B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T THÀNH PH H CHÍ MINH
HUNH TH L QUYÊN
GII PHÁP PHÁT TRIN HOT NG CUNG
NG DCH V CA NGÂN HÀNG TMCP
SÀI GÒN CÔNG THNG
LUN VN THC S KINH T
NGI HNG DN KHOA HC:
PGS.TS PHM VN NNG
TP H Chí Minh – Nm 2011
Trang 1
THT: Hunh Th L Quyên HDKH: PGS.TS Phm Vn Nng
B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T THÀNH PH H CHÍ MINH
HUNH TH L QUYÊN
GII PHÁP PHÁT TRIN HOT NG CUNG
NG DCH V CA NGÂN HÀNG TMCP
SÀI GÒN CÔNG THNG
Chuyên ngành : Kinh t Tài chính – Ngân hàng
Mã s : 60.31.12
LUN VN THC S KINH T
NGI HNG DN KHOA HC:
PGS.TS PHM VN NNG
TP H Chí Minh – Nm 2011
Trang 2
THT: Hunh Th L Quyên HDKH: PGS.TS Phm Vn Nng
MC LC
Trang ph bìa
Mc lc
Danh mc các ch vit tt
Danh mc các bng, biu
M đu
CHNG 1. TNG QUAN V DCH V NGÂN HÀNG
1.1 . Khái nim dch v NH 10
1.2 . Các loi hình dch v NH 10
1.2.1. Dch v gi h, qun lý h tài sn tài chính 10
1.2.2. Dch v huy đng vn 11
1.2.3. Dch v cp tín dng 11
1.2.4. Dch v m tài khon thanh toán cho khách hàng 19
1.2.5. Dch v cung ng các phng tin thanh toán 21
1.2.6. Cung ng các dch v thanh toán 23
1.2.7. Dch v kinh doanh ngoi t 26
1.2.8. Các dch v khác 29
1.3 . Các yu t tác đng đn phát trin dch v NH 30
1.3.1. Nng lc tài chính, vn ch s hu 30
1.3.2. Mng li hot đng 30
1.3.3. Nng lc qun tr 31
1.3.4. Các đi tng s dng dch v tài chính NH 31
Trang 3
THT: Hunh Th L Quyên HDKH: PGS.TS Phm Vn Nng
1.4 Mt s ch tiêu đánh giá s phát trin dch v NH 32
1.4.1. S lng khách hàng và th phn 32
1.4.2. S gia tng doanh thu và li nhun 32
1.4.3. Gia tng mc đ hài lòng ca khách hàng 32
1.5 Kinh nghim v cung ng dch v NH các nc 33
1.5.1. Kinh nghim ca Trung Quc 33
1.5.2. Kinh nghim t mt s NH nc ngoài Vit Nam 35
1.5.3. Bài hc kinh nghim cho SAIGONBANK 36
Kt lun chng 1
CH
NG 2: THC TRNG HOT NG CUNG NG DCH V NGÂN
HÀNG CA SAIGONBANK
2.1. Gii thiu s lc v SAIGONBANK 40
2.2. Khái quát môi trng kinh doanh ca NHTM trong 09 tháng đu nm 201142
2.3. Thc trng cung ng dch v NH ca SAIGONBANK 44
2.3.1. Thc trng hot đng huy đng vn 44
2.3.2. Thc trng hot đng cho vay 50
2.3.3. Thc trng cung ng các dch v cp tín dng khác 57
2.3.4. Hat đng kinh doanh th 60
2.3.5. Dch v thanh toán 63
2.4. Kt qu kho sát khách hàng v cung ng dch v ca SAIGONBANK 64
2.5. Phân tích ma trn SWOT 66
2.5.1. ánh giá chung tình hình hot đng kinh doanh ca SAIGONBANK 66
2.5.2. im mnh . 69
2.5.3. im yu 70
Trang 4
THT: Hunh Th L Quyên HDKH: PGS.TS Phm Vn Nng
2.5.4. C hi 72
2.5.5. Thách thc 75
Kt lun chng 2
CHNG 3: GII PHÁP PHÁT TRIN HOT NG CUNG NG DCH
V NGÂN HÀNG CA NGÂN HÀNG TMCP SÀI GÒN CÔNG THNG.
3.1. nh hng ch yu hot đng ngân hàng t nay đn 2020 80
3.2. nh hng phát trin ca SAIGONBANK 83
3.3. Gii pháp góp phn phát trin dch v ngân hàng ca SAIGONBANK 85
3.3.1. Phát trin dch v huy đng vn 86
3.3.2. Phát trin d
ch v cp tín dng 86
3.3.3. Phát trin dch v thanh toán 90
3.3.4. Xây dng h thng d liu thông tin khách hàng 91
3.3.5. Mt s gii pháp khác 91
3.4. Mt s kin ngh vi NHNN 92
Kt lun chng 3
Kt lun
Tài liu tham kho
Trang 5
THT: Hunh Th L Quyên HDKH: PGS.TS Phm Vn Nng
DANH MC CÁC CH VIT TT
ACB : Ngân hàng Thng Mi C phn Á Châu
DNNVV : doanh nghip nh và va
NDT : Nhân dân t
NH : Ngân hàng
NHNN : Ngân hàng Nhà nc
NHTM : Ngân hàng Thng mi
PBOC : Ngân hàng Trung ng Trung Quc
TPHCM : Thành ph H Chí Minh
TCTD : T chc tín dng
TMCP : Thng mi c phn
TTKDTM : thanh toán không dùng tin mt
UBND : y Ban Nhân Dân
SAIGONBANK : Ngân hàng Thng Mi C phn Sài Gòn Công Thng
WTO : T chc Thng Mi Th gii
Trang 6
THT: Hunh Th L Quyên HDKH: PGS.TS Phm Vn Nng
DANH MC CÁC BNG, BIU, S
Bng biu
:
Bng 2.1 : Vn điu l 40
Bng 2.2 : Huy đng vn phân theo đi tng 44
Bng 2.3 : Huy đng vn phân theo khu vc 45
Bng 2.4 : Huy đng vn phân theo thi gian 46
Bng 2.5 : D n cho vay phân theo thi gian 50
Bng 2.6 : D n cho vay phân theo khu vc 50
Bng 2.7 : D n cho vay phân theo nhóm n 51
Bng 2.8 : Hin trng tài chính ngành ngân hàng 54
Bng 2.9 : Doanh s thanh toán quc t 57
Bng 2.10 : D n bo lãnh 58
Bng 2.11 : C cu c đông ca SAIGONBANK đn ngày 31/12/2010 66
Bng 2.12 : Các ch tiêu tài chính nm 2009, 2010 và 09 tháng đu nm ca
SAIGON BANK 67
Biu đ:
Biu đ 2.1 : Huy đng vn phân theo đi tng 45
Biu đ 2.2 : Huy đng vn phân theo khu vc 46
Biu đ 2.3 : Huy đng vn phân theo thi gian 47
Biu đ 2.4 : D n cho vay phân theo thi gian 50
Biu đ 2.5 : D n cho vay phân theo khu vc 51
Biu đ 2.6 : D n cho vay phân theo nhóm n 52
Biu đ 2.7 : Th phn th nm 2010 62
Biu đ 2.8 : S lng ATM, POS qua các nm 63
Biu đ 2.9 : i t
ng kho sát theo gii tính 64
Biu đ 2.10 : i tng kho sát theo đ tui 64
Biu đ 2.11 : Các ch tiêu v kt qu hat đng ca SAIGON BANK 68
S đ:
S đ 2.1 : T chc hot đng 41
Trang 7
THT: Hunh Th L Quyên HDKH: PGS.TS Phm Vn Nng
M U
1. Tính cp thit ca đ tài
H thng NH là huyt mch ca nn kinh t, có th nói nhìn vào hiu qu hot
đng ca ngành NH s bit đc sc khe ca mt nn kinh t.
Chính vì vy, trc tình hình kinh t khó khn nh hin nay, vn đ tn ti, đt
đc li nhun và phát trin lâu dài là vn đ cp thit hin nay ca các NH th
ng
mi có quy mô nh Vit Nam.
Trc s phát trin ca nn kinh t Vit Nam, cng nh xu th hi nhp nn kinh t
th gii, thì các NH trong nc cn có chin lc, hng đi đúng đn nhm đt
đc hiu qu hot đng nh mong mun và s phát trin bn vng lâu dài.
SAIGONBANK là mt trong nhng NH TMCP ra đi sm nht trong c nc,
trong thi gian qua SAIGONBANK đã có nhng bc tin đáng k. Tuy nhiên,
đng trc thách thc v sc ép cnh tranh t các ngân hàng trong nc và ngân
hàng nc ngoài v tài chính, công ngh, nhân lc; trc các nhu cu giao dch
ngày càng m rng, đòi hi s nhanh chóng, thun tin ca khách hàng,
SAIGONBANK cn phi phát trin hot đng cung ng dch v NH nhm hng
đn s phát trin lâu dài, bn vng. Vì vy, tác gi chn đ tài “ Gii pháp phát
trin hot đng cung ng dch v ngân hàng ca Ngân hàng TMCP Sài Gòn Công
Thng”.
2. Mc tiêu nghiên cu đ tài
tài đi vào nghiên cu trng tâm nh sau:
Nghiên cu khái quát v dch v NH
Tìm hiu thc trng cung ng dch v NH ca Ngân hàng TMCP Sài Gòn
Công Thng, đ t đó phân tích nhng đim mnh, đim yu, c hi cng nh
thách thc ca Ngân hàng TMCP Sài Gòn Công Th
ng.
Trang 8
THT: Hunh Th L Quyên HDKH: PGS.TS Phm Vn Nng
Trên c s nhng vn đ đã phân tích, lun vn đ xut mt s gii pháp
phát trin dch v NH ca Ngân hàng TMCP Sài Gòn Công Thng nhm nâng
cao v th ca Ngân hàng TMCP Sài Gòn Công Thng trên th trng.
3. i tng và phm vi nghiên cu
i tng nghiên cu và phm vi nghiên cu: h thng NH thng mi Vit
Nam và tp trung vào Ngân hàng TMCP Sài Gòn Công Thng.
4. Ý ngha khoa hc và th
c tin ca đ tài
Mt phn nào giúp Ban lãnh đo cng nh nhân viên Ngân hàng TMCP Sài
Gòn Công Thng nhìn li hiu qu dch v NH đã cung ng cho khách hàng trong
thi gian qua. T đó, đa ra đnh hng đi mi, phát trin dch v NH trong thi
gian ti.
5. Kt cu ca lun vn
Bao gm 3 chng:
Chng 1: Tng quan v dch v NH
Chng 2: Thc trng cung ng d
ch v NH ca NH TMCP Sài Gòn Công
Thng.
Chng 3: Gii pháp và mt s đ xut phát trin dch v NH ti NH TMCP Sài
Gòn Công Thng.
Xin chân thành cm n Thy PGS-TS Phm Vn Nng đã tn tình hng dn tôi
thc hin lun vn này, chân thành cm n các Thy Cô đã tn tình ging dy,
truyn đt kin thc cho tôi trong sut khóa hc. Mc dù có s c gng trong quá
trình thc hi
n đ hòan thin lun vn nhng s không tránh khi nhng sai sót,
hn ch, vì vy, rt mong nhn đc s lng th t các Quý Thy Cô. S ch bo
và đóng góp ý kin t các Quý Thy Cô là ngun đng viên rt ln đi vi tôi! Mt
ln na, tôi xin đc chân thành cm n!
Trang 9
THT: Hunh Th L Quyên HDKH: PGS.TS Phm Vn Nng
CHNG 1.
TNG QUAN V DCH V NGÂN HÀNG
Trang 10
THT: Hunh Th L Quyên HDKH: PGS.TS Phm Vn Nng
1.1 KHÁI NIM DCH V NGÂN HÀNG
NH là loi hình t chc tín dng có th đc thc hin tt c các hot đng NH
theo quy đnh ca Lut các t chc tín dng s 47/2010/QH12 có hiu lc k t
ngày 01/01/2011. Theo tính cht và mc tiêu hot đng, các loi hình NH bao gm
NH thng mi, NH chính sách, NH hp tác xã.
NH thng mi là loi hình NH đc thc hin tt c các hot đng NH và các
ho
t đng kinh doanh khác theo quy đnh ca Lut các t chc tín dng nhm mc
tiêu li nhun.
Hot đng NH là vic kinh doanh, cung ng thng xuyên mt hoc mt s các
nghip v nh nhn tin gi; cp tín dng; cung ng dch v thanh toán qua tài
khon.
Dch v NH là hot đng kinh doanh trong lnh vc tài chính, tin t ca các NH và
các t chc phi ngân hàng. Ch th ca h
p đng kinh doanh dch v NH là các
bên tham gia quan h gia mt bên là doanh nghip kinh doanh (có th là NH hoc
t chc phi ngân hàng) và mt bên là các t chc, cá nhân nhn cung ng dch v.
Hp đng ghi nhn thông qua các giy t có giá tr, ni dung quy đnh rõ quyn và
ngha v c th ca các bên tham gia quan h. Khách th ca quan h là li nhun
mà các bên cùng hng ti.
1.2 CÁC LOI HÌNH DCH V NGÂN HÀNG
1.2.1 Dch v
gi h, qun lí h tài sn tài chính
Tài sn tài chính là nhng chng khoán (tài sn vô hình) hay trái quyn
đc tham gia mua bán trên th trng chng khoán, nó bao gm: trái phiu chính
ph, trái phiu kho bc, trái phiu công ty, c phiu thông thng, c phiu u đãi,
s tin gi tit kim.
NH bo qun tài sn ca khách hàng ti phòng bo mt kiên c hay trong
két hoc t st ca ngân hàng. Ngoài ra, NH có th cung cp thêm các dch v cho
khách hàng khi có yêu cu đi vi các loi tài sn có phát sinh lãi, n nh các loi
Trang 11
THT: Hunh Th L Quyên HDKH: PGS.TS Phm Vn Nng
chng khoán. NH s đóng vai trò là ngi qun lý thu – chi lãi, n thay cho khách
hàng.
Dch v này gm có:
a. Nhn gi h các tài sn có giá tr ca khách hàng vi các hình thc
nhn: vô danh, hu danh.
b. Cho thuê phng tin bo qun nh két, t st đc lp đt trong
phòng bo mt chng trm, chng cháy.
1.2.2 Dch v huy đng vn
ây là dch v truyn th
ng và ch yu trong hot đng ngân hàng. Nhn
tin gi là hot đng nhn tin ca t chc, cá nhân di hình thc tin gi không
k hn, tin gi có k hn, tin gi tit kim, phát hành chng ch tin gi, k
phiu, tín phiu và các hình thc nhn tin gi khác theo nguyên tc có hoàn tr
đy đ tin gc, lãi cho ngi gi tin theo tha thun.
1.2.3 Dch v cp tín dng
ây là dch v đi lin vi dch v huy đng vn. Cp tín dng là vic
tha thun đ t chc, cá nhân s dng mt khon tin hoc cam kt cho phép s
dng mt khon tin theo nguyên tc có hoàn tr bng nghip v cho vay, chit
khu, cho thuê tài chính, bao thanh toán, bo lãnh NH và các nghip v cp tín
dng khác.
1.2.3.1. Cho vay
Là hình thc cp tín dng, theo đó bên cho vay giao hoc cam kt giao cho
khách hàng mt khon tin đ s dng vào mc đích xác đnh trong mt thi gian
nht đnh theo tha thun vi nguyên tc có hoàn tr c gc và lãi. Mt s hình
thc cho vay ch yu nh sau:
Dch v cho vay tài tr sn xut kinh doanh:
NH cung cp dch v này nhm đáp ng v
n cho nhu cu sn xut kinh
doanh, dch v, đi sng thông qua các phng thc cho vay hn mc tín dng,
Trang 12
THT: Hunh Th L Quyên HDKH: PGS.TS Phm Vn Nng
cho vay tng ln, cho vay tr góp, cho vay theo hn mc thu chi, cho vay thông
qua nghip v phát hành và s dng th tín dng…
Dch v cho vay đu t phát trin:
Thc cht là NH cho vay trung, dài hn đ tài tr cho các doanh nghip
trong các d án đu t nh các công trình xây dng c bn mi, ci to và m rng
quy mô sn xut kinh doanh, khôi phc hoc thay th tài sn c đnh, ci tin và
h
p lý hoá sn xut kinh doanh. ây là hình thc tài tr đu t ph bin các nc
đang phát trin.
Dch v tín dng tiêu dùng:
ây là loi tín dng sinh hot, cho vay đ phc v mc đích tiêu dùng.
Thu chi: Là vic cho vay mà t chc tín dng tho thun bng vn bn
chp thun cho khách hàng chi vt s tin có trên tài khon thanh toán ca khách
hàng phù hp vi các quy đnh ca Chính ph
và NHNN Vit Nam v hot đng
thanh toán qua các t chc cung ng dch v thanh toán.
S tin thu chi tài khon thanh toán là khon vay ca ngi s dng dch v thanh
toán đi vi t chc cung ng dch v thanh toán. Vic cho phép thu chi tài khon
thanh toán đc coi nh chp thun cho vay và phi tuân th nguyên tc đm bo
kh nng hoàn tr c gc và lãi s tin thu chi trong thi hn do hai bên tho
thun.
1.2.3.2. Chit khu, tái chit khu công c chuyn nhng và giy
t có giá khác:
Theo Lut các T chc Tín dng s 47/2010/QH12 đc Quc hi nc
Cng hòa xã hi ch ngha Vit Nam khóa XII, k hp th 7 thông qua ngày 16
tháng 6 nm 2010 thì Chit khu là vic mua có k hn hoc mua có bo lu quyn
truy đòi các công c chuyn nhng, giy t có giá khác c
a ngi th hng
trc khi đn hn thanh toán.
Trang 13
THT: Hunh Th L Quyên HDKH: PGS.TS Phm Vn Nng
Theo Quyt đnh ca Thng đc NHNN Vit Nam s 1325/2004/Q-
NHNN ngày 15 tháng 10 nm 2004 thì Chit khu đc hiu là vic t
chc tín dng mua giy t có giá cha đn hn thanh toán ca khách hàng.
Tái chit khu là vic t chc tín dng mua li giy t có giá cha đn hn thanh
toán và đã đc chit khu theo phng thc mua hn.
Vic chit khu, tái chit kh
u giy t có giá ca t chc tín dng đi vi
khách hàng phi đm bo các nguyên tc sau đây:
- Thc hin theo tho thun gia t chc tín dng vi khách hàng mà
các tha thun đó phù hp vi quy đnh ti Quy ch này, các quy đnh
ca pháp lut có liên quan và thông l quc t;
- T chc tín dng thu hi đy đ, đúng hn s ti
n đã chit khu, tái
chit khu và lãi sut chit khu, tái chit khu giy t có giá và thc
hin đúng các quy đnh ca NHNN Vit Nam v các t l bo đm an
toàn;
- i vi giy t có giá có mnh giá ghi bng ngoi t, vic chit khu,
tái chit khu phi phù hp vi quy đnh v qun lý ngoi hi ca
Chính ph và hng dn ca NHNN Vit Nam.
Các loi giy t có giá đc t chc tín dng la chn chit khu, tái chit
khu bao gm:
- Các giy t có giá ca t chc tín dng phát hành theo quy đnh ca
Lut Các t chc tín dng và hng dn ca NHNN Vit Nam.
- Tín phiu NHNN phát hành theo quy đnh ca NHNN Vit Nam.
- Các loi trái phiu đc phát hành theo quy đnh ca Chính ph và
h
ng dn ca B Tài chính, bao gm: Tín phiu kho bc; Trái phiu
kho bc; Trái phiu công trình trung ng; Trái phiu đu t; Trái
phiu ngoi t; Công trái xây dng T quc; Trái phiu đc Chính
ph bo lãnh; Trái phiu Chính quyn đa phng.
Trang 14
THT: Hunh Th L Quyên HDKH: PGS.TS Phm Vn Nng
- Các tín phiu, k phiu, trái phiu do t chc khác phát hành và đc
chit khu, tái chit khu theo quy đnh ca pháp lut.
1.2.3.3. Dch v bo lãnh ngân hàng:
Bo lãnh NH là hình thc cp tín dng, theo đó t chc tín dng cam kt vi
bên nhn bo lãnh v vic t chc tín dng s thc hin ngha v tài chính thay cho
khách hàng khi khách hàng không thc hin hoc thc hi
n không đy đ ngha v
đã cam kt; khách hàng phi nhn n và hoàn tr cho t chc tín dng theo tha
thun.
Các loi bo lãnh:
- Bo lãnh vay vn: là cam kt ca t chc tín dng vi bên nhn bo
lãnh, v vic s tr n thay cho khách hàng trong trng hp khách
hàng không tr hoc không tr đy đ, đúng hn n vay đi vi bên
nhn b
o lãnh.
- Bo lãnh thanh toán: là cam kt ca t chc tín dng vi bên nhn
bo lãnh, v vic s thc hin ngha v thanh toán thay cho khách
hàng trong trng hp khách hàng không thc hin hoc thc hin
không đy đ ngha v thanh toán ca mình khi đn hn.
- Bo lãnh d thu: là cam kt ca ca t chc tín dng vi bên mi
thu, đ bo đm ngh
a v tham gia d thu ca khách hàng. Trng
hp, khách hàng phi np pht do vi phm quy đnh đu thu mà
không np hoc không np đy đ tin pht cho bên mi thu thì t
chc tín dng s thc hin thay.
- Bo lãnh thc hin hp đng: là cam kt ca t chc tín dng vi bên
nhn bo lãnh, bo đm vic thc hin đúng và đy đ các ngha v
ca khách hàng theo hp đng đã ký kt vi bên nhn bo lãnh.
Trng hp khách hàng vi phm hp đng và phi bi thng cho
bên nhn bo lãnh mà không thc hin hoc thc hin không đy đ
thì t chc tín dng s thc hin thay.
Trang 15
THT: Hunh Th L Quyên HDKH: PGS.TS Phm Vn Nng
- Bo lãnh bo đm cht lng sn phm: là cam kt ca ca t chc
tín dng vi bên nhn bo lãnh, bo đm vic khách hàng thc hin
đúng các tho thun v cht lng ca sn phm theo hp đng đã ký
kt vi bên nhn bo lãnh. Trng hp khách hàng vi phm cht
lng sn phm và phi bi thng cho bên nhn bo lãnh mà không
thc hin hoc thc hin không đy đ thì t chc tín dng s thc
hin thay.
- Bo lãnh hoàn tr tin ng trc: là cam kt ca t chc tín dng vi
bên nhn bo lãnh v vic bo đm ngha v hoàn tr tin ng trc
ca khách hàng theo hp đng đã ký kt vi bên nhn bo lãnh.
Tr
ng hp khách hàng vi phm hp đng và phi hoàn tr tin ng
trc mà không hoàn tr hoc hoàn tr không đy đ thì t chc tín
dng s thc hin thay.
- “Bo lãnh đi ng” là cam kt ca t chc tín dng (bên bo lãnh đi
ng) vi bên bo lãnh v vic s thc hin ngha v tài chính cho bên
bo lãnh, trong trng hp bên bo lãnh thc hin bo lãnh và phi
tr thay cho khách hàng ca bên bo lãnh, đi ng vi bên nhn bo
lãnh.
- “Xác nhn bo lãnh” là cam kt bo lãnh ca t chc tín dng (bên
xác nhn bo lãnh) đi vi bên nhn bo lãnh, v vic bo đm kh
nng thc hin ngha v bo lãnh ca bên bo lãnh đi vi khách
hàng.
- Các loi bo lãnh khác pháp lut không cm và phù hp v
i thông l
quc t.
Bo lãnh NH phi đc thc hin bng vn bn, bao gm các hình thc
sau:
- Hp đng bo lãnh;
- Th bo lãnh;
Trang 16
THT: Hunh Th L Quyên HDKH: PGS.TS Phm Vn Nng
- Các hình thc khác pháp lut không cm và phù hp vi thông l
quc t.
Dch v bo lãnh ca các t chc tín dng hin đang đc thc hin theo Quyt
đnh s 26/2006/Q-NHNN ngày 26 tháng 6 nm 2006 ca Thng đc NH Nhà
nc Vit Nam.
1.2.3.4. Phát hành th tín dng
Phát hành th tín dng là mt trong nhng hot đng cp tín dng cu
ngân hàng.
Th ngân hàng: Là phng ti
n do t chc phát hành th phát hành đ
thc hin giao dch th theo các điu kin và điu khon đc các bên tho
thun.
Theo phm vi lãnh th s dng th, th bao gm: th ni đa và th quc
t.
Th ni đa: Là th đc t chc phát hành th ti Vit Nam phát
hành đ giao dch trong lãnh th nc Cng Hoà Xã Hi Ch Ngh
a Vit
Nam.
Th quc t: Là th đc t chc phát hành th ti Vit Nam phát
hành đ giao dch trong và ngoài lãnh th nc Cng Hoà Xã Hi Ch
Ngha Vit Nam; hoc là th đc t chc nc ngoài phát hành và giao
dch trong lãnh th nc Cng Hoà Xã Hi Ch Ngha Vit Nam.
Theo ngun tài chính đm bo cho vic s dng th, th bao gm: th ghi
n, th tín dng, th tr trc.
Th trong Quy ch đc ban hành kèm theo Quyt đnh s 20/2007/Q -
NHNN ngày 15 tháng 5 nm 2007 ca Thng đc NH Nhà nc không bao gm
các loi th do các nhà cung ng hàng hóa, dch v phát hành đ s dng trong vic
thanh toán hàng hóa, dch v cho chính các t chc phát hành đó.
Trang 17
THT: Hunh Th L Quyên HDKH: PGS.TS Phm Vn Nng
Th ghi n (debit card): Là th cho phép ch th thc hin giao dch th
trong phm vi s tin trên tài khon tin gi thanh toán ca ch th m ti mt t
chc cung ng dch v thanh toán đc phép nhn tin gi không k hn.
Th tín dng (credit card): Là th cho phép ch th thc hin giao dch th
trong phm vi hn mc tín dng đã đc cp theo tho thun vi t chc phát hành
th.
Th tr trc (prepaid card): Là th cho phép ch th thc hin giao dch th
trong phm vi giá tr tin đc np vào th tng ng vi s tin mà ch th đã tr
trc cho t chc phát hành th.
Th tr trc bao gm: Th tr trc xác đnh danh tính (th tr trc đnh
danh) và th tr trc không xác đnh danh tính (th tr trc vô danh).
1.2.3.5. Bao thanh toán
Bao thanh toán là hình thc cp tín dng cho bên bán hàng hoc bên mua
hàng thông qua vic mua li có bo lu quyn truy đòi các khon phi thu hoc các
khon phi tr phát sinh t vic mua, bán hàng hoá, cung ng dch v theo hp
đng mua, bán hàng hoá, cung ng dch v.
Hot đng bao thanh toán phi đm bo các nguyên tc sau:
- m bo an toàn trong hot đng ca t ch
c tín dng đc thc hin
bao thanh toán và phù hp vi qui đnh ca pháp lut Vit Nam;
- m bo các quyn, ngha v và li ích hp pháp ca các bên tham
gia vào hp đng bao thanh toán và các bên có liên quan đn khon
phi thu;
- Khon phi thu đc bao thanh toán phi có ngun gc t các hp
đng mua, bán hàng, cung ng dch v phù hp vi qui đnh ca pháp
lut liên quan.
n v bao thanh toán đc thc hi
n các hình thc bao thanh toán sau:
Trang 18
THT: Hunh Th L Quyên HDKH: PGS.TS Phm Vn Nng
- Bao thanh toán có quyn truy đòi: đn v bao thanh toán có quyn đòi
li s tin đã ng trc cho bên bán hàng khi bên mua hàng không có
kh nng hoàn thành ngha v thanh toán khon phi thu.
- Bao thanh toán không có quyn truy đòi: đn v bao thanh toán chu
toàn b ri ro khi bên mua hàng không có kh nng hoàn thành ngha
v thanh toán khon phi thu. n v bao thanh toán ch có quyn đòi
li s tin đã ng trc cho bên bán hàng trong trng hp bên mua
hàng t chi thanh toán khon phi thu do bên bán hàng giao hàng
không đúng nh tho thun ti hp đng mua, bán hàng hoc vì mt
lý do khác không liên quan đn kh nng thanh toán ca bên mua
hàng.
n v bao thanh toán đc thc hin bao thanh toán trong nc và bao
thanh toán xut-nhp khu.
- Bao thanh toán trong nc: là vic bao thanh toán da trên hp đng
mua, bán hàng, trong đó bên bán hàng và bên mua hàng là ngi c
trú theo quy đnh ca pháp lut v qun lý ngoi hi.
- Bao thanh toán xut-nhp kh
u: là vic bao thanh toán da trên hp
đng xut- nhp khu.
Các phng thc bao thanh toán:
- Bao thanh toán tng ln: n v bao thanh toán và bên bán hàng thc
hin các th tc cn thit và ký hp đng bao thanh toán đi vi các
khon phi thu ca bên bán hàng.
- Bao thanh toán theo hn mc: n v bao thanh toán và bên bán hàng
tho thun và xác đnh mt hn mc bao thanh toán duy trì trong mt
khong thi gian nht đnh.
- ng bao thanh toán: hai hay nhiu đ
n v bao thanh toán cùng thc
hin hot đng bao thanh toán cho mt hp đng mua, bán hàng,
Trang 19
THT: Hunh Th L Quyên HDKH: PGS.TS Phm Vn Nng
cung ng dch v trong đó mt đn v bao thanh toán làm đu mi
thc hin vic t chc đng bao thanh toán.
1.2.4 M tài khon thanh toán cho khách hàng
M tài khon thanh toán cho khách hàng là mt trong nhng dch v NH cung cp
cho khách hàng.
Tài khon thanh toán là tài khon do ngi s dng dch v thanh toán m ti các t
chc cung ng dch v thanh toán đ thc hin giao dch thanh toán theo quy đnh
ca NHNN.
M
i khách hàng có quyn m mt hay nhiu tài khon tin gi mt hay nhiu ni,
có th là ni c trú, ni đt tr s chính hay ni khác tùy theo nhu cu s dng tr
trng hp có quy đnh khác.
Ch tài khon là ngi đng tên m tài khon. i vi tài khon ca cá nhân, ch
tài khon là cá nhân đng tên m tài khon. i vi tài khon ca t chc, ch tài
khon là ngi đi din theo pháp lut hoc đi din theo y quyn ca t chc m
tài khon.
ng ch tài khon là hai hay nhiu ngi cùng đng tên m tài khon.
Ch tài khon đc quyn s dng tài khon hoc y quyn s dng tài khon theo
quy đnh:
- Ch tài khon có quyn s dng s tin trên tài khon thanh toán
thông qua các lnh thanh toán phù h
p vi quy đnh ca NH Nhà
nc và pháp lut khác có liên quan.
- Ch tài khon có ngha v tuân th các quy đnh ca Ngh đnh này
và pháp lut khác có liên quan trong vic s dng tài khon thanh
toán.
- Ch tài khon đc y quyn cho ngi khác bng vn bn s dng
tài khon theo quy đnh ca pháp lut. Ngi đc u quyn có
Trang 20
THT: Hunh Th L Quyên HDKH: PGS.TS Phm Vn Nng
quyn hn và ngha v nh ch tài khon trong phm vi đc u
quyn và không đc y quyn li cho ngi th ba.
i vi ch tài khon đng s hu, ngoài các quy đnh trên còn phi tuân th thêm
các quy đnh sau:
- Mi giao dch thanh toán trên tài khon ch đc thc hin khi có s
chp thun ca tt c nhng ngi là đng ch tài khon.
- ng ch tài khon đc y quyn cho ngi khác s dng tài khon
trong phm vi quyn và ngha v ca mình. Vic y quyn phi đc
lp thành vn bn theo quy đnh ca pháp lut.
- Trng hp mt đng ch tài khon b cht, b tuyên b mt tích
hoc mt nng lc hành vi dân s thì quyn s dng tài khon và
ngha v phát sinh t vic s dng tài khon ca ngi đó đc thc
hin theo quy đnh ca pháp lut.
Ch tài khon thc hin giao dch thanh toán trên tài khon thanh toán m ti t
chc cung ng dch v thanh toán.
Tài khon thanh toán s đc đóng khi ch tài khon yêu cu; khi cá nhân có tài
khon b cht, mt tích hoc mt nng lc hành vi dân s; khi t chc có tài kho
n
chm dt hot đng theo quy đnh ca pháp lut; hoc khi t chc cung ng dch
thanh toán quyt đnh đóng tài khon trong trng hp ch tài khon vi phm pháp
lut trong thanh toán hoc vi phm tho thun vi t chc cung ng dch v thanh
toán; hoc khi tài khon có s d thp và không hot đng trong thi hn nht đnh
theo quy đnh ca t chc cung ng dch v thanh toán.
1.2.5 Cung ng các phng tin thanh toán
Phng tin thanh toán là tin mt và các phng tin thanh toán không dùng tin
mt đc s dng nhm thc hin giao dch thanh toán.
Các phng tin thanh toán bao gm:
- Tin mt;
Trang 21
THT: Hunh Th L Quyên HDKH: PGS.TS Phm Vn Nng
- Séc thanh toán bao gm các loi séc chuyn khon, séc cá nhân, séc
bo chi.
Phân loi theo xác đnh ngi th hng:
+ Séc lnh: tr tin cho cá nhân hoc thc th có tên ghi trên séc
hoc tr cho bên đc chuyn nhng
+ Séc vô danh: tr tin cho ngi nm gi t séc
Phân loi theo các yêu cu đ đm bo an toàn trong thanh toán séc
+ Séc trn: mt sau đ trng hoàn toàn, séc này có th đc NH tr
tin mt.
+ Séc gch chéo: mt sau đc gch hai đng chéo song song, séc
này ch có th đc tr tin bng hình thc ghi có vào tài khon
ca ngi th hng ti ngân hàng.
+ Séc gch chéo đc bit: mt trc hoc mt sau ca t séc đc
gch hai đng chéo song song, gia hai đng chéo là tên NH
hoc c chi nhánh ngân hàng. Séc này ch có th đc np vào
NH hay chi nhánh NH ghi trên đó. Ngoài ra séc gch chéo đc
bit cng có th ghi tên NH nh thu đ thun tin cho vic gii
quyt khi séc b NH thanh toán t chi thanh toán.
Ngoài ra, theo mc đ đm bo s nhn đc tin cho ngi th
hng còn có:
+ Séc NH (hay séc tin mt): là séc do NH phát hành nên ngi th
hng s đc đm bo thanh toán tr trng hp phát hin ra t
séc đã b gian ln. S d nó đc gi là séc tin mt vì có giá tr
gn nh
tin mt do s đc thanh toán ngay
+ Séc bo chi là mt t séc đc NH ca ngi phát hành đm bo
rng tài khon ca ngi đó có đ tin đ đc trích ra khi thanh
Trang 22
THT: Hunh Th L Quyên HDKH: PGS.TS Phm Vn Nng
toán. Trong trng hp này, NH thng ghi hoc đóng du bo
chi lên t séc.
- Lnh chi hoc y nhim chi: là lnh chi tin ca ch tài khon, đc
lp theo mu quy đnh ca ngân hàng, yêu cu NH phc v trích tài
khon ca mình đ tr tin cho ngi th hng có tài khon ti cùng
NH hay khác ngân hàng, cùng đa phng hay khác đa phng
thanh toán, hoc chuyn vào tài khon khác ca chính mình. Vi
điu
kin là khách hàng phi có s d trên tài khon đ đm bo thanh
toán, du và ch ký khp vi mu đã đng ký ti ngân hàng, lnh
thanh toán ca khách hàng đc NH thc hin ngay trong ngày làm
vic. Nu tài khon ca khách hàng không đ tin hoc lnh chi lp
không hp l thì NH có quyn t chi thc hin lnh.
- U nhim thu: là mt th thc thanh toán đc ti
n hành trên c s
giy u nhim thu và các chng t hoá đn do ngi bán lp và
chuyn đn NH phc v mình đ yêu cu thu h tin t ngi mua v
hàng hoá đã giao, dch v đã cung ng phù hp vi nhng điu kin
thanh toán đã ghi trong hp đng kinh t. iu kin đ s dng u
nhim thu là khách hàng mua và bán phi thng nht tho thun dùng
hình thc này trong thanh toán tin hàng, dch v ln nhau và ch thu
đc trong trng hp ngi tr tin cng phi có tài khon ti mt
NH khác. Khi nhn đc giy u nhim thu, trong vòng mt ngày
làm vic, NH bên tr tin trích tài khon ca bên tr tin đ tr ngay
cho ngi th hng đ hoàn tt vic thanh toán.
- Th ngân hàng;
- Các phng tin thanh toán khác theo quy đnh ca pháp lut
1.2.6 Cung ng dch v thanh toán
NH cung ng các dch v thanh toán sau đây cho khách hàng:
Trang 23
THT: Hunh Th L Quyên HDKH: PGS.TS Phm Vn Nng
a) Thc hin dch v thanh toán trong nc bao gm séc, lnh chi, y nhim chi,
nh thu, y nhim thu, th tín dng, th ngân hàng, dch v thu h và chi h;
b) Thc hin dch v thanh toán quc t và các dch v thanh toán khác sau khi
đc NH Nhà nc chp thun.
Ngày 20/9/2001, Chính Ph ban hành Ngh đnh s 64/2001/N-CP v hot đng
thanh toán qua các t chc cung ng dch v thanh toán, có hiu lc t ngày
01/01/2002.
Theo đó, các dch v thanh toán bao gm:
a) Cung ng phng tin thanh toán;
b) Dch v thanh toán trong nc;
c) Dch v thanh toán quc t;
d) Dch v thu h, chi h;
đ) Dch v thanh toán khác do NHNN quy đnh.
Trong nn sn xut hàng hoá, s tn ti ca tin t và lu thông tin t không ch là
mt tt yu khách quan mà còn là s cn thit đ phc v cho s chu chuyn c
a
sn phm xã hi đ đm bo cho quá trình tái sn xut đc tin hành mt cách
bình thng.
Chu chuyn tin t trong nn kinh t hàng hoá đc thc hin di 2
hình thc: chu chuyn tin mt và chu chuyn không dùng tin mt.
Chu chuyn tin mt Vit Nam đc thc hin bi đng Vit Nam
(VND). Tin mt vn đng trong lu thông thc hin chc n
ng phng tin lu
thông và phng tin thanh toán. Còn trong thanh toán không dùng tin mt, tin
ch thc hin mt chc nng: phng tin thanh toán.
Hin nay, thanh toán không dùng tin mt đc thc hin theo Ngh đnh
64/2001/N-CP ngày 20/9/2001 v hot đng thanh toán qua các t chc cung ng
dch v thanh toán.
Trang 24
THT: Hunh Th L Quyên HDKH: PGS.TS Phm Vn Nng
Thanh toán không dùng tin mt Vit Nam là quan h thanh toán đc
thc hin và đc tin hành bng các trích chuyn tin t tài khon đn v này sang
tài khon đn v khác hoc bù tr ln nhau gia các đn v, thông qua ngân hàng.
Thanh toán không dùng tin mt có 3 đc đim:
Th nht: s vn đng ca tin t đc lp vi s vn đng ca v
t t
hàng hoá c v thi gian và không gian.
Th hai: trong thanh toán không dùng tin mt, vt môi gii (tin mt)
không xut hin nh trong thanh toán bng tin mt (H-T-H) mà nó ch xut hin
di hình thc tin t k toán (tin ghi s) và đc ghi chép trên các chng t, s
sách k toán (gi là tin chuyn khon). Mi bên tham gia thanh toán không dùng
tin mt phi m tài khon ti NH và phi có đ ti
n trên tài khon đó đ đm bo
quá trình thanh toán đc tin hành.
Th ba: NH đóng vai trò quan trng trong thanh toán không dùng tin
mt vi vai trò ca ngi t chc và thc hin các khon thanh toán, ch có NH
mi đc phép trích chuyn tài khon ca các cá nhân, đn v đ tin hành thanh
toán.
Phng thc thanh toán không dùng tin mt dùng đ x lý quá
trình thanh toán bng phng tin vn hành các th thc thanh
toán v
n gia các NH (thanh toán trong cùng h thng ngân hàng,
thanh toán bù tr qua NH Nhà nc).
- Phng thc thanh toán bù tr: là thanh toán vn gia các ngân hàng,
Kho bc Nhà nc hoc các đnh ch tài chính khác h thng nhng
cùng đa bàn, hot đng thông qua tài khon trung gian ti NHNN, do
đn v NHNN đng ra t chc và ch trì thanh toán bù tr.
Các NH thành viên mun tham gia thanh toán bù tr phi làm đn xin
gia nhp và phi đc s đng ý ca các hi viên.