Phân tích bốn khổ đầu bài thơ Sóng - Xuân Quỳnh

Tài liệu khóa học Luyện thi Đại học môn Ngữ văn - cô Trịnh Thu Tuyết
Sóng - Xuân Quỳnh

Hocmai.vn – Ngôi trường chung của học trò Việt
Tổng đài tư vấn: 1900 58-58-12
- Trang | 1 -


SÓNG
- Xuân Quỳnh

A. Khái quát
1. Tác giả (1942-1988)
- Xuân Quỳnh là một trong số những nhà thơ tiêu biểu nhất của thế hệ các nhà thơ thời kì kháng chiến chống
Mĩ. Thơ tình yêu là một mảng đặc sắc và rất tiêu biểu cho hồn thơ Xuân Quỳnh - một trái tim phụ nữ hồn hậu, chân
thành, giàu đức hi sinh và lòng vị tha. Trong thơ Xuân Quỳnh, khát vọng sống, khát vọng yêu chân thành, mãnh liệt
luôn gắn liền với những dự cảm lo âu, những mong manh, bất ổn
2. Tác phẩm
2.1. Xuất xứ, vị trí: Sóng là một trong những bài thơ thành công nhất của Xuân Quỳnh về đề tài tình yêu, được
viết năm 1967, in trong tập Hoa dọc chiến hào 1968. Bài thơ thể hiện chân thực, tinh tế vẻ đẹp tâm hồn người phụ
nữ luôn khao khát được yêu thương gắn bó, một trái tim luôn trăn trở lo âu, một tấm lòng luôn mong được hi sinh,
dâng hiến cho tình yêu.
2.2. Kết cấu hình tượng:
Bài thơ là sự vận động và phát triển song hành của hai hình tượng : sóng và em.
* Em là cái tôi trữ tình của nhà thơ, là hình tượng được miêu tả trong những cung bậc khác nhau của tình yêu.
Sóng là hình tượng nghệ thuật được Xuân Quỳnh sáng tạo để diễn tả những cảm xúc, tâm trạng, những sắc thái tình
cảm vừa phong phú vừa phức tạp của một trái tim phụ nữ đang rạo rực, khao khát yêu thương. Sóng chính là hình
ảnh ẩn dụ cho trái tim người phụ nữ đang yêu, là sự hóa thân, phân thân của em.
* Hai hình tượng ấy khi phân đôi để soi chiếu sự tương đồng, khi hoà nhập để âm vang, cộng hưởng. Trái tim
người phụ nữ đang yêu soi vào sóng để nhận ra mình, thông qua sóng để thể hiện những rung động, đam mê, khao
khát Hai hình tượng này đan cài, quấn quít với nhau từ đầu tới cuối bài thơ, soi sáng cho nhau nhằm diễn tả sâu sắc,

thấm thía những khát vọng tình yêu trào dâng mãnh liệt trong lòng người phụ nữ.
* Với hình tượng sóng, bài thơ làm hiện lên hình ảnh người phụ nữ đứng trước đại dương, mang tâm thế của
một cá thể đối diện với cái vô biên và vĩnh hằng, từ đó mà liên tưởng, suy tư, chiêm nghiệm về những khát vọng
cũng vô biên, vĩnh hằng của con người trong tình yêu như một nhu cầu tự nhận thức, tự khám phá cái tôi bản thể
trong tình yêu. Cảm xúc thơ vì thế vừa sôi nổi, mãnh liệt, vừa có chiều sâu triết lí.
2.3. Hình tượng sóng được gợi ra ngay trong âm hưởng của bài thơ. Thể thơ 5 chữ với những dòng thơ thường
không ngắt nhịp, sự đắp đổi tuần hoàn các thanh bằng trắc ở cuối mỗi câu thơ, khổ thơ, những từ ngữ trùng điệp,
những hình tượng ngôn từ sóng đôi hô ứng xô đuổi từ đầu tới cuối bài đã tạo nên âm hưởng dào dạt nhịp nhàng, gợi
hình ảnh những con sóng miên man, bất tận, vô hạn vô hồi, khi ào ạt trào dâng, lúc dịu êm, đằm lắng. Đó cũng đồng
thời là nhịp điệu những con sóng lòng, những đợt sóng của đam mê khao khát và da diết yêu thương đang cuộn trào
Tài liệu khóa học Luyện thi Đại học môn Ngữ văn - cô Trịnh Thu Tuyết
Sóng - Xuân Quỳnh

Hocmai.vn – Ngôi trường chung của học trò Việt
Tổng đài tư vấn: 1900 58-58-12
- Trang | 2 -


trong trái tim người phụ nữ - những con sóng làm nên sức mạnh và vẻ đẹp đắm say cho tâm hồn người phụ nữ đang
yêu.
B. Tìm hiểu bài thơ
Đề 1: Phân tích 4 khổ thơ đầu bài Sóng của Xuân Quỳnh.
I. Mở bài
- Xuân Quỳnh là một trong số những nhà thơ tiêu biểu nhất của thế hệ các nhà thơ thời kì kháng chiến chống
Mĩ. Thơ Xuân Quỳnh thể hiện một trái tim phụ nữ hồn hậu, chân thành, giàu đức hi sinh và lòng vị tha. Trong thơ
Xuân Quỳnh, khát vọng sống, khát vọng yêu chân thành, mãnh liệt luôn gắn liền với những dự cảm lo âu.
- Sóng là một trong những bài thơ thành công nhất về đề tài tình yêu, cũng là một trong số những bài thơ thể
hiện chân thực, tinh tế vẻ đẹp tâm hồn người phụ nữ luôn khao khát được yêu thương gắn bó, một trái tim luôn trăn
trở lo âu, luôn mong được hi sinh, dâng hiến cho tình yêu. Bài thơ được viết năm 1967, in trong tập Hoa dọc chiến
hào 1968.

- Đoạn thơ bình giảng là 4 khổ đầu của bài thơ, trong đó, nhân vật trữ tình soi vào sóng để tự nhận thức
những đặc tính, những phẩm chất, những trạng thái tâm lí bí ẩn, riêng tư, đầy nữ tính của một trái tim phụ nữ
đang say đắm trong tình yêu.
II. Thân bài
1. Khổ 1: Những câu thơ trong khổ đầu miêu tả sóng vừa chân thực, cụ thể, vừa tiềm tàng những nét nghĩa ẩn
dụ gợi sự liên tưởng sâu xa, tinh tế tới tình yêu của người phụ nữ.
1.1. Những trạng thái thất thường của sóng đã gợi liên tưởng thật tự nhiên đến trái tim người con gái khi
yêu, bởi cũng như sóng, trái tim vốn rất nhạy cảm, rất dễ bị tổn thương của người con gái luôn bao hàm những trạng
thái tâm lí đầy mâu thuẫn, phức tạp, thất thường với những vui buồn, nhớ nhung, mong ngóng, giận dỗi.
1.2. Tới hai câu sau, sóng được đặt trong mối quan hệ với sông và bể với nhiều nét nghĩa, tuy nhiên, dù hiểu
theo nghĩa nào, bản chất của tình yêu đều mang những nét tương đồng với sóng, đó là đều khao khát vươn tới sự
mạnh mẽ, lớn lao, phóng khoáng, cao cả không cùng.
3. Khổ 2:
Cũng như những con sóng muôn đời dào dạt, sôi nổi trong lòng biển, tình yêu là khát vọng vĩnh hằng của con
người, và mãnh liệt nhất là của tuổi trẻ.
4. Khổ 3,4:
Tình yêu bí ẩn và kì lạ, tình yêu lớn lao hơn mọi thứ lí trí trên đời; tình yêu hồn nhiên, giản dị mà mãnh liệt,
như sóng như gió, như thiên nhiên muôn đời bí ẩn, như một lẽ tự nhiên huyền diệu của đất trời.
III. Kết luận
Thông qua những ẩn dụ, hoán dụ, những phép điệp tạo sự xao xuyến cho âm hưởng thơ, đoạn thơ đã thể hiện
chân thực những sắc thái phong phú, phức tạp mà quyến rũ của tình yêu, diễn tả sâu sắc, tinh tế nhịp đập của trái tim
đang bồi hồi rạo rực và trăn trở, những trạng thái tâm lí với những nét riêng đầy nữ tính trong tình yêu của người phụ
nữ. Thể thơ 5 chữ với những dòng thơ thường không ngắt nhịp, sự đắp đổi các thanh bằng trắc ở cuối mỗi câu thơ,
Tài liệu khóa học Luyện thi Đại học môn Ngữ văn - cô Trịnh Thu Tuyết
Sóng - Xuân Quỳnh

Hocmai.vn – Ngôi trường chung của học trò Việt
Tổng đài tư vấn: 1900 58-58-12
- Trang | 3 -

khổ thơ, những từ ngữ trùng điệp, những cặp từ sóng đôi hô ứng xô đuổi nhau đã tạo nên âm hưởng dào dạt nhịp
nhàng, gợi nhịp điệu những con sóng miên man, bất tận, vô hạn vô hồi, khi ào ạt trào dâng, lúc dịu êm, đằm lắng. Đó
cũng đồng thời là nhịp điệu những con sóng lòng, những đợt sóng của đam mê khao khát và da diết yêu thương đang
cuộn trào trong trái tim người phụ nữ- những con sóng làm nên sức mạnh và vẻ đẹp đắm say cho tâm hồn người phụ
nữ đang yêu.

Giáo viên: Trịnh Thu Tuyết
Nguồn: Hocmai.vn