Ô nhiễm dầu mỏ - Sa mạc hóa

Kiểm soát ô nhiễm ngành mạ điện Nhóm 4_DH05QM
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
KHOA CÔNG NGHỆ MÔI TRƯỜNG
-------∞∞  ∞∞ -------
BÁO CÁO MÔN HỌC
QUẢN LÝ MÔI TRƯỜNG CÔNG – NÔNG NGHIỆP
Đề tài: Kiểm soát ô nhiễm ngành mạ điện
GVHD: Th.s VŨ THỊ HỒNG THUỶ
NHÓM THỰC HIỆN: NHÓM 4_DH05QM
Bùi Thị Thu Dung
Nguyễn Ngọc Hân
Nguyễn Trần Thiện Tài
Phạm Thị Mộng Tuyền
Nguyễn Tấn Tới
Tháng 11/ 2008
1GVHD: Vũ Thị Hồng Thủy Trang - 1
Kiểm soát ô nhiễm ngành mạ điện Nhóm 4_DH05QM
MỤC LỤC
DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU....................................................................................... 3
CHƯƠNG I: TỔNG QUAN VỀ NGÀNH MẠ ĐIỆN..........................................................5
1.1 Mở đầu............................................................................................................................................................................6
1.1.1 Giới thiệu......................................................................................................................................................................6
1.1.2 Các kim loại được dùng để mạ phủ và các loại sản phẩm của mạ điện..............................................................6
1.2 Quy trình công nghệ mạ điện tổng quát.....................................................................................................................7
1.2.1 Công nghệ mạ điện và sơ đồ dòng...........................................................................................................................7
Hình 1: Sơ đồ thiết bị mạ. .............................................7
Hình 2: Sơ đồ công nghệ mạ điện tổng quát..............................................................................................................8
1.2.2 Đầu vào, đầu ra, dòng chất thải phát sinh, độc tính của hóa chất sử dụng ......................................................9
1.3 Các dịch vụ, hoạt động và công trình phụ trợ.........................................................................................................11
1.4 Cơ sở vật chất hạ tầng, máy móc, thiết bị sử dụng. ................................................................................................13

CHƯƠNG II: NHỮNG VẤN ĐỀ MÔI TRƯỜNG PHÁT SINH TRONG NGÀNH MẠ
ĐIỆN............................................................................................................................. 14
2.1 Các nguồn phát sinh, các yếu tố gây ô nhiễm môi trường và tác động của chúng..............................................14
2.1.1 Môi trường nước.......................................................................................................................................................14
2.1.2 Chất thải rắn.............................................................................................................................................................15
2.1.3 Môi trường không khí..............................................................................................................................................16
2.2 Các điều kiện an toàn lao động trong ngành mạ điện.............................................................................................17
2.2.1 An toàn lao động trong phân xưởng mạ điện........................................................................................................17
2.2.2 Sự cố môi trường và ứng cứu sự cố xảy ra trong phân xưởng mạ.....................................................................17
2.2.3 Ngộ độc hóa chất và cách xử lý...............................................................................................................................18
2.3 Vấn đề tiêu thụ tài nguyên trong ngành mạ điện....................................................................................................19
2.3.1 Tiêu thụ tài nguyên nước.........................................................................................................................................19
2.3.2 Tiêu thụ điện..............................................................................................................................................................20
2.3.3 Tiêu thụ tài nguyên khoáng sản (tài nguyên địa khai).........................................................................................20
CHƯƠNG III: CÁC BIỆN PHÁP KIỂM SOÁT Ô NHIỄM NGÀNH MẠ ĐIỆN................21
3.1 Các biện pháp kỹ thuật xử lý chất thải.....................................................................................................................21
2GVHD: Vũ Thị Hồng Thủy Trang - 2
Kiểm soát ô nhiễm ngành mạ điện Nhóm 4_DH05QM
3.1.1 Các biện pháp xử lý nước thải:...............................................................................................................................21
3.1.1.1 Kết tủa hidroxit kim loại:.....................................................................................................................................21
Hình 3: Sơ đổ xử lý nước thải mạ điện bằng phương pháp kết tủa..........................................................................22
3.1.1.2 Phương pháp trao đổi ion.....................................................................................................................................23
Hình 4: Sơ đồ Xử lý nước thải mạ điện bằng phương pháp trao đổi ion................................................................24
3.1.2 Xử lý khí thải:............................................................................................................................................................24
3.2 Các biện pháp quản lý chất thải................................................................................................................................25
Hình 5: Các biện pháp giảm thiểu chất thải.............................................................................................................26
3.2.1 Biện pháp về sản xuất sạch hơn trong ngành mạ điện: ......................................................................................26
3.2.2 Các biện pháp hành chính.......................................................................................................................................27
3.2.3 Các biện pháp về kinh tế..........................................................................................................................................28
CHƯƠNG IV: KẾT LUẬN............................................................................................. 28

DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU
DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU....................................................................................... 3
CHƯƠNG I: TỔNG QUAN VỀ NGÀNH MẠ ĐIỆN..........................................................5
3GVHD: Vũ Thị Hồng Thủy Trang - 3
Kiểm soát ô nhiễm ngành mạ điện Nhóm 4_DH05QM
1.1 Mở đầu............................................................................................................................................................................6
1.1.1 Giới thiệu......................................................................................................................................................................6
1.1.2 Các kim loại được dùng để mạ phủ và các loại sản phẩm của mạ điện..............................................................6
1.2 Quy trình công nghệ mạ điện tổng quát.....................................................................................................................7
1.2.1 Công nghệ mạ điện và sơ đồ dòng...........................................................................................................................7
Hình 1: Sơ đồ thiết bị mạ. .............................................7
Hình 2: Sơ đồ công nghệ mạ điện tổng quát..............................................................................................................8
1.2.2 Đầu vào, đầu ra, dòng chất thải phát sinh, độc tính của hóa chất sử dụng ......................................................9
1.3 Các dịch vụ, hoạt động và công trình phụ trợ.........................................................................................................11
1.4 Cơ sở vật chất hạ tầng, máy móc, thiết bị sử dụng. ................................................................................................13
CHƯƠNG II: NHỮNG VẤN ĐỀ MÔI TRƯỜNG PHÁT SINH TRONG NGÀNH MẠ
ĐIỆN............................................................................................................................. 14
2.1 Các nguồn phát sinh, các yếu tố gây ô nhiễm môi trường và tác động của chúng..............................................14
2.1.1 Môi trường nước.......................................................................................................................................................14
2.1.2 Chất thải rắn.............................................................................................................................................................15
2.1.3 Môi trường không khí..............................................................................................................................................16
2.2 Các điều kiện an toàn lao động trong ngành mạ điện.............................................................................................17
2.2.1 An toàn lao động trong phân xưởng mạ điện........................................................................................................17
2.2.2 Sự cố môi trường và ứng cứu sự cố xảy ra trong phân xưởng mạ.....................................................................17
2.2.3 Ngộ độc hóa chất và cách xử lý...............................................................................................................................18
2.3 Vấn đề tiêu thụ tài nguyên trong ngành mạ điện....................................................................................................19
2.3.1 Tiêu thụ tài nguyên nước.........................................................................................................................................19
2.3.2 Tiêu thụ điện..............................................................................................................................................................20
2.3.3 Tiêu thụ tài nguyên khoáng sản (tài nguyên địa khai).........................................................................................20
CHƯƠNG III: CÁC BIỆN PHÁP KIỂM SOÁT Ô NHIỄM NGÀNH MẠ ĐIỆN................21

3.1 Các biện pháp kỹ thuật xử lý chất thải.....................................................................................................................21
3.1.1 Các biện pháp xử lý nước thải:...............................................................................................................................21
3.1.1.1 Kết tủa hidroxit kim loại:.....................................................................................................................................21
Hình 3: Sơ đổ xử lý nước thải mạ điện bằng phương pháp kết tủa..........................................................................22
3.1.1.2 Phương pháp trao đổi ion.....................................................................................................................................23
Hình 4: Sơ đồ Xử lý nước thải mạ điện bằng phương pháp trao đổi ion................................................................24
4GVHD: Vũ Thị Hồng Thủy Trang - 4
Kiểm soát ô nhiễm ngành mạ điện Nhóm 4_DH05QM
3.1.2 Xử lý khí thải:............................................................................................................................................................24
3.2 Các biện pháp quản lý chất thải................................................................................................................................25
Hình 5: Các biện pháp giảm thiểu chất thải.............................................................................................................26
3.2.1 Biện pháp về sản xuất sạch hơn trong ngành mạ điện: ......................................................................................26
3.2.2 Các biện pháp hành chính.......................................................................................................................................27
3.2.3 Các biện pháp về kinh tế..........................................................................................................................................28
CHƯƠNG IV: KẾT LUẬN............................................................................................. 28
DANG MỤC CÁC HÌNH
Hình 1: Sơ đồ thiết bị mạ........................................................................................5
Hình 2: Sơ đồ công nghệ mạ điện tổng quát..........................................................6
Hình 3: Sơ đổ xử lý nước thải mạ điện bằng phương pháp kết tủa........................20
Hình 4: Sơ đồ Xử lý nước thải mạ điện bằng phương pháp trao đổi ion..............22
Hình 5: Các biện pháp giảm thiểu chất thải...........................................................24
CHƯƠNG I: TỔNG QUAN VỀ NGÀNH MẠ ĐIỆN
5GVHD: Vũ Thị Hồng Thủy Trang - 5
Kiểm soát ô nhiễm ngành mạ điện Nhóm 4_DH05QM
1.1 Mở đầu.
1.1.1 Giới thiệu.
Công nghệ mạ điện kim loại đã ra đời và phát triển từ rất lâu (năm 1980, Brugnatelli
người Ý phát hiện kỹ thuật mạ điện). Ở Việt Nam ngành mạ điện đang phát triển mạnh như ở
Hà Nội, TP HCM, Bình Dương để đáp ứng nhu cầu tiêu dùng. Hầu hết các cơ sở mạ điện ở Việt
Nam có đặc trưng là mặt bằng sản xuất chật hẹp, nằm xen kẽ trong khu dân cư, quy mô sản xuất

nhỏ, sản xuất kiểu gia đình, công nghệ thiết bị lạc hậu xuống cấp.
Mạ không chỉ bảo vệ kim loại nền khỏi bị ăn mòn mà còn có tác dụng trang trí. Tùy theo
mục đích sử dụng mà áp dụng nhiều kỹ thuật mạ phủ các kim loại khác nhau, phổ biến nhất trong
ngành mạ tiểu thủ công nghiệp là mạ phủ các kim loại như Đồng, Niken, Kẽm, Crôm, Vàng và
Bạc.
Kỹ thuật mạ điện ngày nay đã có những bước tiến nhảy vọt nhằm tạo ra lớp mạ có cấu trúc
tinh tể, mịn, dẻo, độ bám tốt, không xốp, không bong. Tuy nhiên, mạ điện là một ngành có mức độ
ô nhiễm môi trường cao bởi các tác nhân chính như hơi hóa chất độc hại, nước thải có pH thay đổi
lớn, chứa các ion kim loại nặng dễ gây cho con người những căn bệnh hiểm nghèo.
Việc khắc phục các tác nhân gây ô nhiễm nêu trên nhằm bảo đảm môi trường làm việc cho
những người trực tiếp sản xuất và bảo vệ môi trường chung là vấn đề kỹ thuật bắt buộc, ngay cả
khi cở sở sản xuất đặt trong khu công nghiệp tập trung hay sản xuất nhỏ lẻ.
1.1.2 Các kim loại được dùng để mạ phủ và các loại sản phẩm của mạ điện.
Tùy theo mục đích sử dụng là chống ăn mòn hay có tác dụng trang trí mà các công nghệ
mạ điện áp dụng nhiều kỹ thuật mạ phủ các kim loại khác nhau, tạo ra các loại sản phẩm mạ khác
nhau với các đặc tính khác nhau.
Bảng 1: Các kim loại mạ phủ và các loại sản phẩm.
6GVHD: Vũ Thị Hồng Thủy Trang - 6
Lớp mạ
Dung dịch mạ
Chuyển dịch ion
CatotAnot
Nguồn 1 chiều
Bể chứa
Kiểm soát ô nhiễm ngành mạ điện Nhóm 4_DH05QM
Kim
loại
Dung dịch mạ Sản phẩm mạ thường gặp Đặc điểm
Đồng
- Mạ Cu trong dung dịch

xianua
- Mạ Cu trong dung dịch
không có xianua
- Mạ Cu trong dung dịch
acid
- Các loại mạ Cu đặc biệt
khác.
- Ứng dụng rộng rãi trong
các lĩnh vực chế tạo máy
và chế tạo dụng cụ.
- Lớp mạ đồng có màu hồng đỏ, trong
không khí dễ bị rỉ do tác dụng với O
2
và acid cacbonic.
- Dùng trong mỹ thuật làm lớp lót
trang trí, mạ bảo vệ các chi tiết khỏi bị
thấm cacbon, nito, dùng trong kỹ
thuật đúc điện, tạo hình các chi tiết
phức tạp.
Niken
- Mạ Niken trong dung dịch
acid.
- Mạ Niken bóng
- Mạ Niken đen
- Mạ Niken đặc biết khác
- Các thiết bị chống ăn
mòn trong môi trường xâm
thực mạnh, chịu mài mòn,
khuôn bản in, các chi tiết
xe hơi, xe đạp, xe gắn

máy…
- Lớp mạ Niken dẻo, dễ đánh bóng tạo
độ bóng rất cao và bền nhờ màng thụ
động mỏng, chịu được các điều khắc
nghiệt của acid, kiềm và muối.
- Mạ Ni để bảo vệ vật mạ không bị ăn
mòn.
Kẽm
- Mạ trong dung dịch
amoniacat
- Mạ trong dung dịch acid.
- Mạ trong dung dịch xianua
- Chi tiết ốc vít, tôn lợp
nhà, đường ống nước, dây
thép (dây kẽm)
- Lớp kẽm dẻo dễ kéo, dễ dát mỏng.
Sản phẩm dùng để trang trí hay bảo vệ
cho sắt thép.
Crom
- Mạ bằng dung dịch có
thành phần chủ yếu là acid
cromic (Cro
3
) với nồng độ
khác nhau.
- Phụ tùng xe hơi, xe gắn
máy, đồ gia dụng, làm
gương phản chiếu, mạ
khuôn, xilanh, vòng găng
của động cơ đốt trong

- Lớp mạ Crom có độ bóng cao, màu
sáng trắng, có ánh xanh.
- Crom được mạ để trang trí hoặc bảo
vệ các vật mạ, chịu mài mòn, tăng
tính phản xạ ánh sáng của sản phẩm.
1.2 Quy trình công nghệ mạ điện tổng quát.
1.2.1 Công nghệ mạ điện và sơ đồ dòng.


Hình 1: Sơ đồ thiết bị mạ.





• Qúa trình mạ:
7GVHD: Vũ Thị Hồng Thủy Trang - 7
Kiểm soát ô nhiễm ngành mạ điện Nhóm 4_DH05QM
Hình 2: Sơ đồ công nghệ mạ điện tổng quát.
8GVHD: Vũ Thị Hồng Thủy Trang - 8
Mài thô, mài tinh
Gia công bề mặt
Đánh bóng, quay bóng
Làm sạch bằng hoá học
Làm sạch bằng điện
giải
Tẩy gỉ
Mạ
kẽm
Thành phẩmSấy khô

Bụi gỉ
Nước thải chứa hoá chất
Bụi kim loại
Nước thải kiềm
Nước thải hữu cơ
Nước thải acid
Hơi acid
Tẩy dầu mỡ
Mạ bạc Mạ Crom
Mạ đồng
đen
Mạ vàng
Mạ
đồng
Mạ Niken
Kiểm soát ô nhiễm ngành mạ điện Nhóm 4_DH05QM
 Mô tả quy trình công nghệ mạ điện.
- Tẩy sạch bề mặt nguyên liệu mạ: tẩy sạch bề mặt cần mạ bằng gia công cơ khí như mài thô, mài
tinh, đánh bóng nhằm làm bằng các chỗ lồi lõm, vết hàn, các sản phẩm gỉ tích tụ trên bề mặt, làm
cho bề mặt tương đối bằng phẳng, nhẵn bóng. Đối với những chi tiết có hình phức tạp, nhỏ bé
không thể dùng mô tơ đánh bóng thì phải dùng thùng quay bóng.
- Tẩy dầu mỡ: đối với dầu mỡ có nguồn gốc thực vật (dầu ) hay động vật (mỡ) dùng xà phòng để
tẩy. Đối với dầu mỡ có nguồn gốc dầu mỏ không thể xà phòng hóa nhưng dễ tẩy trong dung môi
hữu cơ, dịch kiềm và nhũ tương. Hàm lượng NaOH thấp hiệu quả tẩy dầu thấp, nhưng nếu quá
cao khi tẩy dầu xà phòng tạo ra khó hoà tan, làm giảm hiệu quả tẩy dầu. Để duy trì dung dịch có
độ kiềm ổn định, khống chế sự thay đổi hàm lượng NaOH thường cho vào các loại muối như
Na
2
CO
3

, Na
3
PO
4
…. Sự có mặt của các chất hoạt động bề mặt, và chất nhũ hóa (natri silicat) để
tăng khả năng tẩy các chất không xà phòng hoá được.
- Tẩy gỉ: tiến hành sau khi đã làm sạch dầu mỡ trên bề mặt, chi tiết cần mạ thường có lớp oxít phủ
bên ngoài. Lớp ôxít này sinh ra khi đánh bóng không bôi dầu hoặc để lâu ngoài không khí bị ôxi
hoá hoặc chi tiết có những phần không cần đánh bóng. Nếu trước khi mạ không tẩy lớp oxít này đi
thì lớp mạ không bám chắc, khi sử dụng hay va chạm sẽ bị bong ra. Vì vậy, cần phải tẩy sạch lớp
oxít trước khi mạ.
- Mạ phủ kim loại: Phôi mạ sau khi tẩy sạch bề mặt và được rửa sạch bằng nước được đưa vào bể
mạ.
- Sấy khô và hoàn thành sản phẩm.
Bảng 2: Thành phần dung dịch và chế độ làm việc của dung dịch tẩy hoá học.
Kim loại tẩy
dầu mỡ
Thành phần dung dịch (g/l) Nhiệt độ
o
C
Thời gian
(phút)
NaOH Na
2
CO
3
Na
3
PO
4

Na
2
SiO
3
Kim loại đen,
đồng và hợp
kim đồng
20-60 20-30 10-20 5-10 80-90 20-40
Al, Zn, Pb
10-15
50-60
20-25
50-60
20-25
3-5
5-10
80-90
80-90
20-40
20-40
(Nguồn: kỹ thuật mạ, nguyễn văn lộc, 2001).
1.2.2 Đầu vào, đầu ra, dòng chất thải phát sinh, độc tính của hóa chất sử dụng
Bảng 3: Vật chất đầu vào, đầu ra và độc tính của hóa chất sử dụng.
9GVHD: Vũ Thị Hồng Thủy Trang - 9
Kiểm soát ô nhiễm ngành mạ điện Nhóm 4_DH05QM
CN mạ Đầu vào Đầu ra Độc tính của hóa chất sử dụng
Tất cả
công
nghệ
mạ

- Vật mạ: kim loại
- Vật liệu mài: các loại
bột mài như oxit nhôm
(Al
2
O
3
), lơ đánh bóng.
- Vật liệu quay bóng
như mùn cưa, bột mài,
vôi bột, axit sunfuric
5%, chất hoạt động bề
mặt như bột cây, trái bồ
kết.
- Hóa chất sử dụng cho
tẩy mỡ: dung môi hữu
cơ, dung dịch kiềm và
nhũ tương, điện hóa.
- Hóa chất tẩy gỉ: axit
HCl, H
2
SO
4
nồng độ
10%, HNO
3
, muối
FeSO
4
, Fe(NO

3
)
2
, chất
ức chế ăn mòn
(NH
4
)
2
CS, urotropin,
gieelatin, phenol.
- Nước cấp, xút
(NaOH), xà phòng.
- Vật mạ sau gia công.
- Bụi từ quá trình mài
và quay bóng khô: bột
mài, mùn cưa, bụi kim
loại như sắt, đồng,
kẽm, oxit crom, silic…
- Lơ đánh bóng bị
mòn, hư. - Vật liệu bị
rò rỉ, rơi vãi.
- Nước thải từ khâu
quay bóng ướt chứa
các thành phần như
axit H
2
SO
4
, chất hoạt

động bề mặt, , dầu mỡ,
muối kim loại.
- Nước thải tẩy rửa
chứa dung dầu mỡ,
dung môi hữu cơ,
kiềm, nhũ tương. Muối
kim loại, axit, các chất
hữu cơ và xà phòng.
- Hơi dung môi, hơi
axit.
- Sinh ra các khí H
2
,
oxit nito nếu tẩy gỉ cho
đồng.
- Axit H
2
SO
4
: Ở dạng đặc tiếp xúc với
cơ thể sống sẽ nhanh chống gây bỏng
nặng, phá hủy tế bào. H
2
SO
4
loãng
không có tác động gây bỏng tức thời
nhưng tiếp xúc lâu ngày gây hại da,
viêm da, viêm đường hô hấp trên, gây
viêm phế quản mãn.

- Axit HCl: dung dịch bốc khói trong
không khí. Có độ axit mạnh, gây ăn
mòn nhanh, khi dính vào niêm mạc, da
gây bỏng, rát ngứa, nếu hít thở phải
gây kích thích đường hô hấp.
- Axit HNO
3
: chất lỏng bốc khói trong
không khí, có tính ăn mòn mạnh. Hơi
HNO
3
kích thích niêm mạc cơ, mắt,
đường hô hấp trên và da.
- NaOH (Caustic soda): chất rắn dễ
chảy rữa trong không khí, ăn mòn
mạnh. Cả dạng rắn và dạng lỏng là
chất ăn mòn đối với tế bào cơ thể, gây
bỏng rất sâu, rất khó lành. Tiếp xúc
với dung dịch lỏng lâu ngày cũng gây
hư da, viêm da, không khôi phục
được. Hít phải sẽ gây tổn thương
đường hô hấp, phổi.
- Các hợp chất xyanua (KCN,
NaCN): xyanua bay hơi tạo ra HCN
cản trở oxy hóa của tế bào, gây chết do
ngạt thở. Công nhân tiếp xúc hàng
ngày mắc “chứng xianua” là bị ngứa,
nổi mụn sần, chấm đỏ trên da. Tiếp
xúc lượng nhỏ xianua trong thời gian
lâu có các triệu chứng như kém ăn,

đau đầu, yếu mệt, ói, hóa mắt, chóng
mặt, ngứa đường hô hấp.
- Muối của đồng (CuCl
2
, CuSO
4
,
Cu(NO
3
)
2
, Cu(CO
3
)
2
): gây kích thích
dị ứng nhẹ, hút bụi đồng ảnh hưởng
đến gan (gan to), tụy, tế bào phổi, có
thể ảnh hưởng đến thần kinh, thận.
Muối đồng gây kích thích ngứa da và
kết mạc. Tiếp xúc với đồng hoặc hợp
chất của đồng có hiện tượng mất màu
da, uống phải đồng sunfat bị ói mửa,
đau dạ dày, choáng, thiếu máu, vọc bẻ,
Mạ
kẽm
- Phôi mạ: sắt, thép..
C1: dung dịch
amoniacat chứa thành
phần chính là

Zn(NH
3
)
n
(H
2
O)
m
]
2
dung
dịch đệm H
3
BO
3
,
NaCH
3
COO
-
, các chất
hoạt động bề mặt như
keo, giêlanin.
C2: dung dịch axit.
C3: dung dịch xianua
thành phần chính là
Na
2
[Zn(CN)
4

] dung dịch
bóng như glycerin,
NaOH
- Dung dịch thụ động
- Sản phẩm mạ đạt
chất lượng.
- Nước thải chứa thành
phần: nhiều Zn, muối
kẽm, muối amoni và
các chất hoạt động bề
mặt xút, soda.
- Khí thoát từ bể mạ
như H
2
, HCN.
- Nước thải có thành
phần axit, pH thấp.
- Nước thải chứa muối
xianua, muối kẽm,
chất hoạt động bề mặt,
pH cao
10GVHD: Vũ Thị Hồng Thủy Trang - 10
Kiểm soát ô nhiễm ngành mạ điện Nhóm 4_DH05QM
hóa lớp kẽm chứa muối
crom, cromat và các loại
axit.
- Nước thải chứa muối
crom, các loại axit, pH
thấp.
co giật, hôn mê và có thể chết.

- Các hợp chất Crom ( CrO
3
,
Cr
2
(SO
4
)
3
, K
2
Cr
2
O
7
): gây ăn mòn da và
các màng cơ. Bộ phận tiế xúc như
niêm mạc mũi, tay, cánh tay, gây
những tổn thương sâu, mụn nhọt loét
sâu khó lành và để lại sẹo. nếu tiếp
xúc lâu dài gây thủng niêm mạc mũi,
cromat còn gây ung thư phổi.
- Các hợp chất của Kẽm ( ZnO,
ZnSO
4
, ZnCl
2
): được coi là ít độc,
nhưng hít phải khói của oxit kẽm bị
mắc chứng “cảm đồng thau”, hít phải

khói kẽm clorua bị tổn thương phổi.
Một lượng nhỏ muối kẽm gây ói mửa,
gây ói mạnh và gây xổ. Kẽm clorua có
tính ăn mòn, gây ra lở loét ngón tay,
bàn tay, cánh tay khi tiếp xúc lâu dài.
- Các hợp chất Niken (NiO, NiCl
2
,
NiSO
4
.7H
2
O, Ni(NO
3
)
2
): là chất gây
nhiễm độc hệ thống. lượng từ 1-
3mg/1kg đối với chó gây rối loạn tiêu
hóa, co giật, ngạt thở. Hiệu ứng chung
khi tiếp xúc lâu dài với muối niken là
bị ngứa, nhất là ở điều kiện độ ẩm,
nhiệt độ cao, chủ yếu gây tổn thương
ở tay và cánh tay.
- Amoniac (NH
4
OH) và các hợp chất
amoni: bay hơi giải phóng NH3 là
chất có khả năng gây nổ, gây kích ứng
mạnh cho mặt da và những nơi tiếp

xúc, ăn mòn rất mạnh. Gây các bệnh
về da, đường hô hấp, mắt, niêm mạc
phổi. triệu chứng ngứa mắt, sưng mí
mắt, ngứa mũi, cổ họng, ho, ói và khó
thở.
Mạ
Niken
- Phôi mạ: sắt, thép…
C1: dung dịch sunfat có
thành phần chính là
NiSO
4
.7H
2
O, chất đệm
như axit Boric, natri
axetat.
C2: lớp mạ bóng, hợp
chất hữu cơ có nhóm
chức =C-SO
2
như 2,6-
disunfonaptalen,
paratoluen sunfamit, o-
benzen sunfamit; các
muối vô cơ.
- Sản phẩm mạ
- Nước thải chứa muối
Niken, axit Boric, axit
sunfuric, muối Florua,

amoni.
- Khí độc thoát ra từ bể
mạ: khí hidro (H
2
), hơi
hóa chất.
Mạ
Crom
- Phôi mạ: sắt, đồng,
niken, chì, kẽm.
- Axit cromicb(CrO
3
),
phụ gia như SO
4
-
, SiF
6
2-
- Sản phẩm mạ.
- Nước thải chứa axit
sunfuric, cromat, axit
cromic, thành phần
phụ gia.
Mạ
Đồng
- Phôi mạ: thép…
C1: dung dịch xianua
Na[Cu(CN)
2

],
Na2[Cu(CN)3],
Na3[Cu(CN)4].
C2: dung dịch tạo phức
của đồng là các chất họ
amin như etyldiamin,
trietanolamin, amoniac,
muối photpho.
C3: dung dịch axit,
muối sunfat đồng, chất
tạo bóng như thioure,
axit naptalendisunfonic,
hồ tinh bột, chất hoạt
động bề mặt.
- Sản phẩm mạ
- Nước thải chứa muối
vô cơ cao, muối đồng,
muối amoni, soda,
xianua.
- Nước thải chứa muối
đồng, chất hữu cơ,
amoniac,muối
photpho.
- Nước thải có pH
thấp, chứa muối sunfat
đồng, thioure, axit
naptalendisunfonic, hồ
tinh bột, chất hoạt
động bề mặt.
1.3 Các dịch vụ, hoạt động và công trình phụ trợ.

 Lò hơi
- Mục đích sử dụng: cung cấp nhiệt cho các công đoạn sản xuất cần sử dụng nhiệt như tẩy rửa,
sấy.
11GVHD: Vũ Thị Hồng Thủy Trang - 11
Kiểm soát ô nhiễm ngành mạ điện Nhóm 4_DH05QM
- Nhiên liệu sử dụng cho lò hơi: các loại nhiên liệu đốt như dầu FO, DO, Than, Củi, Gas.
- Vấn đề môi trường phát sinh: từ quá trình đốt tạo ra tro bụi, chất bốc trong củi, nhiệt độ, hơi
nước và các loại khí thải như SO
2
, SO
3
, NO
x
, CO, CO
2
O
2
dư, N
2
, có khả năng tạo mồ hóng do
ngưng tụ các phân tử cacbua – hydro nặng từ quá trình đốt củi trong điều kiện thiếu oxy và nhiệt
độ buồng đốt thấp.
- Để giảm thiểu các vấn đề về khí thải phát sinh từ quá trình đốt của lò hơi thì khí thải phải được
thu gom và xử lý đạt các tiêu chuẩn về môi trường không khí hiện hành.
 Khu vực nhà kho
- Mục đích sử dụng: được xây dựng, bố trí để bảo quản các loại nguyên vật liệu, nhiên liệu, sản
phẩm lưu kho và lưu trữ các chất thải, đặc biệt là chất thải nguy hại.
- Nhà kho được xây dựng theo các yêu cầu kỹ thuật để đảm bảo các nguyên vật liệu không bị gỉ,
không bị giảm chất lượng. Có các hệ thống báo động, thiết bị phòng chống sự cố đảm bảo an toàn
phòng chống cháy nổ, đổ tràn các loại hóa chất lỏng, kịp thời ứng cứu khi có sự cố xảy ra. Đối với

những chất nguy hiểm và chất thải nguy hại thì nhà kho phải được thiết kế theo quy định của pháp
luật về lưu trữ chất nguy hại.
- Các vấn đề quan tâm: sự cố cháy nổ, đổ tràn hóa chất.
 Máy phát điện
- Mục đích: sử dụng tại công đoạn mạ điện, tạo tính ổn định cho dòng điện để đảm bảo những yêu
cầu kỹ thuật của sản phẩm sau khi mạ.
- Nhiên liệu sử dụng: máy phát điện sử dụng các loại nhiên liệu như dầu DO, FO để tạo nhiệt,
vấn đề môi trường phát sinh ở đây là khí thải từ quá trình đốt nhiên liệu, các khí này nếu không
được thu gom xử lý sẽ làm ô nhiễm môi trường không khí tại các khu vực xung quanh.
 Các hoạt động vận chuyển
- Quá trình nhập nguyên vật liệu, nhiên liệu và xuất sản phẩm có sự ra vào của các loại xe tải, quá
trình này làm phát sinh các loại khí thải, tạo ra một lượng bụi do quá trình di chuyển, đây là những
tác nhân góp phần gây ô nhiễm môi trường không khí trong khu vực nhà máy. Ảnh hưởng đến sức
khỏe của công nhân trực tiếp thực hiện giao nhận hàng và các đối tượng xung quanh.
- Các khí thải này rất khó kiểm soát vì tính chất phân tán, nhỏ lẽ và ít được quan tâm trong các
doanh nghiệp.
 Hệ thống xử lý nước thải
- Mục đích sử dụng: xử lý nước thải từ cơ sở sản xuất đạt tiêu chuẩn xả thải.
- Thiết bị sử dụng: sử dụng các máy móc, động cơ (cánh khuấy, máy bơm…), thiết bị đo pH
- Năng lượng sử dụng: sử dụng năng lượng điện để cung cấp cho các thiết bị, máy móc.
12GVHD: Vũ Thị Hồng Thủy Trang - 12