Định hình và quản trị nội dung cho mail server mã nguồn mở

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC M THÀNH PH H CHÍ MINH
KHOA CÔNG NGH THÔNG TIN





LUN VN TT NGHIP



 TÀI:


NH HÌNH VÀ QUN TR NI DUNG
CHO MAIL SERVER MÃ NGUN M












Giáo viên hng dn : TS. Tô Tun
Sinh viên thc hin : Phm Vn Trung

Mã s sinh viên : 10380058
Lp : TH03C1




KHÓA 2003 - 2007

LI CM N



Lun vn tt nghip là mt tài liu chng minh mt quá trình n lc hòan
thành mt công trình nghiên cu ca sinh viên đ chng minh thành tích
khóa hc ti trng i Hc. i vi tôi, vic thc hin đc đ tài lun vn
này cng là mt quá trình n lc và phn đu đc bit cùng vi s giúp đ
ca các Thy cô, bn bè và ngi thân…, tôi xin gi li cm n chân thành
đn các Thy Cô, bn bè, nhng ngi đã to điu kin và giúp tôi hòan
thành khóa lun này, đc bit xin trân trng gi li tri ân đn:
- Thy Tô Tun: Ngi đã hng dn và giúp đ em trong sut quá trình
thc hin đ tài. Nh có s đng ý ca Thy mà em đã có c hi thc
hin lun vn tt nghip, va đ hòan thành chng trình đi hc va là
c hi đ em nghiên cu, hc hi thêm mt mng kin thc b ích và
thc t.

-
Các Thy-Cô ca khoa Công Ngh Thông Tin đã giúp đ và to điu
kin đ em có th nhn và thc hin lun vn tt nghip.

-

Tôi cng gi li cm n chân thành gia đình và bn bè tôi đã h tr tôi
trong sut quá trình thc hin lun vn tt nghip.

-
Cng xin gi lòng tri ân đn nhng bc tin nhân, nhng ngi đã vit ra
nhng chng trình mã ngun m vô cùng b ích, đc bit là nhng
ngi đã đa ra ý tng mã ngun m đ hôm nay th gii này có nhiu
phn mm hu dng.

-
Chân thành cm n nhà sáng lp trang web Google vì nu không có trang
web này tôi đã không tìm đc nhng tài liu b ích và hu dng cho đ
tài.

Và cui cùng xin cm n tt c nhng ngi mà tôi không quen bit, nhng
ngi đã cùng nhau xây dng nên mt cng đng internet cha đng mt
kho tàng tri thc vô cùng rng ln và b ích cho th gii này.

Chân thành cm n!

Lun vn tt nghip c nhân CNTT @10380058

nh hình & Qun tr ni dung mail server mã ngun m
Trang 1

MC LC

LI NÓI U 3
PHM VI  TÀI VÀ GII HN 4
THUT NG & NHNG T VIT TT LIÊN QUAN 5

PHN 1: C S LÝ THUYT 7
Chng 1: Dch v Email và các khái nim liên quan. 7
1.1.1 Tng quan v dch v mail 7
1.1.2 Tìm hiu hot đng các protocol mail. 7
1.1.3 Nguyên lý hot đng ca Mail Server. 13
1.1.4 Mt s mô hình mailserver tham gia vào vic cung cp dch v 16
1.1.5 Mt s mô hình h thng mail trong thc t 20
1.1.6 Các khái nim v liên quan : 25
Chng 2: Tìm hiu phn mm mail server mã ngun m. 31
1.2.1 Tng quan v phn mm mã ngun m 31
1.2.2 ng dng Linux & phn mm mã ngun m trong cuc sng. 38
1.2.3 Phn mm mail server mã ngun m 40
1.2.4 Nhn đnh và chn la. 43
Chng 3: C bn v CentOS Linux và các ng dng liên quan 45
1.3.1 C bn v CentOS 45
1.3.2 ng dng CentOS trong vic trin khai mail server 47
1.3.3 Phn mm c s d liu MySQL 47
1.3.4 Các ngôn ng lp trình đc h tr, ngôn ng lp trình PHP 49
PHN 2 - NG DNG THC TIN 51
Chng 1: Mô hình mail server trong đ tài 51
2.1.1 Cu trúc 51
2.1.2 Mô t các thành phn h thng. 51
2.1.3 Kh nng ng dng vào thc tin. 53
Chng 2: Hin thc h thng mail 54
2.2.1 Yêu cu v phn cng, phn mm. 54
2.2.2 Cài đt h thng phn mm 55
2.2.3 Tin trình cài đt: 57
2.2.4 Kim tra, chy th: 68
Lun vn tt nghip c nhân CNTT @10380058

nh hình & Qun tr ni dung mail server mã ngun m
Trang 2

2.2.5 Nhn xét tin trình cài đt: 72
2.2.6 Cu hình h thng 72
Chng 3: Qun tr ni dung 76
2.3.1 Gii thiu v qun tr ni dung. 76
2.3.2 Yêu cu và ng dng trong thc t. 76
2.3.3 Chc nng ca chng trình. 81
2.3.4 Hin thc chng trình qun tr 81
2.3.5 Kt qu đt đc 93
2.3.6 ng dng: 94
2.3.7 Hng phát trin ca chng trình 94
2.3.8 Kt lun, nhn xét 94
THAY LI KT 95
TÀI LIU THAM KHO 96



Lun vn tt nghip c nhân CNTT @10380058

nh hình & Qun tr ni dung mail server mã ngun m
Trang 3

LI NÓI U
i vi ngành công ngh thông tin (CNTT) Vit Nam, s kin kt ni vào h thng
mng internet tòan cu vào nm 1997 là mt bc ngot lch s cho s phát trin và
hòa nhp. Vic hòa nhp đó m ra nhiu c hi cho vic giao lu, kt ni, trao đi
thông tin gia ngi và ngi, gia nhng công ty vi nhau và k c gia nc này
vi nc khác.

Mng internet t khi ra đi và phát trin đn nay ngày càng chng t s ln nhanh và
mnh ca nó là mt yêu cu tt yu ca xã hi. Vi trách nhim mang trên mình rt
nhiu dch v, tin ích, mng internet giúp cho xã hi ngày càng đc kt ni li gn
nhau hn vì hu nh không có gii hn v không gian, khang cách khi gia nhp vào
cng đng internet.
Mt trong s nhng dch v hu dng đc s dng nhiu nht trong cng đng dân
c mng hin nay chính là dch v th đin t hay còn gi là email. Email t khi ra đi
cho đn nay, trãi qua bao giai đan phát trin và ci tin, nó ngày càng đóng vai trò là
mt công c liên lc không th thiu, và cho đn ngày nay vic s hu mt hay vài đa
ch email đi vi mt ngi bit s dng máy tính không có gì là xa l.
Song song đó, bên cnh vic các ISP có trách nhim cung cp dch v mail nh là mt
dch v c bn cho ngi s dng còn có s tham gia ca các đi gia trong lnh vc
internet nh Yahoo, Hotmail, Gmail… cng tham gia cung cp email min phí vi rt
nhiu tính nng đc đáo.
 đáp ng nhu cu ca ngi s dng dch v này rt nhiu hãng phn mm đã đu
t cho vic phát minh và ci tin các phn mm đ phc v vic gi nhn email. Mt
trong s đó có th k đn nhng phn mm ni ting nh:
- Exchange server ca Microsoft.
- Lotus domino ca IBM.
- Mdeamon ca Alt-n technologies
- Qmail, Postfix, Sendmail…
Trong s đó, bên cnh s đu t phát trin các phn mm có bn quyn nh Exchange,
Lotus domino, Mdeamon…cng đng mã ngun m cng liên tc trình làng và phát
trin nhng phn mm mail vô cùng n tng.
Bên cnh u đim ca phn mm có bn quyn là s h tr đc bit t nhà sn xut,
giao din đp, thân thin vi ngi s dng thì phn mm mã ngun m cng không
h thua kém bi đim ni bt nht ca nó là “min phí”, ngi s dng có th tham gia
chnh sa và đc bit làm cho nó có nhng nét đc trng ca riêng mình hay công ty,
t chc mà mình đang tham gia.
Phn mm mail mã ngun m ngày nay ch yu tp trung vào mng server, vì đây

chính là thành phn ct lõi ca h thng. Phn mm mail server mã ngun m hin
nay đang phát trin rt mnh và ngày càng khng đnh ch đng và hu nh thng tr
trong các h thng internet mail.
Tuy nhiên do bn cht mã ngun m là mt môi trng công cng dành cho tt c mi
ngi, không phân bit trình đ, quc gia, ngôn ng nên hu ht các phn mm lai
này đu có mt hn ch c bn là tính nng và giao din thng không đc trau chut
Lun vn tt nghip c nhân CNTT @10380058

nh hình & Qun tr ni dung mail server mã ngun m
Trang 4

nh phn mm có bn quyn. Do vy, khi chp nhn s dng phn mm mã ngun m
và mun nó có nhng tính nng phc v cho nhu cu đc trng ca mình thì ngi s
dng (ngi cài đt và qun tr, s dng phn mm nh là mt chuyên gia không phi
là ngi s dng đu cui) phi có trách nhim cùng chung tay phát trin phn mm
hoc ít nht cng bin nhng điu cha hòan chnh tr nên phù hp vi nhu cu ca
mình.
i vi Vit Nam, đ gim chi phí bn quyn phn mm, ngày nay chính ph ta cng
đang rt hoan nghênh vic nghiên cu ci to và ti u hóa đng thi s dng phn
mm mã ngun m. Trong s đó, phn mm phc v cho h thng mail vn luôn là
mt u tiên hàng đu.
Chính vì vy, vic qun tr ni dung cho mt h thng server mã ngun m là mt đ
tài thit thc vì nó có rt nhiu c hi đ đc s dng thc t. Ngòai ra, vic nghiên
cu ni dung h thng mail đ qun tr ni dung to điu kin đ ta nghiên cu chuyên
sâu h thng mail giúp ta hiu rõ hn v cu trúc h thng, thun tin cho vic qun lý
và phát trin h thng email nói chung.
Tuy nhiên, Email và h thng cung cp dch v Email là mt lnh vc vô cùng rng
ln, vì vy đ vic nghiên cu và trình bày đc đúng trng tâm chúng ta ch tp trung
trong phn gii hn đ tài s đc trình bày ngay tip sau đây.
PHM VI  TÀI VÀ GII HN

Nói đn email hay h thng mail ngày nay là mt đ tài vô cùng rng ln và phong
phú, cho đn nay trên th gii đã có không bit bao nhiêu hãng phn mm và các lp
trình viên đã và đang tip tc làm vic đ phát minh hoc ci tin đ sao cho h thng
ngày càng đáp ng tt hn nhu cu ca ngi s dng. Trong s đó có th k đn các
phn mm mail server, mail client, phn mm qun tr h thng mail, phn mm h tr
gi mail hàng lat, phn mm ngn chn th rác…Tht là khó mà k ht nhng ng
dng, công c mà cng đng dân c mng đang cùng nhau xây đp.
Ngày nay, th gii s dng và phát trin phn mm đang tn ti song song hai mng
ch yu là phn mm có bn quyn và phn mm mã ngun m. (cng tn ti mt s
lai hình khác nh share-ware, free-ware nhng thng là nhng phn mm nh). Hai
nhánh phn mm này tn ti song song và phát trin không ph thuc ln nhau và
đng thi cng cha đng nhng đim mnh và đim yu riêng ca nó.
Nghiên cu mt lnh vc nào đó, chúng ta cn phi xem xét c nhng cái đc và cái
cha đc ca mt vn đ, nghiên cu phn mm cng vy, khi đánh giá chúng ta cn
đánh giá mt cách khách quan nhng đim mnh và đim yu ca tng lai hình đ
ng dng cho công vic hoc nhu cu s dng ca mình hay t chc mà mình đang
phc v.
Nghiên cu h thng email, tht s chúng ta đã đng đn mt mng rt ln mà rt khó
đ có th trình bày mt cách bao quát mi vn đ, do vy trong khuôn kh mt bài
lun tt nghip tôi xin ch đc đi qua nhng vn đ c bn và thit thc mà đ tài cho
phép.
H thng email phát trin trên nn tng mã ngun m ngày nay đang chim v trí rt
cao v ý ngha ng dng trong cng đng mng internet th gii nói chung và Vit
Nam nói riêng. im mnh ni bt nht ca các phn mm theo xu hng m là tn
Lun vn tt nghip c nhân CNTT @10380058

nh hình & Qun tr ni dung mail server mã ngun m
Trang 5

dng kh nng sáng to ca mt cng đng dân c mng rt to ln đng thi cho phép

ngi s dng có th tùy bin phn mm sao cho phù hp vi nhu cu ca mình.
Tên đ tài “nh hình và qun tr ni dung cho mail server mã ngun m” bao gm
các ý chính đc th hin qua các cm t : “ đnh hình và qun tr ni dung”, “mail
server” và “mã ngun m” đã cho thy phn yêu cu gii hn trình bày ca bài lun
này, và vì th trong phn trình bày lun vn tôi xin đc phép s dng các h thng,
thut ng, ví d liên quan h thng mail server trên mã ngun m đ làm dn chng
cho đ tài này.
Ni dung ch yu ca đ tài s lc qua các phn chính sau đây:
- C s lý thuyt v h thng cung cp dch v email.
- Cn bn v h điu hành và các phn mm h tr trên mã ngun m.
- Trình bày phn hin thc h thng mail trên nn tng h điu hành mã ngun m
(mô hình có th ng dng đc trong thc t).
- Tìm hiu cu trúc thông tin mà mt h thng mail server có th ghi nhn.
- Tìm hiu phng thc lu tr và truy vn thông tin trên mt phn mm c s d
liu m.
- Trin khai phn mm qun tr ni dung thông tin gi thông qua mt h thng máy
ch mail.
Mong rng phn trình bày sau đây s c th hóa đc các đ mc đã đc cô đng t
yêu cu ca đ tài đc giao, nhm xây dng đc mt phn mm hu ích đng thi
là mt bc khi đu đ tip cn mô hình phn mm phát trin theo xu hng cng
đng.
THUT NG & NHNG T VIT TT LIÊN QUAN
Vì lý do trong môi trng công ngh thông tin hu ht các tài liu đu đc vit trên
ngôn ng ting Anh và có rt nhiu thut ng rt khó dch trn vn ra ting Vit nên
trong phn ni dung lun vn bt buc phi dùng nguyên vn thut ng. Phn sau đây
trình bày và gii thích vn tt mt s thut ng và t vit tt có s dng trong lun vn
này: (trình bày theo th t alphabet)
- A Record (Alias record) : Là mt lai mu tin đc s dng trong h thng DNS,
dùng đ phân gii gia mt đa ch IP sang mt tên min.
- Clear text (clean text): Dùng đ ch nhng đan vn bn nguyên thy không đc

mã hóa hay đnh dng bng mt phng thc mã hóa nào đó. Trong email thut
ng clear text thng đc s dng kèm vi thut ng password đ ch lai mt
mã không đc mã hóa khi lu tr hoc khi trao đi trên mng.
- CSDL : C s d liu.
- DNS: Domain Name System: Là h thng máy ch gi nhim v phân gii tên
min (domain name) trên mng internet. H thng này có nhim v phân gii qua
li gia mt cp d liu: đa ch IP và domain name.
- Domain name: là mt tên mang tính gi nh v mt min (domain) nào đó. Ví d:
yahoo.com, microsoft.com, google.com, ou.edu.vn,…
Lun vn tt nghip c nhân CNTT @10380058

nh hình & Qun tr ni dung mail server mã ngun m
Trang 6

- a ch IP: Là mt đa ch lun lý (logic) dùng đ đnh danh mt host (máy tính,
thit b mng…) trên mt mng máy tính. Hin nay đa ch IP có 2 version là IP
version 4 và IP version 6.
- Email: Electronic mail: th tín đin t.
- Firewall: Phn mm hay thit b có tính nng kim sóat, ngn chn các lung d
liu thông qua nó theo mt quy tc nào đó.
- HH : H điu hành.
- Mail client: c s dng đ ch máy khách hay phn mm máy khách, ví d mail
client ám ch phn mm đ duyt mail s dng trên máy tính cá nhân nh Outlook
Express, Microsoft Outlook, Fedora, ThunderBird,…
- Mail server: Máy ch cung cp dch v mail, là thành phn đc nghiên cu trong
bn lun án này.
- Message: Thông đip, đi vi h thng mail, 1 message có th hiu là mt mail.
- MTA: Mail Transfer Agent. Là mt phn mm phc v công tác chuyn mail t
host này sang host khác, đây là phn mm ct lõi trong mt h thng mail server.
- MX Record (Mail Exchange record) : Là mt lai mu tin dùng đ phân gii cho

h thng mail server.
- Password: Mt khu.
- POP: Post Office Protocol. Là giao thc dùng đ lu tr và chuyn mail t máy
ch đn client.
- PTR Record (Pointer record) : Là lai mu tin dùng đ phân gii ngc t mt tên
min sang mt đa ch IP, trái ngc vi record A k trên.
- Relay : Trung chuyn, trong mail server thut ng này đc dùng đ mô t vic
gi mail nh qua mt h thng nào đó.
- RFC: vit tt ca Request For Comment, là tp hp nhng tài liu v kin ngh, đ
xut và nhng li bình lun liên quan trc tip hoc gián tip đn công ngh, nghi
thc mng INTERNET. Các tài liu RFC đc chnh sa, thay đi đn khi tt c
các k s thành viên ca IETF(Internet Engineering Task Force) đng ý và duyt,
sau đó nhng tài liu này đc xut bn và đc công nhn là 1 chun, nghi thc
cho Internet.
- Server: Máy ch, ni cài nhng phn mm máy ch đ phc v cho mt dch v
nào đó.
- SMTP: Simple Mail Transfer Protocol. Là giao thc dùng đ gi mail gia các
host đóng vai trò gi nhn mail.
Lun vn tt nghip c nhân CNTT @10380058

nh hình & Qun tr ni dung mail server mã ngun m
Trang 7

PHN 1: C S LÝ THUYT
Chng 1: Dch v Email và các khái nim liên quan.
1.1.1 Tng quan v dch v mail.
Email hay còn gi là th tín đin t là mt hình thc truyn thông tin t mt ngi gi
đn mt hoc nhiu ngi nhn thông qua mng máy tính. (mng máy tính có th là
mng LAN, WAN hay internet).
Vic xut hin dch v email trên mng internet đc xem là mt bc ngot v đi

trong công tác gi nhn thông tin, nó giúp cho vic lu chuyn thông tin t ngi gi
đn ngi nhn vô cùng nhanh chóng và tin li. Cùng vi s phát trin mnh m ca
mng internet trên tòan cu dch v email ngày càng tr thành mt dch v ph bin
đng thi là mt công c đc lc và không th thiu cho bt k c dân mng nào.
So sánh vi dch v gi th tín truyn thng thông qua đng bu đin, email cng có
nhiu đim tng đng nhng vt tri hn rt nhiu  tc đ truyn tin và chi phí
vn chuyn. c bit vi tc đ truyn tin nhanh chóng, email đã góp phn thúc đy
tc đ phát trin ca nn kinh t th gii nh s có mt kp thi ca các thông tin mà
h thng này có th mang đn.
 thc hin đc công vic truyn thông tin vi khi lng thông tin khng l và tc
đ nhanh chóng, h thng email ngày càng đc phát trin rng rãi và ngày càng tr
nên phc tp. Mt s h thng mail ni ting hin nay nh Yahoo, Google
(gmail.com), Hotmail tht s là mt h thng vô cùng ln và phc tp, bên trong bao
hàm nhiu tính nng và tin ích cho ngi s dng.
Mt h thng mail c bn thng h tr các phng thc thông dng sau:
- SMTP: cho phép gi mail (chi tit s din gii  phn tip theo).
- POP : cho phép nhn mail t mail server v mail client.
- IMAP : cho phép đc đc ni dung mail qua giao din web.
Tuy nhiên, trong mt s trng hp do b gii hn v nng lc h thng hoc lý do bo
mt mà ngi ta ch cung cp 2 giao thc SMTP và IMAP. ( gi mail bng mail client
hoc web nhng ch đc mail bng web mail ch không ly v client đc).
Bên cnh các tính nng ni tri và hu dng, ngày nay ngi s dng dch v email
cng nhn không ít phin tóai bi mt s phn t li dng các tính nng d dàng,
nhanh chóng ca email đ thc hin qung cáo, truyn bá thông tin không lành mnh,
li dng làm phng tin lan truyn virus gây nh hng trc tip đn ngi dùng. Do
đó các h thng mail ngày nay phi đc tích hp các công c giúp phòng chng hc
gim thiu các s quy nhiu hoc xâm hi này. Chúng ta s tìm hiu k hn qua các
phn gii thiu chi tit  mc tip theo.
1.1.2 Tìm hiu hot đng các protocol mail.
Nh đã gii thiu  trên, mt h thng mail thông thng phc v 3 giao thc c bn

là SMTP, POP và IMAP, c th tng lai giao thc là gì ta s tìm hiu chi tit ngay
sau đây:

Lun vn tt nghip c nhân CNTT @10380058

nh hình & Qun tr ni dung mail server mã ngun m
Trang 8

1.1.2.1 SMTP:
SMTP vit tt t ch Simple Mail Transfer Protocol, là mt giao thc đn gin đc
đnh ngha trong RFC 821 sau đó hòan chnh  RFC 1123, ng dng cho vic gi mail
t host này đn host khác, trong đó host gi có th là mt mail client hoc mail server,
host nhn luôn là mail server.
Hin nay đã có phiên bn m rng đc đnh ngha trong RFC 2821 nhng cho đn
nm nay vn cha đc duyt bi IETF.
SMTP s dng port 25 ca TCP ca máy ch đ đón nhn các kt ni t host khác.
Nh mt phiên giao dch s dng TCP thun túy, khi có yêu cu gi mail, host gi s
khi to mt yêu cu (request) đn máy ch cn gi mail đ yêu cu thit lp kt ni.
Lúc này host gi s s dng port ngu nhiên ln hn 1024 còn host nhn ch lng nghe
 port 25.
Do SMTP là mt giao thc tng đi đn gin nên các lnh trao đi qua li đu s
dng dng vn bn thun túy (clear text). Có th thc hin mt s lnh ca SMTP t
dòng lnh nh sau:

telnet mail.ps4e.net 25
S: 220 smtp.example.com ESMTP Postfix
C: HELO test.ps4e.net
S: 250 Hello test.ps4e.net, I am glad to meet you
C: MAIL FROM:<>
S: 250 Ok

C: RCPT TO:<>
S: 250 Ok
C: RCPT TO:<>
S: 250 Ok
C: DATA
S: 354 End data with <CR><LF>.<CR><LF>
C: Hello Student.
C: This is a test message from trung.pham to student.
C: Hope you receive this,
C: Trung.
C: .
S: 250 Ok: queued as 12345
C: QUIT
S: 221 Bye
{The server closes the connection}
Ghi chú:
̇ C: Client.
̇ S: Server.
Qua ví d đn gin nh trên ta có th thc hin vic gi mail t mt ngi này đn
mt ngi kia thông qua mt s lnh ca SMTP. Các lnh này đc chp nhn trên
hu ht các SMTP server, có th din gii chi tit nh sau:
̇ Helo : Gi thông đip helo đn mail server.
̇ Mail from <ngi gi> : ch đnh đa ch mail ca ngi gi.
̇ RCPT to (recipient to) < ngi nhn> : Ch đnh ngi nhn.
Lun vn tt nghip c nhân CNTT @10380058

nh hình & Qun tr ni dung mail server mã ngun m
Trang 9

̇ Data: Bt đu phn ni dung mail.

̇ Kt thúc bng Enter <.> Enter.
Lu ý  đây là ta s dng lnh telnet vào port 25 ca mail server, sau đó gi các lnh
SMTP đ gi mt mail c bn.
i vi các công vic gi mail thông thng ngi ta s dng mt phn mm gi li
mail client, lúc này mail client đm nhim vic thc hin các lnh SMTP đ kt ni
đn máy ch và gi thông đip. Có th din dãi rõ hn qua các s đ sau đây:

Hình 01: Gi mail trong cùng domain.
Trong ví d này mt user thuc v tên min ps4e.net gi mt thông đip đn cho mt
user khác trong cùng domain. Khi đó mail client kt ni đn máy ch ps4e.net bng
mt phiên kt ni TCP có port ngun ngu nhiên ln hn 1024 và port đích là 25. Nu
máy ch có thit lp c ch xác thc khi gi thì s yêu cu mail client gi thông tin
xác thc, nu không thì máy ch nhn mail do client gi đn mà không yêu cu gì
thêm. Sau đó nu hp mail abc tn ti trên máy ch ps4e.net thì máy ch thc hin
vic chuyn ni dung mail đn mail box cho abc, nu hp mail abc không tn ti máy
ch s gi mt thông đip báo li li cho ngi gi.

Hình 02: Gi mail không cùng domain.
Ví d th hai biu din vic gi mail t mt domain này đn mt domain khác, c th
là mt user ca domain ps4e.net gi mail cho mt user xyz thuc min yahoo.com.
Lúc này mail client không th gi trc tip thông đip t mail client đn server mail
yahoo vì nu nh th s xy ra hin tng relay mail s đc mô t  phn sau. Do đó
bt buc tin trình gi mail phi thông qua 2 giai đan:
Giai đan 1: Mail client kt ni đn máy ch ca domain mình và thc hin tin trình
gi mail nh đã mô t  ví d 1.
Giai đan 2: Mail server kim tra mail nhn thy không thuc tên min ca mình qun
lý thì tip tc tìm máy ch đích và thit lp kt ni đ gi mail đi. Lúc này mail server
ps4e.net đóng vai trò nh mt mail client, to mt kt ni đn port 25 ca server mail
yahoo. Mail server yahoo s kim chng mt s thông tin cn thit, sau đó s chp
nhn kt ni và nhn mail.

Lun vn tt nghip c nhân CNTT @10380058

nh hình & Qun tr ni dung mail server mã ngun m
Trang 10

Trong 2 ví d trên ch mô phng trng hp ngi gi ch gi duy nht cho mt ngi
nhn, trong trng hp gi cho nhiu ngi nhn cùng lúc thì tin trình vn din ra
tng t nhng lúc này nu nhiu đích gi trong cùng domain thì mail server ch cn
copy nhiu bn đn các mail box cn thit, nu là gi đn nhiu domain khác nhau thì
mail server gi phi to nhiu kt ni đn các server khác và thc hin thao tác gi
mail tng t nh trng hp mt server.
Ghi chú: Khi to mt kt ni TCP t host này đn host khác, 2 host nhn din nhau
qua đa ch IP, quá trình chuyn đi t tên min qua đa ch IP cn thit s nh s h
tr ca h thng DNS (Domain Name System).
Tóm li: Trong mt h thng mail, giao thc SMTP đc s dng đ gi thông tin t
mt host ngun đn mt hay nhiu host đích. Mt mail server có th đóng vai trò là
mt host ngun hay mt host đích.
1.1.2.2 POP
POP vit tt t ch Post Office Protocol- là giao thc dùng đ ly th đin t t mail
server thông qua kt ni TCP/IP. Giao thc POP đc hình thành và phát trin qua 3
phiên bn, phiên bn 1 đc đnh ngha ti RFC 918, sau đó phát trin lên version 2
mô t trong RFC 937 và sau đó là phiên bn 3 đc đnh ngha trong RFC 1939. Sau
khi ra đi, POP3 thay th hòan tòan 2 version c. Mc dù sau đó cng có mt s công
trình nghiên cu phát trin POP lên version 4, tuy nhiên t nm 2003 đn nay không
có kt qu nào đáng k cho vic phát trin version 4, do vy ngày nay nói đn giao
thc POP ngi ta mun ám ch đn POP version 3 hay còn gi là POP3.
Khi cn nhn mail, mail client s dng giao thc POP đ kt ni đn server thông qua
port TCP 110 ca server ( đi vi client s dng port ngu nhiên >1024 ging nh
SMTP). Sau khi gi yêu cu xác thc hp l, mail server s cho phép ly mail v máy
cá nhân thông qua giao thc POP, ngòai ra cng có tùy chn đ mail li ti server đ

có th xem online khi cn thit. Tuy nhiên thông thng ngi ta dùng POP đ ly tt
c mail v máy trm sau đó xóa ht mail trên máy ch và ngt kt ni.
Cng nh các giao thc internet c khác, ban đu POP cng ch h tr c ch xác thc
kiu vn bn thô (plain text hay clear text), tuy nhiên phng pháp xác thc c bn
này ngày càng đi mt vi các nguy c gây ra li bo mt do vic truyn thông tin mt
khu trên mng dng clear text không an tòan. Hacker d dàng ly đc các mt khu
dng clear text này và tin hành truy cp bt hp pháp vào các đa ch mail ca ngi
dùng. Ngày nay, POP h tr nhiu phng pháp xác thc khác nhau đ chng li vic
xâm phm thông tin. Mt trong nhng phng pháp đó đc h tr bi APOP, là mt
phng pháp s dng mã hóa mt khu theo kiu MD5 đ chng li vic đánh cp mt
mã. Ngòai ra POP cng h tr phng pháp xác thc SASL (Simple Authentication
and Security Layer).
Mt phiên làm vic gia mail client đ ly mail t server có th biu din mt cách
đn gin nh sau:
Lun vn tt nghip c nhân CNTT @10380058

nh hình & Qun tr ni dung mail server mã ngun m
Trang 11


Hình 03: Các bc c bn trong mt phiên làm vic ly mail t server bng POP
Tin trình ly mail t server v trong hình 03 gm các bc c bn sau:
Bc 1: mail client gi yêu cu truy xut hp mail đn máy ch cha mail.
Bc 2: máy ch yêu cu mail client gi thông tin mt mã đ xác thc. (có th bao
gm trong bc 1)
Bc 3: mail client gi mt mã theo yêu cu.
Bc 4: mail server xác thc thông tin, nu hp l s cho nhn mail, nu sai thì t chi
truy cp.
Sau khi nhn xong mail, tùy chn đ mail li hoc xóa ht và chm dt quá trình nhn
mail, ct kt ni vi server.  hiu rõ hn ta có th xem phn cu trúc lnh đ ly

mail nh sau:
S: <wait for connection on TCP port 110>
C: <open connection>
S: +OK POP3 server ready
C: USER abc
S: +OK User accepted
C: PASS abc.password
S: +OK Pass accepted
C: STAT
S: +OK 2 320
C: LIST
S: +OK 2 messages (320 octets)
S: 1 120
S: 2 200
S: .
C: RETR 1
S: +OK 120 octets
S: <the POP3 server sends message 1>
S: .
C: DELE 1
S: +OK message 1 deleted
C: RETR 2
S: +OK 200 octets
S: <the POP3 server sends message 2>
S: .
C: DELE 2
S: +OK message 2 deleted
C: QUIT
S: +OK dewey POP3 server signing off (maildrop empty)
Lun vn tt nghip c nhân CNTT @10380058

nh hình & Qun tr ni dung mail server mã ngun m
Trang 12

Trên đây mô phng vic xác thc và nhn mail hòan tòan bng clear text. Ngày nay
không nhng mt khu đc mã hóa khi truyn trên mng mà ngay c d liu mail khi
ly v cng đc s dng mt s phng pháp mã hóa d liu.
Tóm li: Giao thc POP đc s dng trong h thng mail server đ ly mail t server
v mail client. Lu ý, trong trng hp này mail server không th đóng vai trò là mail
client nh mô t trong SMTP  phn trc. Giao thc POP đc s dng ngày nay là
giao thc POP3, mail client có th h tr vic mã hóa mt mã và c d liu khi truyn
trên mng.
1.1.2.3 IMAP
IMAP vit tt t Internet Message Access Protocol cùng vi POP k trên là 2 phng
thc nhn mail ph bin nht hin nay. Tuy nhiên có mt đim trái ngc nhau c bn
là POP thông thng nhn tòan b ni dung mail t server v máy trm sau đó xóa
mail trên server còn IMAP thì thông thng li đ tòan b ni dung mail trên server.
IMAP đã đc phát trin qua các version khác nhau và hin ti IMAP4 và
IMAP4Rev1 đang là 2 version đc s dng. IMAP4 s dng port 143 ca server đ
giao tip vi client, thông thng các chng trình web mail s dng IMAP làm giao
thc đ nhn mail v và hin th cho ngi s dng.
Vic đ li mail trên server to điu kin cho nhiu ngi s dng có th truy cp và
s dng chung cùng mt hp mail, đng thi do vic thông thng các mail client s
dng IMAP ch ly mt phn thông tin ca ni dung mail thay vì ly tòan b v nh
POP đã giúp cho IMAP truy cp và hin th thông tin nhanh hn so vi POP, đc bit
là trong môi trng đng truyn bng hp thì IMAP là mt la chn thích hp. Mc
dù th vic ly tòan b ni dung mail v máy trm ri mi hin th cng có u đim là
giúp ngi nhn lu tr thông tin trên máy tính cá nhân, hn ch vic chim gi dung
lng trên mail server nên hin nay 2 giao thc POP và IMAP vn luôn đc s dng
song song nhau.

Không ging nh các giao thc internet khác, IMAP4 h tr c ch mã hóa d liu
cho xác thc (mã hóa password) nhng đng thi cng h tr c ch truyn mt mã
dng clear text bi vì vic mã hóa d liu khi xác thc buc phi có s thng nht gia
server và client. Do vy c 2 c ch này thng đc h tr song song trong các h
thng email hin nay.
Trong thc t ngi dùng khi s dng mail client đ duyt mail thng cu hình s
dng giao thc POP đ ly mail v máy tính cá nhân, thnh thang cu hình thêm c
ch đ li mail trên mail server trong mt khan thi gian nht đnh nào đó. Ngc li
nhng ngi có thói quen đ mail li trên server thì thng dùng web mail bi vì web
mail luôn đc tích hp sn IMAP. Hn th na hu nh ch có nhng ngi là khách
hàng trc tip ca các ISP thì mi đc s dng mail server có h tr giao thc POP
còn phn ln các mail server đc bit là mail min phí thì đa s ch h tr giao thc
IMAP thông qua giao din web mail.
Tóm li: Vì mi giao thc có đim mnh và đim yu riêng nên IMAP và POP vn
tn ti song song trên các h thng mail server nói chung. c đim ni bt ca IMAP
là thông thng gi ni dung li trên mail server, các d liu đc ly v cho ngi s
dng xem trên mail client (thông thng là các web mail) ch là d liu tm thi.
Lun vn tt nghip c nhân CNTT @10380058

nh hình & Qun tr ni dung mail server mã ngun m
Trang 13

1.1.3 Nguyên lý hot đng ca Mail Server.
Hin nay có rt nhiu phn mm mail server đang đc s dng trên th gii do nhiu
hãng phn mm khác nhau thit k cho nên v chi tit thì cu trúc mt h thng mail
không ging nhau. Tuy nhiên, v c bn trong mt mail server phi có các thành phn
ch yu sau: (tham kho t mô hình Sendmail)
- Supervisor: Là trung tâm điu khin các tin trình, các thành phn (component) liên
quan ca h thng. Nó nm gi vai trò khi đng và kim sóat s hat đng ca các
component này đ bo đm cho h thng hat đng suông s.

- SMTP server: Thông thng trong mt mail server s gm 2 b phn STMP server
là:
• Incoming SMTP server: Chp nhn các mail đn.
• Outgoing SMTP server: đóng vai trò nh mt mail client gi chuyn tip
thông đip đn mt mail server khác.
- Queue manager: Là mt thành phn quan trng đóng vai trò trung tâm điu khin
các dòng d liu mail sau khi đã đn đc mail server. Nó điu khin đnh tuyn
các message, chuyn mail và thc hin mt s chính sách kim sóat đc thù khác.
- Address resolver (AR): Thc hin vai trò phân gii đa ch bao gm các gii thut
tìm đng khác.
- Message submission program: Thc cht là b lnh SMTP đc s dng đ chuyn
các message đn SMTP server.
- Delivery Agent (DA) : Là thành phn có vai trò phân phát hay trung chuyn các
mail message. Có 2 DA c bn, 1 phc v phân phát mail ni b (LDA: Local
delivery agent) và 1 đc tích hp nh là mt thành phn ca outgoing SMTP
server phc v vic gi mail đn các server khác.

Mô hình tng quát nh sau:

Suppervisor
Incoming
SMTP
server
Queue Manager
Content Database
LDA
AR
Outgoing
SMTP
server

Hình 04: Cu trúc c bn mt mail server (Sendmail)

Mô hình mail server thc t:

Lun vn tt nghip c nhân CNTT @10380058

nh hình & Qun tr ni dung mail server mã ngun m
Trang 14



Hình 05: Mô hình thc t h thng mail server Axigen

Qua s đ c bn và mt mô hình thc t ta có th nhn thy nhìn chung mt h thng
mail server cn nhng thành phn c bn đ có th thc hin mt s công vic c bn:
- Tip nhn.
- Phân tích, x lý.
- Phân phát hoc chuyn tip.
Các công vic khác nhm đ b sung các tính nng b tr cho h thng ví d nh thit
lp chính sách mail vào mail ra, ghi log , report và monitoring…Ngòai ra trên h thng
mail thông thng còn tích hp thêm các phn mm h tr nh web mail, IMAP,
POP…
 hiu rõ hn vai trò ca các thành phn trong h thng ta s tìm hiu thêm v dòng
luân chuyn d liu cho hai trng hp sau đây:
1.1.3.1 Gi nhn gia ni b ca 1 MailServer:
Gi nhn ni b trong mt mail server là tình trng mt user A gi mail cho user B
trong cùng mt domain. Ví d
gi mail cho ,
khi đó mail server ch làm nhim v copy d liu ni b.

Mô t tin trình gi ni b nh s đ sau:

Hình 06: S đ x lý mail khi gi trong cùng domain
Tin trình làm vic nh sau:
- Khi SMTP nhn đc mt yêu cu kt ni gi mail ( tm b qua các giai đan xác
thc, kim tra tính hp l…) SMTP s làm vic vi queue manager đ quyt đnh
nhn hay t chi message.
Lun vn tt nghip c nhân CNTT @10380058

nh hình & Qun tr ni dung mail server mã ngun m
Trang 15

- Queue manager vi s giúp đ ca address resolver quyt đnh nhn message hay
không, nu có thì quyt đnh đng đi ca message.
- Nu message cho thy là ngi gi và ngi nhn trong cùng domain thì message
s đc chuyn đn mt hàng đi gi là local queue. Nguyên nhân các message
phi đc xp vào hàng đi và x lý theo mt trình t nào đó là nhm mc đích
tránh tình trng mail server b s dng ht resource khi nhn đc quá nhiu mail.
Hàng đi có kh nng điu tit vic s dng tài nguyên ca h thng.
- Local queue s phân phát các message đn mailbox hay maildir tùy thuc vào
phng thc lu tr ca mail server.
- Message sau khi đc đa đn mailbox hay maildir s  đó cho đn khi đc POP
v hoc b xóa bi ngi s dng hoc b xóa bi mt chính sách nào đó ví d thi
gian sng ca message b quá hn.
1.1.3.2 Gi nhn gia các MailServer.
Trên thc t s dng email ch có mt lng nh email đc gi ni b nh đã đc
miêu t  phn trên, hu ht các email đu gi t min này đn mt đn rt nhiu min
khác:

Hình 07: S đ x lý mail không cùng domain

Khi đó dòng d liu mail s đc miêu t nh sau:
- Khi d liu đn đc mail server, queue manager nh có s h tr ca AR xác đnh
đc mail đn không dành cho domain ni b, khi đó queue manager s chuyn
message đn hàng đi remote.
- Hàng đi remote có trách nhim điu hòa lng mail gi đn MTA dùng gi mail
đi.
- MTA có trách nhim liên lc vi các server đích, xác đnh có gi đc hay không
và thông báo trng thái li cho remote queue bit đ x lý.
- Nu ni nhn ch là mt mail server khác thì có mt tin trình gi mail xy ra, nu
cùng gi cho nhiu domain khác nhau thì có nhiu tin trình xy ra song song đ x
lý cùng mt message.


Lun vn tt nghip c nhân CNTT @10380058

nh hình & Qun tr ni dung mail server mã ngun m
Trang 16

1.1.4 Mt s mô hình mailserver tham gia vào vic cung cp dch v.
1.1.4.1 Kin trúc h thng mail c bn.

Hình 08 : Kin trúc h thng mail c bn 1.
Trên đây là kin trúc mt h thng mail đn gin nht có th ng dng cho cung cp
dch v. Mô hình này đáp ng các nhu cu c bn ca vic s dng email bao gm:
- Gi mail trong cùng domain.
- Gi mail đn mt server khác.
- Cho phép nhn mail bng mail client và web browser, h tr c IMAP và POP3.
Trong kin trúc này account mail và mail box đc lu tr và qun lý bi h điu hành
( s dng user h thng đ đng nhp vào mail box). Trên thc t, mô hình này đc
ng dng cho cá nhân hoc các công ty, đn v c nh, có s lng ngi s dng nh

hn 20. u đim ca nó là rt đn gin, d dàng cài đt và hu nh đc cu hình mc
đnh trong mt s h điu hành Linux.
Mt ví d c th cho vic cài đt h thng này trên h điu hành Linux /Redhat ta ch
cn gõ dòng lnh:
yum install postfix dovecot system-switch-mail system-switch-mail-gnome
Sau đó cu hình thêm mt s tham s theo hng dn là có th có ngay mt h thng
mail đáp ng các yêu cu k trên.
Trong ví d này ngi ta ng dng phn mm Postfix làm SMTP/MTA, Dovecot làm
IMAP/POP3 cng vi mt s phn mm qun tr c bn tích hp trên giao dên đ ha
ca h điu hành.
Khuyt đim ln nht ca mô hình này là do s dng tài khan h thng cho vic gi
nhn mail gây ra s thiu bo mt cho h thng và ngi dùng vì không thun tin
trong vic thay đi mt khu, khó khn trong qun tr ngi dùng. Do vy đ ci tin
hn ngi ta s chuyn sang lu tr thông tin ngi s dng trên mt h qun tr c s
d liu nào đó nh mô hình sau:
Lun vn tt nghip c nhân CNTT @10380058

nh hình & Qun tr ni dung mail server mã ngun m
Trang 17


Hình 09 : Kin trúc h thng mail c bn 2.
Mô hình này v c bn không có gì thay đi so vi mô hình trc, tuy nhiên thay vì d
liu ngi dùng đc qun lý bi h điu hành thì đc y quyn li cho mt h qun
tr c s d liu (DBMS: Database Management System). Lúc này vic lu thông tin
đ xác thc ngi dùng s đc lu tr trong c s d liu, có th tích hp thêm phn
mm qun tr c s d liu hoc qun tr tài khan ngi dùng qua web là có th thun
tin trong vic qun lý h thng.
Mô hình này đc áp dng rt nhiu cho các công ty, doanh nghip va và nh có nhu
cu gi nhn mail vi dung lng ln và s lng ngi s dng cng tng đi ln,

mt s h qun tr c s d liu thng dùng trong trng hp này là MySQL,
PostgreSQL, LDAP.
Vi hai kin trúc c bn k trên thông thng h thng mail đc trin khai vi mt
mô hình đn gin bao gm mt mail server phc v tt c các dch v k trên.
Tuy nhiên h thng mail ngày nay không ch đc xây dng đ đáp ng các yêu cu
c bn nh gi nhn mail mà còn phi đáp ng các yêu cu bo v d liu, ngn chn
virus, ngn chn vic gi và nhn mail rác…nên mt h thng mail hòan chnh thng
phi tích hp thêm mt s thành phn khác hoc ci tin li cu trúc. Mt s mô hình
đó s đc trình bày trong phn tip theo ngay sau đây.
1.1.4.2 Kin trúc h thng mail hòan chnh.
Trên thc t các h thng email không nhng ch đáp vic gi nhn các email hp l
mà còn phi đi mt vi nhiu lai email không mong đi. Trong s đó có th k đn
các lai mail rác mà thông thng là mail qung cáo,mail có ni dung la đo, mail có
cha mã đc nh virus, trojan nhm mc đích xâm hi đn máy tính ngi s dng
hoc đánh cp thông tin.
Mt thc t khác cng tn ti song song là đa s ngi s dng đu không có đ kin
thc v vic ngn chn hay phòng tránh các phin nhiu k trên, cho nên yêu cu đòi
hi mt h thng email không nhng có kh nng bo v chính nó mà còn phi bo v
cho ngi s dng hn ch đc các ri ro khi s dng dch v email.
Vì nhng lý do đó mà thông thng ngày nay mt h thng mail khi trin khai thc t
ti thiu phi có các thành phn đc mô t trong mô hình sau đây:
Lun vn tt nghip c nhân CNTT @10380058

nh hình & Qun tr ni dung mail server mã ngun m
Trang 18


Hình 10: Kin trúc mt h thng mail hòan chnh.
Hình 10 mô t các thành phn và mi quan h trong mt h thng mail hòan chnh,
trong đó có các thành phn ch yu sau đây:

- SMTP server thc hin 2 nhim v: tip nhn mail vào và chuyn mail ra nu email
đc gi đn không phi thuc domain do nó qun lý hoc không thuc bt k
domain nào trên cùng server này. Bên trong SMTP/MTA này còn có mt s thành
phn con bao gm các mail queque chu trách nhim x lý các message đn hoc đi
thông qua nó.
- POP3 server: Phc v ngi s dng ly mail v mail client thông qua giao thc
POP.
- IMAP server: Phc v ngi s dng ly mail v mail client bng giao thc IMAP
hoc s dng web mail.
- Mail store: Thng là mt h qun tr c s d liu lu tr tòan b thông tin ngi
s dng nh user name, password, quota, tên maildir (mail box)…
- Web mail : Là mt ng dng giúp cho ngi s dng có th đc mail t mail server
qua web đng thi có th đóng vai trò là mt mail client phc v vic gi mail.
- Mail admin: Là phn mm h tr vic qun tr h thng nh đóng, m tài khan
ngi dùng, cu hình mt s tham s đc bit khác.
Hai thành phn h tr mc đnh ca SMTP server là Address resolver và Domain
resolver. Address resolver dùng đ phân gii phn đa ch mail đn đ bit email đang
x lý cn đi đn đích nào, Domain resolver dùng đ phân gii, tìm kim tên min, truy
vn DNS đ xác đnh SMTP server nào là SMTP đích cho mt message cn chuyn đi.
Module user authentication có trách nhim xác thc ngi s dng đ bo đm rng
ngi gi là mt thành viên hp l ca mail server. Module này giúp cho mail server
Lun vn tt nghip c nhân CNTT @10380058

nh hình & Qun tr ni dung mail server mã ngun m
Trang 19

hn ch đc gi mail relay (anti relay s đc gii thích chi tit trong phn tip theo).
Module này đc thit lp mc đnh trong mt s h thng mail nhng cng có th là
thành phn tùy chn trong mt s h thng khác.
Module anti spam và anti virus là hai phn mm hu dng thông thng đc b sung

thêm cho h thng mail nhm mc đích ngn chn virus, mail rác ngay t khi mail đn
server đ hn ch ri ro và bo v cho ngi s dng đng thi đ tránh vic tao tn
tài nguyên h thng mt cách vô ích đi vi các đi tng mail rác. (ni dung chi tit
s gii thích trong phn spam và anti spam).
Mô hình kin trúc mail server k trên có th đc c th hóa thành h thng mail hòan
chnh vi các phn mm mã ngun m nh sau:

Hình 11: Kin trúc mt h thng mail thc t.
Hình 11 là s đ h thng email thc t đc tích hp bi Peter Lacey đng ti trang
web . ây là mt công trình ci tin t bài vit ca hai
tác gi Dave Dribin và Keith Garner là hai trong s nhng ngi vit ra phn mm
Jamm phc v cho vic qun tr h thng mail.
Trong mô hình này tác gi s dng các phn mm sau :
- Postfix: là mt MTA đang đc s dng rt nhiu trong cng đng mail server mã
ngun m hin nay.
- Cyrus-SASL : là phn mm xác thc và mã hóa d liu.
- Dovecot : óng vai trò làm POP và IMAP server.
- LDAP : H qun lý d liu s dng giao thc LDAP, là mt giao thc truy xut d
liu nhanh nht hin nay. LDAP  đây không phi là giao thc mà nói đn mt phn
mm bao gm c s d liu  lp di có th là MySQL hoc Berkeley…
- SquirrelMail : Mt phn mm web mail đn gin đc vit bng ngôn ng PHP d
dàng cho các ngi qun tr chnh sa theo ý mun.
- Jamm : Phn mm qun tr h thng mail qua giao din web.
Lun vn tt nghip c nhân CNTT @10380058

nh hình & Qun tr ni dung mail server mã ngun m
Trang 20

Mô hình trên đc ng dng trong rt nhiu h thng mail ln ca các ISP vì vi vic
s dng LDAP đ lu tr thông tin v mail h thng này đáp ng rt tt cho nhu cu

s dng liên tc đc bit là các h thng mail hosting cung cp cho nhiu khách hàng
vi nhiu domain khác nhau. Tuy nhiên so vi mô hình cu trúc hòan chnh thì h
thng này vn còn thiu hai module quan trng là anti-virus và anti-spam, đng thi đ
đáp ng nhu cu v nng lc x lý ngi ta còn trin khai mt s mô hình nâng cao
đc thù khác, mt trong s đó s đc trình bày tip sau đây.
1.1.5 Mt s mô hình h thng mail trong thc t
1.1.5.1 Mô hình 1 server – 1 domain.
Mô hình này ph bin nht, ng dng trên nhiu lnh vc, quy mô khác nhau đc bit
là các doanh nghip va, nh, các nhà cung cp dch v c nh. Trong mô hình này
ngi ta ch cn s dng 1 server phn cng đ cài đt tòan b các phn mm cn thit
cho 1 server mail và ch phc v 1 domain duy nht.
ây là mô hình đn gin nht, có th biu din nh sau:

Hình 12: Mô hình mail server c bn

1.1.5.2 Mô hình 1 server – nhiu domain.
Mô hình này thng ng dng trong các nhà cung cp dch v, đc bit là dch v mail
hosting và mail off-line.
Mail off-line là mt dch v khá phát trin vào thp niên 90 ti Vit Nam vì lúc by
gi kt ni t ngi s dng đn nhà cung cp dch v internet đa s là kt ni gián
tip bng dch v dial-up.  tit kim chi phí kt ni, các doanh nghip thng s
dng dch v mail off-line đc cung cp bi các nhà cung cp dch v internet. Khi
s dng dch v này phía nhà cung cp s thit lp mt mail server cha các hp mail
đi din cho các tên min ca khách hàng. Phía khách hàng s thit lp mt h thng
mail server ni b, ti đây s qun lý các tài khan ngi dùng. Tùy theo nhu cu s
dng, ngi qun tr s thit lp mt khang thi gian nào đó h thng mail server ti
khách hàng s t đng quay s kt ni đn nhà cung cp dch v, gi nhn mail và
chm dt kt ni. Sau khi mail đc ly t máy ch ca nhà cung cp dch v v mail
server phía khách hàng, ti đây nó s tin hành phân phát các mail cn thit đn cho
các ngi s dng tht s. Khi ngi s dng gi mail đi, nu trong thi đim không

có kt ni đn nhà cung cp dch v thì mail s đc lu ni b trong mail server phía
khách hàng ch cho đn khi có hat đng kt ni thì mail mi tht s đc gi đi.
Chính vì đc đim gi nhn mail không tc thì này mà hình thc dch v này gi là
mail off-line.
Lun vn tt nghip c nhân CNTT @10380058

nh hình & Qun tr ni dung mail server mã ngun m
Trang 21

Mô hình hat đng ca mt h thng mail off-line có th đc biu din nh sau:

Hình 13: Mô hình mail off-line
Hình 13 biu din các nét chính trong mô hình mail off-line bao gm:
- Mail server phía nhà cung cp dch v ch cha hp mail đi din cho các domain
ca khách hàng.
- Mail server ca khách hàng cha các hp mail tht s ca ngi s dng.
- Mail server ca nhà cung cp dch v ch h tr gi-nhn mail (SMTP + POP) ,
phía mail server khách hàng s phc v đy đ các hình thc khác nh mt server
bình thng.
- Kt ni gia hai h thng là mt kt ni không thng xuyên và tc thì (ngt
quãng).
u đim ca dch v mail off-line là phía khách hàng không b hn ch s mail box,
h có th m bao nhiêu hp mail phía server ca mình tùy thuc vào s ngi s dng.
Nhc đim là phi duy trì và qun lý h thng mail server.
Ngày nay vi s phát trin ca mng li vin thông hu ht các doanh nghip đu có
đng truyn bng rng kt ni hu nh liên tc vào mng internet cho nên dch v
mail off-line không còn phát trin na. Thay vào đó khách hàng s dng dch v mail
on-line bng hình thc t thit lp mail server nh mô hình 1 hoc s dng dch v
mail hosting đc cung cp bi nhà cung cp dch v.
 cung cp dch v mail hosting nhà cung cp dch v phi t chc mt h thng

mail server phc v cho rt nhiu domain khác nhau mà ngi ta quen gi là domain
o (virtual domain). Mt server đáp ng nhu cu này có th s dng kin trúc h thng
nh đã trình bày  hình 10.
u đim ca lai hình mail hosting là phía khách hàng không cn phi t chc và qun
lý mail server mà vn có th cung cp tng hp mail riêng bit cho nhân viên, vic gi
nhn mail ca nhân viên có tác dng tc thì sau khi phát lnh đng ngha vi vic
thông tin đc chuyn đi gn nh cp thi.
Lun vn tt nghip c nhân CNTT @10380058

nh hình & Qun tr ni dung mail server mã ngun m
Trang 22

Nhc đim ca dch v này là nu s lng hp mail càng nhiu thì càng tn nhiu
chi phí phi tr cho nhà cung cp dch v (chi phí tính trên tng mail box).
Khi đó mt server phn cng s đm nhn vai trò nh nhiu server mail (o), đáp ng
đy đ các chc nng ca mt server cho các virtual domain, có th biu din nh mô
hình sau đây:
SMTP:25
POP:110
WEB: 80






domain1.com
domain2.com
domain3.com

Hình 14: Mô hình dch v mail hosting
Hình 14 th hin hình thc mt mail server trên đó đi din cho nhiu mail server khác
nhau, đc phân bit trên h thng bi hình thc virtual domain. Server này phc v
đy đ các dch v cho ngi s dng ca mt domain nào đó tng t nh đó chính
là mail server riêng ca h vy. Ngi s dng có th s dng hp mail ca chính tên
min ca mình, có th gi nhn mail bng phn mm mail client hoc bng web mail
tùy thích.
Khi đó ngi s dng s xác thc, gi, nhn mail trc tip t nhà cung cp dch v,
thông thng h thng mail cha nhiu tên min thì khi xác thc ngi s dng phi
cung cp đy đ tên hp mail bao gm tên min đ phân bit.
Ví d trên 1 server có cung cp cho hai domain domain1.com và domain2.com, trên 2
domain trên hòan tòan có quyn cung cp 2 user trùng tên, c th nh trng hp này
ta có 2 user và Do vy đ phân bit 2 tài
khan trên, khi xác thc h thng s yêu cu xác nhn đy đ cp thông tin “user@tên
min” và “password”. (trong trng hp mail server ch phc v 1 tên min thì khi xác
thc ngi s dng ch cn gi phn tên tài khan trc @domain cng vi mt mã):
Lun vn tt nghip c nhân CNTT @10380058

nh hình & Qun tr ni dung mail server mã ngun m
Trang 23


Hình 15: Mu màn hình login cho mail server
Trong hình 15, bên trái biu din trng hp mail server phc v cho mt domain duy
nht, khi đó có th b qua phn tên min trong username, bên phi là trng hp phc
v nhiu domain nên bt buc nhp đy đ.
Do yêu cu phát trin dch v ngày càng nhiu, đc bit là các h thng mail cung cp
dch v email chuyên nghip, dn dn các cu hình server riêng l kiu này không còn
đáp ng đc, t đó ngi ta đã nghiên cu trin khai các mô hình phc tp hn đ
phc v, c th các h thng mail ni ting nh Yahoo, Gmail ca Google, Hotmail

ca Microsoft… đu s dng nhng h thng rt mnh và phc tp, c th nh th nào
chúng ta s tip tc tìm hiu  phn k tip.
1.1.5.3 Mô hình nhiu server – 1 domain/nhiu domain.
Nh đã trình bày trong các s đ cu trúc hê thng mail, dù đn gin hay phc tp mt
h thng mail cng thng bao gm ti thiu các thành phn đ thc hin các thao
tác : nhn mail, x lý, cho ngui s dng truy xut và gi mail đn mt hay nhiu h
thng khác.
Trong các tác v k trên có nhng cái phi thc hin nhiu có cái ít, do vy đ ti u
hóa vic s dng đng thi đ đáp ng các s lng ngi s dng ln hoc s ngi
s dng đng thi ln, chng li các cuc tn công t chi dch v ngi ta đã thit k
nhng h thng có cu trúc phc tp hn bng cách s dng nhiu server đ phc v
cho trng hp này. Vic s dng nhiu server đ phc v cho mt mc đích nào đó
cng có rt nhiu cách đ thc hin nh dùng k thut clustering, load-balancing,
load-sharing,…Mt s mô hình đã đc áp dng thc t nh sau :

Hình 16 : Mô hình nâng cao s dng k thut clustering