B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP. H CHÍ MINH
N
N
G
G
U
U
Y
Y
N
N
Q
Q
U
U
C
C
D
D
N
N
G
G
GII PHÁP H TR TÀI CHÍNH T PHÍA
NHÀ NC I VI DOANH NGHIP
NH VÀ VA TRÊN A BÀN THÀNH
PH H CHÍ MINH
LUN VN THC S KINH T
CHUYÊN NGÀNH: KINH T TÀI CHÍNH – NGÂN HÀNG
MÃ S: 60.31.12
NGI HNG DN: TS DIP GIA LUT
TP.H CHÍ MINH – NM 2011
MC LC
GII PHÁP H TR TÀI CHÍNH T PHÍA NHÀ NC
I VI DOANH NGHIP NH VÀ VA
TRÊN A BÀN THÀNH PH H CHÍ MINH
Mc lc
Danh mc các t vit tt
Danh mc các bng biu và đ th
Li m đu
CHNG 1: C S LÝ LUN.
1.1. Khái quát v Doanh nghip nh và va …………………………………………. .1
1.1.1. Khái nim ……………………………………………………………… 1
1.1.2. c đim ca DNNVV .…………………………………………… … 3
1.1.3. Vai trò ca Doanh nghip nh và va trong nn kinh t th trng Vit
Nam ………………………………………………………………………. 4
1.2. C ch h tr tài chính t phía Nhà nc đi vi doanh nghip nh và va. … 8
1.2.1. Khái quát v c ch h tr tài chính …………………………………… 8
1.2.2. Ý ngha ca ch h tr tài chính t phía Nhà nc …………………… 9
1.2.3. Các công c đc s dng trong c ch h tr tài chính t phía Nhà nc
đi vi doanh nghip nh và va …………………………………… 9
1.3. Kinh nghim h tr tài chính t phía nhà nc đi vi doanh nghip nh và va
mt s nc và Chính ph Vit Nam ………………………………………… 13
1.3.1. La chn mô hình ……………………………………………………….13
1.3.2. C ch h tr tài chính đi vi doanh nghip nh và va mt s nc
trên th gii …………………………………………………………… 18
1.3.3. C ch h tr tài chính đi vi các DNNVV Vit Nam …………… 23
1.3.4. Bài hc kinh nghim …………………………………………………… 24
CHNG 2: THC TRNG H TR TÀI CHÍNH T PHÍA NHÀ NC I
VI DOANH NGHIP NH VÀ VA TRÊN A BÀN THÀNH
PH H CHÍ MINH.
2.1. Thc trng các doanh nghip nh và va TPHCM …………………………… 27
2.2. Thc trng c ch h tr tài chính t phía nhà nc đi vi doanh nghip nh và
va trên đa bàn Thành ph H Chí Minh giai đon 1999 - 2010 ……………… 34
2.2.1. Ngân sách nhà nc ……………………………………………………. 34
2.2.2. Tín dng nhà nc …………………………………………………… 37
2.2.3. Tín dng ngân hàng ……………………………………………………. 46
2.2.4. Th trng vn …………………………………………………………. 48
2.3. ánh giá các gii pháp h tr tài chính t phía nhà nc đi vi các doanh nghip
nh và va trên đa bàn Thành ph H Chí Minh ……………………………… 49
2.3.1. Thành tu đt đc …………………………………………………… 49
2.3.2. Hn ch trong quá trình thc hin c ch tài chính h tr cho các doanh
nghip nh và va trên đa bàn TPHCM ……………………………… 52
2.3.3. Nguyên nhân dn đn nhng hn ch trong quá trình thc hin c ch tài
chính h tr cho các DNNVV trên đa bàn TPHCM …………………. 54
CHNG 3: GII PHÁP HOÀN THIN C CH H TR TÀI CHÍNH T
PHÍA NHÀ NC I VI DOANH NGHIP NH VÀ VA
TI TPHCM (2011 – 2015).
3.1. nh hng phát trin doanh nghip nh và va ti TPHCM ………………… 57
3.1.1. nh hng ……………………………………………………………. 57
3.1.2. Mc tiêu ……………………………………………………………… 58
3.1.3. Thun li và khó khn trong thi gian ti đi vi DNNVV ……………59
3.2. Gii pháp hoàn thin c ch h tr tài chính t phía nhà nc đi vi doanh nghip
nh và va TPHCM ………………………………………………………… 60
3.2.1. Các gii pháp c th nhm hoàn thin c ch h tr tài chính t phía Nhà
nc đi vi DNNVV TPHCM …………………………………… 60
3.2.1.1. Ngân sách nhà nc ………………………………………… 60
3.2.1.2. Tín dng nhà nc …………………………………………… 62
3.2.1.3. Tín dng ngân hàng ………………………………………… 63
3.2.1.4. Th trng vn ……………………………………………… 64
3.2.2. Các gii pháp h tr khác ……………………………………………… 65
KT LUN …………………………………………………………………………. 69
Danh mc tài liu tham kho
DANH MC CÁC T VIT TT
DNNVV: Doanh nghip nh và va
TPHCM: Thành ph H Chí Minh
TDNH: Tín dng ngân hàng
NHTM: Ngân hàng thng mi
NB: Nht Bn
BLTD: Bo lãnh tín dng
NHPT: Ngân hàng Phát trin Vit Nam
NSNN: Ngân sách Nhà nc
KODIT: Qu bo đm tín dng Hàn Quc
KIBO: Qu bo đm tín dng công ngh Hàn Quc
KOREG: Liên hip các c s bo đm tín dng Hàn Quc
KH&CN: Khoa hc và Công ngh
WTO: T chc thng mi th gii
ODA: H tr phát trin chính thc
TCTD: T chc tín dng
TNDN: Thu nhp doanh nghip
GDP: Tng sn phm quc ni
VDB: Ngân hàng phát trin Vit Nam
DANH MC CÁC BNG BIU VÀ TH
BNG BIU
Bng 1.1 : Tiêu chí phân loi doanh nghip nh và va
Bng 2.1 : S lng DNNVV ngoài quc doanh phân theo ngành kinh t
Bng 2.2 : S liu lao đng đang làm vic phân theo khu vc và ngành kinh t
Bng 2.3 : Tình hình s dng lao đng ti TPHCM
Bng 2.4 : Tng hp mt s ch tiêu c bn v hot đng bo lãnh
Bng 2.5 : S liu hot đng ca các DNNVV đc bo lãnh tín dng
Bng 2.6 : S liu v d n cho vay và s DNNVV đc vay vn
Bng 2.7 : Thng kê các loi hình kinh t đc VDB ti TPHCM bo lãnh
TH
th 2.1 : S DNNVV thành lp mi qua các nm (2006 – 2009)
th 2.2 : % giá tr sn xut công nghip tng qua các nm
th 2.3 : Vn điu l và tng tài sn ca các NHTM
LI M U
1. Lý do chn đ tài nghiên cu:
Lch s phát trin th gii cho thy, DNNVV ngày càng đóng vai trò quan trng
đi vi s phát trin kinh t - xã hi ca mi quc gia, nht là trong giai đon hi nhp
hin nay.
nc ta trong nhng nm qua, DNNVV có vai trò to ln trong phát trin kinh t
xã hi, chim 97% tng s doanh nghip đng ký thành lp, là khu vc doanh nghip có
vai trò rt quan trng trong to vic làm, tng thu nhp cho ngi lao đng, huy đng
các ngun lc xã hi cho đu t phát trin, đóng góp vào ngân sách nhà nc và góp
phn không nh vào thành tích tng trng nhanh ca nn kinh t. Trong nhng nm
ti, đy mnh s nghip công nghip hoá, hin đi hoá đt nc vn là chin lc đc
ng và Nhà nc ta tip tc thc hin. D tho báo cáo chính tr i hi ng Cng
sn Vit Nam ln th XI đã nêu rõ: “H tr phát trin mnh các doanh nghip va và
nh…”. Tuy nhiên các DNNVV vn còn có nhng khó khn, hn ch mang tính đc
trng và lâu dài nh hng đn kh nng cnh tranh và phát trin nh: quy mô nh,
công ngh lc hu, kh nng qun tr yu, tip cn ngun tín dng và mt bng sn xut
khó… Vi nhng khó khn trên cho thy, ngoài s n lc ca chính bn thân doanh
nghip, cn phi có chính sách tr giúp, h tr t phía Nhà nc đ to sc mnh tng
hp cho các DNNVV đáp ng các yêu cu mi v hi nhp và phát trin.
Theo kinh nghim ca nhiu nc, h tr t phía nhà nc cho s phát trin ca
DNNVV là rt cn thit, đc bit là s h tr v tài chính, có ý ngha cc k quan trng.
Bi l s h tr tài chính liên quan trc tip đn s tn ti và phát trin ca DNNVV.
Nó góp phn giúp cho các doanh nghip huy đng đc ngun vn tt hn nhm đi
mi khoa hc công ngh, nâng cao kh nng cnh tranh trên th trng trong nc và
quc t.
Vi ý ngha thit thc đó, thi gian qua, Nhà nc đã n lc ban hành nhiu chính
sách, ch đ tài chính đ h tr cho các DNNVV. Gn đây nht là Chính ph đã ban
hành Ngh đnh s 56/2009/N-CP ngày 30/6/2009 v tr giúp phát trin doanh nghip
nh và va. Trong đó có đ cp đn chính sách tr giúp tài chính cho các DNNVV vi
bn gii pháp. Tuy nhiên các chính sách trên cha đc trin khai đng b, còn gp
nhiu khó khn vng mc, do đó hiu qu mang li là cha cao. Vì vy, vic nghiên
cu thc trng công tác tr giúp v tài chính ca nhà nc đi vi DNNVV đ tìm
kim các gii pháp, cng nh kin ngh có tính khoa hc nhm giúp các công c h tr
ca nhà nc phát huy tính hiu qu cao ti đa phng đang là vn đ có tính cp bách.
T nhn thc đó và thc tin công vic qun lý, tác gi đã chn đ tài “Gii pháp
h tr tài chính t phía nhà nc đi vi doanh nghip nh và va trên đa bàn
TPHCM” đ gii quyt các vn đ trên.
2. Mc đích và ni dung nghiên cu:
tài tp trung nghiên cu c s lý lun và thc tin c ch h tr tài chính t
phía Nhà nc cho DNNVV, kt hp vi kinh nghim h tr DNNVV ca các nc
trên th gii, qua đó đ xut mt s gii pháp liên quan đn tài chính nhm tr giúp
DNNVV trên đa bàn TPHCM không ngng phát trin. Mc tiêu ca đ tài là la chn
mô hình h tr phù hp cho DNNVV, nhm phát huy hiu qu các công c tr giúp tài
chính t phía Nhà nc cho DNNVV.
Ni dung ca đ tài tp trung vào các vn đ sau:
- Th nht: tham kho khái nim DNNVV ca các nc trên th gii, qua đó đi
chiu vi tiêu chí ca Vit Nam. Tìm hiu vai trò ca DNNVV trong nn kinh t.
Khái quát c ch h tr tài chính t phí Nhà nc đi vi DNNVV và kinh
nghim thc tin ca các nc trên th gii.
- Th hai: phân tích và đánh giá thc trng h tr tài chính t phía Nhà nc đi
vi DNNVV trên đa bàn TPHCM trong thi gian qua; nhng thành tu và hn
ch cn khc phc trong thi gian ti.
- Th ba: kin ngh và đ xut mt s gii pháp h tr tài chính t phía Nhà nc
đi vi DNNVV trên đa bàn TPHCM.
3. Phm vi nghiên cu:
Ni dung ca đ tài hng tp trung vào các vn đ lý thuyt và thc tin ca các
DNNVV trong nn kinh t Vit Nam nói chung và TPHCM nói riêng, không đi sâu vào
mt ngành hoc mt s ngành c th nào. tài nghiên cu trên tng th xut phát t
lut pháp, chính sách và các công c kinh t đc nhà nc vn dng trong điu kin
kinh t th trng Vit Nam. Phm vi nghiên cu ch gii hn các vn đ liên quan
đn c ch h tr tài chính ca Nhà nc đi vi DNNVV.
4. Phng pháp nghiên cu:
tài s dng phng pháp phân tích đnh tính trên c s s liu thng kê, có kt
hp phng pháp chuyên gia trên c s tham kho ý kin ca các chuyên gia… đ gii
quyt các vn đ đc đt ra.
5. Kt cu ca đ tài:
- Li m đu
- Chng 1: C s lý lun v c ch tài chính h tr các doanh nghip nh và va.
- Chng 2: Thc trng h tr tài chính t phía Nhà nc đi vi Doanh nghip
nh và va trên đa bàn TPHCM.
- Chng 3: Gii pháp h tr tài chính t phía Nhà nc đi vi Doanh nghip
nh và va ti TPHCM.
- Kt lun.
1
CHNG 1
C S LÝ LUN V C CH TÀI CHÍNH NHÀ
NC I VI DOANH NGHIP NH VÀ VA
1.1. Khái quát v doanh nghip nh và va
1.1.1. Khái nim
Khái nim doanh nghip nh và va đc xác đnh da trên tiêu chí qui mô. Nhìn
chung, tiêu chí đ xác đnh DNNVV thông thng là: vn, lao đng, doanh thu. Trên
thc t, vic xác đnh th nào là DNNVV thng đc xem xét phù hp vi tng giai
đon phát trin kinh t, trình đ trang b k thut, tình hình gii quyt vic làm và mc
đích ca vic xác đnh. Có nc ch dùng mt tiêu chí, nhng cng có nc dùng mt
s tiêu chí đ xác đnh DNNVV. Có nc dùng tiêu chí chung cho tt c các ngành,
nhng có nc li dùng tiêu chí riêng đ xác đnh DNNVV trong tng ngành.
Nh vy, tu theo tình hình thc tin, các nc khác nhau có th có nhng cách
la chn tiêu chí khác nhau khi xác đnh DNNVV. Có th khái quát thành 4 quan nim
nh sau:
- Quan nim th nht cho rng: tiêu chun đánh giá xp loi DNNVV phi gn
vi đc đim ca tng ngành và phi tính đn s lng vn và lao đng đc thu hút
vào hot đng sn xut kinh doanh. Nht Bn là nc theo quan nim này. B lut c
bn v DNNVV ca Nht quy đnh: trong lnh vc buôn bán DNNVV là nhng doanh
nghip thu hút di 100 lao đng vi s vn nh hn 30 triu yên; trong lnh vc công
nghip ch bin và khai thác, các DNNVV là nhng doanh nghip thu hút di 300 lao
đng vi s vn kinh doanh nh hn 100 triu yên.
- Quan nim th hai cho rng: tiêu chí đánh giá xp loi DNNVV không phân
bit ngành ngh mà ch cn c vào s lao đng và s vn thu hút vào kinh doanh. Các
nc theo quan nim này nh: Singapore, Malaysia, Thái Lan… Tuy nhiên, đ ln các
tiêu chí có khác nhau gia các nc. Chng hn nh Thái Lan: DNNVV là doanh
nghip có s vn đu t di 200 triu baht, còn s lao đng bình quân thì di 200.
Trong khi đó, Malaysia, thì DNNVV phi tha tiêu chí có s lao đng bình quân t
2
150 tr xung, không quan tâm đn vn đu t là bao nhiêu, nhng tng doanh thu
hàng nm phi đt 0 – 25 triu RM.
- Quan nim th ba cho rng: ngoài các tiêu thc v lao đng và vn kinh doanh,
tiêu chun đ đánh giá xp loi DNNVV còn quan tâm đn doanh thu hàng nm ca
doanh nghip. Các nc theo quan nim này có Canada, Indonesia… Chng hn nh
Cananda, DNNVV phi tha tiêu chí nh sau: doanh nghip nh có s lao đng bình
quân di 100, tng doanh thu hàng nm nh hn 5 triu CDN$; doanh nghip va có
s lao đng bình quân di 500, tng doanh thu hàng nm t 5 – 20 triu CDN$.
quc gia này không quy đnh mc vn đu t cho DNNVV.
- Quan nim th t cho rng: tiêu chí đ xác đnh DNNVV là s lng lao đng
tham gia, có phân bit hoc không phân bit ngành ngh. Quan nim này nhm mc
đích đ Nhà nc có chính sách đi vi doanh nghip trong vn đ thu hút lao đng,
gii quyt vic làm. Các nc theo quan nim này có Australia , HongKong,… C th
nh Australia, DNNVV ch cn tha điu kin có s lao đng bình quân di 200,
không cn đ ý đn vn đu t và tng doanh thu hàng nm nh các nhóm khác.
Vit Nam, ti Ngh đnh s 90/2001/N-CP ngày 23/11/2001 ca Chính Ph v
tr giúp phát trin DNNVV. Theo đó, DNNVV đc đnh ngha là c s sn xut kinh
doanh đc lp, đã đng ký kinh doanh theo pháp lut hin hành, có vn đng ký không
quá 10 t đng hoc s lao đng trung bình hng nm không quá 300 ngi.
Vi cách xác đnh DNNVV nh trên ca Vit Nam, ch yu s dng tiêu thc vn
đu t và s lng lao đng đ xem xét. Hn ch ca khái nim trên cha chú ý đn
tính cht ngành kinh t - k thut tác đng doanh nghip. Do đó ngày 30/6/2009, Chính
Ph đã ban hành Ngh đnh s 56/2009/N-CP v tr giúp phát trin doanh nghip nh
và va, khái nim “DNNVV” đã đc Chính ph đnh ngha nh sau: “Doanh nghip
nh và va là c s kinh doanh đã đng ký kinh doanh theo quy đnh pháp lut, đc
chia thành ba cp: siêu nh, nh, va theo quy mô tng ngun vn (tng ngun vn
tng đng tng tài sn đc xác đnh trong bng cân đi k toán ca doanh nghip)
hoc s lao đng bình quân nm (tng ngun vn là tiêu chí u tiên), c th nh sau:
3
Bng 1.1: tiêu chí phân loi doanh nghip nh và va
Quy mô
Khu vc
DN siêu nh Doanh nghip nh Doanh nghip va
S lao đng Tng ngun vn S lao đng Tng ngun vn S lao đng
I. Nông, lâm
nghip và thu
sn
10 ngi tr
xung
20 t đng tr
xung
T
trên 1
0
ngi đn
200 ngi
T trên 20 t
đng đn 100 t
đng
T trên 200
ngi đn 300
ngi
II. Công
nghip và xây
dng
10 ngi tr
xung
20 t đng tr
xung
T trên 10
ngi đn
200 ngi
T trên 20 t
đng đn 100 t
đng
T trên 200
ngi đn 300
ngi
III. Thng
mi và dch v
10 ngi tr
xung
10 t đng tr
xung
T trên 10
ngi đn
50 ngi
T trên 10 t
đng đn 50 t
đng
T trên 50
ngi đn 100
ngi
Ngun: Ngh đnh 56/2009/N-CP ngày 20/8/2009 ca Chính Ph
Ngh đnh 56/2009/N-CP này có hiu lc t ngày 20/8/2009 và thay th Ngh
đnh 90/2001/N-CP ngày 23/11/2001. thy đc u đim ca tiêu chí phân loi
DNNVV mi, trong phm vi đ tài nghiên cu này, chúng tôi xin s dng tiêu chí xác
đnh DNNVV t nm 2005 – 2008 theo tinh thn Ngh đnh 90/2001/N-CP và tiêu chí
xác đnh DNNVV nm 2009 theo tinh thn Ngh đnh 56/2009/N-CP.
Vi cách xác đnh nh trên thì v mt s lng, DNNVV chim t l ln trong tt
c các doanh nghip Vit Nam. Theo tiêu chí vn, trong tng s 45.076 doanh nghip
đc điu tra trong cuc tng điu tra nm 2007 có ti hn 42.672 doanh nghip là các
DNNVV, chim t l 94% tng s doanh nghip. Còn nu cn c vào tiêu chí lao đng
thì DNNVV cng chim gn 98% trong tng s các doanh nghip.
1.1.2. c đim ca DNNVV
- DNNVV tn ti và phát trin hu ht các ngành, các lnh vc và chim t l
đa s trong tt c các thành phn kinh t.
- DNNVV có tính nng đng cao trc nhng thay đi ca th trng, có kh
nng chuyn hng kinh doanh, có kh nng chuyn hng mt hàng nhanh vì vn đu
4
t ít, thu hi vn nhanh. Tuy nhiên, do vn đu t ít nên đa đim hot đng không n
đnh, c s vt cht và trình đ k thut yu kém, lc hu, không đng b, do vy rt
khó khn trong vic ng dng công ngh và k thut hin đi vào sn xut kinh doanh.
Cng vì ngun tài chính hn hp nên quá trình tích t và tp trung vn đ tái đu t
phát trin din ra chm chp và khi ri vào tình trng suy thoái thì d lâm vào phá sn.
- B máy t chc qun lý đc thit k gn nh, các quy đnh qun lý đc đa
ra và thc hin nhanh chóng, không ách tc phin hà, tit kim chi phí qun lý.
- Có th bc vào th trng mà không thu hút s chú ý ca các doanh nghip
ln, sn sàng phc v nhng ni xa xôi nht, nht là các khong trng nh ca th
trng, đ t đó to nên s phát trin cân bng gia các vùng. Song trình đ qun lý sn
xut kinh doanh còn nhiu hn ch, thiu các thông tin v th trng trong và ngoài
nc. Do vy khó có kh nng thâm nhp vào th trng quc t và vic m rng th
phn nói chung.
- D phát huy bn cht hp tác: DNNVV thng ch tin hành mt hay vài công
đon trong quá trình sn xut mt sn phm hoàn chnh mà các công đon sn xut phi
kt hp vi nhau đ to ra mt sn phm hoàn thành đa ra tiêu th trên th trng. Do
vy doanh nghip phi hoàn thin chính mình và tin hành hp tác.
- Thu hút nhiu lao đng trung bình và thp, khi cn tuyn chn lao đng có
trình đ tay ngh cao thng gp khó khn do kh nng tr lng thp và vic thc hin
các ch đ v bo him, điu kin lao đng cng không đc nh các doanh nghip
ln.
- Không đ điu kin cng nh cha quan tâm đúng mc đn các chng trình
chin lc lâu dài mà thng kinh doanh theo hng trc mt, ngn hn.
1.1.3. Vai trò ca Doanh nghip nh và va trong nn k inh t th trng Vit
Nam.
Trong 10 nm qua, nn kinh t nc ta có nhng bc phát trin không ngng, gt
hái đc nhiu thành công. Tc đ tng trng kinh t tng đi cao, ngay c trong
nhng nm khng hong kinh t toàn cu; mc tng trng bình quân đt 7,2%/nm
trong thi k 2001 – 2010 (7,5% giai đon 2001 – 2005 và gn 7% giai đon 2006 –
5
2010). GDP bình quân đu ngi theo giá thc t vào n m 2010 c khong 1.200
USD$, đa nc ta vào hàng ng các quc gia có thu nhp trung bình thp , thu hp
đáng k khong cách phát trin so vi các nn kinh t khác trong khu vc. t đc
nhng thành qu đó, phi nói đn s đóng góp đáng k ca DNNVV.
1.1.3.1. DNNVV đóng vai trò quan trng trong vic thúc đy kinh t tng trng,
tng thu nhp quc dân.
DNNVV vi quy mô nh và va, mc đ đu t không ln, linh hot, rt phù hp
cho phát trin kinh t dân doanh. DNNVV là phng thc phù hp và hu hiu đ huy
đng ngun lc t dân cho phát trin kinh t. T nm 2001 đn 6/2008 đã có 285.900
doanh nghip, ch yu là các DNNVV đã đng ký mi vi s vn đng ký 1.233.000 t
đng, đa tng s các doanh nghip trong c nc lên 349.300 doanh nghip vi tng
s vn đng ký trên 1.389.000 t đng. T nm 2005 cho đn nay, bình quân hàng nm
khu vc DNNVV thuc các thành phn kinh t đóng góp hn 45% GDP và riêng khu
vc kinh t t nhân trong nc đã đóng góp 40% GDP hàng nm.
Nu xét riêng ngành công nghip ch bin, v s lng, các DNNVV tp trung
ch yu vào 9 phân ngành: sn xut thc phm và đ ung; sn xut hoá cht và các sn
phm hoá cht; sn xut các sn phm t cht khoáng phi kim loi khác; sn xut các
sn phm t kim loi (tr máy móc thit b); sn xut, sa cha phng tin vn ti
khác; ch bin g và sn xut sn phm t g; dt; sn xut trang phc; sn xut các sn
phm cao su và plastic. Giá tr sn lng ca 9 phân ngành này chim 70% tng giá tr
sn lng ca toàn ngành công nghip ch bin.
DNNVV hin nay chim khong 97% tng s doanh nghip trên toàn quc, trong
đó phn ln là doanh nghip dân doanh, đóng góp khong 26% tng sn phm xã hi,
31% tng giá tr sn lng công nghip, 78% tng mc bán l, 64% tng lng vn
chuyn hàng hoá.
1.1.3.2. DNNVV đóng vai trò quan trng trong vn đ gii quyt vic làm cho ngi
lao đng.
Khi nhng doanh nghip nh và va làm n phát đt và thuê nhiu nhân công, nn
kinh t s phát trin và ngc li, khi h thua l và sa thi nhân công, nn kinh t s ri
vào suy thoái. Do đó phát trin doanh nghip nh và va phi gi vai trò then cht.
6
iu thú v và hp dn ca vic gia nhp WTO là ch nó mang li nhiu quyn li
cho các doanh nghip nh và va, giúp h tit kim chi phí đ sáng to và cnh tranh
trên phm vi toàn cu. Joel Cawley, mt chin lc gia ca công ty IBM cho rng: “s
có vô s vic làm dành cho các doanh nghip nh và va có kh nng lnh hi nhng
th mnh sn có ca toàn cu hoá và ng dng linh hot chúng phù hp vi nhu cu ca
cng đng đa phng… ó là s đa phng hoá nhng yu t mang tính toàn cu.
Quá trình này va mi din ra. Tim nng to công n vic làm ca nó là rt ln”.
Vit Nam là mt nc đông dân, li ch yu sng bng ngh nông vi mc thu
nhp thp, lao đng d tha nhiu. Bên cnh đó, chính sách ct gim biên ch trong b
máy Nhà nc và khu vc doanh nghip Nhà nc đã làm cho lao đng d tha ngày
càng tng. Hng nm nc ta có thêm khong mt triu ngi gia nhp lc lng lao
đng. Chính khu vc DNNVV đã đóng vai trò quan trng trong vic gii quyt vic
làm, gim t l tht nghip.
Theo s liu ca Tng cc Thng kê công b cho thy; DNNVV là ngun to ra
vic làm ch yu trong tt c các lnh vc, chim trên 50,1% lc lng lao đng trong
tt c các loi hình doanh nghip.
1.1.3.3. DNNVV huy đng mi ngun lc tim nng, to c hi cho mi ngi kinh
doanh.
Hot đng ca DNNVV thng đc bt đu t mt ngun vn hn hp mà ch
yu là vn nhàn ri trong dân c. Các DNNVV thuc các thành phn kinh t đã thu hút
phn ln lao đng tham gia vào sn xut, mà cha đòi hi lao đng phi có trình đ
cao, phi đào to nhiu thi gian. Ngi lao đng ch cn đc bi dng hoc đào to
ngn hn là có th tham gia sn xut kinh doanh. Hin nay còn có nhiu tim nng
trong dân cha đc khai thác: tim nng v trí tu, tay ngh tinh xo, lao đng, vn,
điu kin t nhiên, bí quyt ngh nghip… Vic phát trin các DNNVV sn xut các
ngành ngh truyn thng nông thôn là mt trong nhng hng quan trng đ s dng
tay ngh tinh xo ca các ngh nhân, nhm thu hút lao đng nông thôn và phát huy li
th ca tng vùng đ phát trin kinh t.
7
T ch ngun vn ít, lao đng th công c gii là chính, nên ngun nguyên liu
ch yu là khai thác và s dng ti ch, thuc phm vi đa phng. Nh vy khai thác
và tn dng đc mt cách trit đ các ngun nguyên liu phong phú và đa dng ca
đt nc.
1.1.3.4. óng góp vào ngân sách Nhà nc
Ngun thu ngân sách t doanh nghip Nhà Nc hin nay chim t trng ln,
nhng ngt mt ni nu nh tình hình hin nay thì đ có 1 đng thu ngân sách t doanh
nghip Nhà Nc thì nhà nc cng phi tr cp ( c cng ln mm ) cho doanh nghip
Nhà Nc 1 đng ( đây cha k đn hot đng bo toàn vn ). Hn na, mt khi gia
nhp WTO thì vic tr cp này không th duy trì, và h qu là ngun thu t doanh
nghip Nhà Nc s khó đc đm bo. Ngân sách nhà nc, vì vy, ph thuc ngày
càng nhiu vào các ngun thu khác, trong đó đc bit quan trng là t thu do các
doanh nghip dân doanh đóng góp.
Nh vy, phát trin khu vc kinh t dân doanh mt cách bn vng s là bin pháp
quan trng nht đ bo đm ngân sách quc gia. Hn na, xét v tính nng đng và
hiu qu thì khu vc kinh t dân doanh ca chúng ta có l ch thua mi khu vc đu t
nc ngoài. Kinh t dân doanh li là khu vc phát trin nhanh nht ngay c trong giai
đon khng hong.
T cui nm 2007 cho đn nay, nn kinh t nc ta chu nhiu nh
hng tiêu cc ca khng hong tài chính và suy thoái kinh t toàn cu nhng s lng
doanh nghip đng ký thành lp mi vn tng. Tính ht nm 2009, gn 85.000 doanh
nghip đng ký thành lp mi, tng gn 30% so vi nm 2008. S gia tng này s góp
phn không nh vào ngun thu ngân sách nhà nc (ch yu là ngun thu thu).
1.1.3.5. Góp phn làm tng hiu qu và nng lc cnh tranh ca nn kinh t.
S ra đi ca các doanh nghip nh và va đã làm tng tính cnh tranh ca nn
kinh t. Vi s tn ti ca nhiu doanh nghip hot đng trong cùng mt ngành, lnh
vc s làm gim tính đc quyn và buc các doanh nghip phi chp nhn cnh tranh,
phi liên tc đi mi đ có th tn ti và phát trin. Vi tính linh hot ca mình, các
doanh nghip nh và va cng s to sc ép cnh tranh thm chí vi các công ty ln,
các tp đoàn đa quc gia. ng thi nhiu doanh nghip nh và va còn đóng vai trò là
8
v tinh cho các doanh nghip ln, thúc đy quá trình chuyên môn hoá và phân công lao
đng trong sn xut, làm tng hiu qu ca chính các doanh nghip nh và va cng
nh ca doanh nghip hp tác.
1.2. C ch h tr tài chính t phía nhà nc đi vi doanh nghip nh và va
1.2.1. Khái quát v c ch h tr tài chính
Tài chính bao gm nhiu ni dung, tác đng đn nhiu mi quan h khác nhau.
tìm hiu khái nim c ch h tr tài chính, trc ht xin đ cp đn c ch qun lý tài
chính.
Nh chúng ta đã bit, kinh t quyt đnh, hay nói cách khác, tài chính phn nh
các mi quan h kinh t. Song cng cn nhn mnh rng, tài chính không th đng phn
ánh các quan h kinh t, mà tài chính có th tác đng ngc tr li đ điu chnh các
quan h kinh t đng hành. Khi Nhà nc s dng tài chính nh mt công c, thì tng
b phn cu thành, tng tác đng ca nó trong quá trình tái sn xut xã hi không th
tn ti mt cách riêng l, mà đc kt ni, đan xen vi nhau trong mt c ch thng
nht. Do đó, chúng ta có th hiu c ch qun lý tài chính là h thng các hình thc,
phng pháp, bin pháp và các công c tài chính tác đng vào s hình thành và vn
đng ca h thng tài chính, các quan h phân phi tài chính, nhm vào nhng mc tiêu
qun lý tm v mô và vi mô, đc xác đnh bi vai trò kinh t ca Nhà nc.
T khái nim c ch qun lý tài chính nói trên, theo chúng tôi, c ch h tr tài
chính là h thng các hình thc, phng pháp, bin pháp và các công c tài chính mà
Nhà nc tác đng vào s vn hành ca h thng tài chính và các quan h phân phi tài
chính, nhm đt ti nhng mc tiêu h tr v mt tài chính cho mt đi tng nht
đnh, đc xác đnh bi vai trò kinh t ca Nhà nc.
Nh vy, c ch h tr tài chính là mt phm trù kinh t mang tính cht ch quan,
bao gm ba ni dung ch yu:
+ Nn tng pháp lut cho s h tr.
+ Chính sách h tr.
9
+ Các công c điu hành c th đ thc thi chính sách đó.
Vi nhng ni dung đó, c ch h tr tài chính có tác dng:
+ Qun lý các quan h kinh t thông qua các quan h tài chính.
+ Kích thích đi tng đc h tr phát trin thông qua s vn hành ca các
công c thc thi chính sách h tr.
1.2.2. Ý ngha ca c ch h tr tài chính t phía nhà nc:
- To c ch khuyn khích và dành mt s d án h tr k thut đ tng cng
nng lc cho các t chc tài chính phù hp m rng và đa dng hoá các sn phm, dch
v tín dng cho các doanh nghip nh và va.
- Nâng cao nng lc cnh tranh cho doanh nghip nh và va thông qua vic đi
mi phát trin sn phm có tính cnh tranh cao và thân thin vi môi trng; đu t,
đi mi trang thit b k thut, công ngh tiên tin, phát trin công nghip h tr; nâng
cao nng lc qun tr doanh nghip.
1.2.3. Các công c đc s dng trong c ch h tr tài chính t phía nhà nc
đi vi DNNVV:
Thông qua chính sách Thu và phân phi chi tiêu ca ngân sách mà Nhà n c
hình thành c ch h tr tài chính tác đng đa chiu đn s phát trin các DNNVV
trong nn kinh t.
- V chính sách thu: np thu là ngha v đi vi tt c các doanh nghip, k c
DNNVV. Tu theo các hot đng sn xut kinh doanh, các doanh nghip có ngha v
np các loi thu trc thu nh thu thu nhp doanh nghip, thu thu nhp cá nhân; các
loi thu gián thu nh: thu giá tr gia tng, thu xut nhp khu, thu tiêu th đc
bit…
Thu là mt trong nhng công c phân phi thu nhp, n đnh hoá nn kinh t,
khc phc nhng khim khuyt ca th trng. V mt lý thuyt, vic dùng thu đ h
tr tài chính cho DNNVV đc thc hin thông qua ch đ u đãi v thu sut, min
gim thu doanh nghip, đc bit là các DNNVV mi thành lp, các DNNVV có đu t
10
mi trong vic ci tin máy móc thit b, dây chuyn công ngh và các DNNVV hot
đng trong các ngành ngh, lnh vc, các vùng mà Chính ph khuyn khích.
- V chi ngân sách Nhà nc: liên quan đn s h tr tài chính ca Nhà nc cho
các DNNVV thông qua công c này có th k đn các khon chi c bn sau đây ca
ngân sách Nhà nc:
+ u t ca ngân sách vào vic xây dng c s h tng k thut trng yu ca
nn kinh t: sân bay, bn cng, đng sá, cu cng, vin thông… bao gm đu
t mi và ci to khôi phc. Kinh t hc cng đã xác lp rng, s phát trin ca
nn kinh t phi đt trong s tng quan cht ch vi phát trin c s h tng.
Nh Ngân hàng Th gii đã nhn đnh, đi vi mi quc gia mc tng 1% tng
sn phm thng tng ng mc tng 1% t bn ca kt cu h tng. S phát
trin h thng c s h tng k thut tng đi hoàn chnh h tr thit thc cho
các doanh nghip nói chung và DNNVV nói riêng gim đc chi phí đu t,
chi phí lu thông hàng hoá, rút ngn chu k kinh doanh, tng vòng quay vn.
+ Chi đu t phát trin giáo dc và khoa hc công ngh có ý ngha rt quan trng
đi vi quá trình phát trin kinh doanh và nâng cao nng lc cnh tranh ca các
doanh nghip. Ngoài li th so sánh tnh v tài nguyên, ngày nay ngun nhân
lc và khoa hc công ngh li là nhng yu t quyt đnh trong cuc đua cnh
tranh kinh t, bi l ngun nhân lc trong s gn kt vi trình đ phát trin
khoa hc công ngh s to li th so sánh đng biu hin sc mnh riêng có
ca mi quc gia và thng li trong cnh tranh kinh t không ngoài gì khác s
thuc v nhng quc gia có chính sách đu t phát trin giáo dc và khoa hc
công ngh đúng mc.
Mt trong nhng khó khn mà các DNNVV đang phi đng đu là trình đ tay
ngh ca ngi lao đng và đi ng qun lý các DNNVV nhìn chung còn thp so vi
nhu cu. Do vy, s đu t ca ngân sách đ đào to đi ng ngi lao đng và qun lý
cho các doanh nghip, trong đó, vic đào to ngh có mt ý ngha rt thit thc vi thc
trng ngun nhân lc và nhu cu ca các DNNVV nc ta hin nay.
11
- V tín dng Nhà nc: Tín dng Nhà nc là quan h gia mt bên là Nhà
nc và bên kia là ch th khác trong xã hi. Tín dng Nhà nc bao gm hai mt: mt
mt th hin Nhà nc là ngi đi vay, mt khác th hin Nhà nc là ngi cho vay.
S h tr v mt tài chính cho các DNNVV qua quan h tín dng Nhà nc đc th
hin mt th hai thông qua hình thc cho vay, tài tr u đãi ca Nhà nc cho các
doanh nghip này. Hình thc này đc th hin ch yu thông qua h thng các qu h
tr tài chính Nhà nc.
Qu h tr tài chính đc hình thành trong tin trình đi mi chính sách tài chính
nhm to ra công c tài chính nng đng đ đa dng hóa s huy đng các ngun lc tài
chính ca xã hi vào nhà nc, qua đó tin hành h tr tài chính cho mt s lnh vc
hay hot đng có tính cht u tiên, cn khuyn khích nhm góp phn thúc đy s phát
trin kinh t - xã hi. Trên góc đ này, qu h tr tài chính ca Nhà nc có tác dng
rt tích cc trong vic tng cng thu hút vn đu t ca doanh nghip nói chung và
DNNVV nói riêng. c đim chung ca các qu h tr tài chính Nhà nc:
+ V c bn có ngun gc t NSNN
+ Hot đng theo chính sách ch đ ca Nhà nc, không vì mc tiêu li nhun,
nhng đm bo s bo toàn và phát trin ngun lc ca qu.
+ Phm vi hot đng rng, liên quan đn nhiu đi tng và mc tiêu khác nhau,
bao gm c mc tiêu tng trng kinh t và phát trin xã hi.
+ C ch hot đng linh hot, hot đng theo nguyên tc thu hi, bù đp, bo
toàn và phát trin nên các đi tng tham gia ca qu ch yu chu s ràng
buc bi các li ích kinh t.
+ Hot đng ca các qu này là không n đnh và thng xuyên nh ngân sách
Nhà nc. Chúng hot đng tùy theo hoàn cnh lch s c th ca mi quc
gia. Cho nên có nhng qu ch tn ti trong mt thi gian nht đnh và đn khi
đt đc mc tiêu mà Nhà nc đ ra thì qu chm dt hot đng. Kinh
nghim phát trin ca nhiu nc cng cho thy, trong giai đon to đà cho
công nghip hóa, s phát trin các qu h tr tài chính s giúp cho Nhà nc
12
m rng kh nng huy đng các ngun vn ca xã hi, kt hp cùng vi ngân
sách nhà nc và các công c tài chính khác to nên sc mnh tng hp đ h
tr và thúc đy các doanh nghip tng cng đu t phát trin kinh doanh.
S h tr tài chính cho các DNNVV thông qua các công c tài chính v mô ca
Nhà nc bao gm c h tr trc tip ln h tr gián tip. Vi c ch h tr trc tip,
Nhà nc gây tác đng trc tip làm gia tng thêm ngun vn có tính u đãi cho hot
đng kinh doanh ca các DNNVV. Còn c ch gián tip tuy không đóng góp trc tip
đn s tng vn nhng có nh hng tích cc đn s phát trin kinh doanh ca các
DNNVV, xét trên góc đ nhng li ích mang li t các khon chi ca ngân sách v đu
t c s h tng, phát trin ngun nhân lc.
Tuy nhiên c ch h tr này vn có nhng hn ch: thng b ràng buc bi
nhng th tc quy đnh hành chính; do ngun lc có gii hn nên đi tng và phm vi
h tr cng có nhng gii hn nht đnh. Chính vì l đó, theo kinh nghim ca nhiu
nc, Nhà nc cn phi thit lp c ch h tr tài chính cho các DNNVV thông qua
th trng tài chính.
- V th trng tín dng ngân hàng: tín dng ngân hàng (TDNH) phn ánh quan
h tín dng gia ngân hàng, các t chc tín dng vi các doanh nghip, các tng lp
dân c. S h tr v mt tài chính t phía Nhà nc cho các DNNVV thông qua hình
thc tín dng ngân hàng ch yu đc thc hin bng các khon cho vay các ngân hàng
thng mi quc doanh, qua đó thc hin chính sách h tr vn cho các DNNVV. Tính
cht h tr th hin ch Nhà nc xây dng hành lang pháp lý to điu kin cho các
ngân hàng ni lng điu kin cho vay vn gii hn cho phép, khuyn khích phát trin
nghip v tín dng thuê mua đi vi các doanh nghip này. Các ngân hàng thng mi
ch đng h tr các DNNVV trong vic lp d án sn xut kinh doanh đ tiêu chun
vay vn ngân hàng, loi b s k th ca ngân hàng đi vi các DNNVV ngoài quc
doanh.
ng thi đ h tr các DNNVV tip cn ngun vn tín dng ngân hàng, Nhà
nc có th thành lp và phát trin các đnh ch tài chính thuc s hu Nhà nc đ
13
thc hin chính sách bo lãnh tín dng cho các DNNVV. Theo kinh nghim ca các
nc phát trin cho thy, do b gii hn v quy mô tài sn kinh doanh và mc đ tín
nhim trên th trng, nên các DNNVV khó tip cn rng rãi đn các ngun vn tín
dng ngân hàng. Vì vy vic thành lp các đnh ch tài chính đ bo lãnh tín dng cho
các DNNVV là rt cn thit. Hot đng c bn ca các đnh ch này là thc hin chính
sách bo lãnh nhng khon tín dng ngân hàng ca các DNNVV nhm khuyn khích
các doanh nghip tng cng đu t dài hn, đi mi công ngh, nâng cao nng lc
cnh tranh và hi nhp vào th trng quc t.
- V th trng vn: ht nhân ca nó chính là th trng chng khoán, kênh giao
lu vn hu hiu ca nn kinh t. S h tr v mt tài chính đi vi các DNNVV thông
qua hot đng ca th trng vn là ht sc cn thit. Trc đây, chng khoán ca các
DNNVV không đ tiêu chun đ niêm yt trên th trng chng khoán tp trung.
Nhng t khi Chính ph ban hành Ngh đnh mi, quy đnh li tiêu chí phân loi
DNNVV, thì kênh giao lu vn này gn nh đã đc khai thông, giúp các DNNVV m
rng đc kênh huy đng vn. ây là mt du hiu ht sc kh quan cho các DNNVV.
1.3. Kinh nghim h tr tài chính t phía nhà nc đi vi doanh nghip nh và
va mt s nc và Chính ph Vit Nam
1.3.1. La chn mô hình
Theo Ngân hàng Th gii, Chính ph các quc gia nên tp trung vào hai chc
nng. Mt là gii quyt tht bi ca th trng. Hai là hoàn thin công bng xã hi.
Trong đó có ni dung h tr nhóm dân c d b thng tn. Hiu theo ngha rng,
nhóm d b thng tn còn bao gm c nhng DNNVV - nhng doanh nghip d b
thng tn nht trong cnh tranh. Vit Nam vi hn 90% doanh nghip là DNNVV nh
hin nay cho thy s cn thit phi can thip vào th trng ca Chính ph đ thúc đy
DNNVV phát trin. Bi l vi hn 90% doanh nghip d tn thng nh vy, nu
không có s can thip kp thi ca Chính ph thì nn kinh t Vit Nam s gp rt nhiu
khó khn, có kh nng dn đn suy thoái nu khu vc DNNVV gp khó khn. Có th
nói, phng thc can thip ca chính ph các nc vào th trng đ thúc đy s phát
14
trin DNNVV đã tri qua rt nhiu mô hình khác nhau. Mi mô hình đu có nhng u
đim và hn ch riêng bit. C th nh sau:
1.3.1.1. Mô hình phát trin DNNVV theo đnh hng chính tr
Vi quan đim cho rng, các DNNVV là ni to nhiu công n vic làm cho ngi
lao đng, các nc có dân s đông đã xây dng nhiu chng trình đ h tr phát trin
DNNVV nhm đáp ng các mc tiêu chính tr ca đt nc, đc bit là vn đ gii
quyt công n vic làm cho ngi lao đng, gii quyt các vn đ xã hi hay đ thc
hin chin lc công nghip hoá nông thôn.
Theo quan đim ca chính ph các nc theo trng phái này, thì DNNVV là
nhng thc th yu đui cn đc bo v. Do vy, các chính sách phát trin DNNVV
đc đt ra vào thi đim đó thng không mang các yu t khách quan mà ch yu là
đ thc hin các ch tiêu k hoch đã đc đt ra, nhm thc hin các mc tiêu chính
tr. Các DNNVV đc xem là nhng cu cánh đ to ra công n vic làm, hay là đng
lc chính đ phát trin cân đi vùng và đng thi cng đc xem là lc lng đi trng
đi vi s tp trung quyn lc kinh t ca các doanh nghip ln.
Chính sách ch yu đc chính ph các nc theo mô hình này áp dng là nhng
chng trình xây dng các cm công nghip và khu công nghip cho DNNVV các
vùng kém phát trin. Chính ph u tiên mua hàng hoá do các DNNVV cung cp, nhm
to ra đu ra n đnh cho khu vc doanh nghip này. Ngoài ra, chính ph mt s nc
còn quy đnh hàng trm mt hàng mà ch các DNNVV đc sn xut, cung cp và giao
các ngân hàng nhà nc, ch yu là h thng ngân hàng thng mi ca nhà nc, đm
bo mt t l cho vay nht đnh cho các DNNVV.
Mô hình can thip mnh m c a chính ph nêu trên, trong thi gian đu cng gt
hái đc mt s thành qu nht đnh vi s gia tng nhanh chóng ca khu vc doanh
nghip nh. Tuy nhiên, cng khá nhanh chóng, mô hình này đã bc l nhiu nhc
đim. “Chính sách công nghip trong quá kh đã thng xuyên to ra s phân tán các
th trng gia doanh nghip nh và doanh nghip ln. Nh nghiên cu ca Little,
Mazumdar và Page (1987) v n đã cho thy thc trng là, khu vc doanh nghip
15
ln vi công ngh s dng nhiu vn thì cung cp hàng hoá cho th trng bc cao,
trong khi đó khu vc doanh nghip nh vi công ngh lc hu thì cung cp hàng hoá
kém cht lng cho th trng thp cp. Thc t là, các bin pháp chính sách n
thi gian đó đã to ra mt môi trng thù đch gia hai khu vc doanh nghip luôn xem
phía bên kia nh là đi th và điu này ngn cn nghiêm trng mi quan h sn xut
kinh doanh gia các doanh nghip nh và doanh nghip ln”.
1.3.1.2. Mô hình xúc tin phát trin DNNVV mt cách có la chn
Cho đn nhng nm 70 và đu nhng nm 80 ca th k trc, vi s phát trin
nhanh chóng ca khoa hc công ngh trong các lnh vc công ngh vt liu, công ngh
sn xut k thut cao, cách tip cn ph bin đc nhiu nc áp dng là mô hình xúc
tin phát trin DNNVV mt cách có la chn. Theo cách tip cn này, trng tâm ca
chin lc phát trin DNNVV các nc là chng trình h tr DNNVV trong mt s
ngành sn xut k thut cao hoc dch v mi vi nhng khon tr cp khng l t
ngân sách nhà nc.
Chính sách phát trin DNNVV ca các nc theo mô hình này tp trung ch yu
vào các ni dung sau:
- Th nht, là chính sách h tr DNNVV nhm đáp ng nhng thay đi v môi
trng trong nc và quc t thông qua s điu chnh c cu kinh t vi các bin pháp
h tr DNNVV có la chn theo các chng trình hin đi hoá máy móc thit b và
công ngh sn xut nhm phát trin sn phm mi, nâng cao cht lng sn phm, gim
chi phí sn xut.
- Th hai, là chính sách n đnh hoá và nâng cao nng lc qun lý DNNVV vi
các chng trình thúc đy các hp tác công nghip nh qu mua-bán chung, Qu tng
h vi s tài tr ln t ngân sách nhà nc kt hp mt phn đóng góp t nguyn ca
DNNVV vi mc đích đ giúp DNNVV phát trin k nng qun lý cho ch doanh
nghip.
- Th ba, là các h tr v tài chín h cho DNNVV. Chính ph đã thit lp mng
li các ngân hàng có s đu t ca chính ph ch đ phc v riêng cho các DNNVV.
16
Các ngân hàng thng mi cng phi cam kt dành cho DNNVV vay mc 35 -40%
tng mc cho vay vi lãi sut u đãi do chính ph quy đnh.
Mô hình xúc tin DNNVV này đã giúp cho DNNVV ca mt s nc nh Nht
Bn, Hàn Quc, c đã có nhng bc phát trin đáng k. Tuy nhiên, theo quan đim
ca nhiu nhà kinh t, thì s h tr thái quá ca Chính ph trong nhiu trng hp s
dn đn vic bóp méo th trng đ u tiên phát trin DNNVV làm gim tính cnh
tranh ca các ngành ngh nói chung, đng thi hn ch li th đu t quy mô ln nói
riêng.
1.3.1.3. Mô hình th trng t do:
Quan đim phát trin kinh t ca chính ph mt s nc nh M, Anh, Hng
Kông, Thái Lan (nhng nm 1980) cho rng, chính ph tham d càng ít vào nn kinh t
càng tt. Vai trò ca chính ph là duy trì lut pháp và trt t xã hi, cung cp mt s c
s h tng nh đng xá, đin nc, nhà Thm chí mt s dch v công cng khác
nh cung cp nng lng, giao thông công cng cng đc giao cho khu vc t nhân.
Quan đim ch đo ca trng phái này cho rng, chính ph các nc đang phát trin
theo đui nhng chính sách can thip thái quá vào nn kinh t, dn đn s bóp méo giá
c th trng, ví d nh h tr tín dng, tr giá quá mc hay vic lm dng các bin
pháp phi th trng đ phân b ngun lc đt nc Các nc theo trng phái này
cho rng, phng thc tip cn theo hng th trng t do s gim thiu vic ban hành
các chính sách mt cách tu tin và vic thu li bt chính bng hi l và tham nhng.
“ mt góc đ nào đó, quyt đnh ca Ngân hàng Th gii nm 1991 chm dt toàn b
các khon cho vay trc tip đi vi DNNVV đã phn ánh mt xu th chuyn dch quan
đim t b vic h tr trc tip DNNVV sang các bin pháp h tr gián tip”.
Trong nn kinh t th trng hoàn toàn t do, các DNNVV đc bo tr bi pháp
lut v chng đc quyn, cng t tìm đc các th trng ngách thích hp vi li th
ca sn xut quy mô nh. ng thi, vi c ch này, các doanh nghip đc t do phát
huy các th mnh ca mình trong vic la chn các loi hàng hoá và dch v cung cp.
Do vy, khu vc DNNVV nhiu nc theo trng phái th trng t do cng đt
17
đc nhng thành tu phát trin nht đnh, đóng vai trò quan trng trong phát trin kinh
t ca các nc đó. Tuy nhiên, mô hình phát trin DNNVV theo trng phái này
thng ch đt đc kt qu kh quan ti các nc phát trin, s phân b các ngun lc
đã đc th trng điu tit khá hiu qu. Ngc li, đi vi các nc đang phát trin,
vic áp dng mô hình trên không thu đc kt qu đáng k nào nh trng hp ca
nhiu quc gia châu Phi trong nhiu thp k qua.
1.3.1.4. Mô hình “to điu kin thun li đ DNNVV phát trin”:
n cui thp niên 1980 và đu nhng nm 1990, vi xu hng toàn cu hoá và
khu vc hoá mt cách ph bin, mt mô hình mi vi cách tip cn là “to điu kin
thun li đ DNNVV phát trin”, vi trng tâm nhn mnh vào nng lc cnh tranh ca
DNNVV đc hình thành và tr nên ph bin nhiu nc, đc bit là các nc đang
tham gia sâu rng vào quá trình hi nhp quc t.
Nhiu nhà nghiên cu cho rng, trong vic can thip vào th trng dch v phát
trin cho DNNVV, nhà nc ch nên đóng vai trò là ngi to ra các điu kin thun li
(facilitator) đ th trng cung cp nhng dch v phát trin tt nht cho các DNNVV.
iu đó có ngha là, nhà nc ch nên dng li vic xây dng nng lc cho các nhà
cung ng t nhân, thay vì thành lp ra các t chc cung ng dch v ca nhà nc vi
các công chc quan liêu và cách thc hot đng không theo c ch th trng ca các t
chc đó. ng thi, các nc theo trng phái này cng không hoàn toàn theo mô hình
th trng t do vì cho rng, quá trình gii quyt mi vn đ kinh t ch da trên c s
th trng là quan đim quá đn gin.
Trong điu kin nc ta hin nay nói chung và TPHCM nói riêng, qua xem xét
nhng hn ch ca tng mô hình, có th nói rng, phng thc tip cn ca mô hình
“to điu kin thun li đ DNNVV phát trin” có l là phù hp hn c. Vai trò ca
Nhà nc trong phát trin DNNVV ch nên tp trung vào vic sa cha và bù đp
khim khuyt ca th trng, vi các nhim v ch yu là xây dng các chính sách to
môi trng kinh doanh thun li cho DNNVV, thit k và áp dng các bin pháp nâng
cao kh nng tip cn tài chính đ to điu kin v vn kinh doanh cho DNNVV và