Lạm phát và tăng trưởng kinh tế ở Việt Nam

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T THÀNH PH H CHÍ MINH




BÙI TH HNG SNG

LM PHÁT VÀ TNG TRNG KINH T 
VIT NAM







LUN VN THC S KINH T











TP. H CHÍ MINH, THÁNG 11 NM 2011

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T THÀNH PH H CHÍ MINH




BÙI TH HNG SNG

LM PHÁT VÀ TNG TRNG KINH T 
VIT NAM






Chuyên ngành: Kinh t Tài chính – Ngân hàng
Mã s: 60.31.12



LUN VN THC S KINH T




Ngi hng dn khoa hc: TS. Nguyn Vn Lng







TP. H CHÍ MINH
,
NM 2011

LI CM N

 hoàn thành chng trình cao hc và lun vn này, tôi
đã nhn đc rt nhiu s hng dn, giúp đ và góp ý nhit tình
ca quý thy cô Trng i hc Kinh t Thành ph H Chí Minh,
bn bè, gia đình và các đng nghip. Tôi xin cm n và tri ân

nhng tình cm và s giúp đ này rt nhiu.
Tôi xin chân thành gi li cm n đn TS Nguyn Vn
Lng - ngi đã rt tn tình hng d
n tôi trong sut quá trình
thc hin lun vn.


TP.H Chí Minh, tháng 11 nm 2011
Hc viên



Bùi Th Hng Sng



LI CAM OAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cu ca tôi vi s giúp
đ ca Thy hng dn và nhng ngi mà tôi đã cm n; s liu thng
kê
là trung thc, ni dung và kt qu nghiên cu ca lun vn này
cha tng đc công b trong bt c công trình nào cho ti thi đim
hin nay.

Tp.HCM, ngày 30 tháng 11 nm 2011
Hc viên

Bùi Th Hng Sng

MC LC

M đu……………………………………………………………………. 1
Chng 1: Lý lun chung v lm phát và tng trng kinh t……… 4
1.1 Tng quan v lm phát……………………………………………. 4
1.1.1 Khái nim lm phát…………………………………………… 4
1.1.2 Phân loi lm phát……………………………………………….4
1.1.2.1 Cn c vào kh nng d đoán………………………………. 5
1.1.2.2 Cn c vào t l lm phát…………………………………… 5
1.1.3 Mt s ch tiêu đo lng lm phát………………………………6
1.1.3.1 Ch s giá tiêu dùng (CPI – Consumer Price Index)……… 6
1.1.3.2 Ch s điu chnh GDP……………………………………… 9
1.1.4 Nguyên nhân gây ra lm phát………………………………… 9
1.1.4.1 Lm phát do cu kéo……………………………………… 9
1.1.4.2 Lm phát do chi phí đy hay lm phát đình đn… 10
1.1.4.3 Lm phát do sc  ca nn kinh t……………………… 11
1.2 Tng trng kinh t……………………………………………… 11
1.2.1 Khái nim tng trng kinh t…………… 11
1.2.2 Các phng pháp đo lng GDP…………………………… 11

1.2.2.1 Phng pháp chi tiêu………………………………… 11
1.2.2.2 Phng pháp thu nhp…………………………………… 12
1.2.2.3 Phng pháp giá tr gia tng…………………………… 12



1.3 Nhng nhân t tác đng đn lm phát và tng trng kinh t 12
1.4 Mi quan h gia lm phát và tng trng kinh t 13
1.5 Các nghiên cu trc đây v mi quan h gia lm phát và tng
trng kinh t………………………………………………… 15
1.5.1 Mt s nghiên cu nc ngoài……………………………… 15
1.5.2 Mt s nghiên cu trong nc………………………… 16
Kt lun chng 1……………………………………………………… 19

Chng 2: Thc trng v lm phát và tng trng kinh t  Vit
Nam… 20
2.1 Din bin lm phát và tng trng kinh t  Vit Nam giai đon
1995 – 2010…………………………………………………… 20
2.2 ánh giá nguyên nhân lm phát và các bin pháp kim ch lm
phát đ tng trng kinh t ti Vit Nam t nm 1995 -2010……… 25
2.2.1 Mt s nguyên nhân dn đn lm phát cao  Vit Nam…… 28
2.2.1.1 Lm phát do chi phí đy và lm phát do cu kéo……… 28
2.2.1.2 Lm phát do cung tin tng……………………………… 28
2.2.1.3 Lm phát do hiu qu
đu t không cao………………… 31
2.2.2 Các bin pháp kim ch lm phát, thúc đy tng trng kinh t ca
chính ph trong thi gian va qua …………………………… 35
2.3 nh hng ca chính ph trong vic kim ch lm phát gn vi
mc tiêu tng trng kinh t trong nm 2011………………………… 37
2.4 Tác đng ca lm phát đn hot đng kinh t 39

2.4.1 i vi hot đng sn xut 39
2.4.2 i vi môi trng đu t 40
2.4.3 i vi cán cân thng mi………………………………… 41
Kt lun chng 2………………………………………………………. 42

Chng 3: Thc nghim đo lng mi quan h gia lm phát – tng
trng kinh t  Vit Nam và các kin ngh……………………………43
3.1 Thc nghim đo lng mi quan h gia lm phát và tng trng
kinh t…………………………………………………………………… 43
3.1.1 Mô hình nghiên cu…………………………………………… 43
3.1.2 D liu nghiên cu và phng pháp thc nghim……………. 44
3.1.2.1 D liu nghiên cu………………………………………… 44
3.1.2.2 Phng pháp thc nghim…………………………………. 44
3.1.3 Kt qu nghiên cu……………………………………………. 45
3.1.3.1 Kim đnh nghim đn v………………………………… 45
3.1.3.2 La chn bc tr ti u……………………………………46
3.1.3.3 Phân tích cân bng dài hn – Phân tích đng liên kt theo
phng pháp Johansen và Juselius (1990) cho 2 bin lnCPI và
lnGDP…………………………………………………………. 47
* Kt qu kim đnh nghim đn v ca phn d

t
bng phng pháp
KPSS (Kwiatkowski-Phillips-Schmidt-Shin)…………………. 49
3.1.3.4 Phân tích cân bng ngn hn – Mô hình ECM…………… .50

3.1.3.5 Phân tích mi quan h nhân qu gia lm phát và tng trng
kinh t theo phng pháp Granger…………………………. 52
3.1.3.6 Phân tích phân rã phng sai………………………………. 53
Kt lun kt qu ca mô hình đnh lng……………… 55
3.2 Mt s kin ngh nhm kim ch lm phát, n đnh tng trng
kinh t…………………………………………………………………… 55
3.2.1 Phi hp cht ch chính sách tài khóa và chính sách tin t… 56
3.2.2 Thc hin chính sách tài khóa tht cht, ct gim đu t
 công,
gim bi chi ngân sách nhà nc…………………………………………. 57
3.2.3 Kim ch nhp siêu, khuyn khích xut khu. Thúc đy sn xut,
kinh doanh, s dng tit kim nng lng……………………………… 58
3.2.4 Hn ch vic tng giá đin – nc – xng du……………… 58
3.2.5 Tng lng cho ngi lao đng………………………………. 59
3.2.6 Chng nhng hành vi trc li, tham nhng, lãng phí…………. 60
3.3 Hn ch ca mô hình nghiên cu và hng nghiên cu tip theo
…………………………………………………………………… 60
Kt lun chng 3……………………………………………………… 61
Kt lun chung…………………………………………………………. 62

Tài liu tham kho………………………………………………………. 63
Ph lc 1…………………………………………………………………. 65
Ph lc 2…………………………………………………………………. 67



DANH MC CH VIT TT

 ADB: Ngân hàng phát trin Châu Á

 ADF Test: Augmented Dickey- Fuller Test – Kim đnh DF m rng
 CPI: Ch s giá tiêu dùng
 DF Test: Dickey- Fuller Test – Kim đnh DF
 DNNN: Doanh nghip Nhà nc
 ECM: Error correction model – Mô hình sai s hiu chnh
 GDP: Tng sn phm quc ni
 GNP: Tng sn phm quc dân
 GSO: Tng cc Thng kê Vit Nam
 ICOR: Incremental Capital Output Ratio – H s s dng vn
 IMF: Qu
Tin t Quc t
 KPSS Test: Kwiatkowski-Phillips-Schmidt-Shin Test – Kim đnh KPSS
 NHNN: Ngân hàng Nhà nc
 NNP: Sn phm quc dân ròng
 PP Test: Philips and Perron Test – Phng pháp kim đnh PP
 VECM: Vector Error Correction Model – Mô hình c lng VECM
 VND: đng Vit Nam
 WB: Ngân hàng Th gii




DANH MC BNG

- Bng 1.1: Quyn s dùng tính ch s giá tiêu dùng thi k 2009-2014 ca
toàn quc…………………………………………………………………… 7
- Bng 2.1: Lm phát và tng trng kinh t giai đon 1995 -2010……….20
- Bng 2.2: Tc đ tng trng kinh t chung và ca các khu vc giai đon
1995 – 2010…………………………………………………………………24
- Bng 2.3: CPI ca Vit Nam và mt s quc gia Châu Á……………… 27

- Bng 2.4: Tc đ tng trng cung tin ca Vit Nam và các nc giai
đon t nm 2001 – 2010………………………………………………… 29
- B
ng 2.5: Thng kê các thi đim điu chnh t giá VND/USD ca NHNN
t nm 2002 – 2011…………………………………………………………30
- Bng 2.6: Vn đu t theo thành phn kinh t t 1995 -2010……………32
- Bng 2.7: ICOR Vit Nam giai đon t 1991 – 2010…………………….34
- Bng 3.1: Kt qu kim đnh nghim đn v…………………………… 45
- Bng 3.2: La chn bc tr ti u………………………………………46
- Bng 3.3: Bng kim đnh vt ma trn và giá tr riêng cc đi………….48
- Bng 3.4: Kt qu kim đnh nghim đn v ca phn d 
t.
……………50
- Bng 3.5: Kt qu phân tích cân bng ngn hn – Mô hình ECM………51
- Bng 3.6: Kt qu phân tích mi quan h nhân qu gia lm phát và tng
trng kinh t theo phng pháp Granger…………………………………53
- Bng 3.7: Kt qu phân tích phân rã phng sai……………………… 54




DANH MC HÌNH V

- Hình 2.1: Lm phát và tng trng kinh t giai đon 1995 -2010……… 23
- Hình 2.2: Tc đ tng trng kinh t chung và ca các khu vc giai đon
1995 -2010………………………………………………………………….25
- Hình 2.3: So sánh CPI ca Vit Nam và mt s quc gia Châu Á………27
- Hình 2.4: Tc đ tng trng cung tin ca Vit Nam và các nc giai đon
t nm 2001 – 2010……………………………………………………… 29
- Hình 2.5: Vn đu t theo thành phn kinh t t 1995 – 2010………… 33

- Hình 2.6: T l vn đu t so vi GDP tính theo giá nm 1994, t
nm
1999 – 2009………………………………………………………33
- Hình 2.7: ICOR Vit Nam giai đon t 1991 – 2010…………………….34


1

M U
1. Lý do chn đ tài
Lm phát và tng trng kinh t luôn là mi quan tâm hàng đu ca các
nhà nghiên cu kinh t và hoch đnh chính sách. Trong thi gian t nm
2007 đn nay, kinh t th gii có rt nhiu bin đng, trong đó ni bt là cuc
khng hong kinh t toàn cu dn đn nhng đ v tài chính, suy thoái kinh
t, làm cho tình hình kinh t nhiu nc trên th gii bt n, tc đ
tng
trng kinh t suy gim và lm phát tng cao  nhiu nc trong đó có Vit
Nam.
Trên th gii đã có rt nhiu nghiên cu v mi quan h gia lm phát
và tng trng bng các mô hình đnh lng. Mallik và Chowdhury (2001) đã
nghiên cu mi quan h gia lm phát và tng trng GDP ca 4 nc Nam
Á là: Bangladesh, n , Pakistan và Sri Lanka. Tác gi Mallik là ging viên
còn tác gi Chowdhury là Phó giáo s Khoa Kinh t - Tài chính, trng Kinh
t - Tài chính,
i hc Tây Sydney, vùng Maccathur, bang New South Wales,
Úc. Trong nghiên cu này, Mallik và Chowdhury (2001) đã s dng phng
pháp hi quy đng liên kt (cointegration regression) và mô hình sai s hiu
chnh ECM (Error Correction Model) đ xem xét mi quan h cùng chiu
gia tng trng và lm phát trong dài hn ca 4 nc này. Thêm vào các
kim đnh DF (Dickey- Fuller) và ADF (Augmented Dickey- Fuller), bài

nghiên cu còn s dng phng pháp kim đnh PP (Philips and Perron,
1988) đ kim đnh tính dng ca chui. ng thi, tác gi cng kim đnh
tính đ
ng liên kt ca hai bin ngu nhiên da trên th tc kim đnh hp lý
cc đi (maximum – likelihood test) đ xut bi Johansen (1988) và
Johansen- Juselius (1990).
2

Mc đích chính ca h là nghiên cu có hay không s tn ti mi quan
h ca tng trng kinh t và lm phát và nó có thuc bn cht hay không.
Các tác gi đã tìm thy hai kt qu quan tâm: Th nht, lm phát và tng
trng kinh t có quan h vi nhau mt cách chc chn. Th hai, tính nhy
cm ca lm phát đn s thay đi mc đ tng trng thì ln hn s
 nhy
cm ca tng trng đn s thay đi t l lm phát. Nhng kt qu này đóng
vai trò rt quan trng trong vic gi ý các chính sách. Mc đ lm phát va
phi thì có ích cho tng trng, nhng t l lm phát cao s nh hng tiêu
cc đn nn kinh t.
 Vit Nam cha có nhiu bài nghiên cu kt hp gia phân tích đnh
tính và mô hình đnh l
ng v mi quan h gia lm phát và tng trng kinh
t. Do vy, nghiên cu mi quan h gia lm phát và tng trng kinh t qua
các nm bng mô hình kinh t lng da trên phng pháp nghiên cu ca
các tác gi Mallik và Chowdhury (2001) càng tr nên cn thit. T vic
nghiên cu s tác đng qua li gia tng trng kinh t và lm phát s đa ra
các đ xut và bin pháp nhm n
đnh lm phát và thúc đy tng trng kinh
t. Chính vì th tôi chn nghiên cu đ tài “Lm phát và tng trng kinh t 
Vit Nam”.
2. Mc tiêu nghiên cu

Nghiên cu mi quan h gia lm phát và tng trng  Vit Nam qua
các nm, đc bit là trong thi gian t nm 1999 đn quí 1 nm 2011 c th:
- Lm phát và tng trng có mi quan h đng bin hay nghch bin
trong ng
n hn và trong dài hn.
- nh hng ca lm phát đn tng trng có nhiu hn nh hng ca
tng trng đn lm phát hay không.
3

- T kt qu nghiên cu đ xut các gii pháp thích hp nhm n đnh
lm phát, thúc đy tng trng kinh t.
3. i tng và phm vi nghiên cu
- i tng nghiên cu là din bin lm phát và tng trng kinh t
qua s liu ca ch s giá tiêu dùng CPI và GDP t nm 1999 đn quí 1 nm
2011 do Tng cc Thng kê Vit Nam công b và các s liu ca Qu ti
n t
th gii (IMF).
- Phm vi nghiên cu gii hn thi gian t nm 1999 đn quí 1 nm
2011 ca nn kinh t Vit Nam.
4. Phng pháp nghiên cu
S dng phng pháp nghiên cu đnh tính và đnh lng. Phng
pháp phân tích đnh tính qua mô t s liu thng kê và phân tích đnh lng
qua mô hình kinh t lng.
K tha các phng pháp và kt qu nghiên cu ca các nhà nghiên
cu trong và ngoài nc, bài nghiên c
u này s dng phng pháp hi quy
đng liên kt, mô hình sai s hiu chnh (ECM) và phng pháp phân tích
phng sai đ nghiên cu mi quan h trong ngn hn và dài hn gia tng
trng và lm phát  Vit Nam thi k nm 1999 – quí 1 nm 2011.
5. B cc ca lun vn

Ngoài phn m đu và kt lun, ni dung đ tài gm ba chng:
Chng 1: Lý lun chung v lm phát và t
ng trng kinh t.
Chng 2: Thc trng v lm phát và tng trng kinh t  Vit Nam.
Chng 3: Thc nghim đo lng mi quan h gia lm phát – tng
trng kinh t  Vit Nam và các kin ngh đ n đnh lm phát, thúc đy
tng trng kinh t.
4

CHNG 1
LÝ LUN CHUNG V LM PHÁT VÀ TNG TRNG KINH T

1.1 Tng quan v lm phát
1.1.1 Khái nim lm phát
- Theo Các Mác trong b t bn: lm phát là vic làm tràn đy các
kênh, các lung lu thông nhng t giy bc tha dn đn giá c tng vt.
- Nhà kinh t hc Samuelson cho rng: “lm phát xy ra khi mc chung
ca giá c và chi phí tng – giá bánh m, du xng, xe ô tô; tin lng, giá
đt, tin thuê t li
u sn xut tng”.
- Milton Friedmen thì quan nim: “ lm phát là vic giá c tng nhanh
và kéo dài”. Ông cho rng lm phát luôn và bao gi cng là mt hin tng
tin t.
- Theo quan đim ca các nhà kinh t hc hin đi thì lm phát là mt
cn bnh kinh niên ca mi nn kinh t hàng hóa – tin t. Các nhà kinh t
này cho rng biu hin ca lm phát là khi mc chung ca giá c hàng hóa và
chi phí sn xut đng th
i tng lên trong mt khong thi gian đ dài đ nhn
rõ xu hng này.
1.1.2 Phân loi lm phát

Cn c vào nhng tiêu thc khác nhau thì có nhiu cách phân loi lm
phát:
- Cn c vào kh nng d đoán thì lm phát đc phân thành hai loi
là: lm phát d đoán và lm phát ngoài d đoán.
- Cn c vào t l lm phát thì lm phát đc chia làm ba loi là: lm
phát va phi, lm phát phi mã và siêu lm phát.
5

1.1.2.1 Cn c vào kh nng d đoán
Lm phát có hai loi:
- Lm phát d đoán: lm phát din ra đúng nh d kin.
+ Khi lm phát d đoán xy ra thì dân chúng thng tìm cách gim
thit hi ca mình bng cách tính thêm mc trt giá vào nhng ch tiêu có
liên quan hoc chuyn t hình thc gi tin mt sang vàng, ngoi t mnh,
hàng hóa nu lm phát d đoán xy ra v
i t l lm phát cao.
+ Lm phát d đoán s to chi phí c hi ca vic gi tin và khi nhiu
ngi đ xô đi mua vàng, ngoi t hay hàng hóa thì s kích thích gia tng
lng tin giao dch. iu này s nh hng xu đn nn kinh t.
- Lm phát ngoài d đoán: là phn t l lm phát vt ra ngoài d đoán
ca mi ng
i.
T l lm phát thc = T l lm phát d đoán + T l lm phát ngoài
d đoán.
1.1.2.2 Cn c vào t l lm phát
Cn c vào t l lm phát thì lm phát có ba loi: lm phát va phi,
lm phát phi mã và siêu lm phát. T l lm phát: là t l tng ca mc giá
hàng hóa tiêu dùng và dch v.
- Lm phát va phi (lm phát mt con s
): t l lm phát cha đn

10%/nm. Các nc có nn kinh t phát trin thng duy trì lm phát va
phi nhm to mt cht xúc tác thúc đy nn kinh t phát trin.
- Lm phát phi mã (lm phát hai hoc ba ch s): t l lm phát tng t
10% đn 100%. Khi lm phát phi mã xy ra và tn ti lâu dài s gây ra nhng
tác hi nghiêm trng đn nn kinh t: đng tin mt giá, th
 trng tài chính
bt n, mi ngi tránh gi tin mt mà s gi vàng, ngoi t mnh hay tích
6

ly hàng hóa, dân chúng và các nhà đu t ngi b vn đu t. Sn xut b
đình tr và nn tài chính b phá hoi.
- Siêu lm phát: t l lm phát khong 1000%/nm tr lên. Siêu lm
phát him khi xy ra, ch xy ra khi có các bin c ln nh có chin tranh,
khng hong kinh t - chính tr… Khi đó s thâm ht ngân sách cao buc
chính ph phi phát hành tin rt nhiu đ bù đp, giá c
 hàng hóa tng gp
nhiu ln mi tháng. Siêu lm phát đc ví nh cn sóng thn s phá hy
toàn b hot đng ca nn kinh t.
Siêu lm phát dù him nhng đã xy ra, đin hình là  c t tháng
1/1922 đn tháng 11/1923 ch s giá c đã tng 10.000.000 ln.

1.1.3 Mt s ch tiêu đo lng lm phát
Ch s giá tiêu dùng (CPI – Consumer Price Index) và Ch s đ
iu
chnh GDP là hai ch s đo lng lm phát. Hai ch tiêu này đu có nhng u
đim và nhc đim, do vy tùy vào tình hình c th ca mi quc gia mà s
dng ch tiêu đo lng lm phát thích hp.
1.1.3.1 Ch s giá tiêu dùng (CPI – Consumer Price Index)
Ch s giá tiêu dùng (CPI) là mt ch tiêu thng kê phn ánh mc đ
bin đng qua thi gian v giá c ca các loi hàng hoá và dch v

tiêu dùng.
CPI là giá ca gi hàng hóa và dch v này so vi giá ca gi hàng hóa và
dch v nh vy trong mt nm c s nào đó.
Ch s giá tiêu dùng ph thuc vào r hàng hóa tiêu dùng và nm đc
chn làm gc.  Vit Nam, ch s giá tiêu dùng đc Tng cc Thng kê tính
và công b ln đu vào nm 1998 (trc đó là ch s giá bán l hàng hoá và
dch v) vi gc so sánh đc ch
n là nm 1995.
7

Tng cc Thng kê cp nht danh mc mt hàng đi din và quyn s
chi tiêu dùng cui cùng đ tính Ch s giá tiêu dùng  các nm: nm 2001 vi
nm gc so sánh đc chn là nm 2000; nm 2006 vi nm gc so sánh
đc chn là nm 2005
Tháng 10 nm 2009, Tng cc Thng kê đã tin hành cp nht quyn
s và danh mc mt hàng đi din cho thi k 2009 -2014. Tng s
 mt hàng
đi din trong “r” hàng hóa thi k 2009 - 2014 là 572 mt hàng, tng 78
mt hàng so vi “r” hàng hóa k trc.
Công thc tính ch s giá tiêu dùng: Ch s giá tiêu dùng  Vit Nam
thi k 2009 - 2014 đc tính theo công thc Laspeyres phù hp vi thông l
quc t và công thc áp dng tính CPI ca các thi k trc:

Trong đó:


Bng 1.1: Quyn s dùng tính ch s giá tiêu dùng thi k 2009 -2014
ca toàn quc

Mã Các nhóm hàng hóa và dch v Quyn s

(%)
C Tng chi cho tiêu dùng cui cùng
100,00
01 I- Hàng n và dch v n ung 39,93
8

Mã Các nhóm hàng hóa và dch v Quyn s
(%)
011
1. Lng thc 8,18
012
2. Thc phm 24,35
013
3. n ung ngoài gia đình 7,40
02 II-  ung và thuc lá, 4,03
03 III- May mc, m nón, giy dép 7,28
04 IV- Nhà , đin, nc, cht đt và VLXD 10,01
05 V- Thit b và đ dùng gia đình 8,65
06 VI- Thuc và dch v y t 5,61
07 VII- Giao thông 8,87
08 VIII- Bu chính vin thông 2,73
09 IX- Giáo dc 5,72
10 X- Vn hóa, gii trí và du lch 3,83
11 XI- Hàng hóa và dch v khác 3,34

(Ngun: GSO)
CPI có u đim là tính đc lm phát ti bt k thi đim nào cn c
vào r hàng hóa. Nhc đim ca ch s giá tiêu dùng CPI là không th đo
lng lm phát mt cách chính xác, do tác đng bi hai yu t sai lch là: sai
lch c cu và sai lch thay th. Sai lch c cu biu hin  ch r hàng hóa là

c đnh trong khi nhu cu tiêu dùng thay
đi. Sai lch thay th biu hin
ngi dân chuyn sang tiêu dùng hàng hóa thay th vi giá r hn. Do vy,
nu tính lm phát t CPI thì có th dn đn mt d báo lm phát quá mc vì
nhng mt hàng trong r đang tng giá còn nhng mt hàng ngoài r li đang
gim giá.
Bên cnh ch s giá tiêu dùng, lm phát còn đc đo lng bng ch s
giá tiêu dùng c bn. Ch s giá tiêu dùng c
 bn cng đc tính toán nh ch
9

s giá tiêu dùng nhng có hai nhóm hàng hóa b loi ra khi r hàng hóa là
lng thc thc phm và nng lng do hai loi hàng hóa này có giá nhy
cm, thng xuyên bin đng nên s làm cho vic đo lng lm phát thc t
không chính xác.
1.1.3.2 Ch s điu chnh GDP
Ch s điu chnh GDP phn ánh giá ca mt đn v sn lng đin
hình so vi giá ca nó trong n
m c s. Ch s điu chnh GDP còn đc gi
là ch s điu chnh giá ngm đnh ca GDP, là t l gia GDP danh ngha và
GDP thc t.
GDP danh ngha phn ánh giá tr ca hàng hóa và dch v tính bng giá
hin hành. GDP thc t phn ánh giá tr ca hàng hóa và dch v tính theo giá
c đnh (ca nm c s).

Ch s điu chnh GDP phn ánh giá c ca tt c các loi hàng hóa và
dch v đc sn xut ra. Tuy nhiên, ch s điu chnh GDP ch bao gm
nhng hàng hóa đc sn xut trong nc nên ch s này không phn ánh trc
tip s bin đng trong giá hàng nhp khu và ch s này ch tính đc lm
phát ca mt nm sau khi có báo cáo v GDP c

a nm đó.
1.1.4 Nguyên nhân gây ra lm phát
1.1.4.1 Lm phát do cu kéo
Lm phát do cu kéo xy ra do tng cu tng dn đn mc giá chung
ca hàng hóa tng. Lm phát do cu kéo rt nguy him cho nn kinh t, nht
là khi sn lng đã đt hoc vt mc sn lng tim nng.
10

Tng cu AD đc tính theo công thc sau:
AD = C + I + G + X – M ; trong đó:
C: chi tiêu ca h gia đình;
I: đu t trong nn kinh t;
G: chi tiêu ca chính ph;
X: xut khu; M: nhp khu
Do vy, nguyên nhân d cu do nn kinh t chi tiêu nhiu hn nng lc
sn xut nh:
- Chi tiêu ca các h gia đình tng đt bin do thu nhp tng hoc đc
Nhà nc min, gim thu…hoc do h
quyt đnh gim tit kim tng chi
tiêu lên, dn đn giá c ca nhng mt hàng này tng lên, tc đ lu thông
tin t s tng lên.
- Các doanh nghip tng đu t do d đoán các trin vng phát trin
kinh t kh quan trong tng lai.
- Chính ph tng chi tiêu cho đu t xây dng công trình công cng, c
s h tng, tng chi tiêu mua sm công, tng chi tiêu an ninh quc phòng…,
s
dn đn mc giá tng lên
- Khi nhu cu xut khu tng thì hàng hóa đ cung ng trong nc
gim dn đn mc giá trong nc tng lên.
1.1.4.2 Lm phát do chi phí đy hay lm phát đình đn

Lm phát này xy ra khi mt s loi chí phí đng lot tng lên trong
toàn b nn kinh t.
Khi chi phí sn xut tng lên nh: tin lng, giá nguyên nhiên vt liu,
chi phí đin, nc… s làm hn ch
kh nng sn xut ca doanh nghip và
11

h s tng giá bán. Lng hàng hóa cung ng s gim và giá c tng lên dn
đn lm phát xy ra.
1.1.4.3 Lm phát do sc  ca nn kinh t
Khi giá c hàng hóa c tng lên theo mt t l khá n đnh trong thi
gian dài thì t l lm phát này gi là t l lm phát .
Khi đó nn kinh t không có nhng thay đi ln nào v cung cu hàng
hóa. Loi lm phát này là lm phát d
đoán trc, t l lm phát này s đc
hch toán vào tt c các hp đng ca nn kinh t.
1.2 Tng trng kinh t
1.2.1 Khái nim tng trng kinh t
Tng trng kinh t là s gia tng thc t ca tng sn phm quc dân
GNP (Gross National Product); tng sn phm quc ni GDP (Gross
Domestic Product) hay sn phm quc dân ròng NNP (Net National Product)
trong mt thi k nht đ
nh. Các nhà kinh t thng s dng ch tiêu GDP đ
đo lng tng trng kinh t.
Tng sn phm trong nc (GDP) là tng thu nhp kim đc trong
nc. GDP gm c thu nhp mà ngi nc ngoài kim đc trong nc,
nhng không bao gm thu nhp mà ngi dân trong nc kim đc  nc
ngoài.
1.2.2 Các phng pháp đo lng GDP
1.2.2.1 Phng pháp chi tiêu

GDP = C + I + G + X – M
GDP = Tiêu dùng ca các h gia đình + Tng đu t
 + Chi tiêu ca
chính ph + Xut khu – Nhp khu.
12

1.2.2.2 Phng pháp thu nhp
GDP = W + i + R + 
GDP = Tin lng + Tin lãi + Tin thuê + Li nhun + Khu hao.
1.2.2.3 Phng pháp giá tr gia tng
n
GDP = ∑ VA
i

i=1
GDP = Tng giá tr gia tng ca tt c các ngành trong nn kinh t
= Tng giá tr đu ra – tng giá tr đu vào
1.3 Nhng nhân t tác đng đn lm phát và tng trng kinh t
Chính sách tài khóa và chính sách tin t là hai công c ch yu góp
phn thúc đy tng trng kinh t, kim soát lm phát. Do vy, đ đt đc
mc tiêu tng trng và lm phát đã đ ra, n đnh kinh t
 v mô thì cn thit
phi có s phi hp đng b ca chính sách tài khóa và chính sách tin t.
Tùy theo tng trng hp c th ca nn kinh t mà chính sách tài khóa “m
rng” hay “tht cht” kt hp vi chính sách tin t “tht cht” hay “ni lng”
đc thc hin.
- Chính sách tài khóa: là các quyt đnh ca chính ph v chi tiêu và thu
khóa đ điu tit m
c chi tiêu chung ca nn kinh t. Chính sách tài
khóa nh hng đn tng cung – tng cu ca nn kinh t.

Trong ngn hn, khi nn kinh t suy thoái (sn lng đang  di mc
sn lng tim nng) thì s dng chính sách tài khóa m rng có th s
giúp cho tng sn lng, thúc đy tng trng kinh t mà không làm
tng mc giá. Trong dài hn, tng cung là đng thng đng và không
13

ph thuc vào mc giá do vy nu nn kinh t có mc sn lng tim
nng hoc vt mc sn lng tim nng thì chính sách tài khóa m
rng s không phát huy tác dng, không làm tng sn lng mà ch làm
tng giá.
Khi nn kinh t đang tng trng quá nóng thì chính sách tài khóa tht
cht đc s dng đ gim tng cu, làm cho giá c gim xung dn
đn l
m phát gim.
- Chính sách tin t: là chính sách qun lý quy mô cung tin và mc đ
tng trng ca cung tin đ qua đó tác đng lên lãi sut. Chính sách
tin t bao gm vic thay đi các loi lãi sut nht đnh hoc vic quy
đnh mc d tr bt buc ca các Ngân hàng thng mi.
Theo mô hình tng cung – tng cu thì chính sách tin t tác đng đn
tng trng kinh t trong ngn h
n. Trong dài hn, chính sách tin t
không làm tng trng kinh t mà tác đng làm tng lm phát. Do vy,
vic xây dng và thc hin chính sách tin t “tht cht” hay “ni lng”
phù hp vi tình trng “sc khe” ca nn kinh t là vô cùng quan
trng.
Nu chính sách tin t “tht cht” đc thc hin trong dài hn đ kim
ch lm phát s làm cho tht nghip tng, tng tr
ng kinh t chm li
do nhu cu đu t và tiêu dùng gim. Khi chính sách tin t “ni lng”
đc thc hin trong thi gian dài hn s dn đn tình trng lm phát

tng, không làm tng trng kinh t.
1.4 Mi quan h gia lm phát và tng trng kinh t
Có rt nhiu nghiên cu ca các nhà kinh t v mi quan h gia lm
phát và tng trng kinh t. Tùy theo t l l
m phát s có s nh hng tích
cc hay tiêu cc đn tng trng kinh t. Do vy, lm phát phi đc chính
14

ph các nc kim soát vì t l lm phát thp s thúc đy tng trng kinh t
nhng t l lm phát cao s có nhng nh hng tiêu cc đn nn kinh t.
- Trng phái tin t cho rng trong ngn hn, khi lng cung tin tng
nhm góp phn thúc đy tng trng kinh t thì lm phát cng s gia tng nên
lm phát và tng trng kinh t có mi quan h
 cùng chiu.
- Theo quan đim ca thuyt trng tin, trong dài hn thì giá c b nh
hng bi cung tin ch không thc s tác đng lên tng trng. Lm phát
xy ra nu cung tin tng nhanh hn tc đ tng trng kinh t. Nu gi cung
tin và h s to tin n đnh thì tng trng cao s làm gim lm phát.
- Theo lý thuyt ca Keynes, có s
 đánh đi gia lm phát và tng
trng trong ngn hn. Ngha là, mun tng trng cao thì phi chp nhn
mt t l lm phát nht đnh. Trong giai đon này, tc đ lm phát và tng
trng cùng chiu. Sau giai đon này, lm phát tip tc tng đ thúc đy tng
trng thì GDP cng không tng thêm mà có xu hng gim đi.
- Mi quan h gia l
m phát và tng trng vn là vn đ đc bàn đn
nhiu c lý thuyt và thc nghim. Bt ngun t bi cnh ca Châu M Latin
vào thp niên 1950, vn đ đã đc tranh lun lâu dài gia ch ngha cu trúc
và tin t. Ch ngha cu trúc cho rng lm phát cn thit cho tng trng
kinh t, trong khi đó ch ngha tin t cho rng l

m phát gây bt li cho s
phát trin kinh t. Có hai khía cnh tranh lun: (a) bn cht ca mi quan h
nu nó tn ti và (b): mt nguyên nhân. Friedman (1973:41) đã tóm tt mt
cách ngn gn không đi đn kt lun bn cht ca mi quan h gia lm phát
và tng trng kinh t: “ v phng din lch s, các phi hp có th đã xy
ra: lm phát cùng hoc không cùng v
i tng trng, không lm phát vi
không hoc có tng trng”.