1
B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP. H CHÍ MINH
NG TH TIP THU
ÁNH GIÁ TÁC NG CA CHÍNH SÁCH H TR
I MI CÔNG NGH I VI CÁC C S
SN XUT/DOANH NGHIP
TNH AN GIANG (2008 - 2013)
LUN VN THC S KINH T
TP. H Chí Minh - Nm 2015
2
B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP. H CHÍ MINH
NG TH TIP THU
ÁNH GIÁ TÁC NG CA CHÍNH SÁCH H TR
I MI CÔNG NGH I VI CÁC C S
SN XUT/DOANH NGHIP
TNH AN GIANG (2008 - 2013)
Chuyên ngành: Chính sách công
Mã ngành: 60340402
LUN VN THC S KINH T
NGI HNG DN KHOA HC:
Tin s. H Ngc Phng
TP. H Chí Minh - Nm 2015
i
LI CAM OAN
Tác gi xin cam đoan nhng ni dung trong lun vn này là do chính tác gi
thc hin, các s liu thu thp và kt qu phân tích trong lun vn là trung thc, các
đon trích dn và s liu s dng trong lun vn đu đc dn ngun và có đ chính
xác cao nht trong phm vi hiu bit ca tác gi. Lun vn không trùng lp vi bt
c lun nghiên cu khoa hc nào./.
An Giang, ngày 19 tháng 5 nm 2015
Tác gi
ng Th Tip Thu
ii
TÓM TT
Lun vn “ánh giá tác đng ca chính sách h tr đi mi công ngh đi
vi các c s/doanh nghip tnh An Giang (2008 - 2013)” đc thc hin t tháng
10/2014 đn tháng 4/2015. Vi mc tiêu đánh giá hiu qu ca đn v trc và sau
khi nhn đc h tr đi mi công ngh, t đó đ xut hoàn thin chính sách đi
mi công ngh trong thi gian ti. Các ni dung nghiên cu bao gm: (1) iu tra,
kho sát các đn v nhn h tr đi mi công ngh trên đa bàn tnh An Giang giai
đon t 2008 – 2013; (2) Phng vn trc tip các chuyên gia qun lý trong lnh vc
qun lý KH&CN đa phng.
Kt qu nghiên cu ghi nhn đc có 85% c s sn xut quy mô nh, s
lao đng trong đn v t 10- 50 ngi; ngành ngh tham gia thc hin đi mi công
ngh tp trung 03 ngành chính đó là: c khí ch to (28,33%), thc phm
(23,33%), vt liu xây dng (23,33%) và còn li là ngành th công m ngh, y hc
c truyn, rèn và sn xut phân bón lá; ngành c khí ch to là ngành có s đn v
tham gia nhiu nht k đn là ngành thc phm và vt liu xây dng. Kt qu cng
cho thy đn v nhn h tr nhiu nht mc 29% có 11 đn v (chim 18,33%),
mc 30% có 8 đn v (13,33%), k đn là mc 23% có 7 đn v (11,67%), s còn
li phân b đu cho các mc h tr
. Theo kt qu điu tra cho thy thu nhp ca
công nhân lao đng còn thp trung bình t 3 triu tr xung; các đn v thc hin
h tr đi mi công ngh có mc giá tr tng thêm cho sn phm sau khi đi mi
tp trung nhiu nht mc 10% ngành thc phm và ngành c khí ch to. Bên
cnh đó, vi s lng nguyên liu c đnh, t l nhiên liu tit kim trung bình cho
mi đn v là 11,6% các đn v có tác đng đn máy móc thit b; ngành vt liu
xây dng tit kim nhiên liu nhiu nht mc 12%, ngành thc phm, c khí ch
to, th công m ngh, tit kim mc 10%. Tng t, t l giá tr sn phm tng
thêm t 18 - 20% tp trung nhiu nht cho ngành hàng vt liu xây dng.
Kt qu trao đi vi chuyên gia cho thy hot đng phát trin ng dng đi
mi công ngh trên đa bàn tnh t nm 2008 đn nm 2013, đã đt đc mt s kt
iii
qu khích l. Trong đó, đã góp phn tng nng sut, cht lng cho các sn phm,
góp phn tng thu nhp cho đn v. Quá trình thc hin cng đã to đc s đng
thun và s ng h mnh m ca các t chc, cá nhân trong tnh tham gia.
T nhng kt qu đt đc cho thy, vic ban hành các chính sách h tr
ng dng đi mi công ngh vào sn xut kinh doanh cho các đn v tnh An Giang
là vic làm ht sc thit thc, phù hp vi nhu cu thc t hin nay. Chính sách này
đã góp phn giúp các doanh nghip, c s sn xut kinh doanh, các c s nghiên
cu, ng dng, chuyn giao KH&CN, các nông h… trên đa bàn toàn tnh nâng
cao nhn thc v ng dng đi mi công ngh vào sn xut, nâng cao trình đ công
ngh, nâng cao nng sut, to sn phm có cht lng, có kh nng cnh tranh;
đng thi, đáp ng ngày càng cao đi vi các yêu cu ca th trng trong và ngoài
nc.
T khóa: đi mi công ngh, chính sách h tr.
iv
MC LC
Li cam đoan i
Tóm tt ii
Mc lc iv
Danh mc các t vit tt v
Danh mc các bng biu và hình vi
Chng I. GII THIU 1
1.1. t vn đ 1
1.2. Mc tiêu: 3
1.3. Phm vi nghiên cu: 3
Chng II C S LÝ LUN 4
2.1 Tng quan v tình hình kinh t xã hi ca tnh An Giang 4
2.2. Tng quan v tình hình doanh nghip trên đa bàn tnh 5
2.3. Tng quan v tình tình hot đng ca S KH&CN và các chính sách h tr 6
2.3.1. Tình hình hot đng ca S KH&CN trong giai đon 2008 - 2013 6
2.3.2. Các chính sách h tr mà tnh An Giang đã ban hành trong thi gian qua
và chính sách h tr đi mi công ngh hin đang thc hin 8
2.3.3. Lc kho nghiên cu thc nghim liên quan 11
2.3.4. Tng quan các khái nim có liên quan 15
Chng III PHNG PHÁP NGHIÊN CU 18
3.1. Khung phân tích 18
3.2. Phng pháp nghiên cu 18
3.3. Mô hình phân tích 19
Chng IV KT QU NGHIÊN CU VÀ THO LUN 21
4.1. Kt qu tng hp, phân tích chính sách h tr đi mi công ngh 21
4.2. Kt qu nghiên cu 27
4.3. Tho lun kt qu nghiên cu 44
Chng V KT LUN VÀ KIN NGH 50
5.1. Kt lun 50
5.2. Kin ngh 52
Tài liu tham kho 54
Ph lc 59
v
DANH MC CÁC T VIT TT
BSCL ng bng sông Cu Long
DN Doanh nghip
KH&CN Khoa hc và Công ngh
TCVN Tiêu chun Vit Nam
TNHH Trách nhim hu hn
UBND y ban nhân dân
vi
DANH MC CÁC BNG BIU VÀ HÌNH
Bng 1.1. Thng kê s lng đn v tnh An Giang giai đon 2011 - 2014. 6
Bng 4.1. V loi hình 27
Bng4.2. Quy mô ca đn v 28
Bng 4.3. S lao đng tham gia trong đn v 28
Bng 4.4. Tng hp gia loi hình sn xut kinh doanh và quy mô ca các đn v tham gia
đi mi thit b công ngh 28
Bng 4.5. Ngành ngh sn xut 29
Biu đ 4.1. T l phân b ngành ngh tham gia đi mi công ngh 30
Bng 4.6. Bng tng hp gia ngành ngh và quy mô sn xut ca các đn v tham gia đi
mi thit b công ngh 30
Bng 4.7. Nm đu t thit b 31
Bng 4.8. Nm đi mi thit b công ngh 32
Bng 4.10. Mc lng ca lao đng tham gia trong đn v 34
Bng 4.11. Phng thc t chc qun lý 34
Bng 4.12. Tng hp gia phng thc t chc qun lý và loi hình ca các đn v tham
gia đi mi 35
Bng 4.13. Trang thit b thông tin phc v cho đn v 35
Bng 4.14. Giá tr sn phm tng thêm 37
Bng 4.15. Tng hp giá tr sn phm tng thêm cho các ngành ngh tham gia đi mi
công ngh 38
Bng 4.16. Nhiên liu tit kim 39
Bng 4.17. Tng hp nhiên liu tit kim đc ph thuc vào tng ngành ngh. 40
Bng 4.18. Thông tin v x lý cht thi đ bo v môi trng 41
Bng 4.19. Tng hp hiu qu x lý môi trng gia các loi hình tham gia đi mi công
ngh 41
Biu đ 4.2. Mi tng quan gia t l nhn đc h tr và t l giá tr sn phm tng
thêm 42
Hình 4.1 Giá tr sn phm tng thêm ph thuc vào thi gian thc hin đi mi công ngh
46
1
Chng I
GII THIU
1.1. t vn đ
ng và Nhà nc luôn đánh giá cao vai trò ca khoa hc và công ngh
trong phát trin kinh t - xã hi ca đt nc. Ti iu 62 ca Hin pháp nc cng
hòa xã hi ch ngha Vit Nam, (2013) có nêu rõ vic phát trin khoa hc và công
ngh là quc sách hàng đu, gi vai trò then cht trong s nghip phát trin kinh t -
xã hi ca đt nc. Trong cng lnh Xây dng đt nc trong thi k quá đ lên
ch ngha xã hi đã khng đnh “Khoa hc và công ngh gi vai trò then cht trong
vic phát trin lc lng sn xut hin đi, bo v tài nguyên và môi trng, nâng
cao nng sut, cht lng, hiu qu, tc đ phát trin và sc cnh tranh ca nn kinh
t. Phát trin khoa hc và công ngh nhm mc tiêu đy mnh công nghip hóa,
hin đi hóa đt nc, phát trin kinh t tri thc, vn lên trình đ tiên tin ca th
gii. Phát trin đng b các lnh vc khoa hc và công ngh gn vi phát trin vn
hóa và nâng cao dân trí. Tng nhanh và s dng có hiu qu tim lc khoa hc và
công ngh ca đt nc, nghiên cu và ng dng có hiu qu các thành tu khoa
hc và công ngh hin đi trên th gii. Hình thành đng b c ch, chính sách
khuyn khích sáng to, trng dng nhân tài và đy mnh ng dng khoa hc, công
ngh” (ng Cng sn Vit Nam, 2011).
khoa hc và công ngh thc s là quc sách hàng đu, là đng lc then
cht cho phát trin nhanh và bn vng đt nc, thi gian qua ng và Nhà nc
đã ban hành nhiu ch trng, đng li, chính sách, c ch phát trin khoa hc và
công ngh, đáp ng yêu cu ca nn kinh t th trng đnh hng xã hi ch ngha.
Hi ngh ln th 6 Ban chp hành Trung ng ng khóa XI đã ban hành Ngh
quyt v phát trin khoa hc và công ngh phc v s nghip công nghip hóa, hin
đi hóa trong điu kin kinh t th trng đnh hng xã hi ch ngha và hi nhp
quc t (Ban chp hành Trung ng ng khóa XI, 2012).
Trong nhng nm va qua, nn kinh t nc ta đã đt đc tc đ tng
trng tng đi cao và liên tc, c cu kinh t chuyn dch theo hng tích cc,
2
đi sng nhân dân tip tc đc ci thin. Tuy nhiên, vi mô hình tng trng theo
chiu rng da trên tng vn đu t, khai thác các li th v tài nguyên và sc lao
đng, nn kinh t Vit Nam cha thích ng vi bi cnh khoa hc và công ngh
(KH&CN) quc t phát trin mnh, toàn cu hóa tr thành xu hng tt yu và cnh
tranh quc t ngày càng gay gt. i hi ng ln th XI đã nhn đnh, thi gian
qua hot đng KH&CN đã có bc phát trin, hot đng nghiên cu, ng dng tin
b KH&CN đc đy mnh, góp phn thúc đy kinh t - xã hi, qun lý KH&CN
có đi mi, th trng KH&CN bc đu đc hình thành, đu t cho KH&CN
đc nâng lên (Ban chp hành Trung ng ng khóa XI, 2011).
Nhng thành tu KH&CN ngày càng đc áp dng rng rãi trong đi sng,
sn xut, góp phn đy nhanh s phát trin ca lc lng sn xut, nâng cao nng
sut lao đng, chuyn bin mnh m c cu kinh t ca c nc nói chung và tnh
An Giang nói riêng đã ý thc đc vic ng dng các thành tu KH&CN vào cuc
sng, xem đó là mt trong nhng chìa khóa quan trng cho vic m ra con đng
phát trin, ngành KH&CN An Giang đa nhng kt qu nghiên cu khoa hc và
phát trin công ngh trin khai vào thc t sn xut, đi sng, tng bc nâng cao
giá tr đóng góp ca KH&CN trong phát trin kinh t - xã hi ca đa phng. Vi
quan đim đó, S KH&CN tnh An Giang đã tham mu cho UBND tnh ban hành
các chính sách nhm h tr cho các t chc, cá nhân ng dng các tin b KH&CN
trên c s thc hin các mc tiêu nhm khuyn khích các đn v trên đa bàn tnh
An Giang ng dng, trin khai nhng k thut, công ngh mi, phù hp vi xu
hng phát trin kinh t - xã hi ca đa phng và hn ch tác đng đn môi
trng. To điu kin thun li cho các doanh nghip (đc bit là các doanh nghip
va và nh) nâng cao trình đ công ngh, to s chuyn bin v nng sut, cht
lng, hiu qu trong hot đng sn xut; tng cng hàm lng khoa hc, công
ngh trong các sn phm ch lc; tng nng lc cnh tranh ca doanh nghip trong
hi nhp kinh t quc t. C th các Chính sách nh: Nâng cao nng sut cht lng
cho các doanh nghip va và nh; H tr đng ký nhãn hiu hàng hóa; i mi
thit b công ngh;
3
T nhng chính sách mà S KH&CN đã thc hin trong thi gian qua, trong
khuôn kh đ tài này tôi s tp trung phân tích và đánh giá chính sách h tr thit b
công ngh cho c s và doanh nghip tnh An Giang có mang li li ích gì cho c
s và doanh nghip vi tên tài “ánh giá tác đng ca chính sách h tr đi
mi công ngh đi vi các c s/doanh nghip tnh An Giang (2008 - 2013)”.
1.2. Mc tiêu:
ánh giá tác đng ca chính sách h tr đi mi công ngh đi vi các c
s/doanh nghip tnh An Giang (2008 - 2013)
1.3. Phm vi nghiên cu:
Lun vn s chn các c s, doanh nghip t nhân, công ty trách nhim hu
hn, c s sn xut, công ty c phn và trang tri tnh An Giang (gi tt là đn v)
tham gia chính sách h tr đi mi công ngh t nm 2008 – 2013 do S KH&CN
qun lý. Hot đng trong các lnh vc c khí ch to, th công m ngh, thc phm,
vt liu xây dng, xay xát và kinh doanh lúa go, y t - y hc c truyn.
Chính sách đi mi công ngh cho các đn v tham gia thc hin vic đi
mi công ngh giai đon 2008 – 2013
a bàn nghiên cu: ti tnh An Giang.
Ni dung nghiên cu: (1) iu tra, kho sát các đn v nhn h tr đi mi
công ngh trên đa bàn tnh An Giang, trong giai đon t 2008 - 2013. (2) Phng
vn trc tip các chuyên gia qun lý trong lnh vc qun lý KH&CN đa phng.
Phng pháp chn mu: theo tng th (chn tt c nhng đn v có tham gia
thc hin đi mi công ngh ti tnh An Giang trong giai đon 2008 -2015).
C mu là: 60 đn v tham gia thc hin đi mi công ngh.
Thi gian nghiên cu: t tháng 10/2014 đn tháng 4/2015.
4
Chng II
C S LÝ LUN
2.1. Tng quan v tình hình kinh t xã hi ca tnh An Giang
Theo S K hoch và u t (2014), Báo cáo tình hình kinh t xã hi tnh
An Giang giai đon nm 2011 - 2015 có gii thiu tng quan tình hình kinh t xã
hi tnh An Giang c th nh sau:
An Giang là tnh nông nghip đu ngun sông Cu Long, thuc vùng đng
bng sông Cu Long vi đng biên gii giáp Vng quc Campuchia dài gn
100km. Din tích t nhiên ca tnh là 3.537km
2
, bng 1,07% din tích toàn quc và
bng 8,73% din tích toàn vùng BSCL, đng th 4 trong vùng. Tnh có 11 đn v
hành chính trc thuc gm 2 thành ph, 1 th xã và 8 huyn vi 156 xã phng th
trn (119 xã, 21 phng và 16 th trn). Giao thông chính ca An Giang là mt phn
ca mng li giao thông liên vùng quan trng ca quc gia và quc t, có các ca
khu quc t (Tnh Biên, Vnh Xng - Tân Châu, Long Bình - An Phú) là li th
đ tnh m ca phát trin và hi nhp quc t.
Dân s tính đn nm 2012 đt 2,15 triu ngi, chim 2,4% dân s c nc
và chim gn 12,4% dân s vùng BSCL. Tc đ tng dân s bình quân ca tnh
(0,11%/nm giai đon 2011 - 2012) thp hn so vi tc đ tng trung bình ca c
nc và ca vùng (là 1,05%/nm và 0,39%/nm giai đon 2011 - 2012) s làm gim
áp lc tng dân s, to điu kin tt hn trong vic nâng cao phúc li xã hi, chm
lo đi sng nhân dân. Dân c ca tnh tng đi thun nht, gm 4 dân tc ch yu,
trong đó ngi Kinh chim 94,83%, ngi Hoa chim 0,64%, ngi Kh-me chim
khong 3,90% và ngi Chm chim khong 0,62%. Phn ln dân c sinh sng
đa bàn nông thôn, chim ti 70% dân s toàn tnh nm 2012. Tuy nhiên, nhng
thành công bc đu trong công cuc đô th hóa đã giúp t l dân c thành th ca
tnh tng t 21,1% nm 2000 lên 28,1% nm 2005, 29,8% nm 2010 và đt 30%
nm 2012, cao hn so vi t l dân c thành th ca vùng BSCL (24,9%) nhng
thp hn ca c nc (31,9%) và vùng Kinh t trng đim vùng BSCL (34,3%).
5
Thu nhp và đi sng dân c đã đc ci thin tng bc. Mc thu nhp
bình quân đu ngi mt tháng có s tng trng mnh m, nm 2012 đt 1.875,4
nghìn đng/ngi/tháng, cao hn so vi bình quân thu nhp ca vùng BSCL
(1.785 nghìn đng/ngi/tháng) nhng vn thp hn so vi ca c nc (2.000
nghìn đng/ngi/tháng).
Tuy có nhiu thun li v ngun nc, khí hu ôn hòa, điu kin đt đai đ
phát trin sn xut nông nghip nhng An Giang cng gp nhiu khó khn do thiên
tai, l lt hàng nm đã gây thit hi đáng k đn tính mng, tài sn ca nhân dân và
Nhà nc.
2.2. Tng quan v tình hình doanh nghip trên đa bàn tnh
Tính đn thi đim cui nm 2014 tng s công ty c phn, công ty trách
nhim hu hn, doanh nghip t nhân và c s sn xut (gi chung là đn v) có
trên đa bàn tnh là 6.555 đn v (bao gm: 279 Công ty C phn, 1.610 Công ty
TNHH, 3.045 Doanh nghip t nhân, 1.621 c s sn xut), vi tng vn đng ký là
34.358 t đng, bình quân vn đng ký ca mt doanh nghip 5,8 t đng, có
88.962 h kinh doanh cá th đng ký hot đng vi tng vn đng ký 6.471 t
đng, gii quyt vic làm khong 242.832 lao đng (S K hoch và u t, 2014).
6
Bng 1.1. Thng kê s lng đn v tnh An Giang giai đon 2011 - 2014.
STT Ch tiêu
n v
tính
2011 2012 2013 2014
1 Tng s đng ký thành lp n v 4.333 4.951 5.962 6.555
2 S đng ký mi n v 555 618 1.011 593
3
Tng s vn đng ký thành lp
mi
T đng 4.494 3.041 2.698 2.175
4
S hot đng trong nn kinh t
(không tính các đã gii th)
n v 3.681 4.127 5.006 6.397
5 S gii th hàng nm n v 150 116 132 158
(Ngun: S K hoch và u t, 2014)
2.3. Tng quan v tình tình hot đng ca S KH&CN trong giai đon
t 2008 - 2013 và các chính sách h tr
2.3.1. Tình hình hot đng ca S KH&CN trong giai đon 2008 - 2013
S KH&CN là c quan chuyên môn thuc y ban nhân dân tnh có chc nng
tham mu, giúp y ban nhân dân tnh qun lý Nhà nc v hot đng khoa hc và
công ngh, bao gm các lnh vc đc phân công qun lý: hot đng nghiên cu
khoa hc; ng dng và đi mi công ngh; phát trin tim lc khoa hc và công
ngh; tiêu chun, đo lng, cht lng; s hu trí tu; ng dng bc x và đng v
phóng x; an toàn bc x và ht nhân; qun lý và t chc thc hin các dch v công
v lnh vc thuc phm vi chc nng ca S theo quy đnh ca pháp lut.
Trong giai đon t nm 2008 - 2013 S KH&CN đã tham mu xây dng c
ch chính sách v KH &CN xác đnh là nhim v trng tâm đc tp trung thc
hin, cùng vi s tham gi a tích cc ca các ngành các cp , đã tham mu cho Tnh
y và UBND tnh ban hành 10 vn bn v ch trng và chính sách ca tnh nhm
to hành lang pháp lý cho công tác qun lý nhà nc v KH&CN, trong đó có nhiu
7
vn bn quan trng mang tính đt phá v phát trin kinh t - xã hi khu vc
BSCL, to điu kin cho hot đng qun lý khoa h c và công ngh trên đa bàn
tnh, chính sách thông thoáng theo tng thi k nhm khuyn khích t chc, cá
nhân tham gia nghiên cu khoa hc, ng dng mô hình công ngh, đi mi thit b
và công ngh, xây dng h thng qun lý cht lng theo tiêu chun quc t và phát
trin tài sn trí tu. Sau đây là mt s vn bn nh: Quyt đnh s 584/Q-UBND
ngày 07/04/2008 v vic h tr ng dng đi mi công ngh; h tr tp hun,
chuyn giao k thut và sn xut th nghim trên đa bàn tnh An Giang đn nm
2010 (và đã đc thay th bng Quyt đnh s 538/Q-UBND ngày 31/3/2011 ca
UBND tnh An Giang v vic Ban hành Chng trình h tr nghiên cu ng dng,
đi mi công ngh và chuyn giao tin b khoa hc công ngh tnh An Giang giai
đon 2011-2015); Ch th s 32/1998/CT.UB ngày 09/10/1998 (tin thân ra đi
Quyt đnh s 1968/Q-CTUB ngày 23/9/2004 và Chng trình h tr phát trin
tài sn s hu trí tu tnh An Giang); Ngh quyt s 09-NQ/TU ngày 27/6/2012 v
phát trin nông nghip ng dng công ngh cao tnh An Giang giai đon 2012-2020
và tm nhìn đn nm 2030. áng chú ý đã trin khai thc hin Ngh quyt Hi ngh
ln th VI Ban Chp hành Trung ng ng khóa XI v “Phát trin khoa hc và
công ngh phc v công nghip hóa , hin đi hóa trong điu kin nn kinh t th
trng đnh hng xã hi ch ngha và hi nhp quc t” và Chin lc phát trin
KH&CN giai đon 2011- 2020.
Thc hin công tác nghiên cu khoa hc trong đó gm: qun lý đ tài cp
tnh có 34 đ tài, d án nghiên cu khoa hc cp tnh đc UBND tnh đng ý cho
thc hin. Ngoài ra, trên đa bàn có 05 đ tài, d án thuc Chng trình Nông thôn -
Min núi và Chng trình phát trin tài sn s hu trí tu do Trung ng y quyn
đa phng qun lý. Qun lý đ tài cp c s có 114 đ tài đc S KH&CN phê
duyt h tr kinh phí thc hin cao nht là 25 triu đng/đ tài (giai đon t nm
2008 -2013). Tt c đ tài cp tnh và cp c s đc các đn v tham gia thc hin
đu phù hp vi thc tin và nhu cu đa phng, nên phát huy hiu qu đc đa
phng và các S, Ban ngành đng tình ng h và ng dng nhân rng.
8
Công tác ng dng, đi mi công ngh đã h tr cho 73 đn v, c s sn
xut nghiên cu, ng dng đi mi công ngh vi s tin khong 16 t đng ngun
s nghip ca S KH&CN vi tng kinh phí đu t trên 40 t đng, kinh phí h tr
chim trên 25% so vi tng kinh phí đu t thc hin. ã góp phn nâng cao nhn
thc ca doanh nghip, ca cng đng v đi mi công ngh, tng nng sut, to
sn phm có cht lng, hàm lng công ngh cao và tng cng tính cnh tranh
trong bi cnh hi nhp kinh t quc t.
Công tác qun lý Nhà nc v tiêu chun đo lng cht lng đ khuyn
khích các doanh nghip và thí đim áp dng h thng qun lý cht lng vào các
đn v hành chính, đn v s nghip, doanh nghip trong tnh, S KH&CN h tr
kinh phí cho các đn v trên thc hin nh sau: H tr xây dng h thng qun lý
cht lng tiên tin cho 07 đn v (h tr 100% kinh phí t vn và chng nhn), 26
doanh nghip (h tr 30% kinh phí t vn và chng nhn nhng không quá 60 triu
đng), 19 đn v s nghip (h tr 70 kinh phí t vn và chng nhn); H tr gii
thng cht lng Vit Nam cho 03 đn v: Nhà máy gch CERAMIC An Giang,
Cty TNHH đông dc Xuân Quang, Cty c phn Xut nhp khu thy sn An
Giang tham gia gii thng cht lng Vit Nam do B KH&CN t
chc.
2.3.2. Các chính sách h tr mà tnh An Giang đã ban hành trong thi
gian qua và chính sách h tr đi mi công ngh hin đang thc hin
Theo S KH&CN trong giai đon t 2008 - 2013, đã tham mu cho UBND
tnh An Giang ban hành và thc hin nhng chính sách thúc đy phát trin khoa hc
và đi mi công ngh trên đa bàn tnh An Giang. C th nhng chính sách nh sau:
* Chính sách h tr nghiên cu khoa hc:
đy mnh công tác nghiên cu khoa hc và công ngh góp phn thúc đy
phát trin kinh t tnh nhà, S KH&CN đã trình UBND tnh ban hành Quyt đnh s
28/2007/Q-UBND ngày 13/6/2007 V vic ban hành Quy ch qun lý các đ tài,
d án khoa hc và công ngh trên đa bàn tnh An Giang và Quyt đnh s
47/2007/Q-UBND ngày 11/9/2007 v vic quy đnh mc chi đi vi đ tài, d án
khoa hc và công ngh có s dng ngân sách nhà nc. Quyt đnh 22/2013/Q-
9
UBND ngày 09/7/2013 ca UBND tnh An Giang Ban hành Quy ch qun lý hot
đng nghiên cu khoa hc và phát trin công ngh cp c s trên đa bàn tnh An
Giang.
* Chính sách h tr đi mi thit b công ngh:
đy mnh công tác h tr doanh nghip đi mi công ngh góp phn thúc
đy phát trin kinh t tnh nhà, S KH&CN đã trình UBND tnh ban hành Quyt
đnh s 584/Q-UBND ngày 07/4/2008 v vic h tr ng dng đi mi công
ngh; h tr tp hun, chuyn giao k thut và sn xut th nghim trên đa bàn tnh
An Giang đn nm 2010 và giai đon tip theo đc c th bng Quyt đnh
538/Q-UBND ngày 31/3/2011 ca UBND tnh An Giang v vic Ban hành
Chng trình h tr nghiên cu ng dng, đi mi công ngh và chuyn giao tin
b khoa hc công ngh tnh An Giang giai đon 2011-2015.
* Chuyn giao công ngh:
Ging thu sn: T nm 2008-2013, tnh tp trung vào vic nâng cao cht
lng sn xut con ging theo hng ci thin di truyn nên đã h tr nhp con
ging mi t Vin thy sn II (đàn cá b m 1000 cp cá b m) và hng dn
nông dân nuôi thng phm theo tiêu chun SQF cho trên 500 ng dân; “Chuyn
giao quy trình công ngh sn xut hoa cúc đi đóa và pha lê”; “Chuyn giao công
ngh lan Mokara” đu bng phng pháp nuôi cy mô, kt hp k thut điu khin
ch đ chiu sáng t Trung tâm ng dng và chuyn giao công ngh tnh Phú
Yên;
Nhân ging lúa: D án phát trin h thng sn xut ging lúa nguyên chng
và ging xác nhn cht lng cao ca tnh An Giang đc thc hin t nm 2008
vi s phi hp ca Vin lúa ng bng sông Cu Long, Trng i hc Cn Th,
Trung tâm khuyn nông và Trung tâm Nghiên cu sn xut ging Bình c.
10
* Chính sách h tr phát trin tài sn s hu trí tu:
h các doanh nghip phát trin, S KH&CN đã trình UBND tnh ban
hành quyt đnh s 562/Q-UBND ngày 06/3/2007 v vic phê duyt Chng trình
H tr phát trin tài sn s hu trí tu tnh An Giang giai đon 2006-2010. Theo
quyt đnh trên, kinh phí s nghip khoa hc h tr 800.000 đng cho mt nhãn
hiu đng ký h tr 4.000.000 đng cho mt nhãn hiu tp th.
* Chính sách h tr các đn v s nghip, doanh nghip thc hin qun lý
cht lng theo h thng quc t ISO:
đy mnh công tác h tr đn v s nghip và doanh nghip thc hin h
thng qun lý cht lng theo tiêu chun quc t tiên tin, góp phn thúc đy phát
trin kinh t tnh nhà, S KH&CN đã trình UBND tnh ban hành quyt đnh s
1424/Q-UBND ngày 22/7/2008 v vic ban hành Quy ch xét duyt h tr doanh
nghip xây dng và áp dng h thng qun lý theo tiêu chun quc t tiên tin;
Quyt đnh s 1197/Q-UBND ngày 17/6/2008 Phê duyt án Xây dng phong
trào nng sut cht lng tnh An Giang thp niên 2006-2015.
* Chính sách khen thng hot đng khoa hc và công ngh:
Nhm đng viên khen thng kp thi các t chc, cá nhân hot đng ni bt
trong lnh vc KH&CN c th nh: các đ tài, d án khoa hc và công ngh; các
chuyn giao, ng dng kt qu nghiên cu khoa hc và phát trin khoa hc công
ngh; các sáng ch, sáng kin, gii pháp k thut đt gii Hi thi sáng to k thut
do tnh t chc; v qung bá thng hiu (s hu trí tu), mang li hiu qu thit
thc kinh t- xã hi tnh nhà, UBND tnh An Giang, (2013a). Quyt đnh s
41/2013/Q-UBND ngày 04/11/2013 V vic ban hành Quy ch khen thng các
hot đng khoa hc và công ngh trên đa bàn tnh An Giang.
* Chính sách h tr đi mi công ngh hin đang thc hin
Trong giai đon 2011- 2015, S Khoa hc và Công ngh đã tham mu
UBND tnh ban hành chng trình Chng trình h tr nghiên cu ng dng, đi
mi công ngh và chuyn giao tin b khoa hc công ngh tnh An Giang giai đon
2011-2015.
Quá trình thc hin đã h tr kinh phí cho 39 mô hình, d án (trong đó,
11
có 8 mô hình, d án đang trong quá trình thc hin) vi tng kinh phí h tr t
ngun s nghip ca S KH&CN trên 10 t đng so vi tng kinh phí đu t gn
40 t đng, kinh phí h tr chim 25% so vi tng kinh phí đu t thc hin. H tr
đào to, tp hun k thut, chng trình đã h tr 76 lp tp hun vi hn 4.470
lt ngi, bao gm: cán b, k thut viên đa phng, nông dân ti ni trin khai
thc hin d án và đã xây dng 152 mô hình (trong các lnh vc: thy sn, nông
nghip, ng dng đi mi công ngh,…) (S KH&CN An Giang, 2014).
2.3.3. Lc kho nghiên cu thc nghim liên quan
Trong nc
Theo àm Vn Nhu và Nguyn ình Quang (1998) đã xác đnh có mi liên
h cht ch gia vic chn công ngh các doanh nghip vi các yu t khác ca
doanh nghip.
Nghiên cu ca Trn Ngc Ca (1999) đã đ cp v 2 mng chính sách (tài
chính và nhân lc) nh hng đn đi mi công ngh ca doanh nghip. Bên cnh
nhng đim tích cc ca nhng chính sách này cng cho thy có s cha phù hp
ca môi trng chính sách vi nhu cu ca hot đng đi mi công ngh ca doanh
nghip.
Trong nghiên cu ca Nguyn Vit Hòa (2007) cho thy đi tng đc
hng li t c ch chính sách ca Nhà nc ch yu là các doanh nghip c phn,
doanh nghip Nhà nc và mt s t chc đã chuyn đi t Vin/Trung tâm nghiên
cu thành doanh nghip. Mt s yu t cn tr doanh nghip đu t vào KH&CN
đó là doanh nghip thiu cng tác vi các t chc KH&CN; cam kt và nhn thc
ca doanh nghip; nng lc đi mi và nng lc KH&CN ca doanh nghip còn
yu; c ch chính sách chuyn giao công ngh phc tp dn đn doanh nghip hn
ch chuyn giao; thiu tinh thn hp tác, thiu s sn sàng giúp đ, nhiu s né
tránh bt hp tác; thiu s tác đng kp thi ca Nhà nc và cui cùng là thiu
ngôn ng giao tip, đàm phán và ký kt.
Theo Nguyn Vn Thu (2007) chính sách h tr đi mi công ngh cho
doanh nghip va và nh cn lu ý mt s yu t quan trng sau: Mt là, cn coi
12
trng yu t “sc kéo” ca th trng. Nói cách khác, quá trình chuyn mt sáng
ch thành mt đi mi trong thc tin b chi phi ch yu bi sc kéo ca th
trng. Cng có trng hp mt đi mi có th khi đu bng “lc đy” ca công
ngh nhng điu đó ch thành công khi nó đáp ng đc nhu cu rõ ràng ca th
trng hoc gii quyt mt s vn đ k thut quan trng; Hai là, đi mi là mt
quá trình tác đng qua li. Vic thit k th nghim phi gn kt cht ch vi khâu
nghiên cu thit k công nghip và sn xut. S phn hi gia các khâu này là rt
quan trng; Ba là, điu quan trng đi vi quá trình đi mi là tinh thn kinh doanh
- toàn b quá trình đi mi s thc hin có kt qu nu đc lôi kéo bi đng lc
kinh doanh và s hng thú.
Nguyn c Chính (2012) trình bày c s lý lun v chính sách; chính sách
khoa hc và công ngh (KH&CN); chuyn giao công ngh. Nghiên cu nhng tác
đng dng tính và tác đng ngoi biên dng tính ca chính sách KH&CN đn
hot đng chuyn giao công ngh trong các doanh nghip trên đa bàn tnh Bc
Ninh. Tìm hiu nhng tác đng âm tính và tác đng qua li ca chính sách KH&CN
đn hot đng chuyn giao công ngh trong các doanh nghip trên đa bàn tnh Bc
Ninh.
Trng Minh Nht (2010), đã khái quát mt s vn đ lý lun v đi mi
công ngh và vai trò ca các công c h tr v tài chính ca nhà nc nhm thúc
đy đi mi công ngh các doanh nghip trong nn kinh t th trng, đng thi đã
h thng tình hình đi mi công ngh, phân tích hin trng nhng tn ti và nguyên
nhân dn đn hn ch ca vic s dng công c h tr v tài chính ca Nhà nc,
cùng vi hc hi nhng kinh nghim ca mt s quc gia trong h tr tài chính cho
hot đng đi mi công ngh. Qua đó cho thy: (1) Tình hình đi mi công ngh
trong các doanh nghip nói chung và doanh nghip ch bin da nói riêng có xu
hng gia tng. Tuy nhiên, xét tng th thì t l doanh nghip đu t đi mi công
ngh còn thp, tc đ đi mi công ngh và trang thit b còn chm, cha đng đu
và cha theo mt đnh hng phát trin rõ rt. Hin vn còn tn ti đan xen trong
nhiu doanh nghip các loi thit b công ngh t lc hu, trung bình đn tiên tin;
13
(2) Khá nhiu chính sách sách h tr, u đãi v tài chính ca Nhà nc đã đc ban
hành. Tuy nhiên, thc t tác đng ca nhng h tr v tài chính ca Nhà nc là
không đáng k, cha to ra s chuyn bin mnh m cho ti đu t đi mi công
ngh ca doanh nghip;
Theo Phm Th Hà (2013), đã phân tích s cn thit phi đi mi công ngh
trong các doanh nghip ca Vit nam đc bit là các doanh nghip nh và va; xem
xét vic thc thi các c ch, chính sách trong Ngh đnh 119/1999 ca Chính ph ti
mt s ngành, đa phng đi vi các doanh nghip trong hot đng đu t cho đi
mi công ngh; Tác đng ca các Chính sách trong Ngh đnh này đi vi các hot
đng đu t cho đi mi công ngh trong các doanh nghip nh và va; đ xut
phng án b sung hoc xây dng li mt s c ch, chính sách rõ ràng, đng b
vi các Lut và các vn bn đã ban hành trong hot đng đi mi công ngh ca các
doanh nghip, đm bo tính kh thi trong quá trình thc hin, nhm gn kt gia
nghiên cu khoa hc và sn xut có hiu qu, cht lng và tính cnh tranh cao.
Theo Nguyn Th Minh Thùy (2012), trình bày c s lý lun c bn v
chính sách h tr đi mi công ngh cho doanh nghip nh và va. ánh giá tình
hình ban hành và thc hin chính sách h tr đi mi công ngh cho doanh nghip
nh và va ca Hà Ni trong mt s ngành sn xut giai đon 2000-2010. xut
mt s gii pháp nhm nâng cao hiu qu và hiu lc ca chính sách h tr đi mi
công ngh cho doanh nghip nh và va ca Hà Ni.
Theo Võ Vn Huy (2007) đã ghi nhn
6 ngành sn xut ch yu trên đa bàn
tnh An Giang bao gm: (1) ch bin nông sn; (2) ch bin thy sn; (3) c khí; (4)
vt liu xây dng; (5) nc; (6) Nc đá. Trong đó có 04 ngành ch lc ca tnh là
c khí, vt liu xây dng, nông sn, thy sn. Mô hình T, H, I, O đc s dng đ
đánh giá trình đ công ngh theo 5 mc ca CMMI. Kt qu kho sát trên 180
doanh nghip cho thy bc tranh chung v trình đ công ngh ca tnh An Giang:
ch có thy sn đt trình đ khá, các lnh vc còn li trình đ
ch mc trung bình
hoc di trung bình.
14
Ngoài nc
Trong các Công ty Công ngh sinh hc M (2014), giai đon đu ca đi
mi công ngh là giai đon các công ty va và nh đng đu vi s ri ro rt ln
v: tài chính, nhân lc và c s vt cht. ã có mt nghiên cu thit lp mt b tài
liu v s kt hp ca kh nng th trng và kh nng duy trì s đi mi trong sut
giai đon đu ca s đi mi: 1) Phát trin s kt hp ca đa dng mô t và d đoán
các giai đon ca vic đu t đi mi; 2) Cung cp thông tin tht đn ngi đu t
tim nng v vic làm th nào đ xác đnh và nuôi dng giai đon đu ca đu t
đi mi; 3) giúp các công ty nh và va hiu thêm v xác đnh v th và thúc đy
bn thân đ thu hút các ngun và s thun li trong giai đon đu ca đi mi. Kt
qu đc chia làm 02 nhóm (nhóm phát trin và nhóm dch v). Nhóm phát trin
luôn cn đu t đi mi nhiu hn nhóm k thut (c v tài tr và đi tác) và hoàn
toàn ph thuc vào s h tr t Chính ph.
Theo Peltz & Weiss (1984), M đã áp dng chính sách h tr đi mi công
ngh nhm mc đích thúc đy s đi mi công ngh ca các ngành công nghip
công ngh cao. Hình thc h tr đi mi công ngh là: phát trin chính sách, giáo
dc và đào to, h tr nghiên cu, h tr công ngh và qun lý, h tr
tài chính. Tác
gi cng cho bit vic đánh giá hiu qu chng trình h tr là rt khó, đó có th là
do các nhân t sau: 1) S tng hp ca nhiu chng trình di các mc tiêu chính
sách c đnh, 2) Chng trình có mc tiêu rt cht ch nhm duy trì s qun lý chi
phí và li nhun, 3) c chp nhn nh mc tiêu chính cho s phát trin ca mt
nn công nghip bn x đa dng v công ngh và da vào nhân công.
Andrea Morrison và cng s (2006) đã xác đnh vic tham gia vào chui giá
tr toàn cu s rt có li cho các công ty các quc gia kém phát trin. Tuy nhiên
vn đ hc hi và nng lc công ngh ca các công ty các quc gia này không
đc tng quan bi chui giá tr toàn cu. vì vy, ông đã tin hành làm mt nghiên
cu v thc nghim thay vì ch lc kho v vn đ này và ông đã tp trung vào
tin trình ni ti ca s phát trin nng lc công ngh, trong s n lc mc đ
công ty.
15
2.3.4. Tng quan các khái nim có liên quan
Chính sách là gì?
Chính sách là mt quá trình hành đng có mc đích mà mt cá nhân hoc mt
nhóm theo đui mt cách kiên đnh trong vic gii quyt vn đ. (Anderson, J. E, 2003).
Theo Lê Chi Mai (2009) đã trích dn li William Jenkin cho rng: "Chính
sách công là mt tp hp các quyt đnh có liên quan ln nhau ca mt nhà chính tr
hay mt nhóm nhà chính tr gn lin vi vic la chn các mc tiêu và các gii pháp
đ đt đc các mc tiêu đó".
Phân tích chính sách là gì?
Phân tích chính sách là đánh giá tính toàn vn, tính thng nht, tính kh thi
và hiu qu ca chính sách nhm điu chnh chính sách cho phù hp vi mc tiêu
và thc t (Nguyn Minh Thuyt, 2012).
ánh giá tác đng ca chính sách:
Tác đng ca chính sách là nh hng ca chính sách đi vi các đi tng
khác nhau trong xã hi và đi vi s phát trin ca xã hi nói chung; Phân tích
trc khi thc hin chính sách: d báo; Phân tích sau khi thc hin chính sách: hiu
qu (Nguyn Minh Thuyt, 2012).
C ch h tr tài chính các giai đon đu ca quá trình đi mi:
Do ngun vn hn ch, các doanh nghip va và nh thng gp khó khn
ln đ trin khai công tác nghiên cu hoc thc hin các ý đ đi mi sn phm
hoc quy trình công ngh. Bi vy, vic thc hin mt c ch chia s ri ro đi vi
các doanh nghip giai đon nghiên cu này có tm quan trng đc bit. Tu theo
hoàn cnh c th ca tng nc, ngi ta vn dng các hình thc h tr vi mc đ
khác nhau. Chng hn, Canada, mc tài tr cho mt d án t 5.000$ đn
350.000$ (tin Canada) và có th chim ti 50% chi phí đc phép cho mt d án
đc duyt. c bit, đi vi các d án tin thng mi hoá, ngi ta còn áp dng
c ch h tr có thu hi vi mc lên ti 500.000$ cho mt d án đc duyt. C
ch này thng áp dng đi vi nhng lnh vc công ngh quan trng, có tính cht
u tiên đi vi quc gia nh: Công ngh sinh hc, công ngh thông tin, vt liu tiên
16
tin vi nhng c ch h tr đng b nêu trên, doanh nghip va và nh có th
nhn đc s tr giúp trên nhiu phng din nh: Nhn đc s t vn hu nh
min phí đi vi nhu cu đt ra ca doanh nghip; nhn đc s h tr tài chính
nhng khâu còn có ri ro v mt công ngh và thng mi; có điu kin đ tng
cng nng lc đi mi ca c s da vào mng li h tr công ngh chung ca
quc gia. (Nguyn Vn Thu, 2007)
Vai trò ca Nhà nc trong nn kinh t th trng đc quy đnh: (1) Nn
kinh t Vit Nam là nn kinh t th trng đnh hng xã hi ch ngha vi nhiu
hình thc s hu, nhiu thành phn kinh t; kinh t nhà nc gi vai trò ch đo.
(2) Các thành phn kinh t đu là b phn cu thành quan trng ca nn kinh t
quc dân. Các ch th thuc các thành phn kinh t bình đng, hp tác và cnh
tranh theo pháp lut. (3) Nhà nc khuyn khích, to điu kin đ doanh nhân,
doanh nghip và cá nhân, t chc khác đu t, sn xut, kinh doanh; phát trin bn
vng các ngành kinh t , góp phn xây dng đt nc . Tài sn hp pháp ca cá
nhân, t chc đu t, sn xut, kinh doanh đc pháp lut bo h và không b quc
hu hóa, và (1) Phát trin khoa hc và công ngh là quc sách hàng đu, gi vai trò
then cht trong s nghip phát trin kinh t - xã hi ca đt nc. (2) Nhà nc u
tiên đu t và khuyn khích t chc, cá nhân đu t nghiên cu, phát trin, chuyn
giao, ng dng có hiu qu thành tu khoa hc và công ngh; bo đm quyn
nghiên cu khoa hc và công ngh; bo h quyn s hu trí tu. (3) Nhà nc to
điu kin đ mi ngi tham gia và đc th hng li ích t các hot đng khoa
hc và công ngh. (Hin Pháp nc Cng hòa xã hi Ch ngha Vit Nam nm
2013).
Khái nim công ngh
Công ngh là gii pháp, quy trình, bí quyt k thut có kèm theo hoc không
kèm theo công c, phng tin dùng đ bin đi ngun lc thành sn phm (Lut
Chuyn giao công ngh, 2006; Lut Khoa hc công ngh, 2013).
i mi công ngh là gì?
i mi công ngh là vic thay th mt phn hay toàn b công ngh đã, đang
17
s dng bng mt công ngh khác tiên tin hn, hiu qu hn (B KH&CN, 2013).
i mi thng đc hiu là mt th gì đó mi áp dng vào sn xut, phân
phi hay tiêu dùng sn phm hoc dch v. i mi công ngh đc đnh ngha nh
mt sn phm mi (đi mi sn phm) và mt máy móc mi (đi mi quy trình)
hay ci tin các sn phm hoc quy trình đang có thông qua vic thay đi v công
ngh do các nhà đi mi to ra nhm vào mc đích thng mi (Beije, Paul, 1998).
Doanh nghip va và nh là gì?
Theo quy đnh ti điu 3, Ngh đnh s 56/2009/N-CP ngày 30/6/2009 v
tr giúp phát trin doanh nghip nh và va đc đnh ngha “Doanh nghip nh và
va” là c s kinh doanh đã đng ký kinh doanh theo quy đnh pháp lut, đc chia
thành ba cp: siêu nh, nh, va theo quy mô tng ngun vn (tng ngun vn
tng đng tng tài sn đc xác đnh trong bng cân đi k toán ca doanh
nghip) hoc s lao đng bình quân nm (tng ngun vn là tiêu chí u tiên), c th
nh sau:
Quy mô khu vc
DN siêu nh
DN nh
DN va
S lao đng
Tng
ngun vn
S lao
đng
Tng
ngun
vn
S lao
đng
I. Nông, lâm nghip
và thy sn
10 ngi tr
xung
20 t đng
tr xung
t trên 10
ngi đn
200 ngi
t trên
20 t
đng đn
100 t
đng
t trên 200
ngi đn
300 ngi
II. Công nghip và
xây dng
10 ngi tr
xung
20 t đng
tr xung
t trên 10
ngi đn
200 ngi
t trên
20 t
đng đn
100 t
đng
t trên 200
ngi đn
300 ngi
III. Thng mi và
dch v
10 ngi tr
xung
10 t đng
tr xung
t trên 10
ngi đn
50 ngi
t trên
10 t
đng đn
50 t
đng
t trên 50
ngi đn
100 ngi
(Ngun: Chính ph, 2009)