Phân tích giá trị nhân đạo qua cuộc đời của Mị và A Phủ trong tác phẩm Vợ chồng A Phủ - Tô Hoài

Khóa hc Luyn thi i hc KIT-1: Môn Ng vn (cô Trnh Thu Tuyt)
V chng A Ph – Tô Hoài

Hocmai.vn N ng chung ca hc trò Vit
T   n: 1900 58-58-12
- Trang | 1-











PHÂN TÍCH GIÁ TR NHÂN O CA TÁC PHM V CHNG A PH
QUA CUC I M VÀ A PH
I. Vn xuôi giai đon kháng chin chng Pháp (1945 – 1954) thc s là mt quá trình thí nghim,
kim tìm s phù hp gia ngh thut và cuc sng. Thi gian ngn, s lng tác phm còn li đc đn
hôm nay không nhiu, nht là  hai th loi tiu thuyt và truyn ngn. Chúng ta đc bit trân trng nhng
tác phm tinh túy ca chng đng vn hc đc bit này, trong đó có truyn ngn xut sc V chng A Ph
ca Tô Hoài.
V chng A Ph va là thành tu tng đi him hoi ca vn xuôi kháng chin, va ghi du s
trng thành ca ngòi bút Tô Hoài trong s chim lnh mng đ tài min núi, mt đ tài ti nay vn còn
nhiu mi l vi bn đc. Truyn đc t chc cht ch, dn dt rt dung d, t nhiên, không cn chy theo
nhng chi tit li kì rùng rn mà vn có sc hút mnh m. Có đc điu đó chính là nh cái nhìn hin thc
sc bén và ch ngha nhân đo tích cc ca nhà vn. S th hin cuc đi hai nhân vt trung tâm t bóng
ti đau kh, ô nhc vn ra ánh sáng ca t do và nhân phm đã chng minh rt rõ điu đó.
II. Cô M xinh đp, chm làm nhng nghèo kh, có th nói “Kh t trong trng”. B m nghèo , ci

nhau không có tin phi vay n nhà thng lí. N cha tr ht, ngi m đã qua đi. B già yu quá, món n
truyn sang M, Thng lí Pá Tra mun M làm con dâu “gt n”. Mà quan trên đã mun, k di làm sao
thoát đc! Pá Tra xo quyt, li dng tc l ca ngi Mèo, cho cp M v. Th là không có ci hi,
không cn tình yêu mà vn hoàn toàn hp l. Có ai dám bên vc M! Ngòi bút hin thc tnh táo ca Tô
Hoài đã phanh trn bn cht bóc lt giai cp n sau nhng phong tc tp quán. Cô M, ting là con dâu
nhng thc s là mt nô l, th nô l ngi ta không phi là mua mà li đc tha h bóc lt, hành h. M 
nhà chng nh  gia đa ngc. Không có tình thng, không s chia s v chng; ch có nhng ông ch
đc ác, thô bo và nhng nô l âm thm, tm ti. Dn dn ri M cng quên luôn mình là con ngi na.
Sut ngày “M lm li nh con rùa nuôi trong xó ca”, lúc nào cng cúi mt, th gii ca M thu hp trong
mt cái ô ca s” m m trng trng, không bit là sng hay là nng”. Kt qu ca hoàn cnh sng tht
chua xót: “ lâu trong cái kh M quen ri”, cô nhn nhc, cam chu đn thành tê lit ý thc: “Là con trâu,
con nga phi đi t cái tàu nga nhà này sang tàu nga nhà khác, con nga ch bit vic n c, bit làm
mà thôi”. Ai có th ng cô gái tr trung, yêu đi ngày nào thi sáo hi hp ch đi ngi yêu, đã tng hái
V CHNG A PH (PHN 4)
- TÔ HOÀI -
TÀI LIU BÀI GING
ây là tài liu tóm lc các kin thc đi kèm bài ging V chng A Ph (Phn4)
thuc khoá Luyn thi i hc
KIT-1: Môn Ng vn (cô Trnh Thu Tuyt)
ti website Hocmai.vn.  có th nm vng kin thc v truyn
ngn V chng A Ph, Bn cn kt hp xem tài liu cùng vi bài ging này
.
Khóa hc Luyn thi i hc KIT-1: Môn Ng vn (cô Trnh Thu Tuyt)
V chng A Ph – Tô Hoài

Hocmai.vn N ng chung ca hc trò Vit
T   n: 1900 58-58-12
- Trang | 2-

lá ngón đnh n đ khi chu nhc, gi đây li chai lì, u mê đn th. Qu tht hoàn cnh quyt đnh tính
cách. Nguyên tc bin chng ca ch ngha hin thc đã đc nhà vn tuân th nghiêm ngt. S yu đui
ca k nô l, s vùi dp tàn bo ca bn bc lt tt s dn đn cnh ng bi đát y. Ni kh nhc ca cô gái
Mèo này tht đã có th so sánh vi ni nhc ca Chí Phèo khi “ánh mt c nhân tính ln nhân hình”.
(Tht ra, Chí Phèo còn có lúc nghênh ngang, còn da nt đc ngi khác). Nu xem xét giá tr hin thc
ca mt tác phm nh là s phn ánh chân tht cuc sng, thì V chng A Ph qu là bn cáo trng hùng
hn v ni thng kh ca ngi ph n min núi, va chu gánh nng ca ch đ phong kin, va b trói
cht trong xing xích ca thn quyn. Tâm lý nm np s “Con ma nhà Thng Lý” đã nhn mt mình t
bui b bt v”Cúng trình ma” là mt ám nh ghê gm đè nng sut cuc đi M (ngay c đn khi cô đã
trn thoát khi Hng Ngài). Xem th đ thy bn thng tr cao tay đn nhng nào trong ngh thut “ ngu
dân” đ d tr.
Có th nói, nhà vn đã không hà tin cung cp cho ngi đc nhng chi tit có giá tr bóc trn bn
cht xã hi vô nhân đo,  đó thân phn ngi dân nghèo mi mong manh bt n làm sao! Ta sng s trc
cnh cô M lng l ngi l lng trong nhng đêm đông but giá, thng chng thì đi chi v khuya nga tay
đánh M ngã dúi xung đt. Li còn có cái hình nh nhc nhi ph phàng: ngi con gái b trói đng vào
ct trong bung ti, b trói ch vì mun đi chi tt nh bn bè. S bt lc ca M tràn theo dòng nc mt
chua chát trên má môi mà không có cách gì lau đi đc.
Nhng chi tit nh vy làm cho bc tranh hin thc ni rng thêm dung lng và linh đng thêm.
S xut hin ca nhân vt chính A Ph to thêm tình hung đ hoàn chnh bc tranh đó. Cuc đi nô l ca
A Ph tht ra là s lp li vi ít nhiu bin thái chính cuc đi M. Lý do mà Thng Lí Pá Tra buc A Ph
phi thành ngi  công không, không phi vì cuc u đ thng tình ca đám trai làng. Vn đ là  ch
pháp lut trong tay ai? Khi k phát đn kin cng đng thi là k ngi gh quan toà thì còn nói gì ti công
lý na! Vy nên mi có cnh x kin quái g nht trên đi mà chúng ta đc chng kin ti nhà Thng Lí.
Kt qu là ngi con trai khe mnh phóng khoáng vì l công bng mà phi đem cuc đi mình tr n nhà
quan.
Cnh ng ca hai nhân vt M và A Ph ít nhiu gi đn nhng Chí Phèo, ch Du, nhng chú AQ và
nhng thím Tng Lâm… ó là nhng hình tng ngh thut đc cô đúc t chính cuc đi đau kh trong
xã hi c.
Nhng nu nói giá tr hin thc ca tác phm “V chng A Ph” mà ch phân tích  khía cnh phi
bày, t cáo, phê phán thông qua nhng cnh ng bi thm ca ngi dân lao đng là còn cha đ. Nhiu tác

phm hin thc phê phán xut sc vn đc xem nh có hn ch trong tm nhìn và bi th, giá tr hin thc
s không đc toàn vn. Tô Hoài trong khi đào sâu vào hin thc đã phát hin ra con đng tt yu mà các
nhân vt ca ông đi ti. S đè nén quá nng n, nhng đau kh chng cht mà bn thng tr gây ra tt s
dn nhng k khn cùng y ti s chng tr và nu gp đc ánh sáng soi đng, h s đn đc thng li
(Tô Hoài có cái may mn là vit “V chng A Ph” sau cách mng tháng tám). Tt nhiên nhà vn phi có
con đng riêng cho s th hin chân tht chân lí đn gin y. Ly vic miêu t tâm lí làm đim ta vng
Khóa hc Luyn thi i hc KIT-1: Môn Ng vn (cô Trnh Thu Tuyt)
V chng A Ph – Tô Hoài

Hocmai.vn N ng chung ca hc trò Vit
T   n: 1900 58-58-12
- Trang | 3-


chc, Tô Hoài đã tìm ra đc s phát trin logic ca tính cách. ây mi tht s là mt giá tr hin thc đc
đáo ca tác phm, và là ch có sc thuyt phc mnh m nht. Tô Hoài đã ch ra s hp lí ca quá trình tha
hóa nhân cách ca cô M thi kì đu. M làm vic nhiu quá, b đày đa kh i quá, mãi ri M phi “quen”,
phi cam chu. Lúc trc M không đc quyn t t vì s liên lu vi b; gi b cht, nhng M không
còn mun t t na. M nh mt cái máy, không có ý thc, không cm xúc c ao. Liu cô ta có th thc
tnh đc na không? Nhà vn tr li: có. Nu đã có mt hoàn cnh làm tê lit tâm hn con ngi thì cng
s có mt hoàn cnh đánh thc đc nó. Hoàn cnh nào đây? Phép mu nào đây? K diu thay và cng đn
gin thay. Là ting sáo M tình c nghe đc gia mt ngày mùa xuân đy hng sc. Tt c cht sng
dy, M thy lòng “thit tha bi hi”và lp tc nh li c quãng đi thiu niên ti đp. Có gì l đâu nh?
Thanh niên Mèo ai ch yêu ting sáo, mà M li là cô gái thi sáo gii. Hn na, ting sáo đang chp chn
kia li nhc đn tình yêu, “gi bn yêu” nó thc dy trong sâu thm trong lòng cô khát vng tình yêu
thng và hnh phúc. Nh vy ting sáo li đng chính cái sc mnh bn vng, bt dit nht ca tui tr,
M nh li rành rõ “mình vn còn tr lm”, rng “bao nhiêu ngi có chng vn đi chi xuân”. Và bên tai
M c “lng l”. Ting sáo s bng tnh t sâu xa trong tâm hn y biu hin bên ngoài bng hành đng
mi nhìn rt l: “M lén ly h ru c ung ng c tng bát. Ri say, M lm mt ngi đy”. Có ngn la
nào đang cn phi khi lên hay cn phi dp tt đi bng hi men vy? Ch bit rng cô gái đã quyt thay

váy áo đi chi, điu mà bao nm ri cô không nh đn. Có th coi đây là mt bc đt bin tâm lí nhng là
kt qu hp lí toàn b quá trình tác đng qua li gia hoàn cnh vi tính cách nhân vt. S “vt rào” ca
M tuy b đàn áp ngay (A S đã tt đèn, trói đng cô vào ct); nhng ý thc v quyn sng, khát vng v
hnh phúc đã tr li. M li bit khóc, li mun t t. Và nhng git nc mt trong cái ngày tàn nhn này
s lu gi trong lòng M nh mt vt bng rát đ đn khi bt gp nhng dòng nc mt chy “lp lánh”
trên gò má hc hác ca A Ph, nó đã bin thành s đng cm sâu sc gia nhng ngi cùng kh. Toàn b
ý thc phn kháng ca M hin hình qua mt câu hi sáng rõ: “ngi kia vic gì phi cht?” M quyt đnh
trong khonh khc: ct dây trói gii thoát cho A Ph. Và tt nhiên, M cng b trn, t gii thoát chính
mình. Hai k trn chy chu n nhau, cm thông nhau, da vào nhau đ to lp hnh phúc. Th nhng cái
đn Tây lù lù xut hin và li có cha con Thng Lí Pá Tra v  trong đn, thì h tht s b dn đn chân
tng. Trc mt h, ch còn s la chn cui cùng: tr li kip nô l hay chng k thù. Chc chn h thà
cht còn hn li sng nh c. Nhng mun chng k thù, h trông cy vào ai? Cách mng đã đn vi h
đúng giây phút y. M và A Ph đi theo cách mng, s thu chung vi cách mng nh mt l tt yu!
Bng s am hiu cuc sng và kh nng phân tích nhng vn đ sc bén, nht là bng ngòi bút miêu
t tâm lí tinh t, Tô Hoài đã tái hin chân tht và sinh đng cuc hành trình t đau kh, ti tm ra phía ánh
sáng cách mng ca nhng ngi dân lao đng vi ch đ c. Tác phm đem li cho bn đc nhn thc
đúng đn v con đng cách mng dân tc dân ch  nc ta. Ngoài ra giá tr hin thc ca truyn còn
đc gia tng bng màu sc đa phng rt đm nét vi cnh sc, phong tc, sinh hot ca ngi Mèo,
bng bn sc tâm hn đc đáo ca các nhân vt. Cùng mt s phn, mt cnh ng, nhng din bin tâm lí
Khóa hc Luyn thi i hc KIT-1: Môn Ng vn (cô Trnh Thu Tuyt)
V chng A Ph – Tô Hoài

Hocmai.vn N ng chung ca hc trò Vit
T   n: 1900 58-58-12
- Trang | 4-


ca M rt khác A Ph. A Ph mnh m, bc trc, dt khoát. M dng nh chính chn hn nhng li yu
đui hn.
Bt c tác phm vn hc nào cng cha đng thái đ ca nhà vn đi vi cuc sng, trc ht là

vi con ngi. Ngay giá tr hin thc ca ”V chng A Ph” đã đ l cái nhìn nhân đo, u ái ca Tô Hoài.
Khi cô đúc ni cùng khn vào hai thân phn nô l vi ý thc làm mt bn cáo trng v xã hi c, Tô Hoài
đã gi lên trong chúng ta s cm phn, s đau xót, s cm thông khi miêu t bui l n th gia A Châu và
A Ph nh là cuc nhân duyên gia qun chúng và cách mng, ông đem li nim tin v mt tng lai sáng
sa cho nhng ngi b áp bc.
Tht ra cng khó tách bch đâu là giá tr hin thc, đâu là giá tr nhân đo  mt tác phm nh “V
chng A Ph”. Hin thc và nhân đo nhiu khi hòa trn vi nhau. Không th không nói đn tính chân tht,
chính xác, logic  nhng đon mô t tâm lí, nhng rõ ràng phi bit thông cm, bit trân trng nâng niu con
ngi lm, mi có th xét đoán tâm hn ngi ta tinh t nh vy. Tht khó quên hình nh cô M ln tìm v
qu ly trc mt b mà khóc nc n. a con cha kp nói gì ngi cha đã bit: “Mày v qu ly tao đ
mày cht đy à? Không đc đâu con i”. M ném nm lá ngón xung đt, quay tr li chn đa ngc trn
gian. Phi, cô gái y vn có mt nhân cách đáng trng. Cô thà cht đ khi sng kh nhc, nhng li phi
chp nhn sng kh nhc hn bt hiu vi cha. Chính M, khi còn tr đã bit xin b:”con nay đã ln ri con
s thay b làm nng tr n. B đng bán con cho nhà giàu”. ó là con ngi bit yêu quý t do, bit
khng đnh quyn sng. Ngay c lúc b hoàn cnh vùi dp đn mê m, trong tro tàn ca lòng cô vn âm 
đm than hng ca nim ham sng, khao khát thng yêu. Nu nhà vn ch tuân theo mt th hin thc
khách quan, lnh lùng thì làm sao ông có th đón đi và nm bt tài tình giây phút sng li bt ng và mãnh
lit đn th ca cô gái. Không trc sau ông vn tin rng hoàn cnh du có khc nght đn my, cng
không th tiêu dit hoàn tòan nhân tính. M đã sng li bng tui tr, bng ni day dt v thân phn ca
mình. Chính cái khát vng sng mãnh lit không th cht đc  M, làm cho M đng cm vi cnh ng
ca A Ph và đi đn quyt đnh gii thoát cho A Ph, giúp M t gii thoát khi cái chn đa ngc đ làm
li cuc đi, đ sng nh mt con ngi.
III. Tô Hoài đã trân trng tng bc trng thành ca M và A Ph. Cái nhìn ca ông v hai nhân vt này
là mt cái nhìn nhân đo tích cc. Ông cm thông ni đau ca M và A Ph, mt khác ông trân trng ý thc
nhân phm, khát vng gii phóng và tin  kh nng t làm ch trc cuc đi ca hai con ngi đau kh
này. Phi chng, chính cái nhìn đó đã to nên giá tr ca tác phm.


Ngun: Hocmai.vn su tm