B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T THÀNH PH H CHÍ MINH
……………………
QUÁCH MINH NGUYT
KIM TRA THU I VI CÁC DOANH NGHIP –
TRNG HP TI CHI CC THU QUN TÂN BÌNH
LUN VN THC S KINH T
………………….
TP. H Chí Minh - Nm 2011
B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T THÀNH PH H CHÍ MINH
……………………
QUÁCH MINH NGUYT
KIM TRA THU I VI CÁC DOANH NGHIP –
TRNG HP TI CHI CC THU QUN TÂN BÌNH
LUN VN THC S KINH T
CHUYÊN NGÀNH: TÀI CHÍNH DOANH NGHIP
MÃ NGÀNH: 60.31.12
NGI HNG DN KHOA HC:
GS.TS. DNG TH BÌNH MINH
………………….
TP. H Chí Minh - Nm 2011
LIăCAMăOAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình do chính bn thân tôi nghiên cu và trình bày.
Các s liu thu thp đc và kt qu nghiên cu trình bày trong đ tài này là trung
thc.
Tôi xin hoàn toàn chu trách nhim v ni dung ca đ tài nghiên cu.
Tác gi lun vn
Quách Minh Nguyt
hoàn thành lun vn này, tôi xin chân thành gi li cm n ti Quý Thy,
Cô Trng i hc Kinh t Thành ph H Chí Minh đã ht lòng truyn đt
nhng kin thc trong sut thi gian mà tôi đc hc ti trng, đc bit là s
hng dn tn tình ca GS.TS.Dng Th Bình Minh – Trng i hc Kinh t
Thành ph H Chí Minh.
Trong quá trình hoàn tt đ tài, mc dù đã c gng tham kho tài liu, tham
kho nhiu ý kin đóng góp, song thiu sót là điu không th tránh khi. Rt mong
nhn đc thông tin đóng góp quí báu t Quý Thy, Cô, ng nghip và các bn.
Xin chân thành cám n.
Thành ph H Chí Minh ngày tháng nm 2011
Ngi vit
Quách Minh Nguyt
MC LC
Trang
Li cam đoan
Mc lc
Danh mc các ch vit tt
Danh mc hình v, biu đ và bng biu
Li m đu
1
Chng 1: C s lý lun v kim tra thu
4
1.1 Các lý lun c bn v kim tra thu
4
1.1.1 Khái nim v kim tra thu
4
1.1.2 Mc tiêu ca kim tra thu
5
1.1.3 Ý ngha kim tra thu
5
1.1.4 Nguyên tc kim tra thu
6
1.1.5 c đim c bn ca kim tra thu
7
1.2 Các hình thc và ni dung v kim tra thu
8
1.2.1 Các hình thc kim tra thu
8
1.2.1.1 Phân loi theo thi gian
8
1.2.1.2 Phân loi theo phm vi kim tra thu
8
1.2.1.3 Theo đa đim tin hành kim tra thu
9
1.2.2 Ni dung kim tra thu
11
1.3 Quy trình kim tra thu
12
1.3.1 Quy trình kim tra ti tr s CQT
12
1.3.2 Quy trình kim tra ti tr s NNT
13
1.4 B máy kim tra thu
15
1.5 Hiu qu kim tra thu
16
1.5.1 Hiu qu kim tra thu
16
1.5.2 Các tiêu chun đánh giá
17
1.6 Các nhân t cn thit trong kim tra thu
18
1.6.1 iu kin c s vt cht
18
1.6.2 H thng ng dng CNTT trong ngành thu
18
1.6.3 Nhân t con ngi
19
1.7 Kim tra thu mt s nc trên th gii và bài hc kinh
nghim cho Vit Nam
20
Chng
2
: Thc trng công tác kim tra thu ti Chi cc Thu qun
Tân Bình
26
2.1 Gii thiu v Chi cc Thu qun Tân Bình
26
2.1.1 Lch s hình thành và c cu t chc
26
2.1.2 Qun lý thu ti CCT qun Tân Bình
27
2.1.2.1 Tình hình thu NSNN ti CCT qun Tân Bình
28
2.1.2.2 Tình hình phát trin DN trên đa bàn
28
2.1.2.3 Công tác tuyên truyn, h tr NNT
29
2.1.2.4 Công tác qun lý thu n
31
2.2 Thc trng công tác kim tra thu ti Chi cc Thu qun Tân
31
Bình
2.2.1 Thc trng h thng vn bn, chính sách pháp lut liên
quan đn qun lý, kim tra thu
31
2.2.1.1 H thng pháp lý làm c s đ thc hin kim tra
thu
31
2.2.1.2 Thc trng v vic tip nhn h s kê khai, qun lý
TNT
34
2.2.1.3 V vic kim tra, tip xúc vi NNT
34
2.2.2 Thc trng các hình thc kim tra thu
35
2.2.3 Ni dung kim tra thu ti CCT qun Tân Bình
41
2.3 Thc trng quy trình kim tra thu
42
2.4 Thc trng b máy kim tra thu
45
2.5 Thc trng hiu qu kim tra thu
46
2.5.1 V tình hình thc hin k hoch kim tra
46
2.5.2 Tình hình vi phm pháp lut thu
46
2.5.3 V hiu qu trc tip ca kim tra
47
2.6 Phi hp vi các c quan ban, ngành
49
2.7 ánh giá thc trng kim tra thu ti CCT qun Tân Bình
52
2.7.1 Nhng u đim
52
2.7.2 Nhng hn ch
53
2.7.2.1 V mt chính sách, pháp lut v qun lý thu
53
2.7.2.2 V công tác phi hp vi các c quan ban ngành
liên quan
53
2.7.2.3 Công tác xây dng k hoch
54
2.7.2.4 Công tác phân tích h s ca DN ti CQT
54
2.7.2.5 Công tác kim tra thu ti tr s NNT
55
2.7.2.6 V công tác đôn đc x lý thu n đng
56
2.7.2.7 V c s vt cht – tình hình nhân s
56
2.7.2.8 V c s d liu và thông tin TNT ti CQT
56
2.7.3 Nguyên nhân ca nhng hn ch trên
57
Chng 3: Các gii pháp nâng cao hiu qu kim tra thu ti Chi cc
Thu qun Tân Bình
60
3.1 nh hng công tác kim tra thu và qun lý thu ti CCT
qun Tân Bình
60
3.2 Các gii pháp v mô v kim tra thu
60
3.2.1 Hoàn thin c ch chính sách, pháp lut thu
60
3.2.2 y mnh CNTT trong qun lý, kim tra thu
61
3.2.3 V quy trình kim tra thu
62
3.3 Các gii pháp tng cng kim tra thu ti CCT qun Tân
Bình
62
3.3.1 Công tác qun lý n
62
3.3.2 Công tác kim tra thu
63
3.3.3 Công tác nhân s
65
3.3.4 Tip tc vn đng, tuyên truyn cho NNT trong công tác
kê khai qua mng internet
65
3.3.5 y mnh và nâng cao cht lng công tác tuyên truyn
h tr
65
3.3.6 Công tác Kê khai – k toán thu
66
3.3.7 Công tác Kim tra ni b
66
3.3.8 Công tác qun lý n ch
67
3.3.9 Công tác tin hc
67
3.4 Các gii pháp đi vi NNT
68
3.5 Các gii pháp h tr
68
3.5.1 i vi S k hoch - u t
68
3.5.2 S phi hp gia các c quan ban ngành (công an, hi
quan, các đn v thu khác…)
70
Kt lun
Tài liu tham kho
Ph Lc
DANHăMCăCÁCăCHăVITăTT
TNT
i tng np thu
NNT
Ngi np thu
DN
Doanh nghip
TNDN
Thu nhp doanh nghip
GTGT
Giá tr gia tng
TTB
Tiêu th đc bit
CQT
C quan thu
TSC
Tài sn c đnh
Q
Quyt đnh
NSNN
Ngân sách nhà nc
CCT
Chi cc thu
KKD
ng ký kinh doanh
CNTT
Công ngh thông tin
DANHăMCăCÁCăBNGăBIU
Bng 2.1: Tình hình thu NSNN ti CCT qun Tân Bình qua các
nm
28
Bng 2.2: Tc đ phát trin doanh nghip qua các nm
28
Bng 2.3: Kt qu công tác tuyên truyn h tr NNT qua các nm
30
Bng 2.4: Tình hình n thu ca DN qua các nm
31
Bng 2.5: Kt qu kim tra ti tr s CQT ti CCT Tân Bình qua
các nm
36
Bng 2.6: Kt qu kim tra ti tr s NNT qua các nm
37
Bng 2.7: Kim tra theo ngành ngh nm 2007
38
Bng 2.8: Kim tra theo ngành ngh nm 2008
39
Bng 2.9: Kim tra theo ngành ngh nm 2009
39
Bng 2.10: Kt qu kim tra sai phm qua đi chiu s liu, kim
tra vic m s sách chng t
42
Bng 2.11: Tình hình thc hin k hoch kim tra hàng nm
46
Bng 2.12: Kt qu truy thu và pht bình quân trên 01 đn v qua
hot đng kim tra ti tr s CQT
47
Bng 2.13: S DN bình quân đc kim tra b vi phm trên tng
s DN đang hot đng ti CCT qun Tân Bình
48
Bng 2.14: Kt qu truy thu và pht bình quân trên 01 đn v qua
hot đng kim tra ti tr s NNT
48
Bng 2.15: S DN bình quân đc kim tra ti tr s NNT b vi
phm trên tng s DN đang hot đng ti CCT qun Tân Bình
49
DANHăMCăHỊNHăV
Hình 1.1: S đ các bc kim tra
12
Hình 1.2: S đ quy trình kim tra ti tr s c quan thu
13
Hình 1.3: S đ quy trình kim tra ti tr s ngi np thu
14
Hình 1.4: Mô hình b máy t chc chc nng kim tra thu
15
1
LIăMăU
1/ăSăcnăthităcaăđătƠiănghiênăcu
Thu là ngun thu ch yu ca NSNN và thu là mt trong nhng công c rt
quan trng trong vic điu tit v mô nn kinh t. Chính sách thu ca Nhà nc
luôn có quan h cht ch đn vic gii quyt li ích kinh t gia các ch th trong
xã hi, đng thi nh hng trc tip đn các vn đ v mô nh: tit kim, đu t,
tng trng kinh t. Vic hoàn thin chính sách thu sao cho phù hp vi hoàn cnh
kinh t - xã hi là s quan tâm hàng đu ca Nhà nc.
Cùng vi s phát trin ca đt nc, h thng thu Vit Nam ngày càng đi
mi, hoàn thin, phù hp vi nn kinh t th trng và hi nhp vi th gii.
Nc ta đang đi mi theo hng công nghip hoá - hin đi hoá và đang tin
dn đn vic hi nhp vi th gii; các thành phn kinh t đang phát trin nhanh và
đa dng, do đó nhiu chính sách thu đã lc hu và to nhiu k h. Vy cn phi
tip tc đi mi và điu chnh các chính sách thu cho phù hp là rt cn thit.
Vic đi mi chính sách thu ca Nhà nc ta trong thi gian va qua góp
phn không nh trong vic khuyn khích đu t trong nc và đu t nc ngoài,
thúc đy sn xut kinh doanh ca các thành phn kinh t, to ngun thu ln cho
ngân sách, góp phn tng cng qun lý và điu tit v mô nn kinh t.
Bên cnh mt tích cc ca chính sách thu hin hành ca Nhà nc ta thì vic
thc thi pháp lut thu còn nhiu phc tp và khó khn trong vic qun lý v lnh
vc thu. Tình trng vi phm pháp lut thu còn ph bin tt c các thành phn
kinh t ca nc ta hin nay nh: trn thu, li dng vic hoàn thu đ “rút lõi”
ngân qu nhà nc…
Vi tm quan trng nh vy, Chính ph đã ban hành Q s 732/Q-TTg ngày
17/5/2011 v vic phê duyt “chin lc ci cách h thng thu giai đon 2011-
2020”.
2
Mt trong nhng ni dung ci cách thu ch yu đã đc thc hin thì công
tác kim tra thu đã đc coi trng và là nhim v trng tâm ca công tác qun lý
thu.
Công tác kim tra là mt chc nng thit yu nhm đm bo cho s tn ti và
thc hin các chc nng ca qun lý nhà nc, góp phn phát huy nhng nhân t
tích cc, hn ch ngn nga các mt tiêu cc, nhm n đnh kinh t - chính tr, tng
cng k cng, công bng xã hi.
Công tác kim tra nói chung và kim tra trong lnh vc thu nói riêng có vai
trò ht sc quan trng, song trên thc t còn cha phát huy đc ht vai trò ca nó,
cha da trên thu thp thông tin đy đ và cha đánh giá, phân tích, phân loi mc
đ ri ro ca thu, và ca TNT đ đúng đi tng, cha ng dng tt các chng
trình tin hc vào vic kim tra x lý các vi phm v thu.
Xut phát t nhng lý do trên, đng thi là mt cán b đang công tác ti CCT
qun Tân Bình, tôi chn đ tài: “kim tra thu đi vi các doanh nghip – trng
hp ti CCT qun Tân Bình” đ làm lun vn thc s.
2/ăMcăđíchănghiênăcuăcaăđătƠi
- Tng hp các lý thuyt v kim tra thu
- Phân tích, đánh giá thc trng kim tra thu ti CCT qun Tân Bình
- Kin ngh các gii pháp hoàn thin và nâng cao hiu qu kim tra thu ti
CCT qun Tân Bình
3/ăiătngăvƠăphmăviănghiênăcu
i tng nghiên cu: i tng nghiên cu ca lun vn là công tác kim tra
thu đi vi DN c v lý lun và thc tin.
Phm vi nghiên cu:
3
V mt không gian: tài nghiên cu thc tin kim tra thu đi vi
DN trên đa bàn qun Tân Bình.
V mt thi gian: ni dung nghiên cu, s liu liên quan thc hin t
nm 2007 đn tháng 6/2011 và các kin ngh d kin đn 2015.
4/ăPhngăphápănghiênăcu
Lun vn s dng mt s các phng pháp nghiên cu sau:
Phng pháp h thng hoá t liu, tng hp và phân tích.
Phng pháp so sánh trên c 2 phng din thi gian và đi tng.
5/ăNhngăđóngăgópămiăcaălunăvnăvƠăýănghaăthcătinăcaăđătƠi:
Cho đn nay đã có nhiu công trình nghiên cu ca ngành Thu nói chung và
CCT qun Tân Bình nói riêng nhm hoàn thin hn v công tác qun lý thu đc
hiu qu. Tuy nhiên, v thc tin công tác kim tra vn cha đc quan tâm đúng
mc. K tha các công trình nghiên cu trong nc, lun vn có nhng đóng góp
sau:
Phân tích thc trng công tác kim tra thu ti CCT qun Tân Bình.
ra mt s gii pháp nhm nâng cao hiu qu công tác kim tra thu
ti CCT qun Tân Bình.
6/ăBăccăcaălunăvn
Ngoài phn m đu và kt lun, lun vn đc chia thành 03 chng:
Chng 1: C s lý lun v kim tra thu
Chng 2: Thc trng công tác kim tra thu ti CCT qun Tân Bình
Chng 3: Các gii pháp nâng cao hiu qu kim tra thu ti CCT qun Tân
Bình
4
CHNG
1
CăSăLÝ LUN V KIM TRA
THU
1.1 Các lý lunăcăbn văkimătra thu
1.1.1 Khái nimăvăkimătra thu
Theo Michel Bouvier (2005) cho rng: kim tra thu là hot đng nhm xem
xét tính trung thc, tính chính xác ca c s tính thu mà NNT đã kê khai. [2]
Hc vin Tài chính (2003) đnh ngha: kim tra thu là hot đng ca CQT
trong vic xem xét tình hình thc t ca đi tng kim tra, t đó đi chiu vi
chc nng nhim v yêu cu đt ra đi vi đi tng kim tra đ có nhng nhn xét,
đánh giá. [1]
Tng cc Thu (nm 2010), kim tra thu là hot đng giám sát ca CQT đi
vi các hot đng, giao dch liên quan đn phát sinh ngha v thu và tình hình thc
hin th tc hành chính thu, chp hành ngha v np thu ca NNT, nhm bo đm
pháp lut thu đc thc thi nghiêm chnh trong đi sng kinh t – xã hi. Kim tra
thu là mt trong các chc nng c bn ca c quan qun lý thu nhm phát hin,
ngn nga và x lý kp thi các trng hp vi phm pháp lut thu, bo đm tính
công bng trong thc thi pháp lut thu; đng thi làm cho NNT luôn ý thc rng
có mt h thng giám sát hiu qu tn ti, t đó thúc đy h t giác tuân th pháp
lut thu. [8]
PGS.TS. Nguyn Ngc Hùng (nm 2006): kim tra thu là vic xem xét tình
hình thc t ca đi tng đc kim tra đ có nhng nhn xét, đánh giá. ây là
mt công vic mang tính cht thng xuyên, đu đn. i tng đc kim tra là
nhng TNT, nhng ngi làm công tác thu (công chc thu); nhm giám sát
nhng hot đng ca h trong vic chp hành các lut thu, ngha v np ngân sách
và thc hin công tác qun lý, hành thu, kim tra ca cán b thu. [3]
Theo tác gi, sau khi tng hp các ý kin trên có th hiu rng: kim tra thu
là vic CQT giám sát, xem xét, đánh giá tình hình hot đng thc t ca các đi
tng đc kim tra (gm TNT và nhng ngi làm công tác thu) đ có các bin
5
pháp x lý thích hp nhm chng tht thu, nâng cao ý thc chp hành pháp lut
thu.
1.1.2 Mcătiêuăcaăkimătra thu
Tng cng kim tra, giám sát h s khai thu ca NNT nhm chng tht thu
thu qua vic kê khai thu; ngn chn và x lý kp thi nhng vi phm v thu.
Nâng cao tính t giác tuân th pháp lut thu ca NNT trong vic thc hin kê
khai thu, np thu.
Hng dn, giúp đ TNT nm đc ngha v và quyn hn ca đn v khi
thc hin lut thu; đng thi nâng cao trách nhim ca công chc ngành thu khi
thi hành công v, tránh gây phin hà cho NNT thc hin nghiêm chnh ngha v
thu.
Cn c vào nhng kin ngh ca kt qu kim tra, CQT các cp có th đ ra
các gii pháp c th đ thc hin, đa Lut thu vào cuc sng thc t, đm bo s
công bng trong vic thc hin lut thu, đng thi ci cách đc các quy trình
qun lý thu thu ngày càng hp lý hn.
Thông qua công tác ni b nhm kp thi ngn chn, phòng nga nhng
hành vi tiêu cc, tham nhng phát sinh, đ xây dng CQT trong sch vng mnh
vi đi ng cán b thu v phm cht đo đc, gii v nghip v chuyên môn.
1.1.3ăụăngha kimătraăthu
Tng cng công tác kim tra thu đc xem là mt bin pháp cc k quan
trng đ nhà nc ngày càng đc cng c và ln mnh. Thông qua hot đng kim
tra, nhm giáo dc, bi dng, phát huy nhit tình cách mng, nhng phm cht tt,
nng lc mi; đng thi ngn chn, x lý nghiêm khc, kp thi nhng hin tng
tiêu cc, nhng k phá hoi, vô trách nhim, vô k lut, góp phn cng c, tng
cung k cng, k lut tài chính đ đm bo cho ngun thu NSNN đc n đnh,
vng chc. [3]
6
Góp phn to c s cho vic chnh lý, b sung, hoàn thin h thng chính
sách thu và công tác qun lý thu phù hp vi tình hình phát trin ca các đn v
sn xut kinh doanh, nn kinh t - xã hi và ngày càng hiu qu hn. [3]
B máy ca c quan thu đc phân công, phân nhim rõ ràng, c th hn. T
đó s gn trách nhim ca Th trng c quan thu các cp và cán b thu trong
vic qun lý thu thu, kim tra quyt toán thu ca c s kinh doanh, đng thi
ngn chn hin tng tiêu cc trong công tác kim tra thu ti c s kinh doanh.
Bi vì, khi mt cán b thu nào đó áp dng sai quy trình kim tra đ ri kt lun,
kin ngh hoc x lý vi phm không đúng quy đnh, gây hu qu tht thu thu cho
NSNN hoc thit hi đn quyn li ca c s kinh doanh thì b x lý theo ch đ
quy đnh. Quy trình kim tra nhm giám sát đc vic làm ca cán b làm công tác
kim tra TNT, tránh đc s tùy tin ca cán b. [3]
1.1.4 Nguyên tc kimătraăthu
Kim tra thu phi trên c s phân tích thông tin, d liu liên quan đn NNT,
đánh giá vic chp hành pháp lut ca NNT, xác minh và thu thp chng c đ xác
đnh hành vi vi phm pháp lut v thu [8]. Chng hn nh xem xét v thu sut
hàng hóa bán ra ca DN có đúng vi quy đnh pháp lut thu hay không - thông qua
t khai hàng tháng DN np ti CQT và các quy đnh v thu sut có liên quan, t
đó đánh giá đc ý thc chp hành pháp lut ca NNT.
Không làm cn tr hot đng bình thng ca c quan, t chc, cá nhân là
NNT [8]. Khi cán b kim tra thu kim tra ti c s kinh doanh ca NNT đc yêu
cu NNT cung cp các h s, tài liu liên quan đn vn đ cn kim tra, nhng
không đc làm gián đon hot đng kinh doanh ca NNT, bo đm NNT vn tip
tc hot đng bình thng, to li ích cho nn kinh t - xã hi.
Tuân th quy đnh ca Lut qun lý thu và các quy đnh khác ca pháp lut
có liên quan [8], nh: các quy đnh ca B tài chính, Th tng Chính ph,
7
1.1.5ăcăđimăc bnăcaăkimătraăthu
Kim tra thu rt rng v đi tng, phm vi và lnh vc ngành ngh. Tt c
các hot đng sn xut, kinh doanh dch v ca các t chc và cá nhân trên mi lnh
vc, ngành ngh đu chu s điu chnh ca pháp lut thu. c đim này chi phi
trình đ chuyên sâu, chuyên nghip ca cán b làm công tác kim tra thu; và chi
phi phng pháp, k nng, k thut kim tra thu.
Kim tra thu đi vi doanh nghip khác vi kim tra thu đi vi h kinh
doanh cá th. H kinh doanh cá th hình thc np thu là thu khoán. Thng đnh
k vào đu mi nm các cán b thu kim tra đánh giá li tình hình, quy mô kinh
doanh ca các h kinh doanh cá th đ n đnh mc doanh thu phù hp. a s các
h kinh doanh cá th đu không thc hin ch đ s sách k toán mt cách đy đ.
Do đó, vic n đnh thu là cn thit, nhng đôi khi cng gp không ít khó khn nu
c s không hp tác hay ý thc hp tác kém. Kim tra thu đi vi doanh nghip
đòi hi trình đ ca cán b kim tra phi chuyên sâu, có nghip v kim tra tt vì
hin nay các công ty kê khai theo hình thc t khai t np và thc hin ch đ s
sách k toán theo quy đnh. Cho nên, nu công ty có ý thc kém, kê khai thu không
đy đ, nhng các b kim tra có nghip v không gii s dn đn vic tht thu
thu, đng thi nh hng đn b mt ca c quan thu.
Kim tra thu là hot đng thng xuyên tip xúc trc tip vi NNT. c
đim này chi phi đo đc ngh nghip, vn hoá ng x, tác phong mu mc ca
cán b làm công tác kim tra thu.
Mt khác hot đng kim tra NNT trong c ch th trng va phi đi mt
vi nhng cám d, cm by d sa ngã; đng thi phi đi đu vi sc ép, áp lc
khác nhau, thm chí nh hng đn danh d và tính mng ca ngi làm công tác
kim tra thu. ây là mt đc đim nh hng rt ln đn t tng, tình cm, hành
vi công v ca cán b kim tra thu; đn hiu lc, hiu qu ca công tác kim tra
NNT; đn uy tín và danh d ca ngành thu. [8]
8
1.2 Các hình thc và ni dung văkimătra thu
1.2.1 Các hình thc kimătra thu
1.2.1.1 Phơnăloiătheoăthiăgian
Nu phân loi theo thi gian thì kim tra thu đc chia làm 2 loi:
Kimătraăthngăxuyên
Kim tra thng xuyên là vic kim tra thu theo chng trình, k hoch
đc tin hành theo chng trình, k hoch đã đc phê duyt. Cn c vào ngun
lc hin có, tình hình chp hành pháp lut thu trên đa bàn và mc tiêu qun lý
thu, CQT xây dng k hoch kim tra và trình cp thm quyn phê duyt và t
chc thc hin k hoch kim tra thu đc phê duyt. [8]
Kimătraăđtăxut
Kim tra thu đt xut đc tin hành khi phát hin c quan, t chc, cá
nhân có du hiu vi phm pháp lut thu; theo yêu cu ca vic gii quyt khiu
ni, t cáo hoc do Th trng c quan thu quyt đnh. [8]
1.2.1.2ăPhơnăloiătheo phm vi kimătra thu
Theo tiêu thc này, kim tra thu đc chia thành hai loi là kim tra toàn
din và kim tra hn ch.
Kim tra toàn din
Kim tra toàn din: là loi hình kim tra tng hp, toàn din tình hình tuân th
pháp lut thu ca DN mà DN đó có ngha v thc hin và ngành thu có trách
nhim qun lý.
Kim tra toàn din là hình thc kim tra đc tin hành mt cách đng b đi
vi tt c các sc thu: TNDN, GTGT, TTB và các loi thu khác trong k kê khai
thu. Kim tra toàn din thng ch đc thc hin đi vi mt hoc hai k kê khai
thu gn nht, tr trng hp phát hin NNT có du hiu không tuân th có giá tr
ln. Các cán b kim tra cn áp dng k thut chn mu, mc đ công vic kim tra
và s các k tài chính cn kim tra s đc m rng khi có phát hin ca đi kim
tra yêu cu phi m rng phm vi kim tra. CQT cn d tính ngun nhân lc cng
9
nh chi phí đ thc hin kim tra toàn din trong quá trình lp k hoch kim tra
hàng nm. [8]
Kim tra hn ch
Kim tra hn ch là kim tra trong phm vi hp gm:
- Kim tra mt sc thu; mt hoc mt s k tính thu:
Kim tra thu Giá tr gia tng
Kim tra theo d án: có th kim tra theo ngành kinh t; theo mt loi
chi phí c th nào đó; mt loi min gim; đnh giá hàng tn kho; các khon mc
nào đó trên báo cáo tài chính hay t khai thu; lnh vc xây dng nhng công trình
mi, các tài khon tin gi ln ti ngân hàng, các trng hp xut khu,…
Kim tra giá tr tài sn ròng: đc thc hin trong trng hp các hình
thc kim tra thông thng không th thc hin đc vì s sách ca NNT quá ln
xn, không đy đ hoc nhiu giao dch không đc hch toán. ây là vic c quan
rà li h s hoc t khai thu ca NNT đ tính giá tr tài sn ròng. Kim tra c tính
s liu tài sn ròng tp trung vào s d cui nm ca tài sn, ngun vn và c tính
chi phí phát sinh trong k liên quan. Loi hình kim tra này đc s dng đ xác
đnh doanh thu tng ng vi thu nhp chu thu đã kê khai
- Kim tra mt hoc mt s b h s hoàn thu;
- Kim tra mt hoc mt s yu t liên quan đn mt hoc mt s k tính
thu: kim tra doanh thu tính thu, giá vn hàng bán, khu hao, tin lng, tài sn
ròng [8]
1.2.1.3 Theoăđa đim tin hành kimătra
Kimătra ti trăsăCQT
Kim tra ti tr s CQT đc thc hin thng xuyên đi vi các h s thu
nhm đánh giá tính đy đ, chính xác ca các thông tin, chng t trong h s thu,
s tuân th pháp lut thu ca NNT. Kim tra ti tr s CQT là vic so sánh, đi
10
chiu các ngun thông tin kê khai ca NNT, phân tích so sánh thông tin v NNT
qua các k vi nhau và vi các bin đng ca ngành đ xác đnh mc đ n đnh và
tuân th ca NNT.
Vic kim tra ti tr s CQT có th áp dng đi vi bt k t khai thu nào,
bao gm kim tra các ch tiêu thu nhp, chi phí.
Phm vi kim tra thng hn ch, ch đ xác minh mt s vn đ c th đã
đc cán b rà soát t khai lu ý hoc đc lu chuyn qua các khâu (x lý trc
đó).
Kim tra ti tr s CQT thc hin đi chiu chéo nhng thông tin kê khai
trong t khai c th, xác minh các phép tính v tr chi phí s dng vn và kim
tra chéo d liu thông qua vic yêu cu TNT mang đn và xut trình s sách,
chng t mua vào, bán ra ti CQT.
Kim tra ti tr s CQT bao gm:
+ Mt sc thu hoc mt ch tiêu – ch kim tra hoc xác minh mt sc
thu nh thu TNDN, chi phí tin lng, thu khu tr ti ngun. Kim tra ti
tr s CQT cng đc áp dng đ kim tra mt hng mc chi phí hoc ch tiêu nào
đó trên t khai.
+ Mt k tính thu.
+ Phm vi hn ch hoc hp – đi chiu chéo nhng thông tin kê khai
trong t khai c th, xác minh các phép tính v tr chi phí s dng vn và kim tra
chéo d liu thông qua vic yêu cu TNT mang đn, xut trình s sách, chng t
mua vào, bán ra ti CQT.
Kimătra tiăcăsăca TNT
Kim tra thu ti c s là mt công c ch yu trong chng trình kim tra
ca CQT. Thi gian cn thit đ thc hin công vic này là t mt vài gi cho đn
vài tun tùy thuc bn cht ca cuc kim tra, quy mô và tính phc tp trong
hot đng ca TNT. Kim tra ti c s ca TNT thng là vic kim tra chi
tit nhng cng có lúc ch là vic kim tra mt phn s sách k toán thông
thng ca TNT ngay ti tr s làm vic ca TNT. Kim tra ti c s đc
11
tin hành bi mt đoàn kim tra. oàn kim tra s dng t hai cán b kim tra tr
lên và có th bao gm nhng thành viên có nhng k nng khác nhau.
c đim ca kim tra ti c s ca TNT:
+ Kim tra và s dng các k thut kim tra đi vi nhng chng t k
toán đc TNT lu gi.
+ Trao đi vi TNT
+ Quan sát đánh giá.
+ Có th yêu cu bt c ngi nào thuc TNT đang kim tra cung cp
thông tin;
+ Có th yêu cu thông tin t bên th ba.
1.2.2 Ni dung kimătra thu
Cn c vào k hoch kim tra thu, nhóm phân tích phi thc hin quá trình
tp hp và phân tích ri ro các thông tin chuyên sâu ti CQT, nhm kim tra tính
xác thc đi vi các h s khai thu, báo cáo tài chính, các nghi vn cn DN cung
cp thêm thông tin hoc nhng ni dung nghi ng cn tip xúc vi DN đ làm rõ
(thông tin chung v DN, t chc sn xut kinh doanh, t chc hch toán, liên
doanh liên kt, đi tác kinh doanh, hp đng mua bán hàng, tng gim tài sn,
biên bn xác nhn công n ni b, công n ngi bán, ngi mua ).
Vic kim tra, đi chiu s liu tng hp ti tr s ca NNT đc thc hin
tu theo phm vi, quy mô, ni dung cuc kim tra. Các ni dung kim tra đi chiu
s liu tng hp gm:
+ Kim tra h s đng ký kinh doanh, đng ký np thu, mã s thu,
tình hình đng ký s dng hoá đn
+ Kim tra đi chiu tài liu, h s gi CQT vi thc t xut trình ca
DN: báo cáo quyt toán tài chính nm; t khai thu Giá tr gia tng, t khai
TNDN tm tính theo quí, t khai thu TNDN t quyt toán nm và các h s
khác liên quan đn ni dung ghi ti Q kim tra.
+ Kim tra vic m s sách và tính hp pháp: s cái, các s theo dõi chi
tit theo các chun mc k toán nhà nc quy đnh, đi chiu s liu tng hp
12
gia s chi tit vi bng cân đi s phát sinh và bng tng kt tài sn.
+ Ngoài ra, tùy theo tng trng hp c th cn kim tra xem xét các tài
liu, h s liên quan khác: s thu đu k trc chuyn sang, xác nhn ca CQT,
c quan kho bc nhà nc v s np ngân sách trong k, các tài liu liên quan
đn hoàn thu, min gim thu
1.3 Quy trình kimătra thu
Quy trình kim tra thu là các trình t và các bc công vic c th bt buc
phi tuân th khi thc hin mt Q kim tra thu, mt chng trình kim tra
hay mt k hoch kim tra c th. Kim tra thu bao gm mt lot các bc logic
vi nhau t lúc cán b kim tra nhn h s cho đn khi hoàn thành.
Các bc kim tra là hot đng ca cán b kim tra thu thc hin đ thu thp
các bng chng kim tra thu. Thông thng quy trình kim tra thu gm có mt s
bc ph bin sau:
Hình 1.1: S đ các bc kim tra
1.3.1 Quyătrìnhăkimătra tiătrăsăcăquanăthu
Quy trình kim tra ti tr s CQT [6] &[4] đc thc hin thông qua các bc
Quan sát
Yêu cu cung
cp thông tin-
Phng vn
Xác nhn
Truy ln li
vic x lý d
liu
Tính toán
li
Xác minh
Phân tích t
sut và xu
hng
1
2
3
4
5
6
7
13
sau:
Hình 1.2: S đ quy trình kim tra ti tr s c quan thu
1.3.2 Quy trìnhăkimătraăthuătiătrăsăNNT
Thuăthp,ăkhaiăthác thông tin
Laăchnăcăsăkinhădoanhăđ
kimătra
DuytăvƠăgiaoănhimăvăkimătraă
hăsăkhaiăthu
Kimătra:ăđiăchiu,ăsoăsánh
Xălýăktăquăkimătra
Thông báo NNT hoàn
chnhăhăs
ChaăđătƠiă
liu/khaiăchaă
đ chătiêu
ThôngăbáoăyêuăcuăNNTăgiiă
trình,ăbăsung
Niădungăkhaiăkhôngăđúng,ă
săliuăkhaiăkhôngăchínhă
xác/Niădungăcnăxácă
minh lƠmănhăhngăsăthuă
phi np/đcămin,ă
gim/đc hoàn
NNTăgiiătrìnhăbngăvnă
bn/trcătipătiăCQT
CánăbăthuălpăbiênăbnălƠmăvic
Luăhăs
NNTăgiiătrình,ăbăsungă
thôngătin,ătƠiăliu đyăđ
Yêuăcuă
NNTăkhaiăbă
sung
NNTăgiiătrình,ăbôăsungăthôngătin,ătƠiăliuănhngă
khôngăđăcnăcăchngăminhăs thuăkhaiălƠ đúng
NNTăgiiătrình,ăbăsungăthôngătin,ătƠiăliuă
đyăđ
năđnhăsăthuănp
BanăhƠnhăQăkimătraătiătră
săNNT
NNTăkhôngăgiiătrình,ăbă
sung/cóăgiiătrình,ăbăsungă
nhngăkhôngăđăcnăcă
chngăminhăsăthuăkhaiălƠ
đúng
1
2
3
4
5
6
7
8
9