Quản lý thuế giá trị gia tăng hộ kinh doanh cá thể tại chi cục thuế quận 8

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP. H CHÍ MINH


PHAN THÁI NGUYT



QUN LÝ THU GIÁ TR GIA TNG
I VI H KINH DOANH CÁ TH
TI CHI CC THU QUN 8


LUN VN THC S KINH T


CHUYÊN NGÀNH: KINH T TÀI CHÍNH – NGÂN HÀNG
MÃ S: 60.31.12


NGI HNG DN KHOA HC: GS.TS. DNG TH BÌNH MINH

TP. H CHÍ MINH – NM 2011


B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP. H CHÍ MINH


PHAN THÁI NGUYT

QUN LÝ THU GIÁ TR GIA TNG
H KINH DOANH CÁ TH
TI CHI CC THU QUN 8


CHUYÊN NGÀNH: KINH T TÀI CHÍNH – NGÂN HÀNG
MÃ S: 60.31.12

LUN VN THC S KINH T




NGI HNG DN KHOA HC: GS.TS. DNG TH BÌNH MINH


TP. H CHÍ MINH – NM 2011
LI CAM OAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cu ca tôi. Các s liu trong
Lun vn này hoàn toàn trung thc và cha tng đc ai công b. Tt c các tài liu
tham kho trong Lun vn đã đc trích dn đy đ. Mi s giúp đ đã đc tác gi
cm n.
Ngi cam đoan



Phan Thái Nguyt

LI CM N

Trong sut quá trình hc tp và tin hành nghiên cu Lun vn, tôi đã nhn
đc s giúp đ ca các tp th và cá nhân. Tôi xin có li cm n chân thành đn
tt c các tp th và cá nhân đã to điu kin giúp đ tôi hoàn thành đ tài nghiên
cu này.
Trc ht, tôi xin chân thành gi li cm n ti GS.TS. Dng Th Bình
Minh ngi đã tn tình hng dn và giúp đ tôi trong sut quá trình ti
n hành thc
hin đ tài này.
Tôi chân thành cm n Ban giám hiu Trng i Hc Kinh T Thành ph
H Chí Minh; Khoa Sau đi hc; Khoa Tài chính Nhà nc; các thy cô giáo đã
trc tip tham gia ging dy và giúp đ tôi trong sut quá trình hc tp.

Tôi xin chân thành cm n đn UBND Qun 8; Phòng Kinh t Qun 8; Chi
cc Thu Qun 8 đã to điu kin cho tôi trong vic thu thp s liu và thông tin
phc v cho đ tài.
M
c dù có nhiu c gng trong tìm tòi, hc hi và nghiên cu nhng vi kh
nng còn hn ch nên lun vn không th tránh khi nhng khim khuyt. Kính
mong nhn đc s thông cm sâu sc và đóng góp ý kin t Quý Thy Cô cùng
các Anh ch đng nghip, bn bè cng nh t các đc gi quan tâm đ tôi có th
nâng cao hn na kin thc chuyên môn ca mình sau này.
Xin chân thành cm n!
Phan Thái Nguy
t








MC LC Trang
Trang ph bìa
Li cam đoan
Li cm n
Mc lc
Danh mc các ch vit tt
Danh mc các bng
Danh mc các biu đ
M U:
1. S cn thit ca đ tài

2. Mc tiêu nghiên cu
3. i tng và phm vi nghiên cu
4. Phng pháp nghiên cu
5. Nhng đóng góp v khoa hc ca lun vn
6. Kt cu lun vn

Chng I: C S LÝ LUN V QUN LÝ THU GIÁ TR GIA TNG
I VI H KINH DOANH CÁ TH 1
1.1 H kinh doanh cá th 1
1.1.1 Khái nim h kinh doanh cá th 1
1.1.2 c đim h kinh doanh cá th 2
1.2 C s lý lun v thu giá tr gia tng 3
1.2.1 Khái nim - Ni dung kinh t v thu GTGT 3
1.2.2 Ph
ng pháp tính thu GTGT 5
1.2.3 Thu sut thu GTGT 8
1.3 Qun lý thu giá tr gia tng đi vi h kinh doanh cá th 9
1.3.1 Khái nim qun lý thu 9
1.3.2 Mc tiêu qun lý thu 10
1.3.3 Nguyên tc trong qun lý thu 11
1.3.4 Các ni dung qun lý thu giá tr gia tng đi vi h kinh doanh cá th 12
1.3.4.1 ng ký thu 12
1.3.4.2 Kê khai, tính thu - n đnh doanh thu, khoán thu GTGT 14
1.3.4.2.1 Kê khai, tính thu GTGT 14
1.3.4.2.2 n đnh doanh thu và khoán thu GTGT 15
1.3.4.3 Qun lý thu thu 17
1.3.4.4 Kim tra, thanh tra thu 18
1.4 C s h tng cho qun lý thu đi vi h
kinh doanh cá th 19
1.4.1 C s vt cht ngành thu 19

1.4.2 ng dng công ngh thông tin hin đi, có tính liên kt, tích hp, t đng
hóa cao 19
1.4.3 Ngun nhân lc có cht lng, liêm chính 20
1.5 Hiu qu qun lý thu giá tr gia tng đi vi h kinh doanh cá th 21
1.5.1
Quan nim v hiu qu qun lý thu 21
1.5.2 Hi
u qu qun lý thu GTGT đi vi h kinh doanh cá th 21
1.5.2.1 Nhóm ch tiêu đnh tính 21
1.5.2.2 Nhóm ch tiêu đnh lng 22
KT LUN CHNG I 25
Chng II: THC TRNG QUN LÝ THU GIÁ TR GIA TNG I VI
H KINH DOANH CÁ TH TI CHI CC THU QUN 8 26
2.1 Khái quát tình hình kinh t xã hi trên đa bàn Qun 8 và Chi Cc Thu
Qun 8 26
2.1.1 Khái quát tình hình kinh t xã hi trên đa bàn Qun 8 26
2.1.2 Khái quát v Chi Cc Thu Qun 8 28
2.2 Thc trng tình hình thu thu giá tr gia tng ti Chi cc Thu Qun 8
29
2.2.1 Tình hình thu thu CTN ngoài quc doanh
- thu GTGT ti Chi cc Thu
Qun 8 29
2.2.2 Tình hình thu thu GTGT ti Chi cc Thu Qun 8 theo t chc, cá th và
vãng lai 32
2.2.3 Tình hình thu thu GTGT h kinh doanh cá th, theo ngành ngh kinh doanh
34
2.2.4 Tình hình thu thu GTGT h kinh doanh cá th, theo phng trên đa bàn
qun lý 36
2.3 Thc trng qun lý thu giá tr gia tng đi vi h kinh doanh cá th ti
Chi cc Thu Qun 8 40

2.3.1 Qun lý đng ký thu đi vi h kinh doanh cá th 40
2.3.2 Qun lý kê khai thu - n đnh thu
 - khoán thu đi vi h kinh doanh cá th
43
2.3.2.1 Kê khai thu 43
2.3.2.2 n đnh thu đi vi h kinh doanh cá th kê khai trc tip trên doanh thu
44
2.3.2.3 Khoán thu đi vi h kinh doanh cá th 45
2.3.3 Qun lý thu thu GTGT đi vi h kinh doanh cá th 48
2.3.4 Kim tra, thanh tra thu GTGT đi vi h kinh doanh cá th 56
2.4 Thc tr
ng c s h tng cho công tác qun lý thu 57
2.4.1 C s vt cht ngành thu 57
2.4.2 ng dng công ngh thông tin 59
2.4.3 Ngun nhân lc 60
2.5 Thc trng vn dng các nguyên tc trong qun lý thu GTGT 60
2.5.1 Nguyên tc tuân th pháp lut 60
2.5.2 Nguyên tc thng nht, tp trung dân ch trong qun lý thu 61
2.5.3 Nguyên tc công bng trong qun lý thu 61
2.5.4 Nguyên tc minh bch 62
2.5.5 Nguyên tc thun tin, tit kim và hiu qu trong qun lý thu 62
2.6 Thc trng hiu qu qun lý thu
 GTGT đi vi h kinh doanh cá th
ti Chi cc Thu Qun 8 63
2.6.1 Nhóm ch tiêu đnh tính 63
2.6.2 Nhóm ch tiêu đnh lng 64
2.6.2.1 Các ch tiêu phn ánh t trng v h, t trng v thu GTGT đi vi h
kinh doanh cá th 64
2.6.2.2 Các ch tiêu phn ánh nng sut lao đng qun lý thu đi vi h kinh
doanh cá th 65

2.6.2.3 Các ch tiêu phn ánh hiu sut qun lý v h, hiu sut qun lý v thu
đi vi h kinh doanh cá th và m
c đ đóng góp cho ngân sách đa phng thuc
qun 67

2.7 ánh giá thc trng qun lý thu GTGT đi vi h kinh doanh cá th ti
Chi cc Thu Qun 8 69
2.7.1. Nhng u đim 69
2.7.2. Hn ch và nguyên nhân hn ch 72
KT LUN CHNG II 74
Chng III: CÁC GII PHÁP NÂNG CAO HIU QU QUN LÝ THU
GIÁ TR GIA TNG I VI H KINH DOANH CÁ TH TI CHI CC
THU QUN 8 75
3.1 nh hng ci cách công tác qun lý thu h kinh doanh cá th đn
nm 2015 75
3.2 Các gii pháp hoàn thin qun lý thu GTGT h kinh doanh cá th 
tm v mô 76
3.2.1 V ci cách chính sách thu 76
3.2.2 V ci cách qun lý thu 78
3.2.3 V ci cách t chc b máy hot đng ngành thu 80
3.2.4 V công ngh thông tin ngành thu 81
3.3 Các gii pháp tng cng qun lý thu GTGT đi vi h kinh doanh cá
th ti Chi Cc Thu Qun 8 83
3.3.1 Gii pháp v đng ký kinh doanh 83
3.3.2 Các gii pháp tng cng qun lý kê khai thu, tính thu GTGT đi vi h
kinh doanh cá th. 84
3.3.2.1 i vi h áp dng phng pháp khoán thu 84
3.3.2.2 i vi h áp dng phng pháp kê khai 86
3.3.3 Các gii pháp tng cng công tác qun lý thu 87
3.3.4 Gii pháp v công tác kim tra 89

3.3.5 Gii pháp v c s h tng cho qun lý thu 90
3.3.6 Gii pháp phi hp các c quan Ban ngành chc nng và Hi đng t vn
thu Phng 92
3.3.7 Mt s gii pháp khác 93
3.4 Các gii pháp h tr 94
KT LUN CHNG III 96
KT LUN CHUNG 97
TÀI LIU THAM KHO
















DANH MC CÁC T VIT TT

GTGT Giá tr gia tng
NNT Ngi np thu
HTV Hi đng t vn
HHDV Hàng hóa dch v

CSKD C s kinh doanh
TNCN Thu nhp cá nhân
KBNN Kho bc Nhà nc
UBND y ban nhân dân
CTN Công thng nghip
NQD Ngoài quc doanh
TNDN Thu nhp doanh nghip
TNT i tng np thu
TNT Thu nhp thp
UNT y nhim thu
NHNN Ngân hàng Nhà nc
NSNN Ngân sách Nhà nc
Q - TCT Quyt đnh - Tng Cc Thu

UBND - TP y ban nhân dân - Thành ph
TP-HCM Thành ph - H Chí Minh
TB – CT Thông báo - Cc thu
TT – BTC Thông t - B Tài chính
TT-HT Tuyên truyn - h tr
QHS ng dng theo dõi h s gii quyt
TINC ng dng qun lý ngi np thu
QCT ng dng qun lý h kinh doanh cá th
XHCN Xã hi ch ngha
N-CP Ngh đnh – Chính ph
CMND Chng minh nhân dân
CNTT Công ngh thông tin
ITAIS H thng qun lý thu tích hp
( intergrated tax adminnistration information system)
CSDL C s d liu
CBCC Cán b công chc

M U:

1. S cn thit ca đ tài:
H thng chính sách thu ca Vit Nam hin nay bao gm chín sc thu, các
khon thu v phí, l phí và thu khác.  tng sc thu, pháp lut quy đnh hoàn cnh

phát sinh ngha v thu, c s chu thu, cách xác đnh ngha v thu, trng hp
đc u đãi thu, min thu, gim thu và ngi np thu. Các quy đnh này phn
nh ni dung, bn cht, ch
c nng ca tng sc thu nhm thc hin nhng chc
nng cao c ca thu nh điu tit kinh t v mô phc v mc tiêu tng trng kinh
t ca đt nc hay phân phi thu nhp nhm đm bo s công bng gia các tng
lp dân c trong xã hi. Thu GTGT là loi thu gián thu, u đim ca thu
 gián
thu là đi tng chu thu rt rng và vi nn kinh t th trng hin nay trong đó
kinh t cá th, tiu ch gm h kinh doanh cá th là đi tng đc huy đng rng
rãi và ph bin nhiu nht trong sc dân.
Thi gian qua, công tác qun lý thu thu đi vi h kinh doanh cá th có
nhiu chuyn bin tích cc góp phn nâng cao ý thc tuân th pháp lut thu, hn
ch tht thu, tng thu cho ngân sách. Tuy nhiên, tim nng vn còn có th khai thác
thu đ đt  mc cao hn. Tình trng tht thu tuy có gim nhng tình trng sót h
kinh doanh, doanh thu tính thu vn cha sát thc t, dây da n đng thu còn
nhiu…Vì vy, vn đ mang tính cp thit đt ra cho Ngành thu nói chung và cho
Chi cc Thu nói riêng v công tác qun lý thu thu đi vi h kinh doanh cá th.
Nhm nâng cao hiu qu qu
n lý thu đi vi h kinh doanh cá th và to s công
bng v qun lý đi tng np thu, doanh thu n đnh, khoán thu và ý thc chp
hành ngha v thu; vi lý do đó tác gi đã chn đ tài: “Qun lý thu GTGT h
kinh doanh cá th ti Chi Cc Thu Qun 8”
2. Mc tiêu nghiên cu:
 tài nghiên cu
nhm đt đc các mc tiêu sau:
+ H thng hoá và làm rõ nhng vn đ lý lun v ni dung qun lý thu
thu GTGT và hiu qu v qun lý thu GTGT đi vi h kinh doanh cá th.
+ Phân tích đánh giá thc trng v hot đng qun lý thu GTGT và hiu
qu qun lý thu GTGT đi vi h kinh doanh cá th trên đa bàn Qun 8 trong thi

gian qua. Qua đó, ch ra nhng u đim, hn ch và nhng nguyên nhân ch yu
trong vic nâng cao hiu qu qun lý thu GTGT đi vi h kinh doanh cá th.
+  xut mt s gii pháp c bn nhm nâng cao hiu qu
 qun lý thu
GTGT đi vi h kinh doanh cá th trên đa bàn Qun 8 trong thi gian ti.
3. i tng và phm vi nghiên cu:
- i tng nghiên cu:
+ Ni dung hot đng qun lý thu GTGT đi vi h kinh doanh cá th.
+ Hot đng qun lý thu GTGT h kinh doanh cá th, nhm đt hiu qu
v qun lý v đi tng np thu, v kê khai – tính thu, v qun lý thu thu và
kim tra, thanh tra thu ca NNT là h kinh doanh cá th trên đa bàn Qun 8.
- Phm vi nghiên cu
+ Không gian: Nghiên cu ti Chi cc Thu Qun 8 bao gm các i
thu Liên phng s 1, Liên phng s 2 và Liên phng s 3 (trong đó qun lý
thu h kinh doanh cá th trên đa bàn 16 UBND phng và các ch nh Xóm ci,
Rch ông, Bình in thuc đa bàn Qun 8).
+ Thi gian: T nm 2006 đn 2010.
4. Phng pháp nghiên cu
Thc hin đ tài trên, lun vn s dng các phng pháp c bn nh phng
pháp duy vt bin chng, duy vt lch s, phng pháp khái quát hoá, phng pháp
so sánh, thng kê và kt hp vi vic nghiên cu lý lun, quan đim, chính sách ca
ng, Nhà nc, các quy đnh ca Ngành thu Vit Nam.
5. Nhng đóng góp v khoa hc ca lun vn
Kt qu nghiên cu ca đ tài s giúp các nhà qun lý đánh giá đc thc
trng v hot đng qun lý thu GTGT và hiu qu qun lý thu GTGT đi vi h
kinh doanh cá th trên đa bàn Qun 8 giai đan 2006-2010, s tác đng ca qun lý
thu đn phát trin ca thành phn kinh t cá th. Lun vn có th là tài liu tham
kho cho Chi Cc Thu Qun 8 trong vic đ ra các gi
i pháp mang tính kh thi cao
đi vi hot đng qun lý thu GTGT đi vi h kinh doanh cá th trên đa bàn

TP.H Chí Minh.
6. Kt cu lun vn
Lun vn ngoài li m đu, kt lun và danh mc tài liu tham kho đc chia làm
3 chng:
Chng 1: C s lý lun v qun lý thu GTGT, hiu qu qun lý thu GTGT
đi vi h kinh doanh cá th.
Chng 2: Thc trng qun lý thu GTGT, hiu qu qun lý thu GTGT đi
vi h kinh doanh cá th ti Chi Cc Thu Qun 8.
Chng 3: Các gii pháp nâng cao hiu qu
qun lý thu GTGT đi vi h
kinh doanh cá th ti Chi Cc Thu Qun 8.
Kin ngh
Kt lun

DANH MC CÁC BNG
Bng 2.1: Tc đ thu thu CTN - tc đ thu thu GTGT và t trng GTGT h cá th
30
Bng 2.2: Tình hình thu thu GTGT theo t chc, cá th, vãng lai 32
Bng 2.3: Tình hình thu thu GTGT h kinh doanh cá th theo ngành ngh 34
Bng 2.4: T trng thu GTGT h cá th theo tng phng 38
Bng 2.5: Tc đ tng TNT - tc đ tng h cá th - T trng h cá th 41
B
ng 2.6: Tng hp kt qu điu tra doanh thu trng đim h khoán 45
Bng 2.7: Tng hp kt qu min thu, gim thu h kinh doanh cá th 47
Bng 2.8: Tng kt b GTGT (t 2006-2010)- tc đ lp b GTGT - t trng lp b
GTGT h cá th 48
Bng 2.9: N đng thu CTN - n đng thu GTGT và t trng n thu
 GTGT h
cá th 52
Bng 2.10: Phân loi n thu GTGT h kinh doanh cá th 53
Bng 2.11: Thng kê kt qu n đnh thu 57
Bng 2.12: T trng v h kinh doanh cá th 64
Bng 2.13: T trng v thu GTGT h kinh doanh cá th 65
Bng 2.14: Nng sut qun lý v h kinh doanh cá th 66
Bng 2.15: Nng sut qun lý v
thu GTGT h kinh doanh cá th 66
Bng 2.16: Hiu qu qun lý v h kinh doanh cá th 67
Bng 2.17: Hiu qu qun lý v thu GTGT h kinh doanh cá th 68
Bng 2.18: Mc đ đóng góp v thu GTGT h kinh doanh cá th ti đa phng 69


DANH MC CÁC BIU 
Biu đ 2.1: Tc đ thu thu CTN - tc đ thu thu GTGT và t trng thu thu
GTGT h cá th 30

Biu đ 2.2: Thu thu GTGT theo t chc, cá th, vãng lai 33
Biu đ 2.3: Thu thu GTGT h kinh doanh cá th theo ngành ngh 35
Biu đ 2.4: ng ký thu ca h cá th so vi tng TNT 41
Biu đ 2.5: Lp b GTGT h cá th so vi t
ng kt b GTGT 49
Biu đ 2.6: N thu CTN - t trng n thu GTGT h cá th 52
Biu đ 2.7: Phân loi n thu GTGT h kinh doanh cá th 53


Chng I
C S LÝ LUN V QUN LÝ THU GIÁ TR GIA
TNG I VI H KINH DOANH CÁ TH

1.1 H kinh doanh cá th
1.1.1 Khái nim h kinh doanh cá th
Theo quan nim ca th gii, nh pháp lut Anh quan nim thng nhân đn
l là mt ngi tin hành kinh doanh vi tài khon ca mình; t la chn ni thích
hp đ hot đng, có hoc không có s tr giúp ca ngi làm công trong kinh
doanh; vn góp ban đu là ngun vn cá nhân do tit kim hay do vay mn cá
nhân. Pháp lut Hoa k quan nim doanh nghip cá th là mt doanh thng đ
c
vn hành bi mt ngi nh mt tài sn cá nhân ca ngi đó; và doanh nghip này
là mt s m rng đn thun ca ch s hu cá nhân. Khi nói v thng nhân theo
pháp lut Pháp, thng nhân th nhân là mt cá nhân chuyên thc hin các hành vi
thng mi và ly chúng làm ngh nghip thng xuyên ca mình. Theo h thng
pháp lut này, cá nhân tr thành thng nhân là mt vn đ thc t đc xác đ
nh
bi toà án. Nu tên mt cá nhân xut hin trong S đng ký thng mi ti toà án
thng mi, thì ngi đó đc xem là thng nhân.
Theo pháp lut Vit Nam hin nay, h kinh doanh do mt cá nhân là công

dân Vit Nam hoc mt nhóm ngi hoc mt h gia đình làm ch, ch đc đng
ký kinh doanh ti mt đa đim, s dng không quá mi lao đng, không có con
du và chu trách nhim bng toàn b tài s
n ca mình đi vi hot đng kinh
doanh. H gia đình sn xut nông, lâm, ng nghip, làm mui và nhng ngi bán
hàng rong, quà vt, buôn chuyn, kinh doanh lu đng, làm dch v có thu nhp
thp không phi đng ký, tr trng hp kinh doanh các ngành, ngh có điu kin.
Vy, h kinh doanh cá th tn ti nh mt tt yu khách quan, bt ngun t
nhu cu sn xut và đi s
ng xã hi. H kinh doanh cá th thuc thành phn kinh t
cá th không nhng to ra mt lng sn phm không nh trong tng sn phm xã
hi mà ngun thu t thành phn kinh t này vào Ngân sách Nhà nc cng chim
mt t trng tng đi ln, đng thi còn thu hút đc mt lc lng ln lao đng



2
nhàn ri đáp ng mi yêu cu ca xã hi mà thành phn kinh t quc doanh cha
đm bo ht, to thu nhp và tng bc góp phn nâng cao đi sng ca các tng
lp nhân dân.
1.1.2 c đim h kinh doanh cá th
H kinh doanh cá th thuc thành phn kinh t cá th, da vào vn và sc lao
đng ca bn thân mình là chính. S hu t nhân v t liu sn xu
t, ngi ch
kinh doanh t quyt đnh t quá trình sn xut kinh doanh đn phân phi tiêu th
sn phm. Hot đng kinh t mang tính t ch cao, t tìm kim ngun lc, vn, sc
lao đng. D dàng chuyn đi ngành ngh cho phù hp vi yêu cu ca th trng.
Toàn quyn quyt đnh phng thc phân phi li nhun sau khi đã hoàn thành
ngha v np thu
 và luôn tìm cách đ đt đc li nhun cao nht.

H kinh doanh cá th tham gia hot đng kinh t sn xut kinh doanh là rt
ln  tt c mi lnh vc ca nn kinh t; có mt tim nng to ln v trí tu, sáng
to, đc phân b rng rãi  mi ni, mi lúc. Nh đó, h có th phát huy đc
sáng kin ca mình vào vic sn xu
t và tìm tòi ra nhng hình thc kinh doanh
thích hp vi nn kinh t mà sn xut nh còn ph bin.
- Có tim nng v kinh nghim qun lý, t chc sn xut, nhng bí quyt sn
xut truyn thng đc tích lu t nhiu th h. Thc t nhng nc nh Nht Bn,
Hàn Quc đã bit vn dng đúng đn tim nng này và
đã thành công trong quá
trình phát trin kinh t.
- Trong khi ngun vn ca Nhà nc, ca tp th còn hn hp thì ngun vn
tim nng trong dân li rt ln. Do đó, nu có các chính sách kinh t hp lý s m
đng cho các h cá th gia đình có kh nng b vn vào sn xut, tit kim trong
tiêu dùng đ tích lu, m rng tái sn xut góp phn thúc đy phát trin kinh t
nhanh chóng.
- Trong quá trình s
n xut kinh doanh, khu vc kinh t cá th đã thu hút mt
lc lng lao đng đáng k, góp phn gii quyt vn đ vic làm cho xã hi. Vi
hình thc kinh doanh linh hot trong nhiu ngành ngh và s dng công ngh - k
thut th công, khu vc kinh t cá th có kh nng tn dng lao đng dôi tha trong



3
xã hi.
Bên cnh nhng u th trên, thành phn kinh t h cá th cng có mt s mt
hn ch. c đim ca h cá th là làm n riêng l, tn mn, ri rc và luôn tìm mi
cách đ tìm ra nhng ch s h, non yu trong qun lý kinh t đ kinh doanh trái
phép, trn thu Di tác đng ca quy lut giá tr, thành phn kinh t này rt d b


phân hoá.
S nng đng ca thành phn kinh t cá th mang tính cht t phát theo th
trng, nu thiu s đnh hng thì s không bao quát đc nhu cu th trng.
 phát huy đc nhng tim nng vn có và khc phc đc nhng khim
khuyt trên, cn phi tng cng s qun lý ca Nhà nc v kinh t đi vi thành
phn kinh t cá th
 thông qua công c pháp lut, nhm to ra hành lang pháp lý và
môi trng hot đng lành mnh, giúp thành phn kinh t này hot đng có hiu
qu, tr thành mt thành phn kinh t đem li hiu qu kinh t và xã hi cho đt
nc.
1.2 C s lý lun v thu giá tr gia tng
1.2.1 Khái nim - Ni dung kinh t v thu GTGT
 Khái nim v thu GTGT
Thu giá tr gia tng (GTGT) là mt loi thu gián thu tính trên phn giá tr gia
tng ca hàng hóa, dch v phát sinh trong quá trình t sn xut, lu thông đn tiêu
dùng.
Giá tr gia tng chính là giá tr tng thêm đi vi mt sn phm hàng hóa
hoc dch v do c s sn xut, ch bin, buôn bán hoc dch v
 tác đng vào
nguyên, vt liu thô hay hàng hóa mua vào, làm cho giá tr ca chúng tng thêm.
Hay nói cách khác, đây là s chênh lch gia “giá đu ra” và “giá đu vào” do đn
v kinh t to ra trong quá trình sn xut, kinh doanh, dch v.
Thu GTGT là mt trong nhng loi thu gián thu điu tit thu nhp ca
ngi tiêu dùng hàng hoá dch v. Mi t chc, cá nhân thông qua vic tiêu dùng
hàng hoá, dch v thc hin ngha v thu vi ngân sách Nhà nc. Do
đó, thu

4
GTGT có tính trung lp cao, din điu chnh rng và chim t l cao trong ngun
thu v thu ca nhà nc.

i tng np thu GTGT là t chc, cá nhân sn xut, kinh doanh hàng
hoá, dch v chu thu (gi chung là c s kinh doanh) và t chc, cá nhân khác
nhp khu hàng hoá chu thu (gi chung là ngi nhp khu) là đi tng np thu
GTGT.

i tng chu thu GTGT bao gm hàng hoá, dch v dùng cho sn xut,
kinh doanh và tiêu dùng là đi tng chu thu GTGT, tr các đi tng đc Lut
thu GTGT không quy đnh chu thu GTGT.
 Ni dung kinh t v thu GTGT
Mt loi thu đc coi là lý tng khi nó tha mãn bn tiêu chun: đn gin
v mt k thut, tc là không to ra c hi trn thu; hiu qu
 v mt tài chính, tc
là có nng sut cao; công bng v mt xã hi, tc là đa li kt qu phân phi li
ca ci xã hi và có tác dng khuyn khích v mt kinh t, tc là có tác đng thúc
đy kinh t phát trin. Xét theo bn tiêu chun này, thu GTGT th hin tính hn
hn ca nó so vi thu doanh thu. Th nht, v k thut thu GTGT đn gin hn
thu doanh thu. Nu thu doanh thu bao gm 11 mc thay đi t 0% đn 40% thì
thu GTGT ch bao gm 3 mc (thu sut 0%, 5%, 10%). iu này giúp gim đáng
k hin tng trn thu. Th hai, thu GTGT hiu qu hn v tài chính th hin 
c s tính thu ca nó rng hn. V nguyên tc, thu GTGT đánh trên tt c mi
hàng hóa, dch v tiêu dùng cui cùng (tr
 nhng trng hp min thu). Th ba,
v mt xã hi thu GTGT công bng hn nh vào c ch đánh thu ca nó vi mc
thu sut thp đánh vào các mt hàng tiêu dùng thông thng và mc cao đánh vào
các mt hàng xa x, nh đó nó góp phn vào phân phi li thu nhp. Th t, thu
GTGT có tác dng khuyn khích hn v mt kinh t nh vào c ch

khu tr thu
đu vào và min thu đi vi hàng xut khu.
c bit  đây mt u th quan trng ni bt ca thu GTGT, đó là thu
GTGT gii quyt đc vn đ đánh thu trùng lp ca thu doanh thu, bi vì nó ch



5
đánh mt ln duy nht trên giá tr ca hàng hoá dch v tiêu dùng cui cùng không
ph thuc vào đ dài ca chu k sn xut và tiêu th các hàng hoá dch v này.
 minh ha cho tính trung lp này ca thu GTGT, mt cách khái quát và
đn gin, gi s rng trong nn kinh t:
- Ch có 2 giai đon sn xut và tiêu th sn phm vi n bc;
- A, B, , M, N là giá tr cha bao gm thu ca sn phm
 các bc t 1 đn
n;
- t là thu sut đánh trên giá tr cha bao gm thu, đ đn gin thu sut bng
nhau đi vi tt c các bc;
- T là tng thu doanh thu đc;
- T’ là tng thu GTGT thu đc.
Theo nguyên tc đánh thu doanh thu, tng s thu thu đc là:
T = At+Bt + + Mt + Nt + A(t
2
+ t
3
+ + t
n
) + B(t
2
+ t

3
+ + t
n-1
) + + Mt
2
+
Nt
Theo nguyên tc đánh thu GTGT, tng s thu thu đc là:
T’ = Nt
Chúng ta thy rõ s chênh lch rt ln v s thu gia hai loi thu nu áp
dng cùng mt thu sut (T – T’). S khác nhau này là do thu doanh thu đánh lp
đi lp li nhiu ln cùng nhng thành phn trong giá và thu doanh thu ca giai
đon trc đc tính gp vào c s tính thu ca giai đon sau. Nh v
y chu k sn
xut càng dài thì thu doanh thu đánh trùng lp càng nhiu ln. Ngc li thu
GTGT ch đánh mt ln trên giá tr cui cùng ca sn phm tiêu dùng, nó th hin
tính trung lp không làm tn hi đn các hot đng kinh t.
Tóm li, thu GTGT là mt loi thu tiêu dùng tin b đã đc nhiu nc
trên th gii áp dng do nó có nhiu u đim mà
đc bit quan trng là nó khc
phc đc vn đ đánh thu trùng lp ca thu doanh thu trc đây.
1.2.2 Phng pháp tính thu GTGT
 Vit Nam theo lut quy đnh, c s kinh doanh np thu GTGT theo mt
trong hai phng pháp: phng pháp khu tr thu và phng pháp tính trc tip
trên GTGT.



6
 Phng pháp khu tr thu

Phng pháp khu tr thu áp dng đi vi c s kinh doanh thc hin đy
đ ch đ k toán, hoá đn, chng t theo quy đnh ca pháp lut v k toán, hoá
đn, chng t và đng ký np thu theo phng pháp khu tr thu.
C s kinh doanh thuc đi tng tính thu theo phng pháp khu tr thu
khi bán hàng hóa, dch v phi tính và thu thu GTGT ca hàng hóa, dch v bán ra.
Khi lp hoá đn bán hàng hóa, dch v, c s kinh doanh phi ghi rõ giá bán cha
có thu, thu GTGT và tng s tin ngi mua phi thanh toán.
Khi áp dng phng pháp khu tr thu c s kinh doanh khi kê khai thu
phi np, s đc xác đnh s thu GTGT phi np bng cách cho phép ly s thu
chênh lch gia thu GTGT đu ra tr
cho s thu GTGT đu VÀO, s thu chênh
lch dng là phn phi np thêm ca NNT và ngc li s thu chênh lch âm thì
NNT s đc hoàn tr li s tin thu này. ây là phng pháp tính thu mang tính
u vit và ph bin trên th gii, thu không b đánh trùng lp. NNT đc áp dng
phng pháp kê khai khu tr thu phi hoàn toàn đm bo s dng đy đ
hoá đn
chng t  khâu đu vào và c  khâu đu ra. Hoá đn đc áp dng cho phng
pháp khu tr thu s đc bit có dòng tính thu GTGT đu ra trên hoá đn.
- Xác đnh thu GTGT phi np:
S thu GTGT
phi np
=
S thu GTGT
đu ra
-
S thu GTGT đu
vào đc khu tr
- Xác đnh thu GTGT đu ra:
Thu GTGT
u ra

=
Giá tính thu ca hàng
hóa
dch v chu thu bán ra
X
Thu sut thu GTGT
Ca HHDV
 Phng pháp tính trc tip trên GTGT
Phng pháp tính trc tip trên GTGT áp dng đi vi các đi tng sau
đây:
- Cá nhân, h kinh doanh không thc hin hoc thc hin không đy đ ch
đ k toán, hoá đn, chng t theo quy đnh ca pháp lut.



7
- T chc, cá nhân nc ngoài kinh doanh không theo Lut u t và các t
chc khác không thc hin hoc thc hin không đy đ ch đ k toán, hoá đn,
chng t theo quy đnh ca pháp lut.
- Xác đnh thu GTGT phi np:
S thu GTGT
phi np
=
GTGT ca
HHDV
chu thu
X
Thu sut thu GTGT
ca HHDV
Phng pháp tính trc tip trên GTGT, tu theo mc đ thc hin hoá đn

chng t ca h kinh doanh mà áp dng mt trong 3 cách tính: trc tip trên GTGT,
trc tip trên doanh s kê khai, hoc n đnh doanh s (doanh s khoán).
+ Cách tính trc tip trên GTGT áp dng khi ngi np thu đm bo thc
hin đy đ vic mua, bán hàng hoá phi đy đ hoá đn. Tuy nhiên, có khác vi
phng pháp khu tr thu là ch
s dng đc hoá đn là loi thông thng do
không th hin đc dòng tính thu GTGT. Xác đnh thu GTGT phi np s là
phn chênh lch GTGT gia hàng hóa dch v bán ra vi hàng hóa dch v mua vào
nhân vi thu sut.
GTGT ca HHDV
bán ra
=
Giá thanh toán ca
HHDV bán ra
-
Giá thanh toán ca HHDV
mua vào tng ng
+ Cách tính trc tip trên doanh s kê khai khi NNT ch đm bo đc
s dng đy đ hoá đn chng t bán ra mà không bo đm đc hoá đn chng t
đu vào. Hoá đn s dng là loi thông thng nh hoá đn ca cách tính trc tip
trên GTGT. Xác đnh thu GTGT phi np s là doanh s hàng hoá dch v bán ra
nhân vi thu sut.

GTGT ca HHDV

= Doanh s bán ra X
T l (%) GTGT
Tính trên doanh thu
+ Cách tính n đnh thu đc áp dng cho NNT có đng ký s dng chng
t hoá đn nhng không đm bo cho vic thc hin hoá đn đu vào, đu ra. Hoá

đn s dng là loi thông thng, c quan thu s kim tra và n đnh thu không
chp nhn theo kê khai ca NNT khi phát hin vic ghi chép hoá đn chng t
không đy đ và kp thi. Xác đnh thu GTGT phi np s
là doanh s do c quan
thu n đnh nhân vi t l GTGT tính trên doanh thu nhân vi thu sut. Cách tính
thu đi vi trng hp khoán thu cng nh cách tính  n đnh thu; Tuy nhiên,



8
NNT không cn phi đng ký s dng chng t hoá đn và không phi chp hành
vic ghi chép s sách k toán.

GTGT ca HHDV

=
Doanh thu do c
Quan thu n đnh
X
T l (%) GTGT
Tính trên doanh thu
(T l (%) GTGT s do B Tài chính quy đnh)
Phng pháp tính trc tip đc th hin qua 3 cách tính đc áp dng mang
tính cht đc thù cho Vit Nam; NNT có quyn đc chuyn đi phng pháp tính
thu sao cho phù hp vi tình hình thc t và kh nng chp hành ch đ s sách k
toán, chng t hoá đn nhm đm bo quyn li cho NNT. Vi phng pháp u
vit ca khu tr
thu và phng pháp tính trc tip đc th hin qua 3 cách tính
đc thù ca Vit Nam nhm đm bo cho vic thc hin công bng v thu ca tt
c các đi tng có hot đng kinh doanh, góp phn tng thu cho ngân sách.

1.2.3 Thu sut thu GTGT
Thu sut hay đnh sut thu là linh hn ca mi loi thu. Thay đi thu
sut tc là thay đi mc thu thu
 trên mt đn v đi tng tính thu. Mc đích ca
Nhà nc điu tit thu đi vi nn kinh t quc dân là to ra qu tài chính tp
trung, to s cân bng mong mun trong nn kinh t và kích thích kinh t tng
trng. Biu thu cao hay thp đã tác đng đn hành vi tit kim và tích lu, do đó
nh hng đn quy mô và tc đ đu t.
Nu Nhà nc s dng h thng chính sách thu
 có các mc thu sut quá
cao s cn tr quá trình hình thành nhng điu kin cn thit to mc tit kim đ
đ đm bo cho vic đu t trong các thành phn kinh t. Nu Nhà nc s dng h
thng chính sách thu có các mc thu sut thp s làm tng thu nhp ca dân c và
doanh nghip, do đó làm tng mc tit kim và tích lu v
n.
Thay đi thu sut đc coi là mt phng pháp quan trng trong quá trình
Nhà nc s dng công c thu đ điu tit nn kinh t. Thông qua vic quy đnh
đánh thu vi thu sut cao hay thp vào các ngành ngh, mà Nhà nc tác đng và
làm thay đi mi quan h gia cung, cu trên th trng nhm góp phn thc hin



9
điu tit v mô, đm bo s cnh tranh lành mnh gia các ngành ngh trong nn
kinh t.
Tuy nhiên, vic thay đi thu sut trong thc tin cng gp nhng khó khn
nht đnh v kinh t - k thut. Th nht, trong nn kinh t th trng, Nhà nc cn
to ra nhng điu kin thun li cho các hot đng kinh t. M
t trong nhng điu
kin đó là n đnh biu thu. S thay đi thng xuyên h thng thu sut s làm

tr ngi đn vic la chn và quyt đnh đu t ca các ch th kinh t trong xã hi.
Th hai, h thng thu sut thng đc xây dng trên c s xem xét và tính toán
có cn c khoa hc và thc tin. S
thay đi thm chí mt thu sut cng có th kéo
theo s thay đi ca c h thng. Th ba, h thng thu sut chính là th hin mc
đ đng viên mt phn tng sn phm xã hi vào Ngân sách Nhà nc, tc là phn
ánh thc trng nn kinh t và mc đ lòng tin ca nhân dân đi vi Nhà nc. Vic
quy đnh thu sut hp lý có ý ngh
a quan trng.
Thu GTGT ca đa s các nc trên th gii ch có mt mc thu sut (ph
bin là 10%), ngoi tr thu sut 0% ch áp dng riêng cho hàng hóa, dch v xut
khu. Lut thu GTGT ca Vit Nam có hiu lc thi hành t 01/01/1999 qui đnh
bn mc thu sut (0%, 5%, 10%, 20%); sau mt thi gian áp dng và đ hoàn
thin Lut đã đc điu ch
nh, hin nay ch còn ba mc thu sut là 0%, 5% và
10%.
Thu sut 0% đc áp dng đi vi hàng hóa xut khu, vn ti quc t; thu
sut 5% ch yu là nhng hàng hóa, dch v là đu vào ca sn xut nông nghip
hoc hàng hóa, dch v phc v nhu cu thit yu ca ngi dân; thu sut 10% áp
dng đi vi hàng hoá, dch v không quy đnh 
đi tng áp dng ca thu sut
0% và 10%.
1.3 Qun lý thu giá tr gia tng đi vi h kinh doanh cá th
1.3.1 Khái nim qun lý thu
Qun lý thu bao gm hot đng t chc, điu hành và giám sát ca c quan
thu nhm đm bo cho chính sách thu đc thc thi nghiêm chnh trong thc tin
đi sng kinh t xã hi, gi vai trò quyt đnh cho s thành công ca tng chính
sách thu. Qun lý thu đc pháp lut quy đnh cách thc ngi np thu thc