Câu chuyện đàn thỏ và củ cà rốt

Phần thưởng có phải là cách khuyến khích sự tích cực của nhân viên?
1) Vua thỏ lúng túng
Sườn núi phía nam có một bầy thỏ. Dưới sự quản lý của vua thỏ mắt xanh, bầy
thỏ có một cuộc sống đầy đủ, vui vẻ. Nhưng thời gian gần đây số lương thực
bầy thỏ kiếm về ngày một ít. Vì sao nhỉ? Vua thỏ nhận ra là một số thỏ trở nên
lười biếng.
2) Khuyến khích là tất yếu
Vua thỏ nhận ra, số thỏ lười biếng ảnh hưởng xấu tới những con khác. Số thỏ
chăm cho rằng làm nhiều làm ít cũng như nhau, vậy nỗ lực để làm gì? Từng
con, từng con cũng lười theo. Thế là vua thỏ quyết tâm thay đổi, tuyên bố thỏ
nào biểu hiện tích cực sẽ được thưởng cà rốt.
3) Tuỳ tiện khen thưởng, bất mãn nổi lên
Việc một chú thỏ xám được vua ban thưởng củ cà rốt đầu tiên làm dậy sóng
trong bầy thỏ. Vua thỏ không ngờ tác động của việc khen thưởng lại mạnh như
vậy, nhưng là tác động xấu.
Mấy lão thỏ tìm vua kể lể tội lỗi của chú thỏ xám, chất vấn vì sao vua ban
thưởng?
Vua thỏ nói:
- Ta nhận thấy thỏ xám làm việc không tồi. Nếu các anh cũng có biểu hiện tích
cực như thỏ xám thì tự nhiên sẽ được khen thưởng.
4) Bầy thỏ học cách đóng kịch
Thế là bầy thỏ phát hiện ra bí quyết để được khen thưởng. Cả bọn cho rằng: chỉ
cần giỏi “thể hiện” trước vua thỏ là được nhận cà rốt thưởng. Một số bác thỏ chân
chất không giỏi “trình diễn” sinh buồn rầu. Dần đà, phong cách làm việc đóng kịch
nổi lên trong bầy. Nhiều thỏ chỉ quan tâm làm sao cho vua thỏ vừa lòng nên thậm
chí không ngại gian dối. Truyền thống lao động chăm chỉ thật thà của bầy thỏ bị
huỷ hoại nghiêm trọng.
5) Có quy củ, việc mới chạy
Để loại bỏ thói làm ăn gian dối, nhờ sự giúp đỡ của nhóm thỏ già, vua thỏ ban bố
quy định khen thưởng. Theo đó, thực phẩm bọn thỏ đem về đều phải qua nghiệm
thu, sau đó căn cứ vào số lượng mà khen thưởng. Một thời gian, bầy thỏ làm việc

hiệu quả hẳn lên, kho chứa đầy thực phẩm dự trữ
6) Chú ý cải cách chế độ khen thưởng
Chỉ cần vua thỏ không để ý, năng suất lao động của bầy thỏ sau một thời gian đạt
tới cực đỉnh lại xuống dốc thê thảm. Vua thỏ thấy kỳ quái bèn điều tra kỹ lưỡng,
nguyên do nguồn thức ăn ở gần đã bị bầy thỏ khai thác hết nhưng không có ai chủ
động đi tìm nguồn thức ăn mới. Một chú thỏ trắng tai dài chỉ trích vua thỏ chỉ biết
đến số lượng, dung dưỡng thói ăn xổi ở thì, làm hại đến sự phát triển lâu dài của
đàn thỏ.
7) Sau khi quy củ bị phá hỏng
Vua thỏ thấy thỏ tai dài có lý nên lao tâm khổ tứ suy nghĩ. Một hôm, có chú thỏ
xám không hoàn thành nhiệm vụ, bạn chú là Đô Đô liền bớt phần mình giúp thỏ
xám.
Vua thỏ nghe chuyện, khen ngợi không ngớt tinh thần giúp bạn của Đô Đô. Hai
hôm sau, tình cờ gặp Đô Đô ở cửa kho, vua thỏ cao hứng thưởng gấp đôi cho Đô
Đô. Lệ mới mở ra, phong trào “đóng kịch” lại nổi lên, bầy thỏ lại học cách làm vừa
lòng vua thỏ. Những chú thỏ không biết cách làm hài lòng thì tìm đến vua thỏ kêu
khóc làm vua thỏ đứng ngồi không yên.
Có con nói:
- Sao tôi làm việc chăm chỉ mà phần thưởng lại thua Đô Đô?
Có con nói:
- Lần đó tôi làm việc rất tích cực, hoá ra thu nhập lại ít hơn trước, thật không công
bằng!
Cà rốt cũng mất tác dụng khen thưởng
Một thời gian sau, tình hình càng gay cấn, nếu không thưởng hậu thì không ai còn
muốn làm việc. Thế nhưng không ai làm việc thì lấy đâu cái ăn? Vua thỏ không
chịu nổi, phải ban bố thỏ nào tình nguyện cống hiến cho cả bầy sẽ được thưởng
một giỏ cà rốt đầy. Bố cáo vừa ban đã có thỏ xin làm tình nguyện. Vua thỏ nghĩ,
thưởng hậu tất sẽ có thỏ giỏi. Nào ngờ số thỏ này vẫn không hoàn thành nhiệm vụ.
Vua thỏ giận dữ tới trách móc chúng. Bọn thỏ đều trả lời như nhau:
- Vua thỏ, xin đừng trách chúng tôi. Một khi trong tay đã có cà rốt, ai còn muốn đi

làm nữa!
Quản lý sự thay đổi là một trong những kỹ năng quản lý khó nhất, học thuyết củ
cà rốt xem ra đã không còn hiệu quả lớn như mong đợi, một nhà quản trị thành
công phải biết cách hướng cho nhân viên của mình có những thay đổi tích cực
trong công việc, vậy phải làm những gì phải chăng là nếu không đánh vào kinh
tế, vào những lợi ích vật chất thì chúng ta mong đợi sự giác ngộ của nhân viên?