Khả năng ứng dụng mô hình ngân hàng đầu tư và sản phẩm chứng khoán hóa tại Việt Nam

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T THÀNH PH H CHÍ MINH


NGUYN QUANG LC

KH NNG NG DNG MÔ HÌNH NGÂN HÀNG
U T VÀ SN PHM CHNG KHOÁN HÓA
TI VIT NAM




LUN VN THC S KINH T


Tp. H Chí Minh, Nm 2011


B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T THÀNH PH H CHÍ MINH


NGUYN QUANG LC

KH NNG NG DNG MÔ HÌNH NGÂN HÀNG
U T VÀ SN PHM CHNG KHOÁN HÓA
TI VIT NAM

CHUYÊN NGÀNH: KINH T TÀI CHÍNH – NGÂN HÀNG

MÃ S: 60.31.12
LUN VN THC S KINH T
NGI HNG DN KHOA HC:
TS. LÊ THÀNH LÂN


Tp. H Chí Minh, Nm 2011
LI CM N
Tác gi xin chân thành cm n Quý Thy Cô khoa Ngân hàng cùng Thy
Cô các b môn khác ca trng i hc Kinh t TP.HCM đã ging dy và hng
dn sut thi gian hc tp va qua.
c bit, vi lòng bit n sâu sc, tác gi trân trng cm n T.S Lê Thành
Lân, ngi trc tip hng dn, giúp đ tác gi trong sut thi gian nghiên cu và
hoàn thành khóa lun này.
Nguyn Quang Lc
i
LI M U
1- Lý do chn đ tài
Nm 2008, th gii đi mt vi 04 cuc khng hong ln: khng hong tài
chính, khng hong nng lng, khng hong lng thc và khng hong môi
trng. Mi cuc khng hong đu đ li nhng hu qu nng n. Suy đn cùng,
cuc khng hong tài chính khi đu t Ph Wall (M) và lan rng ra khp th
gii gây hu qu nng n và tàn khc nht. Nguyên nhân chính xut phát t nhng
sn phm chng khoán hóa ca các “ngân hàng đu t” vi lch s hình thành,
phát trin lâu đi và nhiu kinh nghim nh Lehman Brothers, Merrill Lynch,
Citigroup,…Vi dòng sn phm chng khoán hóa tng mt thi đóng góp ln cho
s tng trng và phát trin ca nhng ngân hàng này, nay li là nguyên nhân
chính dn đn s khng hong ca chính nó.
Sut ni dung lun vn, “ngân hàng đu t” đc nhn thc đúng theo bn
cht ca ch th này đang hot đng tích cc trên th trng vn, khác xa ngân

hàng thng mi Vit Nam có tên gi tt là BIDV.
Vào tháng 9/2009, Công ty chng khoán ngân hàng Sài Gòn Thng Tín
quyt đnh chuyn đi hot đng theo mô hình “ngân hàng đu t”, mt s tr li
đy ha hn ca mô hình ngân hàng này ti Vit Nam.
Nhân c hi này, đ tài nghiên cu sn phm chng khoán hóa – mt sn
phm chính ca “ngân hàng đu t” đ có th áp dng vào Vit Nam sau này. ó
là lý do đ chúng tôi chn đ tài “Kh nng ng dng mô hình ngân hàng đu
t và sn phm chng khoán hóa ti Vit Nam” làm lun vn tt nghip cao hc
kinh t ca mình.
2- Mc tiêu nghiên cu:
 tài nhm đn mt s mc tiêu đc lit kê sau đây
+ Xem xét tng quan mô hình ngân hàng đu t và các nghip v chính ct lõi.
Tìm hiu c cu t chc, quy trình hot đng và qun lý ri ro ca ngân hàng đu
t.
ii
+ Nghiên cu sn phm chng khoán hóa và quy trình chng khoán hóa đc thc
hin nh th nào, hiu qu huy đng vn ra sao.
+ Tìm hiu thc trng th trng tài chính Vit Nam khi bt đu chp nhn s hot
đng tr li ca “ngân hàng đu t”. Thông qua nhng s liu phân tích, đánh giá
vai trò và tim nng ca “ngân hàng đu t” trong quá trình phát trin h thng tài
chính ca Vit Nam trong thi gian ti.
+ a ra nhng kin ngh nhm xây dng khung pháp lý rõ ràng, cht ch; thành
lp các công ty đnh mc tín nhim hay Hip hi th trng nhm tng bc to
điu kin cho mô hình “ngân hàng đu t” phát trin ti Vit Nam, tránh nhng ri
ro tim n, hn ch ti đa t tng vì li nhun mà bt chp, gây nh hng cho
toàn h thng tài chính ca quc gia.
3- Phng pháp nghiên cu:
 tài s dng phng pháp phân tích đnh lng, thng kê, mô t, d báo,
đúc kt kinh nghim đ làm sáng t các lun đim. Ngun d liu đc s dng là
ngun d liu th cp ly t các tp chí chuyên môn và internet đáng tin cy.

4- B cc bài lun gm 03 chng:
Chng 1: “Tng quan v ngân hàng đu t và sn phm chng khoán
hóa”.
Chng 2: “Thc trng mô hình ngân hàng đu t và chng khoán hóa
trên th gii và ti Vit Nam”.
Chng 3: “Gii pháp ng dng mô hình ngân hàng đu t cùng sn phm
chng khoán hóa ti Vit Nam”.
Quá trình nghiên cu, tác gi đã tham kho nhiu tài liu liên quan đn đ
tài, tuy nhiên s không tránh đc nhng thiu sót và mong nhn đc s đóng
góp chân thành ca quý Thy Cô.

LI CAM OAN
Tôi cam đoan rng, lun vn thc s kinh t “Kh nng ng dng mô hình
ngân hàng đu t và sn phm chng khoán hóa ti Vit Nam” là công trình
nghiên cu ca riêng tôi.
Nhng ni dung, s liu s dng đc ch rõ ngun trích dn trong danh
mc tài liu tham kho. Kt qu nghiên cu này cha đc công b trong bt k
công trình nghiên cu nào t trc đn nay.
TP.HCM, ngày 20 tháng 9 nm 2011





Nguyn Quang Lc


DANH MC CÁC THUT NG VIT TT
Thut ng Gc ting Anh (nu có) Din gii thut ng
ABS Asset Backed Securities Chng khoán n có tài sn làm đm bo

AIG
American International Group Công ty bo him ca M AIG
ATC
At the close Giá đóng ca
ATO
At the open Giá m ca
CAR
Capital Adequacy Ratio H s an toàn vn
CBO Collateralised Bond Obligation Trái phiu có trái phiu làm đm bo
CDO
Collateralised Debt Obligation Trái phiu có khon n làm đm bo
CDS
Credit default Swap Hp đng hoán đi ri ro tín dng
CLO
Collateralised Loan Obligation Trái phiu có danh mc cho vay thng
mi làm đm bo
CMO

Collateralised Mortgage
Obligation
Trái phiu có danh mc cho vay th chp
nhà  làm đm bo
CNTT
N/A Công ngh thông tin
CTCK
N/A Công ty chng khoán
DN
N/A Doanh nghip
DNNN
N/A Doanh nghip nhà nc

FAS
Financial Accounting Standard Chun mc k toán M
FASB
Financial Accounting Standard
Board
y ban chun mc k toán M
FDI
Foreign Direct Investment Vn đu t trc tip nc ngoài
GDP
Gross Domestic Products Tng sn phm trong nc
IAS
International Accounting
Standard
Chun mc k toán quc t
IMF
International Monetary Funds Qu tin t quc t
M&A
Merge & Acquisition Mua bán, sáp nhp doanh nghip
MBS
Mortgage Backed Securities Chng khoán n có tài sn th chp đm
bo

MPT
Mortgage Pass Through Trái phiu có th chp mua nhà đm bo
NT
N/A Nhà đu t
NHTM
N/A Ngân hàng thng mi
NHTM VN
N/A Ngân hàng thng mi Vit Nam

OTC
Over-The-Counter Th trng giao dch phi tp trung
PAC
Planed Amortisation Class Trái phiu phát hành có lch thanh toán
tng đi c đnh
SPV
Special Purpose Vehicle Công ty có mc đích đc bit
TAC

Target Amortisation Class

Trái phiu phát hành có lch thanh toán
tng đi c đnh
TMCP N/A
Thng mi c phn
TPCP N/A
Trái phiu chính ph
TPDN N/A
Trái phiu doanh nghip
TTCK N/A
Th trng chng khoán
UBS Union Bank of Switzerland
Ngân hàng UBS (Thy S)
USD US dollar
ô la M
VND VN dong
ng Vit Nam
XHCN N/A
Xã hi ch ngha
WTO World Trade Organization

T chc thng mi th gii











DANH MC BNG BIU
Bng 1.1: Phân loi các dòng sn phm đu t theo tính cht bin đng giá 9
Bng 1.2: Phân loi các dòng sn phm đu t theo lch s phát trin 10
Bng 1.3: So sánh li ích đi vi ch th to lp tài sn 19
Bng 2.1: Quy mô hot đng chng khoán hóa (M) 25
Bng 2.2: Quy mô nghip v ngân hàng đu t toàn cu. 28
Bng 2.3: Quy mô hot đng ca 5 ngân hàng đu t đc lp, 2006 29
Bng 2.4: Quy mô doanh thu ròng ca 5 ngân hàng đu t đc lp, 2006 30
Bng 2.5: Chi phí ca 5 ngân hàng đu t đc lp, 2006 30
Bng 2.6: Quy trình chng khoán hóa cho vay th chp mua nhà 54
Bng 2.7: T trng trái phiu và c phiu so vi GDP Vit Nam 61

DANH MC BIU , HÌNH NH
Hình 1.1: Mô hình hot đng chng khoán hóa. 15
Hình 1.2: Ví d v l trình thi gian thc hin chng khoán hóa 16
Hình 2.1: Bc tranh mi v ngân hàng đu t toàn cu 39
Hình 2.2: Mô hình chng khoán hóa CMO 46
Hình 2.3: Mô hình đóng gói trái phiu CDO 48
Hình 2.4: Mô hình chng khoán hóa tng hp. 52
Hình 2.5: Mi quan h ri ro tín dng trong chng khoán hóa n di chun 55
Hình 2.6: T trng c phiu và trái phiu so vi GDP. 62
Hình 2.7: T trng trái phiu so vi GDP ca các nc trong khu vc 63
Hình 2.8: Th trng trái phiu Vit Nam nm 2010. 64
Hình 3.1: Mô hình góp vn hình thành nên các t chc đnh mc tín nhim 81

MC LC
Li cam đoan
Li cm n
Mc lc
Danh mc các thut ng vit tt
Danh mc bng biu
Danh mc biu đ, hình nh
Li m đu

Chng 1: TNG QUAN V NGÂN HÀNG U T VÀ SN PHM
CHNG KHOÁN HÓA 1

1.1- Khái nim ngân hàng đu t 1
1.2- Các nghip v chính 2
1.2.1- Nghip v ngân hàng đu t (Investment Banking) 2
1.2.2- Nghip v đu t (Sales & Trading) 3
1.2.3- Nghip v nghiên cu (Research) 3
1.2.4- Nghip v ngân hàng bán buôn (Merchant Banking) 4

1.2.5- Nghip v qun lý đu t (Investment Management) 5
1.2.6- Nghip v nhà môi gii chính (Prime Brokerage) 5
1.3- Các dòng sn phm đu t 7
1.3.1- Phân theo tính cht thanh toán 7
1.3.2- Phân theo tính cht bin đng giá 7
1.3.3- Phân theo lch s phát trin 9
1.4- Chng khoán hóa 10
1.4.1- Khái nim 10
1.4.2- Thc cht chng khoán hóa 10
1.5- Quy trình chng khoán hóa 11
1.5.1- Bc 1: Thành lp công ty có mc đch đc bit 11

1.5.2- Bc 2: Bán tài sn tài chính cho công ty có mc đích đc bit 12
1.5.3- Bc 3: Thuê công ty qun lý 13
1.5.4- Bc 4: nh mc tín nhim và tng cng kh nng tín dng 14
1.5.5- Bc 5: Công ty có mc đích đc bit phát hành trái phiu có tài sn
đm bo 15
1.5.6- Bc 6: Qun lý dòng tin tng lai ca công ty có mc đích đc
bit và thanh toán gc và lãi cho các trái ch 15
1.5.7- Các điu kin giúp quy trình chng khoán hóa thành công 17
1.6- Li ích và chi phí ca vic chng khoán hóa 18
1.6.1- i vi ch th to lp tài sn 18
1.6.1.1- Li ích 18
1.6.1.2- Chi phí 19
1.6.2- i vi ngân hàng đu t 20
1.6.3- i vi nhà đu t 20
1.7- Mi quan h gia ngân hàng đu t và sn phm chng khoán hóa 20
1.7.1- Lch s hình thành 20
1.7.2- Mi quan h gia ngân hàng đu t và sn phm chng khoán hóa 22
Kt lun chng 1 23

Chng 2: THC TRNG MÔ HÌNH NGÂN HÀNG U T VÀ
CHNG KHOÁN HÓA TRÊN TH GII VÀ TI VIT NAM 24

2.1- Quy mô chng khoán hóa 24
2.2- Các ngân hàng đu t 25
2.2.1- Các ngân hàng đu t ln trên th gii 25
2.2.2- Bng xp hng ngân hàng đu t 26
2.3- Quy mô toàn cu ca hot đng ngân hàng đu t 27
2.3.1- Quy mô nghip v ngân hàng đu t 27
2.3.2- Kt qu hot đng thi k tin khng hong tài chính 28

2.3.3- Chi phí thi k tin khng hong tài chính 30
2.4- Xu hng phát trin ca ngân hàng đu t 31
2.4.1- Quá trình toàn cu hóa 31
2.4.2- Các sn phm mi 32
2.4.3- ng dng công ngh thông tin 33
2.4.4- Các quy đnh pháp lý mi 34
2.5- Ngân hàng đu t trong khng hong tài chính ti M (2007-2009) 35
2.5.1- Cuc khng hong tài chính M 35
2.5.2- Hu qu đi vi ngân hàng đu t 37
2.5.3- Mô hình hot đng cho ngân hàng đu t 37
2.5.4- Bc tranh mi v ngân hàng đu t 38
2.6- Các loi sn phm chng khoán hóa 40
2.6.1- Trái phiu có danh mc cho vay th chp mua nhà làm tài sn đm
bo (MBS) 41
2.6.2- Chng khoán hóa tín dng mua nhà trên chun 41
2.6.2.1- Ri ro thanh toán sm 42
2.6.2.2- nh hng ca thanh toán sm 42
2.6.2.3- Trái phiu MPT 43

2.6.2.4- Trái phiu CMO 44
2.6.2.5- Trái phiu CMO th h mi 46
2.6.2.6- Trái phiu có các danh mc ri ro tín dng làm tài sn đm bo
(CDO) 47
a- ng lc hình thành trái phiu CDO 47
b- Cách thc đóng gói trái phiu CDO 48
2.6.2.7- Trái phiu ABS 49
a. Chng khoán hóa danh mc phi thu th tín dng 49
b. Chng khoán hóa danh mc cho vay tr góp mua ô tô 50
2.6.2.8- Trái phiu CLO và CBO 51
2.6.2.9- Chng khoán hóa tng hp (Synthetic Securitisation) 51

2.6.3- Chng khoán hóa tín dng di chun 53
2.6.3.1- Tín dng di chun (sub-prime mortgage) 53
2.6.3.2- Ri ro tín dng trong chng khoán hóa n di chun 53
2.6.3.3- Chng khoán hóa và cuc khng hong tín dng ti M 55
a. Ngun gc ca khng hong 56
b. Bùng n tín dng di chun 56
c. Khng hong dây chuyn 58
2.7- Thc trng và tim nng chng khoán hóa ti Vit Nam 59
2.7.1- Thc trng v th trng vn Vit Nam 59
2.7.2- Phân tích c cu vn trong nn kinh t 60
2.7.3- Tim nng chng khoán hóa ti Vit Nam 62
2.7.4- nh hng hot đng theo mô hình ngân hàng đu t ca CTCK
ngân hàng Sài Gòn Thng Tín (Sacombank–SBS) 64
2.7.4.1- Lch s hình thành, phát trin và c cu t chc 64
2.7.4.2- nh hng hot đng theo mô hình Ngân hàng đu t 66
Kt lun chng 2 69

Chng 3: GII PHÁP NG DNG MÔ HÌNH NGÂN HÀNG U T

CÙNG SN PHM CHNG KHOÁN HÓA TI VIT NAM 70

3.1- Kh nng ng dng sn phm chng khoán hóa ti Vit Nam 70
3.1.1- V mc đ phát trin ca các nn kinh t ln 70
3.1.2- Môi trng kinh t, xã hi Vit Nam 71
3.1.3- Kh nng du nhp sn phm chng khoán hóa vào th trng tài
chính Vit Nam 72
3.2- Các gii pháp ng dng mô hình ngân hàng đu t cùng sn phm
chng khoán hóa ti Vit Nam 75
3.2.1- Xây dng khung pháp lý 75

3.2.2- Quy đnh cht ch vic tham gia vn qua li gia các doanh nghip
(holding) 76
3.2.3- Chuyn mt s công ty chng khoán thành ngân hàng đu t đúng
ngha 77
3.2.4- Thành lp các công ty đnh mc tín nhim và xp hng tín dng 79
3.2.5- Phát trin th trng trái phiu 83
3.2.6- Thành lp Hip hi th trng trái phiu 84
3.2.7- Gii pháp cho công c phái sinh 85
3.2.7.1- Quy đnh v gii hn và giá mua 85
3.2.7.2- Yêu cu v vn và th chp trong giao dch tài chính phái sinh 86
3.2.7.3- Yêu cu bt buc v tái phòng nga (sang tay) ri ro trên các
th trng quc t 86
3.2.7.4- M ca th trng cho tt c các đnh ch trin khai giao dch
phái sinh 86
3.2.7.5- Công khai, minh bch thông tin 87
3.2.7.6- Hoàn thin nhng quy đnh tài chính k toán liên quan, nâng
cao tính thanh khon ca sn phm phái sinh 87
Kt lun chng 3 89
Kt lun 90

Danh mc tài liu tham kho









- 1 -


Chng 1:
TNG QUAN V NGÂN HÀNG U T VÀ SN PHM CHNG
KHOÁN HÓA

1.1- Khái nim ngân hàng đu t
Theo quan đim truyn thng, ngân hàng đu t đc hiu là mt ch th
“trung gian” vi chc nng chính là t vn và huy đng ngun vn trên th trng
vn cho các khách hàng (bao gm doanh nghip và chính ph). Các ngun vn
trên th trng vn mang tính cht trung và dài hn trong khi các ngun vn ngn
hn thng đc huy đng trên th trng tin t thông qua h thng ngân hàng
thng mi.
 phát trin kinh doanh, doanh nghip luôn cn các ngun vn, đc bit
các ngun vn trung và dài hn. Các chính ph cng cn huy đng các ngun vn
nhàn ri đ bù đp thâm ht ngân sách nhà nc, phát trin c s h tng, y t,
giáo dc, vn hóa, thm chí đ đo các khon n c nay đn hn thanh toán.
Ngân hàng đu t giúp doanh nghip hoc chính ph phát hành các loi

chng khoán nhm huy đng các ngun vn cn thit. Chng khoán phát hành có
th bao gm c phiu (chng khoán vn) hoc trái phiu (chng khoán n). Do
vy, ngân hàng đu t đóng vai trò trung gian quan trng trên th trng vn.
Ngày nay, ngân hàng đu t m rng nghip v sang các lnh vc khác và
kinh doanh đa dng ly nghip v đu t truyn thng làm ct lõi. Các mng kinh
doanh chính ca mt ngân hàng đu t hin đi, ngoài nghip v phát hành chng
khoán và t vn mua bán, sáp nhp doanh nghip, còn có hot đng đu t (sales
& trading), nghiên cu (research), qun lý đu t (investment management), ngân
hàng bán buôn (merchant banking) và nghip v nhà môi gii chính (prime
brokerage).
- 2 -


V c bn, ngân hàng đu t ging mt công ty chng khoán nhng phát
trin cao vi nghip v đa dng và phc tp hn, đc gi tt trong ting Anh là
“I-bank” (Investment bank).
1.2- Các nghip v chính ca ngân hàng đu t
Có nhiu cách phân loi các nghip v ca ngân hàng đu t. Mi ngân
hàng đu t có cách phân loi và gi tên các sn phm ca mình khác nhau. Mt
ngân hàng có th thay đi cách phân loi và gi tên các sn phm ca mình theo
thi gian cho phù hp c cu t chc hoc vì mc đích thng mi. V c bn,
ngân hàng đu t thng phân bit các mng nghip v sau.
1.2.1- Nghip v ngân hàng đu t (Investment Banking)
Nghip v này có cùng tên gi “ngân hàng đu t”, theo truyn thng lâu
đi cng là lý do hình thành nên ngân hàng đu t. Nghip v ngân hàng đu t
truyn thng bao gm dch v t vn, bo lãnh phát hành chng khoán cho khách
hàng, là các nghip v trên th trng s cp, vi chng khoán n (trái phiu) và
chng khoán vn (c phiu, trái phiu chuyn đi).
Nghip v ngân hàng đu t dn đc m rng sang t vn mua bán, sáp
nhp doanh nghip (M&A), t vn tái c cu doanh nghip. Nghip v này s

dng kin thc chuyên môn v tài chính doanh nghip, thành s ni dài ca
nghip v phát hành chng khoán huy đng vn. Dch v t vn M&A bao gm t
vn mua bán, sáp nhp, thành lp liên doanh, liên minh chin lc, thoái vn đu
t và t vn chin lc chng li các cuc thôn tính thù nghch.
Nghip v ngân hàng đu t mang v các khon phí t vn và bo lãnh phát
hành (phí phát hành) khng l cho ngân hàng và to c s bán chéo sn phm
khác. Khách hàng ca mng dch v này ch yu là doanh nghip, qu đu t, nhà
đu t có t chc, chính ph và chính quyn đa phng.
i vi chng khoán vn, phí phát hành thng là 3%-5% tng s vn huy
đng. Do s cnh tranh ngày càng quyt lit, phí phát hành có xu hng thu hp.
Vi t vn M&A, phí thng 1%-1,5% giá tr giao dch. Vi giá tr giao dch ln
- 3 -


thì t l phn trm phí gim thp. Dch v này có ít ri ro và dù giao dch thành
hay bi, ngân hàng đu t đu thu mt khon phí nht đnh. Chính vì vy, hot
đng t vn tài chính doanh nghip là sân chi chung ca các ngân hàng đu t,
các công ty t vn tài chính ln trên th gii nh các công ty kim toán. Dch v
ngân hàng đu t đc coi là hot đng ct lõi ca ngân hàng đu t.
1.2.2- Nghip v đu t (Sales & Trading)
Nu nghip v ngân hàng đu t din ra trên th trng s cp thì nghip v
đu t din ra trên th trng th cp. Nghip v đu t bao gm môi gii và đu
t. Nghip v môi gii đc áp dng cho các chng khoán niêm yt (bao gm c
sn phm phái sinh niêm yt nh hp đng tng lai hay quyn chn), trong đó
ngân hàng đu t làm trung gian nhn lnh và khp lnh cho khách hàng. Nghip
v đu t bao gm đu t cho khách hàng vi chc nng to thanh khon th
trng mà  đó ngân hàng đu t gi vai trò là nhà to lp th trng và nghip v
t doanh vi mc tiêu đu c bin đng giá chng khoán. Hot đng đu t chu
nhiu ri ro do ngân hàng mang vn ca mình ra kinh doanh.
Hot đng đu t t doanh chu ri ro cao hn so vi đu t to thanh

khon. Nghip v này áp dng cho c chng khoán niêm yt và không niêm yt.
Nhân viên đu t tìm kim li nhun theo bin đng giá bng cách ch đng gi
trng thái sn phm (“trng” hoc “đon”) và đánh cc vi bin đng ca th
trng. Thi hn nm gi sn phm có th t ngn đn dài hn, tùy theo chin
thut đu t. Hot đng đu t thng gn lin vi b phn bán hàng. Nhân viên
bán hàng là nhng ngi tip th, duy trì quan h vi các khách hàng ln đ đa
h ti nhân viên đu t. Chính vì th b phn này có tên đy đ trong ting Anh là
“Sales & Trading” (Bán hàng và kinh doanh).
1.2.3- Nghip v nghiên cu (Research)
Nhân viên nghiên cu theo dõi tình hình dao đng ca chng khoán trên th
trng đ giúp nhà đu t quyt đnh mua bán kp thi. Các nghiên cu rt đa
dng, t kinh t v mô, ngành, chin thut đu t đn tng sn phm, là c s giúp
- 4 -


nhà đu t đa ra quyt đnh đúng đn. Nghip v nghiên cu cng bao gm vic
xây dng, phát trin các công c phân tích và qun lý danh mc đu t cho khách
hàng.
Nghip v nghiên cu không trc tip to doanh thu nhng tng cng cht
lng dch v và kh nng cnh tranh, h tr các hot đng khác ca ngân hàng
đu t. Vic nghiên cu còn tng cng tính thanh khon ca các chng khoán, do
đó thúc đy vic mua bán, to doanh thu cho khi đu t. Hot đng nghiên cu
cng giúp vic phát hành chng khoán trên th trng s cp tr nên d dàng hn,
đc bit đi vi các chng khoán có tính thanh khon tt, đc th trng a
chung sn đón.
1.2.4- Nghip v ngân hàng bán buôn (Merchant Banking)
Nghip v ngân hàng bán buôn là mt loi nghip v đu t ch yu nhm
vào các sn phm thay th. Sn phm thay th là sn phm đu t không truyn
thng (c phiu và trái phiu), bao gm đu t bt đng sn, cho vay s dng đòn
by tài chính (leveraged finance), các tha thun tín dng ln nh cho vay hp

vn, tài tr và đng tài tr d án.
Ngoài ra, đu t vn t nhân (private equity) thuc dòng sn phm chng
khoán vn, là vic ngân hàng đu t vào các doanh nghip cha niêm yt có tim
nng đ phát trin làm tng giá tr thông qua tái c cu tài chính và hot đng.
Vic đu t này có th đc thc hin t giai đon khi nghip đn các giai đon
trng thành và phát trin ca doanh nghip.
Hai hình thc thông dng ca nghip v đu t vn t nhân là đu t mo
him (venture capital) và đu t mua doanh nghip thông qua đòn by tài chính.
Quá trình đu t s kt thúc khi thoái vn thông qua niêm yt doanh nghip đc
đu t lên th trng chng khoán hoc bán cho bên th ba.
Theo cách ít thông dng hn, ngân hàng đu t đu t vào công ty niêm
yt, sau đó tin hành thoái sàn (de-list) đ tr li doanh nghip cha niêm yt,
nhm hn ch s quan tâm ca công chúng và ca các c quan giám sát th trng.
- 5 -


Sau quá trình phát trin và tái c cu li, ngân hàng đu t s thoái vn đu t theo
cách thông thng là tái niêm yt lên sàn chng khoán. Ngân hàng đu t va
thc hin đu t vn t nhân cho bn thân ngân hàng và cho khách hàng thông qua
nghip v qun lý qu đu t vn t nhân (private equity fund).
Nghip v ngân hàng bán buôn là hot đng t doanh chu ri ro cao. Vi
các sn phm thay th, thi hn nm gi thng dài hn so vi nghip v đu t
vào chng khoán truyn thng.
1.2.5- Nghip v qun lý đu t (Investment Management)
Qun lý đu t ngày càng tr thành mt mng kinh doanh quan trng ca
ngân hàng đu t nh mc đ ri ro thp và thu nhp n đnh. Qun lý đu t có
th phân thành nghip v qun lý tài sn và nghip v qun lý gia sn. Qun lý tài
sn bao gm qun lý qu đu t, qun lý danh mc đu t cho các khách hàng t
chc.
Ngày nay, qu đu t đã phát trin đa dng, hình thành các loi qu đu t

khác nhau vi mc tiêu đu t và mc đ ri ro khác nhau đ đáp ng nhu cu đa
dng ca khách hàng. Các loi qu đu t thông dng bao gm qu tng h, qu
hu trí, qu đu c, qu đu t vn t nhân, qu đu t mo him và mt s loi
qu khác.
Qun lý gia sn hay dch v ngân hàng cá nhân (private banking) là mt
khái nim mi hình thành trong vài thp niên gn đây vi dch v t vn và qun
lý tài sn cho khách hàng là cá nhân và gia đình giàu có. S gia tng v thu nhp
ca dân c ti nhiu quc gia nh toàn cu hóa đã hình thành nên mt tng lp
ngi giàu, làm c s đ phát trin dch v qun lý gia sn.
 tng tính cnh tranh vi mc tiêu tr thành đi siêu th tài chính, cung
cp cho khách hàng danh mc dch v đa dng, ngân hàng đu t xây dng mng
kinh doanh qun lý đu t cho riêng mình, mang li ngun thu nhp n đnh cho
ngân hàng qua mi bin đng ca th trng.
1.2.6- Nghip v nhà môi gii chính (Prime Brokerage)
- 6 -


Nghip v nhà môi gii chính đc dch t các thut ng ting Anh nh
“Prime Brokerage”, “Capital Market Prime Services”, “Global Clearing Services”
hay “Prime Securities Services”. Nghip v này xut hin t thp niên 1980 song
ch phát trin mnh t nhng nm cui thp niên 1990 và gn đây đc tách riêng
theo s ln mnh ca các qu đu c và các nhà đu t có t chc.
Qu đu c (hedge fund) là mt dng qu thành viên do mt s nhà đu t
có điu kin (đáp ng các tiêu chí v tài sn và kin thc đu t) tham gia. Khác
vi các loi qu thông thng, qu đu c đc s dng đòn by tài chính và có
th tham gia vào các sn phm phái sinh nhiu ri ro. Ngày nay, ti các quc gia
phát trin, các qu đu c đã hình thành nên mt hot đng mi: qun lý tài sn
cho nhng nhà đu t đ điu kin tham gia vi tng s tin đu t lên đn hàng
ngàn t USD.
Ý tng hình thành nghip v nhà môi gii chính xut phát t s bt tin

khi s dng cùng mt lúc nhiu nhà môi gii ca các qu đu c làm phân tán các
ngun lc trong hot đng h tr. Các ngân hàng đu t ln nhanh chóng tn dng
th mnh ca h thng c s h tng sn có đ cung cp dch v trn gói cho các
qu đu c, thm chí min phí mt s dch v h tr. Vic tp hp các ngun lc
này to tin li trong hot đng, hn ch phân tán ngun lc, giúp các qu đu t
có th tp trung vào kinh doanh chính là đu t. Vic s dng nhà môi gii chính
không ngn các qu đu c quan h vi các nhà môi gii khác. iu này ch hàm
ý các qu đu t thuê ngoài (outsource) các hot đng không c bn và tp trung
x lý giao dch cho nhà môi gii chính đ h thay mt ký kt giao dch vi các nhà
môi gii khác.
Ngày nay, dch v nhà môi gii chính tr nên rt đa dng, bao gm dch v
môi gii đu t cùng nhiu dch v h tr, t vn cho toàn b vòng đi hot đng
ca mt qu đu c. Các dch v này bao gm t vic xin giy phép, thit lp c
s h tng, cho thuê vn phòng, kêu gi nhà đu t, thu xp vn (thông qua nghip
v repo, cho vay chng khoán, bán và mua li, cho vay ký qu), qun tr ri ro,
- 7 -


qun lý dòng tin và thanh khon, cung cp các gii pháp công ngh thông tin, môi
gii đu t, thanh toán và lu ký chng khoán cng nh các công vic k toán, lp
báo cáo tài chính cho các qu đu c.
1.3- Các dòng sn phm đu t
Có nhiu cách phân loi các sn phm đu t. Sau đây là 3 cách thông dng
1.3.1- Phân theo tính cht thanh toán
Theo tính cht thanh toán, sn phm đu t c bn đc phân thành sn
phm tin mt (cash products) và sn phm phái sinh (derivative products). Ngoài
ra, còn sn phm va mang tính cht tin mt va mang tính cht phái sinh. ó là
trái phiu c cu (structured products) vi tính cht lng ghép.
Sn phm tin mt theo ngha rng không phi là sn phm phái sinh, nh
c phiu, trái phiu. Gi là “tin mt” là do vic mua bán các sn phm này đc

thanh toán bng tin mt cho toàn b phn gc ca sn phm.
Sn phm phái sinh, không đc thanh toán tin mt ti thi đim thc
hin hp đng (ngoi tr thanh toán phí ca các hp đng quyn chn). Các giá tr
gc tham chiu (notional) đi vi hp đng phái sinh hoàn toàn mang tính cht
tng trng, ch làm c s tính toán giá tr thanh toán khi tt toán hp đng.
1.3.2- Phân theo tính cht bin đng giá
Theo tính cht bin đng giá, sn phm đu t đc phân chia thành dòng
sn phm có thu nhp c đnh và dòng chng khoán vn.
Thut ng “c đnh” bt ngun t các trái phiu truyn thng vi cung lãi
sut c đnh. Tuy nhiên, ngày nay dòng sn phm này bao gm nhiu loi sn
phm có thu nhp hoàn toàn không “c đnh” theo ngha hp, mà cn đc hiu
mt cách linh hot.
Dòng sn phm có thu nhp c đnh: bao gm tt c sn phm không
mang tính cht ca chng khoán vn, tc là giá tr sn phm không ph thuc vào
s lên xung ca th giá c phiu. Nó bao gm trái phiu chính ph, trái phiu
chính quyn đa phng, trái phiu doanh nghip, trái phiu li sut cao
- 8 -


(highyield), các chng khoán n có tài sn làm đm bo phát hành theo nghip v
chng khoán hóa (MBS, ABS, CLO và CDO), các sn phm th trng tin t
(thng phiu, k phiu, chng ch tin gi, tín phiu), các sn phm tài tr vn
(hp đng repo, bán và mua li chng khoán, cho vay chng khoán, cho vay ký
qu), các hot đng tín dng (tài tr d án, cho vay đng tài tr), đu t bt đng
sn, đu t n xu.
Các sn phm có thu nhp c đnh cng bao gm vic đu t vào sn phm
phái sinh và sn phm c cu có gc phái sinh (underlying reference) liên quan ti
lãi sut, lm phát, t giá hi đoái, ri ro tín dng và giá hàng hóa c bn. Các sn
phm phái sinh này có th đc đu t riêng l hoc đc cy ghép, lai to ngm
vào các sn phm tin mt hình thành nên các sn phm c cu. Ví d v sn

phm c cu nh trái phiu liên kt ri ro lãi sut (interest rate linked note), trái
phiu liên kt ri ro t giá (FX linked note), trái phiu liên kt ri ro tín dng
(credit linked note) và trái phiu liên kt đu t hàng hóa c bn (commodity
linked note).
Dòng sn phm chng khoán vn: có giá tr bin đng theo th giá c
phiu. Các sn phm này bao gm c phiu ph thông, c phiu u đãi, trái phiu
chuyn đi, chng quyn c phiu (stock warrant), các sn phm phái sinh có gc
phái sinh liên quan đn c phiu. Các gc phái sinh này có th là mt c phiu,
mt r các c phiu hoc mt ch s c phiu.
Tng t các sn phm có thu nhp c đnh, các sn phm phái sinh chng
khoán vn có th đc đu t riêng r hoc đc cy ghép, lai to ngm hình
thành nên các sn phm c cu nh trái phiu liên kt đu t c phiu (equity
linked note).




- 9 -


Bng 1.1: Phân loi các dòng sn phm đu t theo tính cht bin đng giá
Tiêu chí phân loi Sn phm có thu nhp c đnh Sn phm chng khoán vn
Sn phm tin mt
(cash products)
Trái phiu chính ph, trái
phiu doanh nghip, bt đng
sn, n xu, tài tr d án, cho
vay bt đng sn
C phiu ph thông, c
phiu u đãi, trái phiu

chuyn đi
Sn phm phái sinh
(derivative
products)
Phái sinh có gc t giá, lãi
sut, lm phát, ri ro tín dng
và giá hàng hóa c bn
Phái sinh có gc là mt c
phiu, mt nhóm c phiu
hoc mt ch s c phiu.
Sn phm c cu
(structured
products)
Trái phiu liên kt ri ro lãi
sut (interested rate linked
note), trái phiu liên kt ri ro
t giá (FX linked note), trái
phiu liên kt ri ro tín dng
(credit linked note), trái phiu
liên kt đu t hàng hóa c
bn (commodity linked note)
Trái phiu liên kt đu t c
phiu (equity linked note)
1.3.3- Phân theo lch s phát trin
Theo lch s phát trin, các sn phm đu t đc phân thành sn phm đu
t truyn thng và sn phm đu t thay th.
Các sn phm đu t truyn thng: đc hình thành t lâu đi nh các
loi c phiu và trái phiu cng nh các sn phm phái sinh tài chính gn vi các
gc phái sinh lãi sut, t giá, lm phát và ri ro tín dng.
Các sn phm đu t thay th là các sn phm ngoài các sn phm đu t

truyn thng, bao gm đu t bt đng sn, đu t vn t nhân, cho vay đng tài
tr, tài tr d án, tài tr vn s dng đòn by tài chính (leveraged finance) và phái
sinh hàng hóa c bn (commodities). Sn phm đu t thay th thông thng
thuc v nghip v ngân hàng bán buôn. Tng t sn phm đu t truyn thng,
- 10 -


sn phm đu t thay th đc phân thành dòng sn phm có thu nhp c đnh và
dòng chng khoán vn.
Bng 1.2: Phân loi các dòng sn phm đu t theo lch s phát trin
Tiêu chí phân loi Sn phm có thu nhp c đnh Sn phm chng khoán vn
Sn phm truyn
thng
Trái phiu chính ph, trái
phiu chính quyn đa
phng, trái phiu doanh
nghip, n xu. Các sn phm
phái sinh liên quan đn t giá,
lãi sut, lm phát, giá hàng
hóa c bn, ri ro tín dng.
C phiu ph thông, c
phiu u đãi, trái phiu
chuyn đi. Các sn phm
phái sinh liên quan đn giá
chng khoán và ch s c
phiu.
Sn phm đu t
thay th
u t bt đng sn, cho vay
đng tài tr, tài tr d án, tín

dng bc cu, tài tr vn s
dng đòn by tài chính, phái
sinh hàng hóa.
u t vn t nhân (private
equity).

1.4- Chng khoán hóa
1.4.1- Khái nim
Trong hn ba thp niên qua, khi lng chng khoán các loi đc phát
hành và giao dch trên các th trng vn toàn cu tng mnh, mt phn nh s
xut hin ca các chng khoán n có tài sn làm đm bo. ây là các sn phm
sáng to t mt nghip v gi là “chng khoán hóa”.
Chng khoán hóa là quá trình phát hành chng khoán n trên c s đm
bo bi dòng tin tng lai s thu đc t mt nhóm tài sn tài chính sn có. Do
đó, các nhà đu t mua chng khoán n chp nhn ri ro (tín dng, thanh toán
sm) đi vi các danh mc tài sn đm bo đc đem ra chng khoán hóa.
1.4.2- Thc cht chng khoán hóa
V bn cht, chng khoán hóa là quá trình huy đng vn bng cách s dng
các tài sn sn có trên bng cân đi k toán làm đm bo cho vic phát hành các