Rối loạn chức năng nội mạc ở người hút thuốc lá vai trò hệ thống tín hiệu NOS NO và rhoa rho kinase

RỐI LOẠN CHỨC NĂNG NỘI MẠC Ở NGƯỜI HÚT THUỐC LÁ :
VAI TRÒ HỆ THỐNG TÍN HIỆU NOS/NO & RHO-A/RHO-KINASE

PGS.TSKH.BS. Dương Qúy Sỹ
Khu Thăm dò Bệnh lý Tim mạch – Hô hấp. BV Cochin - Paris
ĐHYK Paris Descartes & Trường CĐYT Lâm Đồng
Phó Chủ tịch Hội Hô hấp Việt Nam - VNRS
Xung đột quyền lợi : không có

 Ảnh hưởng của khói thuốc lá lên rối loạn chức năng nội
mạc mạch máu đã được biết đến
Rối loạn nhẹ : ↓ đáp ứng giãn mạch phụ thuộc tế bào
nội mạc mạch máu hệ thống
o Mức độ giảm đáp ứng giãn mạch phụ thuộc vào độ dày của lớp
áo trong (intima)
Rối loạn nặng : ↓ khả năng giãn mạch và ↑ đáp ứng co
mạch
 Người hút thuốc lá khỏe mạnh : rối loạn chức năng
nội mạc  ít được biết đến (1)
Rối loạn chức năng nội mạc & thuốc lá
Tổn thương mạch máu do khói thuốc lá
Phì đại :
o Phì đại lớp áo trong (intima)
o Phì đại cơn trơn mạch máu (SMC)
o Viêm : CD+8 Lympho T, đại thực bào
Tái cấu trúc mạch máu :
o Lắng đọng proteoglycan và collagen
o Tắc nghẽn những mạch máu nhỏ
Xơ vữa mạch máu, viêm tắc ĐM :
o Thường gặp ở người hút thuốc lá nặng

 Giảm biểu hiện và hoạt tính men Nitric Oxide Synthase
phụ thuộc nội mạc (NOS-3 hay eNOS) (2)
NOS-3/NO & rối loạn chức năng nội mạc
S. Duong-Quy et al. Rev Mal Respir. 2012;29:956-70
Endothelin-1 (ET-1) và rối loạn chức năng nội mạc
S. Duong-Quy et al. Rev Mal Respir. 2012;29:956-70
ET-1 và khói thuốc lá
 ET-1: có vai trò quan trọng trong tái cấu trúc
mạch máu :
Tiếp xúc với khói thuốc lá  ↑ tăng sinh SMC 
(-) bởi các thuốc đối vận ET-1
↑↑ Biểu hiện ET-1 và các thụ thể trong cấu trúc
mạch máu
↑↑ [ET-1]  cơ chế sinh bệnh học của bệnh lý mạch
máu, tăng áp phổi
 Đáp ứng co mạch với ET-1 ở người hút thuốc lá ???
(3)
Khói thuốc lá - Hệ tín hiệu RhoA/Rho-kinase
& Rối loạn chức năng nội mạc
0
20
40
60
80
100
120
-9 -8 -7 -6 -5 -4
Relaxation (%)
Log [SNP] M
Non fumeurs

Fumeurs non-BPCO
BPCO
NS: khác biệt không ý nghĩa
0
20
40
60
80
100
120
-9 -8 -7 -6 -5 -4
Relaxation (%)
Log [Ach] M
Non fumeurs
Fumeurs non-BPCO
BPCO
p<0.5
p<0.01

p<0.001
NS
0
20
40
60
80
100
120
-9 -8 -7 -6 -5 -4
Relaxation (%)

Log [Zaprinat] M
Non fumeurs
Fumeurs non-BPCO
BPCO
NS
Log [Zaprinast] M
Đáp ứng giãn mạch phụ thuộc nội mạc
NS
S. Duong-Quy et al. Eur Respir J. 2011;37:349-55
0
1
2
3
Artérioles pulmonaires Artères pulmonaires
Expression Immunohistochimique
Non fumeurs Fumeurs non-BPCO BPCO
NS

NS
NS

NS

NS
NS

Tiểu ĐM
ĐM lớn
0
500

1000
1500
2000
2500
Artérioles pulmonaires Artères pulmonaires
Expression protéique
Non fumeurs Fumeurs non-BPCO BPCO
NS

NS
NS

NS

NS
NS

Tissus pulmonaires
NOS-3
Β-actin
Tiểu ĐM ĐM lớn
Tổ chức ĐM lớn
Không hút
Hút thuốc/khỏe
CO
PD
Không hút
Hút thuốc/khỏe
COPD
Biểu hiện hóa mô miễn dịch

Biểu hiện protêin
Biểu hiện của NOS-3 đo bằng IHC và WB
S. Duong-Quy et al. Eur Respir J. 2011;37:349-55
0
5
10
15
20
25
30
Tissus pulmonaires Artères pulmonaires
Concentration de Nitrate (µM/mL)
Témoins BPCO non-hypoxémiques BPCO hypoxémiques
p<0.001

p<0.01
NS

p<0.001

p<0.01
p<0.05

Nồng độ Nitrate (µM/mL)
0
500
1000
1500
2000
2500

Tissus pulmonaires Artères pulmonaires
Concentration du GMPc (pg/mL)
Témoins BPCO non-hypoxémiques BPCO hypoxémiques
p<0.001

p<0.01
NS

p<0.001

p<0.01
p<0.05

Nồng độ GMPc (pg/mL)
Tiểu ĐM ĐM lớn
Tổ chức ĐM lớn
Không
hút
Hút thuốc
khỏe mạnh
Nồng độ Nitrate (µM/mL)
Nồng độ GMPc (pg/mL)
Hút thuốc+COPD
Không
hút
Hút thuốc
khỏe mạnh
Hút thuốc+COPD
Plan
Hoạt tính NOS -3

NO

,

: p<0,05 & p<0,01 vs Không hút thuốc
Đáp ứng co mạch với ET-1
Tiểu ĐM
ĐM lớn
ROCK-1
Β-actin
ROCK-2
Β-actin
Tiểu ĐM
ĐM lớn
Biểu hiện hoạt tính của Rho–kinase (ROCKs)
Tương tác Hệ thống RhoA/Rho-kinase & NOS-3
thông qua ET-1 ở người hút thuốc lá
Cơ chế của sự tương tác (1)
Tương tác Hệ thống RhoA/Rho-kinase & NOS-3
thông qua ET-1 ở người hút thuốc lá
Cơ chế của sự tương tác (2)
Tương tác Hệ thống RhoA/Rho-kinase & NOS-3
thông qua ET-1 ở người hút thuốc lá
Cơ chế của sự tương tác (3)
 ↓Đáp ứng
giãn mạch phụ
thuộc nội mạc
mạch máu:
oở người hút
thuốc lá khỏe

mạnh & bệnh
lý hô hấp
↓Đáp ứng giãn
mạch do giảm
hoạt tính NOS-3
và tăng đáp ứng
co mạch với
ET1:
oXảy ra ở người
hút thuốc lá
↑ Biểu hiện &
hoạt tính của
Rho-A/ Rho-
kinase:
o trong cấu
trúc nội mạc ở
người hút
thuốc lá
1
2
3
Kết luận
Vai trò hệ quan trọng thống tín hiệu Rho-A/Rho-kinase & NOS-3/NO
trong rối loạn chức năng nội mạc ở người hút thuốc lá: « Statin » ???
Xin Trân trọng Cám ơn sự Theo dõi của
Qúy Đại biểu !