Xây dựng quyền chọn chỉ số giá trên thị trường chứng khoán Việt Nam

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T THÀNH PH H CHÍ MINH





NGUYN TH MINH HNG




XÂY DNG QUYN CHN
CH S GIÁ TRÊN TH TRNG
CHNG KHOÁN VIT NAM



LUN VN THC S KINH T




TP HCM, nm 2011
B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T THÀNH PH H CHÍ MINH


NGUYN TH MINH HNG

XÂY DNG QUYN CHN CH S GIÁ
TRÊN TH TRNG CHNG KHOÁN
VIT NAM


Chuyên ngành: Kinh t - Tài chính – Ngân hàng
Mã s: 60.31.12


LUN VN THC S KINH T


NGI HNG DN KHOA HC
THÂN TH THU THY




TP HCM, nm 2011

DANH MC CÁC BNG

Bng 1.1: Tng hp s tác đng ca các yu t nh hng lên giá quyn chn Trang 17
Bng 2.1 Tng hp v s CTNY, CTCK, t l vn hóa, s lng tài khon 2000-2005 Trang 27
Bng 2.2 S tài khon ca NT đn 31/12 (hàng nm) Trang 31
Bng 2.3 Mt s ch tiêu đánh giá bc nhy v lng và cht ca TTCKVN Trang 35
Bng 3.1 Bng tính đ bt n quá kh Trang 76

DANH MC CÁC BIU

Biu 2.1 Giá tr vn hóa TTCK giai đon 2000-2011 Trang 29
Biu 2.2 S CTNY trên TTCK VN giai đon 2000-2011 Trang 30
Biu 2.3 Lng giao dch trên HOSE và HNX Trang 31
Biu 2.4 S lng CTNY ti 2 s HOSE và HNX Trang 57

DANH MC CÁC HÌNH

Hình 1.1Mô t li nhun trên quyn chn mua Trang 7
Hình 1.2 Mô t li nhun trên quyn chn bán Trang 8
Hình 1.3 Mô hình cây nh phân 1 thi k - ng đi ca giá c phiu Trang 18
Hình 1.4 Mô hình cây nh phân 1 thi k - ng đi ca giá quyn chn mua Trang 18
Hình 1.5 Mô hình cây nh phân 2 thi k - ng đi ca giá c phiu Trang 19
Hình 1.4 Mô hình cây nh phân 2 thi k - ng đi ca giá quyn chn mua Trang 19
Hình 2.1  th din bin ch s VN-Index và HNX-Index t 2000-7/2011 Trang 33
Hình 3.1  th chui li sut R Trang 68
Hình 3.2  th VN-Index Trang 68
Hình 3.3 Gin đ t tng quan ca sai phân bc 1 chui li sut VN-Index Tragn 69
Hình 3.4 Kim đnh nghim đn v v tính dng ca chui li sut VN-Index đã ly
sai phân bc 1
Trang 70
Hình 3.5: Kt qu c lng ca mô hình ARMA(1,0) Trang 71
Hình 3.6: Kt qu c lng ca mô hình ARMA (0,1) Trang 72
Hình 3.7: Kt qu c lng ca mô hình ARMA (1,1) Trang 73
Hình 3.8: Kim đnh nh hng ca ARCH trên eviews Trang 74
Hình 3.9:  bt n theo mô hình ARCH(1) Trang 75
Hình 3.10:  bt n theo mô hình GARCH(1,1) Trang 76

DANH MC T VIT TT

Ký hiu Ni dung din gii
CBOE Chicago Board of Options Exchange
CTCK Công ty chng khoán
CTNY Công ty niêm yt
CSTT Chính sách tin t
DJIA Dow Jones Industrial Average indexes
DNNN Doanh nghip nhà nc
HNX S giao dch chng khoán Hà Ni
HOSE S giao dch chng khoán TPCHM
KRX S giao dch chng khoán Hàn Quc
NT Nhà đu t
OTC Over the counter
SGDCK S giao dch chng khoán
TPCP Trái phiu chính ph
TTCK Th trng chng khoán
TTLKCK Trung tâm lu ký chng khoán
TTQC Th trng quyn chn
UBCKNN y ban chng khoán nhà nc
VCBS Công ty chng khoán Vietcombank

LI CAM KT



Tôi xin cam đoan rng toàn b nhng ni dung và s liu trong
lun vn này là do tôi t nghiên cu, kho sát và thc hin. Các
s liu và thông tin s dng trong lun vn đu có ngun gc,
trung thc và đc phép công b.





TP H Chí Minh, ngày 12 tháng 1 nm 2012
Hc viên thc hin lun vn
Nguyn Th Minh Hng
- 1 -
LI M U
1. S cn thit ca đ tài
T nhng ngày đu thành lp nm 2000, TTCK Vit Nam ngày càng tr nên sôi
đng vi nhng bc nhy v lng t 2 CTNY, quy mô vn hóa chim 0.28%/GDP,
không có qu đu t nào…đn nay đã có hn 700 CTNY, mc vn hóa đt hn
40%/GDP và hn 40 qu đu t. iu này cho thy s phát trin t th trng. Tuy
nhiên, đu t trên TTCK Vit Nam cng gp không ít ri ro. Din bin ch s VN-

Index cho thy, có nhng thi đim ch s này vt 1100 đim nhng sau đó li gim
sâu nm ngoài mc d đoán ca các chuyên gia trong ngành. Mc dù sau đó có thi
gian phc hi nhng hin nay li tip tc gim đim. Tt c cho thy TTCK Vit Nam
tim n nhiu ri ro đã tác đng không nh đn NT.
T ri ro tn ti hin nay trên TTCK, cn thit lp công c phòng chng ri ro
cho NT. Trên th gii thì hp đng quyn chn là mt công c phòng nga không th
thiu ca các NT khi tham gia TTCK. Ti Vit Nam, quyn chn trên TTCK ch
đang là đ án và cho th nghim hn ch thông qua VCBS nhng cha thy hiu qu.
Trong bc đu xây dng quyn chn trên TTCK cn thit phi hc tp kinh nghim
các quc gia đi trc, chun b k lng các yu t cn thit đ quyn chn phát huy
đúng vai trò, chc nng ca nó. Vi nhng bc đi đu tiên thì Vit Nam nên xây dng
quyn chn ch s chng khoán là phù hp hoàn cnh và kinh nghim th gii.
Toàn cc th trng tài chính Vit Nam đang chu tác đng tiêu cc t cuc
khng hong và suy thoái kinh t toàn cu, các kênh huy đng vn gp nhiu khó khn.
TTCK Vit Nam thi gian qua đã chng t đc là kênh huy đng vn hp dn thu hút
s quan tâm ca NT trong nc và quc t. Nhng th trng cng không tránh khi
nhng tác đng tiêu cc t cuc suy thoái kinh t và khng hong tài chính toàn cu.
Do đó, khin nhng lung tin đang b rút ra khi th trng làm suy yu vai trò ca
TTCK. Chính nhng điu này, vic cp thit là phi phát trin, đa dng hóa các loi
hàng hóa, các công c bo him, nhm vc dy th trng, gi chân NT hin hu và
thu hút NT mi. S hình thành và phát trin quyn chn chng khoán mà c th trong
bc đu là quyn chn v ch s giá chng khoán góp phn hoàn thin, h tr s phát
trin hiu qu ca TTCK, khi thông vn đu t thúc đy nn kinh t tng trng và
phát trin bn vng.
- 2 -
Xut phát t thc t trên, tác gi chn đ tài “Xây dng quyn chn ch s trên
TTCK Vit Nam” đ làm lun vn thc s.
2. Mc tiêu nghiên cu:
Th nht, h thng hóa v lý thuyt quyn chn và quyn chn ch s giá chng
khoán và rút ra nhng bài hc kinh nghim cho Vit Nam trong quá trình xây dng

quyn chn ch s giá chng khoán
Th hai, phân tích, đánh giá nhng c s nn tng cho vic hình thành và phát
trin quyn chn ch s chng khoán ti Vit Nam
Th ba, đ xut các gii pháp thúc đy ng dng và phát trin bn vng quyn
chn ch s giá chng khoán  Vit Nam.
3. i tng nghiên cu:
i tng nghiên cu ca lun vn Là quyn chn ch s giá chng khoán, thc
trng TTCK Vit Nam và ri ro đu t trên TTCK Vit Nam.
4. Phm vi nghiên cu:
- Phm vi nghiên cu
Tng hp, quan sát, phân tích TTCK Vit Nam và ch s VN-Index giai đon
2000-2011. Bên cnh đó, đ tài còn nghiên cu các vn bn pháp lý liên quan đn
TTCK và các vn bn đnh hng phát trin TTCK Vit Nam đn nm 2020.
- Hn ch ca lun vn:
Xut phát t khi lng đáng k các nghiên cu mang tính lý thuyt, hn na t
nhng tr ngi không nh trong vic t chc thu thp và x lý chính xác các thông tin
cn thit, trong khuôn kh nghiên cu này, lun vn không đt mc tiêu lng hóa c
th mc đ nh hng ca tng nhân t c s tác đng đn vic hình thành và phát
trin quyn chn ch s trên TTCK Vit Nam
5. Phng pháp nghiên cu:
Trong khi nghiên cu các vn đ ca lun vn, các phng pháp và công c c
bn s đc ng dng gm
- Phng pháp thng kê mô t: nhm tp hp, phân tích và đánh giá mc đ nh
hng ca tng nhân t c s tác đng đn vic hình thành và phát trin quyn chn ch
s trên TTCK Vit Nam.
- Phng pháp so sánh: nhm làm ni bt kt qu phân tích và đánh giá mc đ nh
hng ca tng nhân t c s tác đng đn vic hình thành quyn chn ch s chng
- 3 -
khoán. T đó, đi chiu các thông tin trong quá kh đ tìm hiu nguyên nhân và có các kt
lun phù hp.

6. Kt cu ca lun vn:
Ngoài li m đu và kt lun, kt cu lun vn gm 3 chng:
Chng 1: Tng quan v quyn chn ch s giá chng khoán
Chng 2: Phân tích các yu t nh hng đn xây dng quyn chn ch s giá
trên th trng chng khoán Vit Nam
Chng 3: Gii pháp xây dng quyn chn ch s giá trên th trng chng
khoán Vit Nam




















- 4 -
Chng 1

TNG QUAN V QUYN CHN
CH S GIÁ CHNG KHOÁN
1.1 Nhng vn đ c bn v quyn chn chng khoán
1.1.1 Lch s hình thành và phát trin ca quyn chn chng khoán
Du hiu ca vic s dng quyn chn đã xut hin trong các bài vit ca
Aristotle thi Hy Lp c, k v Thales – mt ngi đàn ông sng nm 332 trc công
nguyên - tha thun mt giá mua c đnh vi nhng ngi nông dân trng cây ô liu
trc mùa thu hoch trái. Trong tha thun Thales ha vi ngi nông dân s mua trái
ô liu vi giá tha thun dù th trng trong mùa thu hoch có bin đng tng hay gim
giá. Theo li k trong bài vit, mùa đó, giá ô liu tng mnh và Thales đã hng li t
tha thun trên. Tuy nhiên, trong thi k này, không có mt bng chng nào cho thy
quyn chn đc áp dng ph bin.
Sau này, thi Châu Âu hin đi, giao dch quyn chn trên hàng hóa khá ph
bin ti Hà Lan khi ngi ta phát trin hot đng mua bán hoa Tulip không ch trong
nc mà m rng ra nc ngoài. Th nhng mãi đn cui th k 17, th trng quyn
chn mi đc đnh hình ti London, Anh Quc. Vi th trng quyn chn London,
quyn chn mua và quyn chn bán là nhng công c ca th trng.
Vào đu nhng nm 1900, mt nhóm Công ty đã thành lp “Hip hi nhng nhà
môi gii và kinh doanh quyn chn”. Mc đích ca Hip hi này là cung cp k thut
nhm đa nhng ngi mua và ngi bán li vi nhau. Các nhà kinh doanh không gp
nhau trên th trng, nhà đu t mun mua quyn chn liên h vi mt công ty thành
viên, công ty này s c gng tìm ngi bán quyn chn t nhng khách hàng ca h
hoc t nhng Công ty thành viên khác, nu không có ngi bán, Công ty s t phát
hành quyn chn vi giá c thích hp.
Hot đng ca hip hi nhng nhà môi gii và kinh doanh quyn chn có ba
đim yu:
(i) Không có th trng th cp, ngi mua quyn chn không có quyn bán cho
bên khác trc ngày đáo hn
(ii) Không có k thut nào đm bo rng ngi bán quyn chn s thc hin hp
đng

- 5 -
(iii) Chi phí giao dch tng đi cao
Vào nm 1872, ông Russel – là mt chính tr gia và là mt nhà tài phit t New
York – đã gii thiu quyn chn vào giao dch ti M. Nhng bc ngoc ca lch s
hp đng quyn chn phi k đn là nm 1973.
Nm 1973, S giao dch Chicago Board of Trade (CBOT) - S giao dch lâu đi
nht và ln nht v các hp đng giao sau hàng hóa, đã t chc mt s giao dch dành
riêng cho giao dch quyn chn c phiu. S giao dch này đc đt tên là Chicago
Board of Options Exchange (CBOE), m ca giao dch quyn chn mua vào ngày
26/04/1973 và giao dch các hp đng quyn chn bán trong tháng 06/1977. Vào thi
k đó ch yu trao đi các c phiu đn l.
CBOE đã to ra mt th trng trung tâm cho các hp đng quyn chn. Bng
cách tiêu chun hóa các k hn và điu kin ca hp đng quyn chn, đã làm tng tính
thanh khon cho th trng. Nói cách khác, mt nhà đu t đã mua hoc bán quyn
chn trc đó có th quay tr li th trng trc khi hp đng đáo hn và bán hoc
mua quyn chn, và nh vy đã bù tr v th ban đu. im mi và quan trng nht đó
là CBOE đã b sung mt trung tâm thanh toán đm bo cho ngi mua rng ngi bán
s thc hin ngha v theo hp đng. Vì vy, không ging nh trên th trng phi tp
trung, ngi mua quyn chn không còn phi lo lng v ri ro tín dng ca ngi bán.
iu này khin quyn chn tr nên hp dn đi vi công chúng.
Nm 1983, CBOE tip tc to cuc cách mng trong ngành kinh doanh quyn
chn khi gii thiu hp đng quyn chn ch s giá chng khoán c th là hp đng
quyn chn trên ch s giá chng khoán S&P100 và hp đng quyn chn trên ch s
giá chng khoán S&P500.
T thi đim đó, nhiu S giao dch chng khoán và gn nh tt c S giao dch
giao sau bt đu giao dch quyn chn. c kích thích bi nhu cu ca công chúng v
quyn chn, ngành kinh doanh này tng trng mnh m cho đn khi th trng chng
khoán sp đ nng n vào nm 1987. B tn hi bi cú sc này, nhiu nhà đu t cá
nhân s dng quyn chn trc đây đã tránh xa th trng này và khi lng giao dch
ch mi hi phc  mc nm 1987 trong thi gian gn đây.

Mc dù các giao dch ca các đnh ch trên S giao dch quyn chn vn tng
đi mnh sau v sp đ, mt xu hng đng thi tn ti đã buc các S giao dch phi
đng đu vi mi đe da cnh tranh mi là s hi sinh ca các th trng quyn chn
- 6 -
phi tp trung. Vào đu thp niên 1980, nhiu công ty bt đu s dng hoán đi tin t
và lãi sut đ qun tr ri ro. Do s vn hành tt ca th trng và ngay sau đó, các công
ty bt đu to ra các dng hp đng phi tp trung khác nh hp đng k hn và nh
mong đi, quyn chn bt đu đc s dng. Tuy nhiên, đnh mc ti thiu ca mi
giao dch khá ln và có ri ro tín dng, công chúng không th tham gia vào th trng
phi tp trung mi ni này. S phát trin ca th trng tp trung ca các đnh ch này
đã gây áp lc nng n lên các giao dch quyn chn. Vào đu thp niên 1990, các S
giao dch c gng tr nên sáng to hn đ giành li th phn giao dch ca các đnh ch
và kích thích mi quan tâm ca công chúng đn các hp đng quyn chn.
Hin nay, có mt s ln các th trng quyn chn phi tp trung đc giao dch
ch yu bi các nhà đu t t chc. Chicago không còn là trung tâm ca ngành kinh
doanh quyn chn. Quy mô th trng này là trên toàn th gii.
1.1.2 Khái nim và đc đim ca quyn chn chng khoán
Khái nim quyn chn chng khoán
Quyn chn là hp đng gia hai bên, ngi mua và ngi bán, trong đó ngi
mua quyn không nht thit phi thc hin quyn, đ mua hoc bán mt chng khoán
nào đó vào mt ngày trong tng lai vi giá đã đng ý vào ngày hôm nay. Ngi mua
quyn chn tr cho ngi bán mt s tin gi là phí quyn chn.
c đim ca quyn chn:
- Tính phái sinh: Quyn chn là mt trong nhng công c tài chính phái sinh,
bi vì nó đc hình thành trên c s mt loi tài sn khác nh các loi hàng hóa, chng
khoán Do đó, các loi tài sn này đc gi là tài sn c s.
- Tính la chn: Quyn chn là công c tài chính phái sinh cung cp quyn cho
ngi nm gi quyn chn ch không phi ngha v phi thc hin vic mua hay bán.
Ni dung trong các hp đng quyn chn là s tha thun v quyn chn trong tng
lai gia các bên, trên c s đó hình thành mc phí mua quyn.

- Tính k hn: Quyn chn có ngày ký kt và ngày ht hiu lc, khong thi
gian t ngày ký kt đn ht ngày ht hiu lc là thi gian hiu lc ca quyn chn.
- Tính thanh khon: Các hp đng quyn chn có th đc giao dch, mua bán
c trên th trng s cp cng nh th trng th cp. Do đó, đã to cho sn phm này
tính thanh khon tng đi cao.
- 7 -
1.1.3 Phân loi quyn chn
Phân loi theo quyn ca ngi mua
- Quyn chn mua (Call option): là hp đng quyn chn đc ký kt ti thi đim
hin ti, trong đó bên mua có quyn thc hin quyn đc mua (hoc không mua)
chng khoán theo mt mc giá đã đc xác đnh ti thi đim ký kt hp đng. Còn
bên bán có ngha v phi thc hin vic bán loi chng khoán này khi bên mua thc
hin quyn.

Hình 1.1: Mô t li nhun trên quyn chn mua







- Quyn chn bán (Put option): là hp đng quyn chn đc ký kt ti thi
đim hin ti, trong đó bên mua có quyn thc hin quyn đc bán (hoc không bán)
mt loi chng khoán theo mt mc giá đã đc xác đnh ti thi đim ký kt hp
đng. Còn bên bán có ngha v phi thc hin vic mua loi chng khoán này khi bên
mua thc hin quyn.

Hình 1.2: Mô t li nhun trên quyn chn bán

Giá thc
Li nhun thun trên
Quyn chn
Mt phí quyn chn
Giá tài sn c s
Giá thc
hin
Li nhun trên
Quyn chn bán
Mt phí quyn chn
Giá tài s
nc
 s

- 8 -

Phân loi theo tp quán kinh doanh
- Quyn chn kiu M (American Style Option): là quyn chn cho phép ngi
nm gi quyn chn đa ra yêu cu thc hin quyn chn vào bt c thi đim nào
trong thi gian hiu lc ca hp đng, k t khi ký kt hp đng cho đn khi đáo hn
hp đng, k c vào ngày đáo hn. Vic thanh toán s xy ra trong vòng hai ngày làm
vic sau khi vic thc hin quyn chn đc ngi nm gi quyn chn xác nhn.

- Quyn chn kiu châu Âu (European Style Option): là quyn chn ch cho
phép ngi nm gi quyn chn thc hin quyn chn vào ngày đáo hn. Vic thanh
toán xy ra trong vòng hai ngày làm vic sau khi vic thc hin quyn chn đc ngi
nm gi quyn chn xác nhn vào ngày đáo hn.
Ngoài các cách phân loi trên, quyn chn cng đc phân loi theo tài sn c
s gm: quyn chn ch s chng khoán, quyn chn c phiu, quyn chn trái phiu,
quyn chn trên hp đng giao sau.
1.1.4 Quyn li và ngha v ca các ch th trong hp đng quyn chn
Bên bán quyn chn: là bên phát hành quyn chn. Sau khi thu phí quyn chn
phi có ngha v luôn sn sàng tin hành giao dch mua hoc bán tài sn c s đã tho
thun trong hp đng vi bên mua - khi bên mua thc hin quyn trong thi hn đã
tho thun. Theo lý thuyt, bên bán quyn chn có vùng lãi gii hn còn vùng l rt
ln. Do vy, bên bán quyn chn thng là các ngân hàng hoc các công ty tài chính.
Trên th trng quyn chn, có hai loi ngi bán quyn chn là ngi bán quyn chn
mua (Seller call option, short call) và ngi bán quyn chn bán (Seller put option,
short put)
Bên mua quyn chn: là bên nm gi quyn chn, phi tr cho bên bán phí
quyn chn đ có đc quyn mua hoc bán loi hàng hoá c s. Quyn chn trao cho
ngi gi quyn đ thc hin đi vi hp đng quyn chn mà h đã mua. Do vy,
trong thi hn hiu lc hp đng bên mua có ba la chn:
(1) Hoc thc hin hp đng quyn chn nu bin đng giá trên th trng có li
cho h;
(2) Hoc bán hp đng quyn chn cho bên th ba trên th trng hng chênh
lch giá;
- 9 -
(3) Hoc đ cho quyn chn t đng ht hiu lc mà không tin hành bt c mt
giao dch mua-bán nào nu bin đng giá th trng bt li so vi giá thc hin trên
hp đng quyn chn.
Khi bên mua không thc hin quyn chn s vn mt phí. Do vy, theo lý
thuyt, bên mua có vùng lãi không gii hn còn vùng l gii hn bng mc phí quyn

chn. Trên th trng quyn chn, có hai loi ngi mua quyn chn: ngi mua quyn
chn mua (Buyer call option- Long call); ngi mua quyn chn bán (Buyer put
option- Long put)
1.1.5 u nhc đim ca quyn chn chng khoán
1.1.5.1 u đim:
Quyn chn có nhng u đim sau:
Nhiu thi gian hn đ quyt đnh: Thi gian thc hin hp đng quyn chn 
ngày xác đnh trong tng lai, c th là ngày T+n (vi n ln hn 2). Nh vy, t thi
đim hin ti đn khi thc hin hp đng nhà đu t vn có mt khong thi gian dài đ
quyt đnh có nên thc hin hp đng quyn chn đó hay không. u t mt lng tin
hp lý đ đc thi gian cân nhc k lng cho mt khon đu t ln là u đim mà
hp đng quyn chn mang li.
Cho phép nhà đu t thu đc t l % li tc trên vn đu t: i vi hp đng
quyn chn, ban đu, nhà đu t s phi b ra mt s chi phí giao dch và tr phí quyn
chn, nhng nu giá tài sn c s bin đng theo đúng d đoán thì khon li thu đc
là rt ln.
Linh hot trong phòng nga ri ro: ây là u đim ni bt ca quyn chn so
vi các công c phòng nga ri ro khác. Dùng quyn chn, nhà đu t có th hn ch
mc tn tht ti đa trong phm vi giá quyn chn
Quyn chn là công c tìm kim li nhun: Thông qua ký kt hp đng quyn
chn, và tùy thuc vào v th trong hp đng, nhà đu t có c hi tìm kim li nhun
gia tng t chi phí đu t ban đu. Hay thông qua đây, nhà đu t cng đc giá phí
quyn chn t nhng nhà đu t khác.
Tn dng đòn by tài chính: Thông qua quyn chn, nhà đu t tn dng đc
đòn by tài chính đ gia tng li nhun. Giao dch quyn chn giúp nhà đu t hng
trn li ích ca vic tng giá chng khoán mà không cn phi thanh toán toàn b giá tr
chng khoán đó.
- 10 -
1.1.5.2 Nhc đim:
Bên cnh nhng u đim, quyn chn có nhng nhc đim sau đây:

Ph thuc kh nng d đoán ca nhà đu t: Giao dch quyn chn ph thuc
vào mc giá ca chng khoán c s, mc giá thc hin quyn, thi gian, đ bin thiên
ca chng khoán này…Mt trái c bn nht ca quyn chn chng khoán là khi giá
chng khoán din bin không nh k vng ca nhà đu t, h s mt toàn b chi phí đ
có quyn chn
Quyn chn chng khoán là công c đu t phc tp: Hp đng quyn chn có
tính cht phái sinh, giá tr ca nó ph thuc vào nhiu nhân t khác nhau, li nhun thu
đc ca hp đng li ph thuc vào v th ca nhà đu t. Vì vy, ri ro ln nht là
khi nhà đu t không hiu rõ và không bit cách kt hp các v th đ gii hn tn tht
nu có
Quyn chn d gây ra hin tng đu c: Các nhà đu c có th thc hin
nghip v đu c giá lên và giá xung vào quyn chn mua và quyn chn bán. Vic
đu c có th làm cho giá trên th trng b đy vt quá biên đ d kin và do đó làm
mt nim tin ca doanh nghip và NT.
1.1.6 Vai trò ca quyn chn chng khoán
To ra công c bo him ri ro và li nhun cho nhà đu t trên TTCK.
Bng vic s hu quyn chn, ngi đu t trên TTCK có th c đnh giá bán,
mua chng khoán trong mt khong thi gian nht đnh. Do đó, nu bit vn dng các
k thut mua bán chng khoán kt hp vi quyn chn, các nhà đu t có th bo v
đc li nhun trong kinh doanh chng khoán mt cách hu hiu.
Hn na, vic ng dng giao dch quyn chn đem li cho nhà đu t trên
TTCK mt công c đu t mi. iu này đc bit có ý ngha đi vi nhà đu t 
nhng TTCK còn ít v hàng hóa; nhng nhà đu t có vn nh khin hn ch c hi la
chn đu t.
Ngoài ra, vic ng dng giao dch quyn chn cng là c hi tng thu nhp ca
các CTCK thông qua vic thu phí t giao dch, t vn… t đó, tng thêm khon thu cho
ngân sách Nhà nc bng các khon thu.
Thúc đy TTCK phát trin
Vi vai trò là mt công c bo v li nhun và gim thiu ri ro, quyn chn
to tâm lý an toàn hn trong đu t vào TTCK, do đó thu hút đc thêm nhiu nhà đu

- 11 -
t. Bên cnh đó, vi vai trò là mt hàng hóa trên TTCK, quyn chn chng khoán
mang đn k vng kim li nhun nên khi quyn chn đc ng dng giao dch, nhiu
nhà đu t s tham gia th trng đ kinh doanh quyn chn. Khi nhiu nhà đu t tham
gia th trng s làm cu chng khoán tng. iu này làm cho th trng tr nên sôi
đng và c hi phát trin, m rng th trng là rt cao.
Tác đng gián tip đn các công ty niêm yt và nn kinh t
Quyn chn chng khoán ra đi s tác đng tích cc đn các CTNY. Quyn
chn có phát trin bn vng hay không ph thuc rt nhiu đn cht lng chng khoán
c s. Yêu cu đi vi s phát trin ca quyn chn là chng khoán c s phi có cht
lng tt, tính thanh khon cao, có s hp dn đi vi th trng. Nh vy, nu nhà đu
t quyn chn không giao dch quyn chn v chng khoán c s nào đó thì tín hiu
này s tác đng đn NT khi quyt đnh đu t tin vào c phiu công ty này. Và nu
nh NT quay lng li vi CTNY, đây s là mt tn tht ln đi vi bn thân công ty
do mt uy tín, tng chi phí huy đng vn… Nh vy, nh s ra đi ca quyn chn, vi
nhng yêu cu kht khe ca nó đi vi các ch th trên TTCK, trong đó có các CTNY
thì điu cn thit là các công ty này cn thng xuyên xây dng chin lc kinh doanh,
qun tr tt các chi phí nhm đm bo tính hiu qu kinh t. Khi cht lng kinh doanh
các công ty càng đc cng c, toàn nn kinh t s phát trin n đnh, bn vng. Nh
vy, khi quyn chn trên TTCK ra đi, nó có tác đng tích cc đn các ch th ca th
trng đng thi góp phn n đnh nn kinh t v mô.
1.2 Nhng vn đ c bn v quyn chn ch s giá chng khoán
1.2.1 Khái nim quyn chn ch s giá chng khoán
Quyn chn ch s giá chng khoán là hp đng quyn chn đc phát hành
da trên tài sn c s là ch s giá chng khoán.
Quyn chn phát hành trên ch s giá chng khoán không khác gì so vi quyn
chn phát hành trên mt c phiu, ch có đim khác bit là hai bên thanh toán bng tin
thay vì giao nhau bng c phiu.
1.2.2 Nhng ni dung c bn ca hp đng quyn chn ch s giá chng khoán
Tài sn c s:

i vi hp đng này, tài sn c s đc các đnh là các ch s giá chng
khoán. Ch s giá chng khoán th hin giá tr bình quân ca mt danh mc đu t gm
nhiu chng khoán khác nhau (Portfolio). Ch s giá chng khoán đi din cho din
- 12 -
bin và xu hng chung ca th trng chng khoán. Trên th trng chng khoán, có
hai cách xác đnh giá tr ch s giá chng khoán là ly bình quân theo t trng giá tr c
phiu trong danh mc (Value-weighted index hay capitalization – weighted index) so
vi nm gc hoc ly bình quân theo t trng giá (Price-weighted index) so vi nm
gc. Hin nay, ch s S&P500 là ch s giá chng khoán áp dng theo cách ly bình
quân th nht và ch s Dow Jones Industrial Average indexes (DJIA) là ch s giá
chng khoán áp dng cách ly bình quân th hai
Phí quyn chn: Là s tin mà ngi mua quyn chn phi tr cho ngi bán quyn
chn. Mc phí này đc quyt đnh bi giá tr ca hp đng quyn chn.
Loi quyn chn: Hp đng quyn chn ch s giá chng khoán cng có hai loi
quyn: quyn chn mua và quyn chn bán.
Kiu quyn chn: Có hai kiu quyn chn ch s giá chng khoán: quyn chn kiu
M và quyn chn kiu Châu Âu.
Quy mô hp đng: Tùy thuc tng th trng chng khoán mà quy mô hp đng đc
xác đnh. Thông thng, ngi ta s quy đnh quy mô đn v ca hp đng và đng
thi cng quy đnh quy mô ti đa ca hp đng nhm tránh nhng giao dch gây bin
đng th trng.
Giá thc hin: Vào ngày đáo hn ca hp đng, bên bán quyn phi thanh toán cho
bên mua quyn chn vi mt mc giá đã đc xác đnh trc, khi ngi mua quyn
chn yêu cu thc hin quyn. Mc giá đó gi là giá thc hin.
Ngày đáo hn:
Là thi đim mà ngi mua hp đng quyn chn có th thc hin quyn ca
mình. i vi hp đng quyn chn kiu M, ngày đáo hn có th là bt c ngày nào
trong thi hn hiu lc ca hp đng; còn đi vi hp đng quyn chn kiu Châu Âu,
ngày đáo hn là ngày ht hiu lc ca hp đng.
Trng thái ca hp đng:

Trong thi hn hp đng hiu lc, ngi mua thc hin hp đng hay không
còn ph thuc vào s bin đng ca giá c hin hành trên th trng vào thi đim đó
so vi mc giá thc hin (strike/exercise price) đã quy đnh. C th, xét t v th ngi
mua quyn chn hp đng quyn chn có ba trng thái:
- 13 -
- Ngang giá quyn chn (At the money-ATM): Là trng thái khi ngi nm gi
quyn chn, nu b qua phí quyn chn, thc hin quyn chn mà không phát sinh
khon lãi hay l nào. Khi đó: Giá th trng = Giá thc hin.
Quyn chn  trng thái ATM gi là quyn chn  đim hoà vn.
- c giá quyn chn (In the money-ITM): Là trng thái khi ngi nm gi
quyn chn, nu b qua phí quyn chn, thc hin quyn chn mà có lãi. Khi đó:
Giá th trng > Giá thc hin (đi vi hp đng quyn chn mua) và
Giá th trng < Giá thc hin (đi vi hp đng quyn chn bán).
Quyn chn  trng thái ITM gi là quyn chn  vùng hái ra tin.
- Gim giá quyn chn (Out of the money-OTM): Là trng thái khi ngi nm
gi quyn chn, nu b qua phí quyn chn, thc hin hp đng quyn chn s chu l.
Lúc này:
Giá th trng < Giá thc hin (đi vi hp đng quyn chn mua); và
Giá th trng > Giá thc hin (đi vi hp đng quyn chn bán).
Quyn chn  trng thái OTM gi là quyn chn  vùng mt tin.
Hp đng quyn chn ch s giá chng khoán có điu khon và c ch vn hành
tng t quyn chn chng khoán.
1.2.3 Nhng điu kin cn thit đ áp dng quyn chn ch s giá chng khoán
iu kin chung v s phát trin th trng chng khoán
Mt trong nhng điu kin quan trng nht đ áp dng quyn chn ch s giá
chng khoán vào TTCK là TTCK phi phát trin đn mt mc đ nht đnh vi các
biu hin:
X S lng công ty niêm yt và có nhiu công ty c phn đi chúng ln
X H thng c s h tng, công ngh thông tin hin đi
X Cht lng dch v ca công ty chng khoán, cung cp nhiu dch v tin ích

cho khách hàng
X S lng tài khon giao dch chng khoán nhiu
X Tính thanh khon trên th trng cao
X Mc vn hóa ca th trng ln
Qua thi gian, NT s tri qua nhiu ri ro trc s bin đng khó lng ca
TTCK. Khi đó NT s phát sinh nhu cu bo him ri ro và nhu cu s dng quyn
chn đ phòng nga ri ro trong kinh doanh là tt yu. Bên cnh đó, khi TTCK phát
- 14 -
trin, nhu cu cn có thêm các chng khoán phái sinh nói chung và quyn chn nói
riêng đ thc hin đu t ngày càng cn thit đ NT đa dng hóa kênh đu t, nhm
tìm kim li nhun.
iu kin v pháp lý:
 trin khai hp đng quyn chn ch s giá chng khoán thì v mt pháp lý,
cn có lut chng khoán hoàn chnh. Ngoài ra đ điu chnh hành vi các ch th liên
quan đn hp đng này, nht thit phi có lut v chng khoán phái sinh trong đó cn
làm rõ các khái nim, quy đnh v quyn chn và giao dch quyn chn cng nh làm
rõ quyn li, ngha v ca các ch th trên th trng.
iu kin minh bch thông tin:
Các thông tin trên th trng s đc phn ánh nhanh chóng vào giá c ca
chng khoán trên th trng và đc chuyn hóa bng s thay đi trong ch s giá
chng khoán t đó tác đng đn hành vi NT. Giao dch quyn chn ch s giá chng
khoán da trên s bin đng ca tài sn c s do đó khi thông tin không chính xác s
dn đn tình trng đu c, trc li cho mt nhóm ngi trên th trng. Do vy, điu
kin cn thit đ xây dng và phát trin quyn chn ch s giá chng khoán là phi có
quy đnh rõ ràng công khai, minh bch thông tin và trách nhim công b thông tin. iu
kin minh bch thông tin s giúp s phát trin ca th trng lành mnh, bn vng
iu kin k thut
iu kin k thut đ xây dng và phát trin th trng quyn chn ch s giá
chng khoán bao gm các vn đ c bn v h thng c s h tng, k thut giao dch,
k thut hch toán, điu khon thanh toán…  xây dng th trng theo hng tp

trung thì v mt k thut cn đng b và h thng công ngh thông tin phi đc hoàn
thin
iu kin v con ngi:
Tt c các điu kin trên có thc hin đc không tt c đu xut phát t điu
kin con ngi.  xây dng và phát trin th trng quyn chn ch s giá chng
khoán thì cn thit phi có nhng con ngi am hiu v th trng chng khoán và các
lnh vc kinh t liên quan. Con ngi là nhân t tác đng trc tip đn nhu cu hình
thành, phát trin th trng.
1.2.4 Yu t nh hng đn giá quyn chn ch s chng khoán
Giá quyn chn c phiu thay đi liên tc, ph thuc vào nhiu yu t.
- 15 -
Giá hin ti ca chng khoán c s: Quyn chn là tài sn mà giá tr ca nó xut phát
t giá tr ca chng khoán c s. Do đó, s thay đi giá tr ca chng khoán c s s
nh hng đn giá tr quyn chn đó. Vì ngi nm quyn chn mua đc quyn mua
chng khoán đó ti mc giá đnh trc nên nu giá tr ca chng khoán tng thì giá tr
quyn chn cng tng theo. i vi quyn chn bán thì ngc li, giá tr chng khoán
tng s khin giá tr quyn chn gim.
Giá thc hin: i vi quyn chn mua, nu giá thc hin càng cao thì giá quyn chn
càng thp và ngc li. Còn đi vi quyn chn bán, nu giá thc hin càng cao thì giá
quyn chn càng cao.
Thi gian đn lúc đáo hn: C quyn chn mua và quyn chn bán, thi gian đn ngày
đáo hn càng dài thì giá tr ca quyn chn càng cao vì ngi s hu quyn chn có
nhiu c hi hn đ la chn thi đim thc hin quyn đi vi quyn chn kiu M.
Ngoài ra trong trng hp quyn chn mua, ngi mua phi thanh toán mc giá xác
đnh ti ngày đáo hn, giá tr hin ti ca s tin c đnh này gim khi thi gian còn
hiu lc ca quyn chn tng lên, dn đn giá tr quyn chn cng tng.
Phng sai giá tr chng khoán c s: Ngi mua quyn chn có quyn mua hay bán
chng khoán c s ti mc giá đnh trc. Phng sai giá tr ca chng khoán này cao
hn thì giá tr quyn chn cng cao hn. iu này đúng vi c quyn chn bán và
quyn chn mua. Mc dù nhìn thì có v nghch lý khi mt ch s đo lng ri ro

(Phng sai) tng lên li làm tng giá tr quyn chn nhng quyn chn khác vi chng
khoán vì ngi mua quyn chn không bao gi b thua l quá mc giá phi tr đ mua
quyn chn, trên thc t h có kh nng thu li đáng k t s bin đng ln trong giá
c. Và ri ro chuyn sang ngi bán quyn, điu này cho thy, bên bán quyn có quyn
đòi hi mc phí cao hn cho vic bán quyn giao dch quyn chn trên chng khoán có
đ bin thiên ln.
Lãi sut phi ri ro tng ng vi thi gian có hiu lc ca quyn chn
Vì ngi mua quyn chn phi thanh toán trc giá quyn chn, phi tính đn
c chi phí c hi. Chi phí c hi ph thuc vào mc lãi sut và thi gian đn ngày đáo
hn quyn chn. Lãi sut phi ri ro cng đc đa vào tính giá tr hin ti khi đnh giá
quyn chn vì giá thc hin không đc tr khi quyn chn đáo hn. Lãi sut tng s
làm tng giá tr quyn chn mua và gim giá tr quyn chn bán.

- 16 -
Bng 1.1 Tng hp s tác đng ca các yu t nh hng lên giá quyn chn
Yu t
Giá QC mua
Châu Âu
Giá QC bán
Châu Âu
Giá QC mua
kiu M
Giá QC bán
kiu M
Giá hin ti + - + -
Giá thc hin - + _ +
Lãi sut phi ri ro + - + -
Thi gian đáo hn ? ? + +
Mc đ bin đng + + + +
(Ngun: Tng hp)

Trong đó, du (+) th hin mi quan h đng bin, du (-) th hin mi quan h nghch
bin và du (?) không xác đnh rõ ràng mi quan h gia các yu t và giá quyn chn
1.2.5 Mô hình đnh giá quyn chn ch s giá chng khoán
1.2.5.1 Mô hình Black-Scholes
K t nm 1972, khi Fischer Black và Myron Scholes công b mt nghiên cu
mang tính đt phá vi mô hình đnh giá quyn chn kiu Châu Âu không chi tr c tc,
đn nay lý thuyt đnh giá quyn chn đã tin mt bc dài.
Gi đnh mô hình
- Giá c phiu bin đng ngu nhiên và tuân theo logarit chun.
- Lãi sut phi ri ro và đ bt n ca t sut sinh li theo logarit c phiu không
thay đi trong sut thi gian hiu lc ca quyn chn.
- Nhà đu t có th vay hoc cho vay vi cùng lãi sut phi ri ro.
- Không có thu và chi phí giao dch
- C phiu không tr c tc
- Các quyn chn kiu châu Âu
Công thc xác đnh giá quyn chn c phiu
Công thc Black - Scholes đc dùng đ đnh giá quyn chn châu Âu v c
phiu không tr c tc đc th hin sau đây:
)()((
)()(
102
210
dNSdNXep
dNXedNSc
rT
rT
−−−=
−=
−
−

- 17 -
T
Tr
X
S
d
σ
σ
)
2
()ln(
2
0
1
++
=

Td
T
Tr
X
S
d
σ
σ
σ
−=
−+

=
1
2
0
2
)
2
()ln(

Trong đó,
- c: Giá quyn chn mua c phiu kiu châu Âu.
- S0: Giá hin ti ca c phiu.
- X: Giá thc hin quyn chn ti thi đim đáo hn.
- T: Thi hn hp đng quyn chn, tính bng nm.
- N(d1), N(d2): Giá tr ca hàm phân phi xác sut chun cho giá tr d1 và d2.
- r: Lãi sut phi ri ro ghép lãi liên tc.
- e: Hng s (2,71828)
- ln: logarit t nhiên
- : đ lch chun hàng nm ca phn trm thay đi t sut sinh li c phiu
T công thc Black – Scholes cho thy, giá quyn chn ph thuc vào giá c
phiu c s, giá thc hin hp đng quyn chn, lãi sut phi ri ro, thi gian còn li đn
khi đáo hn và đ bt n hay đ lch chun ca t sut sinh li chng khoán c s. Giá
chng khoán cao hn s dn đn giá quyn chn mua cao hn, giá thc hin càng cao
thì giá quyn chn mua càng gim, lãi sut phi ri ro cao s dn đn giá quyn chn
mua tng lên, thi hn đáo hn ca quyn chn càng dài thì giá quyn chn mua càng
cao. Các nhân t này có nh hng ngc li đi vi quyn chn bán. Tuy nhiên, đi
vi yu t đ bt n ca t sut sinh li ca c phiu thì tác đng t l thun lên c
quyn chn mua và quyn chn bán. iu này có ngha là khi đ bt n ca c phiu
càng cao thì giá quyn chn mua và giá quyn chn bán càng ln.
Ngày nay, công thc Black-Scholes đã đc m rng ra đ áp dng trong đnh

giá nhiu loi tài sn c s, trong đó có đnh giá quyn chn ch s giá chng khoán.
1.2.5.2 Mô hình cây nh phân:
Da trên cùng mt lp lun vi mô hình Black-scholes, mô hình cây nh phân
đa ra công thc đnh giá quyn chn vi công thc đn gin hn.


- 18 -
Mô hình nh phân 1 thi k
Khi quyn chn ht hiu lc thì giá c phiu có th nhn 1 trong 2 giá tr là tng lên giá
Su vi t l u (u=1+%tng giá) hay gim xung giá Sd vi t l d (d=1-%gim giá)
Hình 1.3: ng đi ca giá c phiu




Xem xét quyn chn mua c phiu vi giá thc hin là X có giá hin ti là C. Khi
quyn chn ht hiu lc, quyn chn có giá tr ni ti là
S
Su
Sd
Cu = Max[0, Su-X]
Cd = Max[0, Sd-X]
Hình 1.4: ng đi ca giá quyn chn mua

C
Cu
Cd

Vi r là lãi sut phi ri ro, và gi s tt c NT đu có th vay và đi vay vi lãi sut phi
ri ro. Mc tiêu ca mô hình này là xây dng mt công thc đ tính toán giá tr lý
thuyt ca quyn chn, ký hiu là C.
r
CppC
C
du
+
−
+
=
1
)1(

Vi
du
dr
p
−
−
+
=
1

Và d < 1+r < u

- 19 -

Mô hình nh phân 2 thi k :
Mô hình này s có 3 thi đim là Ngày hôm nay là thi đim 0, thi đim 1 và thi
đim 2.

Hình 1.5 ng đi ca giá c phiu



Th
i đim0
Th
i đim1
Th
i đim2






Sd
2
S
Su
Sd
Sud
Su

2
Hình 1.6 ng đi ca giá quyn chn mua



Th
i đim0
Th
i đim1
Th
i đim2






Cd
2
C
Cu
Cd
Cud
Cu
2

Khi đó, công thc đnh giá quyn chn hai thi k là.
2
222
)1(

)1()1(2
2
r
CpCppCp
C
d
udu
+
−+−+
=