phân tích nhu cầu của người lao động do Abraham Maslow đưa ra và những giải pháp chủ yếu thỏa mãn các nhu cầu đó trong điều kiện các doanh nghiệp việt nam hiện nay

Website: Email : Tel (: 0918.775.368

Lời mở đầu
Trong các yếu tố tạo nên thành công của doanh nghiệp yếu tố con
ngời là một nhân tố cực kỳ quan trọng. Nhà nớc cần có những biện pháp
quản lý hiệu quả nguồn nhân lực của mình, có sự nhận công lao động hợp
lý và các chế độ hợp lý để ngời lao động cống hiến hết mình cho doanh
nghiệp. Điều này đòi hỏi nhà quản lý phải nắm bắt đợc tâm lý và nhu cầu
của ngời lao động, từ đó đa ra những giải pháp đáp ứng những nhu cầu của
họ, tạo động cơ thúc đẩy để họ làm việc hết mình, phát huy hết sở trờng và
tính sáng tạo của họ đóng góp cho thành công của doanh nghiệp.
Khi nghiên cứu về nhu cầu của ngời lao động, Abraham Maslow cho
rằng mỗi ngời đều có một tập hợp nhu cầu rất đa dạng, chia thành hai năm
loại và xếp hạng theo mức độ trong từ dới lên bao gồm: Nhu cầu vật chất,
nhu cầu an toàn, nhu cầu hội nhập (hay nhu cầu xà hội) nhu cầu đợc kính
trọng và nhu cầu tự hoàn thiện. "Phân tích tháp nhu cầu của ngời lao
động do Abraham Maslow đa ra và những giải pháp chủ yếu thoả mÃn
các nhu cầu đó trong điều kiện các doanh nghiệp Việt Nam hiện nay" là
đề tài hấp dẫn và rất quan trọng trong công tác quản lý doanh nghiệp giúp
nhà quản lý nắm bắt đợc nhu cầu của ngời lao động thoả mÃn nhu cầu của
họ trong điều kiện nền kinh tế Việt Nam thÕ kû XXI.

1


Website: Email : Tel (: 0918.775.368

PhÇn I:
Néi dung
1.1. Khái niệm nhu cầu và động cơ
a. Nhu cầu là cái mà con ngời cảm thấy thiếu, cảm thấy cần đợc thoả

mÃn. Nó là khách quan và rất đa dạng.
b. Động cơ: Là mục đích chủ quan của hoạt động của con ngời nhằm
đáp ứng các nhu cầu đặt ra. Động cơ phản ánh những mong muốn, những
nhu cầu của con ngời và là lý do hành động. Nó là nhu cầu mạnh nhất của
con ngời trong một thời điểm nhất định, chính nó thúc đẩy con ngời hành
động và nhu cầu sẽ trở thành động cơ khi có 3 u tè:
- Sù mong mn, tr«ng chê
- TÝnh hiƯn thùc của sự mong muốn
- Môi trờng xung quanh.
Sự mong
muốn
Nhu cầu của
con ngời

Tính hiện
thực

Động cơ

Hành động

Môi trờng
xung quanh

Có thể xem hoạt động của động cơ nh một chuỗi các phản ứng nối
tiếp: Nhu cầu mong muốn trạng thái thôi thúc - hành động sự thoả mÃn nhu
cầu mới.
Nhu cầu

Hình

thành nên

Mong muốn

Là nguyên
nhân của

Hành động

Làm
nảy sinh

Nhu cầu mới

Dầu dần dẫn tới
Hành
động

Tạo
ra

Sự thoả
mÃn

Trên thực tế, các động cơ của mỗi ngời thờng không đơn giản, có khi
mâu thuẫn nhau mong muốn nhiều thứ cùng một lúc, không chỉ về vật chất
mà còn muốn đợc tôn trọng, có địa vị, danh tiêng, hoặc muốn đợc thoải
mái, v.v.v.
Xét về tính chất của nhu cầu, nhiều nhà nghiên cứu cho rằng các nhu
cầu con ngời thuộc 2 nhóm: nhu cầu vật chất (ăn mặc ở phơng tiện đi lại,

tiện nghi) và nhu cầu tinh thần (học tập, hiểu biết, tình cảm, giao tiếp, tự
khẳng định mình) Ng) Ngời quản lý phải biết giải quyết hợp lý hai lo¹i nhu
2


Website: Email : Tel (: 0918.775.368

cầu đó của ngời lao động với mức độ thoả mÃn ngày càng cao. Khi một
nhóm nhu cầu đợc thoả mÃn thì nó không còn là động cơ thúc đẩy nữa: thay
vào đó là các nhu cầu khác.
1.2. Tháp phân cấp nhu cầu của Abraham Maslow
Có bốn giả thiết cơ bản là cơ së cho hƯ thèng nhu cÇu cđa Maslow
bao gåm:
- Khi một nhu cầu đợc thoả mÃn thì nó không còn là yếu tố thúc đẩy
nữa mà một nhu cầu khác sẽ nổi lên thay thế vị trí của nó. Vì vậy, ngời ta
phải luôn luôn cố gắng để thoả mÃn một nhu cầu nào đó.
- Hệ thống nhu cầu của hầu hết mọi ngời đều rất đa dạng. Luôn có
một số nhu cầu khác nhau tác động tới hành vi của con ngời tại bất cứ thời
điểm nào.
- Nhìn chung, những nhu cầu bậc thấp phải đợc thoả mÃn trớc khi
những nhu cầu bậc cao trở nên đủ mạnh để thôi thúc hành động.
- Có nhiều cách để thoả mÃn các nhu cầu bậc cao hơn các nhu cầu
bậc thấp.
(1.) Các nhu cầu vật chất là những nhu cầu về thức ăn quần áo, nơi
ở) Ng Chúng là những nhu cầu cơ bản nhất của con ngời và giữ vị trÝ thÊp
trong hƯ thèng thø bËc cđa nhu cÇu cđa Maslow. Ngời ta thờng cố gắng
thoả mÃn các nhu cầu vật chất trớc các nhu cầu khác.
Chẳng hạn sự thôi thúc đối với một ngời đang rất đói là làm sao để có
thức ăn hơn là đợc mọi ngời công nhận về sự thành đạt.
(2). Nhu cầu an toàn là những nhu cầu về sự an toàn thân thể và sự ổn

định trong đời sống, cũng nh nhu cầu tránh khỏi sự đau đớn, sự đe doạ và
bệnh tật. Sau nhu cầu vật chất, con ngời đợc thoả mÃn các nhu cầu ở mức
cao hơn. Nhiều ngời thể hiện các nhu cầu an của họ thông qua sự mong ớc
có một việc làm ổn định, cùng các phúc lợi y tế và sức khoẻ, không bị t thất
nghiệp và đợc hởng lơng hu trí khi về nghỉ) Ng
(3). Nhu cầu hội nhập là những nhu cầu về tình bạn, tình yêu, tình
cảm gia đình, họ hàng và các nhu cầu hội nhập vào cuộc sống xà hội.
Những nhu cầu này đợc xếp trên các nhu cầu vật chất và nhu cầu an toàn,
tức là ở mức thứ ba trong hệ thống thứ bậc các nhu cầu của Maslow.
Những ngời có nhu cầu hội nhập cao thích đợc làm những công việc
có sự tham gia của nhiều ngời, còn những ngời có nhu cầu hội nhập thấp có
thể bằng lòng với những công việc đơn độc. Khi doanh nghiệp không đáp
ứng các nhu cầu hội nhập của nhân viên thì sự không thoả mÃn của họ có

3


Website: Email : Tel (: 0918.775.368

thể đợc bộc lộ thông qua các hiện tợng nh thờng xuyên vắng mặt năng suất
thấp, luôn trong trạng thái căng thẳng và thậm chí có thể xảy ra những mâu
thuẫn nội bộ.
Để giúp các nhân viên thoả mÃn các nhu cầu này, các nhà quản trị
cần khuyến khích họ hợp tác thân thiện, tham gia tích cực vào các hoạt
động xà hội do công ty tổ chức nh các hoạt động thể thao, văn nghệ, dÃ
ngoại.
(4). Nhu cầu đợc kính trọng là những nhu cầu về sự tự trọng, cảm
nhận về sự thành đạt và sự công nhận của mọi ngời. Để thoả mÃn những
nhu cầu này, ngời ta tìm mọi cơ hội để thành đạt, đợc thăng chức, có uy tín
và địa vị để khẳng định khả năng và giá trị của mỗi ngời.

Khi nhân viên của doanh nghiệp đợc thúc đẩy bởi nhu cầu đợc kính
trọng thì ngời ta thờng làm việc tích cực và cố gắng nâng cao những kỹ
năng cần thiết để thành công. Họ làm việc vì mong muốn đợc có tên trong
danh sách những ngời xuất sắc, đợc nhận phần thởng, đợc ca ngợi và đợc
nhiều ngời biết tới. Những nhu cầu này cho phép xây dựng niềm tự hào cho
nhân viên và khi chúng chiếm u thế thì các nhà quản trị có thể thúc đẩy
nhân viên hoàn thành công việc với chất lợng cao bằng cách đem lại cho họ
những cơ hội để họ thể hiện khả năng và bản lĩnh của mỗi ngời.
Những nhu cầu đợc xếp vào bậc thứ tự trong hệ thống thứ bậc nhu
cầu của Maslow.
(5) Nhu cầu tự hoàn thiện gắn liền với sự phát triển sự tự phát huy
những khả năng tiềm tàng của cá nhân. Những nhu cầu này đợc xếp ở vị trí
cao nhất trong hệ thống thứ bậc các nhu cầu của Maslow. Ngời đạt tới nhu
cầu này là ngời có thể làm chủ đợc chính bản thân mình và có khả năng chi
phối cả những ngời khác, là ngời thờng có những đức tính nh có óc sáng
kiến, có tinh thần tự giác cao và có khả năng giải quyết vấn đề.
Các nhà quản trị cần nhận ra những nhu cầu này trong nhân viên để
có thể giúp họ khám phá những cơ hội phát triển tài năng và nâng cao khả
năng nghề nghiệp của họ. Chẳng hạn, có thể thúc đẩy nhân viên phát huy
khả năng của họ bằng cách tạo điều kiện cho họ tham gia vào những công
việc đòi hỏi phải có những kỹ năng đặc biệt.
A. Maslow.
NC tự
khẳng định
NC đợc
kính trọng
Nhu cầu xà hội
Nhu cầu an toàn
Nhu cầu vật chất

4


Website: Email : Tel (: 0918.775.368

Muèn tr¶ lêi mình là ai? Phát huy cái tôi của mình với công việc và
xà hội.
NC về lòng tự trọng, và cảm nhận về sự thành đạt và sự công nhận
của mọi ngời.
NC đợc xà hội công nhận mình là một thành viên trong xà hội.
NC an toàn thân thể và ổn định đời sống an toàn việc làm.
NC ăn, ở, mặc) Ng Nhu cầu cơ bản, nhu cầu sinh lý.
- Tháp phân cấp nhu cầu của Abraham Maslow có hệ thống khoa
học và hoàn chỉnh có thể áp dụng với con ngời nói chung và ngời lao động
nói riêng. Tuy vậy tuỳ theo từng trờng hợp và điều kiện cụ thể ta có thể đáp
ứng nhu cầu của họ theo từng cách riêng không nhất thiết phả theo hệ thống
phân cấp nhu cầu của Marlow.
1.3. Các giải pháp đáp ứng nhu cầu của ngời lao động theo tháp
phân cấp nhu cầu của Abraham Marlow.
- Để có thể đáp ứng nhu cầu của ngời lao động, trớc hết ta phải hiểu
tâm lý của ngời lao động trong doanh nghiệp của mình. Nhà quản lý cần
phải nắm bắt xem ngời lao động cần gì yêu cầu công việc của họ ra sao và
khả năng của họ đến đâu.
- Đầu tiên, nhà quản lý cần tạo cho ngời lao động một cuộc sống đầy
đủ. Tức là trả cho họ mức lơng hợp lý, phù hợp với công sức của họ bỏ ra
cho doanh nghiệp ®Ĩ hä cã sè tiỊn ®đ ®Ĩ trang tr¶i cc sống hàng ngày,
nhu cầu về ăn, mặc, ở. Mỗi ngời có một trình độ chuyên môn khác nhau
nên sẽ có mức sinh hoạt khác nhau, vì vậy cần trả lơng theo năng lực và khả
năng hoàn thành công việc của mỗi ngời.
Bên cạnh các khoản lơng cố định cần có chế độ thởng, phạt phân

minh và rõ ràng. Chẳng hạn thởng khi hoàn thành sớm hợp đồng, vào dịp
tết, khi sản phẩm tiêu thụ nhanh) Ng. Và phạt khi ng ời lao động gây hỏng hóc
cho thiết bị hay không hoàn thành nhiệm vụ đợc giao..
Ngoài ra cần có những khoản trợ cấp khi ốm đau, tai nạn lao động,
lao động nữ nghỉ đẻ và có chế độ bảo hiểm tốt.
- Khi có cuộc sống ổn định, nhà quản lý cần có sự chăm lo về an toàn
cho ngời lao động. Nghĩa là tạo cho ngời lao động môi trờng lµm viƯc an

5


Website: Email : Tel (: 0918.775.368

toàn, đủ các trang thiết bị bảo hộ lao động, bảo đảm quyền lợi và thực thi
đúng theo hợp đồng lao động.
Ta cần tạo sự tự tin cho ngời lao động về một công việc ổn định và an
toàn, sức khoẻ đợc chăm lo không bị thất nghiệp và khi nghỉ sẽ có mức lơng
hu đủ đảm bảo cuộc sống cho họ khi về già.
- Khi đợc đảm bảo về an toàn an ninh, ngời lao động lại có nhu cầu
cao hơn đó là nhu cầu về xà hội, nhu cầu hội nhập.
Để thoả mÃn một môi trờng làm việc thân thiện, thoải mái, tránh
những căng thẳng và ức chế công việc.
Ngoài ra cần có các hoạt động giúp họ hoà nhập với các nhân viên
khác trong các hoạt động văn hoá nh tổ chức các hội thi văn nghệ, thi đua
sản xuất, các hoạt động thể thao nh đá bóng, câu lông, bóng chuyền) Ng
trong toàn Công ty và giao lu với các doanh nghiệp khác.
- Nhu cầu đợc tôn trọng là nhu cầu rất cao trong tâm lý của ngời lao
động. Để có đợc ngời lao động sẽ phải chứng tỏ, phải thể hiện cái tôi của
mình. Khi ngời lao động làm việc tốt cần đợc tuyên dơng, khen thởng một
cách hợp lý và xứng đáng. Cần nêu những tấm gơng sáng tạo trong lao động

sản xuất để nhân viên trong toàn doanh nghiệp phấn đấu để đạt những phần
thởng có giá trị. Ngời chủ doanh nghiệp phải tạo cho họ những cơ hội thăng
tiến để họ chứng tỏ mình. Họ càng tích cực bao nhiêu thì thành công của
doanh nghiệp sẽ tăng lên bấy nhiêu.
- Nhu cầu tự hoàn thiện là nhu cầu cao nhất, vì vậy để đáp ứng nhu
cầu cao nhất, vì vậy để đáp ứng nhu cầu này ta cần có con mắt tinh tờng
nhất hiện ra những ngời có trình độ chuyên môn, có sáng tạo, làm nòng cốt
cho doanh nghiệp. Cần giao cho ngời lao động có chuyên môn cao những
công việc đòi hỏi những kỹ năng cần thiết để ngời lao động tự hoàn thiện
các kỹ năng của mình, tạo cho họ sự phấn đấu không ngừng và luôn đề ra
mục tiêu phấn đấu hơn nữa, là động lực thúc đẩy mạnh nhất để họ cống
hiến cho doanh nghiệp.
1.4. Giải pháp thoả mÃn nhu cầu của ngời lao động trong điều
kiện các doanh nghiệp Việt Nam hiện nay.
- Hiện nay, đa số các doanh nghiệp Việt Nam có quy mô vừa và nhỏ.
Khu vực kinh tế t nhân chiếm 92%. Vì vậy, cơ cấu tổ chức của các doanh
nghiệp Việt Nam còn khá nhỏ, lợng lao động của các doanh nghiệp cũng
tuỳ theo quy mô sản xuất của doanh nghiệp.

6


Website: Email : Tel (: 0918.775.368

Bên cạnh đó, điều kiện làm việc trong các doanh nghiệp Việt Nam đa
số không bảo đảm một mức sống và sự an toàn cho ngời lao động. Có rất
nhiều doanh nghiệp và ngời lao động phải làm việc trong điều kiện làm việc
độc hại, không đảm bảo an toàn lao động. Nhiều doanh nghiệp, đặc biệt là
các doanh nghiệp liên doanh với các nớ nh Đài Loan, Nhật Bản ) Ng. Luôn
bắt ngời lao động làm việc cật lực, làm thêm giờ, có những hình phạt khắc

nghiệt nh dùng roi đánh công nhân, bắt phơi nắng, có những hành vi quấy
rối tình dục đối với lao động nữ) Ng Và họ trả cho ng ời lao động mức lơng rẻ,
mạt không cho thành lập công đoàn, trừ lơng rất nặng khi ngời lao động
mắc lỗi hoặc không thực hiện đúng theo hợp đồng lao động.
Điều này làm cho ngời lao động không đợc thoả mÃn về các nhu cầu
chính đáng của mình vì vậy họ đình công nghỉ làm năng suất lao động hạn
chế, giảm năng lực lao động.
Tuy vậy, cũng có rất nhiều doanh nghiệp Việt Nam hiện nay đà thành
công dựa trên sự quản lý tốt về nhân sự, tạo đợc lòng tin cho ngời lao động,
thúc đẩy họ làm việc hết mình cho doanh nghiệp. Tiêu biểu là c Công ty nh
Vinamilk, Trung nguyên, Bitis.
Bitis với đội ngũ công nhân viên trên 7500 ngời đà xây dựng chiến lợc đào tạo, giáo dục, huấn luyện, nâng cao kỹ năng chuyên môn nghiệp vụ.
Để ổn định lực lợng nhân sự hiện có, Bitis đà đa ra chính sách khen
thởng thiết thực, phúc lợi đầy đủ nhằm khuyến khích, động viên tinh thần
làm việc và sự gắn bó lâu dài của đội ngũ công nhân viên, hàng năm, ngân
sách đào tạo của Bitis lên tới trên 5 tỷ đồng.
* Về ngời lao động và môi trờng làm việc.
Nhà máy thông thoáng, đảm bảo an toàn vệ sinh lao động, văn phòng
làm việc theo hệ thống quản lý chất lợng ISO, đợc trang bị đầy đủ máy móc
thiết bị hiện đại phục vụ yêu cầu công việc.
Môi trờng làm việc công bằng, khôg có sự phân biệt đối xử giữa chủ
và thợ, giữa cấp trên và cấp dới.
* Công ty xây dựng thoả ớc lao động tập thể và nội quy theo luật
định nhằm đảm bảo quyền lợi cho công nhân viên.
* Chính sách thu hút nhân tài, chính sách tiền lơng thu nhập phù hợp
với khả năng và công sức đóng góp của từng nhân viên.
* Thực hiện khen thởng xứng đáng, kịp thời để khuyến khích động
viên nhân viên phát huy tinh thần sáng kiến, cải tiến kỹ thuật, nâng cao hiÖu

7

Website: Email : Tel (: 0918.775.368

quả công việc, tiết giảm chi phí, hạ giá thành sản phẩm, tăng sức cạnh
tranh.
* Quan tâm đến các chế độ phúc lợi cho CBCNV, tổ chức đi thăm
quan nghỉ mát hàng năm ở trong nớc và du lịch nớc ngoài tại Trung Quốc,
Singapore, Thái Lan.
* Chính sách thờng Lễ, Tết hàng năm và các chế độ thờng khác cho
ngời lao động luôn đợc chú trọng thực hiện theo luật định.
* Trạm y tế với đội ngũ bác sỹ, y tá có kinh nghiệm và tinh thần
trách nhiệm cao.
Đây là các điều kiện cần thiết để có thể thoả mÃn nhu cầu của ngời
lao động trong điều kiện các doanh nghiệp Việt Nam hiÖn nay,

8


Website: Email : Tel (: 0918.775.368

Phần 2
Kết luận
Để có thành công trong kinh doanh, doanh nghiệp không thể không
quan tâm tới vấn đề đáp ứng nhu cầu của ngời lao động tạo động cơ thúc
đẩy cho họ làm việc có hiệu quả, năng suất cao. Đây chính là bí quyết
thành công bền vững và lâu dài của bất cứ doanh nghiệp thành công nào.
Nó đòi hỏi công tác quản lý phải đợc sắp xếp một cách có khoa học
và hợp lý tạo thành một hệ thống bền vững. Việt Nam có thể bớc lên vũ đài
thế giới hay không chính là nhờ trí tuệ và thành công của các doanh nghiệp

Việt Nam, những doanh nhân tài ba, sáng tạo và luôn đơng đầu với mọi
thách thức.

9


Website: Email : Tel (: 0918.775.368

Tµi liƯu tham khảo
1. Giáo trình: Khoa học quản lý Đại học Quản lý và kinh doanh Hà Nội
2. Giáo trình: Tổ chức quản lý: Đại học quản lý và kinh doanh Hà Nội
3. Tài liệu hớng dẫn môn tổ chức quản lý Đại học quản lý và kinh doanh Hà
Nội
4. Giáo trình khoa học quản lý - GS. Trần Phơng
5. www. Tintucvietnam.com.Việt Nam
vnexpress.vnn.vn
vinamilk.com.vn
bitis.com.ViÖt Nam

10