Hợp tác công tư trong lĩnh vực y tế nghiên cứu trường hợp thành phố Hồ Chính Minh

1



B GIÁO DCăVĨăĨOăTO
TRNGăI HC KINH T TP.HCM
o0o

NGUYN TH MAI TRINH




LUNăVNăTHCăSăKINHăT



TP.H Chí Minh ậ Nmă2011
2


B GIÁO DCăVĨăĨOăTO
TRNGăI HC KINH T TP.HCM
o0o

NGUYN TH MAI TRINH



Chuyên ngành: Ngân Hàng
Mã ngành: 60.31.12

LUNăVNăTHCăSăKINHăT
Ngiăhng dn khoa hc:
PGS.TS Phm Vn Nng

TP.H Chí Minh ậ Nmă2011
3

CNG HÒA XÃ HI CH NGHAăVIT NAM
c lp - T do - Hnh phúc
o0o



Lun vn này đc thc hin sau quá trình t nghiên cu t nhng tài liu,
sách báo, và thc tin làm vic ti PGB, kt hp vi s đnh hng ca Ging viên
hng dn.
Tôi xin cam đoan đ tài thc hin “ Gii pháp nâng cao nng lc cnh tranh
ca NH TMCP xng du Petrolimex” là không sao chép t lun vn, lun án ca
ngi khác. Tôi xin chu trách nhim v li cam đoan ca mình trc hi đng và
nhà trng.

TPHCM, ngày 26 tháng 09 nm 2011
Ngi cam đoan
Nguyn Th Mai Trinh


4

TRANG PH BÌA
LI CAM OAN
MC LC
DANH MC CH VIT TT
DANH MCă TH, HÌNH V
DANH MC BNG BIU
PHN M U
NI DUNG CHÍNH
Chngă1:ăLý lun chung v nng lc cnh tranh ca NHTM
1.1. Khái quát v NHTM và các hotăđng ca NHTM Trang 1
1.1.1. Khái nim ngân hàng thng mi Trang 1
1.1.2. Các nghip v ch yu ca ngân hàng thng mi Trang 1
1.1.3. C cu t chc, chc nng và vai trò ca ngân hàng thng mi Trang 3
1.2. Khái quát v cnhătranhăvàănngălc cnh tranh ca NHTM Trang 7
1.2.1. Khái quát v nng lc cnh tranh ca NHTM Trang 7
1.2.1.1. Khái nim cnh tranh, các hình thc cnh tranh Trang 7
1.2.1.2. c trng trong cnh tranh ca NHTM Trang 10
1.2.1.3. Các tiêu chí đánh giá nng lc cnh tranh ca NHTM Trang 11
1.2.1.4. Các nhân t tác đng đn nng lc cnh tranh ca NHTM Trang 13
1.2.2. Ý ngha ca vic nâng cao nng lc cnh tranh trong hot Trang 14
đng kinh doanh ca NHTM
Chngă2:ăThc trng v hotăđngăvàănngălc cnh tranh ca NH TMCPăxngă
du Petrolimex trong giai đon 2008 - 2011
2.1. Tng quan v quá trình hình thành và phát trin ca PGB Trang17
2.1.1. Lch s ra đi ca PGB Trang 17
5

2.1.2. Các giai đon phát trin ca PGB Trang 18
2.2. Căcu t chc, tình hình hotăđng và kt qu Trang 21

kinh doanh ca PGB
2.2.1. C cu t chc Trang 21
2.2.2. Tình hình hot đng ca PGB trong thi gian qua Trang 23
2.2.2.1. Các sn phm ch yu ca PGB Trang 23
2.2.2.2. Kt qu kinh doanh ca PGB trong giai đon 2008 – 2010 Trang 24
2.2.2.2.1. Tình hình tài chính Trang 24
2.2.2.2.2. Hot đng huy đng vn Trang 29
2.2.2.2.3. Hot đng tín dng Trang 34
2.2.2.2.4. Các sn phm dch v Trang 41
2.3. Nngălc cnh tranh ca PGB Trang 48
2.3.1. ánh giá kh nng cnh tranh ca PGB trên th trng Trang 48
2.3.1.1. Nng lc tài chính Trang 48
2.3.1.2. Kh nng sinh li và h s CAR Trang 50
2.3.1.3. Cht lng tín dng Trang 52
2.3.1.4. Ch tiêu qun tr ri ro Trang 53
2.3.1.5. Các yu t khác Trang 53
2.3.2. ng dng mô hình SWOT đi vi PGB Trang 55
2.3.2.1. im mnh Trang 55
2.3.2.2. im yu Trang 56
2.3.2.3. C hi Trang 56
2.3.2.4. Thách thc Trang 57
2.4. Nhng thành tu và hn ch trong hotăđng ca PGB Trang 57
2.4.1. Thành tu đt đc Trang 57
2.4.2. Hn ch và nguyên nhân Trang 58
2.5. Thun liăvàăkhóăkhnăcaăPGBătrongăgiaiăđon 2008 ậ 2011 Trang 59
2.5.1. Thun li Trang 59
2.5.1.1. Ch quan Trang 59
6

2.5.1.2. Khách quan Trang 60

2.5.2. Khó khn Trang 61
2.5.2.1. Ch quan Trang 61
2.5.2.2. Khách quan Trang 62
Chngă3:ăGiiăphápănângăcaoănngălc cnh tranh ca Trang 63
PGB ti nm 2020
3.1. nhăhng phát trin khu vcăNHăđn nmă2020 Trang 64
3.2. nhăhng phát trinăPGBăđnănmă2020 Trang 64
3.2.1. Vn dng mô hình SWOT đ nâng cao nng lc cnh tranh ca PGB Trang 66
3.2.1.1. Phát huy đim mnh Trang 66
3.2.1.2. Khc phc đim yu Trang 66
3.2.1.3. Tn dng thi c Trang 66
3.2.1.4. Vt qua thách thc Trang 67
3.2.2. Chin lc phát trin kinh doanh ca PGB trong thi gian ti Trang 67
3.2.2.1. Chin lc phát trin ngân hàng bán buôn Trang 67
3.2.2.2. Chin lc phát trin ngân hàng bán l Trang 68
3.2.2.3. Chin lc phát trin mng li và kênh phân phi Trang 68
3.2.2.4. Chin lc phát trin dch v ngân hàng đin t Trang 68
3.2.2.5. Chin lc nâng cao cht lng ngun nhân lc Trang 69
3.2.2.6. Chin lc nâng cao hiu qu ca công tác kim tra, giám sát, Trang 69
qun lý ri ro trong hot đng ngân hàng
3.3. Mt s nhóm giiăphápănângăcaoănngălc cnh tranh ca PGB Trang 70
3.3.1. Nhóm giái pháp đi vi ni b ngân hàng Trang 70
3.3.1.1. Gii pháp nâng cao nng lc tài chính Trang 70
3.3.1.2. Gii pháp nâng cao kh nng sinh li Trang 71
3.3.1.3. Gii pháp nâng cao cht lng tín dng Trang 72
3.3.1.4. Gii pháp nâng cao công tác qun lý ri ro Trang 75
7

3.3.1.5. Gii pháp khác Trang 76
3.3.2. Nhóm gii pháp đi vi khách hàng Trang 77

3.3.2.1. Gii pháp đi vi khách hàng cá nhân Trang 77
3.3.2.2. Gii pháp đi vi khách hàng doanh nghip Trang 78
3.3.3. Nhóm gii pháp đi vi các c quan hu quan Trang 79
KT LUN
TÀI LIU THAM KHO
PH LC

8



- NHTM: Ngân hàng thng mi
- SP: sn phm
- DV: dch v
- NHNN: Ngân hàng nhà nc
- NHNNg: Ngân hàng nc ngoài
- ATM: máy rút tin t đng
- WTO: T chc thng mi th gii
- VN: Vit Nam
- DN: doanh nghip
- KH: khách hàng
- IMF: Qu tin t quc t
- TCTD: T chc tín dng
- TCKT: T chc kinh t
- CP: c phn
- PGB: ngân hàng TMCP xng du Petrolimex
- ALCO: Hi đng qun lý tài sn N - Có
- CTCG: chng t có giá

9

- Hình 1: S đ c cu t chc NHTM
- Hình 2: S đ chc nng trung gian tín dng ca NHTM
- Hình 3: S đ chc nng trung gian thanh toán ca NHTM
- Hình 4: Vn điu l PGB qua các nm
- Hình 5: S đ c cu t chc PGB
- Hình 6: Biu đ c cu huy đng vn PGB 2008 – 2010
- Hình 7: Biu đ tng tài sn PGB 2008-2010
- Hình 8: Biu đ tng trng li nhun PGB 2008 – 2010
- Hình 9: Biu đ tng trng cho vay PGB 2008 – 2010
- Hình 10: Biu đ c cu huy đng vn PGB 2008 – 2010
- Hình 11: Biu đ c cu tín dng PGB 2008 – 2010
- Hình 12: Biu đ c cu tín dng theo k hn PGB 2008 – 2010
- Hình 13: Biu đ thu nhp t hot đng tín dng PGB
- Hình 14: Biu đ li nhun kinh doanh ngoi t PGB
- Hình 15: Biu đ tng trng ROE ca PGB 2007 – 2010
- Hình 16: Biu đ tng trng ROA ca PGB 2007 – 2010
- Hình 17: Biu đ h s CAR ca PGB 2007 – 2010
- Hình 18: Biu đ s lng máy ATM, máy POS ca các NHTM 2010
- Hình 19: Biu đ s khóa đào to ca PGB 2010

10




- Bng 1: Vn điu l ca PGB qua các nm
- Bng 2: Mt s ch tiêu tài chính ca PGB t 2008 – 2011

- Bng 3: Bng t sut li nhun ROA/ROE ca PGB t 2008 – 2011
- Bng 4: Ngun vn huy đng phân theo th trng huy đng và đn v tin t
- Bng 5: Hot đng huy đng toàn ngân hàng nm 2010
- Bng 6: C cu d n ca PGB t 2008 – 2011
- Bng 7: D n theo c cu thành phn kinh t
- Bng 8: D n theo mc đích vay vn
- Bng 9: Phân loi n ca PGB t 2008 – 2011
- Bng 10: Hot đng tín dng toàn ngân hàng nm 2010
- Bng 11: S lng phát hành th tr trc
- Bng 12: S lng phát hành th ghi n
- Bng 13: Doanh s thanh toán th
- B ng 14: Vn ch s hu và tng tài sn ca 1 s NH cùng cp nm 2010
- Bng 15: Xu hng tng vn điu l ca 1 s NH ln giai đon 2008 – 2010
- Bng 16: H s nng lc tài chính ca PGB và 1 s ngân hàng khác nm 2010
- Bng 17: ROE, ROA và h s CAR ca PGB và 1 s NH khác nm 2010
- Bng 18: Ch tiêu n xu / tng d n ca 1 s NHTM trong nm 2010
- Bng 19: H thng phn mm các NH đang s dng


11




1. Tính cp thit caăđ tài
Trong điu kin nn kinh t th trng nhiu cnh tranh và thách thc nh hin
nay, lnh vc kinh doanh tin t nói chung, và lnh vc ngân hàng nói riêng là lnh vc
ht sc nhy cm trc nhng bin đng ca th trng. ng trc tình hình đó, đòi hi
các ngân hàng luôn phi không ngng vn đng đ tránh khi s đào thi ca quy lut
kinh t. Ngân hàng TMCP xng du Petrolimex (PGB) cng không ngoi l. Trong thi

gian qua, PGB đã có nhiu bc phát trin vt bc, đóng góp vào s phát trin chung
ca ngành ngân hàng. Tuy nhiên, so vi các ngân hàng đã và đang hot đng ti Vit
Nam, k c ngân hàng trong nc và nc ngoài, PGB vn còn nhiu hn ch v nng
lc cnh tranh.  có th đng vng trong th trng tài chính, đòi hi PGB phi có
nhng gii pháp nhm nâng cao nng lc cnh tranh ca mình.
Xut phát t thc t đó, đ tài “Gii pháp nâng cao nng lc cnh tranh ca NH
TMCP xng du Petrolimex” là cn thit, góp phn h tr PGB nâng cao kh nng cnh
tranh ca mình, tn dng c hi, vt qua thách thc đ ngày càng đng vng trong th
trng tài chính Vit Nam.
2. Mc đích nghiên cu
PGB cng nh tt c các đi tng khác hot đng trong lnh vc ngân hàng đu
có cùng hình thc hot đng, cùng kinh doanh, cung cp các sn phm nh nhau. iu đó
đã to nên mt xu hng cnh tranh gay gt. Ngân hàng nào cng n lc nâng cao kh
nng cnh tranh ca mình đ có th tn ti và phát trin trong th trng tài chính đy
bin đng nh hin nay.  tài đc thc hin nhm mc tiêu phân tích tình hình kinh
doanh ca PGB, tìm ra đim mnh, đim yu đ t đó đ xut các gii pháp c th giúp
PGB nâng cao nng lc cnh tranh, khng đnh v th và vn cao hn na trong lnh vc
ngân hàng  Vit Nam.
12

3. iătng và phm vi nghiên cu
 tài đi sâu vào nghiên cu thc trng hot đng ca PGB trong giai đon 2008 –
2011, thông qua các hot đng đc trng ca ngân hàng, nh: huy đng vn, tín dng,
kinh doanh ngoi t, phát hành th… đ có th đánh giá đc mt cách chính xác nng
lc cnh tranh ca PGB trên th trng, nhm xây dng các gii pháp thích hp h tr
PGB trong quá trình vn đng và phát trin.
4. Phng pháp nghiên cu
- Nghiên cu lý thuyt v cnh tranh cng nh các tiêu chí đánh giá nng lc cnh
tranh ca NHTM, nghiên cu các vn bn pháp quy liên quan đn lnh vc ngân
hàng.

- Thu thp thông tin, d liu, s liu t báo cáo tài chính ca PGB và mt s ngân
hàng khác. T đó, đi chiu, so sánh đ thy đc v trí, cnng nh kh nng cnh
tranh ca PGB trên th trng.
- Kt hp lý thuyt và thc tin, vn dng lý thuyt đa vào thc tin đ đánh giá
nng lc cnh tranh PGB.
5. Ni dung nghiên cu
Kt cu lun vn đc chia thành 3 chng:
- Chng 1: Lý lun chung v nng lc cnh tranh ca NHTM
- Chng 2: Thc trng v hot đng và nng lc cnh tranh ca NH TMCP xng
du Petrolimex trong giai đon 2008 - 2010
- Chng 3: Gii pháp nâng cao nng lc cnh tranh ca PGB ti nm 2020
13

14

1.1. Khái quát v NHTM và các hotăđng ca NHTM
1.1.1. Khái nimăngânăhàngăthngămi
NHTM là loi ngân hàng giao dch trc tip vi các công ty, xí nghip, t chc kinh
t và cá nhân, bng cách nhn tin gi, tin tit kim, ri s dng s vn đó đ cho vay,
chit khu, cung cp các phng tin thanh toán và cung ng dch v ngân hàng cho các
đi tng nói trên.
Có th nói NHTM là mt đnh ch tài chính trung gian quan trng trong nn kinh t
th trng. Thông qua đnh ch tài chính trung gian này mà các ngun tin nhàn ri trong
xã hi s đc huy đng ti u và s dng mt cách hiu qu đ phát trin kinh t xã hi.
1.1.2. Các nghip v ch yu caăngânăhàngăthngămi
1.1.2.1. Nghip v to vn
Nghip v to vn hay còn gi là nghip v huy đng vn đc coi là hot đng c
bn, có tính cht sng còn đi vi tt c các NHTM. Bi vì thông qua hot đng này mà
các ngun vn ch yu ca ngân hàng đc to lp. Ngun vn trong NHTM có nhiu
loi khác nhau, đc hình thành theo nhiu phng thc khác nhau, có đc đim và bin
pháp qun lý khác nhau. C th, ngun vn trong NHTM bao gm các loi sau:
1.1.2.1.1. Vn t có
Vn t có là ngun vn ban đu đc ghi vào vn điu l ca ngân hàng khi ngân
hàng đc thành lp. Thông thng, vn t có ca các NHTM chim t trng nh trong
tng ngun vn kinh doanh ca ngân hàng (thng chim khong t 5% đn 10%).
V phng din pháp lý, vn t có chính là s vn ti thiu mà Nhà nc quy đnh
ngân hàng phi có đ đc cp phép hot đng. Theo Ngh đnh 10/2011/N – CP ngày
26/1/2011, mc vn pháp đnh áp dng cho các NHTM đn nm 2011 là 3.000 t đng.
Ngun vn t có ca các ngân hàng có tính n đnh cao, và không ngng gia tng
trong sut quá trình phát trin ca ngân hàng. ây chính là yu t tài chính quan trng,
quyt đnh quy mô hot đng ca NHTM đng thi khng đnh nng lc tài chính cng
nh xác đnh các t l an toàn trong hot đng kinh doanh ca các NHTM.

15

1.1.2.1.2. Vn huy đng
ây là ngun vn chim t trng ln trong tng ngun vn, và là ngun vn duy trì
hot đng kinh doanh ca các NHTM. ó chính là các tài sn bng tin ca các t chc,
cá nhân do ngân hàng huy đng đc, tm thi qun lý và có trách nhim hoàn tr.
ây là ngun vn không n đnh, đòi hi các NHTM phi luôn duy trì mt “d tr
thanh khon” an toàn đ đáp ng nhu cu rút vn ca khách hàng. Ngun vn huy đng
ca các NHTM gm nhiu loi khác nhau, bao gm: tin gi không k hn ca các cá
nhân, t chc; tin gi tit kim có k hn; tin phát hành k phiu, trái phiu và các
khon tin gi khác.
1.1.2.1.3. Vn đi vay
Vn đi vay là ngun vn có đc thông qua vic thc hin các nghip v vay n
nhm b sung ngun vn, đm bo duy trì hot đng mt cách bình thng.
Ngun vn này bao gm vn đi vay NHNN thông qua các bin pháp chit khu, tái
chit khu chng t có giá, và vn đi vay t các NHTM và t chc tín dng khác trên th
trng liên ngân hàng.
1.1.2.1.4. Vn khác
Ngoài các ngun vn k trên, NHTM còn có các ngun vn khác có đc thông qua
vic tip nhn ngun tài tr ca Chính ph, hoc ca các t chc tài chính tin t, t chc
đoàn th theo chng trình d án phát trin kinh t xã hi…
ng thi, phi k đn các ngun vn đc b sung trong quá trình hot đng nghip
v ca NHTM, nh: các khon phi tr, các khon ký qu,…
1.1.2.2. Nghip v s dng vn
Nghip v s dng vn là vic các NHTM s dng ngun vn t có và ngun vn
huy đng đc đ kinh doanh, cung cp vn cho nn kinh t vn đng và phát trin.
Nghip v s dng vn ca NHTM ch yu xoay quanh các hình thc sau:
1.1.2.2.1. Nghip v tín dng
ây là hot đng c bn ca mi NHTM, nhm đa ngun vn tip cn đn các khu

vc có nhu cu v vn trong nn kinh t, thúc đy s tng trng và phát trin ca nn
kinh t thông qua nhiu hình thc khác nhau, nh: cho vay, bo lãnh, chit khu…
16

1.1.2.2.2. Nghip v dch v thanh toán
ây là mt hot đng quan trng, góp phn làm gim lng tin mt lu hành trong
nn kinh t, nh đó mà các hot đng thanh toán ca toàn b nn kinh t đc din ra
thông sut, thun li và có tính an toàn cao. Hot đng này bao gm: thc hin các dch
v thanh toán trong và ngoài nc thông qua tài khon ngân hàng, dch v thu – chi h,
kim đm, phân loi, bo qun vn chuyn tin…
1.1.2.2.3. Nghip v đu t
Bên cnh đó, ngun vn ca các NHTM còn đc s dng đ đu t trên th trng
nhm tìm kim li nhun và nâng cao v th ca ngân hàng thông qua các hot đng góp
vn, mua c phn, liên doanh…
1.1.2.2.4. Nghip v trung gian khác
Mt s hot đng khác ca Ngân hàng nhm tn dng có hiu qu các ngun vn
đc huy đng đ mang li li nhun, nh:
- Kinh doanh ngoi t, vàng, bc, đá quý
- Thc hin các nghip v y thác
- Cung ng các dch v khác: dch v th, t vn tài chính,…
1.1.3. Căcu t chc, chcănngăvàăvaiătròăcaăngânăhàngăthngămi
1.1.3.1. C Ếu t chc ca NHTM
Theo Ngh đnh 59/2009/N-CP ngày 16/7/2009 v t chc và hot đng ca NHTM
quy đnh mi NHTM phi có tr s chính. C cu t chc ti các tr s do ngân hàng t
quyt đnh. Các ngân hàng đc phép m S giao dch, chi nhánh, đc thành lp các
đn v s nghip, các công ty trc thuc hot đng trong lnh vc tài chính, ngân hàng,
bo him,…
Theo đó, c cu t chc qun lý ca các NHTM c phn, NHTM c phn do Nhà
nc s hu trên 50% vn điu l bao gm: i hi đng c đông, Hi đng qun tr,
Ban kim soát, Tng Giám đc và b máy giúp vic. i vi các NHTM 100% vn Nhà

nc, NHTM liên doanh hoc NHTM 100% vn nc ngoài thì c cu t chc qun lý
bao gm: Hi đng qun tr, Ban kim soát, Tng giám đc và b máy giúp vic. Trong
đó:
17

- Hi đng qun tr: phi có ti thiu 3 thành viên và ti đa không quá 11 thành
viên, và có nhim k 5 nm.
- Ban kim soát: có ti thiu 3 thành viên, vi nhim k 5 nm, có chc nng giám
sát hot đng ngân hàng, thc hin kim tra, kim toán ni b ngân hàng.
- Tng giám đc và b máy giúp vic: Tng giám đc do Hi đng qun tr b
nhim, là ngi vn hành b máy giúp vic đ điu khin hot đng kinh doanh hàng
ngày ca ngân hàng, chu trách nhim trc Hi đng qun tr, Ban kim soát v kt qu
kinh doanh ca ngân hàng, cng nh chu trách nhim trc pháp lut v tính tuân th
quy đnh pháp lut trong quá trình hot đng kinh doanh ca ngân hàng.
Hìnhă1:ăSăđ căcu t chc NHTM












HI NG QUN TR
Ban điu hành
Ban kim soát

Các
công
ty trc
thuc
Phòng
T
chc
Hành
chánh
Phòng
ngân
qu
K
toán
tài v
Vi
tính
Tín
dng
và
kinh
doanh
Thanh
toán
quc
t
Kinh
doanh
ngoi
t -

vàng
K
hoch
Pháp
ch
S Giao
dch
Chi
nhánh
Chi
nhánh
Chi
nhánh
Chi
nhánh
S Giao
dch
Phòng
giao
dch
Phòng
giao
dch
Phòng
giao
dch
Phòng
giao
dch
Phòng

giao
dch
Phòng
giao
dch
18

1.1.3.2. ChẾ nng Ếa NHTM
Trong điu kin nn kinh t th trng và s phát trin ca h thng ngân hàng, các
NHTM thc hin 3 chc nng ch yu sau:
1.1.3.2.1. Trung gian tín dng
Hìnhă2:ăSăđ chcănngătrungăgianătínădng ca NHTM





Trung gian tín dng là chc nng quan trng và c bn th hin bn cht và nhim v
ca NHTM. Thc hin chc nng này, NHTM đóng vai trò ngi trung gian luân chuyn
ngun vn tin t nhàn ri t ni tha vn sang ni thiu vn theo nguyên tc “hoàn tr”.
1.1.3.2.2. Trung gian thanh toán
Hìnhă3:ăSăđ chcănngătrungăgianăthanhătoánăca NHTM





Khi NHTM ra đi và đi vào hot đng trong nn kinh t, thì dn dn các khon giao
dch thanh toán gia các t chc, cá nhân đu đc chuyn t hình thc thanh toán trc
tip bng tin mt sang thanh toán gián tip thông qua h thng ngân hàng. Chc nng

tin gi, tit kim
Công ty
Xí nghip
T chc kinh t
Cá nhân
Công ty
Xí nghip
T chc kinh t
H gia đình
Cá nhân
Ngân
hàng
thng
mi
Thu nhn
Phát hành k
phiu, trái phiu
Cp
tín
dng
tr tin
Ngi tr tin
Ngi mua
(Cty, XN, t
chc kinh t, cá
nhân)
Ngi th hng
Ngi bán
(Cty, XN, t chc
kinh t, cá nhân)

Ngân
hàng
thng
mi
Lnh
Qua tài khon
Giy
báo
Có
19

này cho phép gim bt lng tin mt trong lu thông, góp phn gim bt chi phí cho xã
hi v vic in n, vn chuyn, bo qun tin t, đng thi làm tng tính thanh khon, m
rng phm vi thanh toán, thúc đy kinh t phát trin ra ngoài phm vi quc gia, lãnh th.
Bên cnh đó, thông qua chc nng này, các giao dch thanh toán s đc kim soát cht
ch, đm bo s an toàn, tin li trong hot đng thanh toán, gim thiu ri ro cho khách
hàng.
1.1.3.2.3. Cung ng dch v ngân hàng
Trong quá trình hot đng, ngân hàng bên cnh vic thc hin 2 chc nng chính là
trung gian tín dng và trung gian tài chính, ngân hàng còn cung cp cho khách hàng các
dch v có liên quan nhm làm tng doanh thu cng nh h tr mt cách tích cc cho
hot đng ca ngân hàng, nh: dch v ngân qu, kiu hi, dch v y thác, t vn,…
1.1.3.3. Vai trò ca NHTM
- Cung cp vn cho nn kinh t: các NHTM đng ra huy đng ngun vn nhàn ri
trong dân c và các thành phn kinh t, sau đó phân b li cho nhng ni cn vn đ tái
sn xut. Kinh t ngày càng phát trin, ngân hàng ngày càng có vai trò quan trng trong
vic điu phi, luân chuyn vn giúp cho các thành phn kinh t cùng nhau phát trin.
- Là cu ni gia doanh nghip và th trng: Trong nn kinh t th trng, hu ht
các giao dch thanh toán ca doanh nghip đu đc thc hin qua ngân hàng đ đm bo

tính an toàn và tit kim. Ngân hàng cung ng vn cho doanh nghip đu t sn xut, đáp
ng yêu cu ngày càng cao ca th trng.
- Là công c điu tit v mô nn kinh t: thông qua hot đng tín dng và thanh
toán, các NHTM góp phn điu tit lng tin trong lu thông, dn dt các lung tin, tp
hp và phân chia vn đm bo cung ng vn kp thi theo yêu cu ca nn kinh t.
Là cu ni nn kinh t trong nc vi kinh t th gii: trong xu hng toàn cu hóa nn
kinh t, vic m rng quan h thng mi, lu thông hàng hóa vi các nc trên th gii
là rt quan trng. NHTM vi các nghip v kinh doanh nh: bo lãnh, thanh toán quc
t,… góp phn to điu kin thúc đy ngoi thng không ngng m rng và phát trin.

20

1.2. Khái quát v cnhătranhăvàănngălc cnh tranh ca NHTM
1.2.1. Khái quát v nngălc cnh tranh ca NHTM
1.2.1.1. Khái nim cnh tranh, các hình thc cnh tranh
1.2.1.1.1. Khái nim cnh tranh
Cnh tranh là mt hin tng xã hi ca nn kinh t th trng, nó gn lin vi mi
lnh vc, mi công đon ca quá trình kinh doanh và mi ch th tham gia vào nn kinh
t th trng. Cnh tranh đc hiu theo nhiu cách khác nhau tùy tng góc đ nhìn nhn
và đánh giá ca các nhà khoa hc.
Theo K.Marx: "Cnh tranh là s ganh đua, đu tranh gay gt gia các nhà t bn
nhm giành git nhng điu kin thun li trong sn xut và tiêu dùng hàng hóa đ thu
đc li nhun siêu ngch ".
Hai nhà kinh t hc M P.A Samuelson và W.D.Nordhaus trong cun kinh t hc
(xut bn ln th 12) cho rng “Cnh tranh (Competition) là s kình đch gia các doanh
nghip cnh tranh vi nhau đ giành khách hàng hoc th trng”.
Các tác gi trong cun "Các vn đ pháp lý v th ch và chính sách cnh tranh kim
soát đc quyn kinh doanh, thuc d án VIE/97/016 thì cho rng “Cnh tranh có th đc
hiu là s ganh đua gia các doanh nghip trong vic giành mt s nhân t sn xut hoc
khách hàng nhm nâng cao v th ca mình trên th trng, đ đt đc mt mc tiêu

kinh doanh c th, ví d nh li nhun, doanh s hoc th phn”.
Ti din đàn Liên hp quc trong báo cáo v cnh tranh toàn cu nm 2003 thì đnh
ngha cnh tranh đi vi mt quc gia là “Kh nng ca nc đó đt đc nhng thành
qu nhanh và bn vng v mc sng, ngha là đt đc các t l tng trng kinh t cao
đc xác đnh bng các thay đi ca tng sn phm quc ni (GDP) tính trên đu ngi
theo thi gian”
Theo Michael Porter thì: Cnh tranh là giành ly th phn. Bn cht ca cnh tranh là
tìm kim li nhun, là khon li nhun cao hn mc li nhun trung bình mà doanh
nghip đang có. Kt qu quá trình cnh tranh là s bình quân hóa li nhun trong ngành
theo chiu hng ci thin sâu dn đn h qu giá c có th gim đi (1980).
21

Có th nói, cnh tranh là mt tt yu và là đng lc ca kinh t th trng. Các nhà
sn xut, các doanh nghip đ giành ly nhng li th trong sn xut và tiêu th sn phm
h buc phi cnh tranh vi nhau. Thông qua cuc chy đua cnh tranh gia các doanh
nghip mà th trng đc sàng lc, các yu kém đc loi b, tin đn nâng cao hiu
qu sn xut, kinh doanh nhm đáp ng nhu cu ngày càng phát trin ca xã hi.
1.2.1.1.2. Các hình thc cnh tranh
- Cn c vào ch th tham gia th trng: cnh tranh chia thành 3 hình thc:
+ Cnh tranh gia ngi mua và ngi bán: ngi bán mun bán vi giá cao, ngi
mua mun mua vi giá thp. Thông qua thng lng gia 2 bên giá c cui cùng s
đc hình thành tha mãn li ích c 2 bên.
+ Cnh tranh gia nhng ngi mua vi nhau: trên th trng, khi cung nh hn cu,
hàng hóa khan him, giá c s tng lên, ngi mua phi cnh tranh và chp nhn tr giá
cao cho hàng hóa h cn.
+ Cnh tranh gia nhng ngi bán vi nhau: Trong kinh doanh, các doanh nghip
chy đua v giá, nhm lôi kéo khách hàng, dn đn giá c hàng hóa s gim xung, gây
bt li cho doanh nghip. Trong cuc cnh tranh này, doanh nghip nào không chu đc
sc ép, s rút lui khi th trng, nhng th phn cho các doanh nghip khác.
- Cn c vào phm vi ngành kinh t

+ Cnh tranh trong ni b ngành: các doanh nghip cùng hot đng trong 1 ngành
kinh t luôn chy đua vi nhau đ gi th phn, thu hút khách hàng. Kt qu cuc chy
đua này k thut s phát trin, cht lng hàng hóa không ngng tng lên.
+ Cnh tranh gia các ngành: các doanh nghip trong nn kinh t luôn cnh tranh đ
ti đa hóa li nhun. Trong quá trình này có s phân b vn đu t hp lý gia các ngành
kinh t, kt qu hình thành t sut li nhun bình quân.
- Cn c vào tính cht cnh tranh
+ Cnh tranh hoàn ho: là hình thc cnh tranh gia nhng ngi bán trong đó không
có ai có u th khng ch giá c th trng.  chin thng trong cuc cnh tranh này,
các doanh nghip phi tìm cách ci tin k thut, gim chi phí, h giá thành hoc to s
khác bit đ thu hút khách hàng.
22

+ Cnh tranh không hoàn ho: là hình thc cnh tranh gia nhng ngi bán có hàng
hóa khác nhau, uy tín, thng hiu khác nhau.  giành đc u th trong cnh tranh
này, ngi bán phi s dng các bin pháp h tr nh: qung cáo, khuyn mãi, gim
giá…
+ Cnh tranh đc quyn: trên th trng có mt s sn phm, dch v nào đó ch do
mt hoc mt s doanh nghip kinh doanh, do đó giá c ca nhng mt hàng đó do các
doanh nghip này chi phi, không ph thuc vào quan h cung cu.
- Cn c vào th đon trong cnh tranh:
+ Cnh tranh lành mnh: là cnh tranh trong khuôn kh ca pháp lut, công khai và
minh bch
+ Cnh tranh không lành mnh: là s dng th đon không minh bch, trái pháp lut
đ to li nhun.
1.2.1.2. Ế trng trong Ếnh tranh ca NHTM
Ngân hàng cng ging nh bt c loi hình doanh nghip nào đu phi đi mt vi
cnh tranh đ giành khách hàng, m rng th phn. Tuy nhiên, cnh tranh trong lnh vc
ngân hàng có nhng đc thù riêng:
- Hot đng ngân hàng là mt hot đng kinh t mang tính h thng cao, đng thi

hot đng ngân hàng luôn din ra trong muôn vàn mi liên h kinh t khác thông qua các
hot đng có tính dây chuyn. Do vy, khi mt ngân hàng gp khó khn thanh khon dn
đn nguy c đ v thì tt yu s tác đng đn các NHTM cng nh t chc tín dng
khác, kéo theo nguy c đ v hàng lot các ngân hàng liên đi. Chính vì th, trong cnh
tranh, các ngân hàng luôn chú trng tính tuân th pháp lut, đng thi cnh tranh đi đôi
vi hp tác đ to ra mt môi trng cnh tranh lành mnh, tránh đc ri ro h thng.
Bên cnh đó, NHNN phi luôn luôn giám sát cht ch hot đng ca các NHTM, đa ra
nhng gii pháp, nhng cnh báo kp thi đ điu tit hot đng, phòng nga ri ro.
- Hot đng ca các ngân hàng liên quan trc tip đn lu chuyn tin t trong và
ngoài nc, chu s chi phi ca nhiu yu t: môi trng pháp lý, tp quán kinh doanh
trong nc, các thông l quc t… đc bit là mng li công ngh thông tin đóng vai trò
cc k quan trng. Do đó cnh tranh trong lnh vc ngân hàng trc ht là s cnh tranh
23

ca công ngh thông tin, đm bo tính hu hiu trong hot đng, sau na là s điu chnh
phù hp gia các quy đnh và thông l trong nc và quc t.
1.2.1.3. CáẾ tiêu Ếhí đánh giá nng lc cnh tranh ca NHTM
Nngălc tài chính
Nng lc tài chính ca ngân hàng thông thng đc đánh giá qua quy mô vn ch s
hu và quy mô tài sn có ca NH.
- H s gii hn huy đng vn
H
1
=
Vn ch s hu
x 100%
Tng ngun vn huy đng
H s này đc xem xét đ gii hn mc huy đng vn ca ngân hàng, tránh tình trng
huy đng quá nhiu, vt kh nng chi tr (thông thng H
1

>= 5%)
- H s vn ch s hu so vi tài sn có
H
2
=
Vn ch s hu
x 100%
Tng tài sn có
H s này dng đ đánh giá mc đ ri ro ca tng tài sn Có ca ngân hàng, cho phép
tài sn ca ngân hàng st gim  mc đ nht đnh so vi vn ch s hu.
- H s vn ch s hu so vi tài sn ri ro (h s Cooke)
H
3
=
Vn ch s hu
x 100%
Tng tài sn có ri ro quy đi
Trong đó: tng tài sn có ri ro quy đi = ∑(tài sn có ni bng x h s ri ro) +
∑(tài sn ngoi bng x H s chuyn đi x h s ri ro)
Mc đ ri ro mà các ngân hàng đc phép mo him trong s dng vn cao hay thp
tùy thuc vào đ ln vn ch s hu ca ngân hàng.
H
3
= 8% ngân hàng có 1 t l hp lý gia vn ch s hu vi mc đ ri ro trong
s dng tài sn.
H
3
> 8% mc đ ri ro thp, ngân hàng s dng vn kém hiu qu vì s dng vn
quá an toàn, có th b gim sút li nhun.
24

H
3
< 8% mc đ ri ro ln, vn ch s hu không đ sc bo v ngân hàng khi ri
ro xy ra.
Kh nngăsinhăli
ánh giá ch tiêu này theo 02 t s c bn:
- T sut li nhun trên tng tài sn (ROA – Return on assets)
ROA

=
Li nhun ròng
x 100
Tng tài sn bình quân
Vi ch tiêu này cho bit 01 đng tài sn to ra bao nhiêu đng li nhun, tài sn có sinh
li càng ln thì t s này càng ln.
- T sut sinh li trên vn t có (ROE – Return on Equity)
ROE

=
Li nhun ròng
x 100%
Vn ch s hu

Vi ch s này cho bit 01 đng vn s hu to ra bao nhiêu đng li nhun và phn ánh
hiu qu hot đng ca NH. H s càng ln, kh nng sinh li càng ln.
Chtălng tín dng
 phn ánh v cht lng tín dng, có rt nhiu ch tiêu, nhng nói chung ngi ta
thng quan tâm: t l n xu trên tng d n, t l và c cu tài sn đm bo. Ngoài ra,
đ đánh giá đnh tính v cht lng tín dng, ngi ta còn quan tâm đn: C cu d n

các khon vay ngn - dài hn trong tng quan c cu ngun vn ca t chc tín dng,
d n cho vay các lnh vc ri ro cao ti thi đim đó: bt đng sn, c phiu,…
Cht lng tín dng đc Ngân hàng Nhà nc Vit Nam cn c vào:
- N xu/Tng d n (theo thông l quc t <5%)
- N khó đòi/Tng d n
- N khó đòi ròng = (n khó đòi – d phòng ri ro cha s dng) <= 0.
Ch tiêu qun tr ri ro
Bao gm mt s ch tiêu nh:
- Ri ro lãi sut = Tài sn nhy cm lãi sut/ngun vn nhy cm lãi sut.
25

- Ri ro vn ch s hu = Vn ch s hu/ tài sn ri ro.
- Ri ro thanh khon = (Tài sn thanh khon – vn vay)/tng vn huy đng.
Ch tiêu này phn ánh t l vn huy đng gp my ln vn ch s hu (thng là bin
đng t 15 đn 20 ln).
1.2.1.4. Các nhân t táẾ đng đn nng lc cnh tranh ca NHTM
Nhân t khách quan
Có 4 lc lng nh hng đn nng lc cnh tranh ca mt NHTM, đây là nhng nhân t
khách quan và có th đc mô t c th di đây
- Tác nhân t phía NHTM mi tham gia th trng. Các NHTM mi tham gia th
trng vi nhng li th quan trng nh: (i) M ra nhng tim nng mi; (2) Có đng c
và c vng giành đc th phn; (iii) ã tham kho kinh nghim t nhng NHTM đang
hot đng; (iv) Có đc nhng thng kê đy đ và d báo v th trng… Nh vy, bt
k thc lc ca NHTM mi là th nào, thì các NHTM hin ti đã thy mt mi đe da v
kh nng th phn b chia s; ngoài ra, các NHTM mi có nhng k sách và sc mnh mà
các NHTM hin ti cha th có thông tin và chin lc ng phó.
- Tác nhân là các đi th NHTM hin ti. ây là nhng mi lo thng trc ca các
NHTM trong kinh doanh. i th cnh tranh nh hng đn chin lc hot đng kinh
doanh ca NHTM trong tng lai. Ngoài ra, s có mt ca các đi th cnh tranh thúc
đy NH phi thng xuyên quan tâm đi mi công ngh, nâng cao cht lng các dch v

cung ng đ chin thng trong cnh tranh.
- Sc ép t phía khách hàng. Mt trong nhng đc đim quan trng ca ngành NH
là tt c các cá nhân, t chc kinh doanh sn xut hay tiêu dùng, thm chí là các NH khác
cng đu có th va là ngi mua các sn phm DVNH, va là ngi bán SPDV cho
NH. Nhng ngi bán SP thông qua các hình thc gi tin, lp tài khon giao dch hay
cho vay đu có mong mun là nhn đc mt lãi sut cao hn; trong khi đó, nhng ngi
mua SP (vay vn) li mun mình ch phi tr mt chi phí vay vn nh hn thc t. Nh
vy, NH s phi đi mt vi s mâu thun gia hot đng to li nhun có hiu qu và
gi chân đc KH cng nh có đc ngun vn thu hút r nht có th. iu này đt ra