Một số phương pháp dạy học tích cực để phát huy khả năng sáng tạo cho học sinh tiểu học khi học các bài vẽ tranh

Một số phương pháp dạy học tích cực để phát huy khả năng sáng tạo cho học sinh tiểu học khi học các bài vẽ tranh
LỜI CẢM ƠN
Đề tài nghiệp vụ sư phạm dến nay đã hoàn thành. Tuy nội dung nghiên cứu chưa
thật sự sâu sắc và hoàn thiện, nhưng nó cũng phản ánh phần nào về đề dạy và học
thực tế hiện nay.
Lời đầu tiên, tội xin chân thành cảm ơn đến quí thầy cô giáo giảng dạy khoa giáo
dục trường ĐHSP Hà Nội trong suốt thời gian qua. Đặc biệt tôi xin bày tỏ lòng
biết ơn sâu sắc cô giáo: Nguyễn Thanh Phương và thầy giáo – thạc sĩ: Nguyễn
Thu Tuấn. Những người đã tận tình chỉ bảo và giúp đỡ rất nhiều cho tôi trong quá
trình thực hiện nội dung nghiên cứu này.
Xin chân thành cảm ơn đến các thầy cô giáo đồng nghiệp trường tiểu học Vạn
Phú 2 – Huyện Vạn Ninh – Tỉnh Khánh Hòa đã nhiệt tình giúp đỡ à cung cấp
những tư liệu cần thiết để bản thân hoàn thành đề tài
Lần đầu tiên thực hiện đè tài, mặc dầu có nhiều cố gắng nhưng chắc chắn sẽ
không tránh khỏi những thiếu sót và hạn chế. Tôi mong được sự góp ý của các
quí thầy cô và bạn bè đồng nghiệp.
Nha Trang, tháng 06 năm 2009
Người thực hiện
Võ Thị Thu Viên
Võ Thị Thu Viên- Lớp ĐHTCMT-KI NT Trang 1
Một số phương pháp dạy học tích cực để phát huy khả năng sáng tạo cho học sinh tiểu học khi học các bài vẽ tranh
LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đề tài nghiên cứu này hoàn toàn là của chính mình,
không lặp lại kết quả của bất cứ đề tài nào đã công bố trước đây và hoàn toàn
chịu trách nhiệm về lời cam đoan của mình.
Tôi xin chịu trách nhiệm về lời cam đoan này!
Nha Trang, tháng 06 năm 2009
Người thực hiện
Võ Thị Thu Viên
Võ Thị Thu Viên- Lớp ĐHTCMT-KI NT Trang 2

Một số phương pháp dạy học tích cực để phát huy khả năng sáng tạo cho học sinh tiểu học khi học các bài vẽ tranh
MỤC LỤC
PHẦN I: MỞ ĐẦU
I. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI
6
II. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU
7
III. NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU
8
IV. KHÁCH THỂ VÀ ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU
8
V. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
8
PHẦN II: NỘI DUNG
9
CHƯƠNG I: QUAN ĐIỂM VỀ PHƯƠNG PHÁP VÀ HÌNH THỨC TỔ
CHỨC DẠY – HỌC MĨ THUẬT
9
I. PHƯƠNG PHÁP DẠY – HỌC 9
1. Phương pháp dạy học mĩ thuật 9
2. Phương pháp dạy - học phát huy tính tích cực 10
2.1 Thế nào là “ phương pháp dạy học tích cực ”? 10
2.2 Các dấu hiệu đặc trưng cơ bản của phương pháp dạy học tích cực 11
2.3 Đặc trưng của các phương pháp dạy học tích cực 11
2.4 Chức năng mới của người giáo viên trong phương pháp tích cực 12
2.5 Làm thế nào “ Phát huy tác dụng của phương pháp dạy học tích cực
sáng tạo” trong quá trình giảng dạy kiến thức mĩ thuật và giáo dục học
sinh trong tiết học phân môn vẽ tranh?
12
II. HÌNH THỨC TỔ CHỨC DẠY – HỌC 13

1. Tổ chức giờ học 13
2. Về đánh giá kết quả dạy và học 13
CHƯƠNG II: ĐẶC ĐIỂM TÂM SINH LÝ LỨA TUỔI HỌC SINH 14
I. NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG CỦA TÂM SINH LÝ LỨA TUỔI TRẺ EM
14
1. Đặc điểm về hoạt động và môi trường
14
2. Sự phát triển của quá trình nhận thức ( phát triển trí tuệ ) 14
II. SỰ HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIỂN NGÔN NGỮ TẠO HÌNH CỦA
TRẺ EM
15
1. Đặc điểm tâm sinh lý lứa tuổi mầm non 15
2. Đặc điểm tâm sinh lý lứa tuổi tiểu học 16
CHƯƠNG III: KHÁI QUÁT CHUNG VỀ CHƯƠNG TRÌNH MĨ THUẬT
Ở TIỂU HỌC
17
I. MỤC TIÊU, NỘI DUNG CỦA MÔN MĨ THUẬT 17
Võ Thị Thu Viên- Lớp ĐHTCMT-KI NT Trang 3
Một số phương pháp dạy học tích cực để phát huy khả năng sáng tạo cho học sinh tiểu học khi học các bài vẽ tranh
1. Mục tiêu chung của chương trình mĩ thuật ở tiểu học. 17
1.1 Mục tiêu của môn mĩ thuật ở các lớp 1, 2, 3 17
1.2 Mục tiêu của môn Mĩ thuật ở các lớp 4,5: 17
2. Đặc điểm của môn mĩ thuật ở trường tiểu học 18
II. NỘI DUNG CÁC BÀI HỌC VẼ TRANH ĐỀ TÀI Ở TIỂU HỌC 18
1. Chương trình mĩ thuật ở tiểu học bao gồm các nội dung 18
2. Các bài học vẽ tranh trong chương trình tiểu học 18
III. THỰC TRẠNG DẠY – HỌC MĨ THUẬT
20
1. Thuận lợi 20
2. Khó khăn 21

3. Số liệu thống kê 22
IV. KHÁI NIỆM, MỤC ĐÍCH YÊU CẦU CỦA PHÂN MÔN VẼ TRANH 23
1. Khái niệm vẽ tranh 23
2. Mục đích của bài vẽ tranh 23
3. Yêu cầu cần đạt ở các bài vẽ tranh 24
4. Làm thế nào để phát huy trí tưởng tượng và sáng tạo của học sinh, tránh
tình trạng vẽ tranh giống nhau
24
CHƯƠNG IV: MỘT SỐ PHƯƠNG PHÁP VÀ HÌNH THỨC DẠY HỌC
TÍCH CỰC NHẰM PHÁT HUY KHẢ NĂNG SÁNG TẠO CHO HỌC
SINH TIỂU HỌC KHI HỌC VẼ TRANH
25
I. CÁC PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC TÍCH CỰC 25
1. Phương pháp quan sát 26
2. Phương pháp trực quan 28
3. Phương pháp đàm thoại – gợi mở 30
4. Phương pháp vấn đáp 31
5. Phương pháp minh họa 33
6. Phương pháp thực hành – luyện tập 34
II. MỘT SỐ HÌNH THỨC DẠY HỌC TÍCH CỰC NHẰM PHÁT HUY HẾT
KHẢ NĂNG SÁNG TẠO CHO HỌC SINH TIỂU HỌC KHI HỌC VẼ
TRANH
35
1. Hình thức tổ chức trò chơi 36
2. Hình thức tổ chức thảo luận theo nhóm. 36
III. GIÁO ÁN MINH HỌA 37
CHƯƠNG V: KẾT QUẢ - KIẾN NGHỊ 48
I. KIẾN NGHỊ 48
1. Về kiến thức 48
Võ Thị Thu Viên- Lớp ĐHTCMT-KI NT Trang 4

Một số phương pháp dạy học tích cực để phát huy khả năng sáng tạo cho học sinh tiểu học khi học các bài vẽ tranh
2. Về kĩ năng 49
3. Về thái độ 49
4. Số liệu thống kê
II. KIẾN NGHỊ 49
PHẦN III. KẾT LUẬN 50
PHẦN I: MỞ ĐẦU
I. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI
- Chương trình mĩ thuật không nhằm đào tạo học sinh trở thành họa sĩ mà thông
qua những kiến thức sơ đẳng và cơ bản của mĩ thuật nhằm khơi dậy và phát huy
khiếu thẩm mĩ vốn có ở tuổi thơ, đồng thời hướng dẫn một số phương pháp để
các em tập quan sát, tập vẽ, tập nặn, tập trang trí, tiến tới vẽ tranh và xem
tranh…
- Từ đó gây cho các em niềm say mê hứng thú tìm cái hay, cái đẹp trong nghệ
thuật tạo hình, từng bước hình thành thị hiếu thẩm mĩ tốt.
- Chương trình mĩ thuật tiểu học còn giúp cho học sinh bước đầu làm quen với
các phương tiện và ngôn ngữ tạo hình như đường nét, hình khối, màu sắc, bố
cục… Qua đó các em học tập tốt những môn học khác hoặc trong sinh hoạt
thường nhật từ cách ăn, mặc, đi đứng, giao tiếp văn minh, lịch sự.
- Chương trình mĩ thuật tiểu học lấy hoạt động thực hành và năng lực cảm thụ là
chủ yếu nhằm phát huy khả năng tư duy độc lập, sáng tạo giúp học sinh được vẽ,
được nặn theo cách nghĩ và bằng cảm xúc riêng của mỗi cá thể. Hết sức tránh gò
ép rập khuôn…
- Nhưng thực trạng giảng dạy mĩ thuật ở tiểu học hiện nay vẫn có tình trạng: giáo
viên thông báo kiến thức một cách chung chung ( như sách giáo khoa) chưa chú ý
đến yếu tố thẩm mĩ của bài học, chưa quan tâm móc nối, liên hệ với những gì liên
quan để mở rộng tầm hiểu biết cho học sinh
Võ Thị Thu Viên- Lớp ĐHTCMT-KI NT Trang 5
Một số phương pháp dạy học tích cực để phát huy khả năng sáng tạo cho học sinh tiểu học khi học các bài vẽ tranh
- Học mĩ thuật của học sinh chưa thật thoải mái, các em vẽ thường gò bó công

thức, đôi lúc còn rập khuôn, sự suy nghĩ, tìm tòi chưa được giải phóng, hiện
tượng bắt chước, lập lại từ cách vẽ, vẽ màu, cách tìm chủ đề cho đề tài vẫn còn
chung chung, đơn điệu… là phổ biến. Trái lại học sinh tiểu học thích học mĩ
thuật là thích vẽ, thích xem tranh. Phải chăng tính tích cực của học sinh chưa
được đánh thức. Vì thế sự suy nghĩ tìm tòi của các em chưa được khởi động.
- Chính từ thực trạng trên mà trong quá trình tìm hiểu và nghiên cứu tại trường
tiểu học Vạn Phú 2 – Huyện Vạn Ninh – Tỉnh Khánh Hòa, tôi đã tìm ra một số
phương pháp dạy học tích cực để phát huy hết khả năng sáng tạo cho học sinh
tiểu học khi học các bài vẽ tranh.
- Qua bài nghiên cứu này tôi đề cập vấn đề mới mà giáo viên mĩ thuật cần lưu ý
là: Làm thế nào để phát huy tối đa tác dụng của phương pháp dạy học tích cực,
tạo điều kiện cho học sinh tham gia học tập với các thái độ tích cực và hợp tác,
học sinh có hứng thứ khi tiếp cận với kiến thức mĩ thuật, vận dụng có hiệu quả
kiến thức mĩ thuật vào thực tiễn. Đặc biệt là phân môn vẽ tranh
- Và thông qua giảng dạy bộ môn mĩ thuật, giáo viên mĩ thuật có thể góp phần
vào việc rèn kĩ năng sống, hình thành và phát triển nhân cách cho học sinh
II. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU
- Học sinh phải tích cực suy nghĩ, chủ động tham gia các hoạt động học tập để
khám phá và lĩnh hội kiến thức, rèn luyện kĩ năng, xây dựng thái độ học tập.
- Mạnh dạn trình bày và bảo vệ ý kiến, quan điểm cá nhân, tích cực thảo luận,
tranh luận và tự đánh giá sản phẩm của mình. Kích thích cho học sinh thói quen
quan sát, tìm tòi và khám phá cuộc sống xung quanh.
- Từ cách suy nghĩ tích cực đó giáo viên giúp cho học sinh phát huy cách vẽ hồn
nhiên, ngây thơ, ngộ nghĩnh của trẻ tiểu học.
- Giúp học sinh bộc lộ khả năng sáng tạo của mình trong cách vẽ. Tìm hiểu và
sắp xếp hình ảnh trong tranh.
Võ Thị Thu Viên- Lớp ĐHTCMT-KI NT Trang 6
Một số phương pháp dạy học tích cực để phát huy khả năng sáng tạo cho học sinh tiểu học khi học các bài vẽ tranh
- Giúp học sinh ngày càng yêu thích môn mĩ thuật, làm nền tảng cho việc giáo
dục thẩm mĩ cho học sinh khi học lên bậc trên tiểu học.

- Do vậy mục đích nghiên cứu này để phục vụ cho đội ngũ giáo viên giảng dạy
bộ môn mĩ thuật ở tiểu học hiện nay. Từ đó định hướng cho học sinh. Qua vẽ
tranh các em sẽ làm giàu thêm kiến thức, phát triển trí tưởng tượng sáng tạo, rèn
luyện cho học sinh có thói quen làm việc chăm chỉ, nghiêm túc, say mê. Đó là
điều kiện để học sinh được hoạt động, được tiếp xúc với ngôn ngữ thực sự của
mĩ thuật.
III. NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU
- Mục đích của việc đổi mới phương pháp dạy học ở trường tiểu học là thay đổi
lối dạy học truyền thụ một chiều sang dạy học theo “ phương pháp dạy học tích
cực” nhằm giúp học sinh phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động, sáng tạo, kĩ
năng vận dụng kiến thức vào những tình huống khác nhau trong học tập và trong
thực tiễn.
- Do vậy mà đề tài nghiên cứu này góp phần xây dựng phương pháp dạy học môn
mĩ thuật theo lối tích cực để phát huy hết khả năng sáng tạo cho học sinh tiểu học
khi học các bài vẽ tranh có hiệu quả cao.
- Tổng hợp những vấn đề cơ sở lý luận của đề tài.
- Phân tích đánh giá thực trạng dạy và học phân môn vẽ tranh.
- Kết luận và đề xuất.
IV ĐỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU
- Học sinh khối 1, khối 2, khối 3, khối 4, khối 5, Trường tiểu học Vạn Phú 2 -
Vạn Ninh - Khánh Hòa. Năm học 2008- 2009
- Thời gian 1 năm .
Võ Thị Thu Viên- Lớp ĐHTCMT-KI NT Trang 7
Một số phương pháp dạy học tích cực để phát huy khả năng sáng tạo cho học sinh tiểu học khi học các bài vẽ tranh
V. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
- Phương pháp nghiên cứu tài liệu: Thông qua tài liệu như sách báo liên quan đến
đề tài.
- Phương pháp thực tiễn.
- Phương pháp phân tích tổng hợp.
PHẦN II: NỘI DUNG

CHƯƠNG I: QUAN ĐIỂM VỀ PHƯƠNG PHÁP VÀ HÌNH THỨC TỔ
CHỨC DẠY – HỌC MĨ THUẬT
I.QUAN ĐIỂM DẠY HỌC
- Quan điểm dạy học: là những định hướng tổng thể cho các hành động phương
pháp. Trong đó có sự kết hợp giữa các nguyên tắc dạy học làm nền tảng,
những cơ sở lý thuyết của lý luận dạy học, những điều kiện dạy học và tổ
chức cũng như những định hướng về vai trò của giáo viên và học sinh
trong quá trình dạy học.
- Quan điểm dạy học là những định hướng mang tính chiến lược, cương lĩnh, là
mô hình lý thuyết của phương pháp dạy học.
II. PHƯƠNG PHÁP DẠY – HỌC
- Phương pháp dạy học là cách thức hành động của giáo viên và học sinh trong
quá trình dạy học. Cách thức hành động bao giờ cũng diễn ra trong hình thức cụ
thể. Cách thức và hình thức không tách nhau một cách độc lập. Phương pháp dạy
học là những hình thức và cách thức hoạt động của giáo viên và học sinh trong
những điều kiện dạy học xã định nhằm đạt mục đích dạy học.
Võ Thị Thu Viên- Lớp ĐHTCMT-KI NT Trang 8
Một số phương pháp dạy học tích cực để phát huy khả năng sáng tạo cho học sinh tiểu học khi học các bài vẽ tranh
- Phương pháp dạy học là những hình thức và cách thức, thông qua đó và bằng
cách đó giáo viên và học sinh lĩnh hội những hiện thực tự nhiên và xã hội xung
quanh trong những điều kiện học tập cụ thể.
1. Phương pháp dạy học mĩ thuật
- Dạy mĩ thuật cũng là dạy học, vì mĩ thuật cũng là môn học ở nhà trường. do
vậy, dạy mĩ thuật cũng tuân theo những phương pháp chung và phải có
phương pháp riêng. Giáo viên dạy mĩ thuật cần nắm vững các phương pháp
dạy học chung nhất và vận dụng những vấn đề chung vào dạy mĩ thuật. dạy
học là một nghề khó giáo viên phải như là người thầy thuốc giỏi, vị tướng
tài, biết vận dụng cái chung vào dạy học, hoàn cảnh cụ thể để đem lại hiệu
quả cao cho công việc. Vì thế người ta nói dạy học là một nghệ thuật. Người
vẽ phỉ biết cái chung, cái hiện thực khách quan và những tri thức chung

thành cái của riêng mình, tuyệt nhiên không sao chép nguyên mẫu, không
rập khuông như người khác.
- Mĩ thuật là môn học đòi hỏi sự sáng tạo, luôn luôn sáng tạo: Từ cái thực có thật
tạo nên bài vẽ, bức tranh đẹp, phản ánh được cái thực.
- Mĩ thuật là môn học tạo ra cái đẹp. Muốn có cái đẹp phải có kiến thức, phải
nghĩ, phải thích thú. Vì vậy, dạy mĩ thuật hay phương pháp dạy mĩ thuật
làm cho học sinh phấn khởi hồ hởi, mong muốn vẽ đẹp, chứ không đơn
thuần là truyền đạt kiến thức.
- Mĩ thuật là môn học mà kiến thức của nó vừa cụ thể rõ ràng, vừa chung chung
trừu tượng, khó thấy, khó nhìn, và là loại kiến thức có ở xung quanh ta…
Điều đó đòi hỏi giáo viên phải nắm vững kiến thức cơ bản của bộ môn và
kiến thức của các bộ môn khác có liên quan.
Võ Thị Thu Viên- Lớp ĐHTCMT-KI NT Trang 9
Một số phương pháp dạy học tích cực để phát huy khả năng sáng tạo cho học sinh tiểu học khi học các bài vẽ tranh
- Mĩ thuật là môn học trực quan, do vậy dạy mĩ thuật ở tiểu học cần phải dạy trên
đồ dùng dạy học là chủ yếu ( mẫu vẽ, hình vẽ, tranh ảnh…)
- Mĩ thuật là môn học rèn luyện, bồi dưỡng và phát triển khả năng cảm thụ của
thẩm mĩ thị giác, nên phải dạy học sinh cách nhìn để nhận biết, cảm thụ cái
đẹp.
- Mĩ thuật là môn học thực hành, lấy thực hành làm hoạt động chủ yếu. Học sinh
phải luyện tập, làm đi làm lại nhiều lần, mỗi lần thử nghiệm là một lần tìm
được cái mới, cái khác, là một lần nhận thức rồi lại nhận thức thêm. Học mĩ
thuật, học sinh có thể quan sát bài vẽ của bạn, có thể hỏi hay bàn luận để
tham khảo, xong tất cả phải được tiếp thu và biến hóa để thành cái riêng của
mình.
2. phương pháp dạy - học phát huy tính tích cực
2.1 Thế nào là “ phương pháp dạy học tích cực ”?
- Phương pháp dạy học tích cực là một thuật ngữ rút gọn được dùng ở nhiều
nước, để chỉ những phương pháp giáo dục/ dạy học theo hướng phát huy tính tích
cực, chủ động, sáng tạo của người họ. Tích cực trong phương pháp tích cực được

dùng với nghĩa là: Hoạt động, chủ động trái nghĩa với không hoạt động, thụ động
chứ không dùng theo nghĩa trái ngược với tiêu cực.
- phương pháp dạy học tích cực hướng tới việc hoạt động hóa, tích cực hóa hoạt
động nhận thức của người học chứ không phải tập trung vào phát huy tính tích
cực của người dạy.
2.2 Các dấu hiệu đặc trưng cơ bản của phương pháp dạy học tích cực:
Có 4 dấu hiệu cơ bản:
- Dạy học thông qua tổ chức các hoạt động học tập cho học sinh
- Dạy học chú trọng rèn luyện phương pháp tự học
- Tăng cường học tập cá thể, phối hợp với học tập hợp tác
- Kết hợp đánh giá của thầy và tự đánh giá của trò
Võ Thị Thu Viên- Lớp ĐHTCMT-KI NT Trang 10
Một số phương pháp dạy học tích cực để phát huy khả năng sáng tạo cho học sinh tiểu học khi học các bài vẽ tranh
2.3 Đặc trưng của các phương pháp dạy học tích cực
- Dạy học tăng cường phát huy tính tự tin, tích cực, chủ động, sáng tạo thông qua
tổ chức thực hiện các hoạt động học tập của học sinh. Dạy học thay vì lấy “ dạy
” là trung tâm sang lấy “ học ” làm trung tâm. Trong phương pháp tổ chức, người
học – đối tượng của hoạt động “ dạy ”, đồng thời là chủ thể của hoạt động “ học
”- được cuốn hút vào các hoạt động học tập do giáo viên tổ chức và chỉ đạo,
thông qua đó tự lực khám phá những điều mình chưa rõ, chưa có chứ không phải
thụ động tiếp thu những tri thức đã được giáo viên sắp đặt. Dạy theo cách này,
giáo viên không chỉ giản đơn truyền đạt kiến thức mà còn hướng dẫn hành động.
Nội dung và phương pháp dạy học phải giúp cho từng học sinh biết hành động va
tích cực tham gia các chương trình hành động của cộng đồng, thực hiện thầy chủ
đạo, trò chủ động.
- Dạy học chú trọng rèn luyện phương pháp và phát huy năng lực tự học của học
sinh. Trong các phương pháp học thì cốt lõi là phương pháp tự học. Nếu rèn
luyện cho người học có được phương pháp, kĩ năng, thói quen, ý chí tự học thì sẽ
tạo cho họ lòng ham học, khơi dậy nội lực vốn có trong mỗi con người, kết quả
học tập sẽ được nhân lên gấp bội. Vì vậy, ngày nay người ta nhấn mạnh mặt hoạt

động học trong quá trình học, nỗ lực tạo ra sự chuyển biến từ học tập thụ động
sang tự học chủ động, đặt vấn đề phát triển tự học ngay trong nhà trường.
- Dạy học phân hóa kết hợp với học tập hợp tác. Trong một lớp học mà trình độ
kiến thức, tư duy của học sinh không đồng đều thì khi áp dụng phương pháp dạy
học tích cực buộc phải chấp nhận sự phân hóa về cường độ, mức độ, tiến độ hoàn
thành nhiệm vụ học tập, nhất là khi bài học được thiết kế thành một chuỗi hoạt
động độc lập. Từ dạy học thụ động sang dạy học tích cực, giáo viên không còn
đóng vai trò đơn thuần là người truyền đạt kiến thức. Giáo viên trở thành nhà
thiết kế, tổ chức, hướng dẫn các hoạt động độc lập hoặc theo nhóm nhỏ để học
Võ Thị Thu Viên- Lớp ĐHTCMT-KI NT Trang 11
Một số phương pháp dạy học tích cực để phát huy khả năng sáng tạo cho học sinh tiểu học khi học các bài vẽ tranh
sinh tự lực chiếm lĩnh nội dung học tập, chủ động đạt các mục tiêu kiến thức, kĩ
năng, thái độ theo yêu cầu của chương trình.
- Kết hợp đánh giá của thầy với đánh giá của bạn, với tự đánh giá.
- Tăng cường khả năng, kĩ năng vận dụng vào thực tế
- Đem lại niềm vui, tạo hứng thú trong học tập cho học sinh, đạt hiệu quả cao.
2.4 Chức năng mới của người giáo viên trong phương pháp tích cực.
- Thiết kế, tổ chức các hoạt động của học sinh
- Gợi mở, hướng dẫn học sinh trong các hoạt động tìm tòi
2.5 Làm thế nào “ Phát huy tác dụng của phương pháp dạy học tích cực sáng
tạo” trong quá trình giảng dạy kiến thức mĩ thuật và giáo dục học sinh trong tiết
học phân môn vẽ tranh?
- Như đã nêu trên, phương pháp tích cực hướng tới việc hoạt động hóa, tích cực
hóa hoạt động nhận thức của người học. Đây không phải là một phương pháp dạy
học cụ thể mà là một nhóm phương pháp bao gồm nhiều phương pháp vừa truyền
thống, vừa hiện đại ( Phương pháp trực quan, phương pháp quan sát, phương
pháp vấn đáp, phương pháp giải thích minh họa, phương pháp thực hành luyện
tập, phương pháp trò chơi, phương pháp hợp tác nhóm…) và phương pháp dạy
học tích cực chỉ phát huy được tác dụng khi được vận dụng một cách linh hoạt,
tức là phải có sự phối hợp một cách hợp lý và khéo léo tất cả các phương pháp

dạy học môn mĩ thuật, sao cho phù hợp với đặc điểm tâm sinh lý của học sinh,
với sự phân hóa trình độ của học sinh trong từng lớp, với từng dạng bài và với
điều kiện cơ sở vật chất của từng trường. Nhằm đạt được mục đích lớn nhất là
lớp học sinh động, học sinh tham gia học tập trong một trạng thái thần kinh hưng
phấn, học sinh chủ động chiếm lĩnh nội dung học tập, kiến thức vững chắc và
giáo viên hoàn thành được nhiệm vụ dạy học là: thông qua dạy học môn mĩ thuật
mà dạy tư duy, dạy làm người.
III. HÌNH THỨC TỔ CHỨC DẠY – HỌC
Võ Thị Thu Viên- Lớp ĐHTCMT-KI NT Trang 12
Một số phương pháp dạy học tích cực để phát huy khả năng sáng tạo cho học sinh tiểu học khi học các bài vẽ tranh
1. Tổ chức giờ học:
- Cần hiểu mục tiêu là để đổi mới phương pháp dạy học. Tạo điều kiện tốt nhất
cho học sinh phát huy được tính tích cực chủ động trong tiếp thu bài giảng, huy
động được mọi học sinh làm việc, đánh giá được khả năng làm việc, tích cực làm
việc, cũng như kết quả của tưng học sinh. Tuy nhiên không nên máy móc, giờ
nào cũng đủ mọi cách tổ chức: phiếu học tập, học theo nhóm…
- Về hình thức: Cả lớp hoạt động; hoạt động theo nhóm; học theo cặp, học cá
nhân và tự nghiên cứu.
- Tạo điều kiện tốt nhất để học sinh không chỉ trả lời, tranh luận với giáo viên, mà
còn được trao đổi, tranh luận với bạn học để tìm ra chân lý ( không gò ép )
- Điều quan trọng là xây dựng kế hoạch hoạt động của giờ học, hệ thống câu hỏi
– bài tập và lựa chọn cách kiểm tra, đánh giá kết quả của học sinh, nhằm kích
thích tính chủ động, sáng tạo.
2. Về đánh giá kết quả dạy và học:
- Đánh giá chính xác, khách quan, công bằng, kịp thời và không bỏ sót, phải có
tác dụng giáo dục và động viên học sinh. Cần có nhiều hình thức và độ phân hóa
trong đánh giá phải cao. Chú trọng kiểm tra, đánh giá hành động, tình cảm của
học sinh: nghĩ và làm. Năng lực vận dụng vào thực tiễn của học sinh, thể hiện
qua ứng xử, giao tiếp. Đảm bảo độ tin cậy và hiệu lực của đánh giá.
- Tăng cường các phương thức, hình thức đánh giá: trong giờ học, ngoài giờ học,

chính thức và không chính thức. Đánh giá qua quan sát, trao đổi, thảo luận, qua
tự học, chuẩn bị, tìm thêm tư liệu, sáng tạo đồ dùng học tập. Tạo sự kết hợp linh
hoạt giữa kiểm tra, lượng giá, đánh giá. Chú trọng hướng dẫn học sinh phát triển
khả năng và thói quen tự đánh giá, đánh giá lẫn nhau. Kết hợp giữa đánh giá của
thầy và đánh giá của trò.
CHƯƠNG II: ĐẶC ĐIỂM TÂM SINH LÝ LỨA TUỔI HỌC SINH TIỂU
HỌC
Võ Thị Thu Viên- Lớp ĐHTCMT-KI NT Trang 13
Một số phương pháp dạy học tích cực để phát huy khả năng sáng tạo cho học sinh tiểu học khi học các bài vẽ tranh
I . NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG CỦA TÂM SINH LÝ LỨA TUỔI TRẺ EM
1. Đặc điểm về hoạt động và môi trường.
- Nếu như ở bậc mầm non hoạt động chủ đạo của trẻ em là vui chơi, thì đến tuổi
tiểu học hoạt động chủ đạo của trẻ đã có sự thay đổi về chất, chuyển từ hoạt động
vui chơi sang hoạt động học tập. Tuy nhiên, song song với hoạt động học tập ở
các em còn diễn ra các hoạt động khác như: Hoạt động vui chơi, hoạt động lao
động. hoạt động xã hội…
- Biết được những đặc điểm tâm sinh lý ấy thì cha mẹ và thầy cô phải tạo điều
kiện giúp đỡ trẻ phát huy những khả năng tích cực của các em trong công việc
gia đình, quan hệ xã hội và đặ biệt là trong học tập.
2. Sự phát triển của quá trình nhận thức ( phát triển trí tuệ )
- Nhận thức cảm tính: Tri giác của các em mang tính đại thể, ít đi vào chi tiết và
mang tính không ổn. Nhận thấy điều này chúng ta cần phải thu hút trẻ bằng cá
hoạt động mới, mang màu sắc, tính chất đặc biệt khác lạ so với bình thường, khi
đó sẽ kích thích trẻ cảm nhận, tri giac tích cực và chính xác.
- Nhận thức lý tính: Gồm có tư duy và trừu tượng
+ Tư duy: Tư duy mang đậm màu sắc xúc cảm và chiếm ưu thế ở tư duy trực
quan hành động. Các phẩm chât tư duy chuyển dần tính cụ thể sang tư duy trừu
tượng khái quát. Tuy nhiên hoạt động phân tích, tổng hợp kiến thức còn sơ đẳng.
+ Tưởng tượng: Tưởng tượng của học sinh tiểu học đã phát triển phong phú hơn
so với trẻ mầm non nhờ có bộ não phát triển và vốn kinh nghiệm ngày càng dày

dạn. Tuy nhiên, tưởng tượng của cac em vẫn mang một số đặc điểm nổi bật.
+ Qua đây các nhà giáo dục phải phát triển tư duy và trí tưởng tượng của các em
bằng cách biến các kiến thức “ khô khan” thành những hình ảnh có cảm xúc, đặt
ra cho các em những câu hỏi mang tính gợi mở, thu hút các em vào các hoạt động
nhóm, hoạt động tập thể để các em có cở hội phát triển quá trình nhận thức lý
tính của mình một cách toàn diện.
Võ Thị Thu Viên- Lớp ĐHTCMT-KI NT Trang 14
Một số phương pháp dạy học tích cực để phát huy khả năng sáng tạo cho học sinh tiểu học khi học các bài vẽ tranh
II. SỰ HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIỂN NGÔN NGỮ TẠO HÌNH CỦA TRẺ
EM.
Võ Thị Thu Viên- Lớp ĐHTCMT-KI NT Trang 15
Một số phương pháp dạy học tích cực để phát huy khả năng sáng tạo cho học sinh tiểu học khi học các bài vẽ tranh
1. Đặc điểm tâm sinh lý lứa tuổi mầm non
- Sự hình thành và phát triển ngôn ngữ của trẻ có tính qui luật. Tính qui luật đó
ứng với các giai đoạn phát triển của trẻ em. Các giai đoạn này phù hợp với
đọ tuổi các bậc học nhà trẻ, mẫu giáo và phổ thông.
1.1 Giai đoạn nhà trẻ từ 18 tháng đến 3 tuổi
Trẻ ở độ tuổi này mới cầm được phấn, chưa quên cầm sáp chì, bút dạ. Khi vẽ
tranh thường vận động cả bàn tay, lúc cả khuỷu tay… Vì vậy nét vẽ thường
cong hơn là thẳng. Trẻ chưa có ý định vẽ cái gì.
1.2 Giai đoạn mẫu giáo: Gồm các nhó trẻ mẫu giáo bé, mâu giáo nhỡ, mẫu giáo
lớn.
- Mẫu giáo bé từ 3 – 4 tuổi
Thời kỳ đầu trẻ vẫn có thói quen vẽ như tuổi nhà trẻ. Dần dần cùng với sự phát
triển về mọi mặt, trẻ cầm bút vẽ đúng hơn, có ý vẽ theo mẫu đúng hơn. Các
em vẽ chậm, tập trung song do điều khiển tay còn vụng nên vẽ lúc nhanh,
lúc chậm, vẽ hình chưa theo được ý muốn.
- Mẫu giáo nhỡ từ 4 – 5 tuổi
- Nét, hình vẽ còn ảnh hưởng của mẫu giáo bé. Sau trẻ có kĩ năng cầm bút, vẽ
nét, vẽ hình, cùng với sự hiểu biết về thế giới xung quanh phong phú hơn

nên trẻ tự tin hơn. Nét vẽ dứt khoát, hình vẽ rõ hơn, nhiều hơn. Tuy nhiên sự
sắp xếp còn rời rạc. Kĩ năng tô mù còn yếu.
- Mẫu giáo lớn từ 5 – 6 tuổi
Ở lứa tuổi này, trẻ em hiểu biết hơn về đồ vật, cỏ cây, các con vật, các hiện
tượng… Tát cả những điều đó giúp trẻ hoạt động tạo hình tốt hơn. Nét vẽ
mạch lạc, tự tin, hình vẽ có thêm chi tiết, hợp lý, sát với thực. Màu sắc rực
rỡ, trong sáng và vẽ theo ý thích. Nhưng thao tác tô màu chưa hợp lý, làm
cho bài vẽ chậm lại, màu lốm đốm, vụn.
2. Đặc điểm tâm sinh lý lứa tuổi tiểu học:
Võ Thị Thu Viên- Lớp ĐHTCMT-KI NT Trang 16
Một số phương pháp dạy học tích cực để phát huy khả năng sáng tạo cho học sinh tiểu học khi học các bài vẽ tranh
- Học sinh tiểu học phát triển về mọi mặt, tạo điều kiện thuận lợi cho các em học
mĩ thuật. Thể hiện ở các em có cách cầm bút đúng, dễ dàng hơn, hoạt động
của các khớp linh hoạt, thần kinh tương đối vững vàng, giúp cho việc điều
khiển nét vẽ, hình vẽ theo ý muốn. Học sinh tiểu học quan sát có chủ định,
tập trung có ý thức học tập rõ hơn. Nhận thức phong phú đã tạo cơ sở cho
các em diễn tả được những gì đã thấy và thích thú. Nét vẽ rõ ràng, mạch lạc.
Hình vẽ nhiều về số lượng, nhiều chi tiết làm rõ đối tượng, nhiều dáng vẻ
và thích hơn. Màu sắc tươi sáng, đã mạnh dạn dùng các màu đậm, và biết
pha màu, chồng màu làm cho bài vẽ đẹp hơn. Bố cục của bài vẽ chặt chẽ,
hình vẽ to nhỏ, trước sau và biết tìm nhiều chi tiết phù hợp với đề tài, sát với
thực tế cuộc sống hơn.
- Tuy nhiên ở tiểu học hằng ngày học sinh phải rèn viết chữ, chữ số theo hình
mẫu trong khuôn khổ nhất định. Các em phỉ vẽ hình bằng thước, bằng
compa… Những yêu cầu đó là đúng, là cần thiết cho các môn học khác
nhưng phần nào nó cũng ảnh hưởng đến nét vẽ, vẽ hình, đến cách học mĩ
thuật của học sinh. Cách vẽ các em thường gò bó, thận trọng, thiếu phóng
khoáng, làm cho hình vẽ khô vì công thức, thiếu vắng dần vẻ ngây thơ, hồn
nhiên của lứa tuổi.
- Hơn nữa, ở tiểu học, dạy học mĩ thuật thực sự chưa được chú ý, chất Lượng

giảng dạy chưa cao, học sinh bị cuốn hút vào các môn chính. Do vậy, phần
nào làm cho các em giảm đi sự hứng thú mĩ thuật, nhất là ở các lớp cuối cấp
– lớp 4,5.
CHƯƠNG III: KHÁI QUÁT CHUNG VỀ CHƯƠNG TRÌNH MĨ THUẬT Ở
TIỂU HỌC
I. MỤC TIÊU, ĐẶC ĐIỂM VÀ NỘI DUNG CỦA MÔN MĨ THUẬT
1. Mục tiêu chung của chương trình mĩ thuật ở tiểu học.
1.1 Mục tiêu của môn mĩ thuật ở các lớp 1, 2, 3:
Võ Thị Thu Viên- Lớp ĐHTCMT-KI NT Trang 17
Một số phương pháp dạy học tích cực để phát huy khả năng sáng tạo cho học sinh tiểu học khi học các bài vẽ tranh
- Cung câp cho học sinh những kiến thức ban đầu về mĩ thuật, bước đầu hình
thành các kĩ năng cần thiết để các em hoàn thành được các bài tập theo
chương trình.
- Giáo dục thẩm mĩ cho học sinh, giúp các em cảm nhận và vận dụng cái hay, cái
đẹp của mĩ thuật vào học tập, sinh hoạt hằng ngày.
-Phát triển trí tuệ, phát huy trí tưởng tượng, sáng tạo, góp phần hình thành nhân
cách người lao động mới.
1.2 Mục tiêu của môn Mĩ thuật ở các lớp 4,5:
- Giáo dục thẩm mĩ, tạo điều kiện cho học sinh tiếp xúc, làm quen, cảm nhận
được vẻ đẹp của thiên nhiên, đời sống và các sản phẩm mĩ thuật.
- Cung cấp cho học sinh một số kiến thức ban đầu về mĩ thuật nói chung và mĩ
thuật dân tộc nói riêng.
- Bồi dưỡng năng lực quan sát phân tích,…làm quen với một số kĩ năng đơn giản
về vẽ và nặn, phát huy trí tưởng tượng sáng tạo của học sinh.
- Phát hiện và bồi dưỡng năng khiếu mĩ thuật của học sinh.
2. Đặc điểm của môn mĩ thuật ở trường tiểu học
Môn Mĩ thuật ở tiểu học không nhằm đào tạo học sinh thành họa sĩ mà thực chất
là môn học mượn ngôn ngữ của mĩ thuật giáo dục học sinh về cái đẹp và
biết sáng tạo cái đẹp theo qui luật, cái đó chính là giáo dục thẩm mĩ. Những
lượng kiến thức này lặp lại nâng cao và phát triển dần lên các lớp sau.

II. NỘI DUNG CÁC BÀI HỌC VẼ TRANH ĐỀ TÀI Ở TIỂU HỌC
Võ Thị Thu Viên- Lớp ĐHTCMT-KI NT Trang 18
Một số phương pháp dạy học tích cực để phát huy khả năng sáng tạo cho học sinh tiểu học khi học các bài vẽ tranh
1. Chương trình mĩ thuật ở tiểu học bao gồm các nội dung:
- Thường thức mĩ thuật.
- Vẽ theo mẫu.
- Vẽ trang trí.
- Vẽ tranh.
- Tập nặn tạo dáng tự do.
2. Các bài học vẽ tranh trong chương trình tiểu học:
- Lớp 1:
+ Bài 12: Vẽ tự do
+ Bài 17: Vẽ tranh: Ngôi nhà của em
+ Bài 22: Vẽ vật nuôi trong nhà
+ Bài 24: Vẽ cây, vẽ nhà
+ Bài 26: Vẽ chim và hoa
+ Bài 29: Vẽ tranh Đàn gà
+ Bài 31: Vẽ cảnh thiên nhiên
+ Bài 33: Vẽ tranh Bé và hoa
+ Bài 34: Vẽ tự do
- Lớp 2:
+ Bài 4: Vẽ tranh đề tài Vườn cây.
+ Bài 7: Vẽ tranh đề tài Em đi học.
+ Bài 10: Vẽ tranh đề tài Tranh chân dung.
+ Bài 13: Vẽ tranh đề tài Vườn hoa hoặc công viên.
+ Bài 18: Vẽ tranh đề tài Sân trường em giờ ra chơi.
+ Bài 23: Vẽ tranh đề tài về mẹ hoặc cô giáo
+ Bài 26: Vẽ tranh đề tài con vật (vật nuôi).
+ Bài 30: Vẽ tranh đề tài Vệ sinh môi trường.
+ Bài 34: Vẽ tranh đề tài Phong cảnh.

Võ Thị Thu Viên- Lớp ĐHTCMT-KI NT Trang 19
Một số phương pháp dạy học tích cực để phát huy khả năng sáng tạo cho học sinh tiểu học khi học các bài vẽ tranh
- Lớp 3:
+ Bài 4: Vẽ tranh đề tài Trường em.
+ Bài 8: Vẽ tranh Chân dung.
+ Bài 12: Vẽ tranh đề tài Ngày nhà giáo Việt Nam
+ Bài 17: Vẽ tranh đề tài Cô (chú) bộ đội
+ Bài 20: Vẽ tranh đề tài Ngày Tết hoặc lễ hội.
+ Bài 29: Vẽ tranh Tĩnh vật (lọ và quả).
+ Bài 31: Vẽ tranh đề tài Các con vật.
+ Bài 34: Vẽ tranh đề tài Mùa hè.
- Lớp 4:
+ Bài 3: Vẽ tranh đề tài Các con vật.
+ Bài 7: Vẽ tranh đề tài Phong cảnh quê hương.
+ Bài 12: Vẽ tranh đề tài Sinh hoạt.
+ Bài 15: Vẽ tranh Chân dung.
+ Bài 20: Vẽ tranh đề tài Ngày hội quê em.
+ Bài 25: Vẽ tranh đề tài Trường em.
+ Bài 29: Vẽ tranh đề tài An toàn giao thông.
+ Bài 33: Vẽ tranh đề tài Vui chơi mùa hè.
- Lớp 5:
+ Bài 3: Vẽ tranh đề tài Trường em.
+ Bài 7: Vẽ tranh đề tài An toàn giao thông.
+ Bài 11: Vẽ tranh đề tài Ngày nhà giáo Việt Nam
+ Bài 15: Vẽ tranh Quân đội
+ Bài 19: Vẽ tranh đề tài Ngày Tết, lễ hội và mùa xuân.
+ Bài 23: Vẽ tranh đề tài Tự chọn.
+ Bài 27: Vẽ tranh đề tài Môi trường.
+ Bài 31: Vẽ tranh đề tài Ước mơ của em.
Võ Thị Thu Viên- Lớp ĐHTCMT-KI NT Trang 20

Một số phương pháp dạy học tích cực để phát huy khả năng sáng tạo cho học sinh tiểu học khi học các bài vẽ tranh
+ Bài 33: Vẽ tranh đề tài Tự chọn.
III. THỰC TRẠNG DẠY HỌC MĨ THUẬT HIỆN NAY
Thực trạng trước khi thực hiện các giải pháp của đề tài
1. Thuận lợi:
- Đã có hệ thống sách giáo khoa, sách giáo viên, vở tập vẽ mĩ thuật được biên
soạn với nội dung tương đối phù hợp với yêu cầu đổi mới phương pháp giảng dạy
theo hướng phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của học sinh.
- Đã có sự chỉ đạo chặt chẽ từ trung ương đến địa phương về việc yêu cầu giáo
viên phải đổi mới phương pháp dạy học.
- Các trường đều đã được trang bị các loại phương tiện dạy học đáp ứng được
yêu cầu của phương pháp dạy học tích cực như: Tranh ảnh, mô hình, máy chiếu 3
chiều, bộ trình chiếu công nghệ thông tin…
- Giáo viên đã được tham gia các khóa tập huấn thay sách, các khóa tập huấn về
cách sử dụng các loại phương tiện dạy học hiện đại và được tham dự các lớp học
về công nghệ thông tin phục vụ cho hoạt động dạy học…
- Rất nhiều giáo viên có tâm huyết với nghề, có năng lực chuyên môn vững vàng,
có tinh thần cầu tiến luôn sẳn sàng học hỏi và tiếp thu những phương pháp mới
và luôn quan tâm đến việc cập nhật kiến thức; có nhiều kinh nghiệm và luôn sáng
tạo trong việc tổ chức các hoạt động nhận thức cho học sinh. Đồng thời lại có
một bản lĩnh chính trị vững vàng, luôn tin tưởng vào sự lãnh đạo sáng suốt của
Đảng và Nhà nước ta đối với sự nghiệp giáo dục; luôn ý thức được tầm quan
trọng của người giáo viên đối với sự tồn vong, thịnh suy của đất nước.
- Học sinh tiểu học tuy có nhiều diễn biến phức tạp trong vấn đề phát triển tâm
sinh lý. Nhưng ở lứa tuổi này học sinh đã bắt đầu có ý thức muốn rèn luyện kỹ
năng sống, bắt đầu phân biệt được phải trái, đúng sai, khả năng phán đoán và suy
luận tương đối tốt. Thích nghẻ giáo viên dùng lý lẽ để phân tích vấn đề có liên
quan đên việc hình thành và phát triển nhân cách. Mặt khác, đa số học sinh tiểu
Võ Thị Thu Viên- Lớp ĐHTCMT-KI NT Trang 21
Một số phương pháp dạy học tích cực để phát huy khả năng sáng tạo cho học sinh tiểu học khi học các bài vẽ tranh

học cũng rất nhiệt tình tronh hoạt động nhóm, phát biểu ý kiến đẻ chia sẻ suy
nghĩ, cảm xúc của mình với bạn bè thầy cô. Do đó, quá trình vận dụng phương
pháp dạy học tích cực vào thực tiễn giảng dạy môn mĩ thuật để tạo hứng thú học
tập cho học sinh khá thuận lợi.
2. Khó khăn:
- Hiện nay tính thu hút của trường học đã và đang giảm sút do sự bùng nổ của các
phương tiện thông tin và nhu cầu đa dạng hóa ngày càng cao của lứa tuổi thanh
thiếu nhi về hình thức học tập. để có thể phát triển một cách tự nhiên về chiều
rộng, chiều cao, chiều sâu của tri thức vadf hoàn thiện nhân cách.
- Do xu thế trên, nên hoạt động của giáo viên trên lớp hiện nay cũng tương tự như
một tiết mục biểu diễn mang tính nghệ thuật. Đồng thời, cũng mang tính mô
phạm thuần túy duy ý chí của một nhà giáo dục. Vậy làm cách nào để dung hòa
và phát huy được hiệu quả của cả hai vai trò trong cùng một tiết học; sao cho tiết
học trở nên sinh động nhẹ nhàng và hiệu quả đối với tất cả các đối tượng học
sinh, có thể huy động được những học sinh ham chơi hơn ham học tham gia tích
cực vào học tập môn mĩ thuật, để tiếp cận à chiếm lĩnh tri thức nghệ thuật, nâng
cao kĩ năng vẽ tranh, yêu thích cái đẹp, hình thành và phát triiern nhân cách.
- Việc phát huy tác dụng của phương pháp mới ( phương pháp tích cực ) trong
quá trình giảng dạy bộ môn mĩ thuật gặp phải một số khó khăn như sau:
+ Muốn áp dụng thành công phương pháp dạy học mới vào thực tiễn, thì ngoài
việc nắm vững cơ sở lý luận, còn đòi hỏi người giáo viên phải bỏ rất nhiều thời
gian và công sức đẻ có thể thiết kế một giáo án đạt yêu cầu, thể hiện được tính
tích cực và sáng tạo của gióa viên.
+ Tình hình thực tế về trang thiết bị phục vụ cho việc giảng dạy theo phương
pháp mới rất hạn chế, hấu hết các trường chưa được trang bị các phương tiện hiện
đại đến với từng lớp, chỉ chú trọng vào các tiết hội giảng.
Võ Thị Thu Viên- Lớp ĐHTCMT-KI NT Trang 22
Một số phương pháp dạy học tích cực để phát huy khả năng sáng tạo cho học sinh tiểu học khi học các bài vẽ tranh
+ Sách giáo khoa và sách giáo viên mĩ thuật mới, ngoài những ưu điểm đã nêu
còn một số điểm hạn chế có ảnh hương đến khả năng sáng taojcuar giáo viên

như: Cách trình bày theo lối thiết kế sẵn các hình thức hoạt động, trình tự thực
hiện các hoạt động trong một đơn vị kiến thức sẽ có khả năng đến hiện tượng “
công thức hóa ” hoạt động dạy và học – tức là giáo viên cứ theo một mạch đi đã
vạch sẵn mà soạn giáo án và giảng dạ, không cần phải động não suy nghĩ, tìm tòi
để thiết kế các hoạt động, sắp xếp trình tự thực hiện các hoạt động, thiết kế ra
một mạch đi riêng để dẫn dắt học sinh chiếm lĩnh nội dung của bài học.
+ Thói quen dạy của một số giáo viên và thói quen học của một số học sinh theo
phương pháp cũ cũng là một trở ngại không nhỏ đối với tiến trình cải cách giáo
dục theo mô hình của các nước tiên tiến mà Đảng và nhà nước ta hiện nay đang
hết sức quan tâm.
+ Vẫn còn một số giáo viên môn mĩ thuật chưa chú tâm lắm đến vấn đề: phát huy
tác dụng của phương pháp dạy học tích cực để học sinh tiểu học thể hiện hết khả
năng sáng tạo của mình trong quá trình học môn mĩ thuật.
3. Số liệu thống kê:
Khi chưa áp dụng thử nghiệm chuyên đề vào thực tiễn giảng dạy:
- Có khoảng 50% học sinh toàn trường không hứng thú lắm đối với việc học tập
bộ môn mĩ thuật nói chung và 60% phân môn vẽ tranh nói riêng.
- Học sinh chưa ngoan, ý thức rèn luyện kĩ năng sống và rèn luyện nhân cách
thông qua quá trình tham gia học tập bộ môn, thụ động, thiếu tập trung trong giờ
học có khoảng 60%
- Tỉ lệ học sinh đạt A
+
là 10%, tỉ lệ học sinh hoàn thành bài là: 90%

IV. KHÁI NIỆM, MỤC ĐÍCH YÊU CẦU CỦA PHÂN MÔN VẼ TRANH
1. Khái niệm vẽ tranh:
Võ Thị Thu Viên- Lớp ĐHTCMT-KI NT Trang 23
Một số phương pháp dạy học tích cực để phát huy khả năng sáng tạo cho học sinh tiểu học khi học các bài vẽ tranh
- Vẽ tranh là thuật ngữ chung có ý nghĩa bao hàm vẽ tranh nhiều thể loại như: Vẽ
tranh đề tài, vẽ tranh tự do ( theo ý thích ), vẽ tranh chân dung, vẽ tranh tĩnh vật,

vẽ tranh các con vật, vẽ tranh minh họa, vẽ tranh phong cảnh…
- Vẽ tranh đề tài là vẽ về một đề tài cho trước, người vẽ không được chọn lựa đề
tài mà phải vẽ trong phạm vi nội dung đề tài đã cho. Trong đó có sự phối hợp
tổng hòa giữa các yếu tố tạo hình; đó là sự sắp xếp ăn ý giữa đường nét, hình
mảng, đậm nhạt, màu sắc, bố cục và cảm xúc của người vẽ… Nhằm biểu đạt một
nội dung nhất định.
- Vẽ tranh đề tài đòi hỏi người vẽ phải có trí tưởng tượng phong phú để tái tạo lại
những hình ảnh, phong cảnh đẹp của thiên nhiên, những cảnh sinh hoạt của lao
động, vui chơi, học tập hay những chủ đè khác trong cuộc sống. Thông qua nghệ
thuật của người vẽ, tranh mang đến cho người xem những hình ảnh cô đọng, tập
trung và tiêu biểu của cái đẹp trong tự nhiên, cuộc sống và xã hội.
- Như vậy tranh vẽ theo đề tài là sự phản ánh cái đẹp của hiện thực khách quan
thông qua lăng kính chủ quan của người vẽ. Người vẽ có thể lựa chọn, chắt lọc,
thay thế các hình ảnh rồi sắp xếp lại làm cho cái đẹp trong thiên nhiên, trong cuộc
sống trở nên nổi bậc hơn, sinh động hơn, mang lại cho người xem những rung
cảm thẩm mỹ.
2. Mục đích của bài vẽ tranh:
- Mục đích của vẽ tranh đề tài là nhằm rèn luyện và phát triển ở học sinh trí nhớ,
trí tưởng tượng sáng tạo, giúp các em thể hiện đượ những nhận thức về cái đẹp
của thế giới khách quan trên tranh vẽ bằng đường nét, màu sắc và cảm xúc của
bản thân. Qua đó hình thành ở các em thị hiếu thẩm mỹ và tình cảm thẩm mỹ.
Các em sẽ yêu cái đẹp và mong muốn nó theetr hiện trong cuộc sống. Lứa tuổi
tiểu học là giai đoạn mầm mống của hoạt động sáng tạo, chúng ta cần có sự tác
động đúng hướng bằng các phương pháp dạy hịc tichs cực thì mới tạo được tiền
đề cho các bước phát triển hoạt động sáng tạo tiếp theo của học sinh.
Võ Thị Thu Viên- Lớp ĐHTCMT-KI NT Trang 24
Một số phương pháp dạy học tích cực để phát huy khả năng sáng tạo cho học sinh tiểu học khi học các bài vẽ tranh
- Tranh đề tài có mục đích phục vụ cho yêu cầu cuộc sống ( Sản xuất, chiến đấu,
các nhu cầu tinh thần của cuộc sống xã hội ). Thông qua tranh đề tài người xem
thấy được một phần cuộc sống được khái quát lên tranh điển hình hơn, đẹp hơn,

phong phú hơn.
- Vẽ tranh đề tài là phản ánh cuộc sống bằng chính các hình ảnh của cuộc sống,
cho nên phải khai thác triệt để hình và màu của sự vật bằng cảm xúc và tài năng
sáng tạo của người vẽ, Nhờ thế tranh đề tài có tác dụng giáo dục, động viên mọi
người.
3. Yêu cầu cần đạt ở các bài vẽ tranh:
- Yêu cầu về giáo dục:
+ Trung thực với đề tài ( bức vẽ thể hiện đúng đề tài ).
+ Học sinh có thời gian quan sát, nhận xét cuộc sống xung quanh: mọi sự vật,
hiện tượng con người, con vật…
+ Yêu mến, trân trọng, giữ gìn vẽ đẹp của tự nhiên và của con người tạo ra.
- Yêu cầu về kĩ năng:
+ Tìm, chọn được các hình ảnh rõ và sát nội dung;
+ Vẽ được các hình ảnh chính và phụ, sắp xếp vừa với khổ giấy ( không to quá,
nhỏ quá, hay xô lệch);
+ Vẽ màu theo ý thích và có đậm, có nhạt.
4. Làm thế nào để phát huy trí tưởng tượng và sáng tạo của học sinh, tránh tình
trạng vẽ tranh giống nhau:
Việc phát huy trí tưởng tượng, sáng tạo của học sinh để các bài vẽ không chung
chung, không giống nhau, phụ thuộc nhiều vào các yếu tố:
- Hình gợi ý cách vẽ cần đẹp và phong phú, đa dạng về cách thể hiện.
- Cách hướng dẫn khai thác nội dung bài của giáo viên cần sinh động, hấp dẫn.
- Cách gợi ý của giáo viên với từng học sinh ở các bài vẽ cụ thể ( cách sắp xếp
hình ảnh, cách vẽ hình, vẽ màu,…) sao cho sát với suy nghĩ của các em. Điều này
Võ Thị Thu Viên- Lớp ĐHTCMT-KI NT Trang 25