Giải pháp nâng cao tính hiệu quả của hệ thống kiểm soát nội bộ tại công ty điện lực Bình Thuận

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T THÀNH PH H CHÍ MINH







LÊ TH THÙY AN


GII PHÁP NÂNG CAO TÍNH HIU QU
CA H THNG KIM SOÁT NI B
TI CÔNG TY IN LC BÌNH THUN




LUN VN THC S KINH T

THÀNH PH H CHÍ MINH – 2011

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T THÀNH PH H CHÍ MINH







LÊ TH THÙY AN


GII PHÁP NÂNG CAO TÍNH HIU QU
CA H THNG KIM SOÁT NI B
TI CÔNG TY IN LC BÌNH THUN

Chuyên ngành: K toán – Kim toán
Mã s : 60.34.30

LUN VN THC S KINH T


Ngi hng dn khoa hc:
PGS. TS. MAI TH HOÀNG MINH

TP.H CHÍ MINH - Nm 2011
LI CAM OAN




Tôi xin cam đoan đ tài “Gii pháp nâng cao tính hiu qu ca h
thng kim soát ni b ti Công ty in lc Bình Thun” đc thc hin
da vào quá trình nghiên cu trung thc di s c vn ca ngi hng dn
khoa hc. Lun vn này cha tng đc công b di bt k hình thc nào
khác.

Tp. HCM, ngày 26 tháng 12 nm 2011
Tác gi lun vn


Lê Th Thu An
LI CM N



Tôi xin chân thành cm n Các Thy Cô Trng i hc kinh t
Tp.HCM đã truyn đt cho tôi nhng kin thc quý báo trong sut nhng
nm hc ti trng.
Tôi xin chân thành cm n Ban lãnh đo và tp th nhân viên Công
ty in lc Bình Thun đã to điu kin cho tôi kho sát trong thi gian
thc hin lun vn.

Tôi xin chân thành cm n PGS – TS Mai Th Hoàng Minh đã tn
tình hng dn tôi hoàn thành tt lun vn này.


Tp. HCM, ngày 26 tháng 12 nm 2011
Tác gi lun vn


Lê Th Thu An

MC LC
TRANG PH BÌA
LI CAM OAN
LI CM N
MC LC
DANH MC T VIT TT
LI M U Trang
Chng I: C s lý lun v h thng kim soát ni b
1.1 Các giai đon phát trin ca kim soát ni b 1
1.1 1 Giai đon tin COSO ( t nm 1992 tr v trc) 1
1.1.2 Giai đon Báo cáo COSO 1992 3
1.1.3 Giai đon hu COSO ( t nm 1992 đn nay) 4
1.2 Lý lun v h thng kim soát bi b 5
1.2.1 Báo cáo COSO 1992 5
1.2.1.1 Khái nim h thng kim soát ni b 5
1.2.1.2 Các nhân t cu thành h thng kim soát ni b 8
1.2.1.2.1 Môi trng kim soát 8
1.2.1.2.2 ánh gi ri ro 12
1.2.1.2.3 Hot đng kim soát 14
1.2.1.2.4 Thông tin và truyn thông 15

1.2.1.2.5 Giám sát 15
1.2.2 Báo cáo COSO 2004 18
1.2.2.1 Khái nim h thng kim soát ni b 18
1.2.2.2 Nhng đim khác bit gia lý lun h thng kim soát ni b theo COSO 1992
và COSO 2004 20
1.2.2.2.1 Môi trng ni b 20
1.2.2.2.2 Thit lp mc tiêu 21
1.2.2.2.3 Nhn dng s kin tim tàng 21
1.2.2.2.4 ánh giá ri ro 22
1.2.2.2.5 Phn ng vi ri ro 23
1.2.2.2.6 Hot đng kim soát 23
1.2.2.2.7 Thông tin và truyn thông 24
1.2.1.2.8 Giám sát 24
1.2.3 Mi quan h gia mc tiêu ca t chc vi các b phn hp thành h thng
kim soát ni b 24
1.2.4 Li ích ca h thng kim soát ni b trong hot đng ca doanh nghip 26
1.2.5 Hn ch vn có ca h thng kim soát ni b 27
KT LUN CHNG 1 29
Chng II:
Thc trng h thng kim soát ni b ti Công ty in lc Bình Thun
2.1 S phát trin ca Công ty in lc Bình Thun 30
2.2 c đim hot đng ca Công ty in lc Bình Thun 32
2.3 Thc trng h thng kim soát ni b đi vi hot đng ca Công ty in lc
Bình Thun 36
2.3.1 Mc đích và phng pháp kho sát 36
2.3.1.1 Mc đích kho sát 36
2.3.1.2 Phng pháp kho sát 36
2.3.2 Nhn dng và phân tích các nguyên nhân dn đn ri ro trong hot đng ca
Công ty in lc Bình Thun 37
2.3.2.1 Nhn dng các nguyên nhân 37

2.3.2.2 Phân tích các nguyên nhân 38
2.3.3 Nhng u đim và tn ti ca h thng kim soát ni b trong hot đng ca
Công ty in lc Bình Thun 51
2.3.3.1 Môi trng kim soát 52
2.3.3.2 Phân tích và đánh giá ri ro 56
2.3.3.3 Hot đng kim soát 57
2.3.3.4 Thông tin và truyn thông 62
2.3.3.5 Hot đng giám sát 63
2.3.4 ánh giá các tn ti ca h thng kim soát ni b đi vi hot đng ca Công
ty in lc Bình Thun 63
KT LUN CHNG 2 66



Chng 3:
Gii pháp nâng cao tính hiu qu ca h thng kim soát ni b ti Công ty
in lc Bình Thun
3.1 Mc tiêu ca các gii pháp 67
3.2 Các gii pháp chung 68
3.3 Các gii pháp c th 68
3.3.1 Gii pháp nâng cao tính hiu qu ca môi trng kim soát 68
3.3.2 Gii pháp nâng cao tính hiu qu ca hot đng đánh giá ri ro 71
3.3.3 Gii pháp nâng cao tính hiu qu ca hot đng kim soát 73
3.3.4 Gii pháp nâng cao tính hiu qu ca thông tin và truyn thông 80
3.3.5 Gii pháp nâng cao tính hiu qu ca hot đng giám sát 81
3.4 ánh giá s phù hp ca các gii pháp vi các tiêu chun ca COSO 82
3.5 Mt s hn ch ca đ tài và hng nghiên cu tip theo 83
KT LUN CHNG 3 85
KT LUN CHUNG 86
TÀI LIU THAM KHO

PH LC
DANH MC T VIT TT


KSNB : Kim soát ni b
EVN : Tp đoàn in lc Vit Nam
EVN SPC : Tng Công ty in lc Vit Nam
PCBT : Công ty in lc Bình Thun

LI M U

Trong giai đon hin nay, khái nim h thng kim soát ni b không
còn xa l đi vi nhà qun lý ti các doanh nghip Vit Nam. Tuy nhiên, làm
th nào đ thit lp và vn hành h thng kim soát ni b mt cách hiu qu
là mt vn đ nan gii đi vi nhiu doanh nghip, do nhng hn ch v h
thng lý lun, bài hc kinh nghim trong xây dng h th
ng kim soát ni b
tng thích vi đc đim doanh nghip Vit Nam, và nhng nguyên nhân ni
ti ca mi doanh nghip.
Trong khi nn kinh t nc ta hin đang đt ra rt nhiu bài toán khó,
trong đó ni cm nht là bài toán v đin, bi l, đin không ch là nhu cu
dch v cn thit cho cuc sng con ngi mà còn là yu t đu vào c
a các
ngành sn xut thì vic qun lý hiu qu trong kinh doanh đin nng luôn rt
cn thit vì nh hng trc tip đn giá thành đin nng và giá bán đin. Và
h thng kim soát ni b là mt công c đc lc h tr các Công ty đin lc
đt đc nhng thành qu trong qun lý, hoàn thành mc tiêu và xây dng giá
tr doanh nghip. Là mt nhân viên đang công tác t
i Công ty in lc Bình
Thun, vi k vng đóng góp ý kin giúp vic vn hành h thng kim soát

ni b ti Công ty ngày càng phát huy nhng li ích vn có, nên tôi đã chn
đ tài “GII PHÁP NÂNG CAO TÍNH HIU QU CA H THNG
KIM SOÁT NI B TI CÔNG TY IN LC BÌNH THUN”.

Mc tiêu nghiên cu
Tìm hiu, phân tích và đánh giá h thng kim soát ni đi vi công tác
qun tài chính ti Công ty in lc Bình Thun. Trên c s kt qu kho sát
và h thng lý thuyt nn tng v h thng kim soát ni b ca báo cáo
COSO, đ xut các gii pháp nhm nâng cao tính hiu qu ca h thng kim
soát ni b ti Công ty.

Phm vi nghiên cu
Lun vn tp trung nghiên cu vào các thành phn cu thành nên h
thng kim soát ni b: môi trng kim soát, đánh giá ri ro, hot đng kim
soát, h thng thông tin và truyn thông, giám sát, đi vi công tác qun lý tài
chính thuc hot đng kinh doanh phân phi đin nng ti Công ty in lc
Bình Thun.

Phng pháp nghiên cu
Lun vn nghiên cu da trên phng pháp lun duy vt bin chng và
duy vt lch s, kt hp phng pháp tng hp, phân tích, quy np, din dch,
so sánh đi chiu gia lý lun và thc tin, đánh giá các u đim và tn ti
ca h thng KSNB đi vi hot đng ti Công ty in lc Bình Thun trên
c s
nhn đnh các ri ro trong hot đng nh hng đn mc tiêu ca đn
v. T đó đa ra các gii pháp đ nâng cao tính hiu qu ca h thng kim
soát ni b đi vi hot đng ti Công ty in lc Bình Thun.

B cc ca lun vn
Li m đu

Chng 1: C s lý lun v h thng kim soát ni b.
Chng 2: Thc trng h thng kim soát ni b ti Công ty in lc Bình
Thun
Chng 3: Gii pháp nâng cao tính hiu qu ca h thng kim soát ni b ti
Công ty in lc Bình Thun
Kt lun.
Ph lc.
Tài liu tham kho.
- 1 -
Chng I:

C s lý lun v h thng kim soát ni b

1.1 Các giai đon phát trin ca kim soát ni b
Khái nim kim soát ni b ra đi t đu th k 20 trong thut ng ca
các kim toán viên đc lp, mô t các hot đng t kim soát ti doanh
nghip. Kim toán viên s tìm hiu và đánh giá h thng này nhm phc v
cho vic điu chnh các th tc kim toán. S phát trin mnh m ca các
hình thc gian ln vi thit hi l
n ca các Công ty đã dn đn s quan tâm
ca xã hi đn hot đng KSNB. Nm 1992, y ban các t chc đng bo tr
(thng đc gi là COSO) ca Hi đng Quc gia chng gian ln báo cáo
tài chính Hoa K đã công b Báo cáo COSO 1992, đa ra khuôn mu v
KSNB. Báo cáo này thông qua vic cung cp cái nhìn toàn din v KSNB đã
đt nn tng lý thuyt v KSNB hin nay.
Kim soát luôn là mt khâu quan trng trong mi quy trình qu
n tr, do
đó các nhà qun lý thng quan tâm đn vic hình thành và duy trì các hot
đng kim soát đ đt đc các mc tiêu ca t chc.
1.1.1 Giai đon tin COSO ( t nm 1992 tr v trc)

Nm 1929, Công b ca Cc D tr Liên bang Hoa K (Federal
Reserve Bulletin) - tin thân ca chun mc kim toán Hoa K - ln đu tiên
đa ra khái nim v KSNB và chính thc công nhn vai trò ca h thng
KSNB trong doanh nghip. Khái nim KSNB lúc này đc s dng trong các
tài liu kim toán và đc hiu đn gin nh là mt bin pháp giúp cho vic:
- Bo v tin không b các nhân viên gian ln
- Bo v tài s
n không b tht thoát
- Ghi chép k toán chính xác
- 2 -
- Tuân th chính sách ca nhà qun lý và nâng cao hiu qu hot
đng ca doanh nghip.
Vào thp niên nhng nm 1940, các t chc k toán công và kim toán
ni b ti Hoa K đã xut bn khá nhiu các báo cáo, hng dn và tiêu
chun v tìm hiu KSNB trong các cuc kim toán.
Gia thp niên nhng nm 1970, KSNB đc quan tâm đc bit trong
các lnh vc thit k h thng k toán và kim toán, ch
yu hng vào cách
thc ci tin h thng KSNB và vn dng trong các cuc kim toán.
Nm 1977, sau v bê bi Watergate vi các khon thanh toán bt hp
pháp cho chính ph nc ngoài, Quc hi M đã thông qua iu Lut Hành
vi Hi l  nc ngoài. Trong đó, KSNB rt đc quan tâm đ cp đn đ
kim soát mi hot đng, và nh th khái nim KSNB ln đu tiên đc xut
hin trong mt vn bn pháp lut.
T nm 1980 - 1988, vi s ki
n nghiêm trng là s sp đ hàng lot
các công ty c phn có niêm yt  Hoa Kì nh ngân hàng Continental Illinois
National Bank & Trust Co. nm 1984; Công ty Du khí Texaco Inc. nm
1987; Tp đoàn Tài chính Financial Corp. of America nm 1988… , các nhà
lp pháp buc phi quan tâm nhiu đn KSNB và ban hành nhiu quy đnh

hng dn nh:
- y ban quc gia v phòng chng gian ln báo cáo tài chính
(Treadway Commission) nm 1985 đa ra hàng lot các quy tc v
đo đc, kim soát và làm rõ các chc nng ca KSNB
- y ban chun mc ki
m toán M (ASB: Auditing Standard Board)
ban hành bn điu chnh chun mc kim toán v KSNB vào nm
1988
- y ban chng khoán M (SEC: Securities and Exchange
Commission) ban hành các nguyên tc v báo cáo trách nhim và
đánh giá hiu qu ca KSNB nm 1988
- 3 -
- Nm 1991, T chc nghiên cu kim toán ni b (IIARF: The
Institude of Internal Auditors Research Foundation) đa ra các
hng dn kim soát và kim toán h thng thông tin.
Nhng quy đnh này đu hng chung đn mc tiêu phát trin vai trò
ca KSNB trong t chc, nhng theo nhiu phng din và có tn ti mt s
đim không đng nht, vì th dn đn yêu cu phi hình thành mt h thng
lý lun có tính chu
n mc v KSNB.
1.1.2 Giai đon Báo cáo COSO 1992
S hình thành nhng quan đim khác nhau v KSNB gia các t chc
đã dn đn nhng bi ri cho các c quan qun lý nhà nc, các nhà lp pháp,
các doanh nghip, các nhà đu t, các k toán, kim toán viên … . iu này
đã dn đn mt đòi hi thit yu là thit lp mt đnh ngha chung v KSNB
đ đáp ng các mc đích s dng khác nhau ca các nhóm ngi khác nhau:
các hi ngh
 nghip, gii doanh nhân, các hc gi ; đng thi cung cp mt
nn tng đ các doanh nghip và các t chc tip cn đánh giá tính hu hiu
ca h thng KSNB ti đn v mình, và xác đnh cách thc ci tin. Báo cáo

COSO đã ra đi trong hoàn cnh nh vy, đt nn tng lý thuyt thng nht
v h thng KSNB.
y ban COSO (Committed Of Sponsoring Organization) là mt y ban
thu
c Hi đng quc gia Hoa K v vic chng gian ln v báo cáo tài chính
(National Commission on Financial Reporting – The Treadway Commission)
1
, y ban này bao gm đi din ca: Hip hi k toán viên công chng Hoa
K (AICPA), Hi K toán Hoa K (AAA), Hip hi các nhà qun tr tài chính
(FEI), Hip hi kim toán viên ni b (IIA) và Hip hi k toán viên qun tr
(IMA). Báo cáo COSO là sn phm nghiên cu ca y ban COSO trong hn
3 nm. Báo cáo COSO là h thng lý lun hoàn chnh nht v h thng KSNB
tính đn nay.


1
Ch tch đu tiên ca y ban Treadway là James C.Treadway,Jr., do đó, tên thng gi ca y ban v
phòng chng gian ln v báo cáo tài chính là “The Treadway Commission”
- 4 -
Báo cáo COSO phát hành nm 1992 gm có 4 phn:
- Phn 1: Tóm tt dành cho nhà qun lý
Phn này cung cp mt cái nhìn tng quát v KSNB  mc đ cao
dành riêng cho các nhà qun lý, giám đc điu hành, ban giám đc,
các ngh s và c quan qun lý Nhà nc.
- Phn 2: Khuôn kh chung ca KSNB
ây là phn c bn nht ca Báo cáo COSO, trong đó có đnh ngha
v KSNB, mô t các b phn cu thành ca KSNB, đa ra các tiêu
chí c th
đ đánh giá h thng KSNB.
- Phn 3: Báo cáo cho bên ngoài

ây là tài liu b sung, cung cp hng dn cho các t chc cách
thc báo cáo cho các đi tng bên ngoài v h thng KSNB cho
mc tiêu báo cáo thông tin tài chính.
- Phn 4: Các công c đánh giá KSNB
Phn này đa ra các công c hng dn, gi ý rt thit thc cho vic
đánh giá h thng KSNB.
Tóm li, Báo cáo COSO là tài liu đu tiên trên th gii nghiên cu v
đnh ngha KSNB m
t cách đy đ và có h thng. c đim là tm nhìn
rng, mang tính qun tr, đ cp các vn đ liên quan báo cáo tài chính, lnh
vc hot đng và tính tuân th. Báo cáo COSO to lp mt c s lý thuyt rt
c bn v KSNB.
1.1.3 Giai đon hu COSO ( t nm 1992 đn nay)
Báo cáo COSO 1992 đã to lp c s lý thuyt rt c bn v KSNB.
Sau đó, hàng lot nghiên cu phát trin v KSNB trong nhiu lnh vc khác
nhau đã ra đi:

o COBIT _ 1996 (Control Objective For Information and Related
Technology) do ISACA ban hành. COBIT là h thng kim soát ni b phát
trin theo hng công ngh thông tin, nhn mnh đn h thng kim soát
- 5 -
trong môi trng CIS. C th bao gm kim soát CIS trong các lnh vc:
Hoch đnh, T chc mua và trin khai, Phân phi và h tr, Giám sát.
o SAS 78 _ 1995 và SAS 94 _ 2001: Các chun mc kim toán Hoa K
chuyn sang s dng báo cáo COSO là nn tng đánh giá h thng kim soát
ni b trong kim toán đc lp v kim toán báo cáo tài chính và nh hng
ca công ngh thông tin đn vic xem xét kim soát ni b trong báo cáo tài
chính.
o Báo cáo Basel _ 1998 c
a y ban Basel v vn dng kim soát ni b

ca COSO vào h thng ngân hàng và các t chc tín dng. Báo cáo này ch
đi sâu vào ngành Ngân hàng c th ch không m rng phm vi ra các ngành
khác.
o ERM _ 2004 (Enterprise Risk Management Framework): H thng
đánh giá ri ro doanh nghip phc v cho công tác qun tr. ERM đc đnh
ngha gm 8 nhân t cu thành: Môi trng ni b, thit lp mc tiêu, nhn
din s kin, đ
ánh giá ri ro, đi phó ri ro, các hot đng kim soát, thông
tin truyn thông và giám sát.
1.2 Lý lun v h thng kim soát bi b
1.2.1 Báo cáo COSO 1992
1.2.1.1 Khái nim h thng kim soát ni b
KSNB là mt quá trình do ngi qun lý, hi đng qun tr và các nhân
viên ca đn v chi phi, nó đc thit lp đ cung cp mt s đm bo hp
lý nhm thc hin ba mc tiêu di dây:
Báo cáo tài chính đáng tin cy
Các lut l và quy đnh đc tuân th
Hot đng hu hiu và hiu qu.
Trong đnh ngha trên, có bn ni dung c bn là: quá trình, con ngi,
đm b
o hp lý và mc tiêu. Chúng đc hiu nh sau:

- 6 -
KSNB là mt quá trình
KSNB bao gm mt chui nhng hot đng kim soát hin din  mi
b phn trong đn v và đc kt hp vi nhau thành mt th thng nht. Quá
trình kim soát là phng tin đ giúp cho đn v đt đc các mc tiêu ca
mình.
KSNB đc thit k và vn hành bi con ngi
Cn hiu rng KSNB không ch đn thun là nhng chính sách th

 tc,
biu mu, …. mà phi bao gm c nhng con ngi trong t chc nh Hi
đng qun tr, ban giám đc và các nhân viên. Chính con ngi đnh ra mc
tiêu, thit lp c ch kim soát  mi ni và vn hành chúng.
KSNB cung cp mt s đm bo hp lý
KSNB không đm bo tuyt đi là các mc tiêu s đt đc. Vì khi vn
hành h thng kim soát, nhng y
u kém có th xy ra do các sai lm ca con
ngi …. nên dn đn không đt đc các mc tiêu. KSNB có th ngn chn
và phát hin nhng sai phm nhng không th đm bo là chúng không bao
gi xy ra. Hn na, mt nguyên tc c bn trong vic đa ra quyt đnh qun
lý là chí phí kim soát không th vt quá li ích đc mong đi t quá trình
kim soát đó. Do đó, tuy ngi qun lý có th nhn th
c đy đ v các ri ro
th nhng chi phí cho quá trình kim soát quá cao thì h vn không áp dng
các th tc đ kim soát ri ro.
Các mc tiêu ca KSNB:
Mi đn v phi đt ra cho mình mt mc tiêu rõ ràng, đây là kt qu
ca quá trình lp k hoch chin lc và cn thit cho s hp tác n lc ca
các nhân viên trong mt t chc. Mc tiêu nên đc xây dng theo h
thng
cp bc, nh vy s hoàn thành mc tiêu ca mi b phn cp di s là tin
đ đ các b phn cp trên hoàn thành mc tiêu ca mình. Mc tiêu nên đc
đánh giá li theo thi gian.
- 7 -
Da vào s quan tâm ca các nhóm đi tng khác nhau đi vi h
thng KSNB ca đn v có th chia các mc tiêu mà đn v thit lp thành 3
nhóm sau đây:
 Nhóm mc tiêu hot đng: nhn mnh đn s hu hiu và hiu qu ca
vic s dng các ngun lc.

Hu hiu và hiu qu ca các hot đng th hin qua s d
ng các
ngun lc ca đn v, k c ngun nhân lc mt cách ti u, công vic đc
cân nhc v chi phí – li ích, nên đ đm bo hiu lc và hiu qu hot đng,
cn có các tiêu chun, đnh mc hot đng.  đt đc điu này đòi hi s
trung thc và đ tin cy ca các thông tin hot đng ca đn v
, thông tin này
đc thu thp qua các báo cáo ca các cp liên quan đn mi mt hot đng
ca đn v: chi phí, sn lng, lao đng, nng sut …; Các thông tin này là c
s cho các quyt đnh kinh t ca đn v.
Mt khía cnh khác ca vn đ hiu lc và hiu qu hot đng là vic
bo v tài sn và thông tin ca đn v. Ngoài ra, hiu lc và hiu qu ho
t
đng còn liên quan đn vic thc hin thành công các chng trình, hoàn
thành các mc tiêu hat đng ca đn v.
 Nhóm mc tiêu báo cáo tài chính: KSNB phi đm bo v tính trung
thc và đáng tin cy, bi vì chính ngi qun lý đn v phi có trách nhim
lp báo cáo tài chính phù hp vi chun mc và ch đ k toán hin hành.
 Nhóm mc tiêu v s tuân th: đn v phi tuân th các lut l và quy
đnh. KSNB trc ht phi đm bo hp lý vic chp hành lut pháp và các
quy đnh. iu này xut phát t trách nhim ca ngi qun lý đi vi nhng
hành vi không tuân th trong đn v. Bên cnh đó, KSNB còn phi hng mi
thành viên trong đn v vào vic tuân th các chính sách, quy đnh ni b ca
đn v, qua đó bo đm đt đc nhng mc tiêu ca đ
n v.
S phân chia các nhóm mc tiêu nh trên ch có tính tng đi vì mt mc
tiêu c th có th liên quan đn 2 hoc 3 nhóm trên. Nhóm mc tiêu v hot
- 8 -
đng xut phát t yêu cu ca đn v là chính; Nhóm mc tiêu v báo cáo tài
chính ch yu xut phát t yêu cu ca c đng, nhà đu t, ch n; nhóm

mc tiêu v s tuân th xut phát t yêu cu ca các c quan qun lý.
1.2.1.2 Các nhân t cu thành h thng kim soát ni b
Theo quan đim COSO nm 1992, h thng KSNB bao gm các b
phn sau:
 Môi trng kim soát
 ánh giá ri ro
 Hot đng kim soát
 Thông tin và truyn thông
 Giám sát.
1.2.1.2.1 Môi trng kim soát
Môi trng kim soát phn ánh sc thái chung ca mt đn v. Môi
trng kim soát là thái đ v KSNB và ý thc kim soát đc thit lp bi
ngi qun lý và nhân viên trong đn v. Môi trng kim soát có nh hng
sâu rng đn nhng quyt đnh và hot đng ca mt đn v, và cung cp nn
tng cho toàn b h thng KSNB. Nu môi trng kim soát không tt, thì
toàn b
h thng KSNB s không hu hiu. Các nhân t chính thuc v môi
trng kim soát:
Tính chính trc và giá tr đo đc
Tính chính trc và giá tr đo đc là nhng yu t chính góp phn vào
mt môi trng kim soát tt. S hu hiu ca h thng KSNB trc tiên ph
thuc vào tính chính trc và vic tôn trng các giá tr đo đc ca nhng
ngi liên quan đn quá trình kim soát. Vì giá tr
đo đc là nhng chun
mc v c x đc hình thành trong khuôn mu hng dn nhân viên khi
thc hin các quyt đnh.  đáp ng yêu cu này, các nhà qun lý cao cp
phi xây dng nhng chun mc v đo đc trong đn v và c x đúng đn
đ có th ngn cn không cho các thành viên có hành vi thiu đo đc hoc
- 9 -
phm pháp. Mun vy, nhng nhà qun lý phi làm gng cho cp di v

vic tuân th các chun mc nh: tôn trng tính chân tht và công bng, nhn
thc và tôn trng lut và chính sách, tôn trng t chc, tôn trng quyn và li
ích nhân viên phù hp vi chun mc ngh nghip, … Nhà qun lý cn phi
ph bin nhng quy đnh đn mi thành viên bng các th thc thích hp,
đng th
i có chính sách khen thng, tuyên dng đi vi vic tuân th giá
tr đo đc ca t chc.
Mt cách khác đ nâng cao tính chính trc và s tôn trng giá tr đo
đc, là đn v phi loi tr hoc gim thiu nhng sc ép hay điu kin có th
dn đn nhân viên có nhng hành vi thiu trung thc. Ví d nh đt ra nhng
khon thng gn lin v
i kt qu hot đng ca đn v.
m bo v nng lc
Là đm bo cho nhân viên có đc nhng k nng và hiu bit cn
thit đ thc hin đc các nhim v ca mình, nu không chc chn h s
thc hin các nhim v đc giao không hu hiu và hiu qu. Do đó, trách
nhim ca nhà qun lý là đm b
o nng lc ca nhân viên đc tuyn dng
bng cách thit lp chính sách ngun nhân lc phù hp nh:
 Xây dng tiêu chun v k nng, trình đ chuyên môn thích ng vi
mi v trí công vic.
 Ch tuyn dng nhng cá nhân đáp ng nhng tiêu chun đã thit lp
 a ra nhng chng trình hun luyn giúp nhân viên nâng cao kin
thc và k nng công vic.
Hi đng qun tr và y ban kim toán
Nhiu nc trên th gii yêu cu các công ty c phn có niêm yt trên
th trng chng khoán phi thành lp y ban kim toán. ây là y ban gm
mt s thành viên trong và ngoài hi đng qun tr nhng không tham gia vào
vic điu hành đn v. y ban kim toán có th có nhng đóng góp rt quan
trng cho vic thc hin mc tiêu ca đn v thông qua vic giám sát s tuân

- 10 -
th pháp lut, giám sát vic lp báo cáo tài chính và gi s đc lp ca kim
toán ni b … Do có các chc nng quan trng trên, nên hot đng ca y
ban kim toán và hi đng qun tr có nh hng ln đn môi trng kim
soát
Các nhân t đc xem xét đ dánh giá s hu hiu ca hi đng qun
tr và y ban kin toán gm mc đ đc l
p, kinh nghim và uy tín ca các
thành viên trong hi đng qun tr hoc y ban kim toán, và mi quan h ca
h vi b phn kim toán ni b và kim toán đc lp.
Trit lý qun lý và phong cách điu hành ca nhà qun lý
Trit lý qun lý ca nhà qun lý th hin qua quan đim và nhn thc
ca ngi qun lý, phong cách điu hành li th hin qua cá tính và thái đ
ca h khi điu hành đn v. Mt s nhà qun lý rt quan tâm đn vic lp báo
cáo tài chính và rt chú trng đn vic hòan thành vt mc k hach. H hài
lòng vi nhng hot đng kinh doanh có mc ri ro cao, nhng có th thu
đc nhiu li nhun. Mt s nhà qun lý khác li rt bo th và quá thn
trng vi ri ro … S khác bit v trit lý qu
n lý và phong cách điu hành
có th nh hng đn môi trng kim soát và tác đng đn vic thc hin
mc tiêu kinh doanh ca đn v.
Trit lý qun lý và phong cách điu hành cng đc phn ánh trong
cách thc qun lý, s dng các kênh thông tin và quan h vi cp di. Có
nhiu nhà qun lý trong quá trình điu hành thích tip xúc và trao đi trc tip
vi nhân viên. Ngc li, có nhng nhà qun lý thích đi
u hành công vic
theo mt trt t đã đc xác đnh trong c cu t chc ca đn v …
Nhà qun lý nên thc hin mt trit lý qun lý và phong cách điu hành
hiu qu nht đi vi đn v, đm bo rng chúng phn ánh nhng giá tr đo
đc ca đn v và nh hng tích cc đn tinh thn làm vic ca nhân viên.

Nhà qun lý nên thông tin
đn nhân viên v quan đim và phong cách điu
- 11 -
hành ca mình; đng thi, đnh k đánh giá li xem trit lý qun lý và phong
cách điu hành có hiu qu và đc thc hin nht quán hay không.
C cu t chc
Là s phân chia trách nhim và quyn hn gia các b phn trong đn
v, nó góp phn rt ln trong vic đt đc các mc tiêu. Mt c cu phù hp
s là c s đ lp k h
ach, điu hành, kim soát và giám sát các hot đng.
Ngc li, khi thit k không đúng, c cu t chc có th làm cho các th tc
kim soát mt tác dng. C cu t chc thng đc mô t thông qua s đ t
chc, trong đó phi xác đnh đc các v trí then cht vi quyn hn, trách
nhim và các th thc báo cáo cho phù hp. Ngoài ra, c cu cn phù hp v
i
quy mô và đc thù hot đng ca đn v.
Cách thc phân đnh quyn hn và trách nhim
ây là phn m rng ca c cu t chc. Nó c th hóa v quyn hn
và trách nhim cùa tng thành viên trong các hot đng ca đn v, giúp cho
mi thành viên phi hiu rng h có nhim v c th là gì và tng hot đng
ca h s nh hng nh th nào đn ngi khác trong vic hoàn thành mc
tiêu. Do đó, khi mô t công vic đn v
cn th ch hóa bng vn bn v
nhim v và quyn hn c th ca thành viên và quan h gia h vi nhau.
Chính sách nhân s
Là chính sách và th tc ca nhà qun lý v vic tuyn dng, hun
luyn, b nhim, đánh giá, sa thi, đ bt, khen thng và k lut. Chính sách
nhân s có nh hng đáng k đn s hu hiu ca môi trng kim soát
thông qua vic tác đng đn các nhân t khác trong môi trng kim soát nh
đm bo nng lc, tính chính trc và các giá tr đo đc …

Tóm li, môi trng ki
m soát nh hng đn mi hot đng ca mt
doanh nghip, trong đó có công tác k toán và đ trung thc ca báo cáo tài
chính.
- 12 -
Môi trng kim soát có nh hng quan trng đn quá trình thc hin
và kt qu các th tc kim soát. Các th tc kim soát có th s không đt
đc mc tiêu ca mình hoc ch còn là hình thc trong mt môi trng kim
soát yu kém. Ngc li, mt môi trng kim soát tt có th hn ch phn
nào s thiu sót ca các th tc kim soát. Tuy nhiên, môi trng kim soát
không th thay th
 cho các th tc kim soát cn thit.
1.2.1.2.2 ánh gi ri ro
i vi mi hot đng ca mt đn v đu có th phát sinh nhng ri ro
và khó có th kim soát tt c. Vì vy, các nhà qun lý phi đánh giá và phân
tích nhng nhân t nh hng to nên ri ro làm cho nhng mc tiêu – k c
mc tiêu chung và mc tiêu c th cho tng hot đng – ca đn v có th
không đt đc và phi c gng kim soát đ
ti thiu hóa nhng tn tht do
các ri ro này gây nên.
 gii hn đc ri ro  mc chp nhn đc, ngi qun lý phi da
trên mc tiêu đã đc xác đnh ca đn v, nhn dng và phân tích ri ro, t
đó mi có th qun tr đc ri ro.
Xác đnh mc tiêu ca đn v
Mc tiêu tuy không phi là mt b phn c
a kim soát ni b nhng
vic xác đnh nó là điu kin tiên quyt đ đánh giá ri ro. Bi l mt s kin
có tr thành mt ri ro quan trng đi vi t chc hay không s ph thuc vào
mc đ tác đng tiêu cc ca nó đn mc tiêu ca đn v. Xác đnh mc tiêu
bao gm vic đa ra s mnh, hoch đ

nh các mc tiêu chin lc cng nh
nhng ch tiêu phi đt đc trong ngn hn, trung và dài hn. Vic xác đnh
mc tiêu có th đc thc hin qua vic ban hành các vn bn hoc đn gin
hn, qua nhn thc và phát biu hàng ngày ca ngi qun lý.
Nhn dng ri ro
Ri ro có th tác đng đn t chc  mc đ toàn đn v hay ch
nh
hng đn tng hot đng c th.
- 13 -
 nhn dng ri ro, ngi qun lý có th s dng nhiu phng pháp
khác nhau, t vic s dng các phng tin d báo, phân tích các d liu quá
kh, cho đn vic rà soát thng xuyên các hot đng. Trong các doanh
nghip nh, công vic này có th tin hành di dng nhng cuc tip xúc vi
khách hàng, ngân hàng … hoc nhng bui hp giao ban trong ni b.
Các ri ro có th phát sinh t môi trng hot
đng (s cnh tranh, s
tin b k thut, các chính sách nhà nc …) và t các chính sách ca đn v
(chính sách m rng th trng, chính sách đi mi k thut …).
Phân tích và đánh giá ri ro
Mt quy trình phân tích và đánh gi ri ro thng bao gm nhng bc
sau đây: c lng tm c ca ri ro qua nh hng có th có ca nó đn
mc tiêu ca đn v, xem xét kh nng xy ra ri ro và nhng bin pháp có
th s dng đ đi phó vi ri ro.
nh hng ca mt s kin đi vi đn v có th là nguy hi đn đn
v hoc là c hi nhng b đn v b l. Nhng nh hng này nên đc đnh
lng nu có th.
Nhà qun lý cp cao nên có các hng dn
đn các qun lý b phn
trong đn v giúp h đánh giá mc đ và phân loi ri ro có th chp nhn
hay không chp nhn. Ngi qun lý s dng nhng hng dn và các thông

tin đánh giá ri ro đ xác đnh chp nhn ri ro; ngn chn ri ro; gim ri ro;
hay tránh hoàn toàn ri ro.
Hot đng ca mt đn v thng xuyên có nhng thay đi nh h
thng mi, quy trình x lý mi, thay đi quan trng v nhân s …. Khi nhng
thay đi xy ra, nó thng nh hng đn hot đng kim soát đc thit k
đ ngn chn hoc gim ri ro.  qun tr ri ro hoàn chnh, ngi qun lý
nên giám sát bt c nhng thay đi đ đm bo ri ro liên tc đc qun tr
khi thay đi xy ra.
- 14 -
Ngi qun lý nên thông báo đn nhân viên trách nhim qun tr ri ro
khi có bt c s thay đi nào đc xác đnh, và nên giám sát thng xuyên
nhng nhân t có th nh hng ri ro cng nh là nhng nhân t to ra ri
ro.
Trong lnh vc k toán, có th k nhng ri ro đe da s trung thc và
hp lý ca báo cáo tài chính nh ghi nhn các tài sn không có thc; đánh giá
tài sn và các khan n ph
i tr không phù hp vi chun mc, ch đ k
toán; khai báo không đy đ thu nhp và chi phí; trình bày nhng thông tin tài
chính không phù hp vi yêu cu ca chun mc và ch đ k toán …
Các ri ro trên có th phát sinh t trong bn cht hot đng ca đn v
hoc t nhng yu kém ca chính h thng kim tóan ni b.
1.2.1.2.3 Hot đng kim soát
Hot đng kim soát là nhng chính sách và th tc đ đm bo cho
các ch th ca nhà qun lý đc thc hin. Các chính sách và th tc này giúp
thc thi nhng hành đng vi mc đích là giúp kim soát các ri ro mà đn v
đang hay có th gp phi
Vn đ chi phí và li ích nên đc đánh giá trc khi thc hin hot
đng kim soát. Ngi qun lý cng nên nh rng, vi
c s dng quá mc các
kim soát ngn chn có th cn tr hiu qu sn xut. Không có hot đng

kim soát nào có th cung cp tt c câu tr li cho các vn đ v qun tr ri
ro. Trong vài trng hp, nên kt hp nhiu hot đng kim soát, và hot
đng kim soát này có th thay th cho hot đng kim soát khác.
Mt s hot đng ki
m soát ch yu trong đn v: phân chia trách
nhim đy đ, kim soát quá trình x lý thông tin và các nghip v, kim soát
vt cht, kim tra đc lp vic thc hin, phân tích rà soát hay soát xét li vic
thc hin.


- 15 -
1.2.1.2.4 Thông tin và truyn thông
Thông tin và truyn thông là điu kin không th thiu cho vic thit
lp, duy trì và nâng cao nng lc kim soát trong đn v thông qua vic hình
thành các báo cáo đ cung cp thông tin v hot đng, tài chính và s tuân
th, bao gm c cho ni b và bên ngoài.
Thông tin cn thit cho mi cp ca t chc vì giúp cho vic đt đc
các mc tiêu kim soát khác nhau. Thông tin đc cung cp qua h thng
thông tin. H thng thông tin phi bo đm các yêu c
u v cht lng ca
thông tin là thích hp, kp thi, cp nht, chính xác và truy cp thun tin.
Truyn thông là mt phn ca h thng thông tin nhng đc nêu ra đ
nhn mnh vai trò ca vic truyn đt thông tin. Liên quan đn vn đ này cn
chú ý đn các khía cnh sau:
o Mi thành viên ca đn v phi hiu rõ công vic ca mình, tip
nhn đy đ và chính xác các ch
th t cp trên. Hiu rõ mi quan h vi các
thành viên khác và s dng đc nhng phng tin truyn thông trong đn
v. iu này s đc thc hin nh vào vic t chc các kênh thông tin hu
hiu trong ni b.

o Các thông tin t bên ngoài (khách hàng, nhà cung cp, ngân
hàng…) cng phi đc tip nhn và ghi nhn mt cách trung thc và đy đ,
nh đó đn v m
i có th có nhng phn ng kp thi. Các thông tin cho bên
ngoài (nhà nc, c đông…) cng cn đc truyn đt kp thi, đm bo đ
tin cy và phù hp vi yêu cu ca pháp lut.
1.2.1.2.5 Giám sát
Giám sát là quá trình mà ngi qun lý đánh giá cht lng ca h
thng kim soát. Giám sát có mt vai trò quan trng trong KSNB vì nó giúp
cho KSNB luôn duy trì đc s hu hiu ca mình qua các thi k.