Xuất khẩu Việt Nam năng lực và các yếu tố tác động đến tăng trưởng

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T THÀNH PH H CHÍ MINH







NGUYN NGUYÊN PHNG




XUT KHU VIT NAM
NNG LC VÀ CÁC YU T TÁC NG N TNG TRNG




LUN VN THC S KINH T

TP. H Chí Minh, nm 2011


B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T THÀNH PH H CHÍ MINH


CHNG TRÌNH GING DY KINH T FULBRIGHT





NGUYN NGUYÊN PHNG



XUT KHU VIT NAM
NNG LC VÀ CÁC YU T TÁC NG N TNG TRNG

Chuyên ngành: Chính sách công
Mã s: 603114

LUN VN THC S KINH T






Ngi hng dn khoa hc

1. TS. Dwight Perkins
2.Ths. inh V Trang Ngân


TP. H Chí Minh, nm 2011
DANH MC CÁC BNG BIU & HÌNH V

BNG
Bng 3.1: Thu nhp bình quân đu ngi ca Vit Nam và các đi th cnh tranh………….….…13
Bng 3.2: Tc đ tng trng ca mi th trng xut khu ln nht ca mi nhóm mt
hàng xut khu ch lc giai đon 2004 – 2008…………………………………….……………… 15
Bng 3.3: Tc đ tng trng xut khu các nc giai đon 2004 – 2008………………………… …17
Bng 4.1: So sánh li th so sánh th hin ca các sn phm ch lc ca Vit Nam (giai đon
2004 – 2008) so vi các đi th…………………………………………………………………… …… …20
Bng 4.2: Kt qu phân tích theo phng pháp Dch chuyn - cu phn cho mi nhóm hàng
xut khu ch lc ca Vit Nam giai đon 2004 – 2008……………………….…………….….22
Bng 4.3: Ma trn phi hp kt qu tính toán ca hai phng pháp: Li th so sánh th hin và
Dch chuyn – cu phn ……………………………………………………………………… …………………24
HÌNH
Hình 3.1: Kim ngch xut khu các mt hàng ch lc giai đon 2004–2008……………………… 10
Hình 3.2: Din bin ca t giá hiu dng đng Vit Nam thc và danh ngha…………………… 14

Hình 4: Các mt hàng xut khu ca Vit Nam có li th so sánh th hin nm 2008…… ….…19
Hp 3: Nhng hn ch ca xut khu Vit Nam nm 2008……………………………………… ……… 12
PH LC
Ph lc 1: T trng kim ngch xut khu mt s mt hàng ch lc nm 2004 – 2008
Ph lc 2: Vai trò và hn ch ca xut khu Vit Nam
Ph lc 3: nh hng ca khng hong kinh t th gii lên xut khu Vit Nam
Ph lc 4: Li th quc gia ca Vit Nam
Ph lc 5: Kim ngch xut khu mi nhóm hàng ch lc nm 2008 so vi đi th cnh tranh
Ph lc 6: Các mt hàng xut khu ca Vit Nam có li th so sánh hin th nm 2004
Ph lc 7: Nguyên nhân nhng thành công trong xut khu ca Vit Nam
Ph lc 8: Th trng Hoa K
Ph lc 9: Th trng Nht
Ph lc 10: Th trng Trung Quc
CÔNG THC
Công thc 2.1: Công thc tính li th so sánh th hin ca hàng hóa xut khu
Công thc 2.2: Công thc tính toán theo phng pháp Dch chuyn – cu phn

LI CÁM N

Tôi xin đc gi li cám n chân thành đn thy cô giáo và nhân viên
nhà trng, nhng ngi đã trc tip ging dy, truyn đt cho tôi nhng kin
thc, giúp đ, h tr tôi trong quá trình hc tp đ hôm nay có th thc hin
nghiên cu này.
Xin cám n thy, cô đã trc tip hng dn tôi nghiên cu, xin cám n
gia đình và bn bè đã đng viên và h tr tôi thc hin.

LI CAM OAN

Tôi xin cam đoan lun vn này hoàn toàn do tôi thc hin. Các đon trích
dn và s liu s dng trong lun vn đu đc dn ngun và có đ chính xác
cao nht trong phm vi hiu bit ca tôi.
Lun vn này không nht thit phn ánh quan đim ca Trng i hc
Kinh t thành ph H Chí Minh hay Chng trình ging dy kinh t Fulbright




TP.HCM, ngày 10 tháng 7 nm 2011
Tác gi

Nguyn Nguyên Phng


MC LC
Chng 1: GII THIU 1
1.1- Bi cnh nghiên cu: 1
1.2- Mc đích và câu hi nghiên cu: 1
1.3- i tng và phm vi nghiên cu 2
1.4- S liu và Phng pháp nghiên cu: 2
1.5- im mi ca nghiên cu: 2
1.6- Cu trúc nghiên cu: 3
Chng 2: C S LÝ LUN 4
2.1- Gii thiu mt s khái nim liên quan: 4
2.2- Các nghiên cu trc: 4
2.2.1- Phng pháp Li th so sánh th hin: 5
2.2.2- Phng pháp Dch chuyn – cu phn: 7
2.3- Khung phân tích: 8
Chng 3: THC TRNG XUT KHU CA VIT NAM GIAI ON 2004–2008 9
3.1- Thc trng xut khu: 9
3.1.1- Kim ngch xut khu: 9
3.1.2- Tc đ tng trng kim ngch xut khu: 10
3.1.3- C cu ngành hàng xut khu: 10
3.2- Các yu t nh hng đn thc trng xut khu: 11
3.2.1- Các yu t ni sinh: 11
3.2.1.1- Li th quc gia: 11
3.2.1.2- Chính sách xut khu: 12
3.2.2- Các yu t ngoi sinh: 13
3.2.2.1- Th trng xut khu: 13

3.2.2.2- i th cnh tranh: 14
3.3- Kt lun chng: 16
Chng 4: PHÂN TÍCH LI TH SO SÁNH VÀ CÁC YU T TÁC NG N
TNG TRNG XUT KHU CA VIT NAM GIAI ON 2004 - 2008 17
4.1- Kt qu phân tích li th so sánh th hin ca các mt hàng
……………… ……….…………
17
4.2- Kt qu phân tích các yu t nh hng đn tng trng xut khu các nhóm mt hàng
ch lc ca Vit Nam
………………………………………………………… ……………… ……
19
4.2.1- Th phn quc gia
…………………………………………………………………………………….
20
4.2.2- C cu ngành
…………………………………………………………………………………………
21
4.2.3- Th phn khu vc
……………………………………………………………………………………
22
4.3- Phân tích phi hp các yu t tác đng đn tng trng xut khu và li th so sánh th
hin ca các sn phm xut khu ch lc
………………………………………………………….
22
4.4- Kt lun chng
…………………………………………………………………………………… …
24
Chng 5: KT LUN VÀ KIN NGH 25
5.1- Kt lun: 25
5.2- Gi ý chính sách: 26

5.3- Hn ch ca nghiên cu và hng nghiên cu tip theo: 28




TÓM TT

Ngoi thng là hot đng trao đi, mua bán hàng hóa, dch v qua biên gii gia các
quc gia và vùng lãnh th. Hot đng này đã xut hin t rt lâu và đn nay vn gi vai trò ht
sc quan trng trong vic thúc đy phát trin kinh t. Vit Nam không là ngoi l khi hot
đng xut nhp khu t sau thi gian m ca hi nhp đã phát trin nhanh chóng và đem li
nhiu đóng góp tích cc cho kinh t đt nc. Do đó, ngoi thng, đc bit là trong hot
đng điu hành, qun lý xut khu, đã tr thành mi quan tâm tìm hiu ca nhiu nhà nghiên
cu và c quan qun lý nhà nc thi gian qua, đem li nhiu gi ý, đnh hng hu ích cho
nhà nc và doanh nghip. Tuy nhiên, các nghiên cu, phân tích thi gian qua đa s đu đc
thc hin trên c s s dng phng pháp phân tích thng kê và thng kê mô t, dn đn kt
qu nghiên cu có th b nh hng bi yu t ch quan. Vi vic ng dng thêm hai phng
pháp phân tích khác, phng pháp Li th so sánh th hin và Dch chuyn – cu phn, tuy
không mi trên th gii nhng đn nay vn cha đc s dng rng rãi ti Vit Nam, có th
góp phn hn ch yu t trên.
Hai phng pháp: Li th so sánh th hin và Dch chuyn – cu phn là hai công c
khá hu hiu giúp phân tích nng lc xut khu tng đi khách quan. Theo đó, phng pháp
Li th so sánh th hin giúp xác đnh đc các mt hàng xut khu có li th so sánh và
phng pháp Dch chuyn – cu phn là công c đ bóc tách các cu phn đã góp phn tác
đng lên s thay đi nh tng trng hoc st gim kim ngch xut khu.
Qua áp dng hai phng pháp trên, thc hin tính toán cho mi nhóm mt hàng xut
khu ch lc ca Vit Nam trong giai đon 2004 – 2008, nghiên cu đã tìm ra kt qu: xác
đnh đc nng lc cnh tranh ca các mt hàng xut khu ch lc ca Vit Nam, so vi các
quc gia xut khu trong khu vc. Theo đó, các mt hàng xut khu ch lc có th đc chia
thành ba loi chính: có nng lc cnh tranh, có tim nng và loi không có nng lc hoc tim

nng đ làm c s phân tích. Ngoài ra, nghiên cu cng giúp ch ra s mâu thun trong hot
đng sn xut, xut khu ca mt mt hàng có li th và tim nng nhng cha đc khai thác
hiu qu đ t đó làm c s xây dng gii pháp góp phn hoàn thin cho hot đng xut khu
ca Vit Nam.
1
CHNG 1
GII THIU
1.1- Bi cnh nghiên cu
Sau khi Vit Nam thc hin bình thng hóa quan h vi Hoa K vào nm 1995, nn
kinh t đt nc đã có nhiu chuyn bin theo chiu hng tích cc, đc bit trong lnh vc
xut khu. S lng mt hàng và kim ngch xut khu liên tc gia tng. Trong giai đon 5
nm 2004 – 2008, kim ngch xut khu đã nhanh chóng tng lên gn 2,5 ln t 26,5 t đô la
M vào nm 2004 lên 63 t đô la M trong nm 2008 (Ph lc 1). Th trng xut khu đc
m rng, v th ca hàng hóa Vit Nam trên th trng quc t.
Xut khu tng trng vi tc đ liên tc trong nhiu nm đã đóng góp
h t qua to thêm vic làm, giúp tng thu ngoi t, đnh hng đu
t sn
, 2008).
hin
nghiên
đc nâng cao
 cao và duy trì
tích cc vào tng trng kin
xut… Tuy nhiên, hot đng xut khu vn còn nhiu hn ch, th hin nng lc cnh
tranh còn nhiu gii hn nh: thâm ht cán cân thng mi ngày càng gia tng; Mt hàng xut
khu ch yu là các sn phm s cp, thâm dng lao đng nh hàng dt may, giày dép và thy
hi sn hoc các sn phm thô, s ch nh go, cà phê, cao su; Các sn phm khai thác tài
nguyên thiên nhiên, khoáng sn hoc các mt hàng công nghip ph thuc ngun nguyên liu
nhp khu nh sn phm nha, dây và cáp đin… (nghiên cu ca Võ Thanh Thu
Theo Jonathan Pincus (2009), sau nm 2008, nn kinh t th gii lâm vào khng

hong, tác đng tiêu cc lên hot đng xut khu các nc và Vit Nam. nh hng ca
khng hong là ht sc nng n đi vi tng trng kinh t, qua đó làm ni rõ hn nhng
khim khuyt, hn ch trong hot đng xut khu ca Vit Nam (Ph lc 3), gián tip ch ra
mc đ nng lc cnh tranh ca hàng hóa xut khu Vit Nam còn có nhiu gii hn. Chính vì
vy, vic nhìn li và đánh giá mt cách c th, đy đ hn hot đng xut khu ca Vit Nam
bao gm nng lc cnh tranh và các yu t tác đng đn tng trng đ tìm kim gii pháp
điu chnh và hoàn thin là ht sc cn thit, đó cng là lý do đ tác gi la chn và thc
cu: “Xut khu Vit Nam – Nng lc và các yu t tác đng đn tng trng”.
1.2- Mc đích và câu hi nghiên cu
Nghiên cu đc thc hin nhm mc đích đánh giá thc trng nng lc xut khu,
đng thi tìm hiu các yu t nh hng đn kt qu tng trng xut khu cng nh hn ch
ca xut khu Vit Nam nhng nm qua.  thc hin mc tiêu trên, nghiên cu thc hin
phân tích li th và các yu t tác đng đn tng trng kim ngch xut khu các mt hàng

2
ch lc, qua đó ch ra nhng mt hàng có li th so sánh, có nng lc cnh tranh. Nghiên cu
cng hng đn mc tiêu tìm kim, xây dng các gii pháp đ khc phc nhng hn ch và
phát huy li th, nâng cao hiu qu xut khu các mt hàng ch lc.
 thc hin mc tiêu trên, nghiên cu d kin tp trung tr li ba câu hi chính:
• Vit Nam có li th so sánh  nhng mt hàng xut khu nào?
• Yu t nào tác đng đn tng trng kim ngch xut khu?
• Gii pháp nào giúp nâng cao hiu qu xut khu các mt hàng có li th so sánh?
1.3- i tng và phm vi nghiên cu
nht (mt hàng ch lc),
(Ph
goài có th gây nh hng
ong
008. ây là giai đon xut khu Vit Nam có tc đ
tng tr
hng kê Vit Nam các nm 2004 - 2008 và s liu ca C quan Thng kê Liên hip

quc. S
mt loi ngoi t là đô la M làm chun phân tích, đánh giá.
rong lun vn là phng pháp phân tích thng kê
dùng đ
 tr li các câu hi nghiên cu trên, lun vn ch yu tp trung vào nghiên cu nng
lc cnh tranh và các yu t tác đng đn tng trng xut khu ca Vit Nam thông qua thc
hin phân tích mi nhóm mt hàng có kim ngch xut khu ln
chim t trng đn 51,7% trong tng kim ngch xut khu ca Vit Nam trong nm 2008
lc 1).
Nhm giúp loi tr bt nhng yu t tác đng đt bin bên n
làm sai lch kt qu nghiên cu, lun vn d kin gii hn phm vi nghiên cu trong kh
thi gian 5 nm, t nm 2004 đn nm 2
ng tng đi cao, khá n đnh và tình hình kinh t th gii không có nhiu bin đng
ln.
1.4- S liu và phng pháp nghiên cu
Nghiên cu s dng b s liu xut nhp khu ca Tng cc Thng kê trong Niên
giám T
 liu xut khu s dng phân loi theo tiêu chun ngoi thng, bn sa đi ln 3
(SITC 3)  cp đ t hai đn nm con s.  đây, tuy vic s dng s liu vi nhiu cp đ
khác nhau nhng trong so sánh vi các đi th cnh tranh, các mt hàng  mi cp đ đc s
dng nht quán và không thc hin tính gp đ tránh kt qu tính trùng. Tin t, thng nht s
dng
Phng pháp nghiên cu s dng t
 đánh giá thc trng, kt hp s dng hai phng pháp: Li th so sánh th hin -
Revealed comparative advantage (RCA) đ xác đnh li th so sánh ca các mt hàng ch lc
và Dch chuyn - cu phn (Shift - Share) nhm xác đnh nhng yu t tác đng đn tng
trng xut khu.

3
1.5- im mi ca nghiên cu

Nghiên cu s dng thêm hai phng pháp: Li th so sánh th hin và Dch chuyn –
cu phn đ phân tích, qua đó gián tip gii thiu mt cách tip cn khác trong vic la chn
công c phân tích hot đng xut khu, khác vi cách s dng thun túy các phng pháp
phân tích thng kê và thng kê mô t truyn thng đang đc s dng khá rng rãi. Kt qu
nghiên cu và nhng đ xut, khuyn ngh rút ra có th đc s dng giúp các nhà nghiên cu
chuyên môn hoc các c quan qun lý nhà nc v lnh vc thng mi, đi chiu, so sánh
vi các kt qu nghiên cu khác, cng c hoc phn bin đ đt mc đích cui cùng là tìm
ù hp nhm nâng cao hiu qu và hoàn thin hot đng xut
khu c
ng quan thc trng xut khu ca Vit Nam giai đon 2004 – 2008. Ni
h bày tng quan v thc trng xut khu Vit Nam, các li th và
iai đon 2004 – 2008. Chng này trình bày kt qu
phân tí
Chng 5: Kt lun và gi ý chính sách. Chng này đa ra kt lun ca nghiên cu.
T kt
ghiên cu.


kim và đ ra nhng gii pháp ph
a Vit Nam.
1.6- Cu trúc nghiên cu
Kt cu ca nghiên cu gm 5 chng vi ni dung ch yu sau:
Chng 1: Gii thiu chung v bi cnh chính sách, mc đích, câu hi, đi tng,
phm vi và phng pháp nghiên cu.
Chng 2: Chng C s lý lun. Chng này ch yu trình bày mt s khái nim
quan trng s dng trong nghiên cu, các mô hình, nghiên cu trc và đ xut khung phân
tích.
Chng 3: T
dung chng tp trung trìn
yu t nh hng đn thc trng xut khu giai đon này.

Chng 4: Phân tích li th so sánh và các yu t tác đng đn tng trng xut khu
các mt hàng ch lc ca Vit Nam g
ch li th so sánh, các yu t nh hng đn tng trng các mt hàng ch lc và kt
qu các phân tích phi hp các yu t trên.
qu nghiên cu, đa ra gi ý chính sách, c th hóa bng các gii pháp nhm nâng cao
nng lc và hiu qu hot đng xut khu các mt hàng ch lc ca Vit Nam. Cui cùng là
ch ra hn ch, d kin hng khc phc và phát trin cho n



4
CHNG 2
C S LÝ LUN
Chng 2 đ cp c s lý thuyt có liên quan đn vn đ nghiên cu thông qua trình
bày các khái nim, mô hình, nghiên cu thc nghim và cui cùng là xây dng khung phân
tích cho đ tài nghiên cu.
2.1- Gii thiu mt s khái nim liên quan
Li th tuyt đi: khái nim do Adam Smith (1776) đ xut, theo đó li th tuyt đi
đc s dng đ ch mt quc gia trong tham gia thng mi quc t, nh li th t nhiên hay
do n lc t thân đã có kh nng sn xu t mt hàng vi chi phí thp hn so đi
tác thông qua các đc đim: giá thà ng xut lao đng cao hn, cht
c Uyn, 2003).
Ricardo (1817) phát trin t khái nim li th
orter (1990), tác gi lý thuyt v mô hình viên
kim c
thy đ có đc các li th này cn có s phi hp các yu t liên quan nh: điu
kin t
t, xut khu m
nh sn xut thp hn, n
lng các nhân t đu vào ca sn xut cao hn… Vi đc đim này, khi tham gia vào thng

mi quc t, các quc gia s đc hng li khi cùng trao đi nhng mt hàng mình có li th
tuyt đi vi đi tác (Lê Ng
Li th so sánh: khái nim do David
tuyt đi trên c s m rng nguyên tc phân công lao đng. Theo đó, “mt quc gia có li
th so sánh trong vic sn xut mt sn phm nu chi phí c hi ca vic sn xut sn phm
trong quc gia đó thp hn chi phí c hi ca vic sn xut sn phm đó  các quc gia khác”.
Do đó, khi mi quc gia tp trung vào sn xut các mt hàng mình có li th so sánh thì vic
trao đi thng mi vn s có li ngay c khi hiu qu sn xut các mt hàng này thp hn so
đi tác.
Li th cnh tranh: theo Michael E. P
ng, đã đ ra khái nim li th cnh tranh ca quc gia trong sn xut, xut khu hàng
hóa qua phân tích s tng tác gia bn yu t: điu kin các yu t sn xut (c s h tng,
lao đng); Các điu kin cu (nhu cu trong nc đi vi sn phm); Các ngành công nghip
ph tr và liên quan (có hoc thiu nhng ngành này có kh nng cnh tranh quc t); Chin
lc công ty, cu trúc và cnh tranh ni đa (chính sách quc gia và cnh tranh trong nc).
Qua nhc li lý thuyt v các khái nim li th tuyt đi, li th so sánh và li th cnh
tranh cho
nhiên thun li cho sn xut hàng hóa, mc đ chuyên môn hóa trong sn xut, tác
đng ca yu t bên ngoài nh th trng, đi th cnh tranh và cui cùng là chính sách ca

5
nhà nc. Nghiên cu s thc hin phân tích các yu t liên quan đn các khái nim trên đ
làm c s đánh giá thc trng, nng lc xut khu hàng hóa ca Vit Nam.
2.2- Các nghiên cu trc
Hai phng pháp: Li th so sánh th hin và Dch chuyn - cu phn đc s dng
tng đi nhiu trên th gii, trong các nghiên cu, phân tích v tng trng kinh t, lao đng,
thng mi…
Ti Vit Nam, phng pháp Li th so sánh th hin ch yu đc các nhà nghiên cu
s dng, cha thy có ng dng trong công tác điu hành, qun lý nhà nc. Riêng phng
ng xut khu và

hàng xut khu chính ca Vit Nam thông qua tác đng ca ba
u t:
h hin ca các nhóm hàng này, qua đó đ ra khuyn ngh.

hà nghiên cu nh
pháp Dch chuyn – cu phn rt ít thy đc s dng. Nghiên cu ca tác gi V Thng Bình
có s dng hai phng pháp trên đ đánh giá các yu t tác đng đn tng tr
li th so sánh ca tám nhóm
y thay đi cu nhp khu th gii, c cu ngành và li th quc gia nh hng lên tng
trng xut khu ca Vit Nam giai đon 1999 – 2003, đng thi kt hp phân tích, đánh giá
li th so sánh t
Trên th gii, hai phng pháp nêu trên thng đc s dng riêng bit. Các nghiên
cu ca Mustafa Dinc (2002); Kian – Heng Peh and Fot-Chyi Wong (1999)… s dng
phng pháp Dch chuyn - cu phn đ phân tích, lng hóa các yu t nh hng đn thay
đi ca xut khu (kim ngch, th phn). Theo đó, thay đi xut khu trong mt giai đon
nghiên cu bng tng thay đi ca ba cu phn: th phn quc gia, c cu ngành và th phn
khu vc. T công thc này, các tác gi đã thc hin tính toán, phân tích kt qu và đ ra gii
pháp, khuyn ngh đi vi hot đng xut khu thông qua tác đng vào ba yu t chính trong
công thc. i vi phng pháp Li th so sánh th hin, đã có nhiu n
Balassa hoc gn đây là Ian Coxhead s dng. Trong nghiên cu ca Ian Coxhead (2006), tác
gi thc hin so sánh li th so sánh th hin ca các mt hàng xut khu ca Trung Quc vi
nm nc Asean: Vit Nam, Indonesia, Thái Lan, Malaysia và Philippines trong giai đon
2000 – 2004. Qua đó, tác gi cho bit các mt hàng xut khu chính có li th so sánh th hin
ca Trung Quc và nm nc Asean ch yu thuc v các mt hàng có li th khai thác tài
nguyên. Do đó, tng trng xut khu ca Trung Quc s có kh nng tác đng tiêu cc đn
xut khu ca các nc này.
2.2.1- Phng pháp Li th so sánh th hin
Phng pháp xác đnh li th so sánh th hin đc gii thiu bi Liesner (1958) và
sau này đc tác gi Balassa, Giáo s Kinh t - chính tr ca trng i hc Hopkins, đa ra

6
s dng t nm 1965 và đc bit đn vi tên gi: “ch s Balassa” (Jeroen Hinloopen,
Charles van Marrewijk, 2004). Theo đó, li th so sánh th hin ca mt loi hàng hóa xut
khu phn ánh mc đ chuyên môn hóa và u th tng đi ca nn kinh t quc gia trong sn
xut, xut khu mt hàng này so vi mc đ bình quân ca th gii và đc tính bi công
thc:
RCA ij
X
x
X
x
w
wj
i
ij
/
/
=
(2.1)
n t trng tng t ca th gii thì t s s ln hn mu s, điu này đng ngha h
s RCA > 1, quc gia đc xem là có nng lc và đang chim u th tng đi trong xut
a th gi àng xut khu lúc này s đc
xem là có li th so sánh th hin. H s RCA có giá tr càng cao thì li th này càng cao.
gc
u hàng xut khu ca mt quc gia thông qua so sánh thay đi h
s này
Theo công thc trên, li th so sánh th hin ca mt loi mt hàng xut khu đc
tính bng cách so sánh t trng xut khu ca mt hàng trong tng kim ngch xut khu quc
gia so vi t trng xut khu mt hàng này ca toàn th gii trong tng kim ngch xut khu
toàn th gii. Ý ngha ca h s là khi t trng tng đi trong xut khu mt hàng ca quc

gia ln h
khu mt hàng này so vi mt bng chung c i. Mt h
N li, nu h s RCA < 1 thì mt hàng không có li th so sánh ( Luca De Benedictis and
Massimo Tamberi, 2011).
Công thc trên cho thy li th so sánh ca sn phm xut khu mt quc gia đc quy
đnh bi bn yu t: kim ngch xut khu ca sn phm, tng kim ngch xut khu quc gia,
kim ngch xut khu toàn th gii sn phm này và tng kim ngch xut khu ca toàn th
gii. Nh vy, vi mt quc gia, đ nâng cao li th so sánh cho mt mt hàng xut khu thì
gii pháp kh thi quan trng nht là nâng cao t trng kim ngch xut khu mt hàng trên tng
kim ngch xut khu ca quc gia. Trên thc t, bn yu t nêu trên liên tc thay đi nên li
th so sánh th hin cng thay đi theo. Chính vì vy, h s RCA có th đc s dng đ đánh
giá s ci thin trong c c
 các thi đim khác nhau hoc s dng đ so sánh li th ca các mt hàng xut khu
tng đng gia các nc, tuy nhiên vic so sánh ch  mc đ tng đi do h s này ch
phn ánh li th so sánh ca quá kh và hin ti.
Nh vy, li th so sánh th hin ca mt mt hàng có th giúp đánh giá đc nng lc
xut khu ca quc gia đi vi mt hàng đó mt cách tng đi. Tuy nhiên, nu ch s dng
li th so sánh th hin thì cha th đánh giá nng lc cnh tranh ca hàng hóa xut khu đc

7
đy đ. Vì vy, nghiên cu s dng thêm phng pháp Dch chuyn – cu phn đ phân tích
các yu t tác đng đn tng trng xut khu, qua đó kt hp kt qu tính toán tìm ra t c
hai phng pháp đ làm c s đánh giá nng lc cnh tranh cho các mt hàng xut khu ch
lc ca Vit Nam đc đy đ hn.
2.2.2- Phng pháp Dch chuyn - cu phn
Phng pháp Dch chuyn - cu phn là công c phân tích tng đi đn gin và hu
dng. Phng pháp này da trên c s k thut phân rã đ tách và xác đnh ngun gc ca s
thay đi ca mt yu t nào đó, qua đó đánh giá nhng yu t nh hng lên s thay đi ca
n tc đc ci tin, m rng (Wei Cheng, Jiuping Xu,
n ni” đ ch ra thay đi th phn hoc kim ngch xut khu ca mt quc gia tng

ng v
g xut
khu ca mt quc gia khi tng trng tng xut khu toàn th gii tng (tác đng +) và ngc
li (Haynes and Qiangsheng,
g ca c cu ngành - IM (Industry Mix): là cu phn biu th c cu ngành
hàng xu
yu t này (tng trng, phát trin hoc gim sút) ca mt quc gia hoc ca khu vc. Phng
pháp này thng đc các nhà kinh t, kinh t phát trin, quy hoch đô th… s dng đ phân
tích tng trng trong các lnh vc: lao đng, du lch, thu nhp, xut khu… Phng pháp này
đc gii thiu t nm 1960 và liê
2005).

Theo Mustafa Dinc, tng thay đi xut khu (tng trng hay gim sút kim ngch) ca
mt quc gia trong mt giai đon nht đnh (TS) chu tác đng bi ba yu t: th phn quc gia
(NS), c cu công nghip (IM) và th phn khu vc (RS) và đc tính bng công thc:
TS = NS + IM + RS (2.2)
Theo đó:
nh hng ca th phn quc gia - NS (National share): da trên gi đnh “nc ni
thì thuy
i t l thay đi ca th phn hoc kim ngch xut khu toàn th gii. C th, khi tng
kim ngch xut khu toàn th gii tng s đng ngha cu nhp khu tng. Do đó, h s th
phn quc gia NS đc xem là s có nh hng tích cc lên tng trng ca mt hàn
1999).
nh hn
t khu quc gia thông qua phân tích tc đ tng trng xut khu chung ca th gii
 mt loi sn phm so vi tt c các sn phm. Trong trng hp tc đ tng trng xut
khu sn phm này cao hn tc đ tng trng tng xut khu toàn th gii thì quc gia có
xut khu nhng mt hàng này s nhn đc tác đng tích cc (+) hoc ngc li. H s này
vì vy cng gián tip ch ra cu nhp khu mt hàng này ca th gii cao hoc thp. Nh vy,

8
mt quc gia xut khu nhiu sn phm có tc đ tng trng cao trong c cu hàng xut khu
thì càng có nhiu c hi đ gia tng kim ngch xut khu (Haynes and Qiangsheng, 1999).
Chính vì vy, đ nâng cao nng lc xut khu thì gii pháp liên quan đn yu t c cu ngành
là nâng cao t trng các mt hàng xut khu có h s c cu ngành IM dng.
nh hng ca th phn khu vc - RS (Regional Share): là cu phn đo lng s thay
đi kim ngch hay th phn xut khu mt mt hàng, đc quyt đnh bi s khác bit gia tc
đ tng trng hay gim sút trong xut khu mt hàng này ca quc gia so vi tc đ tng
ng ca bình quân xut khu mt hàng này trên phm vi toàn th gii. H s th phn khu vc
g lc xut khu
thì gii
a rà soát li ni dung các khái nim liên quan, các
mô hìn
t khu, tìm ra th mnh hoc hn ch, nng lc cnh tranh tng đi ca
các m
RS ngm ch ra nguyên nhân thay đi là do khác bit nng lc cnh tranh ca mt hàng xut
khu quc gia so vi mt bng chung ca th gii. H s th phn khu vc RS dng cng th
hin quc gia đã khai thác tt các li th sn có ca mt hàng xut khu (Haynes and
Qiangsheng, 1999). Nh vy, tng t yu t c cu ngành, đ nâng cao nn
pháp liên quan đn yu t th phn khu vc là nâng cao t trng các mt hàng xut
khu có h s th phn khu vc RS dng.
Nh vy, trong ba yu t trên, h s th phn quc gia NS là cu phn đc quyt đnh
bi yu t ngoi sinh, ph thuc vào tình hình kinh t th gii, c th là mc đ tng trng
kinh t. Hai h s còn li: c cu ngành IM và th phn khu vc RS có vai trò quan trng hn
do đc quyt đnh bi c cu ngành hàng xut khu, kh nng khai thác nng lc cnh tranh
ca quc gia. Do đó, đ tìm kim nguyên nhân và đ xut các gii pháp cho xut khu thì các
h s c cu ngành IM và th phn khu vc RS chính là hai yu t cn tp trung phân tích và
tác đng điu chnh.
Cn c vào mc tiêu nghiên cu, qu
h và phng pháp nghiên cu trc, nghiên cu tip tc xây dng và đa ra khung

phân tích.
2.3- Khung phân tích
Qua tham kho các nghiên cu trc và phân tích các khái nim liên quan, nghiên cu
d kin xây dng khung phân tích trên c s trình bày hin trng xut khu Vit Nam, thc
hin phân tích hin trng và các yu t nh hng đn thay đi tng trng xut khu, đánh
giá s b nng lc xu
t hàng xut khu Vit Nam so vi các đi th cnh tranh t đó đ xut gii pháp phù
hp giúp ci thin, nâng cao nng lc xut khu.


9
Nghiên cu d kin khung phân tích đc xây dng nh sau:







C th, đi vi hin trng xut khu, nghiên cu thc hin mô t tng quan thc trng
xut khu mi nhóm mt hàng ch lc c t Nam giai đon 2004 – 2008, so sánh vi các
mt hàng xu u tng đng c nh. Tip theo, nghiên cu s dng
phng p o sánh th hin đ tính toán, xác đnh các mt u có li th
so sánh; s ng pháp Dch chuyn u phn, xác đnh các yu t tác đng đn tng
trng xut khu; s dng các kt qu ng pháp trên đ đánh giá, xác đnh
nng lc các mt hàng xut kh ó tìm kim gii pháp nâng cao
nng lc xut khu, tp trung ch yu vào vic nâng cao hiu qu xut khu các mt hàng có
li th

a Vi
t kh a các đi th cnh tra
háp i th s
 dng ph
L hàng xut kh
– c
 tìm đc t hai ph
u so vi đi th nh tranh, t đ c
so sánh.







Nng lc xut khu
Hin trng xut khu
(Tc đ tng trng, th trng)
Li th so sánh
(Li th so sánh th hin)
Các yu t tác đng đn
tng trng xut khu
(Th phn, c cu mt hàng)

Gii pháp nâng cao
t khnng lc xu u Vit Nam

Yu
t
ni
sinh
Li th
quc gia
Chính sách

Yu
t
ngoi
sinh
Th trng
i th
nh tranh c
xut khu

10
CHNG 3
TNG QUAN THC TRNG XUT KHU CA VIT NAM GIAI ON 2004-2008
Chng 3 trình bày tng quan v thc trng xut khu ca Vit Nam trong giai đon
2004 – 2008. Ni dung gm gii thiu và đánh giá thc trng xut khu các nhóm mt hàng
ch lc thông qua phân tích kim ngch, tc đ tng trng xut khu, c cu và li th so sánh
ca các nhóm mt hàng này, so sánh vi các đi th cnh tranh. Cui cùng, trên c s phân
tích, nghiên cu rút ra kt lun v thc trng xut khu ca Vit Nam trong giai đon 2004 -
2008.
3.1- Thc trng xut khu

3.1.1- Kim ngch xut khu
Mi nhóm mt hàng xut khu ch lc ca Vit Nam có kim ngch xut khu nm
2008 đt 32,4 t đô la M, chim t trng đn 51,7% tng kim ngch xut khu (Ph lc 1),
điu này cho thy c cu mt hàng có s tp trung rt cao. Ngoài ra, các mt hàng xut khu
ch lc vn còn th hin nhiu hn ch.
Hình 3.1- Kim ngch xut khu các mt hàng ch lc giai đon 2004–2008.
10 m
Triu USD
t hàng xut khu ch yu 2004-2008
2004 2005 2006 2007 2008
9000.0
10000.0
2000.0
3000.0
4000.0
5000.0
6000.0
7000.0
8000.0
0.0
1000.0
Cà phê Cao su
Dây đin và cáp đin Go
Giày, dép G và sn phm g
Hàng dt, may Sn phm đin t và máy vi tính
Hàng thy sn Nha

Ngun: Tính toán ca tác gi t s liu ca Tng cc Thng kê Vit Nam ( 2010 )
T hình 3 trên cho thy, các mt hàng ch lc có th chia thành 3 nhóm ln (ph lc 1):

11
Nhóm 1, gm các mt hàng: dt may (qun áo, vi, si), giày dép và thy hi sn, là
nhng sn phm có kim ngch xut khu ln, t 4,5 t đô la M tr lên, chim t trng cao
nht, lên đn 29,3% tng kim ngch xut khu trong nm 2008 và có xu hng tng trng
nhanh trong giai đon 2004 - 2008, đc bit là các mt hàng thuc nhóm dt may.
Nhóm 2 là nhóm các sn phm nông, lâm nghip, gm các mt hàng: go, cà phê, cao
su, g; đng th 2 v t trng và có kim ngch xut khu trên tng mt hàng  mc t 1 – 3 t
đô la M. Ngoi tr mt hàng go, tc đ tng trng các mt hàng trong nhóm tng đi
đng đu và n đnh. T trng ca nhóm khá cao, chim 15,1% tng kim ngch xut khu ca
3.1.2- T
ng mt hàng cáp đin có mc tng k lc (17.636%) do có xut phát đim thp.
Bn m
ó xu hng
hng gim dn so tng th. Tuy nhiên, mc
đ thay
i
dng ít lao đng và có hàm lng công ngh
cao.
nm 2008.
Nhóm 3 là nhóm các sn phm công nghip: hàng đin t, sn phm nha và dây cáp
đin. So hai nhóm trc, nhóm này có t trng nh nht (7,3%). Tuy nhiên, trong nhóm có
mt hàng sn phm đin t có kim ngch xut khu khá cao, đt 2,6 t đô la M.
c đ tng trng kim ngch xut khu
So vi tc đ tng trng bình quân ca tng kim ngch xut khu giai đon 2004 –
2008 (236%), mt s sn phm ch lc có tc đ tng trng xut khu rt cao nh: si
(581%), hàng đin t (376%), dây đin (375%), g nguyên liu (275%), sn phm nha
(292%). Riê
t hàng có tc đ tng thp là: giày dép (79%), thy hi sn (88%), g nguyên liu
thành phm (69%) và cao su ch bin (52%) (Bng 3.3).
Nhìn chung, trong giai đon 2004 – 2008, xut khu các mt hàng ch lc c

tng trng nhanh. C cu thay đi theo chiu
đi còn rt nh, gim t 54% (nm 2004) xung còn 51,7% (nm 2008) (Ph lc 1).
3.1.3- C cu ngành hàng xut khu (ph lc 1)
Nhóm 1: chim t trng cao nht và trong chiu hng gim t trng trong c cu
chung, t 36% vào nm 2004 xung còn 29,3% trong nm 2008. ây là nhóm s dng nhiu
lao đng, nguyên liu ph thuc ngun nhp khu hoc da trên li th t nhiên, sn xut ch
yu là gia công nên giá tr gia tng thp.
Nhóm 2 gm: các mt hàng go, cà phê, cao su, g. T trng ca nhóm tip tc gia
tng, t 12% tng lên 15,1%, trong giai đon 2004 – 2008.
Nhóm 3, gm các sn phm công nghip, có t trng tng t 6,7% lên 7,3% trong gia
đon này. So vi hai nhóm trên, đây là nhóm s

12
Hp 3- Nhng hn ch ca xut khu Vit Nam nm 2008
Xut khu vn ph thuc nhiu vào các mt hàng khoáng sn, nông, lâm, thu, hi sn;
các mt hàng công nghip ch bin ch yu vn mang tính cht gia công; Các mt hàng xut
khu cha đa dng, phong phú, s lng các mt hàng xut khu mi có kim ngch ln, tc
đ tng trng nhanh cha nhiu. Xut khu ch yu da vào khai thác li th so sánh sn có
mà cha khai thác đc li th cnh tranh thông qua vic xây dng các ngành công nghip có
mi liên kt cht ch vi nhau đ hình thành chui giá tr gia tng xut khu ln.
Ngun: B Công thng ( 2008 )
3.2- Cá
c
c g
k h
h o
M quá trình sn
xut s dng mnh yu t sn xut nó có nhiu nht”. Nh vy, thc hin phân tích các yu t
Vit Nam giai đon này.
.2.1- C

nay. C th,
có h thng sông ngòi chng cht, đc phù xa bi đp quanh nm,
à nuôi thy sn. Các tnh min ông và Tây Nguyên vi đc đim
đt đai
c yu t nh hng đn thc trng xut khu
Qua phân tích thc trng kim ngch và c cu mi nhóm mt hàng xut khu ch l
a Vit Nam trong giai đon 2004 – 2008 cho thy xut khu Vit Nam có mc đ tp trun
há ln vào ba nhóm mt hàng chính. Mt phn nguyên nhân đa đn thc trng này là do n
ng ca điu kin v yu t sn xut (tài nguyên nhân lc và tài nguyên vt cht). The
ichael E. Porter (1990), “Mt quc gia s xut khu nhng hàng hóa nào mà
này s giúp làm rõ thêm đc đim thc trng ca xut khu vit Nam giai đon nghiên cu,
qua đó s b đánh giá nng lc cnh tranh ca xut khu
3 ác yu t ni sinh
3.2.1.1- Li th quc gia:
Liên quan đn sn xut hàng xut khu các mt hàng ch lc, Vit Nam có hai li th
khá ni bt, mang tính quyt đnh vic hình thành mt hàng và c cu sn phm xut khu,
gm: li th t nhiên v đa lý và li th v lao đng (Võ Thanh Thu, 2008):
Li th đa lý: Vit Nam là quc gia nm hoàn toàn trong khu vc nhit đi gió mùa,
đc thiên nhiên u đãi vi nhng điu kin t nhiên thun li cho hot đng sn xut nông
sn, cây công nghip và thy hi sn… là nhng sn phm xut khu ch lc hin
đng bng sông Cu Long
rt thun li cho trng lúa v
ch yu là đt đ Bazan, phù hp cho vic trng các loi cây công nghip là cao su, cà
phê.

13
Li th lao đng: vi dân s trên 86 triu, Vit Nam đc xp loi quc gia đông dân.
Theo xp hng dân s ca Ngân hàng th gii, Vit Nam đng th 13 trên th gii (World
Bank, 2011). C cu dân s ca Vit Nam hin đang đc xem là “c cu vàng” vi đa s
trong đ tui lao đng, tuy nhiên c cu này đang thay đi nhanh chóng theo hng già hóa

(Báo cáo nng lc cnh tranh Vit Nam, 2009 – 2010). Ngoài ra, Vit Nam còn là quc gia có
mc thu nhp bình quân đu ngi thp, to ra li th nhân công r trong thi gian qua. S
liu xp hng quc gia theo thu nhp bình quân đu ngi nm 2009 ca Ngân hàng Th gii
cho thy th hng ca Vit Nam rt thp, đng th 153 trên tng s 211 quc gia và vùng lãnh
th, thp hn khá nhiu so vi các đi th cnh tranh.
Bng 3.1- Thu nhp bình quân đu ngi ca Vit Nam và các đi th cnh tranh
n v tính: đô la M
S
TT
Quc gia Xp hng/211 quc gia Thu nhp
bình quân đu ngi
1 Malaysia 70 8.212
2 Thái Lan 105 4.043
3 Trung Quc 111 3.414
4 Indonesia 129 2.245
5 Philippines 134 1.844
6 Vit Nam 153 1.047
Ngun: Ngân hàng th gii (2011)
3.2.1.2- Chính sách xut khu
V át, chính sách xut nhp khu Vit Nam in rõ xu hng u tiên xut
kh Tu c đ gii hn, đa s các vn đ đnh ng u tiên cho xut k 
yu ch i  chính sách thu vi nhng quy đnh c c th và khá đn à
ch tri các hình thc h tr khác qua các côn t giá hay hàng rào t
trong b ch. Các vn đ u tiên th hin c th qua các quy đnh u đãi nh u
ht các mt hàng xut khu có thu sut bng không; min thu nguyên liu nhp khu phc
v sn t khu (inh Công Khi,
i vi tng mt hàng, Chính ph và các c quan qun lý nhà
nc đ
 tng qu th h
u. y nhiên,  m h hu ch

mi dng l ht s gin m
a n khai đc g c k thu
o h mu d : h
xut xut khu; u đãi đu t các d án sn xut hàng xu
2010)… nhng trên thc t, đ
n nay ch mi đ ra đc các  án, Chin lc, Quy hoch… đi vi các sn phm

14
xut khu truyn thng là các mt hàng trong nhóm 1 và 2 nh: dt may, da giày, thy hi sn,
go, cà phê… do đó th mnh chính ca xut khu Vit Nam vn ch yu ch da trên nhng
sn phm này.
V vn đ t giá, chính sách t giá ca Vit Nam trong sut nhiu nm qua đc quy
đnh theo cách thc neo cng t giá đng Vit Nam vào đô la M (Báo cáo cui cùng, Mutrap
II, 2008).
Hình 3.2- Din bin ca t giá hiu dng đng Vit Nam thc và danh ngha

Ngun: trích Báo cáo cui cùng, D án h tr chính sách thng mi đa biên giai đon II
Qua hình 3.2 cho thy, khác vi các giai đon trc khi đng Vit Nam đc đnh giá
thp, trong giai đon các nm 2004 – 2008, t giá danh ngha ngày càng vt xa t giá thc
hiu dng, điu này ch ra xut khu s gp nhiu bt li do giá tr thc đng Vit Nam đang
ngày càng tng. n nm 2008, khong cách này gia tng rt ln làm cho xut khu Vit Nam
thc s bt li, dn đn kt qu mc thâm ht cán cân thng mi liên tc tng lên và đt mc
cao nht trong nm 2008.
V các công c bo h, cho ti trc thi đim Vit Nam chính thc gia nhp T chc
in d

Thng mi th gii WTO vào nm 2007, các công c bo h mu dch chính vn đc thc
h i các quy đnh v thu xut nhp khu và tài tr xut khu thông qua hình thc
thng xut khu.

15
3.2.2- Các yu t ngoi sinh
3.2.2.1- Th trng xut khu
Bng 3.2- Tc đ tng trng ca mi th trng xut khu ln nht ca mi nhóm
mt hàng xut khu ch lc giai đon 2004 – 2008
n v tính: t đô la M
S
TT
Th trng
Kim ngch
nhp khu
2004
Kim ngch
nhp khu
2008
Tc đ
(%)
1 Hoa K 5 11,9 137
2 Nht 3,5 8,5 139
3 Trung Quc 2,9 4,9 67
4 Úc 1,9 4,4 131
5 Singapore 1,5 2,7 83
6 c 1,1 2,1 95
7 Malaysia 6 2 225 0,
8 Anh 1 1,6 56
9 Hàn Quc 0,6 1,8 195
10 Hà Lan 0,6 1,6 171

gun: C quan Thng kê Liên hip quc ( 2011 )
Qu ng trên cho thy, tính ti thi m 2008, th xut khu ln ca

các m t h a Vit Nam ch y trung vào các Hoa K, Nht, Trung
Quc, Úc, Singapore, c, Malaysia, Anh, Hàn Quc và Hà Lan. Trong đó, ba quc gia đu
cng ín trng nhp khu s ln hu ht các hàng ch lc im
ngch ca h trng nm 2008 t mc 5 t la M lên đn ô la M.
Hoa K trng xut khu l t hàng thu  ba nhóm 1, 2 và 3.
 ha o và cáp đin, 16/18 mt hàng ch l t Nam đã đ t
khu v giày dép, g nguyên
liu thà
N
a b đim n trng nht
 àng ch lc c u tp nc:
ch h là ba th lng mt vi k
mi t  đô 12 t đ
 là th n ca các m c c
Ngoi tr i mt hàng g c ca Vi c xu
ào th trng này. Trong đó, đng đu là các mt hàng qun áo,
nh phm, đ g, sn phm đin t và đng th hai, ba v các mt hàng: thy hi sn,
si, vi, g nguyên liu, sn phm máy tính, cà phê, cao su ch bin, nha thành phm và dây
đin (Ph lc 8).
Nht là th trng ca 17/18 mt hàng xut khu ch lc ca Vit Nam ( tr mt hàng

16
cáp đin ) và là th trng ln nht ca các sn phm thuc hai nhóm 1 và 3 gm: vi, thy hi
sn, sn phm máy tính, mt hàng nha các loi. Nht cng là th trng nhp khu ln th hai
và th ba ca các mt hàng: qun áo, đ g các loi, sn phm đin t, cao su ch bin và dây
đin (Ph lc 9).
Trung Quc là th trng ln nht ca các mt hàng thuc nhóm 2: si, g nguyên liu,
cao su thô và ch bin, tuy nhiên ch có 12/18 sn phm ch lc ca Vit Nam đc xut khu
vào th trng này (Ph lc 10).
Nh vy, có th thy th trng xut khu ca các mt hàng ch lc ca Vit Nam có t

g trng xut khu vào các th trng cng cho thy có s tp trung cao, các
th tr
3.2.2.2
ch và đu xut khu các mt hàng cùng loi vi mi nhóm mt hàng xut
o thy các quc gia này đu có xut khu vi s lng ln
óm mt hàng xut khu ch lc ca Vit Nam (Ph lc 5).

l tp trung cao vào ba th trng Hoa K, Nht và Trung Quc. Trong đó, th trng Trung
Quc là th trng nhp khu ch yu các mt hàng nguyên liu thô, Hoa K và Nht li là th
trng tiêu dùng.
Tc đ tn
ng có t trng ln nh: Nht, Hoa K vn đc tip tc khai thác mnh vi tc đ
tng đi cao so các th trng khác. Tuy nhiên, vi th trng Trung Quc, tc đ tng khá
thp, ch  mc 67%

(Bng 3.2).
- i th cnh tranh
Trên c s so sánh s tng đng v li th đa lý, thiên nhiên nh: cùng là các nc
nông nghip trong khu vc, có cng bin và hàng không quc t; mc đ phát trin kinh t
không quá chênh l
khu ch lc ca Vit Nam đ t đó có th chn ra nhng quc gia là đi th cnh tranh thi
gian qua, hin nay và trong tng lai trong xut khu các mt hàng ch lc ca Vit Nam là:
Trung Quc, Thái Lan, Malaysia, Indonesia và Philippines. S liu thng kê nm 2008 ca C
quan Thng kê Liên hip quc ch
các mt hàng thuc mi nh
So vi các đi th, v giá tr tuyt đi, đa s các mt hàng ca Vit Nam có kim ngch
xut khu thp hn hoc ch xp x bng. Vit Nam ch có duy nht mt hàng cà phê có kim
ngch xut khu đng đu. Hai mt hàng đng th hai là go (2,9 t đô la M) sau Thái Lan
(6,1 t đô la M) và giày dép (4,9 t đô la M) sau Trung Quc (29,7 t đô la M). Các mt
hàng có th mnh khác ca Vit Nam nh: cao su, đ g và thy hi sn, kim ngch xut khu

vn thp hn Thái Lan, Indonesia và Malaysia (Ph lc 5).
So sánh tc đ tng trng xut khu ca các mt hàng ch lc ca Vit Nam vi đi
th cnh tranh, kt qu cho thy:

17
Bng 3.3- Tc đ tng trng xut khu các nc giai đon 2004 – 2008

S
TT
Mt hàng
Vit
Nam
(%)
Trung
Quc
(%)
Thái
Lan
(%)
Malaysia
(%)
Indonesia
(%)
Philippines
(%)
1 Si 581 116 11 72 126 41
2 Vi 144 96 25 26 17 -24
3 Qun áo 105 95 6 55 41 -8
4 Giày dép 79 95 26 -16 43 -11
5 Thy hi sn 88 52 61 34 45 54

6 G nguyên liu 275 91 25 20 16 4
7 G nguyên liu ch bin 69 8 -17 54085 47
8  g 169 152 2 42 15 -25
9 SP đin t 376 4 -6136 16 -9
10 Máy vi tính -122 158 33 36 49 3
11 Cà phê 1 1 1 249 229 38 51 02 -58
12 Go 205 1 12 - 807 7 47 89 60
13 Cao su thô 2 1 127 51 98 81 76 47
14 Cao su ch bin 2 1 2 252 13 68 09 93 39
15 Nha 209 232 87 94 62 5
16 Nha thành phm 2 892 75 93 7 50 38
17 Dây đin 15 1 535 375 309 2 50 395
18 Cáp đin 17 1 1 343 2.636 157 75 45 14

N ính toán ca tác gi t u c quan Thng kê Liên hip ( 2010 )
c đ tng trng kim ng xut t hàng ch lc ca t Nam n
n ng đng Trung Qu à có vt tr o các đ i. M
g tng đt bin nhng ó  rt cao, vt khá xa so các đi
: y, cao su thô, nha thành phm n p đin t iêng mt hàng cao su ch
ng thp, ch ng p nht (9 , Philippine
c (213%)…
- ng
qua
so sánh
gun: T s li a C quc
T ch khu các m Vi hìn
chu g tng đi cao, t c v s i s i th còn l t
s mt hàng tuy khôn vn c tc đ th
nh dt ma và s hm . R
bin có tc đ tng tr  đt 52%, so Indonesia t th 3%) s

cao nh
.3
t (239%), Trung Qu
Kt lun ch3
T kt qu phân tích kim ngch, tc đ tng trng, c cu mt hàng xut khu và
vi các đi th cnh tranh cho thy thc trng ca xut khu Vit Nam giai đon 2004
– 2008 có nhng đc đim chính nh sau:

18
Xut khu Vit Nam tng trng nhanh nhng tp trung ch yu vào các sn phm
khai thác li th t nhiên và lao đng sn có. Tuy nhiên, các li th này hoàn toàn có th thay
đi nhanh chóng do tài nguyên thiên nhiên có gii hn và lc lng lao đng Vit Nam có tc
đ già hóa cao.
Th trng xut khu cng khá tp trung, ch yu là bn th trng: M, Nht, Trung
Quc và Úc.
Xut khu còn nhiu hn ch so vi đi th. C th: giá tr tuyt đi ca kim ngch
xut khu thp; giá tr gia tng thp; c cu ngành hàng duy trì lâu trong tình trng khá bt li,



các mt hàng có kim ngch xut khu ln và ch yu còn  dng sn phm thô, s ch, sn
xut thâm dng lao đng.