Quản trị rủi ro thanh khoản tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP. H CHÍ MINH




T
T
R
R


N
N


T
T
H
H




T
T
Â
Â
M

M


T
T
H
H


O
O





QUN TR RI RO THANH KHON TI
NGÂN HÀNG NÔNG NGHIP VÀ PHÁT
TRIN NÔNG THÔN VIT NAM


LUN VN THC S KINH T


CHUYÊN NGÀNH: KINH T TÀI CHÍNH – NGÂN HÀNG
MÃ S: 60.31.12


NGI HNG DN: TS NGUYN QUC KHÁNH

TP.H CHÍ MINH – NM 2011



MC LC:
Danh mc các bng:
Bng 21: MT S CH S THANH KHON TNH NM 2010 VÀ QUÝ 2 NM
2011 26
Bng 22: T L KH NNG CHI TR CHO NGÀY HÔM SAU 30
Bng 23: BÁO CÁO KHE H THANH KHON32
Bng 24: BÁO CÁO CUNG CU THANH KHON 37
Danh mc các hình v, đ th:
Hình 21: Biu đ c cu ngun vn NHNo& PTNT VN nm 2010 22
M đu
Chng 1 : C S LÝ LUN 4
1.1 THANH KHON: 4
1.2 RI RO THANH KHON: 6
1.2.1 Ri ro thiu vn kh dng 6
1.2.2 Ri ro mt kh nng thanh toán 7
1.2.3 Nguyên nhân dn đn ri ro thanh khon: 8
1.2.4 S cn thit phi qun tr ri ro thanh khon: 8
1.2.5 Du hiu th trng nhn bit ri ro thanh khon: 9
1.3 O LNG RI RO THANH KHON:

10
1.3.1 Phng pháp tip cn ngun vn và s dng vn: 10
1.3.2 Phng pháp tip cn cu trúc qu:
12
1.3.3 Phng pháp tip cn ch s thanh khon: 15
1.3.4 Phng pháp thang đáo hn:18
1.4 BIN PHÁP QUN TR RI RO THANH KHON: 20
1.4.1 Qun tr thanh khon tài sn có: 20
1.4.2 Qun tr thanh khon tài sn n:
20
1
1.4.3 Qun tr thanh khon phi hp: 21
Chng 2 : THC TRNG QUN TR RI RO THANH KHON
ANG ÁP DNG TI NHNo&PTNT VN22
2.1 THC TRNG THANH KHON CA H THNG NHNo& PTNT
VN TRONG GIAI ON T QUÝ 3 NM 2010 N QUÝ 3 NM
2011: 22
2.2 CÁC PHNG PHÁP O LNG RI RO THANH KHON
ANG ÁP DNG TI NHNo& PTNT VN 26
2.2.1 Ch s thanh khon tnh: 26
2.2.2 Ch s thanh khon đng
30
2.3 HN MC/ GII HN THANH KHON: 41
2.3.1 D tha thanh khon: 42
2.3.2 Thiu ht thanh khon: 42
2.3.3 Khng hong thanh khon: 43
2.4 QUN TR RI RO THANH KHON CA NHNo& PTNT VN:
44
2.4.1 Qun lý k hoch kinh doanh 44
2.4.2 u t, phân b và s dng giy t có giá 45

2.4.3 X lý khi d tha thanh khon 45
2.4.4 X lý khi thiu ht thanh khon
46
2.4.5 X lý trong trng hp khng hong thanh khon
48
2.4.6 Thông báo lng tin thanh toán ln 50
2.5 ÁNH GIÁ mô hình QUN TR RI RO THANH KHON NHNo&
PTNT VN 50
2.5.1 u đim: 50
2.5.2 Nhc đim: 51
Chng 3 : GII PHÁP HOÀN THIN QUN TR RI RO THANH
KHON TI NHNo& PTNT VN 53
3.1 NH HNG HOT NG CA NHNo& PTNT VN TRONG
VIC QUN TR RI RO THANH KHON THI GIAN TI
2
53
3.1.1 C cu li mô hình t chc hot đng: 53
3.1.2 Hoàn thin c s vt cht k thut:
59
3.2 HOÀN THIN QUN TR RI RO THANH KHON TI NGÂN
HÀNG NÔNG NGHIP VÀ PHÁT TRIN NÔNG THÔN VIT
NAM 61
3.2.1 X lý dt đim n tn đng 61
3.2.2 Tng cng các bin pháp huy đng vn 63
3.2.3 Duy trì t l s dng ngun vn ngn hn đ cho vay trung, dài
hn  mt mc hp lý 63
3.2.4 Gn ri ro thanh khon vi ri ro th trng trong qun tr: 63
3.2.5 Tng vn ch s hu ca NHNo: 64
3.3 MT S KIN NGH 65
3.3.1 Kin ngh đi vi NHNo& PTNT VN: 65

3.3.2 Kin ngh vi NHNN Vit Nam: 65

3
: C S LÝ LUN
THANH KHON:
Di góc đ tài sn: Thanh khon đc hiu là kh nng chuyn hoá thành
tin ca tài sn. Mt tài sn có tính thanh khon cao nu nó tho mãn đng thi
đc đim: có th trng giao dch đ có th chuyn hoá tài sn thành tin ngay và
ngc li; Có giá c tng đi n đnh, không b nh hng bi s lng và thi
gian giao dch.
Nh v
y, tính thanh khon ca tài sn đc đo lng thông qua thi gian
và chi phí đ chuyn hoá tài sn thành tin. Mt tài sn có tính thanh khon cao
nu thi gian đ chuyn hoá thành tin rt ngn, chi phí v chuyn nhng thp
bao gm các chi phí v giao dch, chênh lch gia giá bán tài sn ngay tc thì và
giá th trng ca tài sn.
Ni dung tài sn có tính thanh khon cao hay còn gi là tài sn có đng
khác nhau  các nc vì nó ph thuc vào s
phát trin công ngh ngân hàng, th
trng chng khóan, th trng tin t ca quc gia đó. Theo quy đnh ca NHNN
Vit Nam, tài sn có đng ca các NHTM bao gm:
+ Tin mt tn qu
+ Vàng bc tn kho
+ Tin gi không k hn ca các t chc tín dng trong và ngoài nc
+ Các hp đng cam kt đc vay
+ Tín phiu kho bc
Di góc đ ngân hàng: thanh khon đc hiu là kh n
ng ngân hàng đáp
ng các yêu cu v vn kh dng ca mình hay còn gi là kh nng thanh toán ca
ngân hàng.

Kh nng thanh toán ca ngân hàng có th xem xét và hiu theo nhiu góc
đ khác nhau.
4
Theo ngha hp, kh nng thanh toán bao gm các khon d tr tin mt đ
sn sàng đáp ng cho nhng nhu cu rút tin bt ng ca khách hàng.Vì vy điu
cn thit mà các ngân hàng phi thc hin là đ li lng tin mt ti thiu nhm
ng phó vi nhng bin c nh trên.
Hiu theo ngha rng hn thì thanh khon là tình trng ti
n mt sn sàng đ
chi tr hay gia tng tài sn có. Có th hiu điu này đn gin nh sau: gi s có
khách hàng đ điu kin đc cp tín dng đn xin vay nhng ngân hàng không
th cho vay đc vì d tr quá ít thì ngi ta gi đây là “kt thanh khon”. Ngc
li, trng hp ngân hàng đáp ng đc ngay yêu cu xin vay này thì ngân hàng
đó đc gi là “đ thanh khon”.
Kh n
ng và yêu cu v thanh khon th hin trong ngun cung và cu
thanh khon.
Cung thanh khon Cu thanh khon
Nhn tin gi t khách hàng
Doanh thu t các dch v
Tín dng đc hoàn tr
Bán tài sn
Vay t th trng tin t
Khách hàng rút tin gi
Cp tín dng cho khách hàng
Hoàn tr các khon đi vay
Chi phí v nghip v và thu
Chi tr c tc bng tin
i vi hu ht các ngân hàng, cu thanh khon phát sinh t hai ngun
chính: Khách hàng rút tin gi, Cp tín dng cho khách hàng. Vic thanh toán các

khon vay, chi phí v nghip v và thu, chi tr c tc cng làm tng cu thanh
khon.
 đáp ng cu v thanh khon nêu trên, ngân hàng có th s dng mt s
ngun cung thanh khon. Ngun cung quan trng nht là ngun tin gi b sung
ca khách hàng, ngoài ra ngun cung quan trng n
a là các khon thanh toán n
5
ca khách hàng, và ngun thu t bán tài sn và vay t th trng tin t.
S khác bit v cung cu thanh khon xác đnh trng thái thanh khon ròng
ca ngân hàng (NLP).
Trng thái thanh khon ròng = cung thanh khon - Cu thanh khon
+ Nu cung thanh khon ln hn Cu thanh khon: NLP > 0 => Ngân hàng
phi đi mt vi thng d thanh khon, nh vu cn xác đnh nên đu t hiu qu
khon thng d thanh kho
n này nh th nào cho ti khi chúng cn s dng đ
đáp ng nhu cu thanh khon tng lai.
+ Nu Cung thanh khon nh hn Cu thanh khon: NLP < 0 => Ngân
hàng đi mt vi thâm ht thanh khon, nh vy cn xác đnh b sung vn thanh
khon  đâu, khi nào? T trng thái thâm ht thanh khon, có th hiu v ri ro
thanh khon nh sau.
RI RO THANH KHON:
Ri ro thanh khon là kh nng ngân hàng không có đc đ vn kh dng
(cung thanh khon) vi chi phí hp lý vào đúng thi đim mà ngân hàng cn đ
đáp ng cu thanh khon. Nh vy ri ro thanh khon có th chi tit thành 2 loi
ri ro là ri ro thiu vn kh dng và ri ro mt kh nng thanh toán.
Ri ro thiu vn kh dng
 thu đc li nhun c
c đi, các ngân hàng tích cc thc hin chc nng
chuyn hóa các phng tin tin t hay còn gi là quá trình chuyn đi tài sn theo
kiu đi vay ngn hn nhng cho vay dài hn. Quá trình này đem li li nhun cc

đi cho ngân hàng đng thi cng có th đem li ri ro thiu vn kh dng.
Ri ro này xut phát t chc nng chuyn hóa các k hn s dng v
n và
ngun vn ca ngân hàng. Thông thng k hn s dng vn thng dài hn k
hn ngun vn, nên ngân hàng có th vp phi hai tình hung khó khn: không th
đáp ng các cam kt ngn hn ca mình, có ngun vn k hn ngày càng ngn li
6
trong khi s dng vn vn theo k hn không đi.
Tình hung th nht gi là ri ro thiu vn kh dng tc thi. Ngân hàng
không có kh nng rút vn  t và ngoài d kin ca khách hàng hay ca các t
chc tín dng khác. Các c quan chc trách tin t giám sát mc đ ri ro này
thông qua mt h s đánh giá kh nng sn sàng chi tr cho khách hàng trong mt
thi gian ng
n đc gi là h s vn kh dng.
Tình hung th hai đc gi là ri ro chuyn hóa vn, đc giám sát qua
h s chuyn hóa vn. H s này là h s gia vn t có và ngun vn thng
xuyên n đnh, nhm mc đích hn ch quá nhiu các ngun vn ngn hn n đnh
cho vay dài hn.
Ri ro mt kh n
ng thanh toán
S an toàn ca các ngân hàng vn luôn là mi quan tâm vi nhiu ngi vì
nhng v phá sn ngân hàng có l nh hng bt li đn đi vi nn kinh t hn
bt k v phá sn  bt c loi hình doanh nghip nào khác. Các thua l ca ngân
hàng, nu nghiêm trng không nhng làm các c đông mt vn đu t, mt mát
các khon tin gi bao gm các khon ti
t kim ca khách hàng cá nhân và vn
hot đng ca doanh nghip mà còn nh hng đn nim tin ca công chúng và
chuyn sang các thành phn kinh t khác mang tính cht dây chuyn.
Mc dù khó nhn ra mt cách chính xác nguyên nhân ca nhng v phá sn
ngân hàng, tuy nhiên lch s ca nhng v phá sn cho thy các điu kin mt kh

nng thanh tóan ca ngân hàng cng là mt nguyên nhân góp phn quan trng. T
đó, các ngân hàng quan tâm đn vai trò vn t có trong vi
c ngn nga nhng v
phá sn.
Ri ro mt kh nng thanh tóan thng là hu qu ca mt hay nhiu ri ro
trong hot đng kinh doanh ngân hàng mà các ngân hàng không lng trc đc.
Vic phân tích ri ro này ch yu là nghiên cu vn t có ca ngân hàng vì
đây là điu kin pháp lý c bn đng thi là yu t tài chính quan trng nht trong
7
vic đm bo các khon n đi vi khách hàng. Vn t có đc các ngân hàng
thng mi Vit Nam s dng vào các mc đích nh mua sm tài sn c đnh, nhà
ca thit b, bù đp các tn tht khi không có ngun trang tri, đng thi vn t có
cng là thc đo gii hn các hot đng kinh doanh cng nh nng lc đ kháng
ri ro ca ngân hàng.
Hin nay các ngân hàng đang s dng h s Cooke (CAR) đc lp ra vào
12/1987 đ đánh giá đ an tòan vn và xác đnh kh nng chu đng ri ro ca
ngân hàng thng mi. H s này đc xác đnh theo công thc:
Trong đó:
∑ Tng giá tr quy đi ca tài sn có ri ro= ∑ (Tng tài sn có ri ro ni bng x
H s ri ro)+ ∑ (Tng tài sn có ri ro ngoi b
ng x H s ri ro)
Theo nghiên cu ca Ngân hàng th gii, ngân hàng đt mc an toàn cao
khi duy trì h s này trên 8%.
Nguyên nhân dn đn ri ro thanh khon:
Có 3 nguyên nhân chính khin cho NH phi đi mt vi ri ro thanh khon:
Mt là, do s mt cân xng v thi hn đn hn gia Tài sn có và Tài sn
n. Do các ngân hàng huy đng vn vi thi hn ngn nhng li cho vay vi thi
hn dài hn, dn đn s khác bit v thi đim xut hin cng nh quy mô các
lung tin ra vào ngân hàng và nh vy s nh hng đn kh thanh khon ca
ngân hàng …

Hai là, do s nhy cm ca tài sn tài chính vi nhng thay đi lãi sut.
Khi lãi sut tng, nhiu ngi gi tin s rút tin ra tìm c hi đu t có mc lãi
su
t cao hn. Nhng ngi vay tin s hn ch vay, hoc rút ht s d hn mc tín
dng vi lãi suât thp đã tho thun. Nh vy, thay đi lãi sut nh hng đng
thi đn lung tin gi cng nh lung tin vay, và cui cùng là đn thanh khon
ca ngân hàng. Ngoài ra, lãi sut thay đi s nh hng đn th giá ca các tài sn
8
mà NH đem bán đ tng thanh khon, và trc tip nh hng đn chi phí đi vay
trên th trng tin t ca NH.
Ba là, Ngân hàng luôn phi đáp ng nhu cu thanh khon mt cách hoàn
ho. Nhng trc trc v thanh khon s làm xói mòn nim tin ca dân chúng vào
NH. Ví d, chúng ta có th hình dung đc phn ng ca khách hàng khi đn rút
tin ti mt máy ATM, hoc ti quy giao dch mà không đc đáp 
ng do ngân
hàng tm thi không có đ tin mt. Nh vy, mt trong nhng công vic quan
trng đi vi nhà qun lý Ngân hàng là luôn liên h cht ch vi nhng khách
hàng có s d tin gi ln và nhng khách hàng đang còn hn mc tín dng ln
cha s dng đ bit k hoch ca h khi nào thì rút tin và rút bao nhiêu đ có
phng án thanh khon thích hp.
S cn thi
t phi qun tr ri ro thanh khon:
Các ngân hàng phi đi mt vi vn đ thanh khon hàng ngày trong hot
đng kinh doanh ca mình. Vy qun tr thanh khon hay gi là qun tr ri ro
thanh khon là vn đ rt cn thit, yêu cu phi đc thc hin mt cách thng
xuyên liên tc, nó xuát phát t nhng lý do c bn sau:
Th nht: Có s đánh đi gia thanh kho
n và kh nng sinh li. Ngân
hàng càng tp trung nhiu vn đ đáp ng yêu cu thanh khon thì kh nng sinh
li d tính ca nó các thp và ngc li. Nh vy, vn đ đt ra các ngân hàng

phi thc hin qun tr thanh khon đ mt mt đ gim thiu ri ro có th xy ra
trong hot đng kinh doanh nhng mt khác đm bo đc kh nng sinh l
i cn
thit.
Th hai: Nu ri ro thanh khon xy ra s đ li nhng hu qu nghiêm
trng, mc đ nh s là gim thu nhp và uy tín ca ngân hàng. C th:
- NH phi huy đng vi lãi sut cao hn đ đáp ng nhu cu thanh khon
(mua thanh khon trên th trng). iu này dn ti s tng chi phí vn ca ngân
hàng.
9
- NH phi bán các chng khoán hoc các tài sn khác vi giá thp. T đó,
làm gim thu nhp ca ngân hàng. Có th gii thích điu này là do nhiu ngân
hàng gi rt ít các khon tin mt và tin gi, thay vào đó là nm các chng khoán
hoc cho vay; khi nhu cu thanh khon lên cao, ngân hàng có th phi bán bt tài
sn. Hu qu đc đo bng s st gim giá bán chng khoán so vi giá th trng
ca chng khoán 
y.
- Khi NH gp nhng khó khn trong thanh toán s dn ti s mt lòng tin
ca dân chúng cng nh ca bn hàng. iu đó đng ngha vi vic uy tín ca NH
s b st gim mt cách đáng k.
Th ba: Trong các trng hp đt bit, ri ro thanh khon đy NH vào tình
trng mt kh nng thanh toán và đa ngân hàng đi mt vi kh nng b phá s
n,
b bán hoc b sát nhp. Ví d, Khng hong tài chính ti Châu Á nm 1997 cng
bt đu bng vic các NH đi mt vi ri ro thanh khon. Hn th ri ro thanh
khon mang tính h thng, có th đe da đn s n đnh ca c h thng tài
chính.
Nh vy, vic đáp ng nhu cu thanh toán ca khách hàng mt cách
thng xuyên và trong nh
ng trng hp đc bit khn cp là yêu cu cp thit và

là ni dung quan trng trong công tác qun tr ca NH nhm hn ch ri ro. Nó
liên quan ti s tn ti và phát trin ca mi NH và c h thng.
Du hiu th trng nhn bit ri ro thanh khon:
Nhà qun tr thanh khon có th nhn bit v ri ro thanh khon qua mt s
th
 trng sau đây:
Th nht: Lòng tin ca công chúng. Có bng chng nào cho thy tin gi
ca NH s gim do các cá nhân và t chc lo ngi rng NH s thiu tin mt hoc
không th thanh toán các khon n đn hn không?
Th hai: S bin đng giá c phiu ca NH. Liu c phiu ca NH có
gim bi vì nhà đu t nhn thy rng khng ho
ng thanh khon đang hoc sp
10
xy ra vi NH?
Th ba: Phn bù ri ro. Có bng chng nào chng t NH đang tr mt
mc lãi sut cao hn đáng k trên tin gi tit kim, tin gi k hn và các khon
vay so vi các NH khác có cùng quy mô hot đng hay không?
Th t: L t vic bán tài sn ca NH. Gn đây NH có buc phi bán tài
sn vi vã vi tn tht đáng k
nhm mc đích đáp ng yêu cu thanh khon? đây
là mt s kin ít xy ra hay là mt s kin thng xuyên.
Th nm: kh nng đáp ng nhu cu vay vn ca khách hàng. NH có
th đáp ng mi yêu cu vay vn hp lý, có li t nhng khách hàng cht lng
tín dng cao hay không? Hay áp lc v thanh khon buc nhà qun lý NH t chi
mt s yêu c
u vay vn đáng đc chp nhn.
Th sáu: NH có buc phi vay vn t Ngân hàng trung ng không?
Nu cn tr li bt k câu hi nào trên đây là có, nhà qun tr cn xem xét
cn thn chính sách và thc t qun tr ri ro thanh khon ca NH đ quyt đnh
xem NH cn phi thc hin nhng thay đi gì?

O LNG RI RO THANH KHON:
 Vit Nam cha đ các s liu đáng tin cy đ đo lng chính xác ri ro
thanh khon ca các ngân hàng nên trong phn lý thuyt này tác gi trình bày các
phng pháp đo lng da trên kinh nghim ca các nc có nn kinh t th
trng phát trin. Các phng pháp đo lng đc nêu di đây ch mang tính
cht tham kho, vic áp dng chúng vào Vit Nam cn phi có mt s điu kin
nh
t đnh mà s đc đ cp  chng th 2.
Phng pháp tip cn ngun vn và s dng vn:
ây là phng pháp đo lng ri ro thanh khon da vào phân tích nhng
thay đi trong tin gi và cho vay d tính. Thc cht ca phng pháp này là đo
lng cung cu thanh khon là tin gi, phn ch yu ca cu thanh khon là cho
11
vay nên phng pháp này tp trung vào đo lng nhng thay đi d tính trong
tin gi và cho vay ca NH.
Phng pháp này bao gm ba bc:
Bc mt: D báo nhu cu vay vn và tin gi
Mt s phng pháp d báo v tin gi và tin vay:
Xây dng mô hình d báo:
+Xác đnh các yu t làm thay đi tng tin vay ca ngân hàng:
F (Loan) = f (Growth, Coporate Earnings,Money supply, Inflation)
Loan: Thay đi d tính trong tin vay
Coporate Earnings: Thu nhp doanh nghip
Growth: Tng trng c
a nn kinh t: GDP
Money Supply: T l tng trng hin ti trong lng tin cung ng
Inflation: T l lm phát d tính
+ Xác đnh thay đi trong tng tin gi:
f(Deposits) = f (Personal Income, Retail Sales, Money suppply, Yield,
Inflation)

Deposits: Thay đi d tính trong tng tin gi
Personal Income: tng trng d tính ca thu nhp cá nhân
Retail Sales: Tng d tính v doanh thu bán l
Money Supply: T l tng trng hin ti trong lng tin cung ng
Yield: Li t
c d tính trên th trng tin t
Inflation: T l lm phát d tính
S dng kinh nghim và s liu thng kê
Mt cách tip cn đn gin trong vic c tính lng tin gi và cho vay
trong tng lai là phân chia d báo v s tng trng ca tin gi và cho vay
thành 3 b phn chính:
- Phn xu hng: ngân hàng có th c tính phn này bng cách xây dng
12
mt đng xu th s dng giá tr ti các thi đim cui nm, cui quý, cui tháng
… đi vi tng tin gi và cho vay trong vòng ít nht 10 nm gn đây (hoc theo
mt c s thi gian khác, đ dài đ xác đnh xu hng thay đi t l tng trng
dài hn bình quân).
- Phn mùa v: Phn này đo lng s thay đi ca tng ti
n gi và cho vay
trong nhng tun, nhng tháng nht đnh di tác đng ca yu t thi v trên c
s so sánh vi tin gi và cho vay ti thi đim cui nm gn nht.
- Phn chu k: Phn này th hin s sai lch so vi tng tin gi và cho vay
d tính (đo đc bng phn xu hng và phn mùa v), ph thuc vào tình tr
ng
ca nn kinh t trong nm.
Bc hai: Tính toán s tng gim d tính v cho vay và tin gi:
+ Kh nng thanh khon tng khi tin gi tng và cho vay gim.
+ Kh nng thanh khon gim khi tin gi gim và cho vay tng.
Bc ba: Xác đnh khe h thanh khon: (Mt trng hp ca trng thái thanh
khon ròng). Khe h này đc đo bng đ chênh lch gia tng cung thanh kho

n
(tng tin gi và gim cho vay) và cu thanh khon (tng cho vay và gim tin
gi).
+ Khi cung thanh khon: (tng tin gi hoc gim cho vay) ln hn cu
thanh khon (gim tin gi hoc cho vay), ngân hàng s có mt khe h thanh
khon dng.
+ Khi cu thanh khon vt quá ngun cung thanh khon, khe h thanh
khon âm xut hin hay ngân hàng phi đi mt vi thâm ht thanh khon.
Phng pháp ti
p cn cu trúc qu:
Nu nh phng pháp ngun vn và s dng vn giúp ngân hàng đo lng
c ngun cung và ngun cung thanh khon thì phng pháp tip cn cu trúc vn
ch quan tâm đn Cu thanh khon. Phng pháp đo lng ri ro thanh khon da
vào vic phân chia c cu ngun vn huy đng theo kh nng ngun vn này b
13
rút ra khi ngân hàng đ xác đnh yêu cu thanh khon ca ngân hàng. ây là mt
phng pháp đo lng ph thuc rt nhiu vào kinh nghim, đánh giá ca nhà
qun tr ngân hàng.
Phng pháp này bao gm mt s bc sau:
Bc 1: Tin gi và các ngun vn khác ca ngân hàng đc phân chia thành
nhiu nhóm da trên kh nng vn rút khi ngân hàng.
C th: có th chia tin gi và nhng khon mc v
n phi tin gi thành ba nhóm:
- Ngun vn nóng: vn vay và tin gi nhy cm vi lãi sut hoc đc d
tính s b rút khi NH trong k k hoch.
- Ngun vn kém n đnh: các khon tin gi ca khách hàng trong đó mt
phn đáng k (25-30%) s có th b rút khi ngân hàng ti mt thi đim nào đó
trong k k hoch.
- Ngun v
n n đnh: (thng đc gi là tin gi c s hay vn c s)

khon mc vn mà nhà qun tr ngân hàng tin tng chc chn rng ít có kh nng
b rút khi ngân hàng (tr mt b phn rt nh trong tng s).
Bc hai: Xác đnh yêu cu d tr thanh khon cn thit cho ngun vn trên.
Nhà qun tr thanh khon dành riêng mt ph
n vn thanh khon cho mi
ngun vn trên, tùy theo nhng nguyên tc qun tr ca ngân hàng. Thông thng
t l d tr thanh khon đc la chn nh sau:
- T l d tr thanh khon ln nht cho ngun vn nóng, thng là 95%
- T l d tr thanh khon cho ngun vn kém n đnh, thng là 30%
- T l d tr thanh khon thp nht cho ngu
n vn n đnh: <= 15%.
Nh vy:
D tr 0.95* (Ngun vn nóng – DTBB)
thanh khon = + 0.30* (Ngun vn kém n đnh – DTBB)
vn + 0.15* (Ngun vn n đnh – DTBB)
Bc ba: Xác đnh yêu cu thanh khon đi vi khon cho vay có cht lng:
14
Ngân hàng cn n lc đáp ng mi yêu cu vay vn cht lng cao nhm
xây dng quan h lâu dài vi khách hàng, và nhng khách hàng này trong tng
lai s to ra nhng khon tin gi, nhng khon cho vay đi vi NH và s dng
các dch v khác ca ngân hàng. Theo đó, ngân hàng cn d tính nhu cu vay ti
đa tim nng và cn có d tr thanh khon đi vi các khon cho vay, thng là
100% phn chênh l
ch gia tng cho vay ti đa tim nng và d n thc t.
Bc bn: Xác đnh tng yêu cu thanh khon ca ngân hàng. Tng yêu cu
thanh khon ca ngân hàng đc xác đnh bng tng yêu cu d tr thanh khon
vn và yêu cu thanh khon cho vay
Tng d tr D tr thanh D tr thanh
Thanh khon= Khon vn+ Khon cho vay
Tng d tr thanh kho

n = 0.95*(Ngun vn nóng – DTBB)
+ 0.30* (Ngun vn kém n đnh – DTBB)
+ 0.15* (Ngun vn n đnh – DTBB)
+ 1.00* (Quy mô cho vay ti đa – d n hin
ti)
15
Ví d: o lng và yêu cu thanh khon ca ngân hàng vi cách tip cn cu
trúc vn:
• Ngân hàng ACB d tính phân chia ngun vn tin gi và phi tin gi thành:
Ngun vn nóng: 25 t VND
Ngun vn kém n đnh: 24 t VND
Ngun vn n đnh: 100 t VND
Ngân hàng ABC (tr 3% d tr bt buc đi vi các khon tin gi) d tính s
duy trì 95% d tr đi v
i ngun vn nóng, 30% d tr đi vi ngun vn
kém n đnh, 15% d tr đi vi ngun vn n đnh
• D n cho vay hin ti ca ABC là 135 t VND, mc ti đa gn đây là 140 t
VND, t l tng trng tín dng bình quân là 10% nm. Ngân hàng mun sn
sàng đáp ng các yêu cu vay vn ca khách hàng có cht lng tt.
K
t qu:
Tng nhu cu thanh khon ca ABC đc tính nh sau:
0.95* (25-0.03*25) + 0.30* (24-0.03* 24) + 0.15* (100-0.03*100)+140*0.1 + (140-
135) =23.04 + 6.98 + 14.55 + 19 = 63.57
Bc nm:  d đoán nhu cu thanh khon mt cách chính xác hn, các nhà
qun tr s tip tc xây dng các kch bn trong các điu kin khác nhau và xác
đnh xác sut xy ra cho tng kch bn. Khi đó: yêu cu thanh khon d tính s là:
Yêu cu thanh khon d tính = Pr(x
i
)*NLPx

i
)
+ X
i
: Các kch bn đc xây dng
+ Pr(x
i
): Xác sut kch bn i xy ra
+ NLPx
i
: Yêu cu thanh khon X
i
Các kch bn thng đc đa ra là:
- Trng thái thanh khon xu nht có th xy ra: VD: nh tng trng trong
tin gi gim đáng k, tng mc tin gi có th gim thp hn mc thp nht
16
trong lch s ngân hàng. Nhu cu vay vn cht lng cao tng đáng k, tng hn
mc cao nht trong lch s ca ngân hàng. Trong trng hp này, d tr thanh
khon ca ngân hàng chu áp lc ti đa, rt có th ngân hàng phi đi mt vi
thâm ht thanh khon.
- Trng thái thanh khon tt nht có th xy ra: Gi s tng trng trong
tin gi vt quá m
c d tính ca nhà qun tr và đt mc cao nht trong lch s.
Gi s nhu cu vay vn cht lng cao h thp hn c tính và đt mc thp nht
trong lch s. Trong trng hp này áp lc d tr thanh khon là thp nht và
ngân hàng có th đi mt vi thng d thanh khon.
- Trng thái thanh khon có kh nng xy ra cao nht.
Phng pháp ti
p cn ch s thanh khon:
S khác bit ca phng pháp ch s thanh khon so vi hai phng pháp

trên là phng pháp này không tip cn ti vn đ cung – cu thanh khon mà da
vào kinh nghim thc t đ các nhà qun tr đa ra các quyt đnh v vn đ thanh
khon.
Các ch s tài chính ca ngân hàng:
Ch s v trng thái tin mt:
Mt t l tin mt cao hn ng ý rng ngân hàng có kh nng vng vàng
hn trong vic gii quyt yêu cu tin mt tc thi.
Ch s v chng khoán thanh khon:
Các chng khoán: trái phiu và tín phiu kho bc (gi chung là chng
khoán chính ph) là nhng chng khoán có đ thanh khon cao nht. Ch s
17
chng khoán thanh khon càng cao, trng thái thanh khon ca Ngân hàng càng
tt.
Ch s nng lc cho vay:
ây là mt ch s có quan h nghch bin vi kh nng thanh khon ca
NH bi vì cho vay và cho thuê là nhng ti sn có tính thanh khon thp nht mà
NH nm gi.
Ch s tin nóng
Tin nóng là các loi tài sn nhy cm vi lãi sut, thng bao gm: tin
mt, tin gi không k hn, chng khoán chính ph ngn hn và các tài sn khác
có th chuyn hóa thành tin trong ngn hn.
Tin nóng bên tài sn có chính là tài sn có đng đã trình bày ti phn lý
thuyt thanh khon (1.1). Tin nóng bên tài sn n là loi tài sn d b rút ra bt c
lúc nào, đc bi
t là khi ngân hàng gp khó khn v tài chính. Tin nóng bên tài sn
n bao gm:
+ Tin gi không k hn ca th trng 1 (th trng mà đi tng phc v
chính ca các ngân hàng là các đn v phi tài chính): gm c tit kim không k
hn.
+ Tin gi không k hn ca th trng 2 (th trng liên ngân hàng)

Ch s tin nóng là ch s đo lng kh n
ng thanh tóan tc thì ca ngân
hàng. Nu ch s tin nóng ca NH càng cao thì tính thanh khon ca NH càng tt.
Nhng nu ch s này quá cao s nh hng đn kh nng sinh li ca ngân hàng
bi vì tin nóng là loi tài sn không sinh li ca ngân hàng (khon d tr) hoc
18
sinh li thp. Thông thng các ngân hàng hot đng tt có th duy trì ch s này
tng đi thp hn ngân hàng b đánh giá là hot đng kém hiu qu.
Ch s cu trúc tin gi:
Trong đó, tin gi giao dch bao gm nhng khon tin gi có th đc rút
thông qua vic phát hành séc. Tin gi k hn có k hn c đnh và phi chu pht
nu khách hàng rút tin trc hn.
T l này đo lng tính n đnh ca c s gi tin mà ngân hàng s hu; t
l này gi
m th hin tính n đnh cao hn ca vn tin gi và do đó yêu cu thanh
khon s gim.
Ngoài 6 ch s trên thì trên th gii còn s dng mt s ch s khác nh: ch
s chng khoán cam kt, ch s tin gi môi gii và ch s tin gi c s. Vi các
phng pháp đo lng trên, nhà qun tr có th thy
đc tình trng thanh khon
ca NH mình, t đó đa ra các bin pháp qun tr ri ro thanh khon phù hp.
Ch s thanh khon:
Ch s thanh khon đo lng khon tht thoát tim tàng khi ngân hàng phi
bán ngay các tài sn ca mình đ đáp ng nhu cu thanh khon vi giá tr th
trng hp lý ca tài sn ngân hàng có th bán trong điu kin bình thng – có
th s lâu hn do ngân hàng phi đa qua đu giá và thc hin mt s kho sát,
nghiên cu. Nu giá bán ngày càng khác bit so vi giá th tr
ng hp lý ca tài
sn thì danh mc tài sn đó ca ngân hàng càng kém thanh khon.
I = W

i
* (P
i
/P*
i
)
I: Ch s thanh khon giao đng t 0 – 1; W
i
: T trng tài sn loi I, P
i
là giá bán
ngay, P*
i
là giá th trng hp lý ca tài sn.
19
Ví d: Xác đnh ch s thanh khon:
Gi s rng mt t chc tài chính XYZ đu t vào 2 tài sn: 50% vào tín phiu kho
bc, 50% vào cho vay bt đng sn. Nu XYZ bán tín phiu vào ngày hôm nay (thi
hn còn li mt tháng), h nhn đc (P
1
) 99 VND trên 100 VND mnh giá, nu XYZ
đi sau 1 tháng mi bán s nhn đc (P*
1
) 100 VND trên 100 VND mnh giá. Nu
XYZ bán khon cho vay bt đng sn trên ngày hôm nay, XYZ nhn đc (P*
2
) 85
VND trên d n 100 VND, nhng nu bán sau 1 tháng thì nhn đc (P*
2
) 92 VND

trên d n 100 VND. Vy ch s thanh khon 1 tháng ca XYZ là:
I = 50%*(0.99/1.00)+50%* (0.85/0.92)=0.495 + 0.462 =0.967
Gi s tình hung khác xy ra là do th trng bt đng sn chng li nên giá bán
khon vay bt đng sn này ch thu đc 65 VND trên d n là 100 VND. Nh vy,
ch s thanh khon 1 tháng ca XYZ là:
I = 50%*(0.99/1.00) + 50%* (0.65/0.92) = 0.495 + 0.353 = 0.848
Nh vy, ch s thanh khon càng thp thì XYZ phi đi mt vi ri ro thanh khon
càng cao.
Ph
ng pháp thang đáo hn:
Phng pháp thang đáo hn do Ngân hàng thanh toán quc t
(BIS) đ
xut. Phng pháp này xây dng thang đáo hn đ so sánh các dòng tin ra dòng
tin vào trong mi ngày hoc trong mt thi k nht đnh, qua đó đ xác đnh
đc các trng thái thanh khon ròng và trng thái thanh khon tích ly.
 xây dng thang đáo hn, ngân hàng xác đnh các dòng tin đi vào dòng
tin đi ra cho khong thi gian khác nhau. Các dòng tin vào có th đc x
p th
t theo ngày mà các tài sn có đáo hn hoc cn c vào c tính ca ngân hàng v
dòng tin vào nh ngân hàng phi s dng đn hn mc tín dng mà ngân hàng
khác đã cam kt cung cp. Tng t, các dòng tin ra có th đc sp xp th t
theo ngày mà các tài sn n đáo hn, ngày sm nht mà ngi gi tin tit kim
thc hin quyn đc rút ti
n gi trc hn, hoc ngày sm nht mà các nhu cu
20
v vn phát sinh mt các đt xut. Các dòng tin vào nh tin thu t lãi và các
dòng tin khác cng đc đa vào. Mc chênh lch gia các dòng tin ra và dòng
tin vào trong mi thi k, mc d tha hay thiu ht vn, tr thành c s đ đo
lng mc d tha hay thiu ht kh nng thanh khon ti mt lot các thi đim
khác nhau.

Ví d: Xác đnh yêu cu thanh khon theo phng pháp dòng tin ca BIS
(v: V
N
1 Ngày 1 Tun1 Th
á
Dòng tin vào
Tài sn có đn hn 20 150 1
5
Bán các tài sn cha đn hn 16 250 4
0
Nhn tin gi mi 10 200 2
0
Thu nhp bng tin mt (Lãi) 7 100
7
Dòng vào t các nghip v khác 1 50
4
Tng dòng tin vào 54 750 8,
6
Dòng tin ra
Các tài sn n đn hn 30 490 4
5
Gii ngân theo HMTD & cam kt ngoi bng 10 250 2
6
Chi phí bng tin mt (Lãi) 6 50
3
Dòng tin ra t các nghip v khác 4 10
Tng dòng tin ra
50 800 7,
5
Trng thái thanh khon ròng 4 -50 1,

1
Trng thái thanh khon tích ly 4 -46 1,
1
BIS cng đ xut bc tip theo nên d báo các dòng tin trong các kch
bn khác nhau thông qua vic xem xét trong các điu kin bình thng, điu kin
ngân hàng gp khó khn và điu kin ca th trng gp khó khn. iu kin bình
thng gi đnh là tt c các hot đng ca ngân hàng cng nh ca nn kinh t
din ra bình thng theo đúng d kin.
iu kin ngân hàng gp khó khn gi
đnh rng ngân hàng các ngân hàng phi thc hin ngha v thanh toán đúng hn,
thm chí là điu khon tin gi rút trc hn … iu kin nn kinh t gp khó
21
khn trong vic duy trì hot đng mi …
Ví d: Yêu cu thanh khon theo phng pháp thang đáo hn ca BIS – 1
ngày
Bình
thng
Ngân
hàng gp
khó
khn
Th
trng
gp khó
khn
Dòng tin vào
Tài sn có đn hn201816
Bán các tài sn cha đn hn16108
Nhn tin gi mi1054
Thu nhp bng tin mt (Lãi) 7 7 4

Dòng vào t các nghip v khác 1 0 0
Tng dòng tin vào 54 40 32
Dòng tin ra
Các tài sn n đn hn303030
Gii ngân theo HMTD & cam kt ngoi bng 10 14 20
Chi phí bng tin mt (Lãi) 6 6 6
Dòng tin ra t các nghip v khác (tin gi) 4 20 10
Tng dòng tin ra 50 70 66
Trng thái thanh khon ròng 4 -30 -34
BIN PHÁP QUN TR RI RO THANH KHON:
Qun tr thanh khon tài sn có:
Qun tr thanh khon tài sn có hay còn gi là chin lc tích tr thanh
khon. ây là phng pháp qun tr thanh khon truyn thng đc các ngân
hàng s dng, và thng thích hp vi các ngân hàng nh.
Chin lc qun lý thanh khon tài sn có là chin lc mà NH dùng chính
tài sn hin có ca mình đ đáp ng nhu cu thanh khon. Chin lc này kêu gi
nhân hàng tích ly thanh kho
n bng cách nm gi các tài sn thanh khon (có
tính thanh khon cao) ch yu là tin mt và các chng khoáng d bán.
Mt NH khi có nhu cu thanh khon xut hin s s dng ngân qu (hay
còn gi là d tr s cp) ca mình trc đ đáp ng nhu cu thanh khon cho
22
khách hàng. Ngân qu ca mt ngân hàng bao gm tin mt đc coi là có tính
thanh khon cao nht. Nu các khon d tr hin có không đ đáp ng nhu cu
thanh khon thì NH s dng đn các khon mc khác trong tài sn có nh đu t
tài chính, tài sn cho vay: NH có th đem bán các tài sn tài chính nh chng
khoán ngn hn, hoc dài hn, hoc bán các món cho vay dài hn, ngn hn.
Qun tr thanh khon tài sn n:
Qun tr thanh khon tài sn n là hay còn gi là chin lc mua thanh
khon. Khi có nhu cu thanh khon xut hin NH có th:

- i vay, đây đc coi là phng thc đ đáp ng nhu cu thanh khon cho
NH, va ch đng đc v thi gian, va ch đng v quy mô. NH có th vay 
NHTW hoc vay  các t chc tín dng khác. Hình thc đi vay có th là: chit
khu các GTCG, xin vay qua ca s
chit khu, vay nóng …….
Tuy nhiên nhc đim ca phng pháp này là: khi NH đem chit khu các
GTCG ti NHTW thì phi chu mt hn mc nht đnh và nu NH xin vay qua ca
s chit khu ti NHTW nhiu ln NH s phi chu mt mc pht, hn na khi
vay nóng ti các TCTD (vay qua đêm) thì thng có lãi sut cao.
- Ngoài ra, trong chin lc qun lý thanh khon n, ngân hàng cng có
th: Huy đng thêm tin g
i, nhng bin pháp này NH không ch đng đc v
quy mô và thi gian, NH không th quyt đnh đc vic gi vào hay rút ra ca
khách hàng. Phát hành các giy t có giá, vi bin pháp này NH có th ch đng
v quy mô đ đáp ng nhu cu thanh khon nhng vic phát hành các GTCG rt
tn kém chi phí nh chi phí in n, qung cáo, và thi gian đ phát hành GTCG là
dài.
Qun tr thanh khon phi hp:
Do nhng ri ro c hu c
a vic da quá nhiu vào vay thanh khon và
mc chi phí đáng k ca vic d tr thanh khon, hu ht NH s dng c qun lý
thanh khon tài sn Có và qun lý thanh khon tài sn N. Theo chin lc qun
23
lý phi hp, mt phn nhu cu thanh khon d tính s đáp ng bng vic d tr tài
sn thanh khon (ch yu chng khoán và tin gi ti các NH khác) trong khi
phn còn li ca nhu cu thanh khon s đc gii quyt bng nhng hp đng
hn mc tín dng t các NH đi lý hoc t nhng ngi cho vay khác.
S dng bin pháp kt h
p NH có th hn ch bt các nhc đim ca hai
chin lc trên đng thi giúp NH la chn cho mình phng thc ti u nht v

chi phí và thi gian vào đúng thi đim NH gp vn đ v thanh khon.
24