Áp dụng phương pháp dạy học theo hướng tích cực hóa người học để nâng cao kỹ năng nói tiếng anh cho học sinh lớp 12 tại trường THPT tư thục quốc văn cần thơ

vii
MỤ C LỤ C
QUYẾ T Đ Ị NH GIAO Đ Ề TÀI i
LÝ LỊ CH KHOA HỌ C ii
LỜ I CAM Đ OAN iii
LỜ I CẢ M Ơ N iv
TÓM TẮ T v
ABSTRACT vi
MỤ C LỤ C vii
DANH SÁCH CHỮ VIẾ T TẮ T xii
DANH SÁCH CÁC HÌNH xiii
DANH SÁCH CÁC BẢ NG xiv
DANH SÁCH CÁC BIỂ U Đ Ồ xv
MỞ Đ Ầ U 1
1. LÝ DO CHỌ N Đ Ề TÀI 1
2. MỤ C TIÊU NGHIÊN CỨ U 4
3. Đ Ố I TƯ Ợ NG NGHIÊN CỨ U 4
4. NHIỆ M VỤ NGHIÊN CỨ U 4
5. KHÁCH THỂ NGHIÊN CỨ U 5
6. GIẢ THUYẾ T NGHIÊN CỨ U 5
7. PHẠ M VI NGHIÊN CỨ U 5
8. PHƯ Ơ NG PHÁP NGHIÊN CỨ U 6
8.1. PHƯ Ơ NG PHÁP NGHIÊN CỨ U TÀI LIỆ U 6
8.2. PHƯ Ơ NG PHÁP NGHIÊN CỨ U THỰ C TIỄ N 6
8.2.1. Phư ơ ng pháp quan sát 6
8.2.2. Phư ơ ng pháp phỏ ng vấ n 7
8.2.3. Phư ơ ng pháp khả o sát đ iề u tra 7
8.2.4. Phư ơ ng pháp chuyên gia 7
8.2.5. Phư ơ ng pháp thự c nghiệ m 7
viii
8.2.6. Phư ơ ng pháp thố ng kê toán họ c 8

9. CẤ U TRÚC LUẬ N VĂ N 8
10. KẾ HOẠ CH THỰ C HIỆ N 9
CHƯ Ơ NG 1 10
CƠ SỞ LÝ LUẬ N 10
1.1. SƠ LƯ Ợ C VẤ N Đ Ề NGHIÊN CỨ U TRÊN THẾ GIỚ I VÀ VIỆ T NAM10
1.1.1. Trên thế giớ i 10
1.1.2. Trong nư ớ c 12
1.2. CÁC KHÁI NIỆ M 15
1.2.1. Đ ịnh nghĩa dạ y họ c 15
1.2.2. Tích cự c hóa 15
1.2.3. Phư ơ ng pháp dạ y họ c theo hư ớ ng tích cự c hóa ngư ờ i họ c 15
1.2.4. Kỹ nă ng nói Tiế ng Anh lớ p 12 16
1.3. CƠ SỞ LÝ LUẬ N VỀ DẠ Y HỌ C THEO HƯ Ớ NG TÍCH CỰ C HÓA .16
1.3.1. Thuyế t Hành vi (Behaviorism) 17
1.3.2. Thuyế t nhậ n thứ c (Cognitivism) 18
1.3.3. Thuyế t kiế n tạ o (Constructivism): 19
1.4. DẠ Y HỌ C THEO HƯ Ớ NG TÍCH CỰ C HÓA 21
1.4.1. Đ ịnh nghĩa 21
1.4.2. Vai trò củ a ngư ờ i dạ y và ngư ờ i họ c trong dạ y họ c theo hư ớ ng tích
cự c hóa 21
1.4.3. Quy trình dạ y họ c theo hư ớ ng tích cự c hóa 22
1.4.4. Đ ặ c trư ng củ a PPDH theo hư ớ ng tích cự c hóa ngư ờ i họ c 26
1.4.5. Dạ y họ c kỹ nă ng nói tiế ng Anh lớ p 12 theo hư ớ ng tích cự c hóa ngư ờ i
họ c 27
1.5. SO SÁNH PPDH THEO HƯ Ớ NG TÍCH CỰ C VÀ PPDH TRUYỀ N
THỐ NG 28
ix
1.6. CÁC PHƯ Ơ NG PHÁP DẠ Y HỌ C TÍCH CỰ C NHẰ M NÂNG CAO
CHẤ T LƯ Ợ NG DẠ Y HỌ C KỸ NĂ NG NÓI TIẾ NG ANH CHO HỌ C SINH
LỚ P 12 TẠ I TRƯ Ờ NG THPT TT QUỐ C VĂ N CẦ N THƠ 30

1.6.1. Phư ơ ng pháp đ óng vai trong dạ y họ c kỹ nă ng nói Tiế ng Anh 30
1.6.2. Phư ơ ng pháp thả o luậ n nhóm trong dạ y họ c kỹ nă ng nói Tiế ng Anh31
1.6.3. Phư ơ ng pháp họ c giả i quyế t vấ n đ ề trong dạ y họ c kỹ nă ng nói Tiế ng
Anh 32
1.6.4. Phư ơ ng pháp trò chơ i trong dạ y họ c kỹ nă ng nói Tiế ng Anh 33
1.6.5. Kỹ thuậ t công não trong dạ y họ c kỹ nă ng nói Tiế ng Anh 33
KẾ T LUẬ N CHƯ Ơ NG 1 35
CHƯ Ơ NG 2 36
THỰ C TRẠ NG DẠ Y HỌ C KỸ NĂ NG NÓI TIẾ NG ANH TẠ I TRƯ Ờ NG
THPT TT QUỐ C VĂ N 36
CẦ N THƠ 36
2.1. GIỚ I THIỆ U SƠ LƯ Ợ C VỀ TRƯ Ờ NG THPT TT QUỐ C VĂ N CẦ N
THƠ 36
2.1.1. Quá trình thành lậ p trư ờ ng THPT Tư Thụ c Quố c Vă n Cầ n Thơ 36
2.1.2. Cơ cấ u tổ chứ c hoạ t đ ộ ng củ a trư ờ ng 38
2.1.3. Giớ i thiệ u tổ Anh vă n củ a trư ờ ng 38
2.1.4. Cơ sở vậ t chấ t củ a trư ờ ng 39
2.2. GIỚ I THIỆ U CHƯ Ơ NG TRÌNH MÔN TIẾ NG ANH 12 39
2.3. THỰ C TRẠ NG DẠ Y HỌ C KỸ NĂ NG NÓI TIẾ NG ANH LỚ P 12 TẠ I
TRƯ Ờ NG THPT TT QUỐ C VĂ N CẦ N THƠ 42
2.3.1. Khả o sát thự c trạ ng hoạ t đ ộ ng họ c kỹ nă ng nói tiế ng Anh củ a trư ờ ng
THPT TT Quố c Vă n Cầ n Thơ 42
2.3.2. Khả o sát thự c trạ ng hoạ t đ ộ ng dạ y kỹ nă ng nói củ a GV tạ i trư ờ ng
THPT TT Quố c Vă n Cầ n Thơ . 50
2.3.3. Các nguyên nhân dẫ n đ ế n thự c trạ ng 58
KẾ T LUẬ N CHƯ Ơ NG 2 61
x
CHƯ Ơ NG 3 62
ÁP DỤ NG CÁC PHƯ Ơ NG PHÁP NÂNG CAO CHẤ T LƯ Ợ NG DẠ Y HỌ C
KỸ NĂ NG NÓI TIẾ NG ANH LỚ P 12 THEO Đ Ị NH HƯ Ớ NG TÍCH CỰ C

HÓA NGƯ Ờ I HỌ C TẠ I TRƯ Ờ NG THPT TƯ THỤ C QUỐ C VĂ N CẦ N
THƠ 62
3.1. CƠ SỞ Đ Ề XUẤ T CÁC PHƯ Ơ NG PHÁP NÂNG CAO CHẤ T LƯ Ợ NG
DẠ Y HỌ C KỸ NĂ NG NÓI TIẾ NG ANH LỚ P 12 THEO Đ ỊNH HƯ Ớ NG
TÍCH CỰ C HÓA NGƯ Ờ I HỌ C TẠ I TRƯ Ờ NG THPT TT QUỐ C VĂ N
CẦ N THƠ 62
3.2. KHẢ O SÁT Ý KIẾ N GIÁO VIÊN VỀ TÍNH KHẢ THI CỦ A CÁC PP
DẠ Y HỌ C THEO HƯ Ớ NG TÍCH CỰ C HÓA NGƯ Ờ I HỌ C KỸ NĂ NG NÓI
TIẾ NG ANH LỚ P 12 TẠ I TRƯ Ờ NG THPT TT QUỐ C VĂ N CẦ N THƠ 63
3.2.1. Đ ánh giá sự phù hợ p củ a các PP đ ố i vớ i nộ i dung bài họ c về kỹ nă ng
nói tiế ng Anh củ a HS lớ p 12 tạ i trư ờ ng THPT TT Quố c Vă n Cầ n Thơ 63
3.2.2 Đ ánh giá sự phù hợ p củ a các PP đ ố i vớ i đ ặ c đ iể m lứ a tuổ i HS tạ i
trư ờ ng THPT TT Quố c Vă n Cầ n Thơ 64
3.2.3. Đ ánh giá khả nă ng thự c hiệ n đ ư ợ c củ a các PP trong việ c dạ y họ c kỹ
nă ng nói tiế ng Anh 12 tạ i trư ờ ng THPT TT Quố c Vă n Cầ n Thơ 65
3.2.4. Đ ánh giá mứ c đ ộ gây hứ ng thú củ a các PP trong việ c dạ y họ c kỹ
nă ng nói tiế ng Anh 12 tạ i trư ờ ng THPT TT Quố c Vă n Cầ n Thơ 66
3.3. THỰ C NGHIỆ M SƯ PHẠ M KHÔNG CÓ Đ Ố I CHỨ NG 67
3.3.1. Mụ c đ ích thự c nghiệ m 68
3.3.2. Đ ố i tư ợ ng thự c nghiệ m 68
3.3.3. Nộ i dung thự c nghiệ m 69
3.3.4. Cách tổ chứ c thự c hiệ n 69
3.3.5. Xử lí kế t quả thự c nghiệ m 70
3.4. Đ Ề XUẤ T CÁC PHƯ Ơ NG PHÁP NÂNG CAO CHẤ T LƯ Ợ NG DẠ Y
HỌ C KỸ NĂ NG NÓI TIẾ NG ANH CHO HỌ C SINH LỚ P 12 TẠ I
TRƯ Ờ NG THPT TT QUỐ C VĂ N CẦ N THƠ 84
xi
KẾ T LUẬ N CHƯ Ơ NG 3 85
KẾ T LUẬ N VÀ KIẾ N NGHỊ 86
1. KẾ T LUẬ N: 86

1.1. TÓM TẮ T Đ Ề TÀI 86
1.2. Đ ÓNG GÓP CỦ A Đ Ề TÀI 87
1.2.1. Lý luậ n 87
1.2.2. Thự c tiễ n 87
1.2.3. Tự đ ánh giá tính mớ i củ a đ ề tài 87
1.3. HƯ Ớ NG PHÁT TRIỂ N CỦ A Đ Ề TÀI 88
2. KIẾ N NGHỊ 88
TÀI LIỆ U THAM KHẢ O 90
xii
DANH SÁCH CHỮ VIẾ T TẮ T
STT
Nộ i dung viế t tắ t
Ký hiệ u chữ viế t tắ t
1
Phư ơ ng pháp
PP
2
Phư ơ ng pháp dạ y họ c
PPDH
3
Trung họ c phổ thông tư thụ c Quố c Vă n Cầ n Thơ
THPT TT QVCT
4
Tiế n sĩ
TS
5
Giáo viên
GV
6
Họ c sinh

HS
7
Thự c nghiệ m
TN
6
Công nghệ thông tin
CNTT
7
Tích cự c hóa
TCH
xiii
DANH SÁCH CÁC HÌNH
Chư ơ ng 1
Hình 1.1: Sơ đ ồ ứ ng dụ ng thuyế t hành vi 17
Hình 1.2: Sơ đ ồ ứ ng dụ ng thuyế t nhậ n thứ c 19
Hình 1.3: Sơ đ ồ ứ ng dụ ng thuyế t kiế n tạ o 20
Hình 1.4: Quy trình tổ chứ c
dạ y
họ c theo hư ớ ng tích cự c
hóa
ngư ờ i
họ c
25
Chư ơ ng 2 Trang
Hình 2.1: Trư ờ ng THPT TT Quố c Vă n Cầ n Thơ 36
Hình 2.2: Nguyên Phó Chủ tịch nư ớ c, Chủ tịch Quỹ họ c bổ ng Vừ A Dính, bà
Trư ơ ng Mỹ Hoa đ ế n thă m và tặ ng quà lư u niệ m cho trư ờ ng THPT TT Quố c Vă n
Cầ n Thơ 37
Hình 2.3: Cơ cấ u tổ chứ c 38
xiv

DANH SÁCH CÁC BẢ NG
Chư ơ ng 1 Trang
Bả ng 1.1: Vai trò GV trong PPDH truyề n thố ng và PPDH tích cự c 21
Bả ng 1.2: Vai trò HS trong PPDH truyề n thố ng và PPDH tích cự c 22
Bả ng 1.3:
So sánh PPDH truyề n thố ng và PPDH tích cự c
29
Chư ơ ng 2 Trang
Bả ng 2.1: Nộ i dung chư ơ ng trình môn tiế ng Anh 12 40
Chư ơ ng 3 Trang
Bả ng 3.1: Đ ánh giá mứ c đ ộ phù hợ p củ a các PP vớ i nộ i dung bài họ c 64
Bả ng 3.2: Giáo viên đ ánh giá khả nă ng thự c hiệ n đ ư ợ c củ a các PP trong việ c dạ y
họ c kỹ nă ng nói tiế ng Anh 12 66
Bả ng 3.3: Ư u đ iể m củ a PPDH GV đ ã sử dụ ng 71
Bả ng 3.4: Hạ n chế củ a PPDH GV đ ã sử dụ ng 73
Bả ng 3.5: Thố ng kê đ iể m trung bình kiể m tra củ a họ c sinh 80
Bả ng 3.6: Phân phố i tầ n suấ t bài kiể m tra củ a họ c sinh 81
Bả ng 3.7: Xế p loạ i thứ hạ ng qua bài kiể m tra 82
xv
DANH SÁCH CÁC BIỂ U Đ Ồ
Chư ơ ng 2 Trang
Biể u đ ồ 2.1: Kế t quả khả o sát về nộ i dung tài liệ u sử dụ ng trong giờ nói tiế ng Anh
lớ p 12 44
Biể u đ ồ 2.2: Kế t quả khả o sát việ c sử dụ ng tài liệ u củ a họ c sinh 44
Biể u đ ồ 2.3: Mứ c đ ộ hứ ng thú củ a HS đ ố i vớ i tài liệ u sử dụ ng trong giờ nói Tiế ng
Anh 45
Biể u đ ồ 2.4: Mứ c đ ộ chuẩ n bị bài khi họ c môn Anh vă n 46
Biể u đ ồ 2.5: Mứ c đ ộ các hoạ t đ ộ ng GV thư ờ ng sử dụ ng trong giờ họ c 46
Biể u đ ồ 2.6: Đ ánh giá củ a HS về mứ c đ ộ sử dụ ng các PPDH củ a GV trong việ c
giả ng dạ y kỹ nă ng nói Tiế ng Anh 12 (trư ớ c thự c nghiệ m) 47

Biể u đ ồ 2.7: Mứ c đ ộ GV sử dụ ng các PTDH khi dạ y kỹ nă ng nói Tiế ng Anh 12 48
Biể u đ ồ 2.8: Đ ánh giá củ a họ c sinh về tài liệ u họ c tậ p, 48
Biể u đ ồ 2.9: Mứ c đ ộ ứ ng dụ ng CNTT củ a GV trong giờ dạ y kỹ nă ng nói 49
Biể u đ ồ 2.10: Thái đ ộ củ a HS trư ớ c mỗ i giờ họ c môn Tiế ng Anh 50
Biể u đ ồ 2.11: Đ ánh giá PPDH củ a trư ờ ng THPT TT Quố c Vă n hiệ n nay 51
Biể u đ ồ 2.12: Mứ c đ ộ cầ n thiế t củ a việ c đ ổ i mớ i PPDH 52
Biể u đ ồ 2.13: Lý do cầ n nâng cao chấ t lư ợ ng dạ y họ c kỹ nă ng nói Tiế ng Anh theo
hư ớ ng tích cự c 53
Biể u đ ồ 2.14: Nhữ ng khó khă n HS thư ờ ng gặ p ở kỹ nă ng nói 54
Biể u đ ồ 2.15: Vai trò, nhiệ m vụ củ a GV trong lớ p họ c 54
Biể u đ ồ 2.16: Cách thứ c GV hư ớ ng dẫ n HS tự họ c 55
Biể u đ ồ 2.17: Mứ c đ ộ sử dụ ng các PPDH củ a GV khi dạ y kỹ nă ng nói 56
Biể u đ ồ 2.18: Các biệ n pháp giúp HS tích cự c tham gia hoạ t đ ộ ng trên lớ p 56
Biể u đ ồ 2.19: Giáo viên đ ánh gía nă ng lự c củ a họ c sinh 57
Biể u đ ồ 2.20: Đ ánh giá củ a GV về phư ơ ng tiệ n dạ y họ 57
xvi
Chư ơ ng 3 Trang
Biể u đ ồ 3.1: Giáo viên đ ánh giá về sự phù hợ p củ a các PP trong dạ y họ c kỹ nă ng
nói tiế ng Anh vớ i đ ặ c đ iể m tâm lí lứ a tuổ i họ c sinh tạ i trư ờ ng THPT TT Quố c Vă n
Cầ n Thơ 65
Biể u đ ồ 3.2: Giáo viên đ ánh giá mứ c đ ộ tạ o hứ ng thú họ c tậ p củ a các PP đ ã đ ề xuấ t
trong dạ y họ c kỹ nă ng nói tiế ng Anh tạ i trư ờ ng THPT TT Quố c Vă n Cầ n Thơ 67
Biể u đ ồ 3.3:
Đ ánh giá thái đ ộ củ a HS trong giờ họ c kỹ nă ng nói tiế ng Anh
71
Biể u đ ồ 3.4: Đ ánh giá củ a HS về ư u đ iể m củ a PPDH mà GV đ ã sử dụ ng 72
Biể u đ ồ 3.5: Sự phù hợ p củ a tiế n trình dạ y họ c GV đ ã sử dụ ng 74
Biể u đ ồ 3.6:
Đ ánh giá mứ c đ ộ hứ ng thú củ a HS trong giờ họ c kỹ nă ng nói Tiế ng
Anh

75
Biể u đ ồ 3.7: Đ ánh giá mứ c đ ộ tự tin củ a HS khi họ c kỹ nă ng nói 75
Biể u đ ồ 3.8:
Thái đ ộ HS khi thự c hành kỹ nă ng nói
76
Biể u đ ồ 3.9: Thái đ ộ họ c tậ p củ a HS 77
Biể u đ ồ 3.10: Các hoạ t đ ộ ng họ c tậ p củ a HS 78
Biể u đ ồ 3.11: Đ ánh giá về PP họ c tậ p củ a họ c sinh 78
Biể u đ ồ 3.12: Biể u đ ồ đ ư ờ ng tầ n suấ t bài kiể m tra 81
Biể u đ ồ 3.13: Tỷ lệ % xế p loạ i kế t quả bài kiể m tra 82
1
MỞ Đ Ầ U
1. LÝ DO CHỌ N Đ Ề TÀI
Đ ấ t nư ớ c ta hiệ n nay theo hư ớ ng công nghiệ p hóa - hiệ n đ ạ i hóa và đ ang trên
đ à hộ i nhậ p vớ i các nư ớ c trên thế giớ i. Đ ể đ áp ứ ng nhu cầ u hộ i nhậ p quố c tế đ òi hỏ i
nguồ n nhân lự c phả i thông thạ o ngoạ i ngữ đ ể giao lư u, họ c hỏ i và lĩnh hộ i nhữ ng
kiế n thứ c mớ i. Do đ ó, ngoạ i ngữ có vai trò và vị trí quan trọ ng trong sự nghiệ p giáo
dụ c đ ào tạ o cũ ng như trong sự phát triể n củ a đ ấ t nư ớ c. Khi đ ã thông thạ o ngoạ i ngữ ,
con ngư ờ i có thể hiể u biế t sâu sắ c hơ n nữ a về nề n vă n minh thế giớ i, mở rộ ng quan
hệ hợ p tác, giao lư u và phát triể n tiề m nă ng củ a chính mình.
Trong số các ngôn ngữ đ ư ợ c sử dụ ng trên thế giớ i thì tiế ng Anh đ ư ợ c xem là
ngôn ngữ chính đ ể giao tiế p giữ a các quố c gia, các nề n vă n hóa, các tổ chứ c quố c tế
và các cộ ng đ ồ ng. Do đ ó, vai trò củ a tiế ng Anh là vô cùng quan trọ ng. Đ iề u đ ó đ òi
hỏ i nguồ n nhân lự c phả i thậ t sự thành thạ o nó chứ không phả i hiể u biế t sơ sài, chủ
yế u chỉ nhằ m ứ ng phó, lấ y đ iể m trung bình đ ể vư ợ t qua các kỳ thi như trình đ ộ củ a
đ a phầ n củ a HS ở nư ớ c ta.
Mộ t thự c tế hiệ n nay là rấ t nhiề u HS có thể rấ t giỏ i về ngữ pháp và viế t như ng
không thể giao tiế p cơ bả n. Lý do là họ không đ ư ợ c giao tiế p bằ ng tiế ng Anh
thư ờ ng xuyên, họ rấ t lo ngạ i và lúng túng khi phả i nói tiế ng Anh. Đ iề u này phả n
ánh việ c giả ng dạ y ngoạ i ngữ ở nư ớ c ta, đ ặ c biệ t là việ c giả ng dạ y kỹ nă ng nói tiế ng

Anh hiệ n nay vẫ n còn nhiề u bấ t cậ p, hạ n chế nên chư a phát huy đ ư ợ c tính chủ đ ộ ng,
tích cự c củ a họ c sinh trong họ c tậ p.
Theo dự thả o “Chiế n lư ợ c phát triể n giáo dụ c Việ t Nam” ngày 28-12-2008
về mụ c tiêu chiế n lư ợ c giáo dụ c 2008-2020, Đ ả ng và Nhà nư ớ c ta đ ã xác đ ịnh:
“Xây dự ng mộ t nề n giáo dụ c Việ t Nam hiệ n đ ạ i, khoa họ c, dân tộ c, làm nề n tả ng
cho sự nghiệ p công nghiệ p hóa, hiệ n đ ạ i hóa, phát triể n bề n vữ ng đ ấ t nư ớ c,
thích ứ ng vớ i nề n kinh tế thị trư ờ ng đ ịnh hư ớ ng xã hộ i chủ nghĩa, hư ớ ng tớ i mộ t
xã hộ i họ c tậ p, có khả nă ng hộ i nhậ p quố c tế ; nề n giáo dụ c này phả i đ ào tạ o
đ ư ợ c nhữ ng con ngư ờ i Việ t Nam có nă ng lự c tư duy đ ộ c lậ p và sáng tạ o, có khả
2
nă ng thích ứ ng, hợ p tác và nă ng lự c giả i quyế t vấ n đ ề , có kiế n thứ c và kỹ nă ng
nghề nghiệ p, có thể lự c tố t, có bả n lĩnh, trung thự c, ý thứ c làm chủ và tinh thầ n
trách nhiệ m công dân, gắ n bó vớ i lý tư ở ng đ ộ c lậ p dân tộ c và chủ nghĩa xã hộ i”.
Theo luậ t Giáo dụ c nă m 2005 (đ iề u 7 khoả n 3) quy đ ịnh về việ c dạ y ngoạ i ngữ
ở các trư ờ ng THPT: “Ngoạ i ngữ quy đ ịnh trong chư ơ ng trình giáo dụ c là ngôn ngữ
đ ư ợ c sử dụ ng phổ biế n trong giao dịch quố c tế . Việ c tổ chứ c dạ y ngoạ i ngữ trong
nhà trư ờ ng và cơ sở giáo dụ c khác cầ n bả o đ ả m đ ể ngư ờ i họ c đ ư ợ c họ c liên tụ c và
có hiệ u quả ”. Việ c tổ chứ c dạ y ngoạ i ngữ bao gồ m cả về PP, cách thứ c giả ng dạ y
sao cho đ ạ t hiệ u quả cao nhấ t.
Theo Đ iề u 5, Khoả n 2 củ a Luậ t giáo dụ c nư ớ c Cộ ng hòa xã hộ i chủ nghĩa Việ t
Nam nă m 2005: “Phư ơ ng pháp giáo dụ c phả i phát huy tính tích cự c, tự giác, chủ
đ ộ ng, tư duy sáng tạ o củ a ngư ờ i họ c; bồ i dư ỡ ng cho ngư ờ i họ c nă ng lự c tự họ c, khả
nă ng thự c hành, lòng say mê họ c tậ p và ý chí vư ơ n lên.”
Thự c tế đ ã cho thấ y, phư ơ ng pháp giả ng dạ y hợ p lý là mộ t trong nhữ ng nhân
tố có tính quyế t đ ịnh về chấ t lư ợ ng đ ế n quá trình dạ y họ c. Phư ơ ng pháp dạ y họ c
phả i đ ư ợ c kế t hợ p hài hòa giữ a các khâu có hệ thố ng, phả i sinh đ ộ ng, phù hợ p vớ i
đ ố i tư ợ ng. Chẳ ng hạ n, mộ t bài giả ng môn nói tiế ng Anh luôn luôn phả i có sự kế t
hợ p vớ i thự c hành mớ i có hiệ u quả . Đ ây là quá trình không nhữ ng ngư ờ i dạ y thao
tác theo mộ t logic nhấ t đ ịnh đ ố i vớ i ngư ờ i họ c, mà quan trọ ng hơ n là ngư ờ i dạ y
phả i biế t kế t hợ p nhuầ n nhuyễ n các kỹ nă ng sao cho qui trình giả ng dạ y luôn luôn

hoạ t đ ộ ng nhịp nhàng, từ đ ó ngư ờ i dạ y tạ o đ ư ợ c đ ộ ng lự c cho ngư ờ i họ c, làm cho
hoạ t đ ộ ng họ c nố i tiế p hoạ t đ ộ ng dạ y, đ an xen vớ i hoạ t đ ộ ng dạ y. Đ ể thự c hiệ n
đ ư ợ c đ iề u này, yêu cầ u ngư ờ i dạ y phả i sử dụ ng phư ơ ng pháp mớ i chuyể n tả i nộ i
dung, và phư ơ ng pháp có phù hợ p vớ i đ ố i tư ợ ng thì việ c dạ y và họ c sẽ đ ạ t hiệ u quả
khả quan. Quan trọ ng hơ n là ngư ờ i dạ y cầ n hư ớ ng dẫ n cho ngư ờ i họ c nhậ n thứ c
đ ư ợ c việ c họ c ngoạ i ngữ là mộ t nhu cầ u cầ n thiế t, mộ t cơ hộ i nắ m bắ t tri thứ c và từ
đ ó ngư ờ i họ c phả i xây dự ng cho mình mộ t thói quen tự họ c, và họ c thông qua hành.
Vì vậ y, PPDH đ ư ợ c xem là rấ t quan trọ ng trong sự thành công củ a nề n giáo dụ c.
3
Lịch sử đ ã chứ ng minh là không có mộ t sự tiế n bộ và thành đ ạ t củ a mộ t quố c
gia nào mà lạ i tách rờ i ra khỏ i sự tiế n bộ và thành đ ạ t củ a quố c gia đ ó trong lĩnh vự c
giáo dụ c. Đ ấ t nư ớ c chúng ta cũ ng không nằ m ngoài quy luậ t đ ó. Chúng ta muố n
tiế n bộ nên đ ã đ ầ u tư rấ t nhiề u vào lĩnh vự c giáo dụ c, theo mạ ng lư ớ i và phủ khắ p
toàn quố c. Ở đ ồ ng bằ ng sông Cử u Long, Cầ n Thơ đ ư ợ c xem là thủ phủ củ a miề n
Tây,là vùng kinh tế trọ ng đ iể m tiế p thu các nguồ n thông tin củ a thế giớ i nên giáo
dụ c ở đ ây cũ ng rấ t đ ư ợ c chú trọ ng. Nhiề u đ ề án giáo dụ c dành cho khu vự c này
cũ ng rấ t đ ư ợ c Đ ả ng và Nhà nư ớ c quan tâm và tạ o đ iề u kiệ n thuậ n lợ i cho việ c thự c
hiệ n.
Vào nă m 2011, Trư ờ ng THPT TT Quố c Vă n Cầ n Thơ (mộ t chi nhánh củ a
Quố c Vă n Sài Gòn) ra đ ờ i, cũ ng không ngoài mụ c tiêu nâng cao chấ t lư ợ ng giáo
dụ c cho khu vự c. Đ ây là mộ t ngôi trư ờ ng mớ i thành lậ p không lâu song cũ ng đ ã tạ o
đ ư ợ c cơ hộ i họ c tậ p, giao lư u cho họ c sinh trong trư ờ ng. Hàng tháng, Ban giám hiệ u
thư ờ ng tổ chứ c câu lạ c bộ Tiế ng Anh đ ể nâng cao khả nă ng giao tiế p bằ ng tiế ng
Anh cho họ c sinh. Nhà trư ờ ng mong rằ ng vớ i sự giao tiế p thư ờ ng xuyên sẽ làm cho
họ c sinh trở nên dạ n dĩ, tự tin và có thể giao tiế p tố t bằ ng tiế ng Anh.
Tuy nhiên, vì mớ i thành lậ p nên việ c giả ng dạ y kỹ nă ng nói tiế ng Anh tạ i
trư ờ ng còn nhiề u hạ n chế trong việ c lự a chọ n chư ơ ng trình, phư ơ ng pháp giả ng dạ y,
phư ơ ng tiệ n dạ y họ c, trong khi cơ sở vậ t chấ t củ a trư ờ ng còn nhiề u thiế u thố n. Đ a
số họ c sinh còn hạ n chế nhiề u về vố n từ vự ng và chư a tự tin trong giao tiế p nên việ c
giả ng dạ y kỹ nă ng nói tiế ng Anh còn gặ p nhiề u khó khă n.

Đ ể giúp cho việ c họ c kỹ nă ng nói củ a họ c sinh tạ i trư ờ ng THPT TT Quố c
Vă n Cầ n Thơ đ ạ t hiệ u quả cao hơ n, ngư ờ i thự c hiệ n đ ề tài sẽ nghiên cứ u việ c vậ n
dụ ng các phư ơ ng pháp họ c tậ p tích cự c vào giả ng dạ y kỹ nă ng nói Tiế ng Anh lớ p
12 nhằ m giúp họ c sinh có thể sử dụ ng Tiế ng Anh lư u loát, chuẩ n xác và tự tin.
Xuấ t phát từ nhữ ng lý do trên, ngư ờ i nghiên cứ u đ ã chọ n đ ề tài: “Áp d
ụ ng
phư ơ ng pháp dạ y họ c theo đ ịnh hư ớ ng tích cự c hóa ngư ờ i họ c đ ể nâng cao kỹ
nă ng n
ói Tiế ng Anh cho họ c sinh lớ p 12 tạ i trư ờ ng THPT TT Quố c Vă n Cầ n
4
Thơ ” nhằ m giúp các giáo viên Tiế ng Anh THPT cả i tiế n phư ơ ng pháp giả ng dạ y kỹ
nă ng nói Tiế ng Anh đ ể chấ t lư ợ ng họ c tậ p củ a họ c sinh đ ư ợ c tố t hơ n.
2. MỤ C TIÊU NGHIÊN CỨ U
Áp dụ ng phư ơ ng pháp dạ y họ c theo đ ịnh hư ớ ng tích cự c hóa ngư ờ i họ c đ ể
nâng cao kỹ nă ng nói Tiế ng Anh cho họ c sinh lớ p 12 tạ i trư ờ ng THPT TT Quố c
Vă n Cầ n Thơ .
Đ ề tài cũ ng nhằ m giả i đ áp các câu hỏ i sau đ ây:
1- Nhữ ng yế u tố nào tác đ ộ ng đ ế n khả nă ng nói Tiế ng Anh củ a họ c sinh lớ p
12?
2- Phư ơ ng pháp dạ y họ c theo hư ớ ng tích cự c có ả nh hư ở ng thế nào đ ế n chấ t
lư ợ ng họ c tậ p và thái đ ộ họ c tậ p củ a HS?
3- Thái đ ộ họ c tậ p có ả nh hư ở ng đ ế n chấ t lư ợ ng họ c tậ p kỹ nă ng nói Tiế ng
Anh không?
3. Đ Ố I TƯ Ợ NG NGHIÊN CỨ U
Các PPDH tích cự c, cụ thể là PP đ óng vai, PP thả o luậ n nhóm, PP nêu và
giả i quyế t vấ n đ ề , PP trò chơ i và Kỹ thuậ t công não đ ể nâng cao kỹ nă ng nói Tiế ng
Anh cho họ c sinh lớ p 12 tạ i trư ờ ng THPT TT Quố c Vă n Cầ n Thơ .
4. NHIỆ M VỤ NGHIÊN CỨ U
- Tìm hiể u cơ sở lý luậ n về PPDH đ ể gia tă ng tính tích cự c cho họ c sinh .
- Khả o sát thự c trạ ng dạ y họ c kỹ nă ng nói Tiế ng Anh Lớ p 12 tạ i trư ờ ng THPT

Tư Thụ c Quố c Vă n Cầ n Thơ .
- Thự c hiệ n lậ p kế hoạ ch bài dạ y theo các phư ơ ng pháp tích cự c, cụ thể là PP
đ óng vai, PP trò chơ i, PP thả o luậ n nhóm, PP họ c giả i quyế t vấ n đ ề và kỹ thuậ t
công não đ ể nâng cao hiệ u quả đ ào tạ o kỹ nă ng nói Tiế ng Anh, giúp ngư ờ i họ c thu
nhậ n đ ư ợ c kiế n thứ c, kĩ nă ng theo mụ c tiêu bài họ c và phát triể n tư duy sáng tạ o,
nă ng lự c tự họ c, tự đ ánh giá, nă ng lự c làm việ c hợ p tác vớ i ngư ờ i khác.
5
- Thiế t kế và tổ chứ c thự c nghiệ m các bài giả ng kỹ nă ng nói Tiế ng Anh bằ ng
các phư ơ ng pháp tích cự c nhằ m nâng cao hiệ u quả họ c tậ p cho họ c sinh lớ p 12 tạ i
trư ờ ng THPT TT Quố c Vă n Cầ n Thơ .
- Đ ề xuấ t biệ n pháp nâng cao kỹ nă ng nói Tiế ng Anh theo đ ịnh hư ớ ng tích cự c
cho họ c sinh lớ p 12 tạ i trư ờ ng THPT TT Quố c Vă n Cầ n Thơ .
5. KHÁCH THỂ NGHIÊN CỨ U
Hoạ t đ ộ ng dạ y và họ c kỹ nă ng nói Tiế ng Anh lớ p 12 tạ i trư ờ ng THPT TT
Quố c Vă n Cầ n Thơ .
Khách thể đ iề u tra:
- Họ c sinh lớ p 12 họ c kỹ nă ng nói Tiế ng Anh.
- Giáo viên dạ y kỹ nă ng nói Tiế ng Anh lớ p 12.
6. GIẢ THUYẾ T NGHIÊN CỨ U
Tính tích cự c họ c tậ p kỹ nă ng nói tiế ng Anh củ a HS lớ p 12 trư ờ ng THPT TT
Quố c Vă n Cầ n Thơ chư a cao, biể u hiệ n ở các mặ t: chư a nhậ n thứ c đ ư ợ c tầ m quan
trọ ng củ a môn họ c, thái đ ộ họ c tậ p chư a tích cự c nên kế t quả họ c tậ p chư a tố t. Nế u
áp dụ ng các PPDH theo hư ớ ng tích cự c hóa ngư ờ i họ c thì HS sẽ nhậ n thứ c đ ư ợ c
tầ m quan trọ ng củ a kỹ nă ng nói tiế ng Anh, có thái đ ộ họ c tậ p tích cự c góp phầ n
nâng cao kế t quả họ c tậ p.
- PP đ óng vai sẽ giúp HS phát triể n kỹ nă ng thự c hành.
- PP thả o luậ n nhóm giúp HS nâng cao khả nă ng làm việ c nhóm, khả nă ng
hợ p tác trong họ c tậ p.
- PP họ c giả i quyế t vấ n đ ề sẽ tă ng khả nă ng tư duy củ a HS.
- PP trò chơ i tạ o hứ ng thú cho HS khi thự c hành nói tiế ng Anh.

- Kỹ thuậ t công não giúp HS tạ o ra nhiề u ý tư ở ng mớ i.
7. PHẠ M VI NGHIÊN CỨ U
Do thờ i gian có hạ n nên đ ề tài chỉ tậ p trung nghiên cứ u các vấ n đ ề sau:
- Khả o sát thự c trạ ng dạ y họ c và đ ề xuấ t các biệ n pháp đ ổ i mớ i phư ơ ng pháp
dạ y họ c theo hư ớ ng tích cự c hóa ngư ờ i họ c kỹ nă ng nói Tiế ng Anh củ a HS lớ p 12
6
tạ i trư ờ ng THPT TT Quố c Vă n Cầ n Thơ . PP nghiên cứ u chủ đ ạ o củ a đ ề tài là PP
thự c nghiệ m.
- Thự c nghiệ m 5 PPDH tích cự c: PP đ óng vai, PP thả o luậ n nhóm, PP họ c
giả i quyế t vấ n đ ề , PP trò chơ i, Kỹ thuậ t công não và đ ánh giá hiệ u quả củ a các PP
này. Mẫ u tham gia thử nghiệ m gồ m toàn bộ HS khố i 12 củ a trư ờ ng THPT TT Quố c
Vă n Cầ n Thơ . Ngư ờ i nghiên cứ u chọ n khố i lớ p 12 vì đ ây là đ ố i tư ợ ng HS cuố i cấ p,
có nhu cầ u sử dụ ng tiế ng Anh giao tiế p nhiề u hơ n các khố i khác.
8. PHƯ Ơ NG PHÁP NGHIÊN CỨ U
8.1. PHƯ Ơ NG PHÁP NGHIÊN CỨ U TÀI LIỆ U
Ngư ờ i nghiên cứ u đ ã tiế n hành nghiên cứ u các tài liệ u có liên quan đ ế n nhữ ng
vă n bả n về giáo dụ c củ a Đ ả ng và Nhà nư ớ c, về các phư ơ ng pháp, quan đ iể m dạ y
họ c theo đ ịnh hư ớ ng tích cự c đ ã đ ư ợ c xuấ t bả n trên các ấ n phẩ m trong và ngoài
nư ớ c đ ể làm cơ sở lý luậ n cho đ ề tài.
8.2. PHƯ Ơ NG PHÁP NGHIÊN CỨ U THỰ C TIỄ N
Mụ c đ ích nghiên cứ u
Khả o sát thự c trạ ng tính tích cự c họ c tậ p kỹ nă ng nói Tiế ng Anh và vậ n dụ ng
mộ t số phư ơ ng pháp dạ y họ c tích cự c nhằ m nâng cao hiệ u quả dạ y họ c kỹ nă ng nói
Tiế ng Anh lớ p 12 cho họ c sinh ở trư ờ ng THPT TT Quố c Vă n Cầ n Thơ .
Nộ i dung nghiên cứ u
Nghiên cứ u thự c trạ ng tính tích cự c họ c tậ p kỹ nă ng nói Tiế ng Anh đ ư ợ c biể u
hiệ n ở các mặ t: ý nghĩa, nhậ n thứ c, tầ m quan trọ ng củ a môn họ c, thái đ ộ , kế t quả
họ c tậ p củ a họ c sinh lớ p 12 ở trư ờ ng THPT TT Quố c Vă n Cầ n Thơ và mộ t số yế u
tố ả nh hư ở ng.
8.2.1. Phư ơ ng pháp quan sát

Việ c quan sát hoạ t đ ộ ng dạ y - họ c củ a giáo viên và họ c sinh là đ ể thu thậ p
đ ư ợ c số liệ u khách quan về thự c trạ ng dạ y họ c kỹ nă ng nói Tiế ng Anh lớ p 12 ở
trư ờ ng THPT TT Quố c Vă n Cầ n Thơ .
Quan sát hoạ t đ ộ ng dạ y - họ c củ a giáo viên và họ c sinh khi tiế n hành thự c
nghiệ m sư phạ m.
7
8.2.2. Phư ơ ng pháp phỏ ng vấ n
Phỏ ng vấ n họ c sinh, giáo viên và cán bộ quả n lý đ ể thu thậ p các số liệ u khách
quan về thự c trạ ng dạ y họ c kỹ nă ng nói Tiế ng Anh lớ p 12 tạ i trư ờ ng THPT TT
Quố c Vă n Cầ n Thơ .
Phỏ ng vấ n họ c sinh và giáo viên đ ể thu thậ p số liệ u về kế t quả thự c nghiệ m sư
phạ m.
8.2.3. Phư ơ ng pháp khả o sát đ iề u tra
Tác giả đ ã dùng phiế u khả o sát bằ ng bả ng hỏ i đ ể thă m dò và thu thậ p các
thông tin thự c tế về chấ t lư ợ ng dạ y họ c kỹ nă ng nói Tiế ng Anh lớ p 12 ở trư ờ ng
THPT TT Quố c Vă n Cầ n Thơ .
Khả o sát kế t quả thự c nghiệ m sư phạ m vớ i cách thứ c đ iề u tra như sau: tiế n
hành phát phiế u trự c tiế p tạ i lớ p, hư ớ ng dẫ n trả lờ i hợ p lệ , thờ i gian trả lờ i từ 3-5
ngày vớ i sự hỗ trợ củ a tác giả , giáo viên chủ nhiệ m và giáo viên quả n họ c.
8.2.4. Phư ơ ng pháp chuyên gia
Sử dụ ng phư ơ ng pháp chuyên gia đ ể tìm hiể u tính khả thi củ a các PPDH theo
hư ớ ng tích cự c hóa ngư ờ i họ c kỹ nă ng nói Tiế ng Anh ở trư ờ ng THPT TT Quố c Vă n
Cầ n Thơ . Ngư ờ i nghiên cứ u đ ã khả o sát, xin ý kiế n 5 GV trong tổ Anh vă n củ a
trư ờ ng.
8.2.5. Phư ơ ng pháp thự c nghiệ m
Thự c nghiệ m sư phạ m các phư ơ ng pháp dạ y họ c theo đ ịnh hư ớ ng tích cự c hóa
ngư ờ i họ c kỹ nă ng nói Tiế ng Anh ở trư ờ ng THPT TT Quố c Vă n Cầ n Thơ đ ể chứ ng
minh tính đ úng đ ắ n củ a giả thuyế t khoa họ c.
Ngư ờ i nghiên cứ u đ ã giả ng dạ y 03 bài về kỹ nă ng nói Tiế ng Anh cho họ c sinh
lớ p 12 tạ i Trư ờ ng THPT TT Quố c Vă n Cầ n Thơ đ ư ợ c chọ n làm thự c nghiệ m.

Thông qua các bài kiể m tra, tác giả đ ã so sánh, đ ánh giá kế t quả họ c tậ p củ a HS
trư ớ c và sau thự c nghiệ m.
Xử lý thố ng kê và đ ánh giá nhằ m khẳ ng đ ịnh đ ư ợ c tính hiệ u quả củ a mụ c tiêu
nghiên cứ u.
8
8.2.6. Phư ơ ng pháp thố ng kê toán họ c
Phư ơ ng pháp thố ng kê toán họ c đ ể xử lý kế t quả khả o sát thự c trạ ng dạ y họ c
kỹ nă ng nói Tiế ng Anh lớ p 12, kế t quả khả o sát tính khả thi củ a các giả i pháp nâng
cao chấ t lư ợ ng dạ y họ c theo đ ịnh hư ớ ng tích cự c đ ã đ ư ợ c đ ề xuấ t và khả o sát kế t
quả thự c nghiệ m sư phạ m.
9. CẤ U TRÚC LUẬ N VĂ N
Luậ n vă n gồ m các phầ n sau:
Phầ n 1: Mở đ ầ u
Phầ n 2: Nộ i dung
- Chư ơ ng 1: Cơ sở lý luậ n về dạ y họ c theo hư ớ ng tích cự c hóa ngư ờ i họ c
- Chư ơ ng 2: Thự c trạ ng dạ y họ c kỹ nă ng nói Tiế ng Anh ở trư ờ ng THPT
Tư Thụ c Quố c Vă n Cầ n Thơ .
- Chư ơ ng 3: Đ ề xuấ t các phư ơ ng pháp nâng cao chấ t lư ợ ng dạ y họ c kỹ
nă ng nói Tiế ng Anh lớ p 12 theo đ ịnh hư ớ ng tích cự c hóa ngư ờ i họ c tạ i
trư ờ ng THPT Tư Thụ c Quố c Vă n Cầ n Thơ .
- Kế t luậ n và kiế n nghị
- Tài liệ u tham khả o
- Phụ lụ c
9
10. KẾ HOẠ CH THỰ C HIỆ N
STT
1
2
3
4

5
6
1
Hoàn thành đ ề cư ơ ng
x
2
Thu thậ p tài liệ u
x
x
3
Khả o sát thự c trạ ng
x
4
Đ ề xuấ t biệ n pháp và kiể m nghiệ m
x
5
Ghi nhậ n ý kiế n chuyên gia
x
6
Viế t luậ n vă n
x
7
Trình Giả ng viên hư ớ ng dẫ n
x
8
Chỉnh sử a
x
9
Hoàn thành luậ n vă n
x

Tháng thứ
Nộ i dung công việ c
10
CHƯ Ơ NG 1
CƠ SỞ LÝ LUẬ N
1.1. SƠ LƯ Ợ C VẤ N Đ Ề NGHIÊN CỨ U TRÊN THẾ GIỚ I VÀ VIỆ T
NAM
1.1.1. Trên thế giớ i
Trên thế giớ i, giáo dụ c mang tính tích cự c luôn đ ư ợ c chú trọ ng. Nhiề u nhà
giáo dụ c đ ã đ ề cậ p đ ế n tầ m quan trọ ng củ a vấ n đ ề này và đ ư a ra nhiề u biệ n pháp
khác nhau đ ể phát huy tính tích cự c củ a ngư ờ i họ c.
Khổ ng Tử (551- 479 TCN), nhà tư tư ở ng, nhà triế t họ c xã hộ i nổ i tiế ng ngư ờ i
Trung Hoa đ ã đ ư a ra hệ thố ng các phư ơ ng pháp giáo dụ c, phát huy tính nă ng đ ộ ng,
tích cự c và sáng tạ o củ a ngư ờ i họ c. Theo ông, phư ơ ng pháp chân chính củ a dạ y họ c
là khả i phát (gợ i mở ). Ông xem trọ ng việ c tự họ c, tự luyệ n, tự tu thân, kế t hợ p họ c
vớ i thự c hành, phát triể n hứ ng thú, đ ộ ng cơ , ý chí củ a ngư ờ i họ c.
Socrates (469-339 TCN), mộ t triế t gia Hy Lạ p cổ đ ạ i, ông thư ờ ng dùng PP
trao đ ổ i, gợ i mở đ ể ngư ờ i họ c tự đ i đ ế n kế t luậ n. Ông xem mộ t trong nhữ ng phư ơ ng
thứ c quan trọ ng nhấ t trong giáo dụ c là thả o luậ n. Ông luôn khuyế n khích mọ i
ngư ờ i khám phá, họ c hỏ i đ ể tìm ra chân lý và tiế p cậ n vớ i tri thứ c.
Aristotle (384–322 TCN), nhà triế t họ c và bác họ c nổ i tiế ng thờ i Hy Lạ p cổ
đ ạ i, phư ơ ng pháp củ a ông là vừ a giả ng dạ y kế t hợ p vớ i quan sát, bàn luậ n và họ c
hỏ i từ nhữ ng quan sát đ ó. Cách giả ng dạ y củ a Aristotle rấ t thự c tế và đ a dạ ng.
Jean Jacques Rousseau (1712-1778), mộ t nhà tư tư ở ng vĩ đ ạ i, nhà Khai sáng
lỗ i lạ c củ a Triế t họ c Khai sáng Pháp thế kỷ XVIII. Vớ i tư cách nhà giáo dụ c họ c,
ông đ ã đ ề xuấ t xây dự ng mộ t hệ thố ng giáo dụ c mớ i lấ y việ c đ ào tạ o nhữ ng công
dân tích cự c, biế t quý trọ ng lao đ ộ ng làm mụ c tiêu chính.
Ở các nư ớ c phư ơ ng Tây, phư ơ ng pháp dạ y họ c theo hư ớ ng tích cự c hóa
ngư ờ i họ c xuấ t hiệ n từ đ ầ u thế kỷ XX và phát triể n mạ nh từ nử a sau củ a thế kỷ , có
ả nh hư ở ng sâu rộ ng tớ i các nư ớ c trên thế giớ i, trong đ ó có Việ t Nam. Đ ó là cách

11
thứ c dạ y họ c theo lố i phát huy tính tích cự c, chủ đ ộ ng, sáng tạ o củ a ngư ờ i họ c.
Phư ơ ng pháp dạ y họ c tích cự c (PPDHTC) hư ớ ng tớ i việ c hoạ t đ ộ ng hóa, tích cự c
hóa hoạ t đ ộ ng nhậ n thứ c củ a ngư ờ i họ c, nghĩa là tậ p trung vào vớ i xu hư ớ ng giả ng
dạ y “lấ y ngư ờ i họ c làm trung tâm”, tính tích cự c trong họ c tậ p củ a họ c sinh càng
đ ư ợ c quan tâm, nghiên cứ u nhiề u hơ n.
Các tác giả X.L.Rubinstein, L.X.Vugotxki, P.La.Galperin, J.Piaget khi
nghiên cứ u về tính tích cự c đ ã cho rằ ng: Dự a trên quan đ iể m cá nhân luôn hoạ t
đ ộ ng, không có hoạ t đ ộ ng thì cá nhân không tồ n tạ i trong môi trư ờ ng tự nhiên và xã
hộ i xung quanh mình. Chỉ có trong hoạ t đ ộ ng thì tính tích cự c, tâm lý, ý thứ c củ a
con ngư ờ i mớ i bộ c lộ , nả y sinh, hình thành và phát triể n.
Các nhà tâm lý họ c, giáo dụ c họ c củ a Liên Xô như : L.Aristôva, G.I.Sukina,
B.P.Exipop đ ã dự a vào tư tư ở ng trên đ ể nghiên cứ u bả n chấ t và phân loạ i tính tích
cự c nhậ n thứ c, mố i quan hệ giữ a tính tích cự c và tính đ ộ c lậ p nhậ n thứ c
Tạ i Châu Âu vào thế kỷ XVII, lý luậ n giáo dụ c củ a J.A.Comenxki đ ã bao
hàm tư tư ở ng nhấ n mạ nh vai trò tích cự c củ a ngư ờ i họ c, xem ngư ờ i họ c là chủ thể
củ a quá trình dạ y họ c.
K.Đ .Usinxki (1824-71), nhà giáo dụ c ngư ờ i Nga đ ã đ ề cậ p đ ế n tính tích cự c
đ ộ c lậ p trong quá trình dạ y họ c như là ”cơ sở vữ ng chắ c cho mọ i sự họ c tậ p có hiệ u
quả ”.
Nhà giáo dụ c Đ ứ c A.Đ ixtervec đ ã khở i xư ớ ng phư ơ ng pháp giáo
dụ c tích cự c từ nă m 1956. Ông đ ã hế t sứ c nhấ n mạ nh đ ế n sự phát triể n tính tích cự c
nhậ n thứ c củ a ngư ờ i họ c. Ông thiên về phư ơ ng pháp “dạ y họ c” hơ n là “thông báo”.
Đ ế n nhữ ng nă m 70 củ a thế kỷ XX, I.F.Kharlamop đ ã nghiên cứ u sâu sắ c hơ n
và hệ thố ng lạ i các phư ơ ng pháp giáo dụ c tích cự c củ a nề n giáo dụ c Xô Viế t trong
cuố n sách “Phát huy tính tích cự c củ a họ c sinh như thế nào?”.
Các tư tư ở ng dạ y họ c nêu trên đ ã góp phầ n đ ặ t nề n móng cho các phư ơ ng
pháp dạ y họ c phát huy tính tích cự c củ a ngư ờ i họ c. Nhiề u nhà giáo dụ c đ ã đ ề cậ p
12
đ ế n việ c phát huy tính tích cự c nhậ n thứ c cho họ c sinh dư ớ i nhiề u góc đ ộ khác

nhau.
Ngày nay, ở nhiề u nư ớ c trên thế giớ i, ngư ờ i ta đ ã thay đ ổ i cách dạ y và cách
họ c.
“Teachers open the door, you enter by yourself”. (Chinese Proverbs from
Olden Times (1956) - Peter Beilenson). Câu thành ngữ này cho thấ y quan đ iể m về
vai trò củ a GV và HS trong việ c họ c: GV có thể giớ i thiệ u cho HS kiế n thứ c, HS
phả i áp dụ ng kiế n thứ c cho bả n thân mình.
Ngư ờ i giáo viên đ óng vai trò là ngư ờ i
hư ớ ng dẫ n. Ngư ờ i họ c phả i tích cự c tham gia vào các hoạ t đ ộ ng họ c tậ p, phả i tự tìm
kiế m tài liệ u ở thư việ n hoặ c trên Internet, phả i tham quan triể n lãm hoặ c đ i thự c
tế …đ ể tự trả i nghiệ m và họ c tậ p. Các PPDH tích cự c này đ ã ả nh hư ở ng mạ nh mẽ
đ ế n các nư ớ c khác trên thế giớ i và Việ t Nam cũ ng đ ang trên đ ư ờ ng thay đ ổ i PP dạ y
và họ c củ a mình.
1.1.2. Trong nư ớ c
Ở Việ t Nam, vấ n đ ề phát huy tính tích cự c củ a ngư ờ i họ c hay dạ y và họ c theo
xu hư ớ ng lấ y ngư ờ i họ c làm trung tâm đ ã và đ ang rấ t đ ư ợ c quan tâm. Về mặ t lý
luậ n, các công trình nghiên cứ u về PPDH tích cự c củ a các nhà nghiên cứ u, nhà giáo
dụ c tậ p trung vào các hư ớ ng:
- Dạ y họ c lấ y họ c sinh làm trung tâm.
- Dạ y họ c theo đ ịnh hư ớ ng tích cự c hóa ngư ờ i họ c.
- Đ ổ i mớ i phư ơ ng pháp dạ y họ c.
Các công trình nghiên cứ u đ ã đ ư ợ c công bố rộ ng rãi như :
- Nguyễ n Kỳ (1994), Phư ơ ng pháp giáo dụ c tích cự c, NXB GDHN.
- Đ ặ ng Thành Hư ng, Nguyễ n Kim Cúc (1994), Các biệ n pháp phát huy tính
tích cự c nhậ n thứ c củ a họ c sinh trong giờ lên lớ p.
- Đ ặ ng Vă n Đ ứ c, Lê Khánh Bằ ng (1995), Dạ y họ c lấ y họ c sinh làm trung
tâm.
- Nguyễ n Cả nh Toàn (2002), Họ c và dạ y cách họ c, NXB Đ HSP.
- Đ ặ ng Thành Hư ng (2004), Thiế t kế phư ơ ng pháp dạ y họ c theo hư ớ ng tích
cự c hóa, Tạ p chí giáo dụ c số 102, Hà Nộ i.

13
- Vũ Hồ ng Tiế n (2007), Mộ t số phư ơ ng pháp dạ y họ c tích cự c.
- Trầ n Bá Hoành (2010), Đ ổ i mớ i phư ơ ng pháp dạ y họ c, chư ơ ng trình và
sách giáo khoa, NXB Đ HSP.
Nhữ ng nă m gầ n đ ây, cùng vớ i sự phát triể n củ a giáo dụ c, vấ n đ ề về phư ơ ng
pháp giả ng dạ y ngoạ i ngữ cũ ng rấ t đ ư ợ c quan tâm. Ngoạ i ngữ có vai trò và vị trí
quan trọ ng trong sự nghiệ p giáo dụ c đ ào tạ o và trong sự phát triể n củ a đ ấ t nư ớ c.
Nói chung, không nhữ ng vì biế t ngoạ i ngữ là yêu cầ u tấ t yế u củ a lao đ ộ ng có kỹ
thuậ t cao nhằ m đ áp ứ ng các quy trình công nghệ thư ờ ng xuyên đ ư ợ c đ ổ i mớ i, mà
biế t ngoạ i ngữ còn là mộ t nă ng lự c cầ n thiế t đ ố i vớ i ngư ờ i Việ t Nam hiệ n đ ạ i.
Trong đ ó, Tiế ng Anh đ ư ợ c xem là ngôn ngữ toàn cầ u (David Crystal, English as a
global language, 1997), là ngôn ngữ chính thứ c củ a các thế vậ n hộ i và các cuộ c thi
hoa hậ u uy tín trên Thế giớ i. Và tiế ng Anh cũ ng đ ư ợ c xem là ngôn ngữ trong vă n
hóa thế hệ trẻ quố c tế .
Trư ớ c nhu cầ u to lớ n đ ó, các hộ i thả o trong và ngoài nư ớ c đ ã đ ư ợ c tiế n hành
đ ể nâng cao phư ơ ng pháp giả ng dạ y Tiế ng Anh. Trong nhữ ng nă m gầ n đ ây, Bộ
Giáo dụ c và Đ ào tạ o cũ ng đ ã yêu cầ u các cơ sở Giáo dụ c và Đ ào tạ o chuyể n đ ổ i
mụ c tiêu, giáo trình, nộ i dung chư ơ ng trình, phư ơ ng pháp… theo hư ớ ng giả ng dạ y
tích cự c và theo hư ớ ng lấ y ngư ờ i họ c làm trung tâm. Không phả i chỉ giả ng nhữ ng
kiế n thứ c mà thầ y sẵ n có, mà phả i giả ng nhữ ng kiế n thứ c, kỹ nă ng họ c sinh cầ n
phả i có đ ể đ áp ứ ng đ ư ợ c các nhu cầ u củ a các ngành nghề trong xã hộ i.
Các đ ề tài nghiên cứ u về phư ơ ng pháp giả ng dạ y gầ n đ ây đ ã đ ư ợ c thự c hiệ n
như :
- “Tổ chứ c dạ y họ c môn Công nghệ 10 theo hư ớ ng tích cự c hóa họ c sinh tạ i
các trư ờ ng THPT thuộ c TP. HCM” - Liêu Thị Hồ ng Loan - Luậ n vă n thạ c sĩ nă m
2012. Đ ề tài tìm ra nhữ ng nguyên nhân ả nh hư ở ng đ ế n chấ t lư ợ ng giả ng dạ y Công
nghệ 10 tạ i các trư ờ ng THPT thuộ c thành phố Hồ Chí Minh . Từ đ ó, tác giả đ ề xuấ t
giả i pháp đ ổ i mớ i về PPDH (tổ chứ c dạ y họ c theo nhóm, thả o luậ n kế t hợ p nêu và
giả i quyế t vấ n đ ề ) và vậ n dụ ng chúng vào thự c tiễ n nhằ m giúp họ c sinh tự lự c sáng
tạ o quá trình lĩnh hộ i kiế n thứ c.

14
- “Vậ n dụ ng phư ơ ng pháp dạ y họ c tích cự c trong quá trình dạ y họ c môn Giáo
dụ c họ c ở trư ờ ng Cao đ ẳ ng sư phạ m Ngô Gia Tự - Bắ c Giang” - Nguyễ n Vă n Việ t -
2009.
Đ ề tài đ ã sử dụ ng kế t hợ p 2 phư ơ ng pháp dạ y họ c tích cự c (PP đ ộ ng não và
thả o luậ n) đ ể phát huy tính tích cự c củ a ngư ờ i họ c trong dạ y họ c môn Giáo dụ c họ c
ở trư ờ ng Cao Đ ẳ ng Sư phạ m Ngô Gia Tự - Bắ c Giang
.
- “Nâng cao chấ t lư ợ ng dạ y họ c môn Tiế ng Anh chuyên ngành tạ i Trư ờ ng
Cao đ ẳ ng Sư Phạ m Vĩnh Long theo hư ớ ng tích cự c hóa ngư ờ i họ c”–Vũ Thị Bích
Thủ y – Luậ n vă n Thạ c sĩ nă m 2009. Khi nghiên cứ u giả i pháp nâng cao chấ t lư ợ ng
dạ y họ c môn Tiế ng Anh chuyên ngành tạ i Trư ờ ng Cao đ ẳ ng Sư Phạ m Vĩnh Long
theo hư ớ ng tích cự c hóa ngư ờ i họ c, tác giả đ ã đ ề ra phư ơ ng pháp dạ y họ c mớ i nhằ m
giúp ngư ờ i họ c tích cự c tham gia họ c tậ p đ ể đ ạ t kế t quả tố t tố t hơ n, góp phầ n nâng
cao chấ t lư ợ ng dạ y họ c.
- “Nâng cao chấ t lư ợ ng dạ y họ c theo hư ớ ng tích cự c hóa ngư ờ i họ c môn
Anh vă n chuyên ngành kinh tế tạ i Trư ờ ng Cao đ ẳ ng nghề An Giang” - Nguyễ n Lộ c
Thủ y Tiên - Luậ n vă n thạ c sĩ nă m 2012. Khi nghiên cứ u các giả i pháp nâng cao
chấ t lư ợ ng dạ y họ c môn Tiế ng Anh chuyên ngành tạ i Trư ờ ng Cao đ ẳ ng nghề An
Giang theo đ ịnh hư ớ ng tích cự c hóa ngư ờ i họ c, tác giả đ ã nghiên cứ u và thự c
nghiệ m 2 PPDH là PP hoạ t đ ộ ng theo nhóm và Kỹ thuậ t bả n đ ồ tư duy. Các PP này
giúp ngư ờ i họ c tích cự c tham gia họ c tậ p nhằ m đ ạ t đ ư ợ c kế t quả họ c tậ p tố t hơ n,
góp phầ n nâng cao chấ t lư ợ ng dạ y họ c môn Tiế ng Anh chuyên ngành.
- “Cả i tiế n phư ơ ng pháp giả ng dạ y Anh Vă n 10 theo hư ớ ng tích cự c hóa
ngư ờ i họ c tạ i trư ờ ng Trung họ c phổ thông Lê Vă n Đ ẩ u” - Trư ơ ng Hoàng Mỹ Ngọ c-
Luậ n vă n thạ c sĩ nă m 2012. Tác giả đ ã tậ p trung phân tích, tổ ng hợ p các PPDH theo
hư ớ ng tích cự c hóa ngư ờ i họ c, đ ồ ng thờ i nghiên cứ u đ ặ c đ iể m củ a hệ thố ng PPDH
ngữ pháp Anh vă n hiệ n nay. Từ đ ó đ ề xuấ t các giả i pháp đ ổ i mớ i PPDH và hình
thứ c tổ chứ c dạ y họ c ngoạ i ngữ , đ ổ i mớ i PTDH, đ ổ i mớ i nă ng lự c tự họ c ở HS, đ ổ i
mớ i về kiể m tra đ ánh giá, đ ổ i mớ i về tổ chứ c quả n lý đ ào tạ o nhằ m nâng cao chấ t

lư ợ ng dạ y họ c ngữ pháp Tiế ng Anh.
15
1.2. CÁC KHÁI NIỆ M
1.2.1. Đ ịnh nghĩa dạ y họ c
Theo tác giả Nguyễ n Vă n Tuấ n (2009): “Dạ y họ c là mộ t hoạ t đ ộ ng đ ặ c thù
củ a xã hộ i, nhằ m truyề n thụ và lĩnh hộ i kinh nghiệ m cuộ c số ng, trên cơ sở đ ó hình
thành phát triể n nhân cách củ a ngư ờ i họ c. Đ ó là sự vậ n đ ộ ng củ a mộ t hoạ t đ ộ ng
kép, trong đ ó diễ n ra hai hoạ t đ ộ ng có chứ c nă ng khác nhau, đ an xen và tư ơ ng tác
lẫ n nhau trong không gian và thờ i gian nhấ t đ ịnh: hoạ t đ ộ ng dạ y và hoạ t đ ộ ng
họ c”.[25, tr10]
1.2.2. Tích cự c hóa
Theo nhà giáo dụ c
I.F Kharlamôp (1978) thì: “Tính tích cự c là trạ ng thái hoạ t
đ ộ ng củ a chủ thể , nghĩa là củ a ngư ờ i hành đ ộ ng. Tính tích cự c nhậ n thứ c là trạ ng
thái hoạ t đ ộ ng củ a HS đ ặ c trư ng bở i khát vọ ng họ c tậ p, cố gắ ng trí tuệ và nghị lự c
cao trong quá trình nắ m vữ ng kiế n thứ c“. [13, tr 42,43]
Theo tác giả Thái Duy Tuyên (2008), tính tích cự c là khái niệ m biể u thị sự nỗ
lự c củ a chủ thể khi tư ơ ng tác vớ i đ ố i tư ợ ng. Sự nỗ lự c diễ n ra ở nhiề u yế u tố như
sinh lý, tâm lý, xã hộ i và tích tích cự c là mộ t thuộ c tính củ a nhân cách có nhiề u mố i
quan hệ chịu ả nh hư ở ng bở i nhiề u yế u tố như nhu cầ u, đ ộ ng cơ , hứ ng thú. Theo
Nguyễ n Kỳ (1994) thì phư ơ ng pháp tích cự c: thầ y là ngư ờ i thiế t kế cho họ c sinh
hành đ ộ ng và phư ơ ng pháp giáo dụ c không chỉ đ óng vai trò quan trọ ng, họ c sinh
đ ả m nhậ n trách nhiệ m tự giáo dụ c.
Tích cự c hóa là tác đ ộ ng làm cho ai đ ó, sự vậ t nào đ ó trở nên nă ng đ ộ ng hơ n,
linh hoạ t hơ n, thể hiệ n hoạ t tính củ a chúng nhiề u hơ n so vớ i trư ớ c đ ây. Trong lý
luậ n dạ y họ c, tích cự c hóa đ ư ợ c sử dụ ng theo nghĩa làm cho tích cự c hơ n so vớ i thụ
đ ộ ng, trì trệ , nhu như ợ c (active so vớ i passive), hoàn toàn không liên quan đ ế n việ c
đ ánh giá đ ạ o đ ứ c, hành vi xã hộ i (tố t và xấ u).
1.2.3. Phư ơ ng pháp dạ y họ c theo hư ớ ng tích cự c hóa ngư ờ i họ c
Theo tác giả Vũ Hồ ng Tiế n (2007), PPDH tích cự c là mộ t thuậ t ngữ rút gọ n,

đ ư ợ c dùng ở nhiề u nư ớ c đ ể chỉ nhữ ng phư ơ ng pháp giáo dụ c, dạ y họ c theo hư ớ ng
phát huy tính tích cự c, chủ đ ộ ng, sáng tạ o củ a ngư ờ i họ c.