Hướng dẫn cài đặt và sử dụng orcad 9 2

CAD điện tử Chương 1 Cài đặt chương trình
- 1 -
CHƯƠNG 1. CÀI ĐẶT ORCAD 9.2
Bước 1: Cài đặt
Cho đĩa Orcad vào ổ CD, đĩa tự chạy (Autorun) hoặc bạn có thể mở đĩa và click vào file
"Setup.exe". Khi chạy xong khởi động, giao diện cài đặt 'Orcad Family Release 9.2 Setup'
hiện ra. Click chuột vào nút 'Next'

Bạn tiếp tục nhấn vào nút 'Yes' và 'Next' ở các cửa sổ kế tiếp






CAD điện tử Chương 1 Cài đặt chương trình
- 2 -
Đến đây, bạn sẽ cài các ứng dụng. Bạn chỉ cần chọn a (ứng dụng vẽ nguyên lý), chọn e (ứng
dụng vẽ Layout). Tiếp tục click chuột vào nút nhấn 'Next'






Tiếp tục điền một chuỗi số bất kỳ vào ô trống "Authorization codes" và nhấn 'Next'

CAD điện tử Chương 1 Cài đặt chương trình
- 3 -









Sau khi bạn chọn Next ở cửa sổ trên, chương trình sẽ cài đặt

Bước 2. CRACK
Chọn đĩa chứa CD Orcad, click chuột phải chọn 'Open'.
CAD điện tử Chương 1 Cài đặt chương trình
- 4 -

Mở folder Crack, bạn chạy file PDXORCAD.exe (xem cửa sở dưới)






Phần mềm này yêu cầu bạn chỉ đường dẫn chứa thư mục (Folder) orcad. Thường thì khi cài
đặt, Folder Orcad nằm theo đường dẫn: C:\program files\ orcad. Khi chọn xong đường dẫn
này, bạn click chuột vào nút 'Apply' và chọn 'ByeBye' (Xem các cửa sổ ở dưới).

CAD điện tử Chương 1 Cài đặt chương trình
- 5 -








Quá trình cài đặt hoàn thành. Bạn có thể vào Start\programs\Orcad Family release
9.2\Capture (Layout) để chạy chương trình.



CAD điện tử Chương 2 Vẽ nguyên lý
- 6 -
CHƯƠNG 2 VẼ SƠ ĐỒ MẠCH NGUYÊN LÝ

Dưới sự hỗ trợ của máy tính, công việc thiết kế mạch ngày càng trở nên dể dàng hơn. Để
thiết kế một mạch in trên ORCAD chúng ta có thể thực hiện bằng hai cách.

Cách 1: Ta vẽ mạch nguyên lý (Orcad\Capture) và dịch Netlist và kế tiếp vẽ mạch in
(Orcad\Layout) bằng cách cho chạy Layout liên kết linh kiện. Bước này thường hay trở cho
người thiết kế vì một linh kiện (parts) ở bên sơ đồ Schematic có nhiều kiểu chân (footprint)
khác nhau để chọn lựa. Ta phải chọn footprint nào cho phù hợp. Cuối cùng cho sắp xếp linh
kiện và vẽ mạch. Cách này người ta thường chọn hơn.

Cách 2: Ta vẽ mạch in thủ công bằng cách mở trực tiếp chươngtrình Orcad\Layout. Dựa

trên sơ đồ nguyên lý có sẵn, ta chọn footprint tương ứng và sắp xếp cho phù hợp. Bước kế tiếp,
ta nối dây và cho chạy mạch in tự động hoặc vẽ tay. Với cách này, người thiết kế ít chọn và chỉ
để vẽ các mạch đơn giản.
Trong phần này ta tập trung thiết kế theo cách thứ nhất. Để tạo kỹ năng vẽ mạch, bạn hãy
tập trung thiết kế nhiều mạch đơn giản để quen lệnh và thao tác lệnh cho thật nhanh.


Hình dưới đây cho bạn xem qua các khổ giấy để bạn chọn lựa. Công việc này có thể thay
đổi song song trong quá trình vẽ mạch. Nghĩa là khi vẽ mạch nguyên lý, nếu cần chọn khổ giấy
lớn hơn thì ta chọn lại mà vẫn không ảnh hưởng đến trang vẽ.

Sau đây là một số ví dụ. Các ví dụ này, bắt buộc bạn phải làm xuyên suốt các bước cho đến khi
hòan chỉnh một mạch in.
CAD điện tử Chương 2 Vẽ nguyên lý
- 7 -

Ví dụ 1: Vẽ một mạch nguồn ổn áp đơn giản.

Sau khi thiết kế xong mạch nguồn này, bạn có thể thi công cho mình một mạch nguồn để
thí nghiệm sau này.
Các bước để hòan tất một bản vẽ (nguyên lý):
1. Đặt linh kiện lên bản vẽ, sắp xếp hợp lý, chỉnh sửa linh kiện và vẽ dây  2. Chạy
Anotate (Update)  3. Kiểm tra lỗi  4. Dịch netlist.

Qua 5 bước này xem như hòan chỉnh. Nếu các bạn chưa thực hiện đủ thì phải xem lại.

Bước 1: Mở Project mới .
Khởi động chương trình, Click chuột vào Start\Orcad Release\Capture ta có được giao diện như
hình dưới.

Bạn mở một dự án mới như sau. Chọn file\new\project


Cửa sở 'new project' hiện ra. Theo thứ tự, bạn gõ tên project ở ô 'name' Chọn Schematic 
Vào ô 'Location' chọn nơi lưu project (click chuột vào browse để chọn hoặc tạo Folder mới).



CAD điện tử Chương 2 Vẽ nguyên lý
- 8 -

Cửa sổ trên, bạn thấy Location là:  D:\THAYKHAI\day orcad. Nhóm bạn nên chọn
một folder riêng, lấy tên của các bạn. Ví dụ: 05E1_NHOM1.
Để tạo một folder mới trong Orcad ta làm theo trình tự các bước sau:
Click chuột vào Browse  cửa sổ Select Directory hiện ra  Vào Drives chọn ổ D

 Click chuột chọn nút Creat Directory  Đánh tên 05E1_NAM  OK



 Tiếp tục chọn lại 05E1_NAM  OK



Tiếp theo, chọn 'OK' bạn nhận được giao diện vẽ mạch nguyên lý như sau:
CAD điện tử Chương 2 Vẽ nguyên lý
- 9 -
Sau khi chọn Ok bạn nhận được giao diện như sau:

Chọn vào nút Project manager để đóng giao diện vẽ nguyên lý (trở về trang Project)

Thanh công cụ

Khảo sát thanh công cụ

Công cụ
Chức năng

Select: Chọn lựa. Bạn có thể click chuột vào đây khi bạn muốn kết thúc
một lệnh nào đó hoặc click chuột phải chọn End command

Place part: Lấy một linh kiện ra bản vẽ.

Place wire: Vẽ dây nối các chân linh kiện
CAD điện tử Chương 2 Vẽ nguyên lý
- 10 -

Place net alias: Đặt tên cho đường vẽ (Net) hoặc tên Bus

Place bus: Vẽ đường bus

Place junction: Đặt dấu nối cho 2 đường dây cắt nhau (nếu cần)

Place bus entry: Đặt đường rẽ nhánh bus

Place power: Đặt nguồn

Place ground: Đặt đất

Place hierarchiecal block: Đặt thứ tự các khối, chú thích cho khối

Place port: Đặt ngõ vào/ra port

Place no connect: Đặt dấu không kết nối cho những chân linh kiện
không dùng trong sơ đồ nguyên lý

Place text: Đặt nhãn cho khối, sơ đồ mạch …
Phím R
Phím nóng R: Xoay linh kiện

Vẽ mạch in theo sơ đồ nguyên lý sau:

Để làm bài này, ta thực hiện theo trình tự như sau:
Bước 2: Lấy linh kiện đặt lên trang vẽ
-
+
D1
DIODE BRIDGE
1
2
3
4
D3
LED
D2
LED
C3
104

R1
4K7
U2
79SR1
2 3
1
VIN VOUT
GND
C5
103
J2
+5VDC GND -5VDC
1
2
3
C4
104
J1
12VAC 0 12VAC
1
2
3
R2
4K7
C1
2200UF
U1
78HT2
1 3
2

VIN VOUT
GND
C2
2200UF
C6
103
CAD điện tử Chương 2 Vẽ nguyên lý
- 11 -
Đây là lần đầu tiên bạn cài đặt vẽ mạch in nên trước khi lấy linh kiện ra bạn phải lấy thư
viện ra trước (Add library). Hiện tại thư viện linh kiện nằm trong file orcad ở nơi bạn cài đặt.
Những lần vẽ sau thư viện này vẫn tồn tại, không cần thực hiện bước này.
Bây giờ, các bạn bắt đầu vẽ mạch.
Chọn công cụ Place part (hình dưới)

 Cửa sổ Place part hiện ra  Bạn click chuột vào nút Add Library , cửa sổ Browse
file sẽ mở ra.


 Chọn file thư viện Discrete.olb click chuột chọn Open


Trên cửa sổ Place part bạn thấy ngay thư viện Discrete nằm trong ô Library. Click
chuột chọn thư viện Discrete

CAD điện tử Chương 2 Vẽ nguyên lý
- 12 -

 Đưa chuột vào ô Part list hoặc đánh đúng tên linh kiện vào ô Part (ví dụ Diode Bridge)
nếu bạn biết trước tên. Lập tức, cầu diode hiện ra.  Chọn OK

 Click chuột để đặt linh kiện lên trang vẽ.



 Tương tự, cũng trong thư viện Discrete, ta chọn linh kiện tụ điện C (có cực), Cap NP
(không cực), điện trở R, Led và đặt linh kiện lên bản vẽ.



CAD điện tử Chương 2 Vẽ nguyên lý
- 13 -
 Tiếp theo là bước lấy IC ổn áp. Ðể thực hiện bước này, click chuột chọn Add Library,
cửa sổ



Browse File hiện ra  Chọn thư viện REGULATOR  click chuột chọn OPEN.

 Chọn thư viện REGULATOR trong ô Library  Gõ tên 78HT2 vào ô Part  Linh
kiện ổn áp 78(78XX) hiện ra.  Chọn OK và linh kiện này dính theo con trỏ. Bạn hãy đặt nó
lên bản vẽ ở vị trí phù hợp.  Tương tự, ta chọn linh kiện ổn áp âm 79SR1 (79XX).



 Bước kế tiếp, ta lấy linh kiện CON3 (đây là đầu nối 3 chân để đưa nguồn AC vào và
nguồn DC ra. Linh kiện này nằm trong thư viện CONNECTOR. Bạn hãy tự lấy thêm thư viện
CONNECTOR và trong thư viện này chọn CON3.

CAD điện tử Chương 2 Vẽ nguyên lý
- 14 -

Bước 3: Vẽ dây

Sau khi hòan tất việc đặt linh kiện lên trang vẽ, ta bắt đầu đi nối dây. Chọn công cụ nối
dây
 Click chuột vào một đầu chân linh kiện và rê chuột đến chân linh kiện còn lại, sau đó
click chuột vào chân để nối và kết thúc. (Chú ý: Khi vẽ dây một cách lấp lững, không nối vào
chân nào thì phải Double_Click mới kết thúc được đoạn dây đó).





 Sau khi nối mạch xong, cho hiện các chân nguồn còn thiếu của IC, việc này ta có thể
làm trước khi đi nối dây.
Để hiện chân nguồn, ta thực hiện các bước sau (đây cũng là cách chung để chỉnh sửa linh
kiện):
 Chọn linh kiện cần chỉnh sửa chân  Click chuột phải chọn Edit Part



 Cửa sổ Edit Part hiện ra, ta thấy có một chân linh kiện kích cở = Zero 
Double_Click chuột vào chân này, cửa sổ Pin Properties xuất hiện  Click chuột vào các
nhãn và chọn theo như hình vẽ

CAD điện tử Chương 2 Vẽ nguyên lý
- 15 -



Sau khi chọn xong click chuột chọn OK, ta có được kết quả như hình dưới.

 Để cập nhật linh kiện này lên bản vẽ, click chuột chọn dấu Close(x) bên dưới.


 Cửa sở mới hiện ra: Chọn UPDATE CURRENT để cập nhật cho linh kiện vừa chọn
để chỉnh sửa. Nếu chọn UPDATE ALL, nó sẽ làm cho tất cả các linh kiện giống nhau cùng cập
nhật mới theo linh kiện đang sửa. Nếu chọn Dicard, việc chỉnh sửa được loại bỏ.

CAD điện tử Chương 2 Vẽ nguyên lý
- 16 -

 Đặt GND (Ground) và vẽ dây.







Bước 4: Đổi tên, giá trị linh kiện theo sơ đồ cho trước

 Công đoạn cuối cùng để hoàn tất bản vẽ đó là đặt giá trị linh kiện. Mỗi một linh kiện
có đi kèm nhiều thuộc tính khác nhau. Trong đó bạn chú ý 2 thuộc tính quan trọng đó là tên và
giá trị. Tên có đi kèm với số để chỉ thứ tự của linh kiện trong bản vẽ ( ví dụ C1, C2,
C3…R1,R2,R3). Giá trị linh kiện được biểu diễn bằng một tên (ví dụ: Tụ C, điện trở R…)
Để chỉnh sửa tên và giá trị của linh kiện bạn 'Duoble_click' vào tên/giá trị và điền tên, giá trị
cần thay đổi.
CAD điện tử Chương 2 Vẽ nguyên lý
- 17 -

Sau khi chỉnh sửa tên xong, công việc vẽ nguyên lý xem như hòan tất.

Bước 5. Cập nhật bản vẽ (U?)
 Click chuột chọn biểu tượng ‘U?’ (xem hình vẽ), cửa sổ Annote hiện ra. Các khai báo
theo mặc định như trên hình.  Click chuột chọn OK. Bước này hòan tất.


Bước 6. Kiểm Tra Lỗi (DRC)
 Click chuột chọn biểu tượng ‘DRC’ (xem hình vẽ), cửa sổ Design Rules Check hiện
ra. Các khai báo theo mặc định như trên hình.  Click chuột chọn OK. Bước này hòan tất.
Trong trường hợp này, mạch in không có lỗi nên ở ngõ ra (Output) trong cửa sổ Project
Manager cho ra một file ‘Ve Mach Nguon.drc’


CAD điện tử Chương 2 Vẽ nguyên lý
- 18 -


Bước 7. Dịch NETLIST
Mục đích của dịch netlist là liên kêt đường dây nối với chân linh kiện.





Trong bước này, bạn phải nhớ đường dẫn nơi chứa file .mnl để dùng trong phần vẽ mạch in

(Trong ví dụ này file 've mach nguon.mnl' nằm theo đường dẫn D:\thay khai\day orcad\ve
mach nguon.mnl)
Bước 8. Dịch BILL (Danh mục linh kiện)

Để tiện việc kiểm tra cũng như mua linh kiện, ta cần phải in danh mục linh kiện (Bill of
materials)
 Click chuột chọn biểu tượng có chữ Bill of materials
CAD điện tử Chương 2 Vẽ nguyên lý
- 19 -

Danh mục linh kiện hiện ra có đưôi là '.BOM'. Mở file này ta thấy được danh mục linh
kiện rất rõ ràng




CAD điện tử Chương 3 Vẽ mạch in
- 20 -
CHƯƠNG 3 VẼ MẠCH IN

Công việc này được tiến hành qua 5 bước: 1. Chạy Auto Eco để liên kết linh kiện
từ sơ đồ nguyên lý (parts) với sơ đồ chân (footprints).  2. Sắp xếp linh kiện . 3. Chọn
lớp và kích thước đường mạch in. 4. Chạy mạch in (tự động hoặc vẽ thủ công)  5.
Chỉnh sửa tên linh kiện và giá trị cho phù hợp, đặt tên cho bo mạch.  6. Vẽ đường bao
cho bo mạch.  7. Phủ đồng (nếu cần thiết).

Bước 1. Chạy Auto Eco
Chạy Auto Eco để liên kết linh kiện từ sơ đồ nguyên lý (parts) với sơ đồ chân (footprints).
Bước liên kết linh kiện sẽ tự động thực hiện cho những lần vẽ sau đối với những linh kiện cũ.
 Click chuột vào Start\Programs\Orcad Family \Layout.

 Click chuột chọn File\New

 Chọn file '_DEFAULT.TCH'\ Chọn Open . Chú ý: Khi chọn File\New file
_Default.tch xuất hiện theo cửa sổ Load Template File. Tuy nhiên, nếu không thấy file này,
bạn click chuột vào ô Look in và trỏ theo đường dẫn C:\Program files\ Orcad\ Layout\ Data.

 Khi chọn Open, cửa sổ Load Netlist Source xuất hiện. Bạn cần chọn file 'Ve Mach
Nguon. mnl' (Hãy nhớ lại file này nằm ở đâu). Click chuột vào ô Look in và chỉ đường dẫn
chứa file 'Ve Mach Nguon. mnl'.
CAD điện tử Chương 3 Vẽ mạch in
- 21 -


Sau khi tìm thấy 've mach nguon.mnl', bạn hãy chọn và click chuột vào Open


 Sau khi click nút OPEN (hình trên) bạn thấy cửa sổ Save File As hiện ra và file 've
mach nguon.max'. Mời bạn click chuột vào nút Save để chạy Auto Eco.

Dưới đây là giao diện Auto Eco và đang yêu cầu liên kết chân linh kiện (footprint) cho
cầu diode (DIODE_BRIDGE). Để liên kết với linh kiện có sẵn trong thư viện, bạn chọn vào
nút 'LINK EXISTING FOOTPRINT TO COMPONENT…' . Bây giờ bạn lần lược liên kết các
linh kiện theo yêu cầu hiện trên cửa sổ.
 Liên kết cho Diode: Chọn nút 'LINK EXISTING FOOTPRINT TO COMPONENT…'

Cửa sổ Footprint hiện ra. Chọn đường dẫn đến thư viện có linh kiện cần tìm (Bạn cần
thêm thư viện (nếu chưa có) bằng cách nhấn nút 'Add…'. ).  Chọn linh kiện cần tìm.
CAD điện tử Chương 3 Vẽ mạch in
- 22 -

Việc chọn và liên kết linh kiện hết sức đơn giản. Ta chỉ việc đọc dòng yêu cầu liên kết
linh kiện nào. Ví dụ như hình trên, ECO đang yêu cầu liên kết D1 (Cầu Diode). Tiếp theo, ta
chọn nút lệnh " LINK EXITING FOOTPRINT TO COMPONENT" và cửa sổ linh kiện hiện
ra, tìm kiếm linh kiện trong thư viện tương ứng và chọn (Cầu diode có thể chọn CON4 trong
thư viện BCON 156T). Đến đây công việc liên kết đã hòan thành.
Cái khó trong bước này là linh kiện đang cần chứa trong thư viện nào và kích thước giữa
các chân là bao nhiêu. Dưới đây là một số thư viện thường dùng.
Khảo sát thư viện trong Orcad Layout.
Khi sử dụng thư viện để liên kết linh kiện, ta cần phải biết rỏ kích thước, hình dạng linh
kiện.
Sau đây ta khảo sát một số thư viện linh kiện thông dụng có sẵn trong ORCAD LAYOUT.

1. Thư viện IC
Footprint cho ic loại chân cắm chứa trong thư viện Dip100T

Ví dụ: DIP.100/14/W.300/L.700 là kiểu chân cắm cho IC 14 chân, bề rộng 300mils và
dài 700 mils.

Ví dụ: DIP.100/40/W.600/L.2025 là kiểu chân cắm cho IC 40 chân, bề rộng 600mils và
dài 2025 mils.

2. Thư viện cầu nối (Jumper)
Các cầu nối dùng để nối các đường mạch không nối trực tiếp với nhau

Ví dụ: JUMPER200 là cầu nối có kích cở 200mils

CAD điện tử Chương 3 Vẽ mạch in
- 23 -
3. Thư viện rơ_le
Trong thư viện RELAY chứa các loại Rơ_le thông dụng. Một số linh kiện không có trong

thư viện thì ta phải tạo.

4. Thư viện connector.
Ta có thể vào thư viện SIP để lấy các đầu nối (connector). Ngoài ra, một số thư viện khác
như PCON100T, LCON100T, BCON 156T

Ví dụ: SIP/TM/L.800/8 có chiều dài 800, số chân là 8

Ví dụ: POLCON.100/VH/TM1SQS/W.300/3 có chiều rộng là 300, số chân là 3

Ví dụ: BCON 156T chứa BLCON. 1560/VH/TM1SQS/W.300/4 có chiều rộng là 300,
số chân là 4, hai chân cách nhau 156mil
5. Thư viên TELE.
Trong thư viện này chứa các kiểu chân cho linh kiện đầu nối điện thoại và mạng.
CAD điện tử Chương 3 Vẽ mạch in
- 24 -


6. Thư viện TM_AXIAL.
Trong thư viện TM_AXIAL chứa các kiểu chân cho điện trở.

Ví dụ: AX/.300X.100/.028 là điện trở có chiều dài 300mils và rộng 100mils, kiểu chân .028

7. Thư viện TM_CAP_P và TM_CYLND.
Trong thư viện chứa TM_CAP_P chứa các chân của loại tụ có chân ở hai đầu. Ví dụ:
CPAX/.600X.200/.034 là tụ có chiều dài 600mils, rộng 200mils và loại chân .034.

Thư viện TM_CYLND chứa các loại kiểu chân cho tụ có chân nối bên đưới thân tụ.Ví
dụ: CYL/D.300/LS.100/.031 là tụ có đường kính 300mils, khoảng cách chân 100mils và kiểu
chân là .031

8. Thư viện TM_DIODE.
Trong thư viện TM_DIODE chứa các kiều chân cho Diode và Zener. Ta phải chú ý rằng,
khi linh kiện bên sơ đồ nguyên lý (part) có các chân được khai báo thuộc tính Number là '1,2'
thì bên mạch in (footprint) phải chọn đúng là 1,2 (Xem hình). Nếu linh kiện bên sơ đồ nguyên
lý có thuộc tính Number là A,C thì bên mạch in phải chọn đúng là 'A và C' (Xem hình dưới)
CAD điện tử Chương 3 Vẽ mạch in
- 25 -

9. Thư viện TM_RAD
Trong thư viện TM_RAD chứa các kiểu chân linh kiện led


Ví dụ: RAD/.100X.050/LS.100/.031 là kiểu chân Led có khoảng cách chân là 100 mils.

11. Thư viện TO.
Thư viện TO chứa các kiểu chân cho Transistor, Transistor công suất, Transistor
trường, SCR, Triac, ổn áp … (xem hình)




Transistor công suất (Sò),SCR,Triac, Ổn áp …