Hoàn thiện cơ chế quản lý vốn tập trung tại Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP.HCM





Dng Xuơn Tho







HOÀN THIN C CH QUN LÝ VN TP
TRUNG TI NGỂN HÀNG U T VÀ PHÁT
TRIN VIT NAM





LUN VN THC S KINH T

TP. H Chí Minh ậ Nm 2011



B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP.HCM





Dng Xuơn Tho




HOÀN THIN C CH QUN LÝ VN TP
TRUNG TI NGỂN HÀNG U T VÀ PHÁT
TRIN VIT NAM



Chuyên ngành: Kinh t tài chính ậ Ngân hàng
Mã s : 60.31.12


LUN VN THC S KINH T

NGI HNG DN KHOA HC:
PGS. TS. TRM TH XUỂN HNG







TP. H Chí Minh ậ Nm 2011
1

MC LC
DANH MC CÁC CH VIT TT, GII THÍCH T NG 3
DANH MC CÁC BNG, BIU 6
DANH MC CÁC HÌNH V,  TH 6
LI M U 7
CHNG 1: 9
TNG QUAN V C CH QUN LÝ VN TI NGÂN
HÀNG THNG MI 9
1.1. Khái nim, phân loi và thành phn ca tài sn có, tài sn n: 9
1.2. C ch Qun lý vn ti NHTM: 13
1.2.1. Th nào là qun lý vn ti NHTM? 14
1.2.2. C ch qun lý vn phân tán: 14
1.2.2.1. Khái nim và mc đích: 14
1.2.2.2. Nguyên tc thc hin: 14
1.2.2.3. u đim/nhc đim: 15
1.2.3. C ch qun lý vn tp trung: 17

1.2.3.1. Khái nim và mc đích: 17
1.2.3.2. Nguyên tc thc hin: 18
1.2.3.3. u đim/nhc đim: 19
1.3. Mi liên h mt thit gia c ch FTP vi qun lý Tài sn n/có ca NHTM: 21
1.4. nh giá chuyn vn ni b - FTP (Fund Transfer Pricing) 24
1.5. Kinh nghim qun lý vn ca các NHTM trên Th gii: 37
KT LUN CHNG 1 38
CHNG 2: 39
THC TRNG THC HIN C CH QUN LÝ VN TP
TRUNG TI NGỂN HÀNG U T VÀ PHÁT TRIN VIT
NAM 39
2.1. Khái quát quá trình hình thành và phát trin ca Ngân hàng u t và Phát trin Vit
Nam: 39
2.2. C cu t chc, b máy qun lý ca Ngân hàng u t và Phát trin Vit Nam: 40
2.3. Ni dung c ch qun lý vn tp trung ti Ngân hàng u t và Phát trin Vit Nam:
42
2.3.1. Quá trình thc hin c ch qun lý vn tp trung t 2007 đn nay: 42
2.3.2. Các nhân t nh hng đn c ch qun lý vn tp trung ti BIDV: 45
2

2.4. Thc trng c ch qun lý vn tp trung ti Ngân hàng u t và Phát trin Vit Nam .
54
2.4.1. Nhng thành tu khi thc hin C ch Qun lý vn tp trung 54
2.4.2. ánh giá tng quan: 55
2.4.3. ánh giá theo cm đng lc kinh doanh ti BIDV 59
2.4.4. Tn ti: 62
2.4.5. Nguyên nhân: 63
KT LUN CHNG 2 65
CHNG 3: 66

GII PHÁP HOÀN THIN C CH QUN LÝ VN TP
TRUNG TI NGỂN HÀNG U T VÀ PHÁT TRIN VIT
NAM 66
3.1. nh hng phát trin ca Ngân hàng u t và Phát trin Vit Nam: 66
3.1.1. Mc tiêu chin lc: 66
3.1.2. Các đnh hng chính: 66
3.2. Gii pháp hoàn thin c ch qun lý vn tp trung ti Ngân hàng u t và Phát trin
Vit Nam: 67
3.2.1. Thc hin c ch qun lý vn linh đng, cân đi k hn cho h thng: 68
3.2.2. C ch qun lý vn cn là đng lc kinh doanh ca các chi nhánh đi vi ngun vn
không k hn n đnh 68
3.2.3.  xut áp dng các Trung tâm qun lý vn theo khu vc 69
3.3. Kin ngh đi vi Chính ph, Ngân hàng Nhà nc: 73
KT LUN CHNG 3 74
KT LUN 76
TÀI LIU THAM KHO 77
PH LC ậ KHÁI QUÁT CHNG TRỊNH FTP 1.1 78


3

DANH MC CÁC CH VIT TT, GII THÍCH T NG
1. ALCo (Asset/Liability Management Committee): Hi đng qun lý tài
sn n - có
2. ATM (Automatic teller machine): Máy rút tin t đng
3. ATM-POST: dch v thanh toán bng th ATM
4. BIDV (Bank for Investment and Development of Vietnam): Ngân hàng
u t và Phát trin Vit Nam
5. Các khon cho vay lãi sut th ni là các khon cho vay có tho thun li
lãi sut cho vay khách hàng so vi lãi sut cho vay ban đu, các khon cho vay lãi

sut th ni bao gm: th ni lãi sut theo đnh k, th ni lãi sut theo lãi sut c
bn hoc lãi sut th trng, cho vay lãi sut c đnh nhng chi nhánh có điu chnh
lãi sut cho vay khách hàng gia k.
6. Chi phí mua vn: là s tin đn v kinh doanh phi “tr” cho Trung tâm
vn thông qua vic “mua” vn đ s dng cho các giao dch vn phát sinh đi vi
Tài sn Có ca đn v.
7. C ch FTP (Fund Transfer Pricing): C ch qun lý vn tp trung
8. DVR: Dch v ròng
9. nh giá chuyn vn: là vic xác đnh thu nhp hoc chi phí đi vi các
bên có liên quan trong quá trình mua bán vn ni b.
10. n v kinh doanh: là b phn có quan h trc tip vi khách hàng trong
quá trình hình thành, s dng vn ca Ngân hàng, bao gm các Chi nhánh và mt
s đn v ti Hi s chính: Ban Vn Kinh doanh vn, Ban nh ch tài chính, Ban
Quan h khách hàng doanh nghip, Ban u t.
11. ng tin đnh giá: FTP mua/bán vn đc xác đnh cho tng loi tin.
Tt c các đng tin giao dch phát sinh trong bng cân đi k toán ni bng đu
đc s dng là đng tin tính toán đ đnh giá chuyn vn. Các đng tin đc s
dng đ đnh giá hin nay bao gm: đng Vit nam (VND), đng đô la M (USD),
đng Euro (EUR), các đng tin khác ký hiu là OTH.
4

12. FTP mua/bán vn : là lãi sut do Trung tâm vn quy đnh áp dng đi
vi vic "mua /bán” vn gia Trung tâm vn vi đn v kinh doanh. C th:
a. FTP mua vn: là lãi sut ca Trung tâm vn tính cho các khon mc
Tài sn N ca đn v kinh doanh.
b. FTP bán vn: là lãi sut ca Trung tâm vn tính cho các khon mc
Tài sn Có ca đn v kinh doanh.
13. Giao dch có lãi sut th ni: là các giao dch có tho thun li lãi sut
vi khách hàng so vi lãi sut ban đu, bao gm:
a. Giao dch th ni lãi sut theo k đnh giá.

b. Giao dch th ni lãi sut theo lãi sut c bn do Ngân hàng Nhà nc
công b hoc điu hành lãi sut ca Ngân hàng u t và Phát trin Vit Nam.
c. Giao dch có lãi sut tho thun vi khách hàng là lãi sut c đnh
nhng đn v kinh doanh điu chnh lãi sut trong k do lãi sut th trng
bin đng.
14. H thng: là h thng ngân hàng u t và phát trin Vit Nam.
15. Hi s chính(HSC: Tr s chính, điu hành tt c hot đng ca các chi
nhánh trong cùng mt ngân hàng.
16. K hn danh ngha: K hn danh ngha ca mt giao dch đc xác đnh
cn c trên tho thun gia Ngân hàng và khách hàng khi thc hin giao dch.
17. K hn đnh giá li: i vi các giao dch có lãi sut th ni: k hn đnh
giá li là khong thi gian tính t ngày phát sinh giao dch (hoc ngày xác đnh li
lãi sut) đn ngày xác đnh li lãi sut cho k tip theo (hoc ngày đn hn) hoc
đc BIDV quy đnh đi vi nhng khon mc tài sn N, tài sn Có không xác
đnh đc k hn.
18. K hn FTP: là k hn mà theo đó k hn danh ngha ca giao dch vn
đc đa v mt k hn nht đnh đ áp dng giá chuyn vn.
19. K xác đnh thu nhp/chi phí: là khong thi gian tính toán thu nhp
hoc chi phí gia các đn v kinh doanh và Trung tâm vn.
5

20. Lãi sut huy đng th trng 1: là lãi sut huy đng t nn kinh t ca t
chc, cá nhân; không phi lãi sut huy đng t th trng liên ngân hàng.
21. LNTT: Li nhun trc thu
22. NHTM: là Ngân hàng thng mi.
23. NHTMCP: Ngân hàng thng mi c phn
24. NIM (Net Interest Margin): H s thu nhp lãi ròng cn biên
25. NVKDTT: Ngun vn kinh doanh tin t
26. TDH: Trung dài hn.
27. Thu nhp bán vn: là s tin các đn v kinh doanh “nhn” đc t

Trung tâm vn thông qua vic “bán” vn ca các giao dch vn phát sinh đi vi
Tài sn N ca đn v.
28. Thu nhp ròng (NI - Net Income): là thu nhp ròng t hot đng kinh
doanh chung ca đn v kinh doanh.
29. Thu nhp ròng t lãi (NII - Net Interest Income ): là chênh lch gia thu
nhp t lãi tr đi chi phí tr lãi trong k ca đn v kinh doanh.
30. T l Thu nhp lãi ròng cn biên (NIM-Net Interest Margin): là t l gia
Thu nhp ròng t lãi và tài sn có sinh li.
31. TTS: Tng tài sn
32. Trung tâm vn: là b phn qun tr điu hành vn ca khi NHTM theo
yêu cu ca ALCO, và theo s phân công, điu hành ca Tng Giám đc; là b
phn chu trách nhim “mua” phn ngun vn thuc Tài sn N và “bán” phn s
dng vn thuc Tài sn Có ca Bng cân đi k toán ni bng ca đn v kinh
doanh.
33. TSC: Tài sn có
34. TSC: Tài sn c đnh
35. TSN: Tài sn n

6

DANH MC CÁC BNG, BIU
Bng 2.1: Mt s ch tiêu kinh t v mô ca Vit Nam giai đon 2006-2010
Bng 2.2: Kt qu hot đng kinh doanh ca BIDV qua các nm 2006-2010
Bng 2.3: Tóm lc kt qu khi các chi nhánh theo cm đng lc.
DANH MC CÁC HÌNH V,  TH
Hình 1.1: C ch qun lý vn phân tán
Hình 1.2: Minh ha c ch mua-bán vn
Hình 1.3 Trình bày tng quan v quy trình FTP
S đ 2.1: Mô hình c cu-t chc-b máy h thng BIDV
Hình 2.2: Luân chuyn vn gia các chi nhánh

Hình 2.3: Minh ha phn thu nhp ca Chi nhánh do chênh lch lãi sut gia giá
mua và giá bán vn cho Trung tâm và gia giá mua vn t Trung tâm vi lãi sut
cho vay.
Hình 2.4: Huy đng vn và tín dng toàn ngành ngân hàng 2006-2010
Hình 3.1: Mô hình hot đng ca c ch qun lý vn tp trung theo đ xut.

7

LI M U

Ngân hàng u t và Phát trin Vit Nam (BIDV) là NHTM thuc s hu
Nhà nc, đc thành lp t ngày 26/4/1957. Trc tháng 01/2007, khi ngân hàng
này cha áp dng c ch điu chuyn vn tp trung, mô hình công ty m - công ty
con là mô hình đã đc t chc và vn hành tn ti trong thi gian dài. Vi mô hình
này, các chi nhánh (công ty con) ca BIDV đc hch toán đc lp, đc đc lp
trin khai các chin lc c th nhm hoàn thành ch tiêu đc giao. Vì th, các chi
nhánh có th cnh tranh vi nhau và cnh tranh vi c công ty m, dn đn s
không công bng trong vic xác đnh phn đóng góp ca công ty con vào thu nhp
chung và vic phân b chi phí ca công ty m cho các công ty con.
Thc hin ch trng tái c cu li hot đng ngân hàng theo mô hình ngân
hàng hin đi, đáp ng yêu cu hi nhp phù hp vi thông l quc t, đng thi
chun b tng bc cho k hoch hình thành các tp đoàn tài chính qui mô ln trong
tng lai, mt trong nhng vn đ BIDV cn phi thc hin chính là công tác qun
tr ri ro, qun tr tài sn n, qun lý vn, mà trng tâm là gii quyt công tác điu
hành vn ni b trong ngân hàng. Ngày 13/01/07, BIDV đã chính thc trin khai c
ch qun lý vn tp trung (FTP) trong toàn h thng. C ch Qun lý vn tp trung
mi s chuyn c ch qun lý vn ni b hin nay ca BIDV t c ch “vay-gi”
sang c ch “mua-bán” vn làm c s xác đnh thu nhp và chi phí chính xác cho
tng chi nhánh và quan trng là qun lỦ đc các ri ro trong công tác qun lý vn
nh ri ro lãi sut, ri ro thanh khon.

Hin nay, BIDV đã áp dng thành công vic chuyn đi t c ch c sang c
ch mi. Tuy nhiên, thc tin luôn thay đi và vic nghiên cu vic ng dng phù
hp thc tin trong tình hình kinh t có nhiu bin đng nh thi gian qua luôn là
yêu cu cp bách vi BIDV, vì th tôi đã quyt đnh nghiên cu đ tài “ Hoàn thin
c ch qun lý vn tp trung ti Ngân hàng u t và Phát trin Vit Nam”.
Mc đích nghiên cu:
8

H thng hóa c s lý lun v qun tr vn ca các NHTM làm c s đ
nghiên cu quá trình trin khai và ng dng c ch qun lý vn tp trung ti Ngân
hàng u t và Phát trin Vit Nam. T đó rút ra nhng thành tu và tn ti qua
thc tin ng dng; đng thi đ xut các gii pháp nhm hoàn thin c ch này ti
BIDV.
Phm vi nghiên cu: C ch qun lý vn tp trung ti Ngân hàng u t và Phát
trin Vit Nam.
Thi gian nghiên cu: T nm 2006 đn 2010.
Phng pháp nghiên cu:
- Phng pháp mô t: Trình bày tình hình thc hin c ch qun lý vn tp
trung ti Ngân hàng u t và Phát trin Vit Nam.
- Phng pháp thng kê: s dng các phng pháp toán hc xác đnh cách
tính toán thu nhp, chi phí và các tiêu chí khác khi áp dng mô hình c ch qun lý
vn tp trung
- Phng pháp so sánh: Phân tích các li đim, khuyt đim ca các c ch đ
so sánh khi áp dng mô hình c ch qun lý vn tp trung hay phân tán.
- Phng pháp tng hp: T các phng pháp mô t tình hình thc hin c
ch qun lý vn tp trung ti Ngân hàng u t và Phát trin Vit Nam, thng kê
tình hình hot đng v thc trng, so sánh hiu qu áp dng ca c ch qun lý vn
tp trung hay phân tán.
Kt cu đ tài nghiên cu: Kt cu đ tài gm có 3 chng
- Chng 1: Tng quan v c ch qun lý vn ti NHTM

- Chng 2: Thc trng c ch qun lý vn tp trung ti Ngân hàng u t và
Phát trin Vit Nam
- Chng 3: Gii pháp hoàn thin c ch qun lý vn tp trung ti Ngân hàng
u t và Phát trin Vit Nam

9

CHNG 1:
TNG QUAN V C CH QUN LÝ VN TI NGÂN
HÀNG THNG MI
1.1. Khái nim, phân loi và thành phn ca tài sn có, tài sn n:
1.1.1. Tài sn có:
Khái nim:
Tài sn có là kt qu ca vic s dng vn ca ngân hàng, là nhng
tài sn đc hình thành t các ngun vn ca ngân hàng trong quá trình hot đng.
Phân loi
:
- Cn c vào hình thc tn ti, tài sn Có ca ngân hàng có th tn ti di dng
tài sn thc, tài sn tài chính và tài sn vô hình.
- Cn c vào ngun gc hình thành, tài sn ca ngân hàng đc hình thành ch
yu t ngun vn ch s hu, vn tích ly trong quá trình kinh doanh, vn huy
đng và vn đi vay,…
- Cn c vào v trí trong Bng tng kt tài sn, tài sn Có ca ngân hàng bao gm
tài sn ni bng và tài sn ngoi bng
Các thành phn ca tài sn có:

- Ngân qu: Là khon tài sn có tính thanh khon cao mà ngân hàng phi duy trì
đ đm bo an toàn trong hot đng kinh doanh, bao gm tin mt ti qu và
tin gi ti các ngân hàng khác, đ đáp ng nhu cu chi tr tin mt cho khách
hàng, chi phí hot đng ngân hàng, bù đp thiu ht trong thanh toán bù tr và

thc hin d tr bt buc theo qui đnh ca ngân hàng trung ng.
- Khon mc đu t:
 Ngoài vic huy đng vn đ cho vay, ngân hàng còn s dng tài sn có đ
thc hin đu t nhm đa dng hóa danh mc đu t gim thiu ri ro và gia
tng phn thu nhp ca ngân hàng.
 Vi vai trò là mt doanh nghip, ngân hàng có th thc hin đu t trc tip
thông qua vic trc tip đu t kinh doanh hoc liên doanh liên kt, góp vn
đu t hoc đu t gián tip thông qua th trng tài chính.
- Khon mc tín dng:
10

 Khon mc tín dng bao gm: cho vay trc tip, cho vay gián tip (chit
khu, cm c và các nghip v tài tr không phi cho vay trc tip khác),
cho thuê tài chính và Bo lãnh ngân hàng.
 Danh mc tài sn có khác: Danh mc các tài sn có khác bao gm: tài sn c
đnh, các khon phi thu,…
1.1.2. Tài sn n:
Khái nim
: Tài sn n là kt qu ca vic huy đng vn ca ngân hàng t
các t chc kinh t và mi tng lp dân c trong xã hi. Qun tr tài sn n là qun
tr ngun vn phi tr ca ngân hàng nhm đm bo cho ngân hàng luôn có đ
ngun vn đ duy trì và phát trin mt cách hiu qu hot đng kinh doanh ca
mình, đng thi đáp ng kp thi mi nhu cu thanh khon  mc đ chi phí thp
nht
Thành phn:

- Các tài khon giao dch:
 Tài khon thanh toán: ây là loi tài khon tin gi không k hn phc v
mc đích thanh toán ca các t chc và cá nhân. Khon d tr cho loi tin
gi này rt ln, ngân hàng thu đc li nhun thông qua vic thu phí cung

cp các dch v thanh toán cho khách hàng. Ngoài ra, ngân hàng có th s
dng mt phn ngun vn t loi tin gi này đ thc hin cho vay ngn hn
đem li thu nhp cao cho ngân hàng vì chi phí huy đng rt thp.
 Tài khon vãng lai: Tài khon vãng lai cng tng t nh tài khon thanh
toán nhng có chc nng cho phép thu chi nht đnh. i vi loi tài khon
này, ngoài phí thu t hot đng cung cp dch v thanh toán, ngân hàng còn
thu đc phn phí cp hn mc thu chi.
- Các tài khon phi giao dch:
 ây là loi tài khon tin gi có k hn phc v mc đích sinh li ca các t
chc và cá nhân. Lãi tr cho loi tin gi này cao hn tùy thuc vào thi gian
gi ca khách hàng. Do tính cht n đnh cao, ngân hàng s dng ngun này
11

đ thc hin cho vay trung dài hn nhng thu nhp thp hn do chi phí huy
đng cao hn.
- Vay vn trên th trng tin t:
 Vay vn gia các NHTM: Các NHTM có th cho vay ln nhau qua th
trng liên ngân hàng nhm đáp ng nhu cu chi tr tc thi trong ngày di
s ch trì ca ngân hàng Nhà nc. Hot đng vay mn đc thc hin
thông qua tài khon thanh toán ca mi ngân hàng m ti ngân hàng Nhà
nc. Ngoài ra, các NHTM có th cho vay trc tip ln nhau không thông
qua th trng liên ngân hàng.
 Vay ngân hàng trung ng: Ngân hàng trung ng thc hin cho các NHTM
vay thông qua nghip v chit khu và tái chit khu các giy t có giá, cho
vay li theo h s tín dng. Tuy nhiên, điu kin cho vay ca ngân hàng
Trung ng còn tùy thuc vào mc tiêu chính sách tin t trong tng thi k,
uy tín, cht lng hot đng ca các NHTM.
 Phát hành chng ch tin gi: ây là loi giy t có giá có th chuyn
nhng đc có hng lãi và lãi sut tùy theo s tha thun gia khách hàng
vi ngi phát hành.  các nc phát trin, chng ch tin gi do ngân hàng

phát hành có 2 mnh giá thp (đ huy đng vn trong dân c) và cao (đ huy
đng vn t các t chc kinh t).
 Phát hành k phiu, trái phiu ngân hàng: ây là loi chng khoán có k hn
di 7 nm đc phát hành đ huy đng vn dài hn.
 Ngoài ra,  Vit Nam hin nay, các NHTM còn phát hành trái phiu chuyn
đi, trái phiu tng vn,… vi k hn dài hn (10 – 15 nm) đ huy đng
vn dài hn.
- Phát trin các tài khon hn hp:
 Tài khon hn hp là tài khon tin gi hoc phi tin gi cho phép kt hp
thc hin các dch v thanh toán, tit kim, môi gii, tín dng, đu t. Khách
hàng (ch ti khon) s y thác dch v trn gói cho nhân viên qun lý ti
12

ngân hàng. Nhng đc đim thu hút khách hàng ca loi tài khon này là tc
đ, cùng vi nhng tin ích dch v mà khách hàng đc hng.
 Hin nay các NHTM  Vit Nam đã cung cp cho khách hàng loi tài khon
có chc nng tng t nh loi tài khon hn hp (BIDV cung cp loi tài
khon này vi tên gi là smart@ccount), nhng ch áp dng cho loi hình
khách hàng là doanh nghip. Các doanh nghip có th s dng loi tài khon
này đ thanh toán và đc hng lãi sut cao hn lãi sut dành cho tài khon
giao dch.
- Vay ngn hn qua Hp đng mua li (Repurchase agreement-RP)
 Hp đng mua li là Hp đng đc ký kt gia ngân hàng vi khách hàng
hoc gia ngân hàng vi ngân hàng đ tha thun mua bán tm thi các loi
chng khoán cht lng có tính thanh khon cao và thc hin mua li các
loi chng khoán này ti mt thi đim trong tng lai vi mc giá xác đnh.
Thi hn Hp đng có th là qua đêm hoc đn vài tháng tùy thuc vào tha
thun ca 2 bên. Vi giao dch này, ngân hàng có th thõa mãn nhu cu vay
vn mà không phi bán vnh vin các chng khoán cht lng ca mình.
 Hin nay, các công ty chng khoán  Vit Nam đang cung cp dch v tng

t gi là REPO chng khoán. ây thc cht là nghip v mua-bán chng
khoán có k hn. Nghip v này có u đim là: ngi bán chng khoán có
quyn đc mua li chng khoán đã bán vi mt giá xác đnh, vn đc
hng c tc và các quyn li phát sinh khác t chng khoán đã bán.
- Bán và chng khoán hóa các khon cho vay
 Bán các khon cho vay: Vic bán các khon n giúp các NHTM đáp ng nhu
cu vn và là mt trong nhng phng pháp x lý n xu khi bán các khon
n khó đòi cho các Công ty mua bán n. Các khon n đc mua, bán là các
khon n mà t chc tín dng cho khách hàng vay đang hch toán ni bng;
các khon n đã đc t chc tín dng x lý bng d phòng ri ro hoc bng
ngun khác hin đang đc hch toán theo dõi ngoi bng. Bên mua các
khon n thng là các ngân hàng (bao gm c nhng ngân hàng nc ngoài
13

có mc đích tìm kim mt v trí chc chn trong th trng ni đa), công ty
bo him, công ty tài chính, qu tng h. Theo qui đnh ca ngân hàng
Trung ng, mt khon n có th đc bán mt phn hoc toàn b, bán cho
nhiu bên mua n và có th đc mua, bán nhiu ln. Vic mua-bán n đc
thc hin theo mt trong hai phng thc và do các bên t chn là phng
thc mua-bán n thông qua đu giá các khon n và phng thc thông qua
đàm phán trc tip gia bên bán n và bên mua n.
 Chng khoán hóa các khon cho vay: Các ngân hàng s dng các khon cho
vay nh tài sn th chp trong vic phát hành chng khoán đ thu hút các
ngun vn mi. Ngân hàng li tip tc s dng ngun vn này đ đu t, cho
vay,… Khi các khon n đc thanh toán, ngân hàng s chuyn khon thanh
toán này cho ngi s hu nhng chng khoán đó. ây là phng pháp giúp
ngân hàng thay đi mt tài sn có thành ngun vn cho mình. Thông thng,
nhng khon n đc chng khoán hóa này là nhng khon n có cht
lng cao. Tuy nhiên, mt khi hot đng này không đc kim soát cht ch
s dn đn nhng ri ro ln trên th trng tài chính t đó tác đng đn nn

kinh t, tng t nh tình trng khng hong trên th trng chng khoán th
gii (bt đu t ngày 9/8/07) do s sp đ ca th trng cho vay th chp
bt đng sn ca M.
- Vn chim dng: Chim dng vn là vic ngân hàng s dng các khon tin gi
ngha v ca khách hàng trong quá trình t chc thanh toán không dùng tin
mt nh: các khon tin ký qu ca khách hàng đ bo chi séc, phát hành L/C,
bo lãnh ngân hàng,…đ đáp ng nhu cu vn tm thi.
1.2. C ch Qun lý vn ti NHTM:
Trong hot đng qun tr kinh doanh ngân hàng, c ch qun lý vn chim mt
vai trò rt quan trng. C ch qun lý vn là nn tng lý thuyt giúp ngân hàng phát
huy vai trò qun tr ngun vn huy đng và s dng vn nhm đm bo hiu qu
kinh t cao nht, hn ch đc ri ro phát sinh trong kinh doanh. Qun tr ngun
14

vn chính là qun tr tài sn n và qun tr s dng vn thc cht là qun tr tài sn
có.
1.2.1. Th nào là qun lý vn ti NHTM?
Qun lý vn ti NHTM là c ch qun lý tài sn n và tài sn có ti các đn
v trc thuc và Hi s chính ngân hàng nhm đc lp, t ch đng cân đi ngun
vn – s dng vn ca đn v trc thuc và hi s chính tuân th quy đnh ca
ngành và h thng NHTM v qun lý ri ro, qun lý thanh khon và d tr bt buc
ti ngân hàng trung ng.
1.2.2. C ch qun lý vn phân tán:
1.2.2.1. Khái nim và mc đích:
Khái nim: c ch qun lý vn phân tán là c ch qun lý vn t các đn v
qun lý vn đt ti hi s chi nhánh ca mi h thng ngân hàng. Các chi nhánh
hot đng nh mt ngân hàng con, đc lp, t ch đng cân đi ngun vn – s
dng vn ca chi nhánh, mi ri ro lãi sut, ri ro thanh khon đu do chi nhánh
chu trách nhim. Các chi nhánh t cân đi vn trên c s tuân th các qui đnh ca
ngành và ca h thng v qun lý ri ro, qun lý thanh khon và d tr bt buc ti

ngân hàng nhà nc. Chi nhánh phi m ít nht 1 tài khon ti ngân hàng nhà nc
đa phng và ti mt t chc tín dng khác đ đáp ng nhu cu thanh khon tc
thi và an toàn vn.
Mc đích: c ch qun lý vn phân tán mang tính cht lch s khi công ngh
hin đi cha đc phát trin mnh m, cha đáp ng đy đ đc nhu cu thng
nht d liu, s dng cùng ngun d liu trong công tác qun tr ngân hàng. Do đó,
c ch qun lý vn phân tán phn nào đã đáp ng kp thi nhu cu phát trin trong
thi gian qua ca các NHTM. Trong mô hình đó, hi s chính nh mt ngân hàng
m qun lý h thng các ngân hàng con là các chi nhánh thông qua các qui đnh ca
ngành và ca h thng v qun lý ri ro, qun lý thanh khon và d tr bt buc ti
ngân hàng nhà nc và k hoch kinh doanh hàng nm.
1.2.2.2. Nguyên tc thc hin:
15

Hot đng theo c ch vay-gi vi lãi sut áp dng là lãi sut điu chuyn vn
ni b.
Ngân hàng ch chuyn vn phn chênh lch gia tài sn n và tài sn Có. Hi s
chính nhn vn/chuyn vn đi vi phn vn d tha/thiu ht ca chi nhánh. Lãi
sut điu chuyn vn ni b (cho vay, nhn gi) cng ch áp dng cho phn chênh
lch này.

Hình 1.1: C ch qun lý vn phân tán
Ti mi chi nhánh đu có bng Tng kt tài sn cân bng gia tài sn n và tài
sn Có.
Chi nhánh hot đng nh mt “ngân hàng nh”, t cân đi tài sn Có và tài sn
n, ch nhn hoc gi vn trung ng trong trng hp thiu ht hoc d tha. Mi
ri ro lãi sut, ri ro thanh khon đu do chi nhánh chu trách nhim.
1.2.2.3. u đim/nhc đim:
u đim:

- ã đáp ng đc vai trò lch s phát trin ca h thng ngân hàng trong giai
đon công ngh ngân hàng cha phát trin mnh m.
16

- i vi các chi nhánh qun tr tài sn tt, vic áp dng c ch qun lý vn
phân tán mang li hiu qu qun tr cao, đáp ng nhanh nhy vi din bin th
trng, chính sách linh hot đáp ng nhu cu đi vi tng khon huy đng vn – s
dng vn, trit tiêu tình trng bt cân xng thông tin gia nhà qun lý là Hi s
chính ngân hàng và đn v tip nhn thông tin là chi nhánh.
- áp ng nhanh đc nhu cu khách hàng trên c s có tính đn li ích tng
hòa ca khách hàng mang li ti các mng hot đng khác ca ngân hàng, không
tách ri hot đng huy đng vn và s dng vn.
- T ch đng trong chính sách huy đng vn – cho vay, có chính sách kp
thi linh hot trong điu chnh c cu k hn ngun vn – s dng vn ngay ti chi
nhánh.
- Tính linh hot trong hot đng ca các chi nhánh qun tr tài sn tt luôn
đc đ cao, phát trin trong quan nim qun tr công ty hin đi. ây là u đim
ln nht mà c ch qun lý vn c ca BIDV đã phát huy trong giai đon trc đây.
Nhc đim:

- Mc đ tp trung toàn h thng thp dn ti:
 Vic điu hành cân đi vn toàn ngành ti HSC b đng; gim hiu qu
trong công tác Qun lý tài sn n - Có ca toàn h thng
 Gây khó khn trong kim soát ri ro toàn ngành (qun lý ri ro lãi sut,
qun lý ri ro thanh khon)
 Qun lý vn phân tán, gây lãng phí vn: các chi nhánh phi t “chy”
ngun vi chi phí cao.
 Không tn dng đc ngun vn ni b, không thc hin luân chuyn
vn gia các đn v trên các đa bàn khác nhau
 Kt qu kinh doanh đc tng hp vào cui nm tài chính, không phn

ánh chính xác nng lc hot đng ca các ngân hàng. Các chi nhánh, di áp lc
hoàn thành k hoch kinh doanh, dùng bin pháp k thut tm thi đ s d huy
đng cui nm đ đt mc k hoch nh: phát vay vào tài khon khách hàng nhng
cha thanh toán ngay, đàm phán các khách hàng là các công ty hoãn các khon
17

thanh toán không gp, hoc tm thi chuyn tin vào tài khon. iu này dn đn
tình trng, s d huy đng ca các ngân hàng tng cao vào cui nm và gim nhanh
vào nhng ngày đu nm sau nhng không có c ch kim soát.
 ánh giá mc đ đóng góp ca chi nhánh vào kt qu chung toàn ngành
cha chính xác thông qua vic giao ch tiêu doanh thu và chi phí; Các chính sách
cha th hin đc tính nht quán và bình đng chung trong h thng.
 Quy mô hot đng ca các chi nhánh ngày càng phát trin, đng ngha
vi khi lng phát sinh giao dch vn ni b ngày càng gia tng, đòi hi s lng
thao tác cho nghip v chuyn vn ni b ngày càng nhiu, mt nhiu thi gian cho
x lý s v.
1.2.3. C ch qun lý vn tp trung:
1.2.3.1. Khái nim và mc đích:
Khái nim: C ch qun lý vn tp trung còn đc gi là c ch FTP (Fund
Transfer Pricing). C ch qun lý vn tp trung là c ch qun lý vn t Trung tâm
qun lý vn đt ti Hi s chính ca ngân hàng. Các chi nhánh tr thành các đn v
kinh doanh, thc hin mua bán vn vi Hi s chính (thông qua trung tâm vn).
Hi s chính s mua toàn b tài sn N ca chi nhánh và bán vn đ chi nhánh s
dng cho tài sn Có. T đó, thu nhp và chi phí ca tng chi nhánh đc xác đnh
thông qua chênh lch mua bán vn vi Hi s chính. Tp trung ri ro thanh khon
và ri ro lãi sut v Hi s chính.
Mc đích thc hin C ch Qun lý vn tp trung:
- Qun lý tp trung ngun vn ca toàn h thng đáp ng cho các mc tiêu s
dng vn phù hp vi đnh hng và k hoch kinh doanh, đm bo các gii hn an
toàn theo quy đnh, kim soát ri ro thanh khon, ri ro lãi sut trong hot đng

ngân hàng;
- Qun lý ngun vn và s dng vn hiu qu, đt đc các ch tiêu k hoch
tài chính ca ngân hàng.
- Phân b chi phí, thu nhp vn mt cách khách quan, công bng đ đánh giá
đúng mc đ đóng góp ca các đn v vào thu nhp chung ca toàn h thng.
18

1.2.3.2. Nguyên tc thc hin C ch Qun lý vn tp trung:
Qun lý vn tp trung và thng nht: Ngun vn đc qun lý theo nguyên tc
tp trung, c h thng là mt bng tng kt tài sn thng nht và duy nht, không
tn ti nghip v cân đi vn ti các đn v kinh doanh qua c ch “mua - bán” vn.
Thc hin c ch mua-bán vn vi chi nhánh: công tác điu hành vn ni b
chuyn t c ch “vay - gi” vn sang c ch “mua - bán” vn, hi s chính thc
hin mua toàn b tài sn n và bán tài sn có cho các chi nhánh. Cùng vi hot
đng “mua – bán” vn, toàn b ri ro v vn (ri ro thanh khon, ri ro lãi sut)
đc chuyn v hi s chính.
Chi nhánh phi tr lãi cho hot đng “mua” vn (tng ng vi tài sn có) và
nhn đc lãi khi “bán” vn cho hi s chính (tng ng vi tài sn n). Lãi, hay
giá ca hot đng “mua – bán” vn (gi là giá chuyn vn) do hi s chính xác đnh
và đnh k thông báo ti các đn v kinh doanh.
Giá chuyn vn là công c đc lc cho hot đng điu hành vn ti hi s
chính cng nh là cn c đ đánh giá hiu qu hot đng trong k ca mi đn v
kinh doanh. Khi đó, hiu qu hot đng ca chi nhánh s đc đánh giá thng nht,
bng chênh lch gia lãi sut thc hin vi khách hàng và giá chuyn vn.

Hình 1.2: Minh ha c ch mua-bán vn
19

Qun lý tp trung thanh khon, ri ro lãi sut: tp trung công tác qun tr,
điu hành vn ti hi s chính trong đó có t chc qun lý ri ro thanh khon, ri ro

lãi sut toàn h thng. Chi nhánh thc s tr thành các đn v kinh doanh, tìm kim
li nhun t các hot đng cung cp dch v cho khách hàng.
1.2.3.3. u đim/nhc đim:
u đim:

- Qun lý tp trung ri ro thanh khon, ri ro ngoi hi và ri ro lãi sut: ây
là ba ri ro trong các loi ri ro chính trong hot đng kinh doanh ngân hàng. Trc
khi ng dng c ch qun lý vn tp trung, các chi nhánh t chu trách nhim v
vic qun lý ri ro trong trong hot đng dn đn s phân tán trong chin lc hot
đng kinh doanh, không hiu qu và không kim soát đc thng xuyên hot đng
ca các chi nhánh. Vi c ch mi, các chi nhánh ch tp trung vào công vic kinh
doanh, toàn b ri ro nêu trên chuyn v hi s chính qun lý.
- Hn ch tình trng tha/thiu thanh khon: Trong c ch qun lý vn tp
trung, mi giao dch ca chi nhánh đu phi tp trung v hi s chính thông qua
trung tâm vn. Khi huy đng đc ngun tin gi, chi nhánh thc hin bán toàn b
cho trung tâm, khi có nhu cu thanh toán, đu t, cho vay,… chi nhánh thc hin
mua li vn t trung tâm. Trung tâm vn s thc hin đng tác luân chuyn vn
gia các chi nhánh. Vì th, các chi nhánh không cn quan tâm đn vn đ thanh
khon và s không tn ti tình trng tha hoc thiu thanh khon ti chi nhánh ca
mình.
- Phng pháp qun lý ngun vn thng nht nhng không can thip vào hot
đng kinh doanh c th ca tng chi nhánh: iu này th hin qua vic hi s chính
đnh mt giá điu chuyn vn thng nht cho các chi nhánh và thc hin mua-bán
vn vi các chi nhánh mà không can thip c th vào hot đng c th ca tng chi
nhánh.
- B máy qun lý gn nh, hin đi, loi b đc mt s công tác báo cáo, báo
cáo th công: Kt qu hot đng kinh doanh ca tng chi nhánh đc thc hin mi
ngày thông qua h thng qun lý ca c ch qun lý vn tp trung – H thng báo
20

cáo FTP. Vì th đã loi b đc mt s công tác báo cáo v ngun vn, tin t, công
tác báo cáo thanh khon mi ngày, báo cáo hoc lp k hoch v nhu cu thanh
khon,… Các báo cáo khác (nu có) đc tng hp t đng thông qua chng trình
báo cáo FTP và có th đc chit xut ra file excel.
Nhc đim:

- Hn ch thao tác nghip v ti các chi nhánh: c ch qun lý vn tp trung là
tin đ công ngh đ hình thành tp đoàn tài chính ngân hàng trên c s tt c giao
dch v tin t, dch v ngân hàng, qun tr ri ro đc tp trung v hi s chính
thông qua các trung tâm. Trong tng lai, các chi nhánh ch đóng vai trò là ni tip
xúc khách hàng, tip nhn nhu cu khách hàng và đa v trung tâm x lý. Vì vy,
các thao tác nghip v ti chi nhánh s b hn ch dn, làm hn ch trình đ nghip
v ca các nhân viên ngân hàng, hn ch kinh nghim thc tin, kinh nghim
chuyên môn.
- Chi phí ng dng cao: đ áp dng c ch qun lý vn tp trung, c ch này
phi đc trin khai đng b đn tt c các chi nhánh ngân hàng trên toàn quc. i
vi các ngân hàng có mng li chi nhánh rng ln (nh Ngân hàng Nông nghip
và Phát trin Nông thôn Vit Nam), vic đu t cho phát trin công ngh ng dng
c ch qun lý vn tp trung đòi hi phi có tim lc vn rt ln.
- Lãng phí ngun nhân lc cht lng đã có kinh nghim lâu nm trong công
tác Ngun vn ti các chi nhánh.
- Tính nhy bén, bám sát th trng đ điu chnh chính sách kp thi gim sút
vì tt c các hot đng ca các chi nhánh cn đc trung ng đánh giá trc khi
quyt đnh chính sách hot đng áp dng cho h thng.
- Xut hin tình trng bt cân xng thông tin gia nhà qun lý là hi s chính
ngân hàng và đn v tip nhn thông tin là chi nhánh.
- Các chi nhánh là đn v kinh doanh thun túy, tách bch các hot đng
ngun vn – s dng vn ra tính tng hòa li ích do khách hàng mang li ngoài 02
hot đng trên.
21

- Thiu tính ch đng trong chính sách huy đng vn – cho vay, cha kp thi
linh hot trong điu chnh c cu k hn ngun vn – s dng vn ngay ti chi
nhánh.
1.3. Mi liên h mt thit gia c ch FTP vi qun lý Tài sn n/có ca
NHTM:
Vic hiu rõ các b phn khác nhau trong bng cân đi k toán liên h qua li
nh th nào là rt cn thit đi vi qun tr NHTM. Mt h thng FTP đc xây
dng tt s giúp ngân hàng xác đnh đc, đnh giá đc và qun lý ri ro lãi sut,
đa ra nhng đng lc phù hp cho các đn v kinh doanh, đng thi nhn din
đc tác đng ca chuyn giao ri ro lãi sut trong b phn cân đi ngun vn.
Bng vic chuyn giao ri ro lãi sut sang b phn cp vn trong ngân hàng, h
thng FTP giúp trng các b phn kinh doanh tp trung vào các quyt đnh kinh
doanh c bn (bao gm c các quyt đnh v ri ro tín dng), chuyn giao vic qun
lỦ đu c lãi sut cho các nhà qun lý ri ro lãi sut chuyên nghip. Tách bch ri ro
lãi sut và ri ro tín dng là mt trong nhng mc tiêu ch yu ca quy trình FTP.
Mt trong nhng tin b ln nht v quan đim trong đánh giá kh nng sinh li
ca ngân hàng là s tách bch gia đnh giá TSC và đnh giá TSN. Có ngha là, vic
đo lng kh nng sinh li đã tr nên hu ích hn và chính xác hn khi ngân hàng
không còn c liên kt nhng TSC riêng l trong bng cân đi vi mt TSN na.
Thay vào đó, mt b phn qun lý tp trung (thng đc gi là b phn qun lý
vn hay ngân qu) đc thành lp đ hot đng nh mt ni thc hin bù tr trong
đnh giá vn ni b. Ngoài mc đích phc v vic đo lng kh nng sinh li, FTP
còn là mt yu t không tách ri ca chc nng qun lý TSC/TSN.
Rõ ràng, mc đích ca FTP là đánh giá mt cách chính xác vic huy đng vn
và s dng vn theo tng b phn, tng sn phm, tng đn v trong ngân hàng và
theo khách hàng…, đây là nhng ch th cn phi đo lng kh nng sinh li. FTP
là mt tp hp các thông l và thc tin k toán qun lý. Tùy thuc vào quy mô ca
ngân hàng mà xác đnh đc nhng mc tiêu chính ca FTP bao gm:
22

- Xác đnh đc chi phí c hi hoc giá tr c hi ca ngun vn đi vi ngân
hàng;
- Giúp đo lng kh nng sinh li ca các b phn/đn v khác nhau (chi
nhánh, sn phm, khách hàng, tài khon) trong ngân hàng bng cách kt ni nhng
khon chi phí phù hp vào các khon doanh thu;
- Tách bch ri ro lãi sut khi b phn kinh doanh và tp trung vic qun lý
ri ro lãi sut ti mt đn v riêng;
- Nâng cao cht lng các quyt đnh đnh giá TSC và TSN;
- H tr b phn qun lý TSC/TSN và tách bch ri ro tín dng vi ri ro lãi
sut;
- nh lng nh hng ca chênh lch vn lên thu nhp thun t lãi;
- ánh giá v tng b phn trong ngân hàng da theo nh hng kinh t ca
tng b phn đó lên tng thu nhp ca ngân hàng;
- S dng FTP đ điu chnh hot đng ca các b phn nhân viên đc đo
lng hiu qu hot đng.

Hình 1.3 Trình bày tng quan v quy trình FTP
23

Trong mô hình, trung tâm qun lý vn tp trung s “mua” vn t các b phn
to TSN ca ngân hàng và “bán” vn cho các b phn to TSC (có nhu cu vn)
ca ngân hàng. Trung tâm qun lý vn tp trung này tin hành mua và bán vn theo
nhng mc lãi sut phù hp vi nhng đc đim v đnh giá li ca TSC đã đu t
hoc TSN đã mua, qua đó cân đi vn cho mi giao dch. Trong trng hp tha
hoc thiu vn, trung tâm qun lý vn tp trung s gii quyt trên th trng tin t.
Theo cách này, mi tác đng ca ri ro chênh lch lãi sut s đc tp trung vào b
phn qun lý vn và tng đn v kinh doanh s tp trung vào x lý ri ro tín dng
ca b phn mình. Chênh lch lãi sut thun ca b phn to TSC (ví d: cho vay)
phn ánh mc chênh lch gia lãi sut h thu ca khách hàng trên tng d n (tr đi

d phòng tn tht tín dng) vi chi phí điu chuyn vn h phi tr cho b phn
qun lý vn. Ngc li, chênh lch lãi sut thun ca b phn to TSN là mc
chênh gia lãi sut h phi tr cho khách hàng tính trên tng d n huy đng vi
thu nhp điu chuyn vn h nhn đc t trung tâm qun lý vn.
Thu nhp lãi sut thun ca trung tâm qun lý vn là phn còn li gia phn
thu v và phn tr ra cho các b phn khác trong ngân hàng. Nó cng bao gm các
giao dch mua vn hoc bán vn trên th trng tin t. Nhng giao dch này không
nht thit phi bù đp chính xác s l hoc lãi trong điu chuyn (kinh doanh) vn
vi các b phn kinh doanh trong ngân hàng. Kt qu thun ca trung tâm qun lý
vn phn ánh tng mc ri ro lãi sut mà ngân hàng sn sàng chp nhn, da theo
k vng v bin đng lãi sut trong tng lai mà trung tâm đa ra.
Các nguyên tc chung ca mt h thng FTP:
- Tt c các mc trong bng cân đi k toán đu phi đc đnh giá vn điu
chuyn thông qua h thng FTP. Có ngha là, toàn b TSC s phi tr chi phí điu
chuyn vn và toàn b TSN và vn t có s nhn đc thu nhp điu chuyn vn.
- Các mc lãi sut FTP áp dng phi giúp các b phn kinh doanh trong ngân
hàng tránh đc ri ro chênh lch. Ri ro chênh lch phi đc đnh giá tp trung
và qun lý bi b phn qun lý vn. Các b phn kinh doanh phi nhn đc/tr
phn thu nhp FTP/phí FTP phn ánh đc giá tr k hn ca vn. Các mc lãi sut