PHÁT TRIỂN DỊCH vụ NGÂN HÀNG điện tử TRONG hệ THỐNG NGÂN HÀNG THƯƠNG mại VIỆT NAM

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP.HCM




HUNH TH NH TRÂN



PHÁT TRIN DCH V NGÂN HÀNG IN T
TRONG H THNG NGÂN HÀNG THNG
MI VIT NAM



LUN VN THC S KINH T




NM 2007
1
CHNG 1:
TNG QUAN V NGÂN HÀNG IN T - S CN THIT
PHI PHÁT TRIN NGÂN HÀNG IN T TRONG H THNG NGÂN
HÀNG THNG MI VIT NAM.

1.1
TNG QUAN V NGÂN HÀNG IN T

1.1.1. S phát trin ca ngân hàng đin t trên th gii.
Ngày nay, Thng mi đin t đang là mt xu th phát trin tt yu trên th gii.
Thng mi đin t đang phát trin nhanh và làm bin đi sâu sc các phng thc
kinh doanh, thay đi hình thc, ni dung hot đng kinh t, vn hóa, xã hi ca loài
ngi.
 thúc đy quá trình hi nhp, thu hút khách hàng cng nh giành git c hi
trong kinh doanh, hu ht các ngân hàng trên th gii đang không ngng tng cng và
đa ra các dch v tin li, nhanh gn và đc h tr mnh m ca các công ngh hin
đi nh máy giao dch t đng (ATM), máy thanh toán ti các đim bán hàng (POS),
mng li cung cp dch v ngân hàng thông qua mng đin thoi, máy tính cá nhân…
Vi s phát trin mnh m ca công ngh thông tin và truyn thông, ca khoa hc k
thut, ca công ngh mi nh Internet, mng đin thoi di đng, Web…, mô hình ngân
hàng vi h thng quy làm vic, nhng tòa nhà cao c, gi làm vic hành chính 7, 8
gi sáng đn 4, 5 gi chiu (“brick and mortar” Banking) đang dn đc ci tin và
thay th bng mô hình ngân hàng mi – ngân hàng đin t (“ click and mortar”
Banking). Khng đnh bng nhng thành công trong nhng nm qua, ngân hàng đin t
đã có nhng bc phát trin vt bc và tr thành mô hình tt yu cho h thng ngân
hàng trong th k 21.
Ti các nc đi đu nh M, các nc Châu Âu, Australia và tip sau đó là các
quc gia và vùng lãnh th nh: Nht Bn, Hàn Quc, Singapore, Hng Kông, ài
Loan… các ngân hàng ngoài vic đy mnh phát trin h thng thanh toán đin t còn
m rng phát trin các kênh giao dch đin t (E – Banking) nh các loi th giao dch
qua máy rút tin t đng ATM, các loi th tín dng Smart Card, Visa, Master card…
và các dch v ngân hàng trc tuyn nh: Internet Banking, Mobile banking,
Telephone Banking, Home Banking. Theo thng kê ca Stegman, nm 2001  M có
2
trên 14 triu khách hàng s dng các dch v ngân hàng trc tuyn.  Anh, theo kho
sát ca BACS (Bankers Automated Clearing Services), s ngi s dng dch v này
đã tng t 3,5 triu lên 7,8 triu trong vòng hai nm. S ngi thanh toán hóa đn và
chuyn tin qua internet hoc qua đin thoi cng tng mnh. Trong nm 2002 đã có

7,2 triu ngi thanh toán các loi chi phí và chuyn khon theo đng này tng 44%
so nm 2001 và đã có tng cng 72 triu lt thanh toán trc tuyn, trong đó s ngi
s dng th tín dng chim hn mt na.  khu vc Châu Á – Thái Bình Dng,
Singapore và Hng Kông đã phát trin các dch v ngân hàng đin t t rt sm. Ti
Hng Kông, dch v ngân hàng đin t có t nm 1990, còn các ngân hàng  Singapore
cung cp dch v ngân hàng qua Internet t nm 1997. Dch v Internet Banking 
Thái Lan hot đng t nm 2001. Trung Quc mi tham gia hot đng ngân hàng trc
tuyn t nm 2000 nhng đã có rt nhiu ci cách v chính sách cng nh chin lc
đ phát trin lnh vc này. Theo mt kho sát mi đây ca IDC, đn ht nm 2002, có
16,8 triu khách hàng s dng các dch v ngân hàng trc tuyn  tám nc và vùng
lãnh th là Trung Quc, Australia, Hng Kông, n , Malaysia, Singapore, ài
Loan.
Ti M, nhng ngân hàng ln tham gia kinh doanh trc tuyn ngày càng nhiu,
theo báo cáo ca FDIC, s ngân hàng có tài sn di 100 triu USD có cung cp dch
v ngân hàng đin t ch chim khong 5%, trong khi đó s ngân hàng có tài sn ln
hn 10 t USD có dch v ngân hàng đin t chim ti 84% (Bng 1.1)
Bng 1.1: S lng ngân hàng có mt trên mng Internet

Tng tài sn (triu USD) S ngân hàng Có mt trên mng (%)
Ít hn 100 5,912 5
T 100 đn 500 3,403 16
T 500 đn 1000 418 34
T 1000 đn 3000 312 42
T 3000 ti 10.000 132 52
Trên 10.000 94 84
(Ngun: [FDIC01])
3
K t giai đon có mt trên mng ti khi cung cp đy đ dch v trc tuyn là c
mt quá trình. Vào thi đim nm 2000, trong s Top 100 ngân hàng ca M thì có
36% không có mt trên mng, 41% ch cung cp thông tin và còn li 23% là cung cp

đy đ dch v ngân hàng trc tuyn. Trong nm 2000 đã có khong 1.100 ngân hàng
ln nh ti M cung cp đy đ mi dch v ngân hàng qua mng, con s này tng lên
1.200 vào cui nm 2003 và s đt ti 3.000 vào cui nm 2005.
Trong nhng nm va qua, ngân hàng đin t đã phát trin ln mnh và nhanh
chóng. Theo nghiên cu ca Jupiter Media, tng s các giao dch qua mng ca toàn
b các ngân hàng ti M đã tng 77,6% ch trong vòng mt nm t tháng 07/2000 ti
tháng 07/2001, trong khi đó, cùng thi gian, lu lng giao thông trao đi thông tin
qua h thng World Wide Web ch tng 19,8% trong cùng k. Mt c quan nghiên cu
trên mng: Datamonitor đã báo cáo cho giai đon 2002 cho đn ht nm 2003: s
lng tài khon ngân hàng đin t ti Châu Âu tng trung bình 34%/nm và tng t
14,3 triu tài khon nm 2002 lên xp x 43,2 triu tài khon vào cui nm 2005, và s
lng ngi s dng dch v ngân hàng đin t s tng lên nhanh chóng.
Giao dch qua ngân hàng đin t hot đng hin nay chim t 5 – 10% tng khi
lng giao dch ca các ngân hàng bán l  M và Châu Âu. Ti Pháp, s lng tài
khon ngân hàng đin t đã tng 75%/nm và d đoán s đt con s 30.000 vào nm
2006.

 th 1.1: S lng khách hàng ca dch v ngân hàng trc tuyn ca các nc
Châu Âu nm 2000 – 2004
4
1.1.2. Khái nim dch v ngân hàng đin t.
- Dch v ngân hàng đin t đc gii thích nh là kh nng ca mt khách hàng
có th truy cp t xa vào mt ngân hàng nhm: thu thp thông tin, thc hin các giao
dch thanh toán, tài chính da trên các tài khon lu ký ti ngân hàng đó, đng ký s
dng các dch v mi
1
.
- Dch v ngân hàng đin t là mt h thng phn mm vi tính cho phép khách
hàng tìm hiu hay mua dch v ngân hàng thông qua vic ni mng máy vi tính ca
mình vi ngân hàng

2
.
- Các khái nim trên đu đnh ngha ngân hàng đin t thông qua các dch v
cung cp hoc qua kênh phân phi đin t. nh ngha này có th đúng  tng thi
đim nhng không th khái quát ht đc c quá trình lch s phát trin cng nh
tng lai phát trin ca ngân hàng đin t, mt đnh ngha tng quát nht v ngân hàng
đin t có th đc din đt nh sau: NHT bao gm tt c các dng ca giao dch
gia ngân hàng và khách hàng (cá nhân và t chc) da trên quá trình x lý và chuyn
giao d liu s hoá nhm cung cp sn phm dch v ngân hàng.
1.1.3. Các giai đon phát trin ca Ngân hàng đin t
K t ngân hàng đu tiên cung cp dch v ngân hàng qua mng đu tiên ti M
vào nm 1989 – ngân hàng WellFargo. T đó đn nay có rt nhiu tìm tòi, th nghim,
thành công cng nh tht bi trên con đng xây dng mt h thng ngân hàng đin t
hoàn ho, phc v tt nht cho khách hàng. Tng kt nhng mô hình đó, nhìn chung h
thng ngân hàng đin t đc phát trin qua nhng giai đon sau đây:






1. Trng c Bo, Ngân hàng đin t và các phng tin giao dch đin t, Tp chí Tin hc Ngân hàng s 4
(58), 7/2003.
2. How the Internet redefines banking, Tp chí the Australian Banker, tuyn tp 133, s 3, 6/1999.
5
- Brochure – ware: Là hình thái đn gin nht ca ngân hàng đin t. Hu ht
các ngân hàng khi mi bt đu xây dng ngân hàng đin t là thc hin theo mô hình
này. Vic đu tiên chính là xây dng mt website cha nhng thông tin v ngân hàng,
v sn phm lên trên mng nhm qung cáo, gii thiu, ch dn, liên lc…, thc cht 
đây ch là mt kênh qung cáo mi ngoài nhng kênh thông tin truyn thng khác nh

báo chí, truyn hình… mi giao dch ca ngân hàng vn thc hin qua h thng phân
phi truyn thng, đó là các chi nhánh ngân hàng.
- E – commerce: Trong hình thái thng mi đin t , ngân hàng s dng Internet
nh mt kênh phân phi mi cho nhng dch v truyn thng nh xem thông tin tài
khon, nhn thông tin giao dch chng khoán… Internet  dây ch đóng vai trò nh mt
dch v cng thêm vào đ to s thun li thêm cho khách hàng. Hu ht các ngân
hàng va và nh đang  hình thái này.
- E – business: Trong hình thái này, các x lý c bn c  phía khách hàng (front-
end) và phía ngi qun lý (back-end) đu đc tích hp vi Internet và các kênh phân
phi khác. Giai đon này đc phân bit bi s gia tng v sn phm và chc nng ca
ngân hàng vi s phân bit sn phm theo nhu cu và quan h ca khách hàng đi vi
ngân hàng. Hn th na, s phi hp, chia s d liu gia hi s ngân hàng và các
kênh phân phi nh chi nhánh, mng Internet, mng không dây… giúp cho vic x lý
yêu cu và phc v khách hàng đc nhanh chóng và chính xác hn. Internet và khoa
hc công ngh đã tng s liên kt, chia s thông tin gia ngân hàng, đi tác, khách
hàng, c quan qun lý… Mt vài ngân hàng tiên tin trên th gii đã xây dng đc
mô hình này và hng ti xây dng đc mt ngân hàng đin t hoàn chnh.
- E – bank (E – enterprise): chính là mô hình lý tng ca mt ngân hàng trc
tuyn trong nn kinh t đin t, mt s thay đi hoàn toàn trong mô hình kinh doanh và
phong cách qun lý. Nhng ngân hàng này s tn dng sc mnh thc s ca mng
toàn cu nhm cung cp toàn b các gii pháp tài chính cho khách hàng vi cht lng
tt nht. T nhng bc ban đu là cung cp các sn phm và dch v hin hu thông
qua nhiu kênh riêng bit, ngân hàng có th s dng nhiu kênh liên lc này nhm
cung cp nhiu gii pháp khác nhau cho tng đi tng khách hàng chuyên bit.

6
1.1.4 H thng thanh toán đin t.
Thanh toán đin t đc hiu nh là vic ng dng nhng công ngh mi, đc
bit là công ngh internet vào nhng phng tin thanh toán truyn thng hoc xây
dng nhng h thng mi nhm phc v cho nhng nhu cu thanh toán (giao dch

truyn thng trc đây và giao dch qua mng sau này). Thanh toán đin t ra đi đã
chng t đc u th ca mình khi tit kim đc thi gian, chi phí, gim thiu ri ro
và công vic hành chính so vi nhng phng tin truyn thng. Tuy nhiên, vic xây
dng mt h thng thanh toán đin t va d dàng s dng va đt đc chun chung
nht cho mi yêu cu đã gp phi rt nhiu khó khn, thm chí tht bi. Xét v tng
th, h thng thanh toán đin t gm hai thành phn chính, đó là thanh toán doanh
nghip vi cá nhân B2C (Business to Consumer) và thanh toán gia các doanh nghip
B2B (Business to Business).
1.1.4.1. Thanh toán B2C – Doanh nghip và cá nhân
S phát trin ca TMT không th nào không gn vi s phát trin ca h thng
thanh toán đin t và s không có s thnh vng ca TMT nu nh không có mt
c s h tng thanh toán nhanh chóng, an toàn và có chun chung thng nht. Tuy
nhiên, trong thi gian đu, h thng thanh toán da trên mng internet đã phi vt qua
nhiu tht bi ri suy thoái. Rt nhiu h thng đã đc đa vào th nghim ri tht
bi. Ví d nh tin k thut s (digital cash), đc coi là khi ngun ca tin đin t
sau này (e-cash), đc s dng đu tiên ti Amsterdam sau đó đc trin khai ti thung
lng Silicon vào tháng 08/1997, sau khi đt đc mt s ng dng tng đi, cui
cùng phi thanh lý vào tháng 09/1998. Mt ví d khác: Ngi dn đu th trng đin
t - Cybercash đã phi thay đi chin lc kinh doanh và nhng nhà lãnh đo ch cht
nhiu ln, và đã tng b loi khi danh sách niêm yt trên sàn giao dch NASDAQ vào
đu nm 2001. Hay mt công ty đu t mo him ca Pháp: Cyber-com đã thuyt phc
đc phn ln nhng ngân hàng Pháp vi quan đim kt hp công ngh Internet và th
thông minh, tuy nhiên, đã b phá sn vào đu nm 2001.
H thng thanh toán nh (Micro-payment) đc trin khai vào nhng thp niên
90 thích hp cho vic thanh toán ca hàng hoá vô hình và có giá tr thp nh thông tin,
7
gii trí trc tuyn, bng đa nhc, vé xem phim… cng đt đc mt vài thành công
nhng vn cha đt đc th phn nh mong mun.
Mt c gng khác nhm xây dng mt h thng chun chung và ng dng rng
cng đã đt đc mt vài thành công. JEPI (Joint Electric Payment Initiative) đc hu

thun ln bi CommerceNet và World Wide Web đã b b ri bi s thiu quan tâm
ca nhng doanh nghip kinh doanh trên mng. H thng SET (Secure Electronic
Transaction) đc tài tr bi hai t chc khng l là Visa và MasterCard, cng nh hai
ông trùm công ngh là IBM và Microsoft, là mt h thng mã hoá phc tp, s dng
công ngh PKI (Public Key Infrastructure), đã gp phi nhng vn đ khi không đc
s chp thun ca các thng gia, ngi tiêu dùng cui cùng và các ngân hàng, do s
phc tp và ít đc s chp thun ca khách hàng.
Mc dù có rt nhiu c gng nhm thay th h thng thanh toán th và h thng
mng thanh toán ca chúng hin ti vn đang là công c chính cho thanh toán B2C,
đc s dng trên 95% các giao dch. Tuy nhiên, rt nhiu cá nhân và t chc nhn ra
rng thanh toán da trên th không phi là phng thuc tr bách bnh cho tt c các
giao dch TMT. Chi phí hi cao đi vi các nhà bán l và không đc ng h bi các
ngân hàng do s gia tng ri ro ca tranh chp và la di khi th không đc kim tra
trc tip. Các nhà phát hành th hàng đu đang xúc tin trin khai th thông minh, kt
hp gia nhng tin ích ca th và ca mng ngân hàng đin t (mt con chip thông
minh đc gn trên th) đang ha hn mt tim nng s phù hp cho mi loi giao
dch.
ánh giá li mi s tht bi, nguyên nhân chính là s xa vi vi hành vi và tính
cách ca ngi tiêu dùng. Nhng gii pháp mi thng ri vào vòng lun qun. Nhng
thng nhân thng không s dng nhng h thng mi nu ch có mt s lng ít
khách hàng s dng nó, và ngc li khách hàng cng không s dng h thng thanh
toán nu ch rt ít thng gia chp nhn nó.
Mc dù đã tri qua nhng kinh nghim không my tt đp khi xây dng nhng
th h đu ca vic thanh toán B2C, s phát trin ca h thng thanh toán da trên
mng đin t không nhng không gim và đã đc m rng và đt đc mc đích.
Thanh toán B2C đã thu hút nhiu thành viên mi, h là nhng nhà kinh doanh qua
8
mng, đc đu t bi nhng qu đu t mo him hoc nhng nhà cung cp công
ngh ni ting ví d nh Microsoft hay Yahoo.
1.1.4.2. Thanh toán B2B – Doanh nghip vi doanh nghip.

S nng đng ca nn tài chính đin t (e-finance) là s thay đi nhn thc t
phn hi sang ch đng ca công ngh ngân hàng. Nhiu công ngh mi đã ra đi khi
c gng ng dng công ngh Internet vào h tng thanh toán hin hu. Hai h thng
đc ng dng và có hiu qu nht là Identrus và SWIFTNET.
- H thng SWIFTNET (
www.swift.com)
H thng SWIFT (Society for Worldwide Interbank Financial
Telecommunications) bao gm hn 7.000 t chc tài chính ca trên 190 nc, là
xng sng ca h thng thanh toán gia các t chc trên th gii hin nay. Vào tháng
12/2000, nhng nhà qun tr mng SWIFT quyt đnh xây dng mng SWIFT da trên
h thng mng IP (Internet Base Network): SWIFTNET, nhm đa mng SWIFT tr
thành xng sng ca h tng thanh toán mng trc tuyn toàn cu.  Châu Âu,
SWIFT đã liên kt vi h thng ngân hàng trung ng xây dng h thng thanh toán
thi gian thc, phc v nh mt mng trao đi thông tin cho các giao dch s lng ln
trên toàn Châu Âu. Vai trò ca SWIFTNET ngày càng đc m rng và tr thành
trung tâm trao đi thông tin phc v cho thanh toán bù tr và thanh toán chng t
(Global Straight Through Processing) và thanh toán quc t (CLS Bank) trên phm vi
toàn th gii.
Mng SWIFTNET s kt hp chun IP vi kh nng bo mt tt, hiu sut cao,
giao din ng dng chính ca SWIFT hin nay SWIFT – FIN đã kt hp vi
SWIFTNET vào nm 2004 và đã cung cp thêm các dch v nh cung cp thông tin, h
tng bo mt, thanh toán… và nhiu dch v khác.
Vào tháng 9/2000, Identrus đã công b mt kt hp chin lc kt hp cùng
SWIFTNET, chun IP s giúp cho nhng thành viên ca SWIFT và ngi s dng có
đc nhng giao din đn gin hn và hiu qu. Tham vng ca SWIFTNET là tr
thành s la chn hàng đu cho h tng thanh toán th h mi da trên công ngh
Internet.
9
Mc dù h thng thanh toán, chuyn tin đc s dng cho giao dch ca các t
chc tài chính đã đc xây dng trên h thng đin t t nhng nm 70, tuy nhiên

công ngh Internet đã thi mt lung sinh khí mi vào h thng c, chuyn thành mt
h tng thanh toán m, thit lp liên kt trc tip gia khách hàng, ngi bán, các nhà
trung gian và nhng nhà cung cp công ngh. Mng Internet đã xoá b nhng khong
cách vt lý, xây dng nhng tiêu chun mi và vi công ngh bo mt, chng ch s và
th thông minh, h tng thanh toán hin nay đ kh nng cung cp mt mô hình thanh
toán linh hot, an toàn và xây dng trên mt mng toàn cu.
- BOLERO (
www.bolero.net)
Bolero International Ltd đc thành lp vào tháng 08/1998 nh mt công ty c
phn ca SWIFT và Throught Transport Group (TT Group), phc v cho công vic hu
cn và vn chuyn (vi khong 10.000 thành viên là khách hàng). Vào mùa thu 2000,
Bolero, đc đu t thêm 50 triu USD t tp đoàn đu t mo him Ppax Partner.
Bolero xây dng mt nn tng cho vic chuyn giao chng t đin t trong
thng mi và d liu mt cách an toàn qua mng Internet. H thng đã đc đa vào
s dng tháng 10/1999, s dng công ngh truyn tin ca SWIFT và đc đt tên li
là Bolero.net.
Bolero hot đng nh mt bên th ba đc lp nhm bo đm vic chuyn giao và
nhn thông tin mt cách bo mt theo sut dây chuyn thng mi t x lý và qun lý
đn hàng cho ti trao đi chng t và thanh toán. Bolero.net cung cp mt cu trúc
chun chung cho tt c các bên tham gia vào thng mi quc t (nhà xut khu, nhà
nhp khu, đi lý hãng tàu, nhà vn chuyn, hi quan và ngân hàng quc t), li th ca
Bolero chính là s kt hp gia công ngh Internet và khung pháp lý. Sau nhiu nm t
vn Bolero.net đã xut bn mt cun Quy tc chung dành cho mi khách hàng, to s
nht quán và chính xác cho mi dch v mà Bolero cung cp. Khách hàng, ví d nh
Sanwa và Ottot Versand đã c đoán rng, x lý chng t qua mng Bolero s giúp
gim thi gian x lý chng t t 15 ngày xung còn khong 2 ngày và gim chi phí
xung t 30% đn 50%.
Hin nay, Bolero đang hot đng da trên mng SWIFT, và d đnh s là ngi
đu tiên tham gia mng SWIFTNET.  phát huy vai trò ca công ngh Internet,
10

Bolero đã và đang phát trin BoleroXML, mt tp hp các tiêu chun k thut đ mô t
cu trúc và ni dung ca bn đin t thay th cho các chng t thanh toán thng mi
hin hu nh hoá đn, vn đn, hi phiu… Hn 30 công ty trong đó có Sun
Microsystems AMS, Mercator, Neon, China System, Midas Kapiti và Surecomp… đã
tr thành đi tác ca Bolero.net và trong tng lai, chng t đin t có l s đóng vai
trò chính trong h thng thng mi hin nay.
1.2. CÁC SN PHM VÀ DCH V CA NGÂN HÀNG IN T

1.2.1 Các sn phm.
S phát trin nh v bo ca công ngh thông tin trong nhng nm gn đây đã
nh hng khá rõ nét đn s phát trin ca công ngh ngân hàng. Hin nay,  nhiu
nc trên th gii dch v ngân hàng đin t đã phát trin khá ph bin, đa dng v loi
hình sn phm và dch v. Tp trung li bao gm các loi sau:
- Call centre
Do qun lý d liu tp trung nên khách hàng có tài khon ti bt k chi nhánh nào
vn gi v mt s đin thoi c đnh ca trung tâm này đ đc cung cp mi thông tin
chung và cá nhân. Khác vi phone banking ch cung cp các loi thông tin lp trình
sn, Call centre có th linh hot cung cp thông tin hoc tr li các thc mc ca khách
hàng. Nhc đim ca Call centre là phi có ngi trc 24/24 gi.
- Phone banking
ây là loi sn phm cung cp thông tin ngân hàng qua đin thoi hoàn toàn t
đng. Do t đng nên các loi thông tin đc n đnh trc, bao gm thông tin v t
giá hi đoái, lãi sut, giá chng khoán, thông tin cá nhân cho khách hàng nh s d tài
khon, lit kê nm giao dch cui cùng trên tài khon, các thông báo mi nht… H
thng cng t đng gi fax khi khách hàng yêu cu cho các loi thông tin nói trên.
Hin nay, qua Phone banking, thông tin đc cp nht, khác vi trc đây, khách hàng
ch có thông tin ca cui ngày hôm trc.
- Mobile banking
Là hình thc thanh toán trc tuyn qua mng đin thoi di đng, song hành vi
phng thc thanh toán qua mng Internet ra đi khi mng li Internet phát trin đ

mnh vào khong thp niên 90. Phng thc này đc ra đi nhm gii quyt nhu cu
11
thanh toán các giao dch có giá tr nh (Micro payment) hoc nhng dch v t đng
không có ngi phc v. Mun tham gia dch v, khách hàng đng ký đ tr thành
thành viên chính thc trong đó quan trng là cung cp nhng thông tin c bn nh: s
đin thoi di đng, tài khon cá nhân dùng trong thanh toán. Sau đó, khách hàng đc
nhà cung ng dch v thanh toán qua mng này cung cp mt mã s đnh danh (ID).
Mã s này không phi s đin thoi và nó s đc chuyn thành mã vch đ dán lên
đin thoi di đng, giúp cho vic cung cp thông tin khách hàng khi thanh toán nhanh
chóng, chính xác và đn gin hn các thit b đu cui ca đim bán hàng hay cung
ng dch v. Cùng vi mã s đnh danh khách hàng còn đc cp mt mã s cá nhân
(PIN) đ khách hàng xác nhn giao dch thanh toán khi nhà cung cp dch v thanh
toán yêu cu. Sau khi hoàn tt các th tc cn thit thì khách hàng s là thành viên
chính thc và đ điu kin đ thanh toán thông qua đin thoi di đng.
- Home banking
Vi ngân hàng ti nhà, khách hàng giao dch vi ngân hàng qua mng nhng là
mng ni b (Intranet) do ngân hàng xây dng riêng. Các giao dch đc tin hành ti
nhà thông qua h thng máy tính ni vi h thng máy tính ca Ngân hàng. Thông qua
dch v Home banking, khách hàng có th thc hin các giao dch v chuyn tin, lit
kê giao dch, t giá, lãi sut, báo n, báo có…  s dng dch v Home banking,
khách hàng ch cn có máy tính (ti nhà hoc tr s) kt ni vi h thng máy tính ca
Ngân hàng thông qua modem – đng đin thoi quay s, khách hàng phi đng ký s
đin thoi và ch nhng s đin thoi này mi đc kt ni vi h thng Home banking
ca Ngân hàng.
- Internet banking
Dch v Internet banking giúp khách hàng chuyn tin trên mng thông qua các
tài khon cng nh kim soát hot đng ca các tài khon này.  tham gia, khách
hàng truy cp vào website ca Ngân hàng và thc hin giao dch tài chính, truy vn
thông tin cn thit. Thông tin rt phong phú, đn tng chi tit giao dch ca khách hàng
cng nh thông tin khác v ngân hàng. Khách hàng cng có th truy cp vào các

Website khác đ mua hàng và thc hin thanh toán vi Ngân hàng. Tuy nhiên, khi kt
12
ni internet thì ngân hàng phi có h thng bo mt đ mnh đ đi phó vi ri ro trên
phm vi toàn cu. ây là tr ngi ln vì đu t h thng bo mt rt tn kém.
1.2.2 Phng tin giao dch thanh toán đin t
- Tin đin t - Digital Cash
Tin đin t là mt phng tin thanh toán trên Internet. Ngi mun s dng
tin đin t gi yêu cu ti Ngân hàng. Ngân hàng phát hành tin đin t s phát hành
mt bc đin đc ký phát bi mã cá nhân (private key) ca ngân hàng và đc mã
hoá bi khoá công khai (public key) ca khách hàng. Ni dung bc đin bao gm
thông tin xác đnh ngi phát hành, đa ch Internet, s lng tin, s seri, ngày ht hn
(nhm tránh vic phát hành hoc s dng hai ln). Ngân hàng s phát hành tin vi
tng khách hàng c th. Khách hàng ct gi tin đin t trên máy tính cá nhân.
Khi thc hin mt giao dch mua bán, khách hàng gi ti nhà cung cp mt thông
đip đin t đc mã hoá bi khoá công khai ca nhà cung cp hàng hoá dch v. Nhà
cung cp dùng khoá riêng ca mình đ gii mã thông đip đng thi kim tra tính xác
thc ca thông đip thanh toán này vi Ngân hàng phát hành cng bng mã khoá công
khai ca Ngân hàng phát hành và kim tra s seri tin đin t.
- Séc đin t - Digital Cheques
Cng s dng k thut tng t nh trên đ chuyn phát séc và hi phiu đin t
trên mng Internet. Séc đin t có ni dung ging nh séc thng, ch khác bit duy
nht là séc này đc ký đin t (tc là vic mã hoá thông đip bng mt mã cá nhân
ca ngi ký phát séc). Khi ngân hàng ca ngi th hng thc hin nghip v nh
thu séc, h s đánh du lên thông đip đin t và vic thông đip này đc mã hoá bi
mã hoá công khai ca Ngân hàng phát hành séc s là c s cho vic thanh toán séc đin
t này.
- Th thông minh – Ví đin t - Stored Value smart Card.
Là mt loi th nha gn vi mt b vi x lý (micro – processor chip). Ngi s
th np tin vào th và s dng trong vic mua hàng. S tin đc ghi trong th s
đc tr lùi cho ti zero. Lúc đó ch s hu có th np li tin hoc vt b th. Ví đin

t đc s dng trong rt nhiu các loi giao dch nh ATM, internet banking, home
13
banking, telephone banking hoc mua hàng trên Internet vi mt đu đc th thông
minh kt ni vào máy tính cá nhân.
1.3.
TÍNH TT YU VÀ S CN THIT PHI PHÁT TRIN NGÂN HÀNG
IN T TRONG H THNG NGÂN HÀNG THNG MI VIT NAM
1.3.1 Vai trò ca Ngân hàng đin t trong xu th hi nhp.
H thng Ngân hàng đin t ra đi gn lin vi nhu cu ca th trng mi, lu
thông tin t và lu thông thông hàng hoá không tách ri nhau. Chính vì th, Ngân
hàng đin t có mt vai trò vô cùng to ln đi vi h thng ngân hàng Vit Nam trong
xu th hi nhp ngày nay.
Vi các ngun d liu đc truy cp kp thi, chính xác qua h thng mng thông
tin, Ngân hàng Trung ng khai thác kh nng phân tích, la chn các gii pháp ti u
đ s dng các công c điu tit, kim soát t ngun gc cung ng tin t đ đt đc
mc đích điu hoà gi vng n đnh tin t đi ni và đi ngoi theo mong mun, có
đ điu kin đ đánh giá tình hình thc hin cán cân thng mi, cán cân thanh toán và
din bin tc đ phát trin kinh t.
Nh vy, vai trò ca Ngân hàng TW s nâng cao hn, phát huy ht chc nng ca
mình nu nh vic ng dng ngân hàng đin t ngày càng đc đy mnh trong h
thng ngân hàng.
Mng thông tin giúp cho hot đng thanh tra, giám sát Ngân hàng cht ch, kp
thi chn chnh nhng vi phm, gi vng an toàn h thng. Vic qun lý h thng kho
qu, in n tin, t chc điu hành vn phòng, qun lý h s cán b, đào to hun luyn
nghip v, hi hp t xa trong nc và quc t… đu có th ng dng qua mng thông
tin s rt thun tin, gim đc đáng k chi phí đi li, chi phí t chc, tit kim thi
gian…
Vic thc hin các giao dch qua mng làm thay đi ln đn công ngh ngân hàng
to ra nng sut cao vi chi phí gim thiu. Chính điu đó s làm cho lung tin t mi
phía chy vào Ngân hàng s rt ln, nó đc điu hoà s dng vi h s hu ích cao,

làm thay đi c cu tin lu thông, chuyn t nn kinh t tin mt qua nn kinh t
chuyn khon.
14
T đó, Ngân hàng có th kim soát các khon thu chi qua h thng Ngân hàng
đin t ca mình, cng t đó có th hn ch đc các v ra tin, chuyn tin bt hp
pháp, tham nhng…
u t tín dng cng có s thay đi ln. Các d án đu t cng có th đc đa
lên trên mng đ chào mi các Ngân hàng thng mi. Máy tính đin t phân tích các
d liu truy cp, đa ra các phng án đ la chn ti u. Ngân hàng thng mi thy
rõ nhng điu cn t vn đ b khuyt vào d án đm bo kh nng thc thi.
Ngoài ra, mng thông tin cung cp cho các t chc tín dng nm đc din bin
ca các th trng: tin t, chng khoán, hi đoái. Nhng din bin v lãi sut, giá c
phiu, t giá hi đoái. Các lung vn kh dng đc chào mi trên th trng liên ngân
hàng phn ánh qua mng s giúp cho Ngân hàng có các chính sách đúng đn và hoch
đnh các phng án hot đng phù hp.
Có th nói, Ngân hàng đin t có vai trò vô cùng to ln trong h thng ngân hàng,
nó đang tác đng đn các ngân hàng, xúc tin vic sáp nhp, hp nht, hình thành các
Ngân hàng ln, nâng cao ngun vn t có đ sc trang b công ngh thông tin hin đi
đ đng đu vi cuc cnh tranh khc lit giành li th v mình.
Mt khác, nó cng đy mnh vic liên kt, hp tác gia các Ngân hàng ngày càng
cht ch, phát trin đa dng, mnh m, rng khp trong nc và th gii… đ thit lp
các đ án phát trin nghip v kinh doanh sn phm và dch v mi, s dng mng li
thanh toán đin t, thông tin ri ro, t vn pháp lut, kim toán phòng nga, lp qu
bo toàn tin gi, xây dng các chng trình đng tài tr, lp chng trình phi hp
đào to, nâng cao trình đ cán b nhân viên, k c các hình thc hp tác trong lnh vc
dch v và vn hoá xã hi…
1.3.2 Tính tt yu ca vic phát trin Ngân hàng đin t trong h thng ngân hàng
thng mi Vit Nam.
Th nht, s cnh tranh trong lnh vc Ngân hàng ngày càng gia tng. c bit,
nhng nm gn đây, quá trình toàn cu hoá, t do phát trin mnh m làm cho s phát

trin ca các ngân hàng tu thuc vào li th ca mình đ giành git th trng t các
đi th.
15
Mt khác, h thng Ngân hàng đa quc gia đang m rng hot đng đn các th
trng mi mt cách mnh m, làm tng tc đ hi nhp vào th trng tài chính, ngân
hàng quc t. ng thi s cnh tranh trong lnh vc ngân hàng ngày càng tr nên gay
gt c v mc đ, phm vi và c v sn phm, dch v cung ng trên th trng.
Th hai, s bin đi mnh m ca môi trng hot đng kinh doanh. Môi trng
kinh doanh Ngân hàng bao gm nhiu yu t c bn nh: môi trng đa lý, dân s,
kinh t, vn hoá – xã hi, k thut công ngh, chính tr, pháp lut… mà nhng nhân t
này thì luôn luôn bin đng theo s thay đi ca xã hi.
Chính s thay đi ca môi trng kinh doanh đã to ra nhng c hi và thách
thc đi vi hot đng ca h thng Ngân hàng nc ta nói chung và vic đy mnh
dch v ngân hàng đin t nói riêng.
Th ba, đó là nhu cu và đòi hi ca khách hàng ngày càng cao trong s dng
dch v Ngân hàng.
Ngày nay, h luôn bn rn vì ít thi gian, nhu cu cuc sng đa dng và phc tp,
h rt nhy cm vi s bin đng ca th trng và giá c, nhu cu tài chính trong cuc
sng cao hn rt nhiu, nên h cn có quan h và dch v thanh toán, h có đ trình đ
đ tip nhn công ngh cao và s dng các dch v hin đi, an toàn và tin li.
Có th nói rng nhu cu khách hàng ca Ngân hàng hin nay ht sc đa dng,
phc tp và yêu cu, đòi hi ca h ngày càng cao trong vic la chn, s dng sn
phm dch v và Ngân hàng. Khách hàng đòi hi t phía ngân hàng nhng sn phm
dch v cht lng cao vi nhiu tin ích. ó là “áp lc” buc hot đng ngân hàng
phi thích ng.
S dng dch v ngân hàng đin t s đáp ng yêu cu phc v nhanh, chính xác,
an toàn và tin li cho “Thng đ”, đy mnh các hot đng ca ngân hàng.
Trong hi nhp quc t v ngân hàng, quc gia nào có h thng ngân hàng đ
mnh, thì s giành đc nhiu u th trong cnh tranh và gim thiu nhng ri ro quc
t trong quá trình hot đng.

Mt khác, mt h thng ngân hàng đ mnh s đm bo cho quc gia tn dng
đc li th và khc phc đc nhng hn ch ca quá trình toàn cu hoá. Sc mnh
chi phi quá trình toàn cu hoá là s chu chuyn nhanh các lung vn quc t ngn và
16
dài hn trên phm vi toàn cu vi s tr giúp ca thng mi đin t toàn cu và c th
là phát trin ngân hàng đin t.
Mt khi lng lung vn quc t s đ vào quc gia có môi trng đu t và các
điu kin khác liên quan hp dn. Ngc li, dòng vn đó có th li “ào ào rút chy”,
nu nh môi trng kinh doanh  quc gia đó kém vi mt h thng ngân hàng hot
đng kém hiu qu.
Phát trin dch v ngân hàng đin t là mt trong nhng điu kin giúp cho h
thng ngân hàng nc ta tr nên mnh hn trong xu th m ca, hi nhp quc t v
ngân hàng.
T s phân tích trên, có th thy mun tn ti và phát trin đòi hi các ngân hàng
Vit Nam phi vn lên mnh m đ gii quyt nhiu vn đ trong hot đng ca ngân
hàng. Mt trong nhng vn đ có tính quyt đnh trong xu th cnh tranh ca h thng
ngân hàng Vit Nam ngày nay là phi phát trin dch v ngân hàng đin t trong h
thng ngân hàng thng mi Vit Nam.
1.4.
DCH V BO MT, CH KÝ IN T VÀ CHNG CH S, CÔNG
NGH BO MT
1.4.1. Công ngh bo mt.
SET (Secure Electronic Transaction): là mt giao thc bo mt do Microsoft phát
trin, SET có tính riêng t, đc chng thc và rt khó thâm nhp nên to đc đ an
toàn cao, tuy nhiên, SET ít đc s dng do tính phc tp và s đòi hi phi có các b
đc card đc bit cho ngi s dng.
SSL (Secure Socket Layer): là công ngh bo mt do hãng Nescape phát trin,
tích hp sn trong b trình duyt ca khách hàng, đó là mt c ch mã hóa (encryption)
và thit lp mt đng truyn bo mt t máy ca Ngân hàng đn khách hàng (https).
SSL đn gin và đc ng dng rng rãi.

Ngoài ra còn nhiu công ngh khác cng đt đc nhng thành công nht đnh.
1.4.2. Ch ký đin t và cp phát chng nhn đin t (CA):
Ch ký đin t: là mt thut toán mã hóa vi mt khóa riêng bit (Private Key)
dùng đ mã hóa d liu. Khi mt vn bn hay mt thông đip cn gi đi, trình duyt
Internet (Browser), s dng thut toán ca ch ký đin t, mã hóa vn bn và đính kèm
17
vào vn bn gc to thành ch ký đin t cho vn bn đó. Thut toán này là duy nht
và đm bo an toàn vi khóa 128 bit và có th lên đn 1.024 bit.
Khi ngi nhn nhn đc vn bn kèm ch ký đin t, ngi này dùng khóa
công cng (mt thut toán mã hóa chung) to ra vn bn mã hóa (Digest) và gi yêu
cu chng nhn ti t chc chng nhn (bên th 3 nh Entrust, Verigin…), t chc
chng nhn (CA) d dàng dùng bn sao ca khóa riêng (private key) gii mã ch ký
đin t thành vn bn mã hóa (digest), trình duyt Internet (browser) s so sánh hai tp
tin này (mt do khóa công to ra và mt do t chc chng nhn to ra), khi hai tp tin
này trùng khp hoàn toàn tc là ch ký đin t đc xác nhn.
Chng nhn đin t: Là mt t chc (bên th 3) cung cp nhng thut toán và
qun lý ch ký đin t (Ví d nh Verisign, e-Trust), chuyên cung cp, x lý và chng
nhn ch ký đin t trong các giao dch trên mng. Trc đây, ch ký đin t ch có
giá tr quy c gia các t chc cá nhân tham gia giao dch trên mng. Tt c nhng
quá trình to ch ký đin t, chng nhn ch ký đin t đc thc hin t đng gia
Web server và trình duyt Web.
1.4.3. Bo him cho giao dch đin t.
Hot đng ca các ngân hàng M chu s qun lý ca ba t chc thuc chính ph
là Vn phòng qun lý tin t (Office of the comptroller of Currency, Treasury), Cty bo
lãnh tin gi liên bang (Federal Deposit Insurance Corporation FDIC), và h thng qu
d tr liên bang (Federal Reserve System). Nhng t chc này có trách nhim qun lý,
điu hành hot đng ca các ngân hàng, kim soát tin t và gim thiu ri ro trong
hot đng ngân hàng, bo v quyn li ca khách hàng.
Sau khi kim tra, đánh giá, FDIC s tin hành xp hng ngân hàng và cung cp
chng nhn bo lãnh, c th, trên nhng trang Web có biu tng FDIC, tc là đc

chng nhn v danh ting và đc bo đm. Nhng ngân hàng ni ting khi cung cp
nhng dch v cng thêm nh qu đu t, thng nêu rõ trên chú thích, ví d nh trang
Web này không đc bo đm bi FDIC, và có ri ro cao.
Trong ba quý đu nm 2006, FDIC đã tng thêm 1,4 t USD, đa s d ca qu
lên đn 50 t USD tính ti 30/10/2006. ây là con s đáng k so vi cùng k nm
ngoái khi FDIC sáp nhp Qu bo him ngân hàng (Bank Insurance Fund) vi Qu bo
18
him tit kim (Savings Association Insurance Fund) vi tng giá tr qu là 866 triu
USD và đã thanh toán ti 134 triu USD cho các ri ro mà khách hàng và các t chc
tín dng gp phi.
1.4.4 Phát trin h tng công ngh, phn cng phc v cho bo mt.
Nm 2005, th trng CNTT toàn cu tng trng là 8,4% tính theo giá tr đng
USD (Ghi chú: Gartner Dataquest, 2005). Tng giá tr toàn th trng CNTT toàn cu
(không k vin thông đã vt qua ngng 1.000 t USD). Trong đó, mng dch v
CNTT có giá tr th trng là 624 t USD nm 2005. Chi tiêu cho phn cng vn tng
trng mnh hn cho chi tiêu cho phn mm, dch v.
Công ngh bo mt trong nhiu nm qua đã có nhng bc phát trin vt bc.
Ngoài h thng máy ch hin đi vi tc đ x lý theo cp s nhân. Nhng công ngh
bo mt hin đi liên tip ra đi vi s tham gia ca nhiu tp đoàn ln nh th thông
minh, h thng nhn dng sinh trc hc, h thng backup d liu, h thng tng la,
các chng trình phòng chng virus đc cp nht thng xuyên. Có th k tên nhiu
thng hiu tên tui trong lnh vc CNTT cung cp dch v bo mt nh Microsoft,
Verisign, HP, Fujitsu, IBM, Compaq, Visa, Master, Symantec, Oracle…
Do tính cht nhy cm ca lnh vc tài chính, ngân hàng, mc dù còn mt vài l
hng nhng nhanh chóng đc khc phc, nhng công ngh, h tng phn cng hin
đi và cp nht thng xuyên đã to nên lòng tin vng chc ca khách hàng đi vi
dch v NHT.

19
Kt lun chng 1:

Chng 1 đã nêu mt cách khái quát nhng vn đ c bn v ngân hàng đin t,
s hình thành và phát trin dch v ngân hàng đin t trên th gii nh th nào. Tht
vy, ngân hàng đin t, hiu theo ngha đn gin và trc quan nht đó là s kt hp
hot đng ngân hàng vi Internet – Là kt qu tt yu ca quá trình phát trin công
ngh thông tin, đin t và tin hc, đc ng dng trong hot đng kinh doanh ngân
hàng. Các ngân hàng trên th gii đã và đang phát trin mnh các hot đng dch v
ca ngân hàng đin t. i vi nc ta, đây là lnh vc hot đng mi, hu ht các t
chc tín dng và các vn bn pháp quy ca Ngân hàng Nhà nc và mt s B, ngành
cha đáp ng đ ng dng hot đng dch v ca ngân hàng đin t, ngoi tr mt s
phn trong nghip v tín dng ngân hàng phát trin riêng bit và mt s dch v nht
đnh nh: xây dng và phát trin trang Web cho ngân hàng mình; home banking; ngân
hàng qua mng đin thoi di đng (Mobile banking).  hiu rõ hn các dch v ngân
hàng đin t, sang chng 2 s gii thiu c th v s phát trin các dch v ngân hàng
đin t ti các ngân hàng thng mi Vit Nam.

20
CHNG 2:
S PHÁT TRIN DCH V NGÂN HÀNG IN T TI CÁC
NGÂN HÀNG THNG MI VIT NAM.

2.1.
S PHÁT TRIN CA DCH V NGÂN HÀNG IN T TI CÁC
NGÂN HÀNG THNG MI VIT NAM
2.1.1. Các yu t cn thit cho dch v Ngân hàng đin t ti Vit Nam.
S phát trin nh v bo ca công ngh thông tin và xu th toàn cu hoá hin nay
luôn đt cho các doanh nghip dù thuc bt k lnh vc nào cng phi đi mt vi
nhng thách thc đ tn ti và phát trin. Ngành ngân hàng Vit Nam cng không
tránh khi nhng thách thc đó và có s phn ng cn thit đ đng đu là điu tt
yu xy ra. Dch v ngân hàng đin t ti Vit Nam ra đi là mt trong nhng du mc
quan trng đánh du s chuyn mình đó ca h thng ngân hàng nc ta. Các yu t
nn tng cho s ra đi ca dch v ngân hàng đin t ti Vit Nam bao gm:
2.1.1.1. H tng c s công ngh thông tin.
ây là c s nn tng cn thit ban đu cho s ra đi ca dch v ngân hàng đin
t, bao gm công ngh tính toán và công ngh truyn thông.
- Công ngh tính toán: T cui nhng nm 60 ca th k trc, nhng chic máy
tính đu tiên đã xut hin ti Vit Nam, mt s  min Bc do Liên Xô vin tr, mt s
khác do M trang b  min Nam. n cui nhng nm 70, có khong 40 dàn máy tính

ln bao gm các máy Minsk, EC và IBM. ây có th đc xem nh nhng bc khi
đu đánh du s ra đi ca ngành công nghip tính toán  Vit Nam.
Vào đu nhng nm 1980, máy vi tính đu tiên ra đi và bt đu đc nhp vào
Vit Nam, m đu thi k phát trin nhanh chóng tin hc  Vit Nam. T cui nm
1994, đu nm 1995, Vit Nam bt đu trin khai chng trình quc gia v CNTT, các
công ty tin hc hàng đu th gii nh IBM, Compaq, Digital… bt đu tham gia th
trng Vit Nam, s lng máy vi tính PC nhp khu tng vt vi tc đ 50%/nm.
Cng theo s liu thng kê, máy tính lp ráp trong nc cng có xu hng tng nhanh,
khong 80 đn 100 nghìn chic mt nm, chim khong 70% th phn. Trong nhiu
doanh nghip, d liu đã đc t chc thành các kho thông tin có cu trúc (c s d
liu) và chun hoá da trên các phn mm qun tr c s d liu nn mng nh Fox,
21
Access, Oracle, SQL server… Các phn mm nhóm nh MS Office, Lotus Notes… đã
và đang đc s dng nhiu. Nhiu mng máy tính dng LAN, INTRANET chy trên
các h điu hành mng khác nhau nh Unix, Window NT, Nowell Netware… đã đc
trin khai nh mng Vn phòng Chính ph, mng ca B Quc Phòng, mng ca B
Tài Chính, mng ngân hàng… Tháng 11/1997, Vit Nam tham gia mng toàn cu,
internet đc kt ni, gia nm 1999 mi có khong 20 nghìn thuê bao, ch yu là
khách hàng ca các nhà cung cp dch v ln nh VDC (Công ty dch v gia tng và
truyn s liu, FPT (Công ty Phát trin đu t công ngh), NetNam (Vin công ngh
thông tin). Lnh vc này đang phát trin nhanh dn, s thuê bao đang tng vi tc đ
600 đn 700 mt tháng. Dch v Internet đang m rng đn tng doanh nghip, tng
gia đình, tng cá nhân.
- Công ngh truyn thông: là mt trong nhng yu t quan trng quyt đnh đn
cht lng và s thành công ca các giao dch đin t. Nm 1993, Tng cc Bu chính
Vin thông đã thit lp mng truyn s liu quc gia da trên công ngh X.25, gi là
mng VIETPAC, ni 32 tnh và thành ph. Sau khi đa vào s dng, mng này t ra
không đáp ng đc nhu cu truyn d liu ngày càng tng. áp ng tình hình đó,
Tng cc Bu chính Vin thông Vit Nam đã phát trin mng toàn quc VNN kt ni
Internet và các mng ni b ca các c quan nhà nc và cá nhân. VNN là mt mng

quc gia đng dài, có hai cng kt ni mng trc quc t, mt  Hà Ni, mt  TP.
HCM. Cng Hà Ni có hai đng quc t, mt đng vi vn tc 256 Kb/sec ni vi
Úc bng v tinh, mt vi vn tc 2Mb/sec ni vi Hng Kông bng cáp quang. Cng
TP. HCM cng có hai đng quc t ni vi M, mt có vn tc 64 Kb/sec qua v
tinh, mt vi vn tc 2 Mb/sec qua cáp quang. Mng trc Bc – Nam có hai đng
truyn vn tc 2 Mb/sec và mt đng truyn d phòng 192 Kb/sec ni vi mng trc
cho khong 30 mng thit lp và các dch v ni mng Internet vi vn tc 64 Kb/sec.
- Vai trò ca công ngh thông tin trong đa dng hoá sn phm, dch v và hin
đi hoá công ngh ngân hàng.
Ngân hàng đc bit đn nh mt trong nhng B, Ngành ng dng công ngh
thông tin mnh m và hiu qu nht  nc ta thi gian qua. Vi phng châm tng
bc đi mi công ngh theo hng hin đi hoá, t đng hoá phc v s nghip đi
22
mi hot đng ngân hàng, đn nay hn 80% nghip v ngân hàng đã đc x lý bng
máy tính  các mc đ khác nhau. Hu ht các nghip v đã đc chuyn t x lý trên
các máy tính đn l sang phng thc x lý trên mng. Nhiu nghip v đã đc x lý
tc thi nh thanh toán đin t ngân hàng lung giá tr cao, giao dch k toán tc
thi… Mt s dch v nh ATM, Home banking, Internet banking… đang tng bc
đc nghiên cu và trin khai trên din rng. Cùng vi s phát trin vt bc ca
CNTT, các sn phm, dch v ngân hàng có nhng bc phát trin vt bc: phong
phú đa dng v sn phm, mang đn cho ngi s dng c s tin và li.
Sau quá trình ng dng công ngh mng vin thông hin đi trong ngành ngân
hàng, h thng mng cc b (LAN) đã đc trin khai ti Ngân hàng Trung ng, mt
s đn v trc thuc và các chi nhánh Ngân hàng Nhà nc tnh, thành, ti Hi s
chính và các chi nhánh ca Ngân hàng thng mi. Các thit b mng thông minh, tc
đ cao và cu trúc mng hình sao đã tng bc thay th các thit b mng lc hu và
cu trúc mng c. Các mng ni b (Intranet), các phng tin và dch v da trên
mng Internet đã đc m rng, ng dng ngày càng hiu qu. Tng bc hin đi hoá
công ngh ngân hàng, nâng cao cht lng dch v ngân hàng  Vit Nam.
2.1.1.2. Chng t đin t.

Chng t đin t là mt trong nhng yu t quan trng trong giao dch thanh toán
đin t, đây còn là nhu cu ca nn kinh t đang chuyn đi, phát trin và là xu th ca
thi đi k thut s.
Chng t - theo đnh ngha ca t đin ting Vit (Nhà xut bn khoa hc xã hi
– Trung tâm t đin hc, nm 1994): là giy t làm bng chng v vic thu chi, xut
nhp. Nhng chng t k toán li đc khái nim mt cách rt t m, cht ch nh
chính nghip v ca nó: “Chng t k toán là vn bn chng minh v pháp lý vic
hoàn thành mt nghip v kinh t, hoc lut pháp cho phép hoàn thành nghip v đó ti
các pháp nhân kinh t” (Hch toán k toán và x lý thông tin trong h thng ngân hàng
– do Trung tâm đào to và nghiên cu Ngân hàng xut bn nm 1994). Còn chng t
đin t, theo Quyt đnh ca Th tng chính ph s 196/Q-TTg, ngày 01/04/1997,
khái quát: “Cho phép s dng các d liu thông tin trên vt mang tin nh bng t, đa
t, các loi th thanh toán v nghip v kinh t tài chính đã phát sinh và thc s hoàn
23
thành và là c s đ ghi chép vào s sách k toán ca các Ngân hàng và t chc tín
dng”. Tip đó, theo quyt đnh 44/2002/Q-TTg, ngày 21/03/2002 ca Th tng
chính ph nói rõ hn v chc nng ca chng t đin t: “Chng t đin t làm chng
t k toán mà các yu t ca nó đc th hin di dng d liu đin t đã đc mã
hóa mà không có s thay đi trong quá trình truyn qua mng máy tính hoc trên vt
mang tin nh bng t, đa t, các loi th thanh toán”. Ngha là, chng t đin t phi
có đ các yu t quy đnh cho chng t k toán, đm bo tính pháp lý ca chng t k
toán và phi đc mã hóa bo đm an toàn trong quá trình x lý, truyn tin và lu tr.
Có th thy rng, đ chng t giy chuyn sang chng t đin t là công ngh
hoàn toàn mi, không có tin l, mi bc chuyn đi nh trong công ngh này đu
liên quan đn tin bc, tài sn ca Nhà nc, ca nhân dân. Thc cht, vic chuyn đi
t mu biu, con s và nhng thông tin trên mt chng t bng giy sang dng thông
tin s hóa đ truyn đi trên h thng mng là không khó, nhng làm th nào đ toàn b
thông tin y tuyt đi an toàn khi truyn dn trên mng, hoc “ct” trong các vt mang
tin (bng t, đa t…) là c mt vn đ. Chng t đin t phi đc công nhn nh
chng t giy thng dùng trong thanh toán, k toán, là loi chng t đc pháp lut

bo v. Quy trình vn hành chng t đin t nh th nào đ nó có th hoàn toàn thay
th chng t giy trong quá trình hot đng và lu tr là vic làm không d, nht là khi
các giao dch đin t dn đi vào hot đng ph bin.
2.1.1.3. An toàn thông tin trên mng.
Giao dch da trên các phng tin đin t đt ra các đòi hi rt cao v bo mt
và an toàn. Khi làm vic vi th gii ca các máy tính ni mng, chúng ta phi đi mt
vi các him ha liên quan đn vic bo mt các lung thông tin truyn trên đó. Phn
này không đi vào nghiên cu k thut mà mc đích trình bày các kin thc c bn v
an ninh d liu trên mng – mt trong nhng yu t quan trng ca dch v ngân hàng
đin t.




24
Bng 2.1 : Mt s him ha an toàn d liu và gii pháp

Him ha Gii pháp an toàn Chc nng Mã hóa
đng truyn
D liu b chn
li, đc trm hoc sa
bt hp pháp
Mã hóa Mã hóa đ
ngn chn làm thay
đi bt hp pháp
Mã hóa
đng truyn
Ngi dùng thay
đi đc đim ca h đ
gian ln

Xác nhn Xác nhn đc
đim nhn dng
Ch ký
đin t
Ngi dùng bt
hp pháp trên mt
mng truy cp mt
mng khác
Bc tng la Lc và ngn
chn các lung
thông tin thâm nhp
mng hoc máy ch
Bc
tng la


a. Mã hóa đng truyn: đ gi bí mt khi truyn ti thông tin gia hai thc th
nào đó ngi ta tin hành mã hóa chúng. Mã hóa thông tin là chuyn thông tin sang
mt dng mi khác dng ban đu, dng mi này gi chung là vn bn mã hóa. Vic mã
hóa đc thc hin da trên mt tp các quy tc mà thc th gi và nhn quy c s
dng, tp các quy tc đó gi là mt mã.
b. Ch ký đin t: Trong giao dch truyn thng, khi mt khách hàng đt quan h
giao dch vi ngân hàng, trc ht yêu cu khách hàng khai báo h, tên, xut trình
CMND, Passport nhm kim tra thông tin, t chc cp phát đ xác thc khách hàng.
Khi thc hin giao dch thì yêu cu khách hàng ghi yêu cu vào giy và ký tên, vic
làm này nhm đm bo: đi vi ngân hàng đm bo khách hàng không th t chi giao
dch mà mình đã yêu cu thc hin; đi vi khách hàng, đm bo ni dung giao dch
mà mình yêu cu thc hin đc toàn vn.  giao dch trên mng đc đm bo thì
ch ký đin t phi đm bo đc các yêu cu nh thc hin mt giao dch truyn
thng. Ch ký đin t là công c đin t ký vào tài liu đin t mà có tác dng xác

thc tính trung thc ca tài liu đin t đã ký. Khi đa ch ký đin t vào mt vn bn