B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP H CHÍ MINH
*********
TRN V KHNG
TÀI :
QUN TR RI RO TÍN DNG THEO
HIP C BASEL
TI NGÂN HÀNG TMCP
CÔNG THNG VIT NAM
LUN VN THC S KINH T
TP. H CHÍ MINH NM 2010
B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP H CHÍ MINH
TRN V KHNG
QUN TR RI RO TÍN DNG THEO
HIP C BASEL
TI NGÂN HÀNG TMCP
CÔNG THNG VIT NAM
CHUYÊN NGÀNH : KINH T TÀI CHÍNH NGÂN HÀNG
MÃ S : 60.31.12
LUN VN THC S KINH T
NGI HNG DN : TS NGUYN TH LOAN
TP. H CHÍ MINH NM 2010
un vn cao hc Trang 1/11
LI CAM OAN
Tôi xin cam oan lun vn này do chính tôi thc hin.
Tt c các thông tin, s liu trích dn có ngun gc áng tin cy.
Tác gi
Trn V Khng
Lun vn cao hc Trang 2/11
È TÀI :
QUN TR RI RO TÍN DNG THEO HIP C BASEL
TI NH TMCP CÔNG THNG VIT NAM
MC LC :
CHNG 1 : LÝ LUN V RI RO TÍN DNG, QUN TR RI RO TÍN DNG
VÀ HIP C BASEL
1.1. Hot ng tín dng ti Ngân hàng 1
1.1.1 Khái nim : 1
1.1.2 Bn cht ca tín dng : 1
1.1.3. Phân loi hot ng tín dng : 2
1.1.4. Vai trò ca tín dng ngân hàng i vi nn kinh t : 3
1.2. Ri ro tín dng trong hot ng ca các NHTM 3
1.2.1. Khái nim v ri ro tín dng: 3
1.2.2. Phân loi n theo quyt nh 493/2005/Q-NHNN 4
1.2.3. Tác ng ca ri ro tín dng : 5
1.2.3.1. i vi Ngân hàng 5
1.2.3.2. i vi nn kinh t 6
1.2.3.3. i vi khách hàng 6
1.3. Qun lý ri ro tín dng trong hot ng ca ngân hàng thng mi 6
1.3.1. Ni dung Qun lý ri ro tín dng trong hot ng ca NHTM : 6
1.3.2. o lng ri ro tín dng:7
1.3.2.1 Mô hình nh tính v ri ro tín dng Mô hình 6C : 8
1.3.2.2. Mô hình im s Z: 8
1.3.2.3. Mô hình im s tín dng tiêu dùng: 9
1.3.2.4. Mô hình xp hng ca Moody và Standard & Poor: 9
1.4. Các tiêu chun quc t trong vic qun tr ri ro tín dng Hip c Basel.10
1.4.1. Gii thiu s lc v Basle I và các nguyên tc 10
1.4.2. Hip c Basel 2 và các nguyên tc 12
1.4.2.1. Hip c Basel 2: 12
Lun vn cao hc Trang 3/11
1.4.2.2. Các nguyên tc ca Basel II : 13
1.4.3. Tác dng ca Basel II i vi Qun tr ri ro tín dng ti NH: 14
1.5. Nguyên nhân dn n ri ro tín dng 16
1.6. Phòng nga và x lý ri ro tín dng theo hip c Basel 2: 17
1.7. Kinh nghim qun lý ri ro tín dng ti ING -Tp oàn Ngân hàng Hà Lan:
1.7.1. Mô hình qun tr ri ro hot ng:. 19
1.7.2. Các công c s dng trong quá trình qun lý ri ro hot ng: 20
1.8. Bài hc kinh nghim i vi VIETINBANK trong công tác qun tr ri ro tín
dng : 22
CHNG 2 : THC TRNG HOT NG TÍN DNG VÀ QUN TR RI
RO TÍN DNG TI VIETINBANK :
2.1. Tng quan v NH TMCP Công Thng Vit Nam 23
2.1.1.Quá trình hình thành và phát trin 23
2.1.2. Các thành tu 24
2.1.3. Kt qu hot ng kinh doanh trong nhng nm gn ây 24
2.2. Thc trng hot ng tín dng và Ri ro tín dng ti NHCT 20
2.2.1. Thc trng hot ng tín dng ti các NHCT 26
2.2.1.1. Tng trng d n hng nm 26
2.2.1.2. Phân tích C cu d n cho vay 27
2.2.2. Thc trng ri ro tín dng và công tác qun tr ri ro tín dng 31
2.3. ánh giá công tác qun tr ri ro tín dng ti NHCT 33
2.3.1. Nhng mt làm c 33
2.3.1.1. VIETINBANK ã C cu li n, lành mnh hóa tài chính,
nâng cao nng lc tài chính 33
2.3.1.2. VIETINBANK ã C cu li t chc, hot ng qun lý 34
2.3.1.3. VIETINBANK ã Chuyn i mô hình t chc b máy qun
lý tín dng 36
2.3.1.4. VIETINBANK ã Xây dng quy trình thm nh tín dng theo
tiêu chun ISO 36
Lun vn cao hc Trang 4/11
2.3.1.5. VIETINBANK ã Xây dng h thng kim tra kim soát ni
b qun lý các mt nghip v hot ng toàn NH 37
2.3.1.6. VIETINBANK ã Xây dng h thng thông tin phòng nga
ri ro trong h thng NHCTVN 37
2.3.1.7. VIETINBANK ã Trích lp d phòng ri ro theo thông l
Ngân hàng quc t 37
2.3.1.8.VIETINBANK ãThành lp công tyqun lý n và khai thác tài sn 38
2.3.1.9. VIETINBANK ã thc hin công khai thông tin trên các
phng tin thông tin i chúng: 38
2.3.1.10. VIETINBANK ã tng cng kh nng qun tr nhân s 39
2.3.2.Mt s mt hn ch trong công tác qun tr ri ro tín dng NHCTVN: 39
2.3.2.1. V an toàn vn ti thiu: 39
2.3.2.2. V c cu u t và các sn phm tín dng: 39
2.3.2.3. V mô hình qun tr ri ro tín dng 40
2.3.2.4. V trích lp d phòng ri ro tín dng: 41
2.3.2.5. V h thng công ngh thông tin: 41
2.4. Mt s li nghip v thng mc phi trong công tác tín dng và nguyên nhân : 42
2.4.1. Mt s li nghip v thng mc phi trong công tác tín dng 42
2.4.1.1. Thm nh phng án, d án : 43
2.4.1.2. V tài sn bo m : 43
2.4.1.3. V gii ngân, kim tra s dng vn vay : 44
2.4.1.4. Tn ti trong x lý n có vn : 45
2.4.1.5. X lý khon vay, thc hin phân loi n trên chng trình 46
2.4.2. Nhng nguyên nhân dn n ri ro tín dng ti NHCT : 46
2.4.2.1 Nguyên nhân ri ro thuc v phía NHCT : 47
2.4.2.2. Nguyên nhân ri ro thuc v phía khách hàng 48
2.4.2.3. Nguyên nhân khách quan 50
CHNG 3 : NHNG GII PHÁP V QUN LÝ RI RO TÍN DNG TI
NH TMCP CÔNG THNG VIT NAM
3.1. V phía Ngân hàng Công Thng : 52
Lun vn cao hc Trang 5/11
3.1.1. Gii pháp chung : 52
3.1.1.1. V nh hng công tác tín dng ca NHCTVN : 52
3.1.1.2. Nâng cao nng lc tài chính ngân hàng: 53
3.1.1.3. Hoàn thin h thng qun tr ri ro theo tiêu chun và chun
mc ngân hàng quc t: 54
3.1.1.4.Xây dng h thng vn bn ch , quy ch, quy trình, th tc
cp tín dng 55
3.1.1.5. Xây dng các gii hn an toàn trong hot ng tín dng 55
3.1.1.6. Thc hin a dng hóa sn phm tín dng và các sn phm
dch v ngân hàng : 56
3.1.1.7. Gii pháp v công ngh: 57
3.1.2. Các gii pháp v nghip v : 57
3.1.2.1. Gii pháp cp bách cho tình hình hin nay 57
3.1.2.2. Gii pháp v công tác tín dng: 60
3.1.2.3. Hoàn thin quy trình cp tín dng 62
3.1.2.4. Hoàn thin h thng chm im và xp hng khách hàng 65
3.1.2.5.Thành lp b phn nghiên cu, phân tích và d báo kinh t v mô 67
3.1.2.6. Nâng cao tính chuyên nghip khách quan trong thm nh tài
sn bo m: 68
3.1.2.7. Nâng cao vai trò kim tra, kim soát ni b hot ng ngân hàng: 69
3.1.2.8. Thc hin nghiêm túc trích lp d phòng ri ro : 69
3.1.2.9. Qun lý cht ch và x lý nhanh chóng các khon n xu: 70
3.1.2.10. Bo m an toàn tài sn ngân hàng và khách hàng: 71
3.1.3. Gii pháp v con ngi: 72
3.1.3.1. Nâng cao nng lc trình cán b 72
3.1.3.2. Nâng cao nng lc i ng cán b qun lý 72
3.2. Các Kin ngh v phía NHNN 73
3.2.1 C cu li cn bn, toàn din t chc và hot ng ca NHNN 73
3.2.2. Hoàn thin h thng pháp lut ngân hàng, hoàn thin c ch chính sách
v qun lý nhà nc trong lnh vc tài chính- tin t: 74
Lun vn cao hc Trang 6/11
3.2.3. Nâng cao nng lc ca NHNN v qun lý, iu hành chính sách tin t-
tín dng: 74
3.2.4. Xây dng h thng thanh tra, giám sát các mt hot ng ngân hàng
theo tiêu chun thông l ngân hàng quc t: 74
3.2.5. Hòan thin h thng cung cp thông tin, phòng nga ri ro kp thi
chính xác cho các t chc tín dng: 76
3.2.6. Xây dng h thng các ch tiêu xp loi, ánh giá khách hàng thng
nht cho các TCTD: 77
3.3. Các Kin ngh v phía Chính ph: 77
KT LUN 80
Lun vn cao hc Trang 7/11
DANH MC CÁC CH VIT TT
BCTC : Báo cáo tài chính
BH : Bo him
CBTD : Cán b tín dng
DA : D án
DN : Doanh nghip
H : Hp ng
HQT : Hi ng qun tr
HTD : Hp ng tín dng
KH : Khách hàng
KTKSNB : Kim tra kim soát ni b
NH : Ngân hàng
NHNN : Ngân hàng nhà nc
NHTM : Ngân hàng thng mi
PA : Phng án
QSD : Quyn s dng t
RRTD : Ri ro tín dng
TCTD : T chc tín dng
TNHH : Công ty trách nhim hu hn
TSB : Tài sn bo m
VIETINBANK : Ngân hàng TMCP Công Thng Vit Nam
Lun vn cao hc Trang 8/11
DANH MC BNG BIU
Bng 1.1: Trng s ri ro theo loi tài sn
Bng 1.2 : So sánh hip c Basel
Bng 2.1 : Kt qu thc hin mt s ch tiêu nm 2010
Bng 2.2 : Mt s ch tiêu tài chính ti Vietinbank
Bng 2.3 : phân tích d n cho vay theo loi hình doanh nghip
Bng 2.4 : Phân tích d n cho vay theo ngành kinh t
Bng 2.5 : D n cho vay theo thi gian
Bng 2.6 : Phân tích cht lng n cho vay
Bng 2.7 : T l trích d phòng ri ro tín dng theo quy nh ca NHNN Vit Nam
Bng 2.8. Thng kê các li ri ro tác nghip
Bng 3.1. Phân loi nhóm n khách hàng
DANH MC HÌNH
Hình 2.1 : Tc tng trng tài sn-ngun vn
Hình 2.2 : Phân tích bin ng d n ca NHCT
Hình 2.3 : D n cho vay theo loi hình kinh t
Hình 2.4 : D n cho vay theo ngành kinh t
Hình 2.5 : D n cho vay theo thi gian
Hình 2.6: T l an toàn vn 2006-2010 ti VietinBank
Hình 2.7. Mô hình t chc qun lý ri ro
Hình 2.8 : Nguyên nhân các khon n có vn
Hình 3.1: Quy trình Arrow
Lun vn cao hc Trang 9/11
PHN M U:
1- Lý do chn tài :
Hot ng tín dng là nghip v ch yu ca h thng ngân hàng thng mi
Vit Nam, mang li 80-90% thu nhp ca mi ngân hàng, tuy nhiên ri ro ca nó
cng không nh. Ri ro tín dng cao quá mc s nh hng rt ln n hot ng
kinh doanh ngân hàng. ng trc nhng thi c và thách thc ca tin trình hi
nhp kinh t quc t, vn nâng cao kh nng cnh tranh ca các ngân hàng thng
mi trong nc vi các ngân hàng thng mi nc ngoài, mà c th là nâng cao
cht lng tín dng, gim thiu ri ro ã tr nên cp thit.
Bên cnh ó, tình hình kinh t th gii ang din bin phc tp và nguy c
khng hong tín dng tng cao. Vit Nam là mt nc có nn kinh t m nên không
tránh khi nhng nh hng ca nn kinh t th gii. ng trc tình hình ó, òi
hi các ngân hàng thng mi Vit Nam phi nâng cao công tác qun lý ri ro tín
dng, hn ch n mc thp nht có th nhng nguy c tim n gây nên ri ro.
Thc t t u nm 2010 n nay, tình hình n xu ca các NHTM nói chung
và ca NHCT nói riêng ang có chiu hng gia tng, nh hng n an toàn n s
h thng ngân hàng và ca nn kinh t. Vì vy, nâng cao hiu qu qun tr ri ro tín
dng ca NHCT theo chun mc và thông l ngân hàng quc t trong giai on hin
nay, Tôi chn nghiên cu tài : QUN TR RI RO TÍN DNG THEO HIP
C BASEL TI NGÂN HÀNG TMCP CÔNG THNG VIT NAM
2. Mc tiêu, ý ngha nghiên cu tài :
tài nhm vào các mc tiêu và ý ngha sau:
- i sâu nghiên cu tm quan trng ca công tác qun tr ri ro, ni dung
qun tr ri ro tín dng theo chun mc và thông l ngân hàng th gii hin nay ang
áp dng- hip c Basel, nghiên cu mt s kinh nghim v công tác qun tr ri ro
ca mt s ngân hàng nc ngoài rút ra nhng bài hc kinh nghim cho công tác
qun tr ri ro tín dng ca NHCT VN.
- Liên h thc trng qun lý ri ro tín dng ca NHCT, qua ó rút ra nhng
mt làm tt và nhng mt còn hn ch trong qun tr ri ro tín dng, tìm ra nguyên
nhân ca ri ro tín dng.
Lun vn cao hc Trang 10/11
- Qua nhng nghiên cu trên, tài kin ngh mt s gii pháp i vi
NHNN, Chính ph, NHCT nhm nâng cao hiu qu công tác qun tr ri ro tín dng
ca NHCT, giúp cho NHCT xây dng c mô hình qun lý ri ro tín dng hiu
qu, góp phn vào hiu qu hot ng chung ca NHCT VN.
3. Phng pháp nghiên cu :
phù hp vi ni dung, yêu cu, mc ích ca tài ra, phng pháp
c thc hin trong quá trình nghiên cu gm phng pháp so sánh, phân tích kt
hp vi phng pháp iu tra chn mu và h thng hoá. Bên cnh ó, tài cng
vn dng kt qu nghiên cu ca các công trình khoa hc liên quan làm phong
phú và sâu sc hn các c s khoa hc và thc tin ca tài.
4. i tng và phm vi nghiên cu :
- i tng nghiên cu ca tài là tp trung nghiên cu ri ro trong hot
ng tín dng, phân tích ni dung và các tiêu chun qun lý ri ro tín dng theo
thông l ngân hàng quc t - hip c Basel cng nh nhng kinh nghim các ngân
hàng nc ngoài trong công tác qun tr ri ro tín dng.
- Phm vi nghiên cu ca tài là nghiên cu thc trng công tác qun tr ri
ro tín dng ca NHCT, nhng mt làm tt và nhng hn ch trong vic ng dng các
tiêu chun và chun mc ngân hàng quc t - hip c Basel v qun tr ri ro tín
dng .
5. Ý ngha khoa hc và thc tin ca tài nghiên cu:
tài nghiên cu da trên thc trng hot ng tín dng ca VietinBank.
Tác gi phân tích thc trng kt hp vi các nghiên cu, lý lun v qun tr ri ro
ngân hàng theo tiêu chun quc t -Hip c Basel cng nh kinh nghim bn thân,
ng nghip trong quá trình tham gia hot ng trong lnh vc ngân hàng a ra
các ý kin, nhn nh, gii pháp, nhm gim thiu ri ro tín dng trong hot ng
ca VietinBank.
Qua vic nghiên cu các nguyên nhân dn n ri ro trong hot ng tín dng
và xut gii pháp nhm hn ch ri ro, tác gi mong mun nhng suy ngh,
xut và nhng gì mình hc hi c s giúp ích cho công vic thc t, t ó góp
phn nâng cao mc hiu qu và an toàn trong hot ng tín dng ti Vietinbank,
Lun vn cao hc Trang 11/11
và xa hn na, mong mun tài nghiên cu s c áp dng trong hot ng ca
các NHTMVN.
6. B cc ca tài:
CHNG 1 : LÝ LUN V RI RO TÍN DNG, QUN TR RI RO TÍN DNG
VÀ HIP C BASEL
CHNG 2 : THC TRNG HOT NG TÍN DNG VÀ QUN TR RI
RO TÍN DNG TI VIETINBANK
CHNG 3 : NHNG GII PHÁP V QUN TR RI RO TÍN DNG TI
NH TMCP CÔNG THNG VIT NAM
n Vn Cao Hc 1/80
Ý LUN V RI RO TÍN DNG, QUN TR RI
RO TÍN DNG VÀ HIP C BASEL
1.1. Hot ng tín dng ti Ngân hàng :
1.1.1. Khái nim tín dng :
Tín dng là mt giao dch v tài sn (tin hoc hàng hóa) gia bên cho vay
(ngân hàng và các nh ch tài chính khác) và bên i vay (cá nhân, doanh nghip và
các ch th khác), trong ó bên cho vay chuyn giao tài sn cho bên i vay s dng
trong mt thi hn nht nh theo tha thun, bên i vay có trách nhim hoàn tr vô
iu kin vn gc và lãi cho bên cho vay khi n hn thanh toán.
Cn c theo khon 01 Ðiu 03 ca Quy ch cho vay ca T chc Tín dng
ivi khách hàng (ban hành kèm theo Quyt nh s 1627/2001/QÐ-NHNN ngày
31/12/2001 ca Thng c Ngân hàng Nhà nc) thì Cho vay là mt hình thc cp
tín dng, theo ó T chc Tín dng giao cho khách hàng s dng mt khon tin
s dng vào mc ích và thi gian nht nh theo tha thun vi nguyên tc có hoàn
tr c gc và lãi.
1.1.2. Bn cht ca tín dng :
T khái nim trên, bn cht ca tín dng là mt giao dch v tài sn trên c s
hoàn tr và có các c trng sau:
- Tài sn giao dch trong quan h tín dng ngân hàng bao gm hai hình thc là
cho vay (bng tin) và cho thuê (bt ng sn và ng sn).
- Xut phát t nguyên tc hoàn tr, vì vy ngi cho vay khi chuyn giao tài
sn cho ngi i vay s dng phi có c s tin rng ngui i vay s tr úng hn.
Ðây là yu t ht sc c bn trong qun tr tín dng.
- Giá tr hoàn tr thông thung phi ln hn giá tr lúc cho vay, hay nói cách
khác là ngi i vay phi tr thêm phn lãi ngoài vn gc.
- Trong quan h tín dng ngân hàng, tin vay c cp trên c s bên i vay
cam kt hoàn tr vô iu kin cho bên cho vay khi n hn thanh toán.
Lun Vn Cao Hc 2/80
i hot ng tín dng :
Phân loi cho vay là vic sp xp các khon cho vay theo tng nhóm da trên
mt s tiêu thc nht nh. Vic phân loi cho vay có c s khoa hc là tin
thit lp các quy trình cho vay thích hp và nâng cao hiu qu qun tr ri ro tín
dng. Phân loi cho vay da vào các cn c sau ây:
- Da vào mc ích ca cho vay, hot ng tín dng có th phân chia thành các loi
sau:
+ Cho vay phc v sn xut kinh doanh công thng nghip.
+ Cho vay tiêu dùng cá nhân.
+ Cho vay kinh doanh bt ng sn.
+ Cho vay sn xut nông nghip.
+ Cho vay kinh doanh xut nhp khu
- Da vào thi hn cho vay, hot ng tín dng có th phân chia thành các loi sau:
+ Cho vay ngn hn: là loi cho vay có thi hn n 1 nm. Mc ích ca loi
cho vay này thng là nhm tài tr cho vic u t vào tài sn lu ng.
+ Cho vay trung hn: là loi cho vay có thi hn trên 1 n 5 nm. Mc ích
ca loi cho vay này là nhm tài tr cho vic u t vào tài sn c nh.
+ Cho vay dài hn: là loi cho vay có thi hn trên 5 nm. Mc ích ca loi
cho vay này thng là nhm tài tr u t vào các d án u t.
- Da vào mc tín nhim ca khách hàng, hot ng tín dng có th phân chia
thành các loi sau:
+ Cho vay không có bo m: là loi cho vay không có tài sn th chp, cm
c hoc bo lãnh ca ngi khác mà ch da vào uy tín ca bn thân khách hàng vay
vn quyt nh cho vay.
+ Cho vay có bo m: là loi cho vay da trên c s các bo m cho tin
vay nh th chp, cm c hoc bo lãnh ca mt bên th ba nào khác.
- Da vào phng thc cho vay, hot ng tín dng có th phân chia thành các loi
sau:
+ Cho vay theo món vay: là loi cho vay mà mi ln vay vn, khách hàng và
t chc tín dng thc hin th tc vay vn cn thit và ký kt hp ng tín dng.
Lun Vn Cao Hc 3/80
+ Cho vay theo hn mc tín dng: là loi cho vay mà t chc tín dng và
khách hàng xác nh và tha thun mt hn mc tín dng duy trì trong mt khong
thi gian nht nh.
+ Cho vay theo hn mc thu chi: là vic cho vay mà t chc tín dng tha
thun bng vn bn chp thun cho khách hàng chi vt s tin có trên tài khon
thanh toán ca khách hàng.
a tín dng ngân hàng i vi nn kinh t :
Th nht, tín dng ngân hàng thúc y s ra i và phát trin ca các doanh
nghip, ca các thành phn kinh t theo mc tiêu phát trin kinh t ca t nc.
Th hai, tín dng là òn by kinh t thc hin tái sn xut m rng, ng
dng công ngh, k tut tiên tin hin i, nâng cao nng sut và hiu qu kinh t,
to ra nhiu sn phm hàng hóa tiêu dùng ni a và xut khu.
Th ba, tín dng ngân hàng là công c tài tr cho các d án to công n vic
làm, tng thu nhp, thc hin mc tiêu xoá ói gim nghèo và các chng trình, d
án mang tính xã hi khác .
Th t, tín dng ngân hàng thúc y quá trình tích t tp trung vn sn xut
m rng quá trình phân công lao ng xã hi và hp tác kinh t trong nc và quc
t .
Th nm, thông qua hot ng tín dng ngân hàng, nhà nc có th kim soát
các hot ng sn xut kinh doanh trong nn kinh t ra các bin pháp chính
sách qun lý kinh t và pháp lý phù hp . Nhà nc có th iu chnh c cu kinh t
và hot ng ca các thành phn kinh t thông qua các chính sách u ãi v lãi xut
và các iu kin cho vay cho các doanh nghip u t sn xut theo mc tiêu nh
hng kinh t ca nhà nc .
1.2. Ri ro tín dng trong hot ng ca các NH :
1.2.1. Khái nim v ri ro tín dng NH :
Kinh doanh NH là kinh doanh ri ro, theo ui li nhun vi ri ro chp nhn
c là bn cht ngân hàng. Theo Henie Van Greuning Sonja Brajovic Bratanovic:
Ri ro tín dng c nh ngha là nguy c mà ngi i vay không th chi tr tin lãi
hoc hoàn tr vn gc so vi thi hn ã n nh trong hp ng tín dng. ây là
Lun Vn Cao Hc 4/80
thuc tính vn có ca hot ng ngân hàng. Ri ro tín dng tc là vic chi tr b trì
hoãn, hoc ti t hn là không chi tr c toàn b. iu này gây ra s c i vi
dòng chu chuyn tin t và nh hng ti kh nng thanh khon ca NH (The World
Bank).
Theo khon 1 iu 2 Quy nh v phân loi n, trích lp và s dng d phòng
x lý ri ro tín dng trong hot ng NH ca t chc tín dng ban hành kèm theo
Quyt nh 493/2005/Q-NHNN ngày 22/4/2005 ca Thng c NH Nhà nc, ri
ro tín dng là kh nng xy ra tn tht trong hot ng NH ca t chc tín dng
do khách hàng không thc hin hoc không có kh nng thc hin ngha v ca
mình theo cam kt.
i n theo quyt nh 493/2005/Q-NHNN :
Nhóm 1 (n tiêu chun) bao gm:
- Các khon n trong hn và TCTD ánh giá có kh nng thu hi y c
gc và lãi úng hn;
- Các khon n quá hn di 10 ngày và TCTD ánh giá là có kh nng thu
hi y gc và lãi b quá hn và thu hi y gc và lãi úng thi hn còn li;
- Các khon n khác c phân vào nhóm 1 theo quy nh
Nhóm 2 (n cn chú ý ) bao gm:
- Các khon n quá hn t 10 n 90 ngày;
- Các khon n iu chnh k hn ln u
- Các khon n khác c phân vào nhóm 2 theo quy nh
Nhóm 3 (n di tiêu chun) bao gm:
- Các khon n quá hn t 91 ngày n 180 ngày;
- Các khon n gia hn ti hn tr n ln u;
- Các khon n c min hoc gim lãi do khách hàng không kh nng
thanh toán lãi y theo hp ng tín dng;
- Các khon n khác c phân vào nhóm 3 theo quy nh.
Nhóm 4 (N nghi ng) bao gm:
- Các khon n quá hn t 181 n 360 ngày;
Lun Vn Cao Hc 5/80
- Các khon n c cu thi hn tr n ln u quá hn di 90 ngày theo thi
hn tr n c c cu li ln u;
- Các khon n c cu li thi gian tr n ln th hai;
- Các khon n khác c phân vào nhóm 4 theo quy nh.
Nhóm 5 (N có kh nng mt vn) bao gm:
- Các khon n quá hn trên 360 ngày;
- Các khon n c cu li thi gian tr n ln u quá hn t 90 ngày tr lên
theo thi hn tr n c c cu li ln u;
- Các khon n c cu ln th hai quá hn theo thi hn tr n c c cu ln
th hai;
- Các khon n c cu li thi hn tr n ln th ba tr lên;
- Các khon n khoanh, n ch x lý;
- Các khon n khác c phân vào nhóm nm theo quy nh.
Bên cnh ó , quy nh này cng nêu rõ, thi gian th thách thng hng n
(ví d t nhóm 2 lên nhóm 1) là 6 tháng i vi khon n trung dài hn và 03 tháng
i vi khon n ngn hn k t ngày khách hàng tr y gc và lãi ca khon vay
b quá hn hoc khon n c c cu li thi hn tr n. Và toàn b d n ca khách
hàng ti các TCTD c phân vào cùng mt nhóm n ví d: khách hàng có hai khon
n tr lên ti các TCTD mà có bt c mt khon n nào c phân vào nhóm có ri
ro cao hn các khon n còn li thì toàn b các khon n còn li ca khách hàng phi
c TCTD phân vào nhóm n có ri ro cao nht ó
ng ca ri ro tín dng :
1.2.3.1. i vi Ngân hàng:
Do không thu hi c n (gc, lãi và các loi phí) làm cho ngun vn NH b
tht thoát, trong khi NH vn phi chi tr tin lãi cho ngun vn hot ng, làm cho
li nhun b gim sút, thm chí nu trm trng hn thì có th b phá sn.
Ngoài ra hot ng ca mt NH trong mt quc gia có liên quan n h thng
NH và nn kinh t, xã hi. Vì vy nu mt NH có kt qu hot ng xu, thm chí
dn n mt kh nng thanh toán và phá sn thì s có nhng tác ng dây chuyn
nh hng xu các NH và nn kinh t, xã hi. Nu không có s can thip kp thi
Lun Vn Cao Hc 6/80
ca NHNN và Chính ph thì tâm lý s mt tin s lây lan n toàn b ngi gi tin
và h s ng lot rút tin ti các NHTM làm cho các NH khác vô hình chung cng
ri vào tình trng mt kh nng thanh khon.
1.2.3.2. i vi nn kinh t:
Hot ng ca NH có liên quan trc tip n nn kinh t, các xí nghip và
dân c. Vì vy khi ri ro làm phá sn mt s NH t ó lan sang các NH khác làm
cho dân chúng mang mt tâm lý s hãi nên dn n tính trng rút tin trc thi hn.
Nh th h thng NH b rung chuyn và s tác ng xu n nn kinh t. Giá c bin
ng, vic sn xut kinh doanh ca doanh nghip b ình n, kh nng tr n gp
khó khn dn n tình trng óng ca làm cho nn tht nghip ngày càng gia tng, t
nn xã hi bùng phát, ng tin mt giá tình trng kinh t vn ã khó khn nay li
càng khó khn hn nu không cu giãn c có th dn n khng hong nn kinh
t.
1.2.3.3. i vi khách hàng :
Nu ri ro xy ra t phía ngân hàng, khách hàng có th mt vn dn n khó
khn trong sn xut kinh doanh .
Mt khác nu ri ro xy ra i vi chính khách hàng, các khon n ca h s
tr thành các khon n khó òi, gây khó khn và nh hng n quan h ca h i
vi ngân hàng. Khi ó khách hàng cn vn h buc phi quan h vi các ngân hàng
khác và phi chu mt khong thi gian tìm hiu gây trì hoãn cho quá trình sn xut .
ng thi, nu ri ro ln, chính h s b phá sn.
n lý ri ro tín dng trong hot ng ca NHTM
1.3.1. Ni dung Qun lý ri ro tín dng trong hot ng ca NHTM :
Qun tr ri ro tín dng là quá trình xây dng và thc thi các chin lc, các
chính sách qun lý và kinh doanh tín dng nhm t c các mc tiêu an toàn, hiu
qu và phát trin bn vng, tng cng các bin pháp phòng nga, hn ch và gim
thp n quá hn, n xu trong kinh doanh tín dng, t ó tng doanh thu, gim chi
phí và nâng cao cht lng và hiu qu hot ng kinh doanh c trong ngn hn và
dài hn ca NHTM.
Lun Vn Cao Hc 7/80
Theo Giáo s Peter S.Rose trong cun Qun tr NHTM ã phát biu Kh
nng sinh li ca mt NH hu nh không b quyt nh bi vic nó c t chc nh
th nào ( loi hình t chc và quy mô ); cht lng công tác qun lý và các iu
kin kinh t ti th trng ni NH hot ng có vai trò quan trng hn rt nhiu i
vi s thành công ca ngân hàng
Mc tiêu ca qun tr RRTD là gn lin qun tr vi hot ng tín dng. Qun
tr ri ro tín dng nhm t các mc tiêu:
- t kt qu kinh doanh cao trong gii hn ri ro có th giám sát, chu ng
c.
- Thc hin úng các quy nh ca Nhà nc, quy nh ca pháp lut.
- m bo hot ng an toàn, hiu qu, phát trin bn vng trong iu kin th
trng y bin ng, nguy c ri ro không ngng gia tng.
Nói mt cách c th hn thì qun tr ri ro tín dng nhm vào vic h thp ri
ro tín dng, nâng cao mc an toàn cho kinh doanh ca mi NHTM bng các chính
sách, các bin pháp qun lý, giám sát các hot ng tín dng khoa hc và hiu qu.
công tác qun lý ri ro tín dng t hiu qu, trc ht, Ban iu hành
phi hiu rõ v mc tiêu chin lc và kh nng chp nhn ri ro ca NH. H thng
qun tr ri ro phi có kh nng nhn bit và phân tích các loi ri ro hin ti và
tng lai, kh nng phát trin và thc hin các tiêu chun và chi phí hiu qu nhm
bo m vic NH có s phn ng phù hp khi phát hin ra ri ro.
ng ri ro tín dng:
Mt trong nhng tính cht c bn ca tài chính hin i là tính ri ro, và vì
vy tt c các mô hình tài chính hin i u c t trong môi trng ri ro. Do
ó, cn thit phi có mt khái nim ri ro theo quan im lng và phi xây dng
công c o lng nó. Có th s dng nhiu mô hình khác nhau ánh giá ri ro
tín dng.Các mô hình này rt a dng bao gm các mô hình nh lng và mô hình
nh tính. Lun vn xin gii thiu mt s mô hình nh sau:
Lun Vn Cao Hc 8/80
1.3.2.1. Mô hình nh tính v ri ro tín dng Mô hình 6C :
i vi mi khon vay, câu hi u tiên ca ngân hàng là liu khách hàng có
thiên chí và kh thanh toán toán khi khon vay n hn hay không? iu này liên
quan n vi nghiên cu chi tit 6 khía cnh 6C ca khách hàng bao gm:
- T cách ngi vay (Character): CBTD phi chc chn rng ngi vay có
mc ích tín dng rõ ràng và có thin chí nghiêm chnh tr n khi n hn.
- Nng lc ca ngi vay (Capacity): Ngi i vay phi có nng lc pháp lut
và nng lc hành vi dân s, ngi vay có phi là i din hp pháp ca doanh
nghip.
- Thu nhp ca ngi vay (Cashflow): xác nh ngun tr n ca khách hàng
vay.
- Bo m tin vay (Collateral): là ngun thu th hai có th dùng tr n vay
cho ngân hàng.
- Các iu kin (Conditions): ngân hàng quy nh các iu kin tùy theo chính
sách tín dng tng thi k.
- Kim soát (Control): ánh giá nhng nh hng do s thay i ca lut
pháp, quy ch hot ng, kh nng khách hàng áp ng các tiêu chun ca ngân
hàng.
Vic s dng mô hình này tng i n gin, song hn ch ca mô hình này
là nó ph thuc vào mc chính xác ca ngun thông tin thu thp, kh nng d báo
cng nh trình phân tích, ánh giá ca CBTD.
1.3.2.2. Mô hình im s Z:
Mô hình này ph thuc vào:
(i) ch s các yu t tài chính ca ngi vay X;
(ii) tm quan trng ca các ch s này trong vic xác nh xác sut v n ca
ngi vay trong quá kh, mô hình c mô t nh sau:
Z = 1,2X1 + 1,4X2 + 3,3X3 + 0,6X4 + 1,0 X5 (1)
Trong ó:
X1: t s vn lu ng ròng/tng tài sn.
X2: t s li nhun tích ly/tng tài sn.
Lun Vn Cao Hc 9/80
X3: t s li nhun trc thu và lãi/tng tài sn.
X4: t s th giá c phiu/giá tr ghi s ca n dài hn
X5: t s doanh thu/tng tài sn.
Tr s Z càng cao, thì ngi vay có xác sut v n càng thp. Nh vy, khi tr
s Z thp hoc là mt s âm s là cn c xp khách hàng vào nhóm có nguy c v
n cao.
Z < 1,8: Khách hàng có kh nng ri ro cao.
1,8 < Z <3: Không xác nh c.
Z > 3: Khách hàng không có kh nng v n.
Bt k công ty nào có im s Z < 1.81 phi c xp vào nhóm có nguy c
ri ro tín dng cao.
1.3.2.3. Mô hình im s tín dng tiêu dùng:
Ngoài mô hình im s Z, nhiu ngân hàng còn áp dng mô hình cho im
x lý n xin vay ca ngi tiêu dùng nh: mua xe hi, trang thit b gia ình, bt
ng sn,Các yu t quan trng trong mô hình cho im tín dng bao gm: h s
tín dng, tui i, trng thái tài sn, s ngi ph thuc, s hu nhà, thu nhp, in
thoi c nh, tài khon cá nhân, thi gian làm vic.
Mô hình này thng s dng 7-12 hng mc, mi hng mc c cho im t
1-10.
1.3.2.4. Mô hình xp hng ca Moody và Standard & Poor:
Ri ro tín dng trong cho vay và u t thng c th hin bng vic xp
hng trái phiu và khon cho vay, trong ó Moody và Standard & Poor là nhng
công ty cung cp dch v này tt nht. Moody và Standard & Poor xp hng trái
phiu và khon cho vay theo 9 hng theo cht lng gim dn, trong ó 4 hng u
ngân hàng nên cho vay, còn các hng sau thì không nên u t, cho vay.
Tóm li, vic mt ngân hàng ánh giá xác sut ri ro ca ngi vay, trên c
s ó nh giá các khon vay hoc khon n chính xác n âu ph thuc vào quy
mô ca khon u t và chi phí thu thp thông tin.
Lun Vn Cao Hc 10/80
ác tiêu chun quc t trong vic qun tr ri ro tín dng Hip c Basel:
1.4.1. Gii thiu s lc v Basle 1 và các nguyên tc :
Sau hàng lot v sp ca các NH vào thp k 80, mt nhóm các NH Trung
ng và c quan giám sát ca 10 nc phát trin (G10) ã tp hp ti thành ph
Basel, Thy S vào nm 1987 tìm cách ngn chn xu hng này. Sau khi nhóm hp,
các c quan này ã quyt nh hình thành U ban Basel v giám sát NH (Basel
Committee on Banking supervision), a ra các nguyên tc chung qun lý hot
ng ca các NH quc t.
Nm 1988, U ban này ã phê duyt mt vn bn u tiên ly tên là Hip c
v vn ca Basel (Basel I), yêu cu các NH hot ng quc t phi nm gi mt mc
vn ti thiu có th i phó vi nhng ri ro có th xy ra. Mc vn ti thiu này
là mt t l phn trm nht nh trong tng vn ca ngân hàng, do ó mc vn này
cng c hiu là mc vn ti thiu tính theo trng s ri ro ca NH ó.
- Mc ích ca Basel I nhm:
+ Cng c s n nh ca toàn b h thng NH quc t.
+ Thit lp mt h thng NH quc t thng nht, bình ng nhm gim cnh
tranh không lành mnh gia các NH quc t.
- Tiêu chun ca Basel I:
(1) T l an toàn vn ti thiu T l CAR: t l này c phát trin vi mc
ích cng c h thng ngân hàng quc t, i tng ban u là nhng ngân hàng
hot ng quc t, nhng sau này ã c thc thi trên hn 100 quc gia. Theo tiêu
chun này, ngân hàng phi gi li lng vn bng ít nht 8% ca r tài sn, c
tính toán theo nhiu phng pháp khác nhau và ph thuc vào ri ro ca chúng.
T l an toàn vn ti thiu (CAR) = Vn bt buc / Tài sn tính theo ri ro gia
quyn (RWA)
Theo ó, ngân hàng có mc vn tt là ngân hàng có CAR > 10%, có mc vn
thích hp khi CAR > 8%, thiu vn khi CAR < 8%, thiu vn rõ rt khi CAR < 6%
và thiu vn trm trng khi CAR < 2%.
Lun Vn Cao Hc 11/80
(2) Vn cp 1, cp 2 và cp 3: Thành tu c bn ca Basel I là ã a ra c nh
ngha mang tính quc t chung nht v vn ca ngân hàng và mt cái gi là t l vn
an toàn ca ngân hàng. Tiêu chun này quy nh:
Vn cp 1 Vn cp 2 + Vn cp 3
Vn cp 1 là lng vn d tr sn có và các ngun d phòng c công b,
nh là khon d phòng cho các khon vay, bao gm: Vn ch s hu vnh vin; D
tr công b (Li nhun gi li); Li ích thiu s (minority interest) ti các công ty
con, có hp nht báo cáo tài chính; Li th kinh doanh (goodwill).
Vn cp 2 (Vn b sung) gm: Li nhun gi li không công b; D phòng
ánh giá li tài sn; D phòng chung/d phòng tht thu n chung; Công c vn hn
hp; Vay vi thi hn u ãi; u t vào các công ty con tài chính và các t chc tài
chính khác.
Vn Cp 3 (Dành cho ri ro th trng) = Vay ngn hn
(3) Vn tính theo ri ro gia quyn:
RWA = Tng (Tài sn x Trng s ri ro theo tng tài sn trong bng cân i k toán)
+ Tng (N tng ng x Mc ri ro ngoi bng)
ng 1.1. Trng s ri ro theo loi tài sn
Trng s ri ro
Phân loi tài sn
0%
Tin mt và vàng nm trong ngân hàng.
Các ngha v tr n ca Chính ph và B Tài chính.
20%
Các khon tr n ca NH có quy mô ln
Chng khoán phát hành bi các c quan Nhà nc
50%
Các khon vay th chp nhà ,
100%
Tt c các khon vay khác nh trái phiu ca doanh
nghip, các khon n t các nc kém phát trin, các
khon vay th cp c phiu, bt ng sn,
Ngun : Quy nh ca Basel 1
Chúng ta hãy xem xét các bc tính di ây hiu hn v tài sn iu
chnh theo ri ro và yêu cu v vn theo Basel I. Bng 1 ch ra các hng mc ã c
Lun Vn Cao Hc 12/80
nh trc v mc nhy cm vi ri ro trên bng cân i k toán, nh là nhy
cm vi các s kin ngoài d kin gây ra tn tht, c tính theo 4 loi trng s ri
ro (0%, 20%, 50% và 100%).
Theo bng 1, nu mt khon vay không c bo m tr giá 1.000 tr ca
mt t chc không phi NH s có trng s ri ro là 100%. Tài sn c iu chnh
theo trng s ri ro lúc ó s c tính bng 1.000 tr x 100% = 1.000 tr.
Do vy, mc vn yêu cu ti thiu phi t 8% tài sn c tính theo trng s
ri ro s là 80 tr (8% x 1.000 tr = 80 tr). Nói cách khác, tng vn mt NH phi
nm gi cho khon vay không c bo m này s là 80 tr.
Hin nay NHNN Vit Nam quy nh t l an toàn vn ti thiu( CAR) 9%-theo
thông t 03( Tham kho ph lc 1) .
p c Basel 2 và các nguyên tc :
1.4.2.1. Hip c Basel 2:
Mc dù có rt nhiu im mi nhng Hip c Basel I vi bn sa i nm
1996 vn có khá nhiu im hn ch. Mt trong nhng im hn ch ó là Basel I ã
không cp n mt loi ri ro ang ngày càng tr nên phc tp và vi mc
ngày càng tng lên, ó là ri ro tác nghip.
Chính vì vy, t nm 1999, U ban Basel ã n lc a ra mt Hip c mi
thay th cho Basel I, và cho n nm 2004, bn Hip c quc t v vn ca Basel
(Basel II) ã chính thc c ban hành. Hip c Basel mi là nhng tài liu hng
dn mô t các xut nhng quy nh nâng cao công tác qun lý ri ro tín dng, liên
quan n phm vi yêu cu vn i vi ri ro hot ng, a ra các bin pháp ci tin
khác nhau i vi hip c hin hu và chi tit hóa hot ng thanh tra, giám sát
cng nh ra các tr ct v tính k lut ca th trng
Bng 1.2 : So sánh hip c Basel
Hip c hin hu -Basel I
Hip c mi -Basel II
Tp trung vào mt gii pháp qun lý
ri ro duy nht
Tp trung nhiu hn vào cáp các phng
pháp ni b ca chính ngân hàng, ánh giá
hot ng thanh tra, giám sát và k lut trên