cách khác là li ích gn lin vi đng lc phát trin
nên ch đu t kinh doanh thng chy theo các li ích cá nhân trc mt

nhm đt đc li nhun trong ngn hn mà quên đi các vn đ phát trin
trong dài hn; ch đu t vào các ngành ngh mang li hiu qu kinh t và li
nhun cao mà quên đi các vn đ liên quan đn li ích chung ca cng đng.
iu đó dn đn mt h qu thng thy là trong dài hn các doanh nghip
này có du hiu ht hi so vi s phát trin chung ca nn kinh t.